Hãy tiếp tục hành trình của

Hãy tiӃp tөc hành trình cӫa bҥn
Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo
Khó khăn nhҩt khi viӃt quyӇn sách này là lúc quyӃt đӏnh phҧi dӯng ӣ đâu. Tôi hy
vӑng rҵng quyӇn sách này đã là mӝt nguӗn cҧm hӭng, nó hӳu ích đӕi vӟi bҥn, và
bҥn sӁ thӵc sӵ yêu thích nó. NӃu có thӇ, hãy đӑc lҥi và thӱ áp dөng nhӳng sách
lưӧc này vào cuӝc sӕng cӫa bҥn xem.
Có lӁ bҥn có thӇ cҧm nhұn đưӧc văn phong cӫa tôi và nӝi dung mà tôi muӕn gӣi
gҳm. Tôi tin rҵng bҩt kǤ ai đӑc quyӇn sách này cũng có khҧ năng trӣ nên tӱ tӃ hơn,
lӏch sӵ hơn, hҥnh phúc hơn, sáng suӕt hơn và sáng tҥo hơn. Tôi mong là bҥn cҧm
nhұn đưӧc rҵng đӇ bӟt ³stress´ đi thì cũng không phҧi thay đәi lӟn lao gì. Đó
không phҧi là mӝt cuӝc thi nên bҥn chҷng cҫn phҧi mҩt công nhiӅu. Thay vì vұy,
nên nhӟ: có công mài sҳt, có ngày nên kim. Mӝt sӕ bҥn đӑc sách này nói: ³DӉ ӧt,
tôi làm cái mӝt´. Hӑ nói đúng đҩy. Cho nên hӑ chӍ thay đәi chút xíu trong cách cư
xӱ và hành vi, và mӑi chuyӋn đã thay đәi. Hӑ thҩy vui vҿ lên mӝt chút, thoҧi mái
hơn mӝt chút, giҧi quyӃt xung đӝt dӉ dàng hơn, cӣi mӣ hơn vӟi mӑi ngưӡi. ThӃ
nên hӑ tiӃp tөc thay đәi nӳa.
NӃu bҥn đã hӑc đưӧc nhӳng điӅu mӟi mҿ hay có đưӧc sӵ sáng suӕt, hoһc giҧ cuӝc
sӕng cӫa bҥn diӉn ra theo hưӟng tích cӵc hơn thì tôi khuyên bҥn nên đi tiӃp cuӝc
hành trình cӫa mình đi. Hãy đӑc nhӳng quyӇn sách tâm lý khác, tiӃp xúc vӟi nhӳng
ngưӡi hҥnh phúc, tham dӵ nhӳng khoá hӑc mӣ ra nhӳng điӅu mӟi lҥ trong cuӝc
sӕng, tham gia các hoҥt đӝng đoàn thӇ, hãy rӝng lưӧng và khoan dung hơn. Hãy ưu
tiên cho nhӳng viӋc tӕt, lòng nhân đҥo, sӵ hào phóng và hҥnh phúc trong cuӝc
sӕng. Hãy dùng thӡi giӡ cӫa mình khôn ngoan hơn vì cách bҥn sӱ dөng thӡi giӡ
cӫa ngày hôm nay sӁ xác đӏnh cuӝc sӕng tương lai.
Đӯng kӃt luұn quyӇn sách này đã kӃt thúc, mà hãy xem nó như mӝt sӵ khӣi đҫu.
Bҵng cách trӣ nên hҥnh phúc hơn và hӑc đưӧc cách không bұn tâm đӃn nhӳng
chuyӋn vһt vãnh nӳa, bҥn đã không chӍ tӵ giúp bҧn thân mình mà bҥn còn trӣ
thành mӝt công cө giúp thӃ giӟi nӕi vòng tay lӟn. Cuӕi cùng, khi bҥn đã có nhӳng
cҧm xúc bҥn muӕn và cҫn thì bҧn năng tӵ nhiên cӫa bҥn sӁ rӝng mӣ hơn vӟi ngưӡi
khác. Đó chính là mong muӕn lӟn nhҩt cӫa tôi.
Dù nghe có vҿ cҧi lương nhưng tôi vүn nói, bҥn là tương lai cӫa thӃ hӋ chúng tôi,
bҥn có thӇ làm nên sӵ thay đәi. Bҥn thұt quan trӑng và bҥn có đӫ năng lӵc đӇ
không phҧi bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn vһt vãnh.
Hãy trân trӑng món quà cӫa cuӝc sӕng.

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »
99 ± Lҳng nghe lӡi cҧnh tӍnh
Khi nhìn lҥi thӡi niên thiӃu cӫa mình, rõ ràng tôi đã nhұn đưӧc rҩt nhiӅu lӡi cҧnh
tӍnh. Khi tôi hӓi nhӳng ngưӡi khác, hӑ cũng như vұy. NhiӅu ngưӡi chӍ biӃt trân
trӑng nhӳng lӡi cҧnh tӍnh khi đã quá muӝn.
Nhӳng lӡi cҧnh tӍnh có thӇ là bҩt cӭ viӋc gì tӯ mӝt trұn cãi nhau vӟi anh chӏ em, dù
cãi nhӓ hay dӳ dӝi, cho đӃn bӏ bҳt vì tӝi quay cóp trong bài kiӇm tra và bӏ đuәi hӑc.
Trong cҧ hai trưӡng hӧp đó, hay trong nhiӅu trưӡng hӧp tương tӵ, kinh nghiӋm đó
có thӇ đem đӃn cho bҥn sӵ hөt hүng dù ít dù nhiӅu và cҧm giác như ³Ӗ, không đâu,
tôi đã làm gì nên nông nӛi này?´ Bҥn có thӇ cҧm thҩy lúng túng, ngҥi ngùng, hay
có thӇ bӭt rӭt, căng thҷng. Trong bҩt kǤ trưӡng hӧp nào, đó cũng là thông điӋp mà
bҥn phҧi nghe.
Tuy bҥn thưӡng không thích hay không biӃt ơn nhӳng lӡi cҧnh tӍnh khi nó đang
xҧy ra nhưng khi điӅu đó đã qua đi bҥn thưӡng hay nhìn lҥi và xem nó như mӝt
kinh nghiӋm cӵc kǤ quý giá trong cuӝc sӕng. Tôi đã nghe mӝt câu chuyӋn vӅ mӝt
cұu bé bӏ bҳt vӅ tӝi ăn trӝm. Đó là mӝt câu chuyӋn nhөc nhã, đau lòng. Vұy mà cұu
bé đã lӟn lên thành mӝt ngưӡi đáng yêu, tӕt bөng và rӝng lưӧng, ngưӡi đã thӵc sӵ
làm thay đәi cuӝc sӕng cӫa ngưӡi khác. Khi đưӧc hӓi, cұu ta nói vӅ kinh nghiӋm
kinh khӫng đó như mӝt điӅu tӕi quan trӑng trong suӕt cҧ cuӝc đӡi cұu. Cuӕi cùng,
đó hoá ra không phҧi là mӝt bi kӏch bӣi vì cұu ta đã hӑc đưӧc rҩt nhiӅu tӯ chuyӋn
đó.
Có hai điӅu có thӇ xҧy ra sau lӛi lҫm, sӵ cӕ là bҥn có thӇ giҧ vӡ như điӅu đó không
hӅ xҧy ra, chӕi bay chӕi biӃn, bӓ chҥy và ráng hӃt sӭc tránh né hұu quҧ hoһc là bҥn
có thӇ nói vӟi bҧn thân và ngưӡi khác là ³Tôi sӁ rút ra bài hӑc kinh nghiӋm và sӁ
hӕi cҧi tӯ sau chuyӋn này´. QuyӃt đӏnh này là mӝt điӅu thӵc sӵ khó khăn trong
cuӝc sӕng, nhưng nó sӁ làm thay đәi cuӝc sӕng sau này cӫa bҥn rҩt nhiӅu.
Vӯa mӟi đây có ngưӡi hӓi tôi rҵng tôi nghĩ cái gì là phao cӭu hӝ cho tuәi thiӃu
niên. Câu trҧ lӡi cӫa tôi là rҩt khó nói nhưng lҳng nghe nhӳng lӡi cҧnh tӍnh nhҩt
đӏnh là đӭng hàng ưu tiên trong danh sách. Tôi tin rҵng đó là sӵ thұt bӣi vì nhân vô
thұp toàn.
Chҷng có ai mà không bao giӡ mҳc phҧi sai lҫm, nӃu ai nói ngưӧc lҥi thì ngưӡi đó
nói dӕi hay tӵ đánh lӯa bҧn thân. Cho nên vҩn đӅ còn lҥi là ³Bҥn sӁ làm gì vӟi
nhӳng lӛi lҫm đó?´ Bҥn sӁ lҳng nghe nhӳng gì chúng dҥy cho bҥn hay không? Tôi
hy vӑng là bҥn sӁ ghi nhӟ lӛi lҫm đó và lҩy đó làm bài hӑc kinh nghiӋm sau này.
98 ± Chҩp nhұn thái đӝ ³rӗi điӅu đó sӁ qua´
Có thӇ bҥn đã nghe câu ³Rӗi điӅu đó sӁ qua´ rӗi nhӍ. Đây không phҧi là mӝt câu
đúng lҳm vӅ mһt lý thuyӃt. Hơn nӳa, đó là mӝt câu đáng đӇ thӱ nghiӋm, bӣi vì nӃu
bҥn thӱ áp dөng nó cuӝc sӕng thưӡng nhұt cӫa bҥn sӁ dӉ chӏu và đӥ căng thҷng
hơn. Bҥn cũng có thӇ làm cho nhӳng giây phút khó khăn trong cuӝc sӕng cũng dӉ
chӏu hơn.
Ngưӡi ta thưӡng nói nӃu không phҧi là điӅu chҳc chҳn thì mӑi thӭ trong đӡi đӅu
đәi thay. Mӛi ngày đӅu bình minh rӗi lҥi hoàng hôn. Không có kinh nghiӋm nào là
mãi mãi. Mӛi suy nghĩ cӫa bҥn rӗi cũng qua đi. Cũng như mӛi hơi thӣ. Chúng ta
đưӧc sinh ra, lӟn lên và già đi. Cuӝc sӕng luôn luôn thay đәi.
Bҥn đã có lúc là mӝt đӭa con nít, nhưng giӡ thì đã thành mӝt thiӃu niên. Mӝt năm
hӑc có khai giҧng rӗi cũng bӃ mҥc. Chúng ta có nhӳng bӃ tҳc, rӗi chúng cũng đưӧc
giҧi quyӃt. Có lúc bҥn bӏ cҧm cúm, nhưng bây giӡ thì khoҿ ru. NӃu đã lӥ bӏ gãy tay
thì bây giӡ cũng liӅn rӗi, phҧi không? Mӝt sӕ điӅu nәi tiӃng lên rӗi cũng có lúc nó
phai nhҥt dҫn. Luôn luôn là thӃ đҩy. Âm nhҥc cӫa 5 năm vӅ trưӟc hiӃm đưӧc nhӟ
đӃn. Bҥn cӭ nghĩ là nhӳng loҥi âm nhҥc phә biӃn bây giӡ sӁ phә biӃn hoài nhưng
mà nó đâu có vұy. Khi yêu, ngưӡi ta nói: ³Cҧm giác này sӁ mãi mãi không bao giӡ
thay đәi´, vұy mà nó lҥi đәi thay! Bҥn đã tӯng xҩu hә đӃn mӭc không dám chưӡng
mһt ra, và cӭ nghĩ là mình sӁ xҩu hә đӃn chӃt. Mҩy hôm sau cҧm giác xҩu hә bay
biӃn, mà cũng chҷng ai đӇ ý. Ai đó hҵn hӑc vӟi bҥn, hay bҥn hҵn hӑc vӟi ai đó, cho
đӃn khi mӑi thӭ thay đәi và các bҥn lҥi thân thiӃt bên nhau như thӇ chưa hӅ có xích
mích gì xҧy ra.
Mӝt đӝi bóng thҳng giҧi thӃ giӟi làm nӭc lòng nhӳng ngưӡi cә đӝng. Nhưng năm
sau đó, đӝi bóng đó bӏ thua chót. Bҥn đã tӯng ngàn lҫn ӣ trong tâm trҥng không
vui, rӗi thì cũng hӃt. Không có gì là ngoҥi lӋ. Hơn nӳa, mӑi thӭ rӗi sӁ trôi qua.
BiӃt là mӑi viӋc rӗi sӁ qua đi rҩt có ích. Không hӅ có gì là ngoҥi lӋ, có nghĩa là nӃu
bҥn buӗn, bҥn không thӇ cӭ buӗn mãi đưӧc. NӃu bҥn tӭc giұn, sӵ tӭc giұn sӁ bӟt
đi. NӃu bҥn thҩt bҥi, bҥn cũng sӁ khoe khoang trӣ lҥi. NӃu ai đó xúc phҥm bҥn,
cҧm giác đó sӁ thay đәi. NӃu bҥn thҩt tình, bҥn sӁ có mӕi tình khác. Hơn nӳa, có
nhӳng điӅu chҳc chҳn trong viӋc biӃt rҵng dù cho là chuyӋn gì, dù có khó khăn đӃn
đâu thì rӗi nó cũng sӁ qua đi. Bҥn có thӇ tin vào điӅu đó.
Mӝt ngưӡi bҥn thân cӫa tôi tên Robert và bҥn gái cӫa cұu ҩy đã chӃt do bӏ mӝt tên
say rưӧu đөng xe khi hӑ trên đưӡng đi ăn đám cưӟi cӫa tôi. Đó là mӝt kӹ niӋm đau
buӗn nhҩt mà tôi tӯng có. Lúc đó, tôi gҫn như hoãn đám cưӟi cӫa mình lҥi, tôi
khóc suӕt đêm và nghĩ là nӛi đau này sӁ không bao giӡ phai nhҥt. Và ngày hôm ҩy,
tôi vүn nhӟ đӃn cұu ta lҳm (tôi còn chào vӟi tҩm hình cӫa cұu ҩy mà), nӛi đau đã
chuyӇn thành sӵ trân trӑng. Tôi cҧm thҩy may mҳn vì đã quen biӃt cұu ҩy và có thӇ
gӑi cұu ҩy là bҥn. Nhӳng gì giúp tôi vưӧt qua đưӧc nӛi đau là niӅm hy vӑng rҵng
tҩt cҧ nhӳng nӛi đau cuӕi cùng rӗi cũng sӁ qua đi. Rӗi điӅu đó sӁ qua, tôi đã tӯng
nói như thӃ, mà đúng là như thӃ.
Khi đó tôi đã hӑc đưӧc cách làm cho điӅu khôn ngoan đó thành sӵ thұt trong tҩt cҧ
các khía cҥnh cӫa cuӝc sӕng. Đó là mӝt thái đӝ rҩt thӵc tӃ đӇ chҩp nhұn.
Khi bҥn hoàn toàn xác đӏnh rҵng mӑi thӭ rӗi cũng sӁ qua thì sӁ dӉ dàng hơn đӇ cho
mӑi viӋc trôi qua, đһc biӋt là nhӳng ³chuyӋn nhӓ´. Quan điӇm này làm cho bҥn an
tâm là mӑi viӋc đӅu әn thoҧ. Nó cho bҥn hy vӑng và lòng tӵ tin rҵng mӑi thӭ đӅu
không đӃn nӛi tӋ như mình tưӣng. Nó khiӃn ta tha thӭ và giӳ tính khôi hài dӉ dàng
hơn. Mӑi thӭ đӅu không trҫm trӑng, đau khә hoһc quá khó khăn nӃu ta biӃt đưӧc
rҵng điӅu đó không phҧi là vĩnh hҵng.
Nhӳng gì còn lҥi đҧm bҧo rҵng nhӳng gì bҥn đӏnh trҧi qua, dù lӟn hay nhӓ, rӗi
cũng sӁ qua đi.
97 ± Hãy luôn nhӟ rҵng nӃu cánh cӱa này đóng thì có cánh cӱa khác đang mӣ
Mӝt trong nhӳng nguyên nhân lӟn nhҩt gây căng thҷng, buӗn bӵc, chán nҧn là khi
ta cҧm thҩy cánh cӱa trưӟc mһt bӏ đóng lҥi, cӭ như mӝt chương trong cuӝc đӡi ta
đã trôi qua. Ta có thӇ cҧm thҩy buӗn bã, mҩt mát, đau khә và có lӁ trên hӃt là nӛi
sӧ vu vơ.
Mӝt trong nhӳng nguyên nhân thưӡng xuyên gây nên căng thҷng là khi bӏ chia tay
vӟi ngưӡi yêu, hoһc khi dӑn đӃn chӛ ӣ mӟi. Bҥn cҧm thҩy như cuӝc đӡi sӁ không
bao giӡ còn đưӧc trӣ lҥi như xưa. Cũng có thӇ có cҧm giác như vұy khi bҥn hoàn
tҩt mӝt công viӋc khó khăn mà bҥn thích làm, xong rӗi cӭ thҩy nhӳng mong muӕn,
cơ hӝi dưӡng như không còn nӳa.
Mӝt sӵ thұt dӉ chӏu cӫa cuӝc sӕng nên đưӧc nhӟ là khi mӝt cánh cӱa đóng lҥi thì
luôn có mӝt cánh cӱa khác tӵ đӝng đưӧc mӣ ra. Không hҷn là ngay lұp tӭc, nhưng
rҩt hӳu ích nӃu bҥn biӇt rҵng đó là sӵ thұt.
Bҥn có thӇ có nhӳng ngưӡi bҥn đã tӯng rӡi bӓ do chuyӇn trưӡng mӟi hoһc quyӃt
đӏnh không chơi vӟi bҥn nӳa. Và thӵc đau lòng khi điӅu đó xҧy ra, nhӳng chuyӋn
như vұy dҫn dà sӁ không còn là chuyӋn quá quan trӑng trong đӡi bҥn nӳa, mà bҥn
đӇ dành thӡi giӡ, công sӭc đӇ thiӃt lұp nhӳng mӕi quan hӋ mӟi. Đây không phҧi là
thuyӃt ³coi như mӑi viӋc đӅu әn thoҧ´ mà là mӝt cách nhìn xác thӵc vӅ cuӝc sӕng.
Bҥn càng ngүm nghĩ vӅ ý tưӣng này thì bҥn sӁ càng cҧm nhұn đưӧc ý nghĩa cӫa
nó.
ThuyӃt này đã giúp tôi trong rҩt nhiӅu lúc chuyӇn tiӃp cũng như nhӳng khi thҩt
vӑng trong đӡi, giúp tôi tìm lҥi đưӧc cҧm giác thanh thҧn. Khi là mӝt thiӃu niên, tôi
đã tӯng là vô đӏch môn tennis, tôi đã rҩt siêng năng tұp luyӋn, hҫu như ngày nào
cũng tұp trong nhiӅu năm liӅn. Khi phҧi bӓ chơi đӇ chuyӇn sang viӋc khác, tôi đã
chҩp nhұn sӵ thay đәi này dӉ dàng hơn vì biӃt là mӝt cánh cӱa mӟi sӁ mӣ ra. Thay
vì tiӃc nuӕi hay buӗn bã, cҧm giác ban đҫu cӫa tôi là nhiӋt tình vӟi nhӳng gì sӁ
diӉn ra tiӃp theo. NӃu tôi tiӃp tөc chơi tennis thay vì đi theo lòng can đҧm, chҳc là
hôm nay tôi chҷng thӇ viӃt đưӧc cuӕn sách này.
Tôi khuyӃn khích bҥn đưa ý tưӣng này vào nhӳng suy nghĩ nghiêm túc.
Hãy nghĩ lҥi xem đã có bao nhiêu lҫn trong đӡi bҥn đã kӃt thúc điӅu gì đó chӍ đӇ
bҳt đҫu mӝt điӅu gì tӕt hơn và có cҫn thiӃt phҧi kӃt thúc viӋc đó không. Hãy thӱ
dùng triӃt lý như thӃ này vào giӳa nhӳng chuyӇn đәi đó, bҥn sӁ thҩy mình đi qua
cuӝc sӕng mà ít phҧi gҳng sӭc hơn.
96 ± Thӱ áp dөng nhӳng phҧn ӭng trì hoãn
Tôi nghĩ là phҫn lӟn nhӳng cuӝc chiӃn, cãi vã, xung đӝt, bҩt đӗng đӅu có thӇ tránh
đưӧc nӃu có nhiӅu ngưӡi biӃt cách áp dөng nhӳng phҧn ӭng trì hoãn. Mӝt ³phҧn
ӭng trì hoãn´ đơn giҧn là mӝt phҧn ӭng lưӥng lӵ có chӫ ý giӳa lúc sӵ viӋc xҧy ra
và lúc bҥn phҧn ӭng lҥi sӵ viӋc. Nó tҥo nên mӝt khoҧng trӕng giӳa nhӳng cҧm giác
bӏ chӑc tӭc cӫa bҥn và lúc bҥn phҧn ӭng lҥi viӋc bӏ chӑc tӭc đó.
Phҧn ӭng trì hoãn trái ngưӧc vӟi phҧn ӭng bҧn năng tӭc thì. Phҧn ӭng bҧn năng tӭc
thì như đã biӃt là mӝt phҧn ӭng tӵ đӝng. Đó là mӝt phҧn ӭng ngay lұp tӭc (thưӡng
là tiêu cӵc) vӟi nhӳng dҥng kích thích. Ví dө, nӃu có ngưӡi đһt biӋt danh hay trêu
chӑc bҥn, bҥn nәi nóng liӅn. Khi nghe mӝt tin xҩu, chưa kӏp thӣ bҥn đã hoҧng hӕt
ngay. Không hӅ có khoҧng trӕng, chӍ là nhӳng hành đӝng vӝi vã. Có lӁ bҥn cũng
thҩy là nhӳng phҧn ӭng hҩp tҩp này đã gây hұu quҧ không mҩy tӕt đҽp cho bҥn và
nhӳng ngưӡi liên quan.
Tuy nhiên, rҩt thú vӏ nӃu bҥn quan sát xem sӵ giұn dӳ, sӧ hãi hay nhӳng cҧm xúc
khác nhanh chóng tiêu tan như thӃ nào nӃu bҥn kiӅm nén phҧn ӭng cӫa mình lҥi ±
dành mӝt phút đӇ lҳng dӏu, hít mӝt hơi sâu, tҥo mӝt khoҧng trӕng. Bҥn sӁ nhұn thҩy
nhӳng điӅu có vҿ rҩt khӫng khiӃp lúc đó dưӡng như đã bӟt hҷn tính khӫng khiӃp
ngay sau đó. Hoһc nhӳng điӅu làm bҥn giұn đӓ mһt ngay lұp tӭc mӝt lúc sau sӁ chӍ
còn là mӝt chút khó chӏu.
Bӣi vì nhӳng điӅu làm ta thӵc sӵ giұn dӳ (hay buӗn chán, căng thҷng, lo lҳng) hiӋn
tҥi có lӁ sӁ không còn quá trҫm trӑng nӳa ngay sau đó. ThӃ nên có nhӳng vҩn đӅ
đһt ra: NӃu nhӳng điӅu mà sau đó ta thҩy không đӃn nӛi quá tӋ thì cӟ gì trưӟc đó ta
lҥi cư xӱ thái quá? Tҥi sao lҥi phҧi gào lên, la hét và thҩt vӑng, căng thҷng nӃu lát
nӳa nhӳng cҧm giác đó sӁ bӟt đi?
Hãy nghĩ vӅ nhӳng cuӝc xô xát bҥn đã tӯng chӭng kiӃn và nhӳng câu trҧ miӃng
xúc phҥm ngưӡi khác. Hãy nghĩ xem có bao nhiêu cuӝc sӕng bӏ tiêu tan và tәn
thương ± và có bao nhiêu ngưӡi đang phҧi ngӗi tù ± chӍ vì có ngưӡi không kiӅm
mình đưӧc khӓi nhӳng phҧn xҥ bҧn năng.
Hãy tưӣng tưӧng mӝt chút, chuyӋn gì sӁ xҧy ra nӃu có ngưӡi chӏu đӵng nhӳng lӡi
khó nghe hay nhӳng nҳm đҩm đe doҥ bҵng thái đӝ lưӥng lӵ, hít mӝt hơi dài và áp
dөng nhӳng phҧn ӭng trì hoãn. ThӃ giӟi vүn chưa hoàn hҧo nhưng chҳc chҳn là nó
cũng rҩt thanh bình.
95 ± Cuӕn theo dòng

Đӕi vӟi tôi, hình như tҩt cҧ mӑi ngưӡi đӅu đúng vӟi câu này, nhưng hҫu như không
ai công nhұn sӵ khôn ngoan cӫa nó. Thұt đáng buӗn bӣi vì câu nói ³cuӕn theo
dòng´ thӵc sӵ là mӝt cách hӳu hiӋu giӳ nhӳng căng thҷng trong vòng kiӇm soát.
Mӝt trong nhӳng vҩn đӅ khiӃn cuӝc sӕng hàng ngày thêm khҳt khe và căng thҷng
là do nó không đưӧc yên tĩnh. Thay vì vұy, nó là quá trình không ngӯng tiӃn triӇn
và thay đәi. Đó là mӝt dòng hoҥt đӝng. NӃu bҥn chӏu cuӕn theo dòng mà không
phҧn kháng gì nhiӅu thì cuӝc đӡi bҥn giӕng như mӝt buәi khiêu vũ tao nhã. Bҥn sӁ
tiӃn lên mà không ngӯng sӱa đәi. Nói cách khác, nӃu bҥn ráng ngưӧc dòng, cuӝc
đӡi bҥn sӁ giӕng mӝt mһt trұn hơn, mӝt cuӝc chiӃn đҩu không ngӯng nghӍ và thҩt
vӑng tràn trӅ. Thay vì sӱa đәi nhҽ nhàng thích đáng, bҥn sӁ phҧi nҧy tưng lên đӇ
chӕng chӑi và ráng hӃt sӭc giӳ cho mӑi thӭ đi đúng hưӟng. Lҫn duy nhҩt mà bҥn
cҧm thҩy thanh thҧn là khi mӑi thӭ đi đúng hưӟng, mà thӵc sӵ có đưӧc bao nhiêu
lҫn như vұy?
Cuӝc sӕng giӕng như mӝt mҥng lưӟi khәng lӗ. Hàng ngàn vҥn thӭ diӉn ra và tác
đӝng lүn nhau. Có viӋc diӉn ra tӕt đҽp, có viӋc không đưӧc như vұy. Cuӕn theo
dòng có nghĩa là bҥn chҩp nhұn thӵc tӃ là cuӝc sӕng là mӝt đám lӝn xӝn và có
nhiӅu thӭ mà ta rҩt khó nҳm bҳt hay không tài nào làm chӫ nәi. Thay vì chӕng lҥi
mӛi sӵ viӋc diӉn ra ngoài mong muӕn ta hãy chӑn cách phҧn ӭng chҩp nhұn. Có
nghĩa là nӃu bҥn không có nhӳng gì mình thích thì hãy thích nhӳng gì đang có.
Có mӝt nhóm các cô thiӃu nӳ đang xӃp hàng chӡ vào xem phim. Sau mӝt lúc chӡ
mӓi cҧ chân thì cuӕi cùng hӑ cũng vào đӃn quҫy vé nhưng lҥi bӏ thông báo là hӃt
vé. Trong khi hҫu hӃt nhӳng ngưӡi xӃp hàng sau hӑ bҳt đҫu la ó phҧn đӕi thì mӝt
trong nhӳng cô bé này bình tĩnh tұp hӧp các bҥn mình lҥi và nói: ³Đӯng lo, tөi
mình sӁ tìm cách khác´.
Đúng vұy thұt. Không thái quá, không đe doҥ, cũng chҷng than thӣ, không giұn
dӛi, cô không hӅ vưӟng vào căng thҷng tí nào cҧ. Cô ҩy có quan tâm không? Bҥn
có dám nói là có không. Nhưng nӃu cô bé đã làm gì thì sao? Chҷng sao cҧ. Cách cô
bé xӱ sӵ làm tôi không chút mҧy may nghi ngӡ gì rҵng nhӳng cô gái trҿ luôn thích
vui vҿ bҩt chҩp nhӳng thay đәi kӃ hoҥch bҩt chӧ không ngӡ. Hӑ cùng vӟi nhau đã
chӭng tӓ khҧ năng cuӕn theo dòng cӫa hӑ và không bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn
nhӓ.
ĐiӅu thú vӏ nhҩt tôi phát hiӋn ra là cҧnh hҫu hӃt mӑi ngưӡi còn lҥi đӅu nәi giұn,
bӵc bӝi và thҩt vӑng. Bҥn có thӇ nói rҵng cҧ buәi tӕi cӫa hӑ đã bӏ ҧnh hưӣng xҩu
chӍ vì hӑ không biӃt cách đӇ cuӕn theo dòng. Tôi đoán là hҫu hӃt nhӳng ngưӡi xӃp
hàng ӣ đó đӅu là nhӳng ngưӡi có kinh nghiӋm đi xem phim. Và tôi dám chҳc là
mưӡi chín trong hai mươi lҫn mӑi viӋc đӅu diӉn ra êm ҧ và hӑ có thӇ xem đưӧc bӝ
phim mình yêu thích. Nhưng ³cuӝc sӕng thӵc´ không hoàn hҧo như vұy nên cũng
có lҫn bӏ hөt chӭ, phҧn ӭng điӇn hình là hӑ sӁ thҩt vӑng và quá khích.
Tôi có thӇ dүn ra hàng trăm câu chuyӋn tương tӵ khi hҫu hӃt mӑi ngưӡi trong cuӝc
đӅu bӏ căng thҷng và quá khích chӍ vì nhӳng chuyӋn vһt vãnh. Tҩt cҧ nhӳng câu
chuyӋn đó đӅu có mӝt mүu sӕ chung: không thӇ cuӕn theo dòng và khiӃn nhӳng
thҩt vӑng nhӓ trӣ nên quá nghiêm trӑng. Hơn nӳa, ngưӡi mà không thӇ cuӕn theo
dòng là mӝt trӣ ngҥi quanh quҭn vì bҥn có thӇ cҧm nhұn đưӧc sӵ căng thҷng cӫa
hӑ.
Đây là mӝt chӫ đӅ đáng đӇ suy ngүm bӣi vì không chӍ có nhӳng lӧi ích bҩt ngӡ mà
mà còn rҩt dӉ hӑc. Nhӳng điӅu cҫn có đӇ thӵc hành đưӧc nó chӍ là sӵ sҹn lòng tӵ
nhӫ rҵng mӑi thӭ mà ta cҧm thҩy bӵc mình không hoàn toàn khó chӏu như chúng ta
nghĩ.
Hãy tӵ nhӫ rҵng luôn có nhӳng điӅu bҩt tiӋn và rҳc rӕi mà ta phҧi giҧi quyӃt. Đó là
mӝt phҫn cӫa cuӝc sӕng, nó có diӉn ra như thӃ cũng chҷng sao. Khi bҥn bҳt đҫu
làm cho bҧn thân nhұn ra đưӧc sӵ thӵc này và khi bҥn dӉ dàng chҩp nhұn nó hơn
thì bҥn cũng sӁ trên con đưӡng dүn đӃn mӝt cuӝc sӕng hҥnh phúc và thanh thҧn
hơn.
94 ± Hãy nhӟ rҵng mӛi ngưӡi đӅu có quyӅn đưӧc hҥnh phúc
Có lҫn ai đó đã hӓi tôi ³NӃu bҥn đưӧc chӑn mӝt câu nói đã giúp bҥn lúc nào cũng
giӳ đưӧc quan điӇm, tránh không bӏ ngưӡi khác quҩy rҫy thì câu đó là gì?´ Tôi nói
liӅn: ³Mӑi ngưӡi đӅu có quyӅn đưӧc hҥnh phúc´.
Mӑi ngưӡi đӅu muӕn đưӧc hҥnh phúc, tӯ ngưӡi bҥn quen biӃt cho đӃn ngưӡi xa lҥ,
tӯ ngưӡi bҥn yêu thích đӃn ngưӡi bҥn không chӏu đӵng nәi. Ngưӡi tӕt, ngưӡi xҩu,
mӑi ngưӡi đӅu mong muӕn đưӧc hҥnh phúc và mӑi ngưӡi ± theo cách cӫa hӑ ± đӅu
cӕ gҳng đӇ đưӧc hҥnh phúc. Thұm chí ngưӡi thưӡng xuyên làm nhӳng chuyӋn tӗi
tӋ cũng làm nhӳng chuyӋn đó vì nhӳng nӛ lӵc quái gӣ cӫa hӑ đӇ làm cho bҧn thân
hӑ đưӧc hҥnh phúc hơn. Đó là mӝt phҫn cӫa con ngưӡi.
Tôi đã yêu cҫu Rachel, mӝt cô bé 16 tuәi, xem cô bé có thӇ áp dөng sӵ khôn ngoan
này vào cuӝc sӕng cӫa cô không. ChӍ sau mҩy giây suy nghĩ, cô bé đӗng ý. Cô nói
rҵng mҩy ngày trưӟc đây, cô đã nәi giұn vӟi mӝt ngưӡi bҥn khi cô này khoe mӁ
quҫn áo và bҥn trai mӟi. Rachel nói rҵng cô rҩt ghét thói khoe khoang và coi mình
như cái rӕn cӫa vũ trө.
Tuy nhiên lҫn đҫu tiên trong đӡi cô bé đã có thӇ thҩy đưӧc nhӳng viӋc diӉn ra theo
mӝt cách khác. Bҩt chӧt, cô hiӇu ra rҵng bҥn cӫa cô, cũng như nhӳng ngưӡi khác,
làm như thӃ chӍ vì cô ҩy muӕn đưӧc hҥnh phúc. Dù là lý do gì, bҥn cӫa cô cҧm
thҩy rҵng viӋc phô trương, khoe khoang khiӃn cô tӵ cҧm thҩy dӉ chӏu hơn. Mһc dù
viӋc đó có khó chӏu đӃn đâu, cô ҩy cũng nhìn ra đưӧc sӵ vô tư trong hành đӝng cӫa
bҥn mình. Sӵ giұn dӳ cӫa cô bé dӏu lҥi, thұm chí cô bé đã mӍm cưӡi khi nói vӟi tôi
³Cháu biӃt là nó thӵc sӵ có quyӅn đưӧc hҥnh phúc. Cháu không nghĩ rҵng đó là
cách tӕt nhҩt đӇ đưӧc hҥnh phúc, nhưng nó có quyӅn làm vұy.´
Trong khi Rachel nhҩt đӏnh là thích bҥn mình cư xӱ khác đi nhưng cô bé đã cҧm
thҩy đӗng cҧm vӟi bҥn mình vӅ cҧm giác cҫn phҧi làm như vұy. NӃu bҥn nghĩ vӅ
điӅu đó, bҥn sӁ thҩy rҵng nhӳng điӅu tương tӵ sӁ áp dөng đưӧc trong thӵc tӃ khi
bҥn bӏ quҩy rҫy hay bӵc bӝi. Nhҩt đӏnh là tôi không cho rҵng bҥn tha thӭ cho tҩt cҧ
nhӳng hành vi tiêu cӵc, nhưng nhӟ rҵng mӑi ngưӡi đӅu có quyӅn đưӧc hҥnh phúc
sӁ cho bҥn mӝt ³lá chҳn tinh thҫn´ chӕng lҥi viӋc trҫm trӑng hoá vҩn đӅ.
Có ai làm viӋc gì chӑc tӭc bҥn, thay vì phҧn ӭng lҥi như thưӡng lӋ, hãy nhӟ mӑi
ngưӡi đӅu có quyӅn đưӧc hҥnh phúc. Bҥn có thӇ thҩy mình tránh khӓi bӵc bӝi mӝt
cách dӉ dàng.
93 ± BiӃt nhұn sai
Mӝt trong nhӳng câu hӓi tâm đҳc nhҩt mà tôi tӯng nghe là tӯ mӝt cô bé 13 tuәi:
³Có cҫn phҧi thӯa nhұn sai lҫm cӫa mình đӇ không phҧi bұn tâm đӃn nhӳng
chuyӋn nhӓ?´. May là tôi có câu trҧ lӡi.
Hãy nghĩ mà xem, chúng ta bӓ ra rҩt nhiӅu công sӭc đӇ phòng thӫ và chӭng minh
luұn điӇm cӫa mình khi có ai đó nghĩ là mình sai. Hãy nghĩ vӅ tҩt cҧ nӛ lӵc chӭng
tӓ cho ngưӡi ta thҩy là chúng ta vô tӝi hay hӧp tình hӧp lý khi làm điӅu gì đó. Hãy
nghĩ đӃn nhӳng áp lӵc đi kèm vӟi viӋc phҧi thuyӃt phөc ngưӡi khác là mình đúng
khi hӑ đang nghĩ là mình sai, hoһc hãy nghĩ vӅ nhӳng căng thҷng trong viӋc thay
đәi quan điӇm cӫa ngưӡi khác. Hãy nghĩ vӅ nhӳng lҫn chúng ta phҧi phân bua vӅ
bҧn thân ± lý do và sӵ thay đәi trong cư xӱ cӫa chúng ta ± khi ai đó buӝc tӝi chúng
ta là sai. Phҧi chăng nhӳng điӅu đó không phҧi là nhӳng ³chuyӋn nhӓ´?
Giӡ thì hãy tưӣng tưӧng xem cuӝc sӕng thұt dӉ chӏu hơn biӃt bao nӃu ta có thӇ loҥi
bӓ phҫn lӟn nhӳng chuyӋn như vұy.
Có phҧi nӃu bҥn thӵc sӵ có lӛi thì mӑi viӋc cӭ tӵ phai nhҥt đi, tӵ tiêu tan đi và bҥn
có tiӃp tөc sӕng thay vì cӭ nghĩ đӃn nhӳng sai lҫm đã qua và than thân trách phұn,
làm tăng thêm căng thҷng trong hàng giӡ, hàng ngày, hàng tuҫn?
Cách làm cho mӑi viӋc tӵ tiêu tán là quyӃt đӏnh rҵng khi bҥn sai hoһc có lӛi, bҥn
hãy thӯa nhұn điӅu đó, xoa dӏu hoàn cҧnh và quҷng bӟt ³gánh lo´ đi.
Có mӝt lҫn tôi vӅ đón con trӉ và phóng xe rҩt nhanh. Tôi cũng biӃt là mình chҥy
hơi quá. Mӝt ngưӡi cҧnh sát giao thông chһn tôi lҥi và cho tôi mӝt bài khi ông ta
viӃt biên lai phҥt. Thay vì cӕ cãi chày cãi cӕi, tôi nhұn là mình sai và nói rҵng mình
đáng bӏ phҥt lҳm, tôi nói thұt lòng và không có ý năn nӍ xin xӓ ông ҩy.
Ông ta hӓi lҥi tôi tҥi sao tôi lҥi phóng nhanh. Tôi trình bày vӟi ông rҵng tôi sӧ đón
con trӉ, lý do cũng không mҩy chính đáng. Ông ta đáp lҥi ³Nhưng đó là mӝt lý do
hӧp lý´. Tôi đӗng ý nhưng nói ³Có thӇ, nhưng thұt ra nó cũng đang đưӧc trông
chӯng chӭ cũng chҷng sӧ gһp nguy hiӇm gì. Tôi cũng không nên phóng nhanh như
vұy´. Viên cҧnh sát bӏ ҩn tưӧng bӣi sӵ sҹn lòng nhұn lӛi cӫa tôi nên quyӃt đӏnh rút
giҩy phҥt lҥi.
Tôi không cho là nhӳng lӡi thanh minh như vұy sӁ giúp tôi tránh đưӧc nhӳng tӡ
giҩy phҥt khác trong trưӡng hӧp tương tӵ. Có thӇ không đưӧc như vұy. Thӵc ra, tôi
đáng bӏ phҥt. Tôi chӍ có ý muӕn nói: là con ngưӡi, tҩt cҧ chúng ta đӅu có nhu cҫu
mình là đúng. Viên cҧnh sát kia cho tôi thoát vì tôi đã cho là ông ta đúng mà không
buӝc ông ta phҧi ra oai.
Nhӳng trưӡng hӧp tương tӵ diӉn ra hàng ngày. Ví dө nӃu có ai đó nói bҥn ³Anh
chҷng bao giӡ chӏu lҳng nghe tôi´, và đúng là bҥn không chӏu nghe, thì cách tránh
tӕt nhҩt là bҥn cӭ chӏu nhұn đi. Bҥn có thӇ nói ³Bҥn biӃt không, bҥn nói đúng đҩy.
Tôi đã không chӏu lҳng nghe. Tôi xin lӛi, tӯ giӡ trӣ đi tôi sӁ cӕ gҳng lҳng nghe
nhiӅu hơn´. Lúc đó, mӑi viӋc sӁ qua đi. Rҩt nhiӅu ngưӡi đã buӝc tӝi bҥn vì chuyӋn
gì đó có lӁ bây giӡ đã không còn cҧn đưӡng gì bҥn nӳa và nghĩ bҥn là ³mӝt ngưӡi
chơi đưӧc´. Rҳc rӕi đưӧc giҧi quyӃt, căng thҷng tiêu tan. Bҥn cӭ thӃ thҷng tiӃn.
Hãy so sánh viӋc đó vӟi viӋc tranh cãi vӟi ngưӡi khác và thӫ thӃ bҵng cách nói
³Tôi cũng đã lҳng nghe đó chӭ!´ Hãy nghĩ xem, chҷng dӉ gì thay đәi đưӧc đҫu óc
cӫa ngưӡi khác. Cô ta cӭ đinh ninh là bҥn chҷng chӏu lҳng nghe, trong đҫu cô ta,
hҷn nhiên là cô ta đúng. ViӋc tranh cãi, phҧn công hay bҩt đӗng ý kiӇn chӍ đi đӃn
viӋc trҫm trӑng thêm vҩn đӅ và tăng thêm căng thҷng mà thôi.
NӃu bҥn bӏ vu khӕng và bҥn nhҩt đӏnh là mình không hӅ có lӛi gì cҧ thì chҷng có lý
do gì phҧi nhұn tӝi cҧ. Nhưng nӃu mөc tiêu cӫa bҥn là mӝt cuӝc sӕng ít căng thҷng
và dӉ chӏu hơn thì nhún nhưӡng mӝt chút sӁ rҩt có ích.
92 ± Hãy giӳ tính khôi hài
Tôi luôn nhӟ mӝt câu danh ngôn: ³Ngưӡi mà không có tính khôi hài thì cũng giӕng
như xe mà không có phuӝc nhún, cӭ bӏ nҧy lên khi va phҧi mӛi viên sӓi trên
đưӡng´. Tôi thích câu này bӣi vì theo mӝt khía cҥnh thì câu này nói lên sӵ thiӃt
yӃu cӫa viӋc không bұn tâm đӃn triӃt lý. Hҫu hӃt chúng ta có lúc nào đó tӵ làm cho
mình trӣ nên quá nghiêm trӑng. Khi đó, kӃt quҧ luôn là sӵ đau khә, sӧ hãi, chán
chưӡng.
Bҩt cӭ khi nào chúng ta ӣ trҥng thái quan trӑng hoá vҩn đӅ thì chúng ta bҳt đҫu tin
rҵng cҧ thӃ giӟi này đӅu chú tâm vào chúng ta, nhӳng viӋc xҧy ra đӅu nhҳm vào
mình và chӕng lҥi mình. Chúng ta xem xét sӵ viӋc mӝt cách phiӃn diӋn. Ta nghĩ
quá nhiӅu vӅ bҧn thân và vҩn đӅ cӫa mình nên cӭ bӏ ám ҧnh vì ý kiӃn cӫa mình. Ta
trӣ nên cӕ chҩp, đánh mҩt lòng nhân đҥo, lòng trҳc ҭn. Nói tóm lҥi, chúng ta quá
nghiêm trӑng. Tҩt cҧ nhӳng điӅu đó chӍ đem đӃn sӵ sӧ hãi, ích kӹ, nghi ngӡ, giұn
dӳ, chán chưӡng, lo âu và bҩt hҥnh. Hơn nӳa, khi chúng ta quá trҫm trӑng thì có
nghĩ là chúng ta đang bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ nhһt!
Còn gì nӳa nào, bҥn thӱ đӇ ý xem nhӳng ngưӡi quá nghiêm trӑng và cӭng nhҳc
đáng chán lҳm phҧi không? Chҷng có gì vui vҿ vӟi hӑ, bҥn chӍ cҧm thҩy đưӧc sӵ
nһng nӅ ӣ hӑ. Đôi khi bҥn còn muӕn la lên ³Tươi tӍnh lên chút coi!´ Bҥn có muӕn
giӕng vұy không?
Vӟi mӝt chút khôi hài, gánh nһng trên vai sӁ nhҽ nhàng hơn. ĐiӅu này đһc biӋt
đúng khi điӅu hài hưӟc nhҳm vào bҧn thân mình. Có mӝt câu danh ngôn ³Bҥn
trưӣng thành vào ngày bҥn có tiӃng cưӡi đҫu tiên vӅ bҧn thân mình´.
Trong khi rҩt dӉ nhұn ra lúc ngưӡi khác quá nghiêm trӑng và căng thҷng, thì rҩt
khó nhұn ra điӅu đó ӣ bҧn thân mình. Rҩt may là tôi có hai đӭa con đӇ chúng nhҳc
tôi mӛi khi tôi mҳc phҧi thói quen buӗn cưӡi đó. Chúng sӁ trêu chӑc tôi và gán biӋt
hiӋu ³ngài nghiêm trӑng´ cho tôi.
Rҩt có ích nӃu biӃt tӵ hӓi bҧn thân: ³Tҥi sao mình cӭ xem mӑi viӋc nghiêm trӑng
như vұy?´ Có tính khôi hài và có thӇ cưӡi cӧt bҧn thân mình không có nghĩa là bҥn
thӡ ơ lãnh đҥm hay không cӕ gҳng siêng năng. Tôi sôi nәi, nӗng nhiӋt vӟi nhiӅu
thӭ và tôi làm viӋc siêng năng cũng như bҩt kǤ ai tôi đã tӯng biӃt. Tuy vұy, tôi
hҥnh phúc bӣi vì tôi có tính khôi hài. Tôi không làm cho bҧn thân mình quá
nghiêm trӑng. Tôi biӃt rҵng trên đӡi này luôn có mӝt sӕ viӋc sai trái. Làm sao tôi
lҥi đưӧc miӉn khӓi dính vào nhӳng viӋc đó? Tôi biӃt là có mӝt sӕ ngưӡi không ưa
tôi và chӍ trích tôi, tôi chҩp nhұn. Tôi biӃt là tôi sӁ mҳc nhiӅu sai lҫm, tôi không cӕ
phҥm lӛi nhưng nӃu có vұy thì cũng chҷng sao, vì tôi là con ngưӡi mà. Tôi cũng
biӃt là ngưӡi khác sӁ phҥm lӛi, tôi lúc nào cũng không thích điӅu đó nhưng đó
cũng là mӝt phҫn cӫa cuӝc sӕng.
Tôi phҧi công nhұn rҵng hơi buӗn cưӡi khi ngưӡi ta căng thҷng vì nhӳng điӅu khá
ngӟ ngҭn. Ưu thӃ cӫa tôi là tôi biӃt nghĩ khôi hài khi tôi như thӃ, tôi nhìn bҧn thân
mình như mӝt diӉn viên. NӃu bҥn có thӇ nhìn ra nhӳng điӅu hài hưӟc trong cuӝc
sӕng, bҥn sӁ thҩy thích liӅn, bҥn sӁ có sӵ kiên nhүn, chҩp nhұn và có tҫm nhìn hơn
đa sӕ nhӳng ngưӡi khác. Nhӳng cҧm giác này sӁ làm tăng thêm niӅm vui cӫa bҥn
và giӳ bҥn khӓi bӕc hoҧ.
Tính khôi hài là mӝt tính rҩt thú vӏ bӣi vì khi bҥn đӅ nghӏ ngưӡi ta hãy bӟt nghiêm
trӑng hoá vҩn đӅ, hӑ thưӡng tin rҵng bҥn chӍ có nhӳng vưӟng mҳc nhӓ nhһt. Dĩ
nhiên không phҧi như vұy. Sӵ thұt là chúng ta có quá nhiӅu vưӟng mҳc, mӝt vài
chuyӋn cũng nghiêm trӑng thiӋt.
Cuӝc sӕng có thӇ rҩt khó khăn và đau khә. Cho nên tính khôi hài giúp chúng ta giӳ
cho nhӳng bi kӏch đó khҧ quan hơn. Nó làm cho cuӝc sӕng lúc nào cũng thú vӏ và
vui vҿ, nó giúp đӥ cho chúng ta mӛi khi ta căng thҷng.
Tôi mong rҵng giӳa nhӳng viӋc nghiêm trӑng, bҥn có thӇ duy trì và phát huy tính
khôi hài, nó cũng sӁ đӅn đáp cho bҥn xӭng đáng.
91 ± Cũng đӯng là ngưӡi tìm sӵ phҧn đӕi

Cũng quan trӑng như viӋc có thӇ không thay đәi quyӃt đӏnh dù cho có bӏ ngưӡi
khác phҧn đӕi là khҧ năng đưa ra quyӃt đӏnh bҩt di bҩt dӏch dù ai có tán đӗng đi
chăng nӳa. Tôi đã tӯng nghe nói rҵng dҩu hiӋu cuӕi cùng cӫa sӵ trưӣng thành là
đưa ra quyӃt đӏnh đӇ bӕ mҽ phҧn đӕi.
Ngưӡi tìm sӵ phҧn đӕi cũng gһp nhiӅu rҳc rӕi chҷng kém gì ngưӡi tìm sӵ tán đӗng.
Hӑ là nhӳng ngưӡi không bao giӡ quyӃt đӏnh nӃu hӑ cҧm thҩy ngưӡi khác sӁ tán
đӗng ± đһc biӋt là đӕi vӟi nhӳng ngưӡi bӏ cho là nhӳng ngưӡi có thӇ có quyӅn hҥn
vӟi hӑ như bӕ mҽ, ngưӡi hưӟng dүn, hay xã hӝi. Nhӳng ngưӡi này tin rҵng hӑ đӝc
lұp nhưng thӵc tӃ là hӑ bӏ giam cҫm bӣi như cҫu muӕn nәi loҥn cӫa mình.
Mҩy năm trưӟc tôi có nói chuyӋn vӟi mӝt cô bé 15 tuәi muӕn nәi loҥn. Tôi nhӟ tôi
đã thách thӭc cô bé đưa ra mӝt quyӃt đӏnh mà bӕ mҽ cô sӁ tán đӗng. Tôi nói là tôi
không nghĩ là cô làm đưӧc điӅu đó. Thoҥt đҫu cô bé trӣ nên rҩt phòng thӫ và chӕng
đӕi lҥi thách thӭc cӫa tôi. Nhưng khi cô bҳt đҫu nghĩ đӃn điӅu đó, cô đã nhұn ra
rҵng mӛi quyӃt đӏnh mà cô đưa ra đӅu là mӝt quyӃt đӏnh mà bӕ mҽ cô không thích
± cách cô ăn mһc, cách xӓ lӛ trên ngưӡi đӇ đeo trang sӭc, bҥn bè mà cô chӑn,
nhӳng hoҥt đӝng mà cô chú tâm vào, thӭc ăn mà cô ăn, cách hӑc hành (hay bӓ
hӑc), lӡi ăn tiӃng nói cӫa cô.
Hoá ra là cô gái cá biӋt này thӵc sӵ thích cái mà cô gӑi là đӗ ³đӗng phөc hӑc sinh´.
Cô bé đã bӏ trói buӝc bӣi cá tính mà tӵ cô tҥo ra, tuy nhiên cô sӧ phҧi thú nhұn điӅu
đó. Cô chӍ thӵc sӵ thoҧi mái khi nhұn ra rҵng mình đã không quyӃt đӏnh dӵa trên
nhӳng gì mình thích mà bӏ nhӳng nhu cҫu quá đáng cӫa mình tác đӝng mà đưa ra
nhӳng quyӃt đӏnh dӵa trên nhӳng gì mà cô biӃt là bӕ mҽ cô sӁ phҧn đӕi. Thay vì
đӝc lұp, cô đã cư xӱ như mӝt con rӕi.
Là mӝt ngưӡi tìm sӵ phҧn đӕi có lӁ là do nhu cҫu tránh bӏ ngưӡi khác quҧn lý. Vҩn
đӅ là nӃu bҥn đi quá xa, bҥn sӁ thӵc sӵ bӏ ngưӡi khác quҧn lý.
Hãy hӑc cách quyӃt đӏnh không dӵa trên nhӳng nhu cҫu bҧn năng làm nhӳng điӅu
bҩt thưӡng mà hãy dӵa trên nhӳng gì bҥn biӃt chân thұt và khách quan đӕi vӟi bҥn.
Mӝt khi bҥn xác đӏnh lҥi đưӧc điӅu gì là tӵ do và đӝc lұp thì thұt dӉ dàng bҳt đҫu
sӱa chӳa.
Tôi vүn nhӟ nӛi khó khăn cӫa mình khi phҧi thӯa nhұn là bӕ mҽ tôi quҧ thӵc hiӇu
biӃt rҩt nhiӅu vӅ cuӝc sӕng. Tôi chӍ hy vӑng rҵng mӝt ngày nào đó, con cӫa tôi sӁ
nhұn ra nhӳng điӅu tương tӵ vӅ bӕ mҽ cӫa chúng.
90 ± Đӯng là ngưӡi tìm sӵ tán đӗng

Nhӳng ngưӡi tìm sӵ tán đӗng là nhӳng ngưӡi đưa ra nhӳng quyӃt đӏnh lӟn (hay chí
ít cũng là nhӳng quyӃt đӏnh quan trӑng) dӵa trên nhӳng gì hӑ nghĩ là ngưӡi khác sӁ
nghĩ. Thay vì theo sӵ khôn ngoan, hiӇu biӃt, kӃ hoҥch tӍ mӍ đã đӏnh sҹn cӫa mình,
hӑ quan tâm đӃn sӵ tán đӗng và chҩp nhұn cӫa ngưӡi khác hơn, như cӫa cha mҽ
hay bҥn bè, xã hӝi.
Làm mӝt ngưӡi tìm sӵ tán đӗng sӁ gây nên rҩt nhiӅu vҩn đӅ. Trưӟc hӃt, nó làm mҩt
hӃt niӅm vui trong cuӝc sӕng cӫa bҥn. QuyӃt đӏnh, chӑn nhӳng hoҥt đӝng và làm
viӋc hưӟng tӟi nhӳng mөc đích mình đӏnh ra là nhiӅu lĩnh vӵc trong cuӝc sӕng.
Không ai có thӇ đi guӕc trong bөng bҥn và biӃt đưӧc bҥn yêu thích cái gì và cái gì
bҥn nên làm. Do vұy, mһc dù có nhӳng ngoҥi lӋ, nhưng thӵc tӃ nӃu ngưӡi ta không
hiӇu hay không tán đӗng vӟi nhӳng điӅu bҥn làm hay vӟi quyӃt đӏnh cӫa bҥn thì
cũng chӍ là thӭ yӃu đӕi vӟi nhӳng gì bҥn biӃt là sӵ thұt trong cuӝc sӕng cӫa mình.
Là mӝt ngưӡi đi tìm sӵ tán đӗng cũng sӁ gây nên rҩt nhiӅu căng thҷng, bӕi rӕi và
cuӕi cùng đҭy bҥn tӟi chӛ cӭ bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ. NӃu bҥn quyӃt đӏnh
dӵa trên sӵ tán đӗng cӫa ngưӡi khác, bҥn sӁ phát hiӋn ra rҵng có ngưӡi sӁ ӫng hӝ
quyӃt đӏnh cӫa bҥn, cũng có ngưӡi sӁ phҧn đӕi kӏch liӋt hay chê bai. Thұt thú vӏ là
trong mӝt sӕ trưӡng hӧp, có ngưӡi sӁ đưa ra mӝt lý do cө thӇ tҥi sao cô ta thích
nhӳng gì bҥn làm ± và ngưӡi khác cũng sӁ dùng lý do y hӋt đӇ giҧi thích tҥi sao
anh ta không thích nhӳng gì bҥn làm. Bҥn không thӇ làm hài lòng mӑi ngưӡi, mà
cũng chҷng khôn ngoan gì nӃu đi mà thӱ điӅu đó. NӃu tôi cӕ làm hài lòng mӑi
ngưӡi và vưӧt qua tҩt cҧ chưӟng ngҥi vұt trên đưӡng thӵc hiӋn điӅu đó, tôi phát
điên mҩt! Giҧi pháp duy nhҩt là biӃt rҵng cuӕi cùng bҥn phҧi làm nhӳng gì tӕt nhҩt
có thӇ, hành đӝng mӝt cách chân thành và tích cӵc hӃt khҧ năng cӫa mình, và cӭ
làm theo lương tâm cӫa mình.
Ngưӡi tìm sӵ tán đӗng quá đáng có nguӗn gӕc tӯ nӛi sӧ bӏ tӯ chӕi ± sӧ là quyӃt
đӏnh cӫa mình không đӫ đúng đҳn. Nhưng nhӳng quyӃt đӏnh cӫa bҥn đӫ đúng đҳn
vì nó là cӫa chính bҥn. Bҥn có thӇ tưӣng tưӧng đưӧc thұt buӗn cưӡi ra sao nӃu bҥn
đưa ra mӝt quyӃt đӏnh cho tôi không? Bҥn không thӇ làm thӃ bӣi vì bҥn không thӇ
chui vào trong đҫu tôi, chӍ có tôi là biӃt đưӧc cái gì là đúng đӕi vӟi tôi mà thôi.
Cũng thұt là buӗn cưӡi nӃu đӅ nghӏ tôi đưa ra mӝt quyӃt đӏnh cho bҥn, hay nói rҵng
ngưӡi khác có thӇ làm đưӧc điӅu đó. Chúng ta có thӇ đưӧc hưӟng dүn tҩt cҧ và bӏ
ҧnh hưӣng cӫa ngưӡi khác ± đһc biӋt là nhӳng ngưӡi yêu mӃn ta hay nhӳng chuyên
gia ± nhưng cuӕi cùng, chúng ta phҧi thӵc sӵ là mình.
HiӇn nhiên, cũng nên tham khҧo nhӳng quan điӇm cӫa ngưӡi khác đӇ tác đӝng
chúng vào quyӃt đӏnh cӫa mình. Đôi khi, bҥn sӁ thҩy là nhӳng quan điӇm khác hay
hơn quan điӇm cӫa bҥn, và bҥn có thӇ sӱa đәi chút ít nhӳng gì bҥn đang làm dӵa
trên nhӳng gì bҥn nhұn đưӧc tӯ ngưӡi khác. Hơn nӳa, rҩt quan trӑng đӇ hiӇu đưӧc
sӵ khác nhau giӳa viӋc thích tán đӗng và nhu cҫu hay yêu cҫu đưӧc tán đӗng. Mӑi
ngưӡi đӅu thích đưӧc tán đӗng, tôi dám chҳc như vұy. Vҩn đӅ ӣ chӛ bҥn không
phҧi đưӧc tán đӗng đӇ cҧm thҩy hài lòng hay đӇ đưa ra nhӳng quyӃt đӏnh đӝc lұp.
Trӣ nên ít tìm sӵ tán đӗng hơn cũng dӉ như viӋc biӃt đưӧc tҫm quan trӑng cӫa sӵ
tán đӗng trong cuӝc sӕng. NӃu bҥn hiӋn nay là mӝt ngưӡi thích tìm sӵ tán đӗng,
bҥn hãy thӯa nhұn vӟi bҧn thân đó là xu hưӟng cӫa bҥn. Sau đó, nӃu có viӋc phҧi
quyӃt đӏnh, lùi lҥi và tӵ hӓi bҧn thân có phҧi mình quyӃt đӏnh như vұy là dӵa trên
mong muӕn thӵc sӵ cӫa mình không hay mình đang bӏ lôi kéo và bӏ tác đӝng vì
muӕn đưӧc tán đӗng. Hãy kiên nhүn, đó là quá trình cҧ đӡi ngưӡi.
Thӡi gian trôi qua, bҥn sӁ hӑc đưӧc cách tin tưӣng vào sӵ khôn ngoan cӫa mình và
phát hiӋn ra nhӳng niӅm vui và thành công tӯ viӋc làm cӫa mình. Khi đó, bҥn sӁ
tôn trӑng và cӣi mӣ vӟi nhӳng đӅ nghӏ cӫa ngưӡi khác, nhưng bҥn sӁ không cho
phép sӵ bҩt đӗng cӫa hӑ làm bҥn căng thҷng.
89 ± ChӃ ngӵ nӛi giұn dӳ
Tôi không nghĩ là nó có thӇ làm đưӧc, và thұm chí viӋc rũ sҥch mӑi cơn giұn có thӇ
không có lӧi cho sӭc khoҿ. Tôi nhҩt đӏnh không nói đӃn cách đó. Mà bҥn cũng
chҷng muӕn giҧ bӝ không hӅ tӭc giұn khi bҥn đang giұn sôi lên. Cho nên nӃu bҥn
biӃt cách chӃ ngӵ, khӕng chӃ đưӧc cơn giұn quҧ thұt rҩt có lӧi.
Khi tôi 18 tuәi, tôi than thӣ vӟi mӝt ngưӡi bҥn lӟn hơn vӅ nhӳng điӅu xҧy đӃn vӟi
tôi ± tôi cҧm thҩy bӏ lӯa hҩt cҷng khӓi mӝt giҧi thưӣng mà tôi đã cӵc lӵc giành lҩy.
Tôi rҩt tӭc tӕ; thӵc tӃ tôi đã nguyӅn rӫa và giұn sôi gan tím ruӝt vì nhӳng bҩt công
đó.
Hôm đó, anh bҥn tôi đã nói vӟi tôi rҵng cơn giұn cӫa tôi sӁ nhanh chóng thay đәi.
Tôi đã tӕn hai mươi năm sau đó đӇ thӵc hành và nhӟ đӃn nhӳng gì anh ҩy đã dҥy
cho tôi. Thӵc ra, nhӳng gì anh ta nói rҩt giҧn dӏ. Vӟi giӑng trҫm tĩnh, anh ta hӓi tôi:
³Thu Nhi, anh hiӇu tҥi sao em giұn dӳ. Nhưng sao lҥi điên tiӃt đӃn như thӃ?´
Hơi ngұp ngӯng mӝt chút rӗi tôi trӣ nên hoàn toàn phòng thӫ và phҧn công: ³Em
điên tiӃt lên bӣi vì bҩt công quá´. Mӝt lҫn nӳa, anh ta đáp lҥi: ³Em nói đúng, quҧ là
bҩt công, và dĩ nhiên là phҧi nәi giұn, thұm chí nәi điên ± nhưng tҥi sao lҥi điên tiӃt
đӃn như thӃ? Sao em lҥi tӵ giӝng đҫu vào tưӡng?´
ĐiӅu đó đã khích đưӧc tôi! Anh ҩy nói đúng. Tôi đã phҧi thҩt vӑng, đó là sӵ thұt.
ViӋc tôi bӏ lӯa cũng là sӵ thұt, và nhҩt đӏnh là tôi có ³quyӅn´ tӭc giұn. Nhưng vào
lúc đó, tôi cũng nhұn ra là cơn giұn cӫa tôi chҷng làm cho sӵ viӋc khá hơn lên.
Thӵc ra, nó còn làm cho sӵ viӋc tӋ đi. Cơn giұn cӫa tôi đã làm tәn thương tôi ± và
cuӕi cùng tôi là ngưӡi lãnh đӫ cơn giұn đó.
Đó là lҫn đҫu tiên tôi có thӇ nhìn thҩy cơn giұn bùng lên tӯ chính tôi và suy nghĩ
cӫa tôi, chӭ không phҧi đӃn tӯ nhӳng viӋc không may. Tôi cҧm thҩy mӝt cҧm giác
thoҧi mái mà trưӟc đây tôi không bao giӡ cҧm thҩy đưӧc. Đó là cҧm giác mà tôi
phҧi chӏu trách nhiӋm, ӣ nhiӅu cҩp đӝ, vӅ cҧm xúc cӫa mình. Nó nҧy sinh tӯ bên
trong tôi chӭ không phҧi tӯ bên ngoài môi trưӡng.
Hãy hình dung viӋc tӵ đұp đҫu mình vào tưӡng và tӵ hӓi sao mình lҥi đau đҫu quá
như vұy. Sau đó có ngưӡi đӃn và nói: ³Nè, nӃu bҥn ngưng giӝng đҫu vào tưӡng thì
hӃt đau đҫu liӅn´. Nó cũng giӕng như cơn giұn, nӃu bҥn cӭ nghĩ vӅ nhӳng thӭ làm
bҥn điên tiӃt mà không nhұn ra là mình đang nghĩ như vұy, bҥn sӁ thӵc sӵ, thӵc sӵ
nәi điên lên. Nhưng thӵc ra mӝt khi bҥn thҩy đưӧc là mình là ngưӡi đang có nhӳng
suy nghĩ giұn dӳ đó, thì sӁ dӏu xuӕng ngay. Nó cũng như khi bҥn có thӇ lùi lҥi và
tҥo mӝt khoҧng cách giӳa bҥn và nhӳng gì làm bҥn tӭc giұn.
Mӝt lҫn nӳa, đӯng nói là tôi không đúng. Bҥn sӁ vүn còn tӭc tӕi và có nhiӅu thӭ
khiӃn bҥn tӭc giұn. NӃu bҥn nhұn ra đưӧc cơn giұn cӫa bҥn có nguӗn gӕc tӯ đâu
(tӯ nhӳng suy nghĩ cӫa bҥn), thì cơn giұn sӁ đưӧc chӃ ngӵ ít nhiӅu.
Đây là mӝt trong nhӳng nhұn thӭc quan trӑng cӫa cuӝc đӡi tôi:
Cҧm thҩy tӭc giұn cũng không sao, nhưng nӃu cӭ giӳ cơn giұn mãi và đӇ nó điӅu
đӝng mình hay phá hoҥi cuӝc sӕng mình thì đúng là không әn.
Tôi hy vӑng là nhұn thӭc này cũng ҧnh hưӣng đӃn bҥn theo cách tương tӵ. NӃu
đúng thӃ, nó sӁ giúp cuӝc sӕng đӥ căng thҷng hơn.
88 ± YӃu tӕ thӭ tư: Thӵc tӃ

Bҥn và tôi đӅu là nhӳng sinh vұt biӃt suy nghĩ, tôi biӃt điӅu này có vҿ hiӇn nhiên,
nhưng dù tin hay không thì viӋc ngưӡi ta dӉ dàng quên mҩt là mình đang suy nghĩ
cũng là mӝt thӵc tӃ, bӣi vì suy nghĩ quá tӵ đӝng, cũng giӕng như hít thӣ. Cho đӃn
khi tôi nhҳc lҥi lҫn này là lҫn thӭ hai thì có lӁ bҥn vүn không nghĩ nhiӅu đӃn viӋc
hít thӣ vì điӅu này cũng tӵ đӝng diӉn ra.
Tôi hy vӑng là giӡ thì bҥn đã bӏ thuyӃt phөc rҵng suy nghĩ cӫa bҥn đóng vai trò
đáng kӇ trong chҩt lưӧng cuӝc sӕng. YӃu tӕ chính thӭ tư cӫa suy nghĩ liên quan
đӃn mӑi thӵc tӃ mà chúng ta nghĩ đӃn và suy nghĩ cӫa chúng ta tác đӝng lên cҧ
cuӝc đӡi chúng ta.
Phát hiӋn ra suy nghĩ cӫa chính mình cũng giӕng như tӍnh giҩc vӟi thӵc tӃ là tôi
đang suy nghĩ. Ví dө, giҧ sӱ tôi bҳt đҫu cҧm thҩy thӡi khoá biӇu cӫa tôi quá tҧi, tôi
sӁ nghĩ đӃn tôi bұn rӝn ra sao và thӡi giӡ cӫa tôi ít ӓi dӉ sӧ và cӭ như vұy. Tôi sӁ tӵ
thuyӃt phөc mình rҵng tôi là ngưӡi bұn rӝn hơn bҩt kǤ ai khác, và tôi sӁ viӋn ra đӫ
mӑi lý do tҥi sao lҥi như vұy. Tôi sӁ bҳt đҫu cҧm thҩy thương tiӃc cho mình.
Sau đó, đӝt nhiên tôi thӭc tӍnh và nhұn ra rҵng tâm trí tôi đҫy nhӳng danh sách
phҧi làm cӫa mình. Tôi đã có mӝt ³cuӝc tҩn công suy nghĩ´ mà không hӅ biӃt là
mình đang bӏ lâm trұn! Phát hiӋn này lұp tӭc khiӃn tôi cҧm thҩy khá hơn bӣi vì
bӛng nhiên tôi nhӟ lҥi cҧm giác thҩy bӏ quá tҧi cӫa mình đưӧc tҥo nên không phҧi
tӯ bên ngoài mà tӯ thӵc tӃ tôi bӏ ám ҧnh vӅ thӡi khoá biӇu cӫa mình.
Bҥn có thӇ nhìn vào thӡi khoá biӇu cӫa tôi và nói ³Nhưng Thu Nhi này, có lӁ cҧm
giác quá tҧi xuҩt phát tӯ cuӝc sӕng cӫa bҥn đҩy´. NӃu đӭng sau nó, bҥn bҳt đҫu
nhұn ra nó không thӇ như thӃ đưӧc. NӃu đúng như vұy thì tôi đã luôn luôn cҧm
thҩy quá tҧi rӗi, mà thӵc ra tôi có cҧm thҩy thӃ đâu. Tôi chӍ cҧm thҩy quá tҧi có lӁ
chӍ đôi khi thôi, nhӳng lúc mà thay vì làm nhӳng viӋc trưӟc mҳt, tôi lҥi bҳt đҫu
nghĩ đӃn đӫ thӭ viӋc phҧi làm sau ngày hôm đó, hoһc trong ngày hôm sau, hoһc
trong tuҫn tӟi hay trong năm tӟi. Nói cách khác, cҧm giác bӏ quá tҧi chӍ xuҩt hiӋn
khi tôi không thӇ nhìn ra rҵng tôi đang nghĩ đӃn nó. Mӝt khi tôi nhìn ra đưӧc, nó sӁ
dҫn dҫn biӃn mҩt.
Bҩt cӭ khi nào nhӳng suy nghĩ theo ý mình khiӃn bҥn cҧm thҩy tӋ đi hay khiӃn mӑi
viӋc có vҿ tӗi tӋ đi so vӟi thӵc tӃ thì bҥn nên nhұn ra mình đang suy nghĩ (thӭc tӍnh
vӟi thӵc tӃ là mình đang làm điӅu gì đó). Tôi đã nhұn đưӧc mӝt lá thư cӫa mӝt cô
bҥn trҿ nói rҵng hӗi đó cô đã tưӣng tưӧng ra cuӝc sӕng không hӅ có bҥn bè. Cô tӵ
thuyӃt phөc mình rҵng chҷng ai ưa cô, và mӑi ngưӡi sӁ nәi giұn vӟi cô. Nhưng sau
khi đưӧc nghe nói vӅ tҫm quan trӑng cӫa viӋc nhұn ra suy nghĩ cӫa mình, cô chӧt
bӯng tӍnh ra mӝt thӵc tӃ là cô cӭ bӏ ám ҧnh điӅu đó trong đҫu ± đó chӍ là suy nghĩ
cӫa cô mà thôi.
Cô tiӃp tөc nói rҵng đôi khi cô vүn có nhӳng suy nghĩ bҩp bênh vӅ nhӳng điӅu
ngưӡi khác sӁ nghĩ vӅ cô, nhưng cô đã biӃt cách xem nó bӟt nghiêm trӑng đi. Khi
cô nhұn ra suy nghĩ cӫa mình, nӛi đau khә day dӭt rӡi khӓi cô.
Bây giӡ bҥn đã có bӕn yӃu tӕ chính cӫa suy nghĩ ± cái gì, khi nào, như thӃ nào và
thӵc tӃ.
Mong rҵng bҥn sӁ tiӃp tөc thúc đҭy mӕi quan hӋ lành mҥnh vӟi nhӳng suy nghĩ cӫa
mình, nӃu làm đưӧc, cuӝc sӕng cӫa bҥn sӁ tươi đҽp hơn.
87 ± YӃu tӕ thӭ ba: Như thӃ nào
Ngưӡi ta tӕn thӡi giӡ suy nghĩ theo hai cách hoàn toàn khác hҷn nhau. Cҧ hai cách
đӅu cӵc kǤ quan trӑng và dӉ nhұn thҩy. YӃu tӕ thӭ ba là bҥn suy nghĩ như thӃ nào
± bҳt đҫu phát hiӋn ra loҥi suy nghĩ nào mà bҥn đang có, và sau đó thӍnh thoҧng lҥi
đәi cách suy nghĩ.
Cách thӭ nhҩt là bҥn suy nghĩ hơi giӕng như mӝt cái máy tính, hӃt sӭc phân tích.
Đó là cách bҥn nghĩ khi bҥn đang hӑc hӓi điӅu gì đó mӟi lҥ hoһc khi bҥn cӕ gҳng
chӍ ra cái gì đó. Khi suy nghĩ theo cách này, thưӡng là ít ra bҥn phҧi nӛ lӵc mӝt
chút, đҫu óc đҫy nhӳng dӳ liӋu, vұn dөng trí nhӟ và tích cӵc bҳt kӏp nhӳng suy
nghĩ, bҥn làm viӋc đҫu óc.
Cách suy nghĩ khác là chúng ta vұn dөng đҫu óc đӇ suy nghĩ mà không cҫn phҧi nӛ
lӵc. Dҥng suy nghĩ này đôi khi không có cҧm giác như đang suy nghĩ bӣi vì nó
diӉn ra tӵ đӝng khi đҫu óc đang rҧnh rang. Đó là quá trình tӵ nhiên xuҩt hiӋn khi
bҥn không cӕ gҳng suy nghĩ. Bҥn có thӇ gӑi đó là suy nghĩ ³mӅm´.
Khi bҥn suy nghĩ ³mӅm´, ý tưӣng tӵ đӝng xuҩt hiӋn, hҫu như đӃn hoàn toàn bҩt
ngӡ. Chúng ta thư giãn và dưӡng như suy nghĩ tӵ đӝng làm viӋc. Nhưng dҥng suy
nghĩ này có thӇ cӵc kǤ khôn ngoan và thӵc tӃ. Ví dө như bҥn đang cӕ nhӟ ra tên
cӫa mӝt ngưӡi và không tài nào nhӟ nәi, cho nên bҥn quên lӱng luôn và nghĩ sang
chuyӋn khác. Sau đó, đӝt nhiên tên ngưӡi đó bұt ra trong trí bҥn. Hoһc giҧ bҥn
đang bí trong vҩn đӅ gì đó, như không biӃt giҧi quyӃt xung đӝt vӟi ngưӡi khác ra
sao. Bҩt thình lình trong lúc trӡi đә mưa hoһc trong lúc đi bӝ đӃn trưӡng, câu giҧi
đáp bӛng xuҩt hiӋn. Đó là nhӳng ví dө vӅ suy nghĩ ³mӅm´.
Nhұn biӃt sӵ khác biӋt giӳa hai cách suy nghĩ này rҩt quan trӑng bӣi vì khi bҥn
đang nҧn lòng vӅ chuyӋn gì hoһc không thӇ tìm ra lӡi giҧi thưӡng đúng là bҥn đang
cӕ gҳng quá sӭc. Hoһc nói cách khác, bҥn đang suy nghĩ ± nhưng có thӇ là quá
nhiӅu ӣ dҥng suy nghĩ nӛ lӵc nhưng lҥi đang quá ít ӣ dҥng suy nghĩ mӅm.
Hãy nhìn xem điӅu gì sӁ xҧy ra vӟi sӵ nҧn lòng cӫa bҥn khi thay vì xăn tay áo lên
và suy nghĩ cӵc khә vӅ mӝt sӕ vҩn đӅ thì bҥn lҥi hít mӝt hơi sâu và tұn hưӣng
nhӳng suy nghĩ tӵ đӃn. Cái khó nhҩt là bҥn phҧi thành thұt rҵng mһc dù không có
vҿ như bҥn đang làm viӋc quá nhiӅu, nhưng bҥn vүn vưӟng bұn rҩt nhiӅu vӅ vҩn đӅ
đó. Bҥn chӍ suy nghĩ khác đi mӝt chút, theo cách mӅm hơn.
Không hҷn là mӝt dҥng suy nghĩ này là tӕt và dҥng kia là xҩu. Cҧ hai đӅu đóng vai
trò quan trӑng trong cuӝc sӕng cӫa bҥn.
Hҫu hӃt chúng ta dưӡng như trông cұy quá nhiӅu vào dҥng suy nghĩ phân tích, đһc
biӋt là khi nó không làm viӋc. Không phҧi khi bҥn chán nҧn hay căng thҷng mӟi có
thӇ dùng đӃn dҥng suy nghĩ mӅm. Thӵc ra, bҥn có thӇ dùng nó bҩt cӭ khi nào suy
nghĩ phân tích không cҫn thiӃt. Bҥn có thӇ ngҥc nhiên thích thú vì vҩn đӅ sӁ dӉ
dàng tӵ giҧi quyӃt và bҥn đӥ nhìn mӑi viӋc lӋch lҥc hơn.
Hãy qua yӃu tӕ thӭ tư và cũng là yӃu tӕ chính cuӕi cùng cӫa suy nghĩ.
86 ± YӃu tӕ thӭ hai: Khi nào
YӃu tӕ 2 nói vӅ bҥn suy nghĩ khi nào, đây là yӃu tӕ quan trӑng không kém so vӟi
viӋc bҥn suy nghĩ cái gì.
Chúng ta đã bàn vӅ các tâm trҥng và thҩy rҵng nӃu tâm trҥng cӫa bҥn là đúng, bҥn
có thӇ nghĩ vӅ (hay bàn vӅ) bҩt kǤ cái gì mӝt cách hiӇn nhiên ± nhӳng vҩn đӅ, nӛi
sӧ hãi, gút mҳt, bҩt đӗng, kӃ hoҥch. Có mӝt đҫu óc đúng đҳn, bҥn sӁ đưӧc trang bӏ
thoҧ đáng nhӳng sӵ khôn ngoan, hiӇu biӃt, điӅm đҥm, tҫm nhìn đӇ có thӇ giҧi quyӃt
vҩn đӅ, nhìn ra giҧi pháp và vưӧt qua bҩt kǤ cái gì mӝt cách thiӃt thӵc.
Mһt khác, nӃu bҥn xuӕng tinh thҫn thì sӁ ra sao? Bҥn sӁ nhìn mӑi thӭ lӋch lҥc, mӑi
viӋc có vҿ như tӋ hơn so vӟi thӵc tӃ và bҥn sӁ tiêu cӵc, bi quan và thӫ thӃ.
Nói cách khác, tҩt cҧ đӅu do thӡi điӇm suy nghĩ.
Hãy tưӣng tưӧng bҥn đang có tâm trҥng tӋ hҥi, cҧm giác tӭc giұn, uҩt ӭc và thӫ thӃ.
ThӃ mà mҽ bҥn (hay mӝt đӭa bҥn, hay anh chӏ hay mӝt ngưӡi mà bҥn có mâu
thuүn) cũng có tâm trҥng giӕng như vұy. Hãy tưӣng tưӧng bҥn có mӝt điӅu gì phҧi
bàn bҥc vӟi ngưӡi đó. Bҥn có nên bàn liӅn không? Bҥn có nên nói chuyӋn khi cҧ
hai đӅu trong tâm trҥng bӵc bӝi, hoһc thұm chí chӍ mình bҥn đang bӵc bӝi? Dĩ
nhiên câu trҧ lӡi là ³không, nӃu không phҧi là bӏ bҳt buӝc phҧi nói´. Hãy đӇ cho
tâm trҥng đó nguӝi đi đã, có thӃ bҥn mӟi đưӧc phòng ngӯa khӓi nhӳng suy nghĩ
dҥi dӝt.
Cho nên, vҩn đӅ không phҧi là bҥn nên nghĩ vӅ nhӳng điӅu đau khә và khó khăn ít
ra là mӝt vài lҫn mà là khi nào thӡi điӇm tӕt nhҩt đӇ làm như vұy? Mӝt lҫn nӳa, câu
trҧ lӡi lҥi là hãy cӕ gҳng nghĩ vӅ nhӳng điӅu khó khăn khi bҥn đưӧc trang bӏ tӕt
nhҩt đӇ nghĩ đӃn nó: khi bҥn cҧm thҩy an tâm, khi tinh thҫn bҥn đang sҧng khoái.
Cái khó nhҩt là khi tinh thҫn bҥn đang sҧng khoái, bҥn có thӇ không có đӝng lӵc đӇ
nghĩ vӅ nhӳng điӅu khó khăn bӣi vì bҥn không cҧm thҩy khҭn cҩp như khi bҥn
xuӕng tinh thҫn. Nhưng khi tinh thҫn bҥn sa sút, bҥn lҥi cҧm thҩy buӝc phҧi nghĩ
đӃn tҩt cҧ nhӳng vҩn đӅ trong cuӝc sӕng cӫa mình. Mӝt lҫn nӳa, đó không phҧi là
thӡi điӇm đӇ làm như vұy bӣi vì bҥn sӁ thiӃu sӵ khôn ngoan, tҫm nhìn và lòng trҳc
ҭn cҫn thiӃt phҧi có đӇ xem xét đúng mӑi viӋc.
Hãy qua yӃu tӕ chính thӭ ba cӫa suy nghĩ.
85 ± HiӇu rõ bӕn yӃu tӕ chính cӫa suy nghĩ: YӃu tӕ thӭ nhҩt: Cái gì
Suy nghĩ có lӁ là công cө mҥnh nhҩt mà bҥn có đӇ cҧi thiӋn chҩt lưӧng cuӝc sӕng,
nó rҩt quan trӑng và hӳu ích nӃu bҥn hiӇu rõ nhӳng điӅu mà tôi gӑi là bӕn yӃu tӕ
chính cӫa suy nghĩ. NӃu bҥn làm chӫ đưӧc mӛi yӃu tӕ chính này, có lӁ bҥn sӁ thҩy
cuӝc sӕng trӣ nên dӉ chӏu hơn và bӟt phiӅn toái đi rҩt nhiӅu. Nhҩt đӏnh bҥn sӁ cҧm
thҩy bӟt căng thҷng, và sӁ cҧm thҩy khá hơn. Vì lý do đó, tôi sӁ chӍ ra nhӳng yӃu
tӕ chính đó cho bҥn thҩy.
YӃu tӕ chính thӭ nhҩt cӫa suy nghĩ là bҥn suy nghĩ vӅ cái gì. HiӇn nhiên, nӃu bҥn
chӍ toàn suy nghĩ tӭc giұn, chán nҧn suӕt ngày thì cuӝc sӕng cӫa bҥn đҫy nhӳng
cҧm giác tӭc giұn và chán nҧn ± mӝt cuӝc đӡi u tӕi. Bҥn sӁ rҩt khó, nӃu không
muӕn nói là không thӇ nào, vui vҿ hay cưӡi thoҧi mái hoһc tӓ ra dӉ thương vӟi
ngưӡi khác nӃu bҥn cӭ như vұy. May mà hҫu hӃt chúng ta đӅu không phҧi lúc nào
cũng chӍ có nhӳng suy nghĩ tiêu cӵc như vұy. ThӃ nhưng cũng có mӝt thӵc tӃ là
hҫu như chúng ta có lӁ đӅu không bao giӡ tӕn nhiӅu thӡi giӡ hay công sӭc đӇ phҧn
ánh bҧn chҩt chính cӫa nhӳng suy nghĩ cӫa chúng ta như thӃ. Nói cách khác, bҥn
có biӃt có bao nhiêu phҫn trăm suy nghĩ cӫa bҥn là hҥnh phúc, bҩp bênh, tӭc giұn,
căng thҷng, ghen tӏ, sáng tҥo, và sӧ hãi không?
Nhӳng gì bҥn nghĩ đӃn là mӝt trong nhӳng thành phҫn quan trӑng trong cuӝc sӕng.
Nói chung, nhӳng suy nghĩ cӫa bҥn khi tәng hӧp lҥi sӁ xác đӏnh cҧm giác mà bҥn
có và nhӳng hành vi cư xӱ cӫa bҥn.
ĐiӅu này rҩt đơn giҧn nhưng lҥi có tác dөng mҥnh. Mӝt khi bҥn đánh đӗng nhӳng
gì bҥn suy nghĩ vӅ hưӟng sӕng vӟi chҩt lưӧng cuӝc sӕng thì bҥn sӁ tӵ thҩy mình
chú ý hơn đӃn nhӳng suy nghĩ mà bҥn cho phép đi vào trong đҫu mình. Và khi
nhӳng suy nghĩ tiêu cӵc và xúc phҥm đó xuҩt hiӋn, bҥn sӁ đuәi đưӧc nó ra khӓi
đҫu nhanh hơn.
Tҥi sao lҥi đһt nhӳng suy nghĩ tiêu cӵc, ganh ghét, thҩt sách, giұn dӳ hay chán nҧn
vào cùng vӟi nhau khi bҥn biӃt chҳc chҳn là kӃt quҧ sӁ tҥo ra nhӳng cҧm giác tӗi
tӋ? Bҥn sӁ phát hiӋn ra rҵng bҥn càng hӓi câu hӓi này nhiӅu lҫn thì bҥn sӁ càng cҭn
thұn chӑn lӵa nhӳng suy nghĩ hơn.
Còn bây giӡ xin mӡi bҥn qua yӃu tӕ chính thӭ hai cӫa suy nghĩ.
84 ± Bӟt xem nhӳng lӡi chê bai là nhҳm đӃn mình đi
Tôi đã tӯng nhұn hàng đӕng thư tӯ cӫa nhӳng bҥn trҿ nói rҵng điӅu khó khăn nhҩt
khi ӣ tuәi mӟi lӟn là phҧi xӱ lý vӟi nhӳng lӡi chê bai cӫa ngưӡi khác. Tôi đã phát
hiӋn ra mӝt cách bҿ cong nhӳng nӑc đӝc chê bai, chӍ trích đó, không hҷn bҿ cong
đưӧc tҩt cҧ, nhưng cũng đưӧc phҫn nhiӅu. Đó là phҧi bӟt xem nhӳng lӡi chê bai đó
là nhҳm đӃn mình đi.
Tôi mong là bҥn quên đưӧc tӯng chút mӝt mӑi thӭ bҥn nghĩ vӅ nhӳng lӡi chê bai
đi ± nó xuҩt hiӋn ra sao, bҥn phүn nӝ thӃ nào, nó đưӧc bào chӳa thӃ nào và tҥi sao
nó lҥi xuҩt hiӋn. Hãy lùi mӝt bưӟc và nhìn xem nhӳng lӡi chê bai này thӵc sӵ là gì.
Chúng ta chӍ có thӇ nói mӝt sӕ điӅu vӅ bҧn chҩt cӫa nhӳng lӡi chê bai. Thӭ nhҩt,
nó phҧn ánh ý kiӃn cӫa ngưӡi khác. Trong ý kiӃn đó có thӇ có mӝt chút sӵ thұt,
hoһc nó có thӇ vô nghĩa. NӃu nó vô nghĩa, chúng ta chҷng phҧi bұn tâm đӃn nӳa.
Ví dө, nӃu có ai đó nói vӟi bҥn ³Tӟ ghét cách cұu buӝc dây giày ghê, tӟ nghĩ là cұu
nên buӝc chӗng nó lên nhau´, thì có lӁ bҥn sӁ tròn mҳt lên rӗi quên phӭt chuyӋn
đó. Bҥn đã không xem như chuyӋn đó là nói vӟi bҥn.
Nói cách khác, nӃu có mӝt chút sӵ thұt nào trong nhӳng lӡi chê bai thì chúng ta sӁ
khôn ngoan cӕ gҳng hӑc hӓi tӯ đó. Ví dө, mҩy năm trưӟc trong mӝt buәi giҧng cӫa
tôi có mӝt cánh tay giơ lên trưӟc hàng trăm ngưӡi và phát biӇu: ³Tôi nghĩ là ông
nói quá nhanh. Tôi thӵc sӵ bӵc mình´. Sau này, khi nghĩ vӅ chuyӋn đó tôi nhұn ra
rҵng dù cho ông ta có làm gián đoҥn buәi giҧng cӫa tôi thì ông ta đã có mӝt điӇm
rҩt hay. Tӯ lúc đó, tôi hӑc cách nói chұm đi và kӃt quҧ là tôi đã trӣ thành mӝt nhà
diӉn thuyӃt tӕt hơn.
Nói đúng ra, nhӳng lӡi chê bai luôn luôn có mӝt điӇm chung. Khi có ngưӡi chê bai
bҥn, hӑ có thӇ hoһc không thӇ nói nhiӅu vӅ con ngưӡi thұt sӵ cӫa bҥn ± có thӇ hoһc
thӇ hoàn toàn chính xác ± nhưng nó luôn luôn nói lên nhu cҫu đưӧc chê bai cӫa
ngưӡi nói. Dĩ nhiên nhӳng lӡi phê bình cũng có thӇ xuҩt phát tӯ mong muӕn chân
thành giúp đӥ ngưӡi khác. Nhưng dù cho đӝng lӵc cӫa tôi là gì, thӵc tӃ tôi đang
chê bai bҥn có nghĩa là tôi có nhu cҫu đưӧc chê bai. Thӵc tӃ này không có nghĩa là
tôi sai hay tӗi tӋ gì mà chӍ vì tôi có nhu cҫu, thӃ thôi.
Khi bҥn xem nhӳng lӡi chê bai dưӟi quan điӇm như thӃ, thì bҥn sӁ dӉ thҩy đưӧc
nhӳng lӡi chê bai nhҳm vào ngưӡi nói hơn là nhҳm vào bҥn. Đó là lý do tҥi sao tôi
đã không phҧi xem nhӳng lӡi chê bai cӫa ngưӡi đàn ông nӑ là chĩa vào tôi trưӟc
mһt tҩt cҧ nhӳng ngưӡi đó. Ông ta đã bӝc lӝ nhu cҫu đưӧc chê bai cӫa ông ta. Tӕt
thôi, tҩt cҧ chúng ta dưӡng như đӅu có nhu cҫu như thӃ vào mӝt lúc nào đó. Tôi
nhҩt đӏnh cũng vұy thôi. ĐiӅu đó hoá ra lҥi là tôi hӑc hӓi đưӧc rҩt nhiӅu tӯ nhӳng
lӡi phê bình cӫa ông ta và cũng không nghĩ là tôi phҧi trӣ nên phòng thӫ và xem nó
như chĩa vӅ mình.
Tôi không có ý biӋn hӝ rҵng bҥn phҧi xưӟng theo nhӳng đӅ nghӏ đó. Thӵc ra, kӃt
quҧ sӁ ngưӧc lҥi. Khi bҥn không xem nhӳng lӡi đӅ nghӏ và chê bai là nhҳm đӃn cá
nhân bҥn thì bҥn sӁ cӣi mӣ hơn vӟi nhӳng lӡi nói đó, và khҧ năng hӑc hӓi cӫa bҥn
sӁ sҳc bén hơn. Bҥn sӁ thҩy ít mang tính đe doҥ hay tҩn công hơn mà sӁ thҩy nó có
vҿ như là nhu cҫu đưӧc nói ra cӫa ngưӡi khác. Bҥn có thӇ hình dung ra đưӧc cҧm
giác hҥnh phúc và biӃt bao nhiêu ³chuyӋn nhӓ´ đưӧc giҧm thiӇu nӃu bҥn xem
nhӳng lӡi chê bai bӟt mang tính cá nhân đi không?
Lҫn tӟi nӃu bҥn bӏ nhӳng lӡi chê bai tҩn công thì hãy thӱ áp dөng sách lưӧc này.
Thay vì xem nhӳng lӡi chê bai là nhҳm đӃn mình thì hãy bӓ nó ngoài tai. Hãy nhұn
ra nhӳng lӡi chê bai nói vӅ ngưӡi lên tiӃng chê bai nhiӅu hơn là nói vӅ bҥn. Bҥn có
thӇ thҩy ngay nhӳng lӡi chê bai này chҷng xúc phҥm nhiӅu đӃn bҥn đưӧc nӳa.
83 ± Nhӟ đӃn viӋc làm tӕt
Có mӝt lҫn tôi hӓi mӝt nhóm bҥn trҿ ³Cái gì là phҫn thưӣng lӟn nhҩt trong cuӝc
sӕng?´ Nhӳng câu trҧ lӡi ban đҫu là nhӳng viӋc như đưӧc nәi tiӃng, trӣ nên ngҫu,
có ngưӡi yêu, vui vҿ, thành công, chiӃn thҳng và xinh đҽp. Mӝt lúc sau, mӝt cô gái
trҿ ӣ cuӕi phòng đӭng lên và nói: ³Thành thұt mà nói, phҫn thưӣng lӟn nhҩt trong
đӡi tôi là khi tôi nhӟ đӃn nhӳng viӋc làm tӕt´. Cô đi lên kӇ cho mӑi ngưӡi nghe hai
câu chuyӋn. Câu chuyӋn thӭ nhҩt vӅ mӝt lҫn khi cô đӕi xӱ tӕt vӟi mӝt sinh viên
mӟi vào trưӡng, và câu chuyӋn thӭ hai là khi cô nҳm tay bà mình khi bà cô mҩt.
Tӯ lúc cô ҩy kӇ chuyӋn, cҧm xúc lan truyӅn kǤ lҥ khҳp mӑi ngóc ngách trong
phòng. Cӭ như thӇ mӑi ngưӡi bҳt đҫu thҩy tӯ ³phҫn thưӣng´ thӵc sӵ có ý nghĩa đӕi
vӟi hӑ. Nhӳng ngưӡi mà trưӟc đó năm phút đã nói là ³đưӧc nәi tiӃng´ là phҫn
thưӣng lӟn nhҩt trong đӡi hӑ đã đӅ nghӏ đưӧc chia sҿ nhӳng mҭu chuyӋn khác,
nhӳng điӅu tӕt nên làm. Tҩt cҧ nhӳng bҥn trҿ đӅu có thӇ nhӟ đưӧc mӝt lҫn hӑ thӵc
sӵ làm điӅu tӕt cho ngưӡi khác, và tҩt cҧ đӅu đӗng ý là điӅu đó khiӃn hӑ thӵc sӵ
thҩy vui trong lòng.
NӃu bҥn nghĩ đӃn nhӳng lҫn bҥn đã tӱ tӃ vӟi ai đó ± rҩt chu đáo, phóng khoáng,
tôn trӑng, hay chӍ đơn giҧn tӓ ra dӉ thương ± có lӁ bҥn có thӇ sӁ thҩy mӕi quan hӋ
giӳa nhӳng viӋc tӕt đơn giҧn này và cҧm giác hài lòng, thoҧ mãn chân thұt. Thӵc
ra, đa sӕ nhӳng kӹ niӋm đáng quý cӫa bҥn đӅu liên quan đӃn nhӳng nghĩa cӱ tӕt
đҽp, cҧ cӫa bҥn lүn cӫa ngưӡi khác.
Chӫ đӅ này rҩt quan trӑng, đáng đӇ tӕn thӡi giӡ suy nghĩ vì phҫn đông chúng ta tӕn
rҩt nhiӅu thӡi gian trong đӡi đӇ theo đuәi nhӳng viӋc mà chúng ta tin là sӁ làm cho
mình hҥnh phúc ± thành công, ngưӡi yêu lý tưӣng, xinh đҽp, nhӳng thành tích ±
trong khi thӵc tӃ là mӝt điӅu đem lҥi cho chúng ta sӵ thoҧ mãn liên tөc, chҳc chҳn
là lòng tӕt. Mà lòng tӕt thì giҧn dӏ, tӵ nhiên, không tӕn công và thoҧi mái.
Rҩt khó bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ thưӡng xuyên khi bҥn trӣ nên tӕt bөng bӣi
vì tâm trí bҥn còn bұn nghĩ đӃn nhӳng điӅu tӕt đҽp. Bҥn sӁ dӉ chӏu hơn vӅ bҧn
thân, nhүn nҥi hơn, dӉ tiӃn bӝ hơn và lҥc quan hơn. Hơn nӳa, bҥn sӁ cho ngưӡi
khác cơ hӝi khi hӑ không mҩy hoàn hҧo, và bҥn sӁ bӟt nghiêm trӑng đi vӟi bҧn
thân.
Cho nên dù cho bҥn làm điӅu tӕt gì đó cho ngưӡi khác, cư xӱ lӏch sӵ, thương
ngưӡi, đӭng đҳn, dӉ thương, hay tҩt cҧ nhӳng điӅu tӕt đó thì hãy nghĩ đӃn điӅu tӕt
đҽp. Mӑi ngưӡi xung quanh bҥn sӁ đưӧc lӧi, nhưng đưӧc lӧi nhҩt sӁ là bҥn.
82 ± Hãy bӟt bưӟng bӍnh đi mӝt chút
Mҽ cӫa Eric nói vӟi tôi là con trai bà bưӟng bӍnh quá, bà chҷng biӃt phҧi làm sao
nӳa. Khi tôi hӓi Eric, cұu bé 15 tuәi, là cұu đang nghĩ gì, cұu la lên ³Cháu không
có bưӟng bӍnh!´ NӃu bҥn cũng hӓi như vұy khi tôi 15 tuәi thì có lӁ tôi cũng trҧ lӡi
cũng vӟi giӑng điӋu như thӃ.
Đó là bҧn chҩt cӫa tính bưӟng bӍnh. Ngưӡi ngoài rҩt dӉ nhұn ra, nhưng chính
³đương sӵ´ rҩt khó nhұn thҩy. Mӝt trong nhӳng rҳc rӕi là khi bҥn bưӟng bӍnh thì
bҥn có lӁ sӁ bұn tâm rҩt nhiӅu đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ. Mӑi thӭ sӁ dӉ dàng tác đӝng
đӃn bҥn bӣi vì tính cӕ chҩp cӫa bҥn. Cuӕi cùng, bưӟng bӍnh có nghĩa là bҥn không
muӕn nghe ngưӡi khác, nên bҥn khép kín đҫu óc. Cӭ như vұy sӁ khiӃn bҥn trӣ nên
bҧo thӫ, cӕ chҩp vӟi bҩt cӭ giá nào. Bҥn đào hӕ dưӟi chân mình và không muӕn
nhúc nhíc.
Rҳc rӕi nӳa là lúc nào bҥn cũng sӁ khăng khăng cho là mình đúng. Bҥn phҧi nghĩ
tӟi, chú ý và thұm chí chӍ trích khi ngưӡi khác có lӛi. Rҳc rӕi ӣ chӛ làm như thӃ
bҥn sӁ chuӕc lҩy bӵc dӑc và chán nҧn vào thân, cӭ thӃ làm cho bҧn thân căng
thҷng thêm.
Nói bao giӡ cũng dӉ hơn làm, nhưng cách đӇ bӟt bưӟng bӍnh đi là hӑc cách nói câu
³Bҥn đúng rӗi´, và thӵc sӵ nghĩ như vұy. Tôi cũng biӃt là điӅu này có thӇ khó thӵc
hiӋn. Và điӅu khiӃn nó càng khó hơn là nӃu bҥn muӕn đӥ căng thҷng và bưӟng
bӍnh đi, bҥn sӁ phҧi uӕn miӋng mà hӑc cách nói này (tuǤ trưӡng hӧp) vӟi bӕ mҽ,
thҫy cô, thӫ trưӣng, hàng xóm và thұm chí vӟi bҥn bè, anh chӏ em nӳa.
Câu ³Bҥn đúng rӗi´ phҧi đưӧc nói chân thành. Nó sӁ làm lҳng dӏu tính bưӟng bӍnh
cӫa bҥn. Đó là câu nói cho thҩy bҥn đang sҹn lòng lҳng nghe, hӑc hӓi và thӯa nhұn
rҵng, ít ra là trong mӝt sӕ trưӡng hӧp, ngưӡi khác biӃt nhӳng điӅu mà bҥn không
biӃt. Bҥn có thӇ công nhұn là cũng như nhӳng ngưӡi khác, bҥn không chӍ biӃt
phҥm sai lҫm mà cũng biӃt hӑc hӓi tӯ hӑ.
Anh chàng John 17 tuәi bӏ bҳt giam vào trung tâm giáo dөc thanh thiӃu niên vì tӝi
đánh bӏ thương bҥn hӑc cùng lӟp. Anh chàng cӭ bưӟng bӍnh đӃn nӛi nӃu anh ta
biӃt nói lӡi xin lӛi chân thành thì có thӇ đưӧc tha nhưng anh chàng đã không nói.
John cӭ khăng khăng là anh ta thưӧng cҷng chân hҥ cҷng tay là đúng. Nghe kӇ vӅ
chuyӋn cӫa John, bҥn có thӇ cҧm nhұn đưӧc sӵ căng thҷng cӫa tính bưӟng bӍnh
không? Bҥn cũng có thӇ cҧm nhұn đưӧc có phҧi nhӳng cҧm giác đó sӁ tiêu tan nӃu
anh ta công nhұn mình sai không, anh ta sai rӗi phҧi không?
Dù là liên quan đӃn nhӳng viӋc thӵc sӵ nghiêm trӑng, như trưӡng hӧp cӫa John,
hay nhӳng chuyӋn hàng ngày ± phҧi thҳng trong mӝt cuӝc tranh cãi nhҧm nhí hay
không công nhұn mình sai hay làm mҩt thӭ gì đó ± thì tính bưӟng bӍnh cũng gây
căng thҷng hӃt sӭc. Nhưng may mà chiӅu ngưӧc lҥi cũng đúng.
Hãy đӇ tính bưӟng bӍnh trong bҥn hoàn toàn biӃn mҩt. Bҥn sӁ cҧm thҩy khá lên
liӅn. Và gì nӳa, bҥn có thӇ có đưӧc sӵ ӫng hӝ tích cӵc cӫa nhӳng ngưӡi xung
quanh. Mӑi ngưӡi đӅu yêu thích ngưӡi khiêm tӕn biӃt nhұn sai và sҹn lòng hӑc hӓi.
Bӟt bưӣng bӍnh đi sӁ khiӃn bҥn tiӃn rҩt xa. Hãy thӱ xem, bҥn sӁ thҩy nhӳng điӅu
tôi nói.
81 ± ĐӇ ý đӃn nhӳng điӅu tӕt mà bӕ mҽ bҥn đã làm
Mӝt trong nhӳng lӡi than vãn cӫa các bҥn trҿ mà tôi tӯng nghe trong nhiӅu năm
qua là bӕ mҽ hӑ có cӕ tұt đӇ ý đӃn nhӳng điӅu con mình làm sai, nhưng lҥi thưӡng
không đӇ ý gì đӃn tҩt cҧ nhưng điӅu đúng mà con hӑ làm. NhiӅu bҥn trҿ nói vӟi tôi:
³NӃu bӕ mҽ em mà đӇ ý hơn đӃn nhӳng gì em đã bӓ công ra đӇ làm tӕt thì em sӁ
dӉ có đӝng lӵc đӇ làm nó tӕt hơn, mà cҧ bӕ mҽ cũng thҩy dӉ chӏu hơn nhiӅu´.
Tôi cũng tӯng là mӝt thiӃu niên, tôi cũng có bӕ mҽ. Kinh nghiӋm cӫa tôi lúc đó là
nhӳng đӭa con hoàn toàn đúng theo cách nhìn cӫa hӑ, còn bӕ mҽ lҥi có xu hưӟng
đӇ ý tiêu cӵc hơn là tích cӵc. Và tôi cũng nhҩt trí rҵng điӅu đó phҧn tác dөng đӕi
vӟi sӵ thúc đҭy, lòng tӵ trӑng, sӵ giao tiӃp và nhӳng cҧm giác lҥc quan. NӃu các
bұc phө huynh, trong đó có tôi, có thӇ nhӟ đӃn quy luұt hiӇn nhiên này thì chúng ta
sӁ có quan hӋ tӕt hơn vӟi con cái và chúng sӁ biӃt ơn chúng ta nhiӅu hơn.
Tuy nhiên, mӍa mai thay, kinh nghiӋm làm cha mҽ cӫa tôi cũng giӕng y chang như
kinh nghiӋm làm con. Con tôi và tҩt cҧ nhӳng đӭa bҥn cӫa nó ± đӅu có xu hưӟng
giӕng nhau: chúng cũng lưu ý đӃn nhӳng gì bӕ mҽ làm sai hơn là nhӳng điӅu tӕt hӑ
làm. Dù có 16 tuәi hay 60 tuәi thì ngưӡi ta vүn là con ngưӡi, vүn đưӧc khích lӋ,
thúc đҭy bӣi nhӳng tác đӝng tích cӵc hơn là tác đӝng tiêu cӵc. Chúng ta sӁ phҧn
ӭng lҥi nhӳng lӡi khen ngӧi tӕt hơn là đӕi vӟi nhӳng lӡi chê bai, chӍ trích, và
chúng ta có xu hưӟng sӕng theo sӵ mong đӧi cӫa ngưӡi khác, đһc biӋt là nhӳng
ngưӡi trong gia đình.
Tôi đã tӯng gһp mӝt bà mҽ có 5 ngưӡi con, trong đó có mӝt cұu con trai 14 tuәi.
Không nhӳng phҧi gánh hàng đӕng chuyӋn lһt vһt vӟi lũ con, mà bà còn phҧi đưa
cұu con trai mình mӝt tuҫn 4 buәi đi tұp điӅn kinh. Bà trҧ tiӅn sân bãi, mua đҫy đӫ
dөng cө tұp, gói ghém thӭc ăn nhanh cho nó, đưa nó đi khám bác sӻ khi nó bӏ
thương, đi coi mӑi trұn đҩu, ӫng hӝ con hӃt mình và thұm chí thưӡng xuyên đưa
đón luôn cҧ bҥn chơi chung vӟi nó. Khӓi phҧi nói, bà hy sinh mӑi thӭ cho con trai.
Mӟi đây, lҫn đҫu tiên trong nhiӅu năm trӡi, bà đưa con đi tұp hơi trӉ. Bҥn có thӇ
nghĩ đӃn cҧnh tұn thӃ lúc đó! Cұu con trai quy hӃt trách nhiӋm cho bà, giұn dӳ vì
bà đã có lӛi vӟi nó. Dĩ nhiên là bà rҩt buӗn vì sӵ quá đáng cӫa con mình, và suӕt
buәi tӕi đó cҧ hai vүn tiӃp tөc giұn nhau.
Tôi thҩy trong chuyӋn này, đӭa con gây cho mҽ mình cҧm giác cũng giӕng như
cҧm giác cӫa cұu ta vӅ viӋc bӕ mҽ chҷng quan tâm đӃn nӛ lӵc cӕ gҳng làm tӕt mӑi
viӋc cӫa mình mà chӍ chăm chăm đӃn nhӳng lӛi lҫm nhӓ nhһt và cӭ cho là ³con có
thӇ làm tӕt hơn đưӧc nӳa´. Sӵ thҩt vӑng làm mӡ đi lòng kiêu hãnh cӫa hӑ vӅ công
viӋc và nӛ lӵc cӫa bҥn nên đã làm tәn thương đӃn con cái, nó cũng có thӇ khiӃn
bҥn nәi giұn.
Hãy thӱ bҳt đҫu đӇ ý đӃn tҩt cҧ nhӳng điӅu tӕt mà bӕ mҽ bҥn đã làm xem ± đã bao
nhiêu lҫn bӕ mҽ đưa đón bҥn đúng giӡ, đã có bao nhiêu bӳa ăn đưӧc chuҭn bӏ, hay
bao nhiêu thӭ bҥn làm mҩt đã đưӧc bӕ mҽ tìm lҥi đưӧc, đã có bao nhiêu điӅu bҥn
đưӧc phép làm, hay bӕ mҽ đã phҧi tӕn bao nhiêu tiӅn vì bҥn.
Tôi có thӇ dám chҳc vӟi bҥn là tôi cũng đưa ra đӅ nghӏ tương tӵ vӟi các bұc phө
huynh.
NӃu bҥn đӇ ý hơn đӃn nhӳng điӅu tӕt lành bӕ mҽ đã làm thay vì nhӳng lӛi lҫm nhӓ
± hay nhӳng điӅu mà bҥn muӕn bӕ mҽ làm khác đi ± thì nhӳng căng thҷng cӫa bҥn
sӁ giҧm đi nhiӅu và nhӳng kinh nghiӋm trong cuӝc sӕng thưӡng nhұt đưӧc tăng
lên. Bҥn sӁ cҧm thҩy dӉ chӏu hơn bӣi vì nhӳng điӅu tӕt lành trong cuӝc sӕng sӁ trӣ
nên hiӇn nhiên hơn, và sӵ chú ý cӫa bҥn sӁ tұp trung hơn vào nhӳng điӅu tích cӵc
thay vì tӕn công đӇ ý đӃn nhӳng điӅu tiêu cӵc. Bӕ mҽ bҥn cũng sӁ dӉ chӏu hơn vì
hӑ sӁ cҧm thҩy đưӧc biӃt ơn và trân trӑng hơn. Có lӁ tҩm gương sáng cӫa bҥn sӁ
làm cho hӑ cũng bҳt đҫu chú ý hơn đӃn nhӳng điӅu tӕt bҥn đã làm. 80 ± KiӇm tra
nhӳng câu cӱa miӋng cӫa bҥn
ChӍ có nhӳng tӡ báo mӟi luôn có mӝt loҥt các câu khҭu hiӋu đưӧc thiӃt kӃ đӇ thu
hút sӵ chú ý cӫa bҥn, mӝt sӕ ngưӡi tron chúng ta cũng làm như thӃ trong cuӝc sӕng
cӫa hӑ. Nhӳng câu cӱa miӋng riêng cӫa chúng ta là nhӳng câu chuyӋn in đұm
trong trí chúng ta và thưӡng đưӧc tâm sӵ vӟi ngưӡi khác. Chúng là nhӳng câu
chuyӋn và nhӳng cá tính mà ta có xu hưӟng nhҩn mҥnh và chú trӑng vào. Đôi khi
nhӳng câu cӱa miӋng cӫa chúng ta lҥi tái xuҩt hiӋn lҫn khác chúng lҥi đưӧc cô
đӑng theo cách khác.
Tҥi sao viӋc kiӇm tra nhӳng câu cӱa miӋng cӫa bҥn lҥi quan trӑng? Là vì thông
thưӡng chúng ta không nhұn ra chúng là gì nӳa. Nhӳng câu cӱa miӋng cӫa chúng
ta trӣ nên tӵ đӝng như vұy bӣi vì chúng ta thұm chí cũng không thҩy nó nӳa, thӃ
nhưng mһc dù vұy, chúng lҥi ҧnh hưӣng đӃn cuӝc sӕng chúng ta theo nhӳng cách
cө thӇ. Có nhiӅu lҫn chúng ta đã xác đӏnh bҧn thân ta như mӝt mүu ngưӡi mà
không hӅ biӃt. ViӋc nhұn ra rҩt quan trӑng vì có thӇ ta không muӕn xác đӏnh bҧn
thân theo cách như vұy.
Tôi sӁ cho bҥn thҩy mӝt loҥt ví dө cá nhân. NhiӅu năm trôi qua tôi đã mҳc phҧi
thói quen lұt đà lұt đұt. Tôi đã hoҥch đӏnh ra quá nhiӅu viӋc và sau đó than thӣ là
tôi không bao giӡ có đӫ thӡi giӡ. Tôi đã tӵ nhҳc đi nhҳc lҥi bҧn thân rҵng mình bұn
rӝn kinh khӫng. Khi có ngưӡi hӓi tôi ra sao rӗi, tôi lúc nào cũng lҧi nhҧi ³bұn rӝn
ghê lҳm´. Vô hình chung ³sӵ bұn rӝn´ trӣ thành câu cӱa miӋng cӫa tôi. Ngưӡi ta
nghĩ tôi đang bұn bӏu và sӁ cӕ lӏch sӵ bҵng cách không nói chuyӋn chiӃm thì giӡ
cӫa tôi.
Vӟi kinh nghiӋm đó, tôi quyӃt đӏnh kiӇm tra lҥi nhӳng câu cӱa miӋng cӫa tôi và
phát hiӋn ra rҵng sӵ bұn rӝn là câu mӣ màn cho nhӳng câu chuyӋn cӫa tôi. Đӝt
nhiên, tôi nhұn ra tӵ cho là mình bұn rӝn thұt là ngӟ ngҭn. Đӕi vӟi tôi dưӡng như
cuӝc sӕng cӫa tôi to lӟn hơn thӵc tӃ và tôi không muӕn hҥn chӃ bҧn thân bҵng
nhӳng xác đӏnh nông cҥn đó.
ChӍ đơn giҧn nhұn ra nhӳng gì tôi đã làm khiӃn tôi nhìn lҥi đưӧc bҧn thân. Tôi đã
gҥt bӓ đưӧc ý nghĩ mình quá bұn rӝn, tôi cҳt giҧm thӡi khoá biӇu đi mӝt chút, hӃt
sӭc cӕ không quá nhҩn mҥnh sӵ bұn rӝn cӫa mình vӟi ngưӡi khác. KӃt quҧ là tôi
cҧm thҩy bình tĩnh hơn và đӥ bӏ áp lӵc hơn. Cӭ như là tôi có đưӧc thêm thӡi giӡ
vұy. Tôi không còn vҿ bұn rӝn cӕ hӳu nӳa. Mӑi ngưӡi chú ý đӃn sӵ thay đәi cӫa
tôi liӅn. Hӑ nói nhӳng câu đҥi loҥi như ³Trông anh có vҿ thanh thҧn hơn´ và hӓi
³Có gì khác không?´ Thұt dӉ dàng làm nên sӵ thay đәi nhҽ nhàng như thӃ. Tҩt cҧ
chӍ là bҳt đҫu kiӇm tra lҥi câu cӱa miӋng cӫa mình.
Tôi đã nói chuyӋn vӟi nhiӅu bҥn trҿ coi sách lưӧc này như mӝt chiêu hӳu ích đã
làm hӑ tӍnh ngӝ ra. Mӝt sӕ khám phá ra rҵng ³cưӡng điӋu hoá´ đã trӣ thành câu
cӱa miӋng nәi bұt cӫa hӑ. Nhӳng bҥn khác lҥi thҩy rҵng khi nói chuyӋn vӟi ngưӡi
khác, hӑ luôn luôn ³bӵc mình´ vì cái gì đó. Còn có nhӳng bҥn nói rҵng câu cӱa
miӋng cӫa hӑ là ³cӭ muӕn nәi điên vӟi ai đó´. Mӝt cô gái trҿ đã nói là cô đã nhìn
ra mình cӭ như mӝt ³kҿ gây phiӅn phӭc´. Trong nhӳng ví dө này và nhiӅu ví dө
khác nӳa, bҥn có thӇ thҩy viӋc nhұn thӭc khuynh hưӟng cӫa chính bҥn có thӇ rҩt
hӳu ích nӃu thӵc tӃ bҥn muӕn thay đәi.
Trong khi viӋc kiӇm tra lҥi câu cӱa miӋng cӫa bҥn rҩt quan trӑng thì viӋc biӃt rҵng
nhӳng câu cӱa miӋng này không hҷn là tӗi tӋ cũng không kém phҫn quan trӑng.
Thưӡng thưӡng chúng rҩt tuyӋt vӡi. Không nên tӵ sӍ vҧ mình mà hãy tӵ quan sát
mình. KiӇm tra bҧn thân và có thӇ sӁ quyӃt đӏnh thay đәi ± hoһc có thӇ không. TuǤ
bҥn thôi, nhưng ít ra bҥn cũng sӁ có thông tin rõ ràng vӅ bҧn thân. Tôi phát hiӋn ra
rҵng biӃt rõ thói quen cӫa mình thưӡng là mӝt ưu thӃ.
79 ± Cӭu vãn kӏp thӡi
Đây là mӝt trong nhӳng sách lưӧc quan trӑng trong sách này. Mӑi ngưӡi đӅu có lӛi
lҫm, nói bұy nói bҥ hay làm trò ngu xuҭn. ThӃ mӟi là con ngưӡi. Nhưng phҫn lӟn
nhӳng căng thҷng lҥi không xuҩt phát tӯ nhӳng lӛi lҫm mà tӯ viӋc ta làm gì hay
không làm gì sau khi phҥm lӛi.
Đôi khi điӅu đó bӏ hҥ gөc vì sӵ dӉ thương và nhún nhưӡng cӫa bҥn. Ví dө, nӃu bҥn
³gây hoҥ´ ± dӕi gҥt, nói xҩu sau lưng, xâm phҥm tài sҧn, thiӃu tӃ nhӏ, xúc phҥm
đӃn ngưӡi khác hay gì gì đó nӳa ± rӗi bҥn có thӇ thӯa nhұn nhӳng gì bҥn đã làm và
nói xin lӛi chân thành, tӵ nguyӋn và dӏu dàng, sau đó hҷn là lúc nào bҥn cũng
chҷng hӅ hҩn gì. Bҥn sӁ ³làm chӫ đưӧc tai hoҥ´.
Cho đӃn khi rõ ràng là bҥn đã rút ra bài hӑc tӯ nhӳng lӛi lҫm cӫa mình và bҥn
thành thұt hӕi lӛi thì ai cũng sӁ cho bҥn cơ hӝi khác. Bҥn sӁ cҧm thҩy hơi căng
thҷng nhưng vұy là đӥ nhҩt rӗi. Dù sao, nhӳng gì đã xҧy ra sӁ cӭ bám dai dҷng
theo bҥn tӯ đҩy vӅ sau. Và nӃu lӥ bҥn không đưӧc tha thӭ thì ít ra bҥn cũng có thӇ
biӃt là mình đã làm hӃt khҧ năng đӇ cҧi tà quy chánh và cӭu vãn tình thӃ. Bҥn có
thӇ tiӃp tөc sӕng thanh thҧn.
Nói cách khác, nӃu bҥn dàn xӃp bҵng cách bào chӳa hay đә thӯa ngưӡi khác, thӫ
thӃ và bӓ chҥy, đҧm bҧo bҥn sӁ tӵ chuӕc lҩy nhӳng căng thҷng nһng nӅ. Nhӳng ai
bӏ bҥn xúc phҥm hay bӏ ҧnh hưӣng bӣi nhӳng lӛi lҫm cӫa bҥn sӁ cho là bҥn sӁ tái
diӉn nӳa. Bҥn sӁ không thành thұt và không đưӧc cho mӝt cơ hӝi nào nӳa. Thanh
danh cӫa bҥn sӁ bӏ tәn hҥi. Ngưӡi ta sӁ nói sau lưng bҥn. Hơn nӳa, lương tâm cӫa
bҥn sӁ bӏ cҳn rӭt vì bҥn sӁ không cho đӕi phương cơ hӝi tha thӭ cho nhӳng hành
đӝng cӫa bҥn. Bҩt cӭ nhӳng gì bҥn đã làm sӁ còn đó, cӭ bám sau lưng bҥn hoài.
Có mӝt lҫn, khi còn là mӝt cұu bé, Mike nói đùa vӟi mӝt đám bҥn xung quanh.
Cұu đã buông ra nhӳng lӡi bình phҭm mӝt cách phân biӋt chӫng tӝc, ghê tӣm và
thiӃu tӃ nhӏ. Cұu ta không biӃt là có mӝt ngưӡi dân tӝc đó đang nhìn chăm chăm
vào cұu. Khi cұu quay đҫu lҥi và thҩy ngưӡi đó, đҫu cұu cúi gҵm xuӕng và thҩy
mình như thҵng ngӕc, đúng là mӝt trò cưӡi. Cұu cũng không thӇ tin đưӧc là mình
đã làm gì.
Mike đang đӭng giӳa ngã ba đưӡng. Các bҥn cұu vүn đang đӭng đҩy. Ngưӡi bӏ cұu
xӍ nhөc cũng ӣ đó.
Cұu ta đã có mӝt quyӃt đӏnh đúng đҳn nhҩt trong đӡi. Vӟi giӑng nhã nhһn và chân
thành, cұu ta xin ngưӡi kia tha lӛi cho cұu. May thay, ngưӡi đó cho phép cұu nói
tiӃp.
Mike nói lӡi xin lӛi nhũn nhһn nhҩt và đã thӯa nhұn rҵng nhӳng gì cұu đã làm là
không thӇ tha thӭ đưӧc và đáng khinh. Cұu ta chӍ muӕn tӓ ra ³ngҫu´ vӟi bҥn bè
chӭ cұu không có chӫ ý gì hӃt. Lӡi xin lӛi cӫa cұu đã đưӧc ngưӡi ҩy chҩp nhұn vì
sӵ chân thành cӫa cұu ta.
NӃu cұu ta cư xӱ theo cách khác và tiӃp tөc đùa cӧt, hoһc giҧ cұu ta bӓ chҥy, hay
cưӡi lӟn thì đã chҷng có gì đӇ nói. Cұu ta đã có thӇ gây ra mӝt trұn chiӃn và nhҩt
đӏnh cұu sӁ xúc phҥm nһng nӅ đӃn ngưӡi khác. Gì nӳa, cұu ta sӁ phҧi sӕng vӟi bҧn
thân mình và nhӳng điӅu xҩu xa cӫa mình trong phҫn đӡi còn lҥi, biӃt là mình
không đӫ can đҧm đӇ xin lӛi.
Mike đã làm sai. Song sӵ tӋ hҥi này đã đưӧc cӭu vãn bӣi khҧ năng ³cӭu vãn kӏp
thӡi´ cӫa cұu ta. Khi lҫn đҫu tiên tôi nghe câu chuyӋn cӫa Mike, tôi thӵc sӵ tâm
đҳc. ĐӃn nay, tôi luôn cӕ hӃt sӭc cӭu vãn kӏp thӡi. Hy vӑng là bҥn cũng làm đưӧc
như vұy.
78 ± Cҭn thұn, đӯng giҧ bӝ bҩt hҥnh
³Ông nói gì vұy? Không đӡi nào tôi làm như vұy!´ Đó là phҧn ӭng điӇn hình cӫa
các bҥn trҿ khi tôi đưa ra câu này. Cũng tӵ nhiên thôi. Dĩ nhiên là bҥn không ³giҧ
bӝ´ bҩt hҥnh, ít ra là không cӕ ý như vұy. Nói cho cùng, chҷng ai cӕ ý tӵ hҥi tinh
thҫn mình.
Mӝt điӅu mà bҥn đã hӑc không chút nghi ngӡ trong thӃ giӟi ³thêm đưӧc là tӕt´ cӫa
chúng ta là cách muӕn làm tӕt điӅu gì đó thì hãy tұp làm. Cho nên nӃu bҥn giҧ bӝ
bҩt hҥnh thì cuӕi cùng bҥn sӁ thành chuyên nghiӋp, nhưng ý tôi nói ³giҧ bӝ bҩt
hҥnh´ có nghĩa là gì?
Giҧ sӱ như mөc đích cӫa bҥn là đҥt đưӧc cҧm giác bҩt hҥnh, bӵc bӝi và căng thҷng
thì bҥn phҧi làm gì? Cách duy nhҩt đҧm bҧo thành công là cӭ nghĩ đӃn nhӳng điӅu
bҩt hҥnh, tӭc giұn, căng thҷng. Dù không có chuyӋn đó thì bҥn vүn cӭ thҩy mình
bҩt hҥnh như mong muӕn. Bӣi vì suy nghĩ cӫa chúng ta có liên hӋ rҩt gҫn vӟi tâm
trí và cҧm giác cӫa ta, chúng ta cӭ phҧi suy nghĩ tiêu cӵc trưӟc khi chúng ta có thӇ
cҧm thҩy như vұy. NӃu bҥn không tin tôi thì cӭ thӱ đi.
Chúng ta luôn luôn suy nghĩ, mӑi lúc mӑi nơi. ChӍ có điӅu là chúng ta lҥi luôn luôn
không nhұn thӭc rҵng chúng ta đang làm gì. ĐӇ tôi giҧi thích:
Suy nghĩ cũng giӕng như thӣ ӣ chӛ khi bҥn chưa nói chӳ ³thӣ´ thì có lӁ bҥn quên
mҩt tiêu là mình đang thӣ. Suy nghĩ cũng giӕng như vұy đó. Nó cӭ tiӃp diӉn dù
cho bҥn có nhұn thҩy mình đang suy nghĩ hay không. Vҩn đӅ là nӃu bҥn không
nhұn thҩy mӕi liên hӋ giӳa suy nghĩ và cҧm giác cӫa chúng ta thì suy nghĩ có thӇ ±
và thưӡng là ± dүn bҥn đӃn chӛ cҧm thҩy tӋ hҥi. ĐӃn lưӧt điӅu này lҥi có thӇ làm
cho chúng ta cư xӱ tiêu cӵc.
Mӝt sӕ suy nghĩ cӫa chúng ta là suy nghĩ hҥnh phúc, vui vҿ, lҥc quan, tích cӵc, hy
vӑng, sáng tҥo, yêu đӡi, sáng suӕt, tӱ tӃ. Nhưng mӝt sӕ khác lҥi tiêu cӵc, buӗn
chán, giұn dӛi, hұn đӡi, ghen tӏ, xҩu xa. Tôi không có ý muӕn nói là tҩt cҧ mӑi suy
nghĩ cӫa chúng ta đӅu phҧi tích cӵc hay không hӅ có gì sai nӃu có suy nghĩ tiêu
cӵc. Nhưng có lӁ bҥn thҩy là nhӳng suy nghĩ cӫa bҥn ít ra cũng có phҫn nào liên
quan đӃn cҧm giác cӫa bҥn, trӯ phi bҥn nhұn ra rҵng bҥn đang suy nghĩ tiêu cӵc, và
sau đó hұu quҧ là bҥn đang giҧ bӝ bҩt hҥnh mà thұm chí không hӅ biӃt đӃn bҩt
hҥnh. Hãy nhӟ rҵng bҥn vүn đang suy nghĩ đҩy.
NӃu lҫn sau mà bҥn cҧm thҩy tӭc giұn, buӗn bã, bӵc bӝi, căng thҷng, hoһc nhӳng
cҧm giác tiêu cӵc khác thì hãy thӱ nhӟ đӃn sách lưӧc này. Hãy thӱ kiӇm tra lҥi
nhӳng suy nghĩ trong đҫu bҥn, chúng cũng giӕng như cҧm giác cӫa bҥn phҧi
không. Nói cách khác, nӃu bҥn đang buӗn thì hҷn là bҥn đang có nhӳng suy nghĩ
chҷng vui vҿ gì.
NӃu bҥn có thӇ bҳt bҧn thân suy nghĩ tiêu cӵc và đì suy nghĩ cӫa mình xuӕng thì dĩ
nhiên bҥn cũng có thӇ kéo bҧn thân ra khӓi tâm trí tiêu cӵc đó chӍ đơn giҧn bҵng
cách tӵ nhӫ: ³Ӗ, lҥi chӍ là suy nghĩ vӟ vҭn cӫa mình´. ĐӃn nay, tôi đã bҳt bҧn thân
có nhӳng ³suy nghĩ tҩn công´ suӕt thӡi gian ngӗi trong xe hơi, trong khi tҳm hay
trên máy bay và ӣ đâu đó. Tôi cӭ nhҭm lҥi nhӳng sӵ viӋc sҳp xҧy ra và lưӡng trưӟc
nhӳng tình huӕng xҩu rӗi bҩt thình lình tôi giұt mình và tӵ nhӫ: ³Ӗ, mình lҥi thӃ
nӳa. Nhӳng suy nghĩ cӫa mình lҥi khiӃn mình lo lҳng không đâu.´
Mӝt khi bҥn thҩy rҵng nhӳng suy nghĩ cӫa bҥn chӍ là suy nghĩ và chúng không thӇ
làm tәn thương đӃn bҥn mà không có nhӳng chӫ ý cӫa chính bҥn, nó sӁ giӕng như
mӝt trò chơi đӕi vӟi bҥn. Bҥn sӁ có khҧ năng nҳm bҳt suy nghĩ cӫa mình, đánh lҥc
hưӟng chúng, lӡ chúng đi hay thay đәi chúng, không phҧi là lúc nào cũng vұy
nhưng ít ra là sӁ thưӡng xuyên hơn.
ĐiӅu đó không có nghĩa là nó lúc nào cũng dӉ thӵc hiӋn nhưng chҳc chҳn là nó sӁ
giúp bҥn đi đúng đưӡng. Tôi nghĩ là bҥn sӁ ngҥc nhiên vӟi kӃt quҧ thu đưӧc cho
mà xem.
77 ± Hãy noi gương nhӳng ngưӡi đang tұp Yoga
Tôi có thӇ cho bҥn xem mӝt cuӕn tҥp chí Yoga có chӳ ký bay bưӟm cӫa Sting. Lúc
đó, tôi đã thҩy đưӧc rҵng rҩt nhiӅu ngôi sao thӇ thao, ca nhҥc nәi tiӃng, nhӳng
ngưӡi thú vӏ, tұp Yoga thưӡng xuyên. Đúng ra, tôi sӁ ngҥc nhiên nӃu trong sӕ
nhӳng ngôi sao mà bҥn hâm mӝ lҥi không có nhiӅu ngưӡi tұp Yoga.
Tôi đã tӯng tұp Yoga khoҧng 20 năm. Tôi đã bҳt đҫu tұp vì bӏ đau lưng và sӵ vҩt
vҧ trong trưӡng tôi dҥy. Hӗi đó, chӫ nhà cho tôi thuê phòng đã cho tôi mưӧn cuӕn
î
. Tôi bӏ hút liӅn. ĐӃn nay tôi
vүn còn tұp yoga, không chӍ vì lӧi ích cho thӇ chҩt mà còn vì sӵ thanh thҧn đҫu óc
và sӵ trҫm tĩnh mà nó đem lҥi cho tâm trí và tinh thҫn tôi. Gҫn như luôn luôn khi
tôi hoàn tҩt bài tұp 15 phút cӫa mình tôi đӅu cҧm thҩy an bình, hҥnh phúc. Sau mӝt
vài phút tұp yoga, hҫu như rҩt khó lòng bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ. Bҥn chӍ
đơn giҧn cҧm thҩy rҩt tĩnh tâm, khiӃn bҧn thân thҩy phҩn khӣi. Mӑi ngưӡi xung
quanh bҥn cũng sӁ đӇ ý thҩy sӵ thay đәi ӣ bҥn. Hӑ sӁ cҧm thҩy mӝt sӵ sâu sҳc
trong mҳt bҥn và trong bҧn thân bҥn. Bҥn sӁ thanh thҧn và thư thái hơn.
Rҩt thiӃt thӵc, yoga là mӝt loҥt nhӳng tư thӃ và kéo dãn đem lҥi sinh lӵc cho cơ
thӇ, giúp bҥn cҧm thҩy bình tĩnh, cân bҵng và tұp trung. Trong khi tôi chưa phҧi là
mӝt chuyên gia thì mӝt ngưӡi bҥn thân cӫa tôi, Mark đã là mӝt huҩn luyӋn viên phi
thưӡng. Anh ta đҧm bҧo vӟi tôi rҵng lӧi ích mà yoga đem lҥi cho tôi cũng là trҧi
nghiӋm cӫa hҫu hӃt nhӳng ngưӡi tұp yoga thưӡng xuyên. Mark là mӝt trong nhӳng
ngưӡi thanh thҧn nhҩt mà tôi tӯng biӃt.
Tôi rҩt hài lòng vì mình đã tұp yoga khi còn trҿ, và tôi thách bҥn làm đưӧc như vұy
đҩy. Tôi tin chҳc rҵng nó sӁ là mӝt hoҥt đӝng mà tôi sӁ tiӃp tөc tұp luyӋn và nghiên
cӭu trong suӕt phҫn đӡi còn lҥi cӫa mình. Nhӳng gì yoga mang lҥi thұt bao la, nó
dưӡng như thích hӧp cho đӫ mӑi lӭa tuәi và thӇ trҥng.
Yoga là mӝt trong nhӳng hoҥt đӝng mà trưӟc khi thӱ tұp nó bҥn còn không thӇ
tưӣng tưӧng nәi là mình sӁ tұp. Mӝt khi bҥn đã tұp thӱ vài lҫn, bҥn cũng không thӇ
tưӣng tưӧng nәi là mình sӁ không tұp. Đó là thư giãn.
Đӝng lӵc đӇ tұp yoga là sӵ hӭa hҽn mӝt tâm trí thanh thҧn. ThӃ nên, bҥn hãy thӱ
đi. Hãy mҥo hiӇm. Nó sӁ là mӝt hoҥt đӝng mà bҥn sӁ yêu thích trong suӕt cuӝc đӡi
còn lҥi.
76 ± Cҧm thông
Posted on Tháng Mưӡi Hai 15, 2008 by tunbetiteo

Hӑc cách thông cҧm là cách tӕt nhҩt đӇ không chӍ trӣ thành mӝt ngưӡi dӉ thương
và sâu sҳc hơn mà còn trӣ nên mӝt ngưӡi hҥnh phúc hơn. Cҧm thông có nghĩa là
bҥn cӕ gҳng đһt mình vào vӏ trí, cҧm nhұn cӫa ngưӡi khác. Đó không có nghĩa là
bҥn cҧm thҩy thương hҥi hӑ mà là bҥn hiӇu đưӧc cҧm nhұn cӫa hӑ, hay nhӳng gì
hӑ trҧi qua.
Hãy hình dung mӝt chút: có mӝt cұu bé mӟi vào trưӡng, nó ngưӧng ngұp và cô
đơn, nó không có bҥn, không ai nói chuyӋn vӟi nó cҧ. Nó mҳc cӥ và hoҧng hӕt.
Thông cҧm vӟi cұu bé có nghĩa là bҥn sӁ tưӣng tưӧng xem ngay lúc đó nӃu bҥn là
cұu ҩy. Bҥn có thӇ nghĩ ³Trӡi, sӁ gay go đây´ hay tương tӵ như vұy. Cҧm giác
thông cҧm cӫa bҥn có lӁ sӁ chuyӇn thành dҥng cư xӱ cҭn trӑng. Ví dө như có thӇ
bҥn sӁ đi ra và chào ngưӡi bҥn mӟi, hoһc có thӇ đӅ nghӏ ngưӡi khác cùng chào
ngưӡi đó. Ít ra chҳc chҳn là bҥn đã nhҥy cҧm vӟi thӵc tӃ rҵng nhӳng gì cұu ҩy cҫn
vưӧt qua thұt khó khăn cho nên bҥn không thӇ tӓ ra thӡ ơ hay ích kӹ đưӧc.
Ngưӧc lҥi vӟi sӵ cҧm thông là sӵ thӡ ơ, cҧm giác ³Sao thӃ, không phҧi mình thì
viӋc gì mình phҧi quan tâm nhӍ?´ Lӕi suy nghĩ ích kӹ này có xu hưӟng chuyӇn
thành hành đӝng cũng ích kӹ không kém. Mӝt ngưӡi thӡ ơ sӁ không bao giӡ bưӟc
ra khӓi lӕi đi cӫa hӑ đӇ chào đón ai cҧ. Thӵc ra có khҧ năng mӝt ngưӡi như thӃ có
thӇ sӁ bưӟc ra khӓi lӕi đi cӫa mình đӇ trӣ nên tàn nhүn, đӝc ác.
Cҧm thông đưӧc biӇu lӝ bҵng sӵ quan tâm chăm sóc đӃn ngưӡi khác, trong khi thӡ
ơ đưӧc thành hình tӯ thói xem mình là trung tâm và phân biӋt chӫng tӝc.
HiӇn nhiên rõ ràng là tҥi sao phát huy tính cҧm thông cӫa mӝt ngưӡi lҥi làm tăng
tính cách và hơi ҩm cӫa con ngưӡi. Có nghĩa là bҥn giҧm bӟt sӵ quan tâm đӃn bҧn
thân mà quan tâm hơn đӃn ngưӡi khác. Làm như vұy sӁ khiӃn bҥn trӣ nên mӝt
ngưӡi dӉ thương hơn, dӉ chӏu hơn vӟi xung quanh và có lòng trҳc ҭn hơn.
Tuy vұy, không phҧi dӉ thҩy là phát huy tính cҧm thông cũng làm tăng mӭc đӝ
hҥnh phúc và giҧm thiӇu nhӳng căng thҷng.
Ngưӡi biӃt thông cҧm quan tâm đӃn ngưӡi khác và cҧm giác cӫa hӑ, cho nên hӑ
cҧm thҩy có liên hӋ vӟi ngưӡi khác hơn là bӏ cô lұp. Mӕi liên hӋ này giӳ cho hӑ
khӓi cҧm giác hoҧng hӕt khi ngưӡi khác thành công, đҽp mã hay tài năng. Thay vì
vұy, hӑ có thӇ chia sҿ niӅm vui mà ngưӡi khác có. Ngưӡi ta thưӡng bӏ thu hút vӅ
phía ngưӡi có tính cҧm thông, hӑ muӕn sӕng vӟi hӑ, giúp đӥ hӑ, lҳng nghe hӑ.
Ngưӡi có tính cҧm thông nhұn thӭc sâu sҳc thӵc tӃ rҵng chúng ta là con ngưӡi. Do
đó, hӑ rҩt dӉ tha thӭ, khoang dung khi ngưӡi khác phҥm sai lҫm hay làm hư hӓng
gì đó. Và hӑ cũng mӣ rӝng tҫm nhìn này đӕi vӟi bҧn thân hӑ. Thay vì ép uәng bҧn
thân hay tӵ sӍ vҧ mình, hӑ hӑc hӓi tӯ nhӳng sai lҫm và tiӃp tөc tiӃn lên.
Đó là bӅ nәi thұt sӵ đӇ trӣ nên thông cҧm hơn, và không hӅ có bҩt cӭ bӅ chìm nào
cҧ. Gì nӳa nào,
thông cҧm không hӅ khó, chӍ viӋc sҹn lòng đһt mình vào cương vӏ cӫa ngưӡi đó.
Hãy thӱ ngay hôm nay, lӧi ích cӫa nó sӁ là lâu dài.
75 ± Luôn nhӟ lҥc quan
NӃu bҥn quan sát kӻ nhӳng ngưӡi có khuynh hưӟng hay bұn tâm đӃn nhӳng
chuyӋn nhӓ nhiӅu nhҩt, bҥn sӁ thҩy đa sӕ hӑ, ngưӡi nào cũng như ngưӡi nҩy đӅu là
kҿ bi quan. Hӑ hơi hoài nghi và giӉu cӧt. Khi có viӋc bӏ hӓng, hӑ sӁ nói ³Thҩy
chưa, tôi đã nói rӗi mà´.
NӃu bҥn nghĩ kӻ, bҥn sӁ thҩy tính tình cӫa ngưӡi bi quan rҩt giӕng vӟi kҿ hay bұn
tâm vì nhӳng chuyӋn nhӓ: cҫu kǤ, kiӇu cách, tiêu cӵc, dӉ buӗn chán, hay thҩt vӑng
vì cuӝc sӕng không như hӑ mong chӡ, và thưӡng phê phán nhӳng ngưӡi nӛ lӵc
làm tӕt mӑi viӋc trên đӡi. Nhӳng ngưӡi bi quan tiêu tӕn sӭc lӵc đӇ than thân trách
phұn.
Thú vӏ ӣ chӛ, ngưӡi bi quan không thҩy hӑ như vұy. Thay vì vұy, hӑ sӁ cho rҵng
hӑ là ³ngưӡi thӵc tӃ´. Hӑ sӁ cho rҵng lý do duy nhҩt khiӃn hӑ cӭ mong cho hӓng
hӃt mӑi viӋc là vì trên đӡi này có quá nhiӅu viӋc diӉn ra không mҩy tӕt đҽp. Hӑ
thưӡng rҩt giӓi cӫng cӕ niӅm tin cӫa hӑ bҵng nhӳng bҵng chӭng cө thӇ. Do đó, hӑ
sӁ luôn cho rҵng ngưӡi lҥc quan là ngưӡi ³phi thӵc tӃ´.
ThӃ mà ngưӡi bi quan và ngưӡi lҥc quan đӅu sӕng trong cùng mӝt thӃ giӟi. Cho
nên, vҩn đӅ đһt ra là: ³Ai đúng?´ Dĩ nhiên câu trҧ lӡi là cҧ hai cùng đúng. Tҩt cҧ
đӅu tuǤ vào bҥn chú tâm vào cái gì. Bҥn có thӇ quan tâm đӃn nhӳng mһt phҧi cӫa
thӃ giӟi: sӵ tӕt lành, cái đҽp, sӵ tӱ tӃ, lòng trҳc ҭn, và sӵ sâu sҳc.
Hoһc bҥn cũng có thӇ quan tâm đӃn nhӳng mһt trái trên thӃ giӟi: sӵ xҩu xa và cái
ác. Bҥn có thӇ than thӣ vì nhӳng cú sӕc trong đӡi, và khi ngҳm cҧnh thiên nhiên,
bҥn có thӇ nhìn ra nhӳng đӕng rác và nhӳng gì ҭn nҩp sau cҧnh đó.
Trӣ nên lҥc quan hơn là mӝt sӵ chӑn lӵa, rõ ràng và đơn giҧn. Bҥn chӍ phҧi nhìn
thҩy nhӳng gì nó đem đӃn cho bҥn: hҥnh phúc, bӟt căng thҷng, nhӳng mӕi quan hӋ
tӕt hơn, biӃt ơn hơn và vui vҿ hơn. Nhӳng gì còn lҥi sӁ tӵ đӃn.
Đӯng lo lҳng rҵng trӣ thành ngưӡi lҥc quan sӁ không thӵc tӃ. Đó chӍ là chuyӋn
hoang đưӡng. Nhӳng ngưӡi lҥc quan hiӇu biӃt rҵng có rҩt nhiӅu nӛi đau và sӵ chӏu
đӵng trên đӡi và có nhӳng vҩn đӅ bҩt tұn khó lòng vưӧt qua đưӧc. Thӵc ra, bӣi vì
ngưӡi lҥc quan ít sa lҫy vào nhӳng sӵ viӋc tiêu cӵc và điӅu kiӋn sӕng nên hӑ giҧi
quyӃt vҩn đӅ nhanh chóng hơn ngưӡi bi quan.
Thay vì tӯ bӓ hay vүn giӳ hy vӑng, hӑ biӃt rҵng nhӳng hành đӝng đáng yêu nhӓ
nhoi cӫa hӑ cũng làm nên sӵ thay đәi lӟn trên thӃ giӟi hӑ đang sӕng. Cho nên
hãy giӳ tính lҥc quan. Bҥn sӁ không chӍ bӟt đi đưӧc nhӳng bұn tâm vӅ nhӳng
chuyӋn nhӓ mà bҥn còn đóng góp đưӧc nhӳng điӅu quan trӑng cho cuӝc đӡi.
74 ± Áp dөng mӭc đo 1 ± 10
Tôi thích sách lưӧc này và hay nhӟ áp dөng nó mӛi khi tôi cҧm thҩy quá căng
thҷng. Nó có phҫn không mҩy khoa hӑc nhưng đưӧc viӋc lҳm.
Khi tôi đi du lӏch dài ngày, tôi đã hӑc đưӧc mӝt sӕ mҽo thu xӃp hành lý, đһc biӋt
liên quan đӃn xu hưӟng quá tҧi cӫa tôi. Cái chính là bҥn hãy gói gém ít đӗ đҥc mà
bҥn nghĩ rҵng có thӇ đem theo. Sau đó đóng hành lý lҥi và đi đi. Mӝt lúc sau, mӣ
hành lý ra và bӓ bӟt mӝt nӱa nhӳng gì còn lҥi. Tôi không nói quá đâu ± chính xác
là mӝt nӱa. Tôi đã tӯng thҩy rҵng nӃu tôi làm như thӃ, tôi thưӡng vүn có dư đӗ
dùng cho chuyӃn đi.
Mӭc đo 1 ± 10 là nhӳng mӭc đӝ sӵ viӋc làm phiӅn đӃn bҥn. Ví dө giҧ sӱ như bҥn
đang bӵc bӝi vì mӝt ngưӡi bҥn thҩt hӭa vӟi bҥn. Bҥn có thӇ cҧm thҩy bӵc bӝi và bӏ
tәn thương mӝt chút, và bҳt đҫu nghĩ đӃn nhӳng lҫn thҩt hӭa khác cӫa ngưӡi bҥn
đó. Bҥn cҧm thҩy mình bӵc dӑc, tӭc tӕi.
Bây giӡ là lúc bҥn áp dөng mӭc đҫu tiên cӫa mӭc đo 1 ± 10. Hãy nghĩ vӅ sӵ viӋc
và áp dөng mӝt con sӕ tӯ 1 đӃn 10 đӇ chӍ mӭc đӝ quan trӑng mà bҥn đánh giá vӅ
nó. 1 là mӭc đӝ chҷng mҩy quan trӑng và 10 là cӵc kǤ quan trӑng. Ví dө như bҥn
có thӇ chӑn sӕ 4. Bây giӡ hãy tҥm quên nó đi mӝt chút. Hãy bӓ đi làm chuyӋn
khác.
Mӝt lúc sau, hãy nghĩ vӅ sӵ viӋc lҫn nӳa và con sӕ mà bҥn gán cho nó đӇ đánh giá
tҫm quan trӑng. Bây giӡ, cũng như lúc sҳp xӃp hành lý, hãy bӟt ra mӝt nӱa. Theo
kinh nghiӋm cӫa tôi, gҫn như lúc nào cũng vұy bҥn sӁ đúng trong viӋc cho điӇm
theo tҫm quan trӑng thӵc sӵ cӫa nó. Cho nên trong ví dө cӫa chúng ta ӣ đây, bҥn
hãy đánh sӕ 2 cho viӋc bҥn mình gây nên chuyӋn bӵc bӝi. Và nӃu viӋc gì đưӧc cho
điӇm 2 thì đâu có đáng phҧi lo nghĩ hay bұn tâm đӃn.
Sau mӝt khoҧng thӡi gian, điӅu đó sӁ trӣ nên bҧn năng thӭ hai. Bҥn sӁ giҧm đánh
giá ban đҫu đi đưӧc mӝt nӱa mà không phҧi suy nghĩ gì. Quan trӑng hơn, bҥn sӁ
bҳt đҫu tin rҵng lҫn cho điӇm nhҽ hơn trong hai lҫn sӁ là lҫn cho điӇm đúng. KӃt
quҧ là bҥn sӁ hơi ngӡ vӵc vӅ thái đӝ cư xӱ ban đҫu cӫa bҥn. ThӃ nên,
thay vì cӭ mãi bӵc bӝi vì nhӳng viӋc đó, bҥn sӁ bҳt đҫu cho rҵng dù có bӵc mình
thӃ nào thì có lӁ sӵ viӋc cũng không đӃn nӛi tӋ như bҥn đánh giá lúc đҫu. Xin chúc
mӯng! Bҥn đã thôi không bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ đưӧc rӗi đó.
73 ± Phát huy mӝt chӫ đӅ trong ngày
Mҩy năm đã qua tӯ khi tôi biӃt áp dөng sách lưӧc này và thҩy rҵng bҩt cӭ khi nào
tôi làm điӅu đó thì tôi sӁ có mӝt ngày tươi đҽp. Gì nӳa, nó thұt dӉ thӵc hiӋn và chӍ
tӕn có mҩy giây.
Ý tưӣng ӣ đây là bҥn hãy bӓ ra mӝt chút thӡi giӡ mӛi buәi sáng đӇ quyӃt đӏnh xem
chӫ đӅ cӫa hôm nay là gì. ChӍ hành đӝng đơn giҧn là nêu ra mөc tiêu trong ngày
cũng sӁ gieo đưӧc tinh thҫn phҩn khӣi đӇ thӵc hiӋn nó, ít ra là ӣ mӭc đӝ nào đó.
NӃu bҥn thӱ thӵc hiӋn, tôi nghĩ bҥn hҷn sӁ ngҥc nhiên vӅ kӃt quҧ. Có thӇ bҥn sӁ
chú ý nhүn nҥi hơn (hay mӝt chӫ đӅ nào khác). Bҥn cũng sӁ chú ý đӃn nhӳng lҫn
bҥn không đưӧc kiên nhүn lҳm. Có mӝt chӫ đӅ sӁ khiӃn bҥn làm viӋc gì cũng có ý
thӭc.
Ví dө, lҫn cuӕi cùng khi tôi đһt ³kiên nhүn´ là chӫ đӅ trong ngày, ngưӡi sӱa điӋn
thoҥi đӃn trӉ hơn cҧ tiӃng đӗng hӗ, và tôi thӵc sӵ bӵc mình. Sau đó, đӝt nhiên tôi
chӧt nhӟ đӃn chӫ đӅ cӫa ngày hôm đó. KӃt quҧ là thay vì quá cáu bҷn và căng
thҷng, tôi đã kiӅm chӃ đưӧc cҧm xúc cӫa mình. Tôi bình tĩnh gӑi điӋn thoҥi cho
công ty điӋn thoҥi và yêu cҫu hӑ đӃn mau lên. Ngưӡi trҧ lӡi điӋn thoҥi cҧm thҩy tôi
không quá đòi hӓi hay vô lý nên đã nhanh chóng cӱ ngưӡi đӃn sӱa cho tôi.
Nhӳng chӫ đӅ khҧ dĩ khác cũng có thӇ như tӱ tӃ, lòng trҳc ҭn, sâu sҳc, lҳng nghe,
khôi hài, giao tiӃp bҵng mҳt, tha thӭ, thân thiӋn, thông cҧm, lҥc quan, tұp trung,
nhìn xa trông rӝng, vô tư thư thái.
Bҥn có thӇ chӑn bҩt kǤ cái gì bҥn cҧm thҩy có thӇ làm cho mӝt ngày cӫa bҥn tӕt
đҽp hơn. Hãy thӱ nhӳng chӫ đӅ này và nhiӅu chӫ đӅ khác nӳa. Hãy nhìn xem mӛi
chӫ đӅ làm nên mӝt sӵ thay đәi. Bҥn có thӇ lһp lҥi mӝt chӫ đӅ hay chӍ cҫn tӵ nghĩ
ra chӫ đӅ khác.
Anh bҥn Maraca 16 tuәi quyӃt đӏnh có mӝt chӫ đӅ trong ngày là biӃt ơn. Cұu ҩy đã
nói rҵng đó là điӅu kǤ lҥ nhҩt. ChӍ cҫn quyӃt đӏnh rҵng hôm nay là ngày biӃt ơn đã
làm cho ngày hôm đó là ngày tươi đҽp nhҩt mà cұu tӯng có. Cұu ҩy nói rҵng cұu
đã thҩy ra có nhiӅu thӭ vӅ cuӝc đӡi đӇ biӃt ơn hơn bao giӡ hӃt. Cұu ҩy thұm chí đã
cҧm ơn mӝt cô gái đã đӃn cӭu nguy cho cұu trên lӟp khi cұu bӏ hӓi mӝt câu. Cұu
đã không bao giӡ nhұn ra rҵng điӅu đơn giҧn là biӃt ơn vӟi ngưӡi khác có thӇ dүn
đӃn mӝt buәi nói chuyӋn dӉ thương trong buәi ăn trưa và có thӇ có đưӧc mӝt cô
bҥn mӟi. Ai mà biӃt đưӧc món quà nào có thӇ tӵ nó biӇu hiӋn ra?
72 ± Đӯng cưӡng điӋu nhӳng rҳc rӕi
Đây là mӝt sách lưӧc rҩt khó viӃt bӣi vì tҩt cҧ chúng ta ± kӇ cҧ tôi ± đӅu tin rҵng
nhӳng rҳc rӕi cӫa chúng ta đӅu to lӟn. NӃu không vұy, chúng đã không làm phiӅn
chúng ta quá nhiӅu như vұy.
ThӃ nhưng tôi đã đӇ ý thҩy rҵng nhìêu ngưӡi có khuynh hưӟng cưӡng điӋu nhӳng
rҳc rӕi mà hӑ gһp phҧi. Làm như thӃ sӁ khiӃn bҥn dӉ bӏ bұn tâm vào nhӳng chuyӋn
nhӓ và hình dung ra cuӝc đӡi khӕn khә hơn là thӵc tӃ. ĐiӅu này khiӃn cho bҥn chú
ý đӃn nhӳng mһt tiêu cӵc và khó khăn cӫa cuӝc sӕng.
Khuynh hưӟng cưӡng điӋu nhӳng rҳc rӕi xuҩt phát tӯ nhiӅu nguyên nhân. Ngưӡi ta
hay nói: ³Tôi làm viӋc 14 giӡ mӝt ngày´ hay ³Tôi phҧi làm bài tұp nhà 5 tiӃng
đӗng hӗ mӛi buәi tӕi´. Sӵ thұt có thӇ là hơn 10 giӡ mӝt ngày hay 3 tiӃng đӗng hӗ
hӑc bài ӣ nhà. Cũng là nhiӅu viӋc phҧi làm, nhưng đâu đӃn nӛi như ngưӡi đó nói.
Vҩn đӅ ӣ đây là nӃu bҥn tӵ thuyӃt phөc mình là mình làm viӋc hơn sӕ giӡ bҥn thӵc
sӵ làm thì bҥn sӁ bҳt đҫu tin rҵng không có chút thӡi giӡ đӃn đӝ bҥn mӋt lӱ. Sӵ thҩt
vӑng tưӣng tưӧng cӫa bҥn sӁ tӵ lӟn dҫn, và bҥn sӁ trӣ nên khó chӏu hơn và kém
kiên nhүn hơn, tӯ đó khiӃn bҥn trӣ nên căng thҷng hơn.
Anh bҥn Stephen 13 tuәi than phiӅn rҵng cұu ta ³không có bҥn bè´ và ³mӑi ngưӡi
trong trưӡng đӅu không ưa cұu ta´. Đó thӵc ra là cұu nói quá. Sӵ thұt là cұu ta chӍ
có mӝt vài ngưӡi bҥn và cұu ta muӕn có nhiӅu bҥn hơn nӳa. Ngoài ra, cұu ta bӏ
mҩy tay anh chӏ ӣ trưӡng chӑc ghҽo và cұu đã diӉn dӏch ra là ³mӑi ngưӡi đӅu ghét
cұu´. Thӵc ra, chuyӋn bҳt nҥt là phҧn xҥ ích kӹ và thích gây chú ý thôi, và mҩy tên
du côn trong trưӡng đâu có tӯ nhӳng ai không thӇ phòng thӫ trưӟc bӑn chúng.
Tôi nhҩt đӏnh không chӕi cãi rҵng Stephen đang gһp lúc khó khăn. Nhưng viӋc cұu
ta cưӡng điӋu hoá nhӳng vҩn đӅ cӫa mình chӍ khiӃn cұu thҩy dưӡng như cuӝc đӡi
cұu đang xuӕng dӕc. Mà đâu phҧi vұy. Cұu ta chӍ cҫn giӳ cho vҩn đӅ cӫa mình
theo đúng sӵ thұt và cӕ gҳng tìm kiӃm thêm nhӳng ngưӡi bҥn tâm đҫu ý hӧp là
đưӧc.
Rҩt khó tӵ thӯa nhұn rҵng bҥn có thӇ cũng cưӡng điӋu nhӳng rҳc rӕi cӫa mình.
NӃu đúng là bҥn có làm như vұy thұt và nӃu bҥn có thӇ nhìn thҷng vào thӵc tӃ thì
bҥn sӁ đưӧc đӅn bù vӟi mӝt cuӝc sӕng hҥnh phúc và đӥ căng thҷng hơn.
71 ± Tìm sӵ vô tӝi
Có bao nhiêu lҫn bҥn bӏ hiӇu lҫm, hay bӏ ngưӡi khác nghi ngӡ? Hҫu như các bҥn
trҿ tôi đã hӓi đӅu nói rҵng hӑ thưӡng xuyên bӏ như vұy. Chúng ta làm viӋc gì đó và
ngưӡi khác hiӇu viӋc đó sai đi. Đôi khi chúng ta có sai phҥm và tӗi tӋ, nhưng
chúng ta thӵc sӵ đâu có chӫ ý như vұy đâu. Có lúc chúng ta hӃt sӭc mӋt mӓi và cư
xӱ không đӫ thân thiӋn hay dӏu dàng, kiên nhүn. Hoһc chúng ta thӵc sӵ đang có
tâm trҥng xҩu nên cư xӱ quá đáng vӟi ai đó. Đã bao giӡ bҥn cӵc kǤ vӝi vàng, chҥy
ba chân bӕn cҷng và bӏ ai đó chһn ngang chưa? Có bao giӡ bҥn tӵ nhӫ ³Đó thӵc sӵ
không phҧi là mình chӭ?´ hay ³Chҷng biӃt mình bӏ mҳc chӭng gì nӳa vұy?´ Bҥn
có mong muӕn ngưӡi ta sӁ hiӇu rҵng dù cho bҥn có mҳc sai lҫm hay phҥm lӛi gì thì
bҥn cũng không hӅ cӕ ý không? Bҥn có mong muӕn ngưӡi ta sӁ thҩy là bҥn thӵc sӵ
vô tӝi không?
Khi bҥn tiӃp xúc vӟi ai, dù bҥn có biӃt hӑ hay không, tӝi lӛi thưӡng dӉ nhìn thҩy
hơn là sӵ vô tӝi. Nhìn bӅ ngoài, ngưӡi ta làm đӫ mӑi viӋc đӇ có thӇ xúc phҥm hay
chӑc tӭc chúng ta. Xét cho cùng, ngưӡi ta phҥm lӛi, cҳt ngang đưӡng cӫa bҥn, chӍ
trích cay đӝc, nói bұy nói bҥ, quên biӇu lӝ sӵ biӃt ơn, thӣ khói thuӕc lá vào mһt
bҥn, làm đә vӥ đӗ đҥc, không biӃt xin lӛi, làm ӗn quá mӭc, cư xӱ kǤ lҥ, hàng đӕng
nhӳng chuyӋn như vұy. Mӑi chӛ mà bҥn nhìn thҩy, ngưӡi ta ai cũng là ngưӡi!
Nhìn thҩy sӵ vô tӝi ӣ con ngưӡi có nhiӅu dҥng. Nó giúp bҥn chuyӇn tӯ mӝt ngưӡi
bӏ chӑc tӭc, chán nҧn hay bӵc bӝi thành mӝt ngưӡi hiӃm khi bӏ căng thҷng. Nó
thӵc sӵ giúp cho bҥn không bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ nӳa!
Nhìn ra sӵ vô tӝi không có nghĩa là bҥn tha lӛi cho mӑi hành vi tiêu cӵc hay cho
phép ngưӡi ta lӧi dөng mình. Thay vì vұy, nó có nghĩa là bҥn nhìn thoáng hơn vӅ
ngưӡi khác, ai cũng là con ngưӡi. Nó liên quan đӃn viӋc hiӇu biӃt mӝt thӵc tӃ là
cũng như bҥn, phҫn lӟn thӡi gian cӫa ngưӡi ta không phҧi dành cho viӋc chӑc tӭc
hay làm hӓng mӝt ngày cӫa bҥn. Có thӇ hӑ có mӝt ngày cӵc khә, hay đang quá vӝi
vã, hay đang trong tâm trҥng kinh khӫng, hay đang phҧi đӕi đҫu vӟi mӝt chuyӋn
khӫng hoҧng nào đó. Ai biӃt đưӧc nhӳng chuyӋn đó? Như trong trưӡng hӧp cӫa
bҥn ± và cӫa tôi ± thưӡng hay có lý do tӕt đҽp biӋn hӝ cho lý do tҥi sao ngưӡi ta lҥi
cư xӱ như vұy.
Tìm kiӃm sӵ vô tӝi trong thái đӝ cӫa ngưӡi khác là mӝt sӵ khuây khoҧ rҩt lӟn.
Thay vì phҧn ӭng cay nghiӋt hay xҩc xưӧc vӟi nhӳng sӵ viӋc, bҥn sӁ có thӇ giӳ
mӑi viӋc ӣ thӵc trҥng vӕn có cӫa nó, giӳ đưӧc tính khôi hài và không cho phép
nhiӅu thӭ ҧnh hưӣng xҩu đӃn mӝt ngày cӫa bҥn.
70 ± Đӑc đưӧc nhӳng thành kiӃn
Monica đang bӏ trҫm uҩt vì mӝt sӕ bҥn cӫa cô không đӕi đãi vӟi cô theo cách mà
cô mong muӕn. Cô nói vӟi ngưӡi hưӟng dүn rҵng cô sӕng theo nguyên tҳc vàng
³Đӕi xӱ vӟi ngưӡi khác như cách mình muӕn ngưӡi ta đӕi xӱ vӟi mình´. Cô không
thӇ hiӇu rҵng chuyӋn gì đã xҧy ra. Cuӕi cùng, cô đã đӕi xӱ vӟi ngưӡi khác theo
đúng cách mà cô muӕn ngưӡi ta đӕi đãi vӟi cô.
Ngưӡi hưӟng dүn cӫa cô gӧi ý cho cô mӝt sӕ điӅu làm nên sӵ thay đәi. Cô yêu cҫu
Monica xem xét ³thành kiӃn´ trong nguyên tҳc vàng cӫa cô. ³Ý cô nói thành kiӃn
có nghĩa là gì?´ cô bé hӓi. Ngưӡi hưӟng dүn cӫa cô giҧi thích rҵng đôi khi chúng ta
tӵ đӝng kӃt luұn vӅ nhӳng điӅu rҩt quan trӑng đӕi vӟi chúng ta nhưng chúng ta
thұm chí cũng không biӃt là mình đang làm điӅu đó bӣi vì có vҿ như nó quá hiӇn
nhiên, ai cũng sӁ nhìn nó theo cách như vұy. Rҩt khó nhìn thҩy nhӳng kӃt luұn vô
hình này, cũng giӕng như ³thành kiӃn´.
Cô gӧi ý cho Monica rҵng nӃu tính luôn thành kiӃn thì nguyên tҳc vàng cӫa cô bé
có thӇ thӵc sӵ như sau: ³Đӕi xӱ vӟi ngưӡi khác như cách mình muӕn ngưӡi ta đӕi
xӱ vӟi mình ± và nӃu bҥn làm đưӧc, hӑ sӁ cũng cư xӱ tӕt vӟi bҥn´. Câu sau rҩt hay
nhưng không nhҩt thiӃt lúc nào cũng đúng.
ĐiӅu Monica hӑc đưӧc tӯ cô hưӟng dүn là đӕi xӱ dӉ thương vӟi ngưӡi khác cũng
là mӝt phҫn thưӣng. NӃu bҥn nghĩ kӻ, bҥn sӁ thҩy điӅu này đúng. Khi bҥn dӉ
thương vӟi ai đó, bҥn khiӃn hӑ cҧm thҩy đһc biӋt. Nhưng điӅu cũng xҧy ra là sӵ
chú ý sâu sҳc cӫa bҥn sӁ chuyӇn thành cҧm giác hҥnh phúc, viên mãn. Nói cách
khác, khi bҥn mong ưӟc ngưӡi khác đưӧc tӕt đҽp trong tâm trí hay khi bҥn làm
viӋc gì tӕt cho ai, hay khi bҥn sâu sҳc, tӕt bөng, kiên nhүn, ân cҫn chu đáo, khoan
dung, rӝng lưӧng thì bҥn cũng đưӧc đӅn đáp bҵng chính nhӳng cҧm giác tương tӵ.
Ngưӡi ta nói rҵng cho đi cũng có nghĩa là đưӧc nhұn. Đúng đҩy, và nó cũng đúng
vӟi viӋc tӓ ra dӉ thương vӟi ngưӡi khác.
Thành kiӃn đưӧc biӇu thӏ bҵng nhiӅu cách. Vұn đӝng viên thưӡng tin rҵng thҳng
thích hơn thua. Tuy nhiên, ³thành kiӃn´ có thӇ là ³nӃu tôi thua thì tôi là ngưӡi thua
cuӝc´. Thành kiӃn tương tӵ có thӇ cũng đúng vӟi nhӳng sinh viên không đҥt đưӧc
điӇm sӕ như mong muӕn, hay vӟi nhӳng bҥn trҿ không thӇ có đưӧc bҥn trai hay
bҥn gái như mong đӧi.
NӃu bҥn có thӇ xác đӏnh và xoá bӓ mӝt sӕ thành kiӃn cӫa bҥn, bҥn có thӇ giҧm
thiӇu nhӳng bӵc bӝi cӫa mình.
69 ± BiӃt trân trӑng cuӝc sӕng
Mӝt cô bҥn trҿ 18 tuәi có lҫn hӓi tôi ³NӃu chú phҧi chӑn chӍ mӝt lӡi khuyên mà
chú cҧm thҩy làm cho cuӝc sӕng cӫa nhӳng bҥn trҿ tӕt hơn hiӋn tҥi thì đó là gì
vұy?´
NӃu phҧi chӑn, tôi nghĩ đӃn viӋc biӃt trân trӑng cuӝc sӕng nhiӅu nhҩt. Thái đӝ đơn
giҧn này, ³thái đӝ biӃt ơn´, có sӭc mҥnh làm thay đәi cuӝc đӡi bҥn.
BiӃt trân trӑng có nghĩa là nghĩ nhiӅu hơn đӃn nhӳng gì bҥn có và nhӳng mһt phҧi
cӫa cuӝc sӕng hơn là nhӳng mһt trái, nhӳng gì khiӃm khuyӃt, nhӳng gì cҫn phҧi tӕt
hơn và nhӳng gì bҥn không có.
Sách lưӧc này nghe có vҿ rҩt đơn giҧn, nhưng sӵ thұt là nói dӉ hơn làm. Khi chúng
ta sӕng trong mӝt thӃ giӟi đҫy nhӳng thành tӵu thì rҩt dӉ nhiӉm thói quen chú ý
đӃn nhӳng thiӃu hөt trong cuӝc sӕng, đӃn nhӳng khiӃm khuyӃt và rҳc rӕi.
Ví dө, nӃu bҥn có 95% cӫa câu trҧ lӡi là đúng trong mӝt bài kiӇm tra, câu hӓi
thưӡng đӃn là ³thӃ còn 5% kia thì sao?´ Khi tôi đҥt đưӧc mӝt giҧi thưӣng nhiӅu
năm liӅn thì câu hӓi đҫu tiên tôi bӏ hӓi thưӡng là: ³Năm kӃ sӁ ra sao?´ Thӵc ra, nӃu
bҥn thҩy hay khi nghe tôi trình bày trong mӝt buәi nói chuyӋn vӅ quyӇn sách này,
tôi dám chҳc là có ngưӡi sӁ hӓi ³Cuӕn sách kӃ tiӃp sӁ là gì vұy?´
Tҩt cҧ chúng ta đӅu biӃt phҧi nӛ lӵc thӃ nào đӇ chú ý đӃn nhӳng thiӃu sót cӫa bҧn
thân thay vì chú ý đӃn nhӳng gì chúng ta thích, hay nhӳng gì không phҧi vӟi bӕ mҽ
hay vӟi thҫy cô, hay trí óc, da dҿ cӫa chúng ta. NӃu bҥn làm 10 viӋc trong mӝt
ngày và có 9 viӋc đưӧc làm tӕt, thì viӋc gì sӁ đưӧc nhҳc đӃn suӕt trong buәi tӕi
hôm đó? Gҫn như lúc nào cũng vұy, chúng ta cӭ bàn vӅ mӝt viӋc đã đưӧc làm
không tӕt, phҫn tӋ nhҩt cӫa ngày hôm đó. Cӭ như thӇ chúng ta tӵ đһt mình vào tình
trҥng khӕn khә.
Như mӝt chuyên gia, bҥn hãy thӱ mӝt sӕ viӋc. Hãy nghĩ nhiӅu hơn vӅ mһt phҧi cӫa
cuӝc sӕng hơn là mһt trái. Bҳt đҫu buәi sáng bҵng mӝt buәi dҥo bӝ và suy nghĩ vӅ
tӕi thiӇu ba điӅu mà bҥn phҧi biӃt ơn. NӃu đưӧc, viӃt câu trҧ lӡi ra giҩy. Bҥn sӁ
ngҥc nhiên vӅ nhӳng gì sӁ xҧy ra, bҥn sӁ hҥnh phúc thӃ nào khi bҥn chú ý đӃn
không phҧi là làn da không hoàn hҧo cӫa mình mà chú ý đӃn thұt may mҳn làm sao
bҥn có đҫy đӫ nhӳng bӝ phұn cӫa cơ thӇ; không phҧi chú ý đӃn nhӳng khuyӃt điӇm
cӫa bӕ mҽ mà chú ý đӃn may mҳn là bҥn có ngưӡi chăm sóc; không phҧi chú ý đӃn
nhӳng sai trái cӫa bҥn mà chú ý đӃn mӝt sӕ điӇm mà bҥn thích vӅ bҧn thân bҥn.
Mӝt phҫn khác biӋt cӫa sӵ biӃt trân trӑng là biӇu lӝ thái đӝ biӃt ơn đӕi vӟi ngưӡi
khác. Có lӁ bҥn cũng cҧm thҩy thích khi có ngưӡi nói rҵng hӑ cҧm kích bҥn, ngưӡi
khác cũng thích đưӧc nghe như vұy. Bҩt cӭ khi nào có thӇ hãy cӕ nhӟ đӯng quên
ơn ngưӡi khác. Hãy chia sҿ lòng biӃt ơn và sӵ cҧm kích. Hãy nói ³cҧm ơn´ và chân
thành. ViӃt thiӋp cҧm ơn khi ai đó làm viӋc tӕt gì cho bҥn, hay đӇ lҥi mӝt tin nhҳn
dӉ thương trong điӋn thoҥi ghi lҥi cӫa ngưӡi đó, hay gӣi mӝt email sâu sҳc đӃn hӑ.
ViӋc biӇu lӝ sӵ cҧm kích cӫa bҥn sӁ đi kèm vӟi mӝt sӕ điӅu. Trưӟc hӃt, nó sӁ làm
cho sӵ vui thích cӫa ngưӡi khác tăng cao ± không điӅu gì có nghĩa hơn đӕi vӟi tôi
là khi mӝt trong hai đӭa con gái tôi (hay ai khác) cho tôi biӃt chúng không quên ơn
tôi, chúng cҧm ơn tôi hay cҧm kích vì nhӳng gì tôi đã làm. Và thӭ hai là hãy nhӟ
rҵng viӋc bӝc lӝ lòng biӃt ơn cӫa bҥn sӁ hưӟng đҫu óc bҥn đӃn nhӳng điӅu tӕt đҽp,
mһt phҧi cӫa cuӝc sӕng, nhӳng gì đã đưӧc làm cho bҥn, và nhӳng gì bҥn phҧi biӃt
ơn.
Khi bҥn tìm kiӃm nhӳng gì tӕt đҽp bҥn sӁ tìm ra đưӧc nhiӅu hơn chính nó.
Dù tin hay không, nӃu bҥn cӕ gҳng biӇu lӝ lòng biӃt ơn, thì đҩy thӵc sӵ là mӝt kinh
nghiӋm mӣ mҳt cho bҥn. Khi bҥn đã quen vӟi viӋc thӵc hiӋn sách lưӧc này, bҥn sӁ
chú ý đӃn mӝt sӵ khác biӋt lӟn trong chҩt lưӧng cuӝc sӕng cӫa bҥn.
68 ± Tҥo mӝt tháp ngà cho riêng mình
Bӣi vì tôi là mӝt ngưӡi sӕng hưӟng nӝi, yêu thích sӵ riêng tư nên sách lưӧc này có
ý nghĩa đһc biӋt đӕi vӟi tôi. ĐӃn tháp ngà tұn hưӣng sӵ yên tĩnh và cô đơn là mӝt
trong nhӳng sӣ thích lӟn cӫa tôi. Mӛi phút ӣ đҩy dưӡng như đưӧc tăng thêm sӭc
mҥnh rũ bӓ mӑi căng thҷng trong mình.
Có mӝt tháp ngà cho riêng mình có lӧi lҳm. Đó là nơi bҥn có thӇ ӣ mӝt mình đӇ
suy nghĩ, đӇ kiӇm điӇm lҥi mӑi viӋc. Đó là nơi đӇ bҥn cҫu nguyӋn, làm thơ hay lұp
kӃ hoҥch. Đó là nơi rũ sҥch đҫu óc. Nhưng quan trӑng hơn cҧ, đó là nơi cho bҥn
cҧm giác thanh thҧn và hҥnh phúc.
Mһc dù có nhiӅu ngưӡi tӯ lâu đã có mӝt tháp ngà cho riêng mình, nhưng vүn có
mӝt sӕ ngưӡi lҥi e ngҥi rҵng viӋc tҥo mӝt tháp ngà là bҩt khҧ thi vì lý do tài chính!
Vҩn đӅ tài chính không phҧ là mӝt trӣ ngҥi. Không nhҩt thiӃt phҧi là cҧ mӝt cái
phòng, có thӇ nó chӍ là mӝt góc phòng, hay dưӟi gҫm cҫu thang, hay trong mӝt góc
kho. NӃu cҫn, nó có thӇ ӣ ngoài trӡi cũng đưӧc. Thӵc tӃ, đӭa con gái cӫa tôi có
mӝt tháp ngà ӣ ngoài sân mà nó gӑi là pháo đài. Nó đӃn đó khi muӕn ӣ mӝt mình
hay khi cҧm thҩy cҫn thoát khӓi nhӳng lӝn xӝn thưӡng ngày. Có mӝt lҫn tôi lén
bưӟc vào mà không biӃt là nó đang có ӣ đó. Ngay lұp tӭc bҵng mӝt giӑng cӭng rҳn
nhưng trìu mӃn, nó mӡi tôi đi ra.
Chҷng cҫn phҧi theo quy đӏnh nào cҧ, không nhҩt thiӃt phҧi đӃn đó bao nhiêu lҫn
mӝt tuҫn, mӛi lҫn phҧi ӣ đó bao lâu, cũng như tháp ngà phҧi ra dáng thӃ nào. Bҥn
có thӇ trang trí cho tháp ngà cӫa mình hay không là tuǤ bҥn. ĐiӅu quan trӑng duy
nhҩt là bҥn hãy nghĩ vӅ nó như mӝt nơi bҥn sӁ tìm đӃn mӛi khi muӕn ӣ mӝt mình.
Tôi đã phát hiӋn ra rҵng khi tôi đang hҥnh phúc thì ӣ trong tháp ngà cũng làm cho
cҧm giác đó tăng lên bӝi phҫn. Khi tôi căng thҷng và cӭ bұn tâm vì nhӳng chuyӋn
không đâu, tháp ngà giúp tôi thư giãn và lҩy lҥi tinh thҫn. Khi tôi đau buӗn, nó
giúp tôi rũ sҥch đҫu óc và trӣ lҥi bình thưӡng.
Có thӇ bҥn sӁ nhìn quanh quҩt và tìm chӑn cho mình mӝt góc riêng, nӃu tìm đưӧc,
hãy nҳm bҳt lҩy. Nhưng nӃu bҥn chưa tìm đưӧc thì cũng đӯng lo. ThӃ nào cũng có
lúc bҥn tìm đưӧc mӝt chӕn lý tưӣng cho riêng mình.
iled under: Uncategorized | 1 Comment »
67 ± Cҧnh giác vӟi nhӳng ngưӡi bҥn khuyӃn khích bҥn nói dai
Có mӝt sӵ khác biӋt quan trӑng giӳa mӝt ngưӡi bҥn biӃt lҳng nghe và mӝt ngưӡi
bҥn thưӡng khuyӃn khích bҥn nói dai. HiӇn nhiên, mӝt ngưӡi bҥn tӕt biӃt lҳng nghe
luôn là mӝt quà tһng và niӅm vui mà cuӝc đӡi dành cho bҥn.
Đôi khi có mӝt sӕ ngưӡi có vҿ như là ngưӡi biӃt lҳng nghe nhưng thӵc ra chӍ muӕn
khích cho bҥn nhai đi nhai lҥi nhӳng vҩn đӅ cӫa bҥn và nhӳng viӋc khiӃn bҥn bӵc
mình. Hӑ có thӇ rҩt tinh vi bӣi vì nghe có vҿ như hӑ quan tâm lҳm khi hӑ nói: ³Nói
cho tôi nghe nӳa xem nào´ hay ³Trӡi ơi, kinh khӫng quá, vұy bҥn có nәi điên lên
không?´ Tuy nhiên, khi bҥn xét kӻ, bҥn sӁ thҩy nhӳng câu hӓi hay lӡi bình phҭm
cӫa hӑ thưӡng hưӟng cho bҥn cӭ nói mãi vӅ nhӳng điӅu khiӃn bҥn bӵc tӭc. Nói
cách khác, bҥn sӁ bұn tâm thêm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ, chӭ không hӅ bӟt đi sau
khi ӣ gҫn ngưӡi đó.
Lý do khiӃn cho viӋc phân biӋt này trӣ nên quan trӑng là vì mӝt sӕ ngưӡi thҩy
mình sung sưӟng hơn khi nghe chuyӋn khó khăn cӫa ngưӡi khác. Đó là mӝt trong
nhӳng cách khiӃn hӑ cҧm thҩy mình may mҳn và quan trӑng. Hơn nӳa, đó là cách
nhӳng ngưӡi đó bào chӳa cho cҧm giác giұn dӳ và chán nҧn cӫa hӑ. Nói cách
khác, nӃu hӑ có thӇ khiӃn bҥn cӭ nói đi nói lҥi mãi vӅ nhӳng mӕi quan tâm cӫa bҥn
hay nhӳng vҩn đӅ cӫa bҥn thì hӑ sӁ cҧm thҩy nhӳng cҧm giác hoang mang lúng
túng cӫa hӑ đưӧc bào chӳa. Bҥn càng buӗn bӵc, hӑ càng cҧm thҩy mӑi viӋc đӥ
hơn.
Bҥn đã băn khoăn không biӃt đӝng lӵc nào khiӃn có ngưӡi cӭ khơi mào câu hӓi vӟi
bҥn như: ³Có phҧi chuyӋn đó khiӃn bҥn nәi cáu không?´ hay nhӳng câu đҥi loҥi
như ³Trӡi, tôi chưa tӯng gһp chuyӋn như vұy´. Cӭ như thӇ nhӳng ngưӡi đó chӍ chú
tâm vào viӋc sao cho thҩy đưӧc bҥn buӗn bӵc ± hay muӕn làm bҥn xuӕng tinh thҫn
khi bҥn buӗn vұy. Dĩ nhiên, nhӳng ngưӡi bҥn thұt sӵ sӁ lҳng nghe nhӳng mӕi bұn
tâm cӫa bҥn nhưng dưӡng như luôn có sӵ quan tâm đӇ giúp vӵc dұy trӣ lҥi. Hӑ có
mӕi cҧm thông, trҳc ҭn vӟi nhӳng vҩn đӅ bҥn phҧi đӕi mһt nhưng không hӅ vui thú
khi nghe thҩy điӅu đó.
Xin hãy biӃt cho rҵng mӝt câu hӓi đôi khi làm cho bҥn xuӕng tinh thҫn cũng không
dүn đӃn sӵ kӃt thúc cӫa mӝt tình bҥn! Tôi chӍ có ý ám chӍ đӃn nhӳng ngưӡi làm
viӋc đó thưӡng xuyên, như mӝt cách tiӃp xúc thông thưӡng cӫa hӑ vӟi bҥn mà thôi.
Con ngưӡi tӵ do lӵa chӑn bҥn bè cӫa mình, vӟi nhiӅu lý do khác nhau. Tôi mong
rҵng bҥn sӁ cӕ gҳng chӑn nhӳng ngưӡi bҥn mà quan tâm thұt lòng nhҩt đӃn bҥn ±
như bҥn đã quan tâm đӕi vӟi hӑ.
66 ± Lҳng nghe sâu sҳc
Có nhiӅu khi tuy đang lҳng nghe nhưng trong đҫu chúng ta lҥi nghĩ đӃn nhӳng điӅu
khác. Có thӇ lúc đó, chúng ta cũng có bұn tâm đӃn nhӳng suy nghĩ cӫa ngưӡi khác
hoһc cũng có thӇ chúng ta đang âm thҫm đӧi đӃn lưӧt mình đưӧc nói. Dù thӃ nào,
tâm trí cӫa chúng ta cũng đang mҳc nghĩ đӃn nhӳng điӅu khác ngay trong lúc đang
lҳng nghe.
Còn lҫn khác thì chúng ta lҥi so sánh nhӳng gì nghe thҩy vӟi nhӳng gì mình đã biӃt
rӗi. Cho nên, chúng ta sӁ tӓ thái đӝ đӗng ý hay bҩt đӗng vӟi ngưӡi nói ngay. NӃu
chúng ta đӗng ý vӟi mӝt câu nói, chúng ta thưӡng nghĩ như ³mình biӃt chuyӋn này
rӗi´. NӃu không đӗng ý, chúng ta lҥi nghĩ ³không, nói sai rӗi´. Mӝt lҫn nӳa, trong
cҧ hai cách tâm trí chúng ta đӅu ³đҫy ҳp´ nhӳng thӭ khác trong khi đang lҳng
nghe.
Sӵ lҳng nghe ³bұn rӝn´ hay lҳng nghe ³ngoài mһt´ là nhӳng dҥng lҳng nghe
thưӡng xuyên hҵng ngày cӫa chúng ta. Bӣi vì chúng ta thưӡng hay lơ đãng nên
lҳng nghe chҷng hiӋu quҧ chút nào.
Có bao giӡ bҥn cӕ chӧp mҳt khi có mӝt con muӛi cӭ vo ve bên tai chưa? NӃu có
bҥn sӁ thҩt vӑng vì không thӇ thư giãn vӟi sӵ xao lãng vì tiӃng ӗn. Bҥn không thӇ
nghӍ ngơi đҫy đӫ bӣi vì sӵ tұp trung cӫa bҥn bӏ phân tán.
Hãy tưӣng tưӧng bҥn đang cӕ gҳng có mӝt cuӝc nói chuyӋn thân mұt vӟi ai đó
trong khi đӗng thӡi có ngưӡi ngӗi bên cҥnh, hét vào tai bҥn. Cũng không cҫn phҧi
nói thêm, ai cũng biӃt, còn hӭng thú gì mà chuyӋn trò nӳa. Cũng như con muӛi,
giӑng nói sӁ chӑc tӭc bҥn và khiӃn bҥn lo ra.
Bây giӡ hãy tưӣng tưӧng con muӛi và ngưӡi la hét đӝt nhiên biӃn mҩt. Lúc này
trong cҧ hai ví dө, tҩt cҧ nhӳng khҧ năng cӫa bҥn như tұp trung, thư giãn, và vui
thú lҥi đӝt nhiên đưӧc nâng cao. Và nhӳng căng thҷng sӁ rӡi xa.
Tương tӵ, khi bҥn lҳng nghe sâu sҳc, vӟi mӝt tâm trí thư thҧ, bҥn tҥo nên mӝt môi
trưӡng giàu kinh nghiӋm. Khi bҥn lҳng nghe mà không vưӟng bұn chuyӋn gì trong
đҫu, bҥn tӵ mӣ ra mӝt thӃ giӟi nhӳng cơ hӝi mӟi ± vӟi ngưӡi khác, trong hӑc hӓi,
trong thư giãn, và trong sӵ tұn hưӣng cӫa bҥn.
Vӟi sӵ lҳng nghe sâu sҳc, bҥn sӁ nhұn đưӧc thông tin thuҫn khiӃt nhҩt mà không bӏ
lơ đãng và căng thҷng vì nhӳng quҩy rҫy bên trong (nhӳng suy nghĩ). Bҥn có thӇ
nghe thҩy nhӳng gì đưӧc nói đúng chӫ ý cӫa ngưӡi nói. Mӕi quan hӋ cӫa bҥn cũng
sӁ đưӧc cҧi thiӋn. Khi ngưӡi ta đang nói, hӑ sӁ cҧm nhұn đưӧc sӵ lҳng nghe sâu
sҳc và chân thành cӫa bҥn; do vұy, hӑ sӁ cҧm thҩy đưӧc là bҥn đang lҳng nghe hӑ.
Sӵ lҳng nghe chân thành cӫa bҥn sӁ nâng cao mӕi liên kӃt cӫa bҥn khi ngưӡi ta
thích đưӧc nói chuyӋn vӟi bҥn. Hӑ sӁ cҧm thҩy đưӧc hiӇu và đưӧc tôn trӑng.
Lҳng nghe sâu sҳc khá dӉ. Tҩt cҧ nhӳng gì bҥn cҫn làm là hiӇu đưӧc tҫm quan
trӑng cӫa nó và thӱ thӵc hành. Nhưng không phҧi thӵc hành theo kiӇu chúng ta
hay nghĩ. Không cҫn phҧi gҳng sӭc nhiӅu. Thӵc ra, bҥn càng ít gҳng sӭc thì càng
dӉ thӵc hiӋn. Nhӳng gì bҥn cҫn phҧi làm là rũ sҥch đҫu óc và thư giãn ± đӗng thӡi
lúc đó chӍ viӋc thӵc sӵ ӣ bên cҥnh ngưӡi nói. Bҵng cách này, bҥn sӁ rũ bӓ đưӧc sӵ
lơ đãng.
Khi lҳng nghe, hãy coi chӯng tâm trí bҥn có thӇ có khuynh hưӟng chӭa đҫy nhӳng
thӭ khác ± nhӳng kӃ hoҥch, nhӳng câu trҧ lӡi, nhӳng ý tưӣng, câu hӓi, nhӳng mӕi
lo, sӵ tưӣng tưӧng, hay bҩt cӭ điӅu gì. Khi đó, hãy nhҽ nhàng xoá bӓ nó đi và chӍ
lҳng nghe thôi. Trong khi ngưӡi ta đang nói, đӯng xét đoán, đánh giá, đӗng ý hay
bҩt đӗng gì cҧ, hãy đӧi đӃn khi hӑ nói xong. ChӍ chăm chú vào nhӳng gì đưӧc nói.
Lҳng nghe đҫy đӫ và sâu sҳc.
Cҫn phҧi có thӡi gian mӟi có thӇ phá bӓ nhӳng cӕ tұt cũ. Đӯng lo, nhӳng cҧi thiӋn
dù nhӓ trong kӻ năng lҳng nghe sâu sҳc cӫa bҥn cũng sӁ đem lҥi kӃt quҧ dӉ thương.
Mӝt lưu ý cuӕi cùng: Khi bҥn có thӇ biӃt lҳng nghe sâu sҳc tӕt hơn, hãy cӕ kiên
nhүn vӟi ngưӡi khác. Hãy nhұn thӭc rҵng rҩt có thӇ hӑ cũng sӁ thӵc hành kiӇu lҳng
nghe sâu sҳc này.
65 ± Hài lòng vӟi tuәi mӟi lӟn
Chúng ta đang sӕng trong mӝt thӃ giӟi kǤ lҥ. Khi bҥn còn trҿ, bҥn cӭ muӕn lӟn
nhanh nhanh lên. Sau đó khi bҳt đҫu già đi thì bҥn lҥi muӕn giӳ cho mӑi thӭ trҿ
mãi.
Ӣ tuәi mӟi lӟn thұt thích. Bҥn đang ӣ đúng đӝ tuәi bҥn cҫn. Bҥn hoàn toàn là mӝt
ngưӡi trưӣng thành trҿ trung. Hãy tұn hưӣng điӅu đó khi đang có thӇ. Mһc dù thӵc
tӃ là mӑi ngưӡi đang cӕ ép bҥn lӟn nhanh lên, nhưng không cҫn phҧi làm mӑi cách
như thӃ. Chҷng mҩy chӕc bҥn sӁ là mӝt ngưӡi lӟn hơn hҷn mҩy đӭa choai choai.
Lý do khiӃn có rҩt ít ngưӡi đưӧc hҥnh phúc là do hӑ cӭ bұn tâm vӅ nhӳng điӅu mà
hӑ không có. Rҩt ít ngưӡi thoҧ mãn vӟi bҧn thân, hҫu hӃt đӅu đӭng núi này trông
núi nӑ. Mӝt khi bҥn quyӃt đӏnh rҵng hôm nay, con ngưӡi hiӋn tҥi cӫa bҥn đây là đӫ
tӕt rӗi thì bҥn sӁ bҳt đҫu tҥo nên hҫu hӃt cuӝc sӕng mà bҥn có. Bҥn sӁ đưa ra nhӳng
quyӃt đӏnh vӅ tương lai mà không phҧi hy sinh nhӳng thú vui thӡi trai trҿ.
Mӝt trong nhӳng bӭc tranh biӃm hoҥ mà tôi thích vӁ cҧnh hai nhóc tì đang sҹn
sàng đi vào mӝt bӳa tiӋc cocktail long trӑng có rҩt nhiӅu ngưӡi dӵ. Đҫu đӅ là ³Nào,
hãy lӟn nhanh lên!´ Tôi đã phì cưӡi vì đó là cҧm giác tôi thưӡng xuyên có, mһc dù
tôi là mӝt trong sӕ hӑ.
Có rҩt nhiӅu ngưӡi, đһc biӋt là ngưӡi lӟn nhìn cuӝc đӡi như mӝt công viӋc nghiêm
trӑng. Mӑi thӭ đӅu là mӝt tình trҥng khҭn cҩp và là mӝt cuӝc thi đua. Ngưӡi ta bӗn
chӗn lo lҳng, vӝi vã, tӵ khiӃn mình nghiêm trӑng, căng thҷng cӵc đӝ và thiӃu sӵ
trân trӑng cuӝc sӕng.
Bҩt cӭ khi nào tôi thҩy mình quá căng thҷng, tôi tӵ nhҳc mình rҵng cuӝc sӕng là
mӝt món quà lҥ thưӡng. Thӵc sӵ, mӛi ngày đӅu đһc biӋt và đӝc nhҩt, không có
ngày nào là quan trӑng hơn ngày nào. Chúng ta tӗn tҥi tҥm trên cuӝc đӡi vĩnh
hҵng. Vұy tҥi sao chúng ta lҥi phí thӡi gian công sӭc hơn đӇ ưӟc ao đưӧc ӣ chӛ
khác, sao ta không bӓ ra nhiӅu thӡi gian công sӭc hơn đӇ làm cho mӛi ngày thêm
tươi đҽp lên trong khҧ năng có thӇ?
Đã nhiӅu lҫn tôi đưӧc hӓi ³Bҥn có cho rҵng cuӝc sӕng không hӅ cӵc khә hay bҥn
cho rҵng bҥn không cҫn làm viӋc cӵc khә?´ Câu trҧ lӡi cӫa tôi luôn là ³Dĩ nhiên
không phҧi thӃ´.
Cuӝc sӕng luôn khó khăn, cӵc khә, và cách duy nhҩt mà tôi biӃt đӇ vưӧt qua là làm
viӋc siêng năng. Bҥn có thӇ làm tҩt cҧ nhӳng điӅu đó và hơn thӃ nӳa mà vүn giӳ
đưӧc tҫm nhìn cӫa mình, vui vҿ và sӕng đҥo đӭc, sâu sҳc. Bưӟc đҫu tiên đӇ đưӧc
như vұy là hãy yêu thích con ngưӡi hiӋn tҥi cӫa mình ngay tӯ bây giӡ. Hãy hài
lòng vӟi tuәi mӟi lӟn cӫa mình!
64 ± Sӱ dөng nhӳng thҿ gӧi nhӟ
Posted on Tháng Mưӡi Mӝt 30, 2008 by tunbetiteo
Đây là mӝt chiêu tôi đã dùng trong nhiӅu năm trӡi. Dùng thҿ gӧi nhӟ luôn luôn là
mӝt cách hӳu hiӋu đӇ gӧi cho tôi nhӟ đưӧc nhӳng điӇm quan trӑng cҫn nhӟ.
Đa sӕ chúng ta đӅu có mөc tiêu tӕt đҽp khi ta đang hҥnh phúc và sҧng khoái tinh
thҫn. Đa phҫn chúng ta đӅu biӃt nhӳng dҥng suy nghĩ và hành đӝng đem lҥi sӵ vui
vҿ, hҥnh phúc cũng như nhӳng dҥng suy nghĩ đem đӃn điӅu ngưӧc lҥi. Vҩn đӅ là
chúng ta quá bұn rӝn vӟi cuӝc sӕng thưӡng ngày, giҧi quyӃt nhӳng vҩn đӅ, đҧm
đương trách nhiӋm, giao thiӋp vӟi ngưӡi khác đӃn nӛi đôi lúc chúng ta quên nhҳc
nhӣ bҧn thân cho nên viӋc thӵc hiӋn đҫy đӫ nhӳng ý tưӣng này sӁ khiӃn ta sӕng
thanh thҧn, có ích và hҥnh phúc.
Nhӳng tҩm thҿ gӧi nhӟ là giҧi pháp tӕt nhҩt cho điӅu đó. NӃu bҥn tӵ làm thҿ gӧi
nhӟ thì muӕn làm thӃ nào là tuǤ bҥn. Trên mӝt mҧnh giҩy bìa hoһc mӝt tҩm thҿ
làm sҹn, chӍ đơn giҧn là viӃt ra bҩt kǤ suy nghĩ hay ý tưӣng nào mà đһc biӋt có ý
nghĩa đӕi vӟi bҥn. Sau đó cҩt nhӳng tҩm thҿ này vào mӝt chӛ đӇ bҥn có thӇ thҩy và
tìm đӑc đưӧc ± trong mӝt ngăn kéo, trong ví, trong kӋ ӣ góc bàn, kҽp trong mӝt
quyӇn sách hay đӇ trong túi« Nhӳng gì bҥn tӵ viӃt lên tҩm thҿ đó có thӇ là nhӳng
câu tích cӵc, khҷng đӏnh cuӝc sӕng hay nhӳng câu hӓi đưӧc nêu ra đӇ nhҳc bҥn
mӝt ý tưӣng quan trӑng.
Đây là mӝt sӕ ví dө vӅ thҿ gӧi nhӟ mà tôi đã tӯng sӱ dөng: ³Có phҧi hôm nay tôi
đã nӃm đưӧc sӭc mҥnh cӫa tình yêu và sӵ khoan dung?´ ³Cuӝc sӕng không hӅ
khҭn cҩp´ ³Tôi có thӇ chӑn hҥnh phúc´ ³Tôi sӁ tìm kiӃm điӅu tӕt đҽp ӣ mӑi thӭ
xung quanh tôi´ ³Có phҧi tôi vӯa mӟi nói cho ai đó thân vӟi tôi rҵng tôi rҩt yêu cô
ҩy không?´ và ³Bҳt đҫu nhìn thҩy sӵ hӗn nhiên, vô tư trong mӛi con ngưӡi´. Tôi
có thӇ đưa ra rҩt nhiӅu câu dүn chӭng nӳa, nhưng chҳc hҷn bҥn đã có ý tưӣng rӗi
phҧi không? Thҿ gӧi nhӟ cӫa bҥn có thӇ giӕng như cӫa tôi, hoһc có thӇ khác hoàn
toàn. ĐiӅu đó tuǤ thuӝc vào bҥn muӕn nhҩn mҥnh điӅu gì ± thành công, hҥnh phúc,
tai hoҥ, sӵ tӕt bөng, lòng nhân đҥo, điӇm sӕ, tình bҥn hay bҩt kǤ cái gì khác.
Sӱ dөng thҿ gӧi nhӟ là mӝt trong nhӳng ý tưӣng đơn giҧn nhҩt trong sách này,
nhưng nó lҥi thӵc sӵ hӳu ích. Thҿ gӧi nhӟ sӁ nhҳc bҥn nhӟ nhӳng gì bҥn đã biӃt và
cӫng cӕ nhӳng gì bҥn cho là quan trӑng. Hãy bҳt đҫu dùng thҿ gӧi nhӟ ngay tӯ
hôm nay, chҳc chҳn là bҥn sӁ thҩy ngay sӵ thay đәi.
63 ± HiӇu rõ quy luұt chú ý
HiӇu rõ quy luұt chú ý theo tôi là thành phҫn thiӃt yӃu nhҩt đӕi vӟi mӝt cuӝc sӕng
hҥnh phúc, không căng thҷng. May thay, nó cũng là mӝt trong nhӳng điӅu dӉ thӵc
hiӋn nhҩt.
Có mӝt câu nói: Nhӳng gì bҥn chú ý sӁ phóng đҥi ra trong đҫu bҥn. SӁ lӟn chuyӋn
ra. Thұt đҩy.
Thông thưӡng, chúng ta nghĩ viӋc tұp trung chú ý là mӝt viӋc tӕt. Và đúng vұy.
Tұp trung cũng như chú ý, rҩt cҫn đӇ hӑc hӓi và thành công. Nhưng theo mөc đích
cӫa sách lưӧc này, tôi muӕn nói đӃn mһt có hҥi cӫa sӵ tұp trung và khi nào nên
dӯng lҥi.
Hãy nghĩ xem viӋc gì sӁ xҧy ra nӃu bҥn tұp trung sӵ chú ý cӫa mình vào điӅu khiӃn
bҥn bӵc bӝi. Ví dө, giҧ sӱ có ngưӡi trҧ giá 20 USD đӇ bҥn có thӇ nghĩ vӅ mӝt trong
nhӳng thҫy cô đã làm bҥn bӵc mình. Bҥn có thӇ nhұn lӡi không? Dĩ nhiên là bҥn
có thӇ. Bây giӡ hãy suy nghĩ vӅ điӅu đó. Nghĩ thêm mӝt chút. Hãy cө thӇ. Hãy
tưӣng tưӧng ra mӑi chi tiӃt.
Bҥn có đӇ ý thҩy rҵng bҥn càng chú ý đӃn nó thì nó càng có vҿ lӟn hơn và quan
trӑng hơn? Bҥn càng đӇ ý đӃn viӋc gì thì viӋc đó càng có vҿ đáng kӇ. Có mӝt câu
chuyӋn vӅ mӝt ngưӡi nӑ bӵc mình vì cách ngưӡi kia nһn kem đánh răng không
đúng kiӇu. HiӇn nhiên có nhiӅu viӋc đáng quan tâm hơn đӃn cách nһn kem đánh
răng. ThӃ nhưng nӃu bҥn chú ý vӯa đӫ vào điӅu đó và bҥn tưӣng tưӧng ra đӝng cơ
thúc đҭy cӫa nó, bҥn sӁ mau chóng thҩy rҵng viӋc nһn kem đánh răng cũng quan
trӑng.
Cũng tương tӵ đӕi vӟi nhӳng gì làm bҥn cҧm thҩy bӵc bӝi. NӃu bҥn chú ý đӃn
nhӳng thói xҩu cӫa bҥn bè đӫ lâu, bҥn sӁ hoài nghi sao loҥi ngưӡi như thӃ lҥi là bҥn
cӫa mình nhӍ. NӃu bҥn chú ý đӃn mӝt lӛi lҫm mà bҥn đã phҥm phҧi ± đӇ ý đӃn nó
quá nhiӅu ± bҥn bҳt đҫu cҧm thҩy bҧn thân mình tӋ hҥi. Chú trӑng quá đӃn nhӳng
điӅu nhӓ nhһt sӁ biӃn chuyӋn nhӓ thành chuyӋn lӟn. Đây là mӝt trong nhӳng lý do
chính giҧi thích tҥi sao ngưӡi ta cӭ bұn tâm vì nhӳng chuyӋn nhӓ! Mӝt sӕ chuyӋn
nhӓ nhһt diӉn ra và hӑ chú ý đӃn điӅu đó quá nhiӅu đӃn nӛi nó hoá ra mӝt vҩn đӅ
lӟn thӵc sӵ.
Có phҧi điӅu này có nghĩa là không bao giӡ đáng đӇ bӵc bӝi? Hoàn toàn không!
ĐiӅu đó chӍ có ý là sӵ chú ý cӫa bҥn là mӝt yӃu tӕ thêm vào có thӇ làm lӟn chuyӋn.
Giҧ sӱ bҥn đang chҥy trên đưӡng và có ngưӡi chҥy giành đưӡng vӟi bҥn, bҥn cҧm
thҩy bӵc mình, đúng không? Dĩ nhiên rӗi, nhưng vҩn đӅ ӣ chӛ mӭc đӝ bӵc bӝi.
Bҥn có thӇ thҩy bӵc mӝt chút và có thӇ lҫm bҫm nӃu cҧm thҩy không quan trӑng và
đi tiӃp. Mһt khác, nӃu bҥn chú ý quá nhiӅu vào viӋc đó bҥn có thӇ rҩt dӉ nhìn sӵ
viӋc lӋch lҥc. Đó là phҧn ӭng ngưӡi ta thưӡng hay có khi gһp trưӡng hӧp tương tӵ.
Thӵc chҩt, kҿ giành đưӡng cũng chӍ là kҿ giành đưӡng. Đó là sӵ chú ý cӫa chúng
ta vào sӵ viӋc và biӃn sӵ viӋc hoá ra trҫm trӑng.
Bҩt cӭ khi nào bҥn cҧm thҩy bӵc bӝi, khó chӏu, thì hãy quay vӅ vӟi quy luұt cӫa sӵ
chú ý. Nhҳc bҧn thân rҵng mӭc đӝ chú ý cӫa bҥn đang đóng góp rҩt nhiӅu vào cҧm
giác cӫa bҥn. ĐiӅu này không có nghĩa là cҧm giác tӭc giұn, buӗn rҫu hay bӵc bӝi
là sai trái. Nó chӍ có nghĩa là nӃu mөc đích cӫa bҥn là bӟt đi nhӳng tӭc giұn, buӗn
rҫu và bӵc bӝi, thì viӋc hiӇu rõ sӭc mҥnh cӫa sӵ chú ý rҩt hӳu ích đӕi vӟi bҥn. Khi
đó, thӃ giӟi dưӡng như bӟt rӕi tung lên đӕi vӟi chúng ta và chúng ta dưӡng như
làm chӫ hơn vӟi cuӝc sӕng.
62 ± Đӯng đӕt cháy nhӳng cҫu nӕi
NӃu mөc đích cӫa bҥn là tҥo ra hàng đӕng nhӳng căng thҷng không cҫn thiӃt trong
cuӝc sӕng thì mӝt trong nhӳng lӡi khuyên cӫa tôi là hãy ³đӕt cháy cҫu nӕi´. Đây là
thành ngӳ chӍ trưӡng hӧp bҥn không muӕn cho ngưӡi khác còn yêu thích mình,
hay còn muӕn làm viӋc gì vӟi mình nӳa.
Cây cҫu biӇu hiӋn cho mӕi liên kӃt giӳa bҥn và ngưӡi khác. NӃu bҥn đӕt cҫu, bҥn
đã loҥi trӯ mӝt ngҧ băng qua vӟi ngưӡi đó.
Có nhiӅu cách đӕt cháy cҫu nӕi, mӝt trong nhӳng cách đó thưӡng xҧy ra khi có
mӝt ngưӡi nәi điên lên vӟi ngưӡi khác. Thay vì tìm mӝt cách tích cӵc đӇ biӇu lӝ
nӛi tӭc giұn và làm nó nguôi đi, mӝt ngưӡi cư xӱ quá đáng thưӡng phát biӇu mӝt
câu rҩt cҥn tàu ráo máng: ³Tӟ không bao giӡ thèm nói chuyӋn vӟi cұu nӳa´, ³lúc
nào tӟ cũng thҩy thù ghét cұu´. Đôi khi, như bҥn có thӇ hình dung ra, hӑ nói nhӳng
điӅu tӗi tӋ nhҩt. Ngưӡi ta cũng có thӇ đӕt cháy cҫu nӕi bҵng cách làm nhӳng viӋc ti
tiӋn vӟi ngưӡi khác và sau đó còn làm trҫm trӑng thêm vҩn đӅ vì không thèm xin
lӛi. Bҩt cӭ khi nào bҥn xúc phҥm ai là có thӇ bҥn đang đӕt cҫu.
NӃu bҥn nhұn thӭc đưӧc tҫm quan trӑng cӫa viӋc đӕt cҫu thì bҥn sӁ có xu hưӟng
tránh đưӧc điӅu đó nhiӅu hơn. Nhұn thӭc này có thӇ giúp bҥn uӕn lưӥi trưӟc khi có
thӇ la lên hoһc cư xӱ quá đáng ± và nó giúp bҥn nhìn sӵ viӋc đúng đҳn khi bҥn sҳp
nhìn sӵ viӋc lӋch lҥc. Nó cũng giúp bҥn bӓ đi khi cҧm thҩy tӭc tӕi, hay có nhӳng
cách tích cӵc hơn đӇ nói hӃt ra, không đӇ bөng.
Mӝt trong nhӳng mөc đích riêng cӫa tôi là không bao giӡ đӕt cháy nhӳng cҫu nӕi.
Tuy nhiên, như nhӳng ngưӡi khác, cũng có mҩy lҫn tôi tӭc điên ngưӡi. Đã có hơn
mӝt lҫn tôi viӃt nhӳng lá thư lӛ mãng cho ai đó, bӝc lӝ chính xác cҧm giác cӫa tôi.
Nhưng thay vì gӱi nó đi, điӅu này dӉ dүn đӃn khҧ năng đӕt cháy cҫu nӕi, tôi vӭt
bӭc thư đó đi. Sau đó, khi đã nguӝi đi, tôi mӟi nói chuyӋn lҥi hay viӃt thư khác cho
ngươi đó, lҫn này chӍnh sӱa lӡi lӁ đӥ hơn. ĐiӅu duy nhҩt giúp tôi tránh phҧi đӕt cҫu
là nhұn thӭc cӫa tôi rҵng đӕt cҫu thưӡng là mӝt ý kiӃn dӣ và mӝt điӅu tiêu cӵc
không nên làm.
Nhưng rҩt may nhӳng cây cҫu đã bӏ đӕt vүn có thӇ phөc hӗi bҵng sӵ khiêm tӕn
chân thành. Cái chính là hãy sҹn lòng đưa tay ra hay tӓ ra dӉ thương. Mӝt lӡi xin
lӛi chân thành là cách cӭu vãn hay nhҩt và là cách bҳt cҫu lҥi kӇ cҧ nhӳng ³cây
cҫu´ bӏ hư hҥi nһng nӅ nhҩt.
Tuy
đӕt cҫu không bao giӡ là ý tưӣng hay đӇ thӵc hiӋn mà ý tưӣng hay là cӕ gҳng
không bao giӡ phҧi làm điӅu đó nhưng nӃu bҥn đã lӥ phát hoҧ thì lúc nào cũng còn
có cách đӇ phөc hӗi lҥi cҫu nӕi đó.
61 ± Hãy biӃt khen tһng
Trong nhӳng phҫn trưӟc, chúng ta đã bàn vӅ viӋc khuyӃn khích ngưӡi khác cũng là
giҧm căng thҷng cӫa mình. Không có gì nghi ngӡ rҵng cuӝc sӕng sӁ dӉ dàng hơn
và đӥ căng thҷng hơn khi có ngưӡi muӕn nhìn thҩy bҥn thành công, tin cұy bҥn,
đӭng vӅ phía bҥn, đӕi đãi tӕt vӟi bҥn và yêu mӃn bҥn.
NӃu tôi phҧi chӑn nhӳng điӅu mà hҫu hӃt ai cũng thích thì không khó khăn gì khi
nghĩ đӃn ³nhұn đưӧc lӡi khen chân thành´ ӣ đҫu danh sách nhӳng điӅu đưӧc ưa
thích. Tôi chưa tӯng gһp ai mà không thích nhұn đưӧc lӡi khen tһng chân thành.
Rõ ràng là biӃt khen tһng chân thành là mӝt viӋc rҩt hay, thӃ mà thұt ngҥc nhiên là
có rҩt ít ngưӡi biӃt làm thӃ. Hình như hӑ có lý do cӫa hӑ. Mӝt sӕ ngưӡi thì hay mҳc
cӥ nên khó mà mӣ lӡi khen ai, còn nhӳng ngưӡi kia thì lҥi cҧm thҩy rҵng ngưӡi ta
³không cҫn phҧi khen´ hoһc là hӑ đã biӃt là hӑ tuyӋt vӡi sҹn rӗi. Mӝt sӕ ngưӡi chӍ
đơn giҧn là không nhұn ra tҫm quan trӑng cӫa viӋc khen tһng ngưӡi khác.
Trong khi vưӧt qua đưӧc nhӳng trӣ ngҥi trên rҩt khó, nhӳng cũng đáng phҧi cӕ
gҳng lҳm. Sӵ thұt là hҫu như ai cũng cҧm thҩy hӑ chưa đưӧc khen nhiӅu và lúc nào
cũng có thӇ nhұn thêm lӡi khen tһng.
Đôi khi, tôi đã khen ngưӡi khác mӝt cách chân thành tұn đáy lòng, sau này ngưӡi
đó đã nói vӟi tôi rҵng hӑ nghĩ là tôi thұt tӕt bөng và tuyӋt vӡi. Làm sao hӑ lҥi có
thӇ cҧm thҩy như vұy nhӍ, chúng tôi chӍ có gһp nhau mӝt hai phút thôi mà? Tôi
thҳc mҳc lҳm. Sau đó thì sáng ra: tôi đã khen tһng ngưӡi đó mӝt cách thұt lòng. Đó
là sӭc mҥnh cӫa lӡi khen tһng.
Khi tôi nghĩ đӃn ngưӡi tӱ tӃ nhҩt mà tôi biӃt, tҩt cҧ hӑ đӅu có thói quen biӃt khen
tһng. Thұt khó lòng mà ghét hӑ đưӧc. Hãy nghĩ vӅ nhӳng ngưӡi đã tӯng khen tһng
bҥn trong đӡi xem, hӑ là ai? Bҥn có thích hӑ không? Rӗi, bây giӡ thӱ nghĩ đӃn
nhӳng ngưӡi mà bҥn đã tӯng khen tһng xem. Tôi dám chҳc là hӑ cũng yêu quý bҥn
lҳm, đúng không?
Cô bҥn Stefanie 18 tuәi đã kӇ vӟi tôi rҵng cô đã khen tһng cô giáo cӫa mình mӝt
lӡi khen tuy giҧn dӏ nhưng rҩt thұt lòng: ³Cô đã rҩt kiên nhүn vӟi tөi em, em thұt là
cҧm kích. Thұt khó mà làm viӋc vӟi nhiӅu ngưӡi cùng mӝt lúc. Công viӋc cӫa cô
thұt là hay.´ Khi năm hӑc trôi qua và Stefanie nhұn đưӧc điӇm A, cô giáo đã nói
vӟi cô rҵng cô là hӑc trò đҫu tiên đã gӣi đӃn cô giáo mӝt lӡi khen dӉ thương và
chân thành như vұy. Cô giáo đã cҧm đӝng và luôn nhӟ đӃn lӡi khen tһng đó. Lӡi
khen giҧn dӏ đó đã khiӃn cho năm hӑc cӫa cô tӕt đҽp hơn. Đó là mӝt ví dө sӕng
đӝng vӅ mӝt viӋc nhӓ đã làm nên sӵ thay đәi lӟn.
Ngưӡi đa nghi nói rҵng Stefanie đã nӏnh bӧ. Không đâu, Stefanie thӵc sӵ nghĩ rҵng
viӋc làm cӫa cô giáo là tӕt. Là con ngưӡi, cô giáo sӁ yêu mӃn Stefanie. Cô sҹn lòng
kèm thêm sau giӡ hӑc và trҧ lӡi nhӳng thҳc mҳc cӫa cô bé. Cô luôn bên cҥnh cô bé
và mong muӕn cô bé thành công. Cô đã không cho Stefanie điӇm cao vì nhӳng gì
cô bé nói mà chính vì năng lӵc cӫa cô bé.
BiӃt khen tһng là mӝt trong nhӳng điӅu trӯu tưӧng cӫa cuӝc sӕng. Không cách gì
đӃm đưӧc xem nó đã đem lҥi đưӧc bao nhiêu điӅu tӕt đҽp ± nhưng chúng ta đӅu
biӃt là nó đem lҥi rҩt nhiӅu điӅu tӕt lành, và nӃu nó chân thұt, thì nó không hӅ có
mһt xҩu. Bҥn càng biӃt khen tһng, bҥn càng cҧm thҩy dӉ chӏu, cuӝc sӕng cӫa bҥn
đӝt nhiên sӁ dӉ dàng hơn ± và giӡ thì bҥn đã biӃt tҥi sao rӗi đҩy.
60 ± Ngүm nghĩ vӅ nhӳng vҩn đӅ thӡi sӵ
Lòng trҳc ҭn đóng vai trò vô cùng quan trӑng trong viӋc trӣ thành mӝt ngưӡi hҥnh
phúc và thanh thҧn hơn. Khi bҥn nhұn thӭc đưӧc ± và khi bҥn quan tâm tӟi ± tҩt cҧ
mӑi ngưӡi trên hành tinh xinh đҽp này và nhӳng gì hӑ đang trҧi qua, bҥn sӁ cҧm
thҩy đưӧc kӃt nӕi vӟi ngưӡi khác và vҩn đӅ cӫa bҥn sӁ đưӧc nhìn thoáng hơn.
Khi tôi đӅ nghӏ ngүm nghĩ vӅ nhӳng vҩn đӅ thӡi sӵ, là tôi đang khuyên mӑi ngưӡi
hãy cҧm nhұn nhӳng hoàn cҧnh khӕn cùng cӫa con ngưӡi trên khҳp thӃ giӟi. Bҵng
viӋc nhұn thӭc đưӧc nhӳng nҥn đói, bҥo lӵc, nghèo khә, vô vӑng, chiӃn tranh,
bӋnh tұt, hҥn hán và hàng loҥt nhӳng vҩn đӅ đang tӗn tҥi, bҥn sӁ cҧm thҩy thҧn
nhiên hơn trưӟc nhӳng chuyӋn mà bҧn thân bҥn đang phҧi trҧi qua, dù cho đó là gì.
Thay vì không hӅ quan tâm, bҥn sӁ trҧi rӝng tҫm nhìn cӫa mình ra vӟi nhân loҥi.
Mӝt cách khác nӳa là: hãy hình dung nhӳng vҩn đӅ cӫa bҥn tӵ nhiên bұt ra trưӟc
mһt ± lúc nào cũng lù lù ӣ phía trưӟc. Bây giӡ hãy hình dung đӃn bҥn sӁ an lòng ra
sao nӃu bҥn biӃt đһt mӝt khoҧng trӕng giӳa bҥn và nhӳng vҩn đӅ đó. Nhӳng vҩn đӅ
sӁ vүn còn ӣ đó nhưng chúng sӁ trông bӟt to tát và kinh khӫng hơn. Đó đúng là
viӋc sӁ xҧy ra vӟi nhұn thӭc cӫa bҥn vӅ nhӳng rҳc rӕi phiӅn toái đó khi bҥn cҧm
nhұn nhӳng vҩn đӅ cӫa ngưӡi khác.
Tҩt cҧ chúng ta đӅu đưӧc sinh ra trong nhӳng hoàn cҧnh nhҩt đӏnh, và rҩt thӵc tӃ
khi nghĩ rҵng bҥn đang tiӃn đӃn mӝt mөc đích là không bao giӡ bӏ thҩt vӑng. Mӑi
ngưӡi đӅu có sӵ thҩt vӑng, giұn dӳ, xuӕng tinh thҫn, lo âu« tuǤ theo hoàn cҧnh
cӫa hӑ.
Ngүm nghĩ vӅ nhӳng vҩn đӅ thӡi sӵ không hӅ có ý so sánh trưӡng hӧp cӫa bҥn vӟi
ngưӡi khác và sau đó cҧm thҩy tӝi lӛi nӃu hoàn cҧnh cӫa bҥn tӕt hơn cӫa ngưӡi
khác. Cũng không phҧi là bҥn phҧi tӵ nhӫ: ³Hoàn cҧnh cӫa mình đâu phҧi là tӋ hҥi
nhҩt trên đӡi, mình không nên buӗn bӵc làm gì´. Thay vì vұy, hãy dӉ chӏu khoan
khoái vì mình đang ӣ vӏ trí có thӇ ngүm nghĩ vӅ nhӳng vҩn đӅ thӡi sӵ, đó là bҥn
đang nhұn thӭc đưӧc nhӳng gì đang diӉn ra trên thӃ giӟi, và bҥn còn có thӇ đӝng
lòng trҳc ҭn vì ngưӡi khác. Hơn nӳa, viӋc nhұn thӭc hơn vӅ nhӳng khó khăn trên
đӡi sӁ nhҳc nhӣ bҥn mӝt cách sinh đӝng rҵng ai cũng có vҩn đӅ, mà nhiӅu ngưӡi
còn có nhӳng vҩn đӅ cӵc kǤ nghiêm trӑng hơn cӫa bҥn nhiӅu. Mӣ tҫm nhìn ra như
thӃ không phҧ là coi thưӡng nhӳng gì bҥn đang phҧi trҧi qua, hay cho rҵng cuӝc
sӕng cӫa bҥn không hӅ có gì là khó khăn. Có khó khăn chӭ. Quan điӇm này cho
phép bҥn nhìn mӑi thӭ theo mӝt tҫm nhìn tӕt hơn. Và tҫm nhìn đó là mӝt công cө
mҥnh mӁ trong trò chơi cuӝc đӡi.
Nhӳng ngưӡi tôi biӃt đã tӯng ngүm nghĩ vӅ nhӳng vҩn đӅ thӡi sӵ đã trӣ nên khoan
khoái, dӉ chӏu biӃt ơn cuӝc đӡi và cҧm thông vӟi ngưӡi khác hơn. Thưӡng thì
nhӳng ngưӡi này có thӇ đӇ cho nhӳng chuyӋn nhӓ trôi qua dӉ dàng hơn trưӟc đây.
Hơn nӳa, hӑ thưӡng lên kӃ hoҥch làm điӅu gì đó, tuy nhӓ nhưng là viӋc có ích.
ChӍ tӕn mӝt ít thӡi giӡ và công sӭc đӇ nghĩ vӅ lý do tҥi sao viӋc chúng ta nên biӃt
ơn cuӝc đӡi sӁ khiӃn chúng ta nhұn ra thӃ giӟi này thӵc sӵ nhӓ bé và bұn tâm đӃn
nhӳng chuyӋn nhӓ thұt là vô ích.
59 ± Hãy đӇ ngưӡi ta nói
Tôi dám chҳc rҵng sách lưӧc này là cách chҳc chҳn đӇ tiӃn đӃn thành công. ĐiӅu
tôi muӕn nói ӣ đây là hҥnh đӝng đơn giҧn biӃt đӇ cho ngưӡi khác nói. Ai cũng
thích nói hơn thích nghe. Thұm chí ngay cҧ ngưӡi rөt rè không dám nói nhiӅu cũng
thưӡng thích đưӧc nói khi hӑ cҧm thҩy thoҧi mái và sҹn sàng. Cái chính là ngưӡi ta
không chӍ thích đưӧc cho phép nói và còn thích đưӧc lҳng nghe không bӏ cҳt lӡi.
Dù vì lý do gì, con ngưӡi cũng có vҿ có mӝt nhu cҫu tӵ nhiên là đưӧc lҳng nghe.
Khi không thoҧ mãn đưӧc nhu cҫu đó, ngưӡi ta cҧm thҩy thiӃu thiӃu, trӕng trӕng
sao đó. Khi nhu cҫu này đưӧc thoҧ mãn, ngưӡi ta cҧm thҩy đưӧc vuӕt ve và thoҧ
mãn. NӃu bҥn có thӇ nghĩ vӅ nhӳng ngưӡi thӵc sӵ lҳng nghe nhӳng gì bҥn nói ± và
không hӅ ngҳt lӡi bҥn ± thì tôi đoán là bҥn sӁ rҩt yêu quý ngưӡi đó. Còn nӃu bҥn
không thӇ nghĩ ra ai là ngưӡi biӃt lҳng nghe như vұy thì cũng không phҧi là chӍ
mӝt mình bҥn bӏ như vұy.
Tôi đã hӓi rҩt nhiӅu bҥn trҿ xem hӑ có cҧm thҩy ³thӵc sӵ đưӧc lҳng nghe´ không,
và không mҩy ngҥc nhiên là rҩt ít bҥn trҧ lӡi có. Rҩt dӉ đoán ra hҫu hӃt nhӳng
ngưӡi bҥn tiӃp xúc sӁ cũng trҧ lӡi như thӃ. Hӑ cũng cҧm thҩy như là không mӝt ai
(hay ít ra cũng là rҩt ít ngưӡi) đӇ cho hӑ nói mà không ngҳt lӡi hӑ.
Ӣ trong trưӡng hӧp này, bҥn nghĩ xem điӅu gì sӁ xҧy ra nӃu chính bҥn trӣ thành
ngưӡi đӇ cho ngưӡi khác nói? Không quá cưӡng điӋu đâu, nhưng bҥn sӁ là ngưӡi
đӝc nhҩt vô nhӏ ± bҥn sӁ trӣ thành ngưӡi hùng! Khi kӻ năng lҳng nghe cӫa bҥn tăng
lên, và khi bҥn đӇ cho ngưӡi khác nói, ngưӡi ta sӁ cҧm thҩy thoҧi mái khi ӣ bên
cҥnh bҥn. Hӑ sӁ cҧm thҩy đưӧc chìu chuӝng và đưӧc lҳng nghe. Hӑ sӁ thành thұt
vӟi bҥn.
Khi ngưӡi ta biӃt rҵng bҥn chân thành và thұt lòng quan tâm đӃn hӑ và đӇ ý chú
tâm vào nhӳng gì hӑ nói, hӑ sӁ đӭng vӅ phe bҥn và sӁ mong muӕn bҥn thành công.
Hӑ sӁ muӕn giúp đӥ bҥn, và chí ít cũng tӓ ra dӉ thương vӟi bҥn. Hӑ cũng sӁ chú ý
lҳng nghe nhӳng gì bҥn nói.
HiӇn nhiên, bҥn sӁ không bao giӡ đӇ cho ngưӡi ta nói chӍ vì muӕn hӑ yêu quý bҥn.
Làm như thӃ sӁ thiӃu sӵ chân thành. Đưӧc yêu quý chӍ là kӃt quҧ cӫa viӋc đӇ cho
ngưӡi khác nói.
Bҥn muӕn đӇ cho ngưӡi khác nói cơ bҧn vì làm như thӃ là lӏch sӵ và sâu sҳc ± và
bӣi vì làm cho ngưӡi khác hҥnh phúc cũng là làm cho bҧn thân mình hҥnh phúc.
Khi bҥn lҳng nghe và đӇ ngưӡi ta nói, ai cũng là ngưӡi chiӃn thҳng.
58 ± Hãy sáng tҥo trong sӵ nәi loҥn cӫa bҥn
Tôi chưa tӯng gһp bҥn trҿ nào mà không muӕn nәi loҥn, ít ra là mӝt tí xíu. Tôi
cũng thӃ. Tôi đoán là không có cái gì vӕn dĩ là nguy hiӇm hay sai trái vӟi mӝt sӵ
nәi loҥn. Vҩn đӅ thưӡng là nәi loҥn theo kiӇu gì.
Tôi cho rҵng dҥng cuӕi cùng cӫa sӵ nәi loҥn ± dҥng vӯa hӳu hiӋu vӯa lành mҥnh ±
là quyӃt đӏnh đӇ đưӧc hҥnh phúc.
Hãy nghĩ xem, các phương tiӋn truyӅn thông và quҧng cáo đӅu muӕn bҥn tin rҵng
bҥn không thӇ hҥnh phúc nӃu chưa mua sҧn phҭm cӫa hӑ hay chưa xem chương
trình cӫa hӑ. Hӑ muӕn bҥn tin rҵng bҥn cҫn phҧi có dáng vҿ theo mӝt kiӇu nhҩt
đӏnh, ăn mһc theo mӝt kiӇu nhҩt đӏnh, suy nghĩ theo khuôn mүu, thұm chí có mùi
theo mӝt kiӇu nhҩt đӏnh. Bҥn cҫn nhӳng sҧn phҭm chăm sóc da đһc biӋt, nhӳng
kiӇu quҫn áo nào đó, đӗ trang điӇm, nưӟc hoa và nhӳng sҧn phҭm chăm sóc đҫu
tóc. Dĩ nhiên, bҥn cũng cҫn đӃn nhӳng đôi giày đҳt tiӅn và có dáng như siêu ngưӡi
mүu hay mӝt lӵc sĩ thӇ hình. NӃu không thì bҥn sӁ không cҧm thҩy an lòng vӅ bҧn
thân. Bҥn có thҩy như vұy không?
Và bҥn biӃt sao không? Lӕ bӏch thay, hҫu hӃt nhӳng bҥn trҿ (cũng như nhӳng
ngưӡi lӟn) đӅu mua nhӳng sҧn phҭm đó, tҩt tҫn tұt! Hҫu như ai cũng có vҿ tin rҵng
hӑ không thӇ hҥnh phúc đưӧc chӯng nào hӑ chưa có đưӧc đúng nhӳng món linh
tinh đó hay chưa có dáng vҿ nәi trӝi. Nhӳng niӅm tin này khiӃn lòng tӵ trӑng bӏ hҥ
thҩp, cҧm giác không hҥnh phúc, vô vӑng và thiӃu mãn nguyӋn. Là mӝt ngưӡi lӟn,
nhӳng dҥng niӅm tin này thưӡng chuyӇn thành dҥng ³Tôi không thӇ hҥnh phúc
chӯng nào cuӝc sӕng cӫa tôi chưa đưӧc đәi khác đi ± hoàn cҧnh cӫa tôi cҫn đưӧc
thay đәi´.
Đӯng phҥm sai lҫm vào nhӳng viӋc này: KhuyӃn khích bҥn trӣ nên bҩt bình là mӝt
công viӋc thương mҥi khәng lӗ. Nhӳng công ty này không chӍ muӕn mà hӑ còn đòi
hӓi bҥn phҧi sӕng bҩp bênh và bҩt hҥnh. NӃu bҥn mãn nguyӋn, nhӳng lý do cӫa hӑ
sӁ thôi không còn tӗn tҥi nӳa. NӃu bҥn không cҫn hӑ nӳa, hӑ sӁ thҩt nghiӋp. Cho
nên cách nәi loҥn tӕt hơn là hãy phҧn công đi! Hãy tránh đưӡng mòn cӫa nhiӅu
ngưӡi đã đi ± nghiêm trӑng, ngӝt ngҥt, ích kӹ, nghèo túng và bҩp bênh ± và trӣ nên
hҥnh phúc vӟi bҧn thân bҥn và nhӳng gì bҥn đang có.
Tôi cũng đã áp dөng lý thuyӃt này vào cuӝc sӕng cӫa mình. Thұt hay nӃu bҥn áp
dөng đưӧc nó, và nhìn xem bҥn có thӇ hҥnh phúc ra sao khi tránh đưӧc cái bүy
³bҥn phҧi khác lҥ (và có nhӳng thӭ khác lҥ)´. Thұt ngҥc nhiên là quyӃt đӏnh đưӧc
hҥnh phúc đơn giҧn như vұy mà đã chuyӇn thành mӝt cuӝc sӕng hҥnh phúc hơn và
mӝt thái đӝ lҥc quan, mҥnh mӁ hơn. Mӝt khi bҥn quyӃt đӏnh phҧi hҥnh phúc, bҥn sӁ
tӵ thҩy mình có nhӳng suy nghĩ hҥnh phúc và xua tan đưӧc nhӳng ý nghĩ ngưӧc
lҥi. Bҥn sӁ tӵ đӝng trӣ nên tӵ tin hơn vì bҥn sӁ biӃt rҵng bҥn thӵc sӵ không cҫn đӃn
nhӳng sҧn phҭm đó, và bҥn thӵc sӵ không cҫn phҧi ăn bұn khác lҥ hay gҫy nhom
giӕng mҩy cô ngưӡi mүu.
Cho nên đӅ nghӏ cӫa tôi là: hãy tiӃn lên và nәi loҥn ± thӵc sӵ nәi loҥn.
Hãy làm nhӳng điӅu mà ngưӡi khác không dám làm: Phҧi đưӧc hҥnh phúc. Bҥn sӁ
khác liӅn và bҥn sӁ có đưӧc nhӳng nө cưӡi.
57 ± Xem lҥi ngôn ngӳ cӫa bҥn

Đӯng lo, tôi không thuyӃt pháp cho bҥn đâu. Ý tôi nói xem lҥi ngôn ngӳ cӫa bҥn
chӍ là viӋc nhұn thӭc vӅ nhӳng tӯ ngӳ bҥn chӑn đӇ bày tӓ bҧn thân, và nhӳng điӅu
bҥn chӑn đӇ nói đӃn, đóng mӝt vai trò quan trӑng trong toàn bӝ chҩt lưӧng cuӝc
sӕng cӫa bҥn.
Có mӝt lҫn tôi đӅ nghӏ hai anh em tuәi mӟi lӟn thӱ làm theo sách lưӧc này. ChӍ thӱ
chơi thôi. Tôi đӅ nghӏ hӑ thӱ qua mӝt ngày mà không có tiӃng chӱi rӫa, chê bai
hay nói bҩt kǤ điӅu gì vӅ bҥo lӵc, sex, hay tham lam.
Lҫn đҫu tiên hӑ thӱ, hӑ không thӇ làm đưӧc! Hӑ nói vӟi tôi rҵng trong vòng mӝt
giӡ hӑ đã lӥ nói bұy mҩy lҫn. Tôi nhҳc hӑ rҵng trong thӱ nghiӋm này, nhӳng viӋc
như vұy không bӏ coi là phҥm luұt. Thӵc ra, hӑ không thӇ thӵc hiӋn đưӧc cũng thұt
là hay bӣi vì nó cho hӑ thҩy có biӃt bao nhiêu là điӅu hӑ nói ra là nhӳng thӭ cҧn trӣ
hӑ tiӃn đӃn hҥnh phúc.
Hӑ lҥi thӱ lҫn thӭ hai và lҫn này thì tӕt hơn hҷn lҫn trưӟc. Thӵc tӃ là bài hӑc hӑ rút
ra khiӃn hӑ tӍnh ngӝ nhiӅu đӃn nӛi tôi quyӃt đӏnh đӅ nghӏ bҥn cũng thӱ luôn xem.
Tôi đӅ nghӏ hӑ nghĩ lҥi vӅ ngày hôm đó và nói cho tôi nghe xem chuyӋn gì làm hӑ
nhӟ nhҩt. Đó là tinh thҫn cӫa hӑ đưӧc nâng lên hơn hҷn thưӡng lӋ ± hӑ cҧm thҩy
hҥnh phúc hơn.
Rҩt thú vӏ khi thӱ nghiӋm như vұy và quan sát thҩy, khi bҥn làm như vұy thì rҩt
khó có mӝt ngày tӋ hҥi. Lý do là nhӳng tӯ ngӳ bҥn chӑn liên quan rҩt chһt chӁ vӟi
nhӳng gì bҥn nghĩ đӃn và đӇ tâm vào. Cho nên hành đӝng xem xét ngôn ngӳ cӫa
bҥn sӁ hưӟng sӵ chú ý cӫa bҥn vào nhӳng chӫ đӅ khác và khía cҥnh khác cӫa cuӝc
sӕng.
Nhӳng gì cuӝc thӱ nghiӋm này hưӟng tӟi, dӵa trên nhӳng thӱ nghiӋm ban đҫu, là
làm cho bҥn nghĩ vӅ sӭc mҥnh cӫa ngôn tӯ.
Ngưӡi ta sӁ trӣ nên cҭn trӑng hơn trong lӡi ăn tiӃng nói. Hӑ bҳt đҫu có nhӳng cҧm
giác thanh thҧn vӟi nhӳng lӡi nói hoà nhã.
Ý tưӣng này không phҧi là đã hoàn hҧo hay không bao giӡ bàn vӅ bҩt kǤ chuyӋn gì
tiêu cӵc hay dính líu đӃn bҥo lӵc, giӟi tính, tham lam. ĐiӅu đó sӁ khiӃn bҥn lú lүn.
Thay vì vұy, chӍ đơn giҧn thӱ nghiӋm vӟi viӋc chú ý hơn đӃn lӡi ăn tiӃng nói cӫa
bҥn ± cҭn trӑng xem lҥi ngôn ngӳ cӫa bҥn hơn.

56 ± Cӕ hӃt sӭc mình
Chúng ta thưӡng nghe nhӳng câu này nhiӅu lҫn ³Hãy cӕ hӃt sӭc mình´ ³Hãy nӛ
lӵc hӃt mình´ ³Hãy đi thêm mӝt dһm´. Thông thưӡng chúng ta không phҧi lúc nào
cũng chҳc chҳn đưӧc sӵ tưӣng thưӣng cho nӛ lӵc cӫa chúng ta ra sao, đôi khi
chúng ta có thái đӝ ³tҥi sao phiӅn phӭc vұy?´
Tôi thҩy rҵng nhӟ điӅu này cӵc kǤ hӳu ích: dù tôi không phҧi lúc nào cũng biӃt
đưӧc phҫn thưӣng cho tôi là gì trong bҩt kǤ công viӋc nào, nhưng tôi biӃt rõ khi tôi
cӕ gҳng hӃt sӭc mình cho bҩt kǤ công viӋc nào thì phҫn thưӣng cũng sӁ đӃn bҩt
ngӡ.
Tôi đã đӑc đưӧc mӝt câu chuyӋn trên email chӭng minh quan điӇm này rҩt hay.
Mӝt ngưӡi thӧ mӝc già sҳp vӅ hưu nói vӟi ngưӡi chӫ thҫu vӅ kӃ hoҥch sҳp tӯ bӓ
công viӋc xây nhà và sӕng mӝt cuӝc sӕng nhàn nhã vӟi vӧ con, tұn hưӣng thú vui
gia đình. Ông sӁ mҩt thu nhұp nhưng ông cҫn phҧi nghӍ hưu.
Ngưӡi chӫ thҫu rҩt tiӃc khi thҩy ngưӡi thӧ giӓi cӫa mình ra đi và hӓi xem ông có
thӇ giúp riêng ông lҫn cuӕi là xây thêm mӝt ngôi nhà không. Ngưӡi thӧ mӝc đӗng
ý, nhưng lúc đó rҩt dӉ nhұn ra ông không còn chú tâm lҳm vào công viӋc nӳa rӗi.
Ông làm qua loa và dùng nhӳng vұt liӋu thӭ phҭm. Đúng là mӝt cách kӃt thúc buӗn
cho mӝt công viӋc tinh xҧo như thӃ.
Khi ngưӡi thӧ mӝc làm xong, ông chӫ thҫu đӃn nghiӋm thu căn nhà. Ông đưa chìa
khoá nhà cho ngưӡi thӧ mӝc và nói: ³Đây là ngôi nhà cӫa ông, quà cӫa tôi tһng
ông đҩy´.
Ngưӡi thӧ mӝc sӳng ngưӡi. Thұt đáng hә thҽn! NӃu ông biӃt rҵng ông làm ngôi
nhà này cho chính ông thì ông đã làm nó khác đi rӗi.
Vӟi chúng ta cũng vұy. Chúng ta xây dӵng cuӝc sӕng cӫa mình, tӯng ngày mӝt,
mà thưӡng là không dӗn hӃt tâm trí vào viӋc xây dӵng đó. Sau đó thì lҥi sӕc khi
nhұn ra chúng ta phҧi sӕng trong ngӗi nhà mà chúng ta đã xây nên.
Bҥn là ngưӡi thӧ mӝc. Thái đӝ cӫa bҥn và sӵ chӑn lӵa cӫa bҥn ngày hôm nay sӁ
³xây dӵng nên´ ngôi nhà cӫa bҥn trong ngày mai.
Tôi không thӇ nói gì hơn, và đó là lý do tҥi sao tôi muӕn chia sҿ câu chuyӋn này
vӟi bҥn.
Là mӝt bҥn trҿ,
bҥn hoàn toàn làm chӫ đưӧc cách bҥn xây dӵng ngôi nhà cho tương lai cӫa mình.
Bҥn có nhӳng ngày nghӍ hưu phía trưӟc.
NӃu bҥn đi thêm mӝt dһm; cӕ gҳng hӃt sӭc mình trong cuӝc sӕng; sӕng liêm chính,
tӱ tӃ, chân thұt, và sâu sҳc thì bҥn sӁ xây dӵng đưӧc mӝt ngôi nhà thұt đҽp đӇ bҥn
có thӇ tӵ hào vӅ nó.
55 ± Tӵ nhҳc bҧn thân nhӟ rҵng không ai gҳng sӭc dӗn ép bҥn cҧ
Tôi đã đӑc mӝt câu chuyӋn tác đӝng mҥnh đӃn tôi trên Internet vӅ mӝt nhân vұt nәi
tiӃng. Tuy không thӇ nhӟ chính xác câu chuyӋn nhưng tôi có thӇ nói vӟi bҥn rҵng
nó rҩt thú vӏ. Giҧ sӱ có ngưӡi hӓi nhân vұt này rҵng lý do gì khiӃn ông ҩy đӝt nhiên
thay đәi thái đӝ, cҧm nghĩ và sӵ thành đҥt cӫa ông không. Ông ta trҧ lӡi rҵng trưӟc
tiên ông ta nhұn thҩy đơn giҧn là chҷng có ai gҳng sӭc dӗn ép ông cҧ.
Nói chung, đó là mӝt lӡi nhұn xét rõ ràng. Hҫu hӃt chúng ta nӃu đưӧc hӓi có lӁ sӁ
thӯa nhұn rҵng rҩt ít ngưӡi, nӃu không muӕn nói là không có ai, lҥi đi gҳng sӭc dӗn
ép chúng ta cҧ. ThӃ nhưng rҩt nhiӅu ngưӡi trong chúng ta lҥi cư xӱ như thӇ có
ngưӡi đang cӕ công dӗn ép hӑ vұy. Chúng ta cư xӱ như thӇ chúng ta sҹn sàng đánh
nhau, nghi ngӡ, giӉu cӧt, chӍ trích hay hoang tưӣng. Hoһc chúng ta cư xӱ như mình
là nҥn nhân, tiӃc nuӕi cho bҧn thân khi sӵ viӋc không diӉn ra như mong muӕn.
Chúng ta cӭ nghĩ đó phҧi là lӛi cӫa ngưӡi khác ± thұt không công bҵng. Thái đӝ
đau buӗn nһng trĩu này đã làm mҩt đi rҩt nhiӅu cҧm giác khoҿ mҥnh, hҥnh phúc và
kinh nghiӋm sӕng cӫa chúng ta. Nó cưӟp mҩt sӵ nhiӋt tình, hӭng thú, sӵ khôn
ngoan, sáng tҥo, sӵ tӵ nhiên cӫa chúng ta.
ĐӇ có sӵ sáng suӕt là ³chҷng ai cӕ sӭc dӗn ép mình´ đòi hӓi mӝt sӵ sҹn lòng chҩp
nhұn thӵc tӃ rҵng bҥn cũng giӕng như ngưӡi khác. Sӵ thұt đơn giҧn là tuy chúng ta
đһc biӋt và duy nhҩt nhưng không ai trong chúng ta đӫ quan trӑng trong mҳt ngưӡi
khác đӇ cӭ bӏ chú ý đӃn mãi. Hҷn bҥn có nghe nhӳng câu chuyӋn vӅ nhӳng ngưӡi
quá tӵ hào hay nhӳng kҿ quá nhút nhát, nhưng thұt tình là nhӳng ngưӡi này là
nhӳng ngoҥi lӋ hiӃm hoi. Đӕi vӟi đa sӕ chúng ta, khi có ai không tӱ tӃ vӟi mình ±
hoһc hӑ đӕi xӱ vӟi chúng ta không công bҵng, hoһc hӑ làm điӅu gì mình không
thích, hay nói bұy bҥ gì đó ± thì nó thұt sӵ không phҧi vì chúng ta. Hoһc nӃu có, thì
nó cũng rҩt nhӓ.
Hҫu hӃt mӑi ngưӡi đơn giҧn sӁ làm công viӋc cӫa hӑ và làm tӕt nhҩt có thӇ đưӧc.
Và tuy ngưӡi ta có thӇ làm tәn thương đӃn bҥn nhưng thưӡng thì là vô tình hay đó
là mӝt chút cӕ gҳng làm gì đó do lӧi ích cá nhân cӫa hӑ. Không ai lên kӃ hoҥch đӇ
làm tәn thương chúng ta hay dính líu tiêu cӵc gì đӃn chúng ta cҧ.
Hãy thӯa nhұn thӵc tӃ rҵng không ai sҹn đó mà giúp cho bҥn sáng tҥo, kiên trì, có
trách nhiӋm và sҹn lòng đҧm đương cuӝc đӡi chúng ta. ĐiӅu này sӁ giúp bҥn trӣ
nên mӝt ngưӡi hҥnh phúc và hӳu ích hơn.
54 ± Phát huy sӵ quyӃn rũ cӫa bҥn
Có nhӳng điӅu thұt đһc biӋt vӅ nhӳng ngưӡi có ³sӵ quyӃn rũ´. Thұt là kǤ diӋu, gҫn
như là có ma lӵc khiӃn bҥn muӕn ӣ bên cҥnh ngưӡi đó. Khi bҥn ӣ bên cҥnh mӝt
ngưӡi có sӵ quyӃn rũ, thұt là sҧng khoái và vui vҿ. Bҥn cҧm thҩy mình đһc biӋt,
đưӧc lҳng nghe, và đưӧc tôn trӑng, gҫn như bҥn là ngưӡi quan trӑng nhҩt trên thӃ
giӟi.
Phát huy sӵ quyӃn rũ cӫa chính bҥn mang lҥi hai điӅu cơ bҧn. Thӭ nhҩt, bӣi vì nó
liên quan đӃn viӋc bày tӓ sӵ chú ý nên nó giҧm đưӧc căng thҷng ӣ bҥn và làm cho
bҥn hҥnh phúc hơn. Thay vì thҧ hӗn thơ thҭn đâu đó, tâm trí bҥn sӁ tұp trung vào
chính xác nhӳng gì bҥn đang làm hay vào ngưӡi bҥn đang tiӃp xúc. ĐiӅu này giҧi
thoát cho bҥn khӓi nhӳng lúc lơ đãng lo nghĩ, tiêu cӵc và hӕi tiӃc. Sӵ quyӃn rũ cho
phép tâm trí cӫa bҥn an tâm thư thái, trӣ nên tұp trung, chú ý. Phát huy sӵ quyӃn rũ
cӫa bҥn sӁ khiӃn bҥn kiên nhүn hơn và đӥ phҧn ӭng hơn ± và cuӕi cùng là thông
minh, khôn ngoan hơn. Khҧ năng hӑc hӓi cӫa bҥn sӁ sҳc bén hơn và cuӝc sӕng sӁ
trӣ nên thú vӏ và đӥ thҩt vӑng, nҧn lòng hơn.
Thӭ hai, phát huy sӵ quyӃn rũ cӫa bҥn sӁ cҧi thiӋn đưӧc tҩt cҧ mӕi quan hӋ cӫa bҥn
± tӯ quan hӋ lãng mҥn cũng như quan hӋ vӟi bӕ mҽ, thҫy cô, anh chӏ em, sӃp, bҥn
bè và thұm chí cҧ ngưӡi lҥ. Sӵ quyӃn rũ cӫa bҥn càng mҥnh mӁ, thì bҥn càng
chӭng tӓ đưӧc bҧn thân tӕt nhҩt vӟi ngưӡi khác và hӑ càng muӕn ӣ gҫn bҥn và
giúp đӥ bҥn. HiӇn nhiên, điӅu này sӁ giúp giҧm đi nhӳng căng thҷng ӣ bҥn và
khiӃn cuӝc sӕng cӫa bҥn dӉ chӏu hơn rҩt nhiӅu.
Thұt dӉ dàng và tӵ nhiên đӇ ³quyӃn rũ´ khi bҥn đang yêu hay đang bӏ cuӕn hút vào
chuyӋn gì đó. Bӣi vì bҥn cӭ cҧm thҩy như chưa lҩy lòng đưӧc nhӳng ngưӡi đó nên
bҥn sӁ chú tâm cao. Khҧ năng duy trì sӵ chú tâm cӫa bҥn sӁ đem các bҥn lҥi gҫn
nhau hơn. Nói cách khác, sӵ quyӃn rũ cӫa bҥn sӁ bә ích đӕi vӟi ngưӡi khác, và sau
đó nó lҥi vuӕt ve tӵ ái đưӧc lҳng nghe và đưӧc tôn trӑng cӫa ngưӡi đӕi diӋn. Cҧm
giác này sӁ khiӃn ngưӡi đó muӕn ӣ bên cҥnh bҥn thêm nӳa. Giao tiӃp đã đưӧc nâng
cao tӯ hai phía, và mӑi ngưӡi đӅu thҳng.
ViӋc trӣ nên phӭc tҥp là lúc bҥn không cҧm thҩy có đӝng cơ đӇ ³đӕi diӋn´ vӟi ai
đó, khi đang nói chuyӋn vӟi bӕ mҽ hay thҫy cô, khi bҥn thҩy bӏ giҧng đҥo hay khi
bҥn đang bàn vӅ chuyӋn gì mà khiӃn bҥn thҩy buӗn ngӫ. Lúc đó là lúc nhӳng nӛ
lӵc cӫa bҥn phҧi chӏu sӵ phân tán cao nhҩt.
Cách tӕt nhҩt đӇ phát huy sӵ quyӃn rũ cӫa bҥn là nhìn ra điӅu gì trong sӵ quyӃn rũ
ӫng hӝ bҥn, câu trҧ lӡi là mӝt cuӝc sӕng dӉ chӏu hơn và nhӳng mӕi quan hӋ tӕt đҽp
hơn. Phҫn còn lҥi khá dӉ, tҩt cҧ là sӵ luyӋn tұp. Hãy thӱ tӵ đҳm mình vào nhӳng
viӋc mình làm và chú ý khi tâm trí cӫa bҥn bӏ trôi dҥt đi. Khi đó, nhҽ nhàng kéo
tâm trí trӣ vӅ. Cũng tương tӵ như vұy khi bҥn đang cùng trò chuyӋn vӟi bҩt kǤ ai.
Hãy giӳ cuӝc trò chuyӋn và đӇ tâm chú ý vào câu chuyӋn. Khi bӏ xao lãng, đơn
giҧn là hãy gӑi tâm trí trӣ vӅ câu chuyӋn như khi gӑi mӝt chú cún con khi nó đi thơ
thҭn ra khӓi nhà. Lһp đi lһp lҥi chuyӋn đó và nó sӁ trӣ thành bҧn năng thӭ hai.
Thұt thú vӏ vì ngưӡi khác sӁ chú ý đӃn sӵ thay đәi ӣ bҥn. Nhưng điӅu thú vӏ hơn là
bҥn sӁ thҩy đưӧc sӵ thay đәi cӫa chính bҥn.
Tôi nghĩ bҥn sӁ đӗng ý rҵng nhiӅu ngưӡi bҥn tôn trӑng trên thӃ giӟi đӅu có sӵ
quyӃn rũ thұt tuyӋt vӡi. Nhӳng ngưӡi này cũng có chiӅu hưӟng có cuӝc sӕng mҥo
hiӇm và vui vҿ nhҩt. Không nghi ngӡ gì rҵng nӃu bҥn chú tâm vào viӋc này, bҥn có
thӇ trӣ thành mӝt dҥng ngưӡi giӕng như vұy. Đó có lӁ là mӝt trong nhӳng quyӃt
đӏnh quan trӑng nhҩt mà bҥn tӯng đưa ra.
53 ± Nhұn thӭc quy luұt lҥm dөng thì hiӋu quҧ giҧm đi

Quy luұt lҥm dөng thì hiӋu quҧ giҧm đi nói rҵng, trong nhӳng điӅu lӟn lao trong
đӡi thì có mӝt sӕ điӅu bҥn càng thӵc hiӋn chúng thì chúng càng giҧm giá trӏ đi.
Có mӝt sӕ ví dө rõ ràng: Có thӇ thұt dӉ chӏu khi thӭc thұt khuya, nhưng nӃu không
ngӫ chút nào hӃt thì bҥn sӁ mӋt mӓi và suy nhưӧc. Mӝt ly kem trái cây sôcôla thұt
ngon lành, nhưng nӃu ăn liӅn mӝt lúc 3 ly thì bҥn có thӇ đә bӋnh. Có bҥn bè là mӝt
trong nhӳng quà tһng lӟn cӫa cuӝc sӕng, nhưng nӃu bҥn có tӟi mӝt ngàn ngưӡi bҥn
tӕt thì bҥn sӁ không thӇ theo sát đưӧc hӃt hӑ. BiӃt sӱ dөng internet thұt là hay,
nhưng điӅu gì sӁ xҧy ra vӟi cuӝc đӡi bҥn nӃu không làm đưӧc chuyӋn gì khác nӳa
ngoài chúi mũi vào Internet?
Ví dө, mӝt trong nhӳng sӣ thích riêng cӫa tôi là uӕng cà phê. Tôi thích nhâm nhi
mӝt ly, hay thұm chí hai ly. Nhưng nӃu tôi uӕng nhiӅu hơn thӃ thì tôi bҳt đҫu cҧm
thҩy hӗi hӝp, tim đұp nhanh. NӃu quá khích, tôi có thӇ trӣ nên suy nhưӧc thҫn
kinh.
Bҥn có thӇ mӣ rӝng nhӳng ví dө này ra nhӳng khía cҥnh tinh thҫn cӫa cuӝc sӕng.
Ví dө, có lӁ viӋc bҥn có thӇ nhұn ra nhӳng khuyӃt điӇm, điӇm yӃu cӫa bҥn là quan
trӑng. Nhưng nӃu bҥn lҥm dөng, thì hҷn bҥn sӁ thҩy. Trưӟc sau gì bҥn cũng sӁ có
cҧm giác chán nҧn, bҩt hҥnh, và căng thҷng.
Tôi đã nói chuyӋn vӟi mӝt bҥn trҿ vӅ vҩn đӅ này có liên quan đӃn bӕ mҽ cұu ta.
Rҩt cө thӇ, cұu nói: ³Em đã hӑc đưӧc rҵng thương thuyӃt vӟi bӕ mҽ là mӝt viӋc tӕt
nên làm. Tuy nhiên, vӅ mӝt sӕ mһt, nӃu em quá siêng nói chuyӋn vӟi bӕ mҽ thì dӉ
đoán trưӟc đưӧc là bӕ mҽ sӁ bҳt đҫu thҩy bӏ quҩy rҫy. Sau đó hӑ sӁ đóng sұp cӱa
lҥi và mӑi nӛ lӵc cӫa em bҳt đҫu phҧn lҥi em.´ Cұu ta đã rút ra đưӧc bài hӑc vӅ
nghӋ thuұt tinh vi cӫa viӋc dӯng lҥi đúng lúc. Không có kӻ năng này, cuӝc sӕng
vӟi bӕ mҽ và mӑi ngưӡi khác sӁ trӣ thành thù nghӏch.
Tôi thӱ sӱ dөng lý luұn tương tӵ khi nuôi dҥy con cái. HiӇn nhiên, tôi phҧi dҥy
chúng mӝt sӕ điӅu nhҩt đӏnh ± nhưng tôi cũng cӕ nhұn ra không đӇ cho sӵ đӇ tâm
chú ý cӫa tôi trӣ thành nhӳng bài thuyӃt giáo! Hoһc khi mӝt ngưӡi bҥn xin lӡi
khuyên, toi cӕ chú ý biӃt khi nào là đã đӫ.
Tҩt cҧ là nhұn ra lúc nào thì nên theo đuәi điӅu gì và khi nào là lúc ngưng lҥi hoһc
cӕ gҳng làm điӅu khác. Đó cũng là viӋc biӃt rõ khi nào thì sӵ viӋc không êm đҽp
nӳa và khi nào là lúc nên tiӃp cұn bҵng cách khác.
Nhұn thӭc này hӃt sӭc hӳu ích trong cuӝc sӕng cӫa tôi và cӫa nhiӅu ngưӡi khác
nӳa. Tôi mong rҵng bҥn sӁ xem xét, cân nhҳc cҭn thұn vӅ điӅu này bӣi vì nó có thӇ
giúp bҥn chӕng lҥi rҩt nhiӅu thói quen gây nên căng thҷng trong cuӝc sӕng.
52 ± Thăm ngưӡi già
Tôi đã đӑc đưӧc vӅ mӝt cұu bé Steve, 14 tuәi, đã dành mӛi tuҫn mӝt giӡ đӇ đi thăm
nhӳng cө già trong viӋn dưӥng lão. Cұu ҩy đã nói rҵng cұu làm thӃ không chӍ vì
nhӳng cө già ӣ đҩy mà còn vì chính bҧn thân cұu. Cұu cũng nói rҵng cұu đã hӑc
đưӧc rҩt nhӅu rҵng nhӳng chuyӃn viӃng thăm cӫa cұu là mӝt phҫn quý báu trong
tuҫn.
Nhӳng cө già thưӡng có mӝt tinh thҫn trҿ trung, hҥnh phúc và khôn ngoan hơn
nhӳng ngưӡi trҿ tuәi trong thӡi đҥi hiӋn nay. Hӑ kiên nhүn hơn, chӏu chҩp nhұn
hơn, hài hưӟc hơn và ít xét nét hơn, lҳng nghe tӕt hơn gҩp nhiӅu lҫn. Hӑ rҩt thưӡng
hay có nhӳng câu chuyӋn đáng ngҥc nhiên đӇ chia sҿ và nhӳng thông tin vô giá
dӵa trên kinh nghiӋm cuӝc sӕng thӵc sӵ. Đôi khi có nhӳng cө già đӃn nӛi chҷng
bao lâi nӳa hӑ không thӇ nói đưӧc nӳa, hay nhӳng ngưӡi phҧi nҵm trên giưӡng hay
ngӗi xe lăn, lҥi có nhӳng biӇu hiӋn yêu thương, nhҽ nhàng và đһc biӋt.
Bà ngoҥi cӫa tôi vӯa mӟi mҩt mҩy năm nay, nhӳng năm cuӕi đӡi đã sӕng trong
mӝt viӋn dưӥng lão. Tôi rҩt thích đưӧc đӃn thăm bà và có cơ hӝi giҧn dӏ đưӧc ngӗi
bên bà. Chúng tôi không cҫn phҧi nói gì cҧ, chӍ cҫn nҳm lҩy bàn tay. Tôi cũng
thích đi thăm mӝt sӕ hàng xóm khác ӣ chӛ bà. Hӑ đã tích lũy nhӳng sӵ khôn ngoan
và sҹn lòng chia sҿ. Tôi xin lӡi khuyên cӫa hӑ và hӑc hӓi đưӧc rҩt nhiӅu. Cuӕi
cùng, nhӳng cө già này đã làm cho kinh nghiӋm sӕng cӫa tôi tăng lên gҩp ba!
NӃu bҥn muӕn hӑc lái xe hơi, bҥn tìm mӝt ngưӡi hưӟng dүn lái xe. NӃu bҥn muӕn
hӑc chơi bóng rә, bҥn dành thӡi giӡ cho mӝt huҩn luyӋn viên hay mӝt vұn đӝng
viên. Tương tӵ nӃu bҥn muӕn hӑc bҩt cӭ điӅu gì. Có lӁ bҥn sӁ chӑn dành thӡi giӡ
và công sӭc cho nhӳng ai dày dҥn kinh nghiӋm.
Gӧi ý cӫa tôi là: nӃu bҥn muӕn hӑc vӅ cuӝc sӕng, hãy dành chút ít thӡi giӡ cho
nhӳng ngưӡi có kinh nghiӋm sӕng nhҩt: nhӳng cө già. ViӋc này có thӇ bao gӗm cҧ
viӋc đi thăm ông bà cӫa mình hay ông bà cӫa ngưӡi khác thưӡng xuyên. Hay bҥn
có thӇ có nhӳng ngưӡi hàng xóm già, nhӳng ngưӡi thích quan hӋ vӟi bҥn. NӃu bҥn
hӓi xung quanh, bҥn sӁ thҩy có rҩt nhiӅu nhӳng ngưӡi hoàn toàn đáng đӇ thăm
nom.
Khi đó,
hãy hӓi thұt nhiӅu và lҳng nghe nhӳng gì hӑ nói. Đó là cách rҩt hay đӇ làm giàu
thêm vӕn sӕng cӫa bҥn; làm tươi sáng lên cuӝc đӡi cӫa nhӳng ngưӡi mà bҥn đӃn
thăm và hӑc hӓi nhӳng điӅu lҥ thưӡng. NӃu bҥn thӵc hiӋn điӅu này, nó sӁ trӣ thành
mӝt phҫn quan trӑng trong cuӝc sӕng cӫa bҥn.
51 ± Tұn hưӣng sӭc khoҿ mҥnh mӁ
Tôi không phҧi là bác sӻ hay nhà dinh dưӥng hӑc nhưng tôi có kinh nghiӋm vӅ
viӋc tұn hưӣng sӭc khoҿ tràn đҫy. Sách lưӧc này là mӝt sӵ nhҳc nhӣ vӅ tҫm quan
trӑng và sӭc mҥnh cӫa mӝt sӭc khoҿ thӇ lӵc tӕt ± và vӅ nhӳng điӅu có thӇ làm đӇ
chăm sóc bҧn thân.
Là mӝt thiӃu niên, bҥn có mӝt lӧi thӃ đáng kӇ: tuәi trҿ và sӵ sôi nәi. Cơ thӇ bҥn trҿ
khoҿ. Nhưng không may, rҩt nhiӅu bҥn trҿ hҥn chӃ quà tһng trӡi ban này bҵng cách
nhӗi nhét vào cơ thӇ đҫy nhӳng đӗ ăn thӭc uӕng mà không chӏu tұp luyӋn đҫy đӫ.
KӃt quҧ là bҥn chӍ có thӇ cҧm thҩy ³bình thưӡng´ thay vì mӝt sinh lӵc tràn đҫy.
Như bҥn biӃt đҩy, làm mӝt thiӃu niên cũng khá khó khăn. Cҧm giác ³bình thưӡng´
không làm cho mӑi chuyӋn dӉ dàng hơn tí nào. Tuy vұy, bҥn có thӇ hình dung
đưӧc không vӅ nhӳng khó khăn mà bҥn phҧi có và cuӝc sӕng sӁ dӉ dàng hơn đưӧc
bao nhiêu nӃu thay vì chӍ có cҧm giác bình thưӡng thì bҥn có đưӧc cҧm giác cưӡng
tráng?
Nhӳng bҥn trҿ đôi khi có cҧm giác khoҿ mҥnh đáng ngҥc nhiên. Là mӝt thiӃu niên,
cҧm giác tràn đҫy sinh lӵc là mӝt lӧi thӃ đáng kӇ. Nhưng cҫn phҧi có kӹ luұt.
Bҥn nghĩ sao vӅ viӋc cӕ gҳng hӃt sӭc trӣ nên khoҿ mҥnh như mӝt ngưӡi có kinh
nghiӋm? Bҥn có thӇ bҳt đҫu bҵng cách hӑc mӑi thӭ bҥn có thӇ hӑc vӅ dinh dưӥng
và tұp thӇ dөc. Hãy đӃn thư viӋn, đӑc nhӳng cuӕn sách và tҥp chí sӭc khoҿ. KӃ
tiӃp, hãy nói chuyӋn vӟi bác sӻ và tiӃn đӃn mӝt kӃ hoҥch làm tăng thӇ lӵc cӫa bҥn
tӕi đa. Hãy tìm hiӇu tӯ các chuyên gia dinh dưӥng nӃu thӵc phҭm mà bҥn ăn vào
có thӇ góp phҫn gây nên sӵ thiӃu năng lưӧng, sinh lӵc, lo lҳng, phiӅn muӝn hay
tính khí bҩt thưӡng. Hãy tìm nhӳng thӵc phҭm hay vitamin có thӇ bә ích cho sӭc
khoҿ cӫa bҥn. Hãy hӓi vӅ nhӳng bài tұp có thӇ làm tăng thӇ hình, tӯ đó có thӇ
chuyӇn thành sӵ hҥnh phúc và lҥc quan.
ThӃ thì bҥn sӁ bӏ mҩt cái gì?

Tôi không thӇ tưӣng tưӧng rҵng nӛ lӵc đӇ khoҿ mҥnh lҥi có mһt nào có hҥi. Bҥn sӁ
có thӇ lӵc và tinh thҫn khá hơn hҷn. Bҥn sӁ có đưӧc sinh lӵc và năng lưӧng vô bӡ
bӃn. Bҥn sӁ mҥnh mӁ và khoҿ khoҳn. Khi bҥn cҧm thҩy thӇ lӵc khá hơn, bҥn sӁ
không còn bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn vһt vãnh nӳa.
50 ± Đӯng quá bұn tâm đӃn tương lai
Tôi đã gһp Noko trong mӝt buәi ký tһng sách.Tôi nhӟ đӃn cô vì cô liên quan tӟi
viӋc làm tôi đau lòng và vì ³sӵ thay đәi hoàn toàn´ cӫa cô đem lҥi cho tôi niӅm
vui.
Trong bҧn chҩt, Noko đang náo đӝng vì cô vүn không biӃt làm gì vӅ sau. Cô hoang
mang sӧ hãi là cô không biӃt có nên vào trưӡng đҥi hӑc hay sӁ làm nghӅ gì. Cô bҩt
an vì không biӃt mình có đӫ tiӅn hay không, có làm hài lòng mҽ mình không, hay
tìm đưӧc mӝt ngưӡi chӗng tӕt hay không. Nói tóm lҥi, cô bӏ thө đӝng vì cô cҧm
thҩy mình phҧi chҥy đua vӟi thӡi gian và không có câu trҧ lӡi nào cҧ. Và cô chӍ
mӟi 15 tuәi!
Chúng tôi đã nói chuyӋn vҳn tҳt sӭc mҥnh cӫa viӋc làm cho mӛi ngày tӕt nhҩt có
thӇ đưӧc. Tôi nhӟ mình đã nói vӟi cô rҵng: ³Noko, ngày hôm nay là ngày quan
trӑng nhҩt trong cuӝc đӡi cӫa bҥn. Bҵng cách cư xӱ như mӛi ngày đӅu là ngày
quan trӑng nhҩt, tương lai cӫa bҥn sӁ tӵ đӝng tӕt đҽp lên´. Đúng là chúng ta cҫn
phҧi lên kӃ hoҥch cho tương lai, nhưng thұt phҧn tác dөng khi quá lo lҳng vӅ nó.
Đӕi vӟi tôi, có lӁ mӝt trong nhӳng sai lҫm lӟn nhҩt cӫa chúng ta là cho rҵng ngày
mai quan trӑng hơn ngày hôm nay, dù vӟi bҩt kǤ lý do gì. Thұt là mӝt kӃt luұn ngӟ
ngҭn! Hôm nay là hiӋn thӵc. Chúng ta đang hiӋn diӋn vào hôm nay, và có nhӳng
điӅu chúng ta có thӇ làm. Không có gì đҧm bҧo cho ngày mai. Thӵc ra, ngày mai
chӍ là suy nghĩ trong đҫu chúng ta mà thôi.
Đӕi vӟi tôi, thұt luôn an tâm biӃt rҵng tôi đҧm bҧo hӃt khҧ năng cӫa mình cho
tương lai bҵng cách làm mӑi thӭ có thӇ đưӧc trong hôm nay. Tôi tin rҵng điӅu này
cũng đúng vӟi bҥn. Thӵc tӃ này dưӡng như đã loҥi bӓ đưӧc nhӳng lo lҳng và khҭn
cҩp đi kèm khi không biӃt điӅu gì sӁ xҧy ra. Thӵc ra, viӋc quyӃt đӏnh làm hӃt sӭc
mình cho hôm nay thӵc sӵ cũng không thӇ biӃt chính xác rҵng điӅu gì sӁ xҧy ra.
Bҥn biӃt là mӑi viӋc sӁ trôi chҧy và bҥn biӃt rҵng mình sӁ әn ± bҥn chӍ không biӃt
cө thӇ ra sao thôi.
Thұt hӧp lý, nӃu hôm nay tôi làm hӃt khҧ năng cӫa mình vӟi mӑi hoàn cҧnh cӫa
ngày hôm nay ± và sau đó tôi lҥi cũng làm như thӃ vào ngày mai, và tiӃp đӃn ngày
mӕt, rӗi cӭ thӃ ± thì có nghĩa là tôi đang tӵ thiӃt lұp nӅn tҧng cho mӝt tương lai
tươi sáng. Nhӳng quyӃt đӏnh tôi đưa ra và nhӳng hành đӝng tôi thӵc hiӋn hôm nay
sӁ là nhӳng điӅu tӕt nhҩt tôi có thӇ làm ngay bây giӡ. Tôi cũng sӁ làm như vұy vào
ngày mai, tuҫn tӟi, tháng tӟi, năm tӟi. Nhӳng quyӃt đӏnh ³tӕt nhҩt tôi có thӇ đưa
ra´ này sӁ đưӧc thêm vào và cuӕi cùng sӁ làm nên tương lai. Nói cách khác,
³tương lai´ cӫa ngày hôm nay sӁ là mӝt ³ngày hôm nay´ khác. Và khi ngày đó đӃn,
bҥn hãy làm cho nó trӣ thành mӝt ngày tӕt nhҩt có thӇ đưӧc.
Khoҧng mӝt năm trưӟc tôi có nhұn đưӧc mӝt lá thư dӉ thương tӯ Noko nói rҵng
trong khi cô vүn chưa biӃt cô sӁ làm gì vӟi cuӝc đӡi cô khi cô già đi, thì mӕi bұn
tâm cӫa cô vӅ nó gҫn như đã qua đi. Cô nói rҵng đã hӑc đưӧc cách hҥnh phúc và
năm vӯa qua là mӝt năm đáng nhӟ nhҩt trong đӡi cô ± không phҧi vì hoàn cҧnh cӫa
cô đưӧc tӕt hơn hay tương lai cӫa cô đưӧc đҧm bҧo hơn mà chӍ vì cô đã quyӃt đӏnh
mӛi ngày đӅu ráng hӃt sӭc mình và đӇ cho tương lai tӵ đӃn.
Tôi không có ý kiӃn gì vӅ viӋc tương lai cӫa Noko sӁ ra sao, nhưng tôi đã hoàn
toàn tӵ tin rҵng cô sӁ có đóng góp đáng kӇ cho xã hӝi và cuӝc sӕng cӫa cô sӁ đҫy
niӅm vui.
Bҥn cũng sӁ thӃ nӃu bҥn làm hӃt khҧ năng cӫa mình cho ngày hôm nay và đӯng
bұn tâm gì đӃn tương lai.
49 ± Tҥo mӝt khoҧng trӕng trong tim cho nhӳng ngày thӵc sӵ đen tӕi
Ai cũng có nhӳng ngày tӋ hҥi. Đôi khi chúng thӵc sӵ đen tӕi. Tôi đã khám phá ra
rҵng tҥo mӝt khoҧng trӕng trong tim cho nhӳng ngày thӵc sӵ đen tӕi sӁ giúp chúng
không bӏ trҫm trӑng thêm và khiӃn chúng có vҿ dӉ kiӇm soát hơn.
Tҥo mӝt khoҧng trӕng trong tim cho nhӳng ngày thӵc sӵ đen tӕi bao gӗm viӋc hӑc
cách lưӡng trưӟc đưӧc đôi khi bҥn sӁ có mӝt ngày như thӃ. Có nghĩa là chҩp nhұn
thӵc tӃ rҵng, dù chҷng ai thích, nhӳng ngày thӵc sӵ tӗi tӋ cũng sӁ xҧy ra cho tҩt cҧ
chúng ta. Không ai tránh khӓi.
Khi bҥn mong đӧi điӅu gì không thӇ tránh khӓi và đһt nó vào trong kinh nghiӋm
cӫa con ngưӡi, bҥn sӁ không tiêu cӵc mà sӁ chҩp nhұn nó. Và sӵ chҩp nhұn là cӝi
nguӗn cӫa viӋc không bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ nӳa.
Chҩp nhұn mӝt ngày thӵc sӵ đen tӕi cũng không khác gì vӟi viӋc chҩp nhұn mӝt
ngày mưa rào.
Hҫu hӃt chúng ta không cư xӱ kǤ dӏ khi thҩy trӡi mưa mà chúng ta chҩp nhұn nó.
Có thӇ chúng ta không thích mưa, nhưng ta lҥi chҩp nhұn. Cũng như vұy vӟi mӝt
ngày tӗi tê. Thay vì cư xӱ kǤ dӏ hay nghĩ rҵng sҳp tұn thӃ đӃn nơi rӗi, chúng ta có
thӇ nó vӟi bҧn thân: ³Ӗ tӕt thôi, đâu có tránh đưӧc. Mình mӯng vì nó cũng chҷng
xҧy ra thưӡng xuyên´, hay điӅu gì tương tӵ. Thưӡng thì mӝt chút tҫm nhìn xa trông
rӝng, và có lӁ thұm chí mӝt chút tính khôi hài sӁ giӳ cho bҥn khӓi làm cho mӑi thӭ
tӋ đi hay suy nghĩ rҵng mӑi viӋc tӗi tӋ hơn thӵc tӃ.
Kelly nói rҵng khi cô 18 tuәi, cô đã có ³ngày đen tӕi nhҩt trong đӡi´. Mӝt trong
nhӳng điӅu kinh khӫng cô trҧi qua ngày hôm đó là xe hơi cӫa mҽ cô tông vào bãi
đұu xe và túi xách cӫa cô bên trong đӵng bҧn sao duy nhҩt cӫa nhӳng giҩy tӡ
nghiên cӭu cӫa cô bӏ lҩy cҳp. Cô đã nói rҵng sӵ mong muӕn không bұn tâm đӃn
nhӳng chuyӋn nhӓ cӫa cô, cùng vӟi sӵ chҩp nhұn thӵc tӃ rҵng mӑi ngưӡi đӅu có
ngày xui rӫi đã giúp cô giӳ đưӧc sӵ tӍnh táo, minh mүn. Dù cô không mong gì có
mӝt ngày đáng ghét như vұy, nhưng cô đã có thӇ nhұn ra rҵng xui xҿo như vұy còn
đӥ. Không ai bӏ thương trong tai nҥn đó, và cô có thӇ viӃt lҥi nhӳng giҩy tӡ đó
trong thӡi gian ngҳn hơn khi viӃt lҫn đҫu. Cô đã nói rҵng giӳ mình bình tĩnh làm
cho cô có thӇ vưӧt qua ngày hôm đó và xӱ lý mӛi vҩn đӅ mӝt cách hӳu hiӋu nhҩt
có thӇ đưӧc.
TriӇn khai
sách lưӧc này không bҧo vӋ bҥn khӓi viӋc có nhӳng ngày tӋ hҥi, nhưng nó sӁ giúp
bҥn nhӟ rҵng sau cơn mưa trӡi lҥi sáng.
48 ± Đӑc tӕi thiӇu tám trang mӝt ngày
Mӝt ngưӡi bҥn và là cӕ vҩn cӫa tôi có lҫn đã tһng tôi mӝt bӝ sưu tҫm khәng lӗ
nhӳng quyӇn sách cӫa cùng mӝt tác giҧ. Tôi vӯa cҧm kích vì cӱ chӍ đó vӯa thҩy
hơi phát hoҧng vì sӕ lưӧng 26 tұp sách này. Nhưng khi tôi mӣ quyӇn sách đҫu tiên
ra, tôi thҩy đưӧc mӝt lӡi đӅ tһng mà sau này hoá thành cái nhìn sâu sҳc giá trӏ nhҩt
tôi mang theo suӕt đӡi, đó là: ³ĐӇ trӣ nên thông thái không thӇ chӍ qua mӝt đêm.
Đӑc tám trang sách mӝt ngày thì bҥn sӁ đӑc hӃt chӗng sách này trong chưa đҫy ba
năm.´
ĐiӅu này tác đӝng mҥnh mӁ đӃn tôi. ĐӇ đӑc 8 trang mӝt ngày thì chӍ cҫn vài phút,
nhưng tích luӻ nhiӅu năm thì là mӝt con sӕ không phҧi nhӓ. NӃu bҥn chӏu khó đӑc
8 trang mӛi ngày thì trong 1 năm bҥn sӁ đӑc đưӧc gҫn 3.000 trang. Trong 10 năm
thì cӝng lҥi gҫn 30.000 trang!
HiӇn nhiên, tôi nói tӕi thiӇu 8 trang mӝt ngày là không kӇ sӕ trang sách bҥn phҧi
hӑc trong trưӡng hay khoá hӑc nào đó. Và báo, tҥp chí, trang web cũng không
đưӧc tính. Sӕ trang nên đӑc mà tôi nói hoàn toàn là nhӳng sách đӑc thêm chӍ dành
cho bҥn. Nó có thӇ là mӝt quyӇn sách đưӧc viӃt đӇ hӛ trӧ cho bҥn theo cách nào
đó, hoһc nó có thӇ là mӝt quyӇn sách đӑc cho vui thôi. Tôi giӳ mӝt chӗng sách ӣ
kӃ bên giưӡng ngӫ. Mӝt sӕ ngưӡi thích đӑc mӝt quyӇn sách tӯ đҫu đӃn cuӕi trưӟc
khi đӑc qua quyӇn khác. Mӝt sӕ khác, như tôi chҷng hҥn, lҥi thích đӑc 6 hay 8
quyӇn mӝt lúc, chuyӇn qua chuyӇn lҥi giӳa chúng tuǤ theo hôm đó có hӭng đӑc
quyӇn nào nhҩt.
NhiӅu ngưӡi khám phá ra rҵng, mӝt khi tұp thành thói quen, 8 trang mӝt ngày có
thӇ thành 18 trang hay đôi khi hơn nӳa. Đӑc là đӇ cho bҥn mà. Bҥn càng đӑc nhiӅu,
bҥn càng thҩy thích đӑc. Nhưng bӣi vì tôi đã đưӧc giúp ích rҩt nhiӅu tӯ viӋc đӑc tӕi
thiӇu 8 trang mӝt ngày nên tôi thích giӳ con sӕ đó như mӝt điӇm khӣi đҫu.
Tôi đã tӯng ghét nghe nói ³Đӑc sách là mӝt quà tһng´. Và bҥn cũng có thӇ ghét
nghe tôi nói như vұy vӟi bҥn, nhưng dù sao tôi vүn sӁ nói!
Đӑc sách quҧ thұt là mӝt món quà. Đó là điӅu bҥn có thӇ làm bҩt cӭ lúc nào và bҩt
kӇ ӣ đâu. Nó có thӇ là mӝt cách kǤ diӋu đӇ hӑc hӓi, nghӍ ngơi và thұm chí giҧi
thoát. ThӃ nên hãy giӳ đӭc tính ham đӑc sách.
47 ± Dành thӡi giӡ đӇ ngҳm bình minh lên
Mӝt ngưӡi hay nhҥo báng có thӇ nói: ³Ӗ đúng rӗi, điӅu đó thӵc sӵ có ích, đһc biӋt
là đӕi vӟi nhӳng bҥn trҿ đҩy´ hay ³Bҥn còn có thӇ nông cҥn hơn không?´. Nhưng
bҥn biӃt sao không? Hӑ nói sai rӗi. Sӵ thұt là có rҩt nhiӅu thӭ hiӋu quҧ bҥn có thӇ
làm đӇ cҧi thiӋn cuӝc sӕng cӫa bҥn lҥi rҩt đơn giҧn và thoҧi mái.
Khi bҥn hӑc đưӧc cách dành thӡi giӡ ngҳm nhӳng cҧnh đҽp cӫa thiên nhiên, như
bình minh, hoàng hôn, tuyӃt rơi, hay cây cӓ, mӝt cách thưӡng xuyên, bҥn sӁ tӵ tұp
cho mình cách tĩnh tâm lҥi và trân trӑng cuӝc sӕng, bҳt đҫu vӟi nhӳng cái đҽp xung
quanh bҥn. Khi cuӝc sӕng cӫa bҥn đҫy nhӳng điӅu tӕt đҽp thì mӑi thӭ sӁ đӥ khó
khăn và đe doҥ hơn nhiӅu. Bҥn sӁ ít tӕn thӡi giӡ hơn đӇ bӵc bӝi hay than thӣ vӅ
nhӳng điӅu phiӅn toái và có nhiӅu thӡi gian hơn đӇ tұn hưӣng cuӝc sӕng.
KӃt quҧ là qua thӡi gian thay vì cӭ sӕng tҿ nhҥt, bҥn sӁ tұn hưӣng đưӧc lҥi nhӳng
điӅu huyӅn diӋu cӫa cuӝc sӕng. Và khi đó, bҥn sӁ không cҫn phҧi tìm kiӃm nhӳng
cách giҧ tҥo đӇ tҥo nên điӅu huyӅn diӋu đó bӣi vì nó vӕn đã có sҹn rӗi.
Nhưng đó không phҧi là lý do duy nhҩt đӇ bҥn dành thӡi giӡ mӛi ngày ngҳm bình
minh lên. Khi bҥn dành thӡi giӡ vui thú ngҳm nhìn nhӳng cái đҽp cӫa cuӝc sӕng,
bҥn không chӍ sӁ cҧm thҩy hҥnh phúc hơn và đưӧc thiên nhiên ưu đãi hơn mà
nhӳng ngưӡi khác xung quanh bҥn cũng sӁ đưӧc hưӣng lây thái đӝ cӫa bҥn. Bҵng
cách làm gương, bҥn sӁ khuyӃn khích ngưӡi khác làm theo.
Tôi đã đӅ nghӏ cô bé Jessica 17 tuәi dành thêm mҩy phút mӝt ngày đӇ cҧm nhұn
cái đҽp ± cҧnh bình minh lên hay nhӳng cҧnh đҽp cӫa thiên nhiên khác. Cô đã báo
lҥi cho tôi rҵng trong vòng vài ngày, cuӝc sӕng gia đình cô đã trӣ nên êm đӅm hơn
nhiӅu. Bӕ mҽ cô, thұm chí cҧ đӭa em trai cô đã bҳt đҫu bҵng cách hӓi cô đang làm
gì và rҩt nhanh chóng bҳt đҫu làm theo và dành thӡi giӡ cho bҧn thân hӑ.
Và nhӳng căng thҷng gia đình đã giҧm nhҽ. Mӑi ngưӡi đӅu điӅm tĩnh, gҫn như yên
lһng, cách nhìn đã thoáng ra. Đã có cӱ chӍ, hành vi đӥ vӝi vàng và ít điên rӗ hơn.
Nhӳng lӡi cҧm ơn đưӧc lһp lҥi cho mӑi ngưӡi mӝt sӵ khӣi đҫu mӟi mҿ. Khi công
viӋc như thưӡng lӋ bҳt đҫu lҥi sau đó thì không khí cân bҵng hơn.
Bҥn sӁ yêu thích cái đҽp mà bҥn sӁ nhìn thҩy cũng như cách nó gây cho bҥn cҧm
giác tuyӋt vӡi.
46 ± Tin vào nhӳng dҩu hiӋu bên trong
Là mӝt bҥn trҿ, bҥn có may mҳn là có mӝt dҩu hiӋu bên trong, mӝt hӋ thӕng hưӟng
dүn hӃt sӭc rõ ràng cho bҥn biӃt đưӧc bҥn đang đi đúng đưӡng hay đang lҫm
đưӡng lҥc lӕi. Nhӳng ³dҩu hiӋu´ này, chӍ bao gӗm nhӳng cҧm giác cӫa bҥn, cho
bҥn biӃt bҥn đang sҳp trӣ nên căng thҷng, hay hoang mang, hay mâu thuүn, hay
nhӳng phiӅn muӝn tinh thҫn khác, hay bҥn đang hoàn toàn khoҿ khoҳn.
Có mӝt sӵ liên kӃt mҥnh mӁ giӳa suy nghĩ cӫa bҥn và cҧm giác bҥn có. Khi bҥn
suy nghĩ, bҥn lұp tӭc cҧm thҩy tác đӝng cӫa nhӳng ý nghĩ. Nó diӉn ra liӅn lúc đó.
Ví dө, nӃu mөc tiêu cӫa bҥn là nәi giұn lên liӅn, thì bҥn phҧi làm gì? Câu trҧ lӡi là
bҥn phҧi suy nghĩ vӅ nhӳng điӅu khiӃn bҥn tӭc giұn đӇ cҧm thҩy tӭc giұn. ĐiӅu này
cho rҵng nӃu bҥn cҧm thҩy ghen tӷ, có nghĩa là bҥn đang có nhӳng suy nghĩ ghen
tӷ. NӃu bҥn cҧm thҩy hҥnh phúc, nhӳng suy nghĩ cӫa bҥn sӁ mãn nguyӋn.
Đây là mӝt công cө tinh thҫn mҥnh mӁ bҥn nên có khi bӏ bҩt mãn. Ví dө, hãy cho
là bҥn đang có mӝt ngày đҽp. Cҧm giác cӫa bҥn là hài lòng nên hiӇn nhiên là suy
nghĩ cӫa bҥn đang làm viӋc vì bҥn. Không cҫn chӍnh đәi gì cҧ. Bҥn chӍ viӋc đӇ
ngày đó tiӃp diӉn. Tuy nhiên, sau đó bҥn bҳt đҫu cҧm thҩy giұn dӳ và nҧn lòng.
Cũng như mӝt hӗi còi vang lên trong đҫu, nhӳng cҧm giác cӫa bҥn cҧnh báo bҥn
rҵng nhӳng suy nghĩ cӫa bҥn đã trӣ nên giұn dӳ. Không sao cҧ. Đó chӍ đơn giҧn là
thông tin. Cҧm giác cӫa bҥn vұn hành cũng giӕng như đèn báo sӵ cӕ trong xe hơi.
Nó nhҩp nháy khi sҳp xҧy sӵ cӕ. Nó cho bҥn dӵ đoán rҵng nӃu bҥn cӭ tiӃp tөc chҥy
thì thӃ nào cũng có sӵ cӕ gì đó xҧy ra.
Nhӳng dҩu hiӋu cҧnh báo vӅ thӇ chҩt rҩt dӉ hiӇu. Ví dө như nӃu bҥn bӏ bong gân,
cơn đau sӁ báo cho bҥn biӃt. Nó bҧo bҥn cho mҳt cá nghӍ ngơi. Nó bҧo bҥn rҵng
đây không phҧi là lúc đӇ chҥy nhҧy hay chơi thӇ thao.
Tương tӵ, cҧm giác cӫa bҥn cho bҥn nhӳng thông tin quan trӑng. Ví dө, nӃu bҥn
thҩy tӭc giұn, cҧm giác cӫa bҥn sӁ bҧo cho bҥn biӃt rҵng suy nghĩ cӫa bҥn đang trӣ
nên tӭc giұn. Thay vì tiӃp tөc nghĩ vӅ nhӳng thӭ làm cho bҥn tӭc giұn, thұt là khôn
ngoan nӃu phát hiӋn ra bҥn đang có nhӳng suy nghĩ giұn dӳ và bӟt bӟt lҥi. Ngưng
mӝt chút đӇ rũ sҥch đҫu óc và thӣ sâu vào. Hãy nhұn ra cơn giұn xuҩt hiӋn tӯ bên
trong mình ± tӯ nhӳng ý nghĩ giұn dӳ đó ± chӭ không tӯ bên ngoài. Đó là mӝt
trong nhӳng nhұn thӭc khó nhҩt và quan trӑng nhҩt mà bҥn có. Nó sӁ cӭu bҥn
trong mӑi mһt cӫa cuӝc sӕng. Nó sӁ giúp bҥn trӣ nên bӟt nҧn lòng hơn và giúp bҥn
thôi không bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ nӳa.
ĐiӅu này có nghĩa là cҧm giác cӫa bҥn (dù cho là cҧm giác gì) là tín hiӋu hưӟng
dүn cho bҥn. Chúng bҧo cho bҥn biӃt hiӋn tҥi nhӳng gì đang diӉn ra trong đҫu bҥn
là hӳu ích hoһc phҧn tác dөng, tӕt hay xҩu cho bҥn, và dù cho viӋc gì xҧy ra vào
lúc đó, trong nhӳng suy nghĩ cӫa bҥn, thì cũng hưӟng tӟi điӅu bҥn muӕn ± thanh
thҧn, hҥnh phúc, và thành công ± hay tӟi nhӳng điӅu khác ± chán nҧn, căng thҷng
và xung đӝt.
Theo tôi, điӅu này là mӝt trong nhӳng năng lӵc tinh thҫn quan trӑng nhҩt mà bҥn
có thӇ nhұn thӭc ra. Tôi dùng nó mӑi lúc như mӝt công cө đӇ nhұn biӃt khi tôi có
nhu cҫu điӅu chӍnh tinh thҫn vӅ mһt gì đó.
Cҧm giác cӫa bҥn sӁ nói cho bҥn biӃt mӝt cách chính xác không thӇ tin nәi rҵng
bҥn đang như thӃ nào. Hãy tin vào chúng và nhӳng gì chúng bҧo cho bҥn. NӃu vұy,
bҥn sӁ giӳ đưӧc bҧn thân lúc nào cũng đi đúng hưӟng.
45 ± Trӣ nên ³vô hiӋu hoá các tác đӝng´
Mӝt trong nhӳng lý do nhiӅu ngưӡi hӃt chán nҧn, căng thҷng là hӑ có mөc tiêu
thích hӧp. NӃu bҥn mong muӕn mӝt cuӝc sӕng hҥnh phúc thì đӯng tҥo ra mӝt cuӝc
sӕng mà bҥn không bao giӡ bӏ tác đӝng. Thay vì vұy, mөc tiêu là tҥo mӝt trҥng thái
trong đҫu đӇ ngay cҧ khi bӏ tác đӝng thì bҥn cũng không sao bӣi vì nó không ҧnh
hưӣng đӃn bҥn lҳm.
NӃu cӭ nhҩt đӏnh rҵng bҥn sӁ hҥnh phúc chӍ khi mӑi ngưӡi bҳt đҫu đӕi xӱ vӟi bҥn
đúng hӋt như cách mà bҥn mong đӧi ± và chӍ thanh thҧn trong đҫu chӯng nào chưa
có ai tác đӝng đӃn bҥn ± là mӝt cách luôn đҧm bҧo tӯ đây vӅ sau bҥn sӁ cӭ căng
thҷng mãi.
Tôi tin rҵng sӁ khôn ngoan hơn nhiӅu và thӵc tӃ hơn nhiӅu nӃu bҥn phҩn đҩu ³vô
hiӋu hoá các tác đӝng´. Bҥn có thӇ tưӣng tưӧng sӁ tuyӋt vӡi ra sao nӃu không bao
giӡ phҧi bӵc bӝi, phiӅn toái chӍ đơn giҧn vì có ai đó cư xӱ theo cách trái vӟi mong
ưӟc cӫa bҥn không? ĐiӅu đó không có nghĩa là bҥn sӁ không thích nhӳng ngưӡi
này cư xӱ theo cách bҥn muӕn; ai mà chҷng thích vұy. Nó chӍ đơn giҧn có ý là bҥn
có khҧ năng gҥt bӓ, bӓ đi, làm lơ, hay xua đuәi nhӳng lӡi phê bình, cӱ chӍ, hay thái
đӝ gây khó chӏu.
Cách làm cho điӅu đó xҧy ra vӟi chính bҥn khá dӉ. Thay vì phҧn ӭng vӟi ngưӡi
khác như thưӡng lӋ là phҧn kháng hay ghê tӣm thì bҥn hãy cӕ tiӃp nhұn lҩy nhӳng
thӭ mà thưӡng khi làm phiӅn bҥn bҵng thái đӝ chҩp nhұn. Cho nên, thay vì tӵ nhӫ
³Không bao giӡ lһp lҥi nӳa, mình ghét nó thұt´ thì hãy cӕ nhìn khác đi. Hãy tӵ nhӫ
³Đây là cơ hӝi khác đӇ làm nên sӭc mҥnh cӫa mình ± đây là cơ hӝi đӇ không cho
phép bҧn thân trӣ nên bӵc bӝi´.
Bҥn sӁ ngҥc nhiên vì sách lưӧc này có thӇ thұt dӉ mӝt khi bҥn cӭ nghĩ trong đҫu
như vұy, bӣi vì nó là sӵ thay đәi trong mөc đích cӫa bҥn. Hãy bҳt đҫu vӟi nhӳng
viӋc nhӓ, như có ai nhìn chҵm chһp vào bҥn hay đưa ra nhӳng lӡi phê bình kǤ cөc.
Hãy tұp đӯng có nәi điên lên; mà hãy gҥt bӓ nó đi. NӃu bҥn vưӟng lҥi vào nhӳng
thói quen cũ và phҧn ӭng lҥi, cũng chҷng sao. Tuy nhiên, mӛi lúc bҥn thành công
trong viӋc đӇ sӵ viӋc trôi qua thay vì trӣ nên buӗn bӵc, bҥn trӣ nên mҥnh mӁ hơn
và khôn ngoan hơn; và bҥn sӁ thҩy khҧ năng giӳ bình tĩnh và ³không bұn tұm đӃn
nó´.
Nên nhӟ,
bҩt kǤ ai cũng có thӇ tӭc giұn và bӏ ngưӡi khác làm phiӅn. Bí quyӃt đӇ biӃt đưӧc
đúng sai không phҧi là tӭc tӕi lên, như mӑi ngưӡi thưӡng bӏ, mà là giӳ bình tĩnh,
khôn ngoan và không bӏ ҧnh hưӣng khi bӏ tác đӝng.
44 ± Dám sӕng có đҥo đӭc
Ai cũng biӃt là sӕng có đҥo đӭc là điӅu hay lӁ phҧi nên làm. Sӕng có đҥo đӭc có
nghĩa là công bҵng, hӧp đҥo lý và không tham lam. Có nghĩa là bҥn không chӍ
quan tâm đӃn nhӳng gì tӕt nhҩt cho bҧn thân mà quan tâm đӃn cҧ nhӳng gì chân
thұt và đúng đҳn.
Có điӅu gì đó kǤ ҧo diӉn ra trong tinh thҫn cӫa bҥn khi bҥn biӃt trong lòng rҵng
mình là ngưӡi chân thұt, đҥo đӭc.
Chúng tôi đã thuê cô bé Alice 14 tuәi đӇ giӳ trҿ. Mӝt buәi tӕi, chúng tôi vӅ nhà rҩt
trӉ hơn thưӡng lӋ. Tôi đã lái xe đưa Alice vӅ nhà và gӣi cô sӕ tiӅn tôi nghĩ là tiӅn
công 6 giӡ làm viӋc cӫa cô. Cô bé cҧm ơn và đi vào trong nhà.
Mưӡi phút sau, vӅ đӃn nhà, điӋn thoҥi reng, đó là Alice. Cô bé nói: ³Cháu xin lӛi vì
đã làm phiӅn chú, nhưng cháu muӕn nói vӟi chú ngay là chú đã lҫm lүn vì chú trҧ
tiӅn cho cháu quá nhiӅu.´ Hoá ra là tôi đưa dư cho cô bé 20 USD.
Dĩ nhiên là tôi cҧm ơn cô bé và hӓi tҥi sao cô lҥi quyӃt đӏnh nói thұt. Cô bé trҧ lӡi:
³Bӣi vì đó là viӋc đúng đҳn cҫn phҧi làm. Cháu không bao giӡ mong muӕn có điӅu
tương tӵ trong lương tâm cháu´.
Rõ ràng Alice là mӝt ngưӡi hoàn toàn thoҧi mái vӟi chính mình. Mӝt phҫn lý do là
vì cô bé không có điӅu gì phҧi che giҩu. Có đҥo đӭc vӅ sӕ tiӅn dư chӍ đơn giҧn là
mӝt cӱ chӍ cӫa tính thұt thà.
Ngưӡi sӕng có đҥo đӭc hiӃm khi phҧi cҧm thҩy dҵn vһt vì mình đã đê tiӋn, lӯa dӕi
hay ích kӹ. Hӑ chӍ có cҧm giác hơi ân hұn và hҫu như không bao giӡ có cҧm giác
tӝi lӛi. Hӑ cҧm thҩy thoҧi mái thành thұt vӟi bҧn thân bӣi vì hӑ thành thұt vӟi
lương tâm. Ngưӡi khác tin tưӣng hӑ vì hӑ xӭng đáng vӟi lòng tin đó. Hӑ không
sӕng trong sӵ lo sӧ bӏ bҳt giӳ hay bӏ điӅu tra vì hӑ sӕng liêm chính. Trên thӵc tӃ,
hӑ không phҧi lo lҳng chút nào vӅ nhӳng điӅu ngưӡi khác nghĩ vӅ hӑ bӣi vì tұn đáy
lòng hӑ biӃt rҵng hӑ làm nhӳng viӋc đúng đҳn. Lúc nào, ai ai cũng nghĩ tӕt vӅ hӑ.
Bҥn hãy nghĩ đӃn Alice thӱ xem, không đúng sao?
NӃu bҥn dám sӕng có đҥo đӭc, đó sӁ là mӝt quyӃt đӏnh mà bҥn không bao giӡ phҧi
nuӕi tiӃc. Bҥn sӁ khám phá ra sӵ thanh thҧn trong lòng. Bҥn sӁ tӵ hào vӅ bҧn thân
và không phҧi dính líu đӃn nhӳng hұu quҧ tiêu cӵc và nhӳng hành vi dӕi trá, thiӃu
đҥo đӭc. Bҥn sӁ tӵ do và hҥnh phúc.
43 ± Tұn hưӣng hoàn toàn nhӳng điӅu không hoàn hҧo
Mӝt nguyên nhân gây ra stress thưӡng xuyên cho các bҥn trҿ là đòi hӓi phҧi hoàn
hҧo. Dù cho đó là đòi hӓi cho bҧn thân ± như vӅ cân nһng, mái tóc, diӋn mҥo, điӇm
sӕ, hay nӛ lӵc ± hay đó là yêu cҫu liên quan đӃn ngưӡi khác ± cách cư xӱ, quan
điӇm, diӋn mҥo cӫa ngưӡi khác ± hay chӍ là cuӝc sӕng thưӡng nhұt, chӫ nghĩa cҫu
toàn luôn mâu thuүn vӟi hҥnh phúc. Sӵ cҫu toàn và mong muӕn đưӧc thanh thҧn
trong lòng luôn đӕi nghӏch vӟi nhau.
Bҩt cӭ khi nào chúng ta cҫn điӅu gì đó ³hoàn hҧo´, hay tӕt hơn nӳa, thì chúng ta lҥi
thҩy bҩt mãn. Thay vì bҵng lòng vӟi nhӳng gì đang có đӇ đưӧc hҥnh phúc, chúng
ta lҥi cӭ lҭn quҭn vӟi nhӳng lӛi lҫm, nhӳng thiӃu sót cҫn phҧi cҧi thiӋn hơn và
nhӳng gì cҫn phҧi đәi khác đi.
Tôi đã tӯng nghe các bҥn trҿ nói đi nói lҥi: ³NӃu em muӕn đưӧc hoàn hҧo nhҩt thì
em không thӇ hài lòng, thoҧ mãn vӟi con ngưӡi hiӋn tҥi cӫa em hay nhӳng gì em
làm´. Chҳc chҳn thái đӝ này sӁ làm cho các bҥn trҿ thҩt vӑng trong cuӝc sӕng. Làm
sao có thӇ hҥnh phúc đưӧc nӃu bҥn cӭ nghĩ rҵng mình sӁ không bao giӡ hài lòng
vӟi bҧn thân?
Sách lưӧc này không có nghĩa là bҥn đӯng cӕ gҳng hӃt sӭc, không phҩn đҩu vì mөc
tiêu đã đӅ ra hay thôi không thi đua, cҥnh tranh nӳa. Thay vì vұy, hãy bӟt chú ý
đӃn nhӳng sai sót, thҩt bҥi, kém cӓi, khiӃm khuyӃt, lӯa mình vào bүy khăng khăng
là mӑi thӭ sӁ tӕt hơn ± hoһc bҥn trông có vҿ tӕt hơn, hoһc làm tӕt hơn hoһc ngưӡi
khác cư xӱ khác đi ± trưӟc khi cho phép bҧn thân đưӧc vui vҿ, hҥnh phúc.
Là mӝt thiӃu niên, Jane chҷng bao giӡ cҧm thҩy hài lòng cho nên khi mөc tiêu cӫa
Jane là vào mӝt trưӡng đҥi hӑc nào đҩy không đưӧc thӵc hiӋn thì cô bé đã hӑc suӕt
4 năm trong trưӡng mà cô đұu vào vӟi tâm trҥng bҩt mãn. Thay vì tұn hưӣng
nhӳng năm hӑc, cô bé đã tӕn bӕn năm trӡi đӇ hӕi tiӃc, buӗn chán và thҩt vӑng vì
bҧn thân mình không ³giӓi hơn´ đưӧc.
Tôi gӑi sách lưӧc này là ³Tұn hưӣng hoàn toàn nhӳng điӅu không hoàn hҧo´ bӣi vì
khi bҥn cӭ bӓ mһc tính cҫu toàn thì bҥn bҳt đҫu có kinh nghiӋm là có nhӳng điӅu
thӵc sӵ hoàn hҧo trong nhӳng điӅu không hoàn hҧo. Mһc dù đôi khi sӵ viӋc chӍ là
bӅ nәi nhưng Thưӧng đӃ vүn biӃt đưӧc ngưӡi đang làm gì, vũ trө biӃt đưӧc nhӳng
gì đang diӉn ra, mӑi thӭ đӅu ³hoàn hҧo´ theo cách cӫa nó.
Nói cách khác, bҥn bҳt đҫu nhұn ra chúng ta biӃt chính xác nơi chúng ta cҫn đӃn dù
cho không thӇ nhìn thҩy nó ngay tӭc thӡi. Sai lҫm mà ta phҥm phҧi là mӝt phҫn
cӫa cuӝc hành trình, mһc dù ta không thích phҥm sai lҫm và nhҩt đӏnh cӕ hӃt sӭc
mình đӇ tránh điӅu đó.
Khi nhìn lҥi, Jane đã nhұn ra rҵng trưӡng đҥi hӑc mà cô đã hӑc thӵc ra ³hoàn hҧo´
đӕi vӟi cô. Cô đã hӑc ӣ đó và có mӝt nghӅ nghiӋp sáng lҥng, cô đã gһp đưӧc chӗng
tương lai cӫa mình. Hӑ đã lұp gia đình và cô đã hӑc đưӧc cách sӕng hҥnh phúc là
có nhӳng điӅu nhìn có vҿ không hoàn hҧo nhưng không hҷn là nó đã vұy. Cô đã
biӃt tұn hưӣng hoàn toàn nhӳng điӅu không hoàn hҧo.
Bҥn cũng có thӃ làm đưӧc! Khi bҥn không nghĩ là mӑi viӋc cҫn phҧi hoàn hҧo nӳa
thì bҥn sӁ nhұn thҩy hҫu hӃt các trưӡng hӧp đӅu hoàn hҧo theo cách cӫa nó.
42 ± Cҭn thұn tránh cái bүy ³tôi sӁ cho anh sáng mҳt ra´
Mӝt ngưӡi bҥn đã kӇ cho tôi nghe câu chuyӋn vӅ mӝt anh bҥn trҿ tên Sean, cұu ta
đang giұn bӕ mҽ mình. Cұu muӕn cho hӑ mӝt ³bài hӑc´ hay là chӕng lҥi hӑ. Cұu ta
nghĩ rҵng cách tӕt nhҩt đӇ thӵc hiӋn điӅu đó là thi rӟt môn toán. Cұu cҧm thҩy điӅu
này sӁ ³cho hӑ sáng mҳt ra´ bӣi vì cҧ bӕ lүn mҽ cұu đӅu là giáo viên dҥy toán ӣ
trưӡng trung hӑc.
Vҩn đӅ là cұu ta thӵc sӵ thích môn toán và hӑc môn này rҩt khá.
Bҥn tôi đưa ra cách giҧi quyӃt sau. Cô ҩy đã hӓi Sean: ³Bҥn có thӇ cӭ hӑc bình
thưӡng và ráng hӑc chăm chӍ sau đó thuyӃt phөc nhà trưӡng xin hai bҧng điӇm ±
mӝt bҧng điӇm vӟi điӇm sӕ thұt và mӝt là bҧng điӇm rҩt thҩp? Bҵng cách đó, bҥn
có cҧ hai: mӝt bҧng điӇm cӫa mình và mӝt bҧng điӇm đưa vӅ cho bӕ mҽ.´
Sean bұt cưӡi vui vҿ và đã nghĩ đó là mӝt ý rҩt hay.
Dĩ nhiên, mҩu chӕt ӣ chӛ tҩt cҧ chúng ta đӅu có lúc bӏ thҩt bҥi. Khi đó, ta thưӡng
chuyӇn thành hұn thù và rơi vào cái bүy ³tôi sӁ cho anh sáng mҳt ra´. Đó thӵc sӵ là
mӝt cái bүy bӣi vì nó sӁ tӵ huӹ hoҥi bҥn. Sӵ thұt là Sean đã bӏ ³sӕc´ và thҩt vӑng
vӅ bӕ mҽ mình. Nhưng chính cұu ta, chӭ không phҧi bӕ mҽ cұu, là ngưӡi sau cùng
phҧi trҧ giá. Cұu ta đã tӵ tҥo ra hàng đӕng viӋc phҧi bҳt kӏp cho bҧn thân và làm
mҩt đi nhiӅu chӑn lӵa lâu dài trong cuӝc sӕng sau khi tӕt nghiӋp trung hӑc.
Tҩt cҧ chúng ta đӅu mҳc phҧi sai lҫm này, nhưng không có nghĩa đây là mӝt ý hay
ho gì. Tôi biӃt mӝt cô bé hӑc sinh trung hӑc rҩt thích ca hát. Nhưng cô đã không
tham gia vào dàn đӗng ca chӍ vì cô muӕn ³cho bӕ mҽ sáng mҳt ra´. Tôi dám đánh
cưӧc rҵng khi nghĩ lҥi, cô bé sӁ ưӟc gì mình đã không bưӟng bӍnh như vұy.
Tôi biӃt ý nghĩ ³cho hӑ biӃt tay´ cӭ dai dҷng khi chúng ta nәi điên lên ± đӕi vӟi tôi
cũng vұy, cӭ cӕ cãi vã và chӭng minh quan điӇm.
NӃu bҥn có thӇ lùi lҥi mӝt bưӟc và tránh cái bүy này, bҥn có thӇ ngăn không cho
mөc tiêu và cҧm xúc cӫa mình bӏ phá huӹ hay bӏ ҧnh hưӣng bҩt lӧi. Bҥn sӁ thӵc sӵ
thҩy thoҧ mãn khi biӃt rҵng bҥn cũng mҥnh mӁ lҳm. Và cuӕi cùng bҥn sӁ nӣ đưӧc
nө cưӡi.
41 ± Tҥo ҩn tưӧng đҫu tiên tӕt đҽp
NӃu bҥn ghi nhӟ sách lưӧc đһc biӋt này, nó sӁ ngăn đưӧc rҩt nhiӅu căng thҷng xuҩt
hiӋn trong cuӝc sӕng cӫa bҥn. Bҵng cách tҥo ҩn tưӧng đҫu tiên tӕt đҽp, bҥn sӁ
không phҧi ³làm lҥi´ hay cӕ gҳng đҧo ngưӧc ҩn tưӧng ban đҫu tӋ hҥi mà ngưӡi
khác đã có vӅ bҥn.
Dù có thích hay không thì ҩn tưӧng đҫu tiên cũng rҩt quan trӑng. Tôi đã tӯng nghe
nói ngưӡi ta đӏnh hình ý kiӃn ban đҫu cӫa hӑ trong giây phút tiӃp xúc đҫu tiên. Lý
do quan trӑng cӫa sӵ khӣi đҫu tӕt đҽp là mӝt khi ý kiӃn đã đưӧc đӏnh hình thì rҩt
khó bӏ thay đәi. ThӃ nên, nӃu ngưӡi ta thҩy bҥn không thân thiӋn, không tôn trӑng
hoһc thiӃu thiӋn chí (mһc dù bҥn không hӅ có ý đӏnh như vұy) thì hӑ sӁ khó lòng tӱ
tӃ hay thiӋn chí vӟi bҥn đưӧc. Hӑ có thӇ sӁ tránh né bҥn, nói sau lưng bҥn hoһc tâm
sӵ cҧm giác khó chӏu vӅ bҥn vӟi ngưӡi khác. Mӝt sӕ trưӡng hӧp, hӑ có thӇ còn trӣ
mһt chơi xҩu hoһc thiӃu thân thiӋn vӟi bҥn. Bҥn đã không cho hӑ lý do đӇ phҧn
ӭng theo hưӟng khác. Nhӳng ҩn tưӧng ban đҫu tӋ hҥi đó thưӡng đưӧc bӗi thêm
câu: ³Tôi không biӃt hҳn là loҥi ngưӡi gì, tôi không ưa hҳn ta đưӧc´.
Nói cách khác, khi có ai thích bҥn ngay lұp tӭc, nӃu bҥn tҥo đưӧc ҩn tưӧng đҫu tiên
tӕt đҽp, thì ngưӡi đó ít ra cũng sӁ trung lұp ӣ nhӳng nơi mà bҥn có liên quan. Rҩt
nhiӅu trưӡng hӧp ngưӡi ta sӁ cӣi mӣ tӕt bөng vӟi bҥn. Đó là cách đòn bҭy hӳu
hiӋu đӇ làm cho cuӝc sӕng dӉ chӏu hơn. Nói cách khác, mӝt cӕ gҳng nhӓ giӡ đây
cũng thu vӅ rҩt nhiӅu lӧi nhuұn.
Khi bҥn bҳt đҫu tӕt đҽp, ҩn tưӧng khҧ quan cӫa bҥn có khuynh hưӟng tӵ đưӧc tҥo
ra. Bҥn dӉ thương, nên ngưӡi nào bҥn gһp cũng sӁ thích bҥn ngay. Hӑ có cҧm giác
tӕt vӅ bҥn, nghĩ tӕt cho bҥn. Khi hӑ nói chuyӋn vӟi bҥn, lӡi nói cӫa bҥn sӁ là nhӳng
điӅu hay lӁ phҧi. Khi hӑ nói chuyӋn vӟi ngưӡi khác mà tên bҥn đưӧc nhҳc đӃn thì
bҥn sӁ đưӧc bàn đӃn vӟi nhӳng điӇm nәi bұt. NӃu bҥn có thҳc mҳc hoһc có nhu cҫu
gì, ngưӡi đó sӁ không có lý do gì tӯ chӕi giúp bҥn hay giҧi đáp thҳc mҳc cho bҥn.
Mӝt trong nhӳng ҩn tưӧng đҫu tiên tӋ hҥi mà tôi đã tӯng gây ra là khi tôi mӟi lӟn
và đưӧc giӟi thiӋu vӟi mӝt ông hàng xóm. Lúc đưӧc giӟi thiӋu, có mӝt đӭa bҥn cӫa
tôi ӣ đó nӳa. Bây giӡ chúng tôi đã ӣ xa nhau, nhưng khi cùng nghĩ lҥi thì thҩy quҧ
là chúng tôi thiӃu tôn trӑng thұt. Chúng tôi không đӃn nӛi đáng ghét lҳm nhưng
chҷng mҩy khi tӱ tӃ đàng hoàng. Tôi đã nháy mҳt và thay vì nói ³Cháu rҩt vui
đưӧc quen biӃt vӟi chú´ thì tôi lҥi lҫm bҫm gì đó trong miӋng.
Bây giӡ nghĩ lҥi, ҩn tưӧng đҫu tiên bӏ thҩt bҥi đã gây cho tôi mӝt đӕng nhӳng phiӅn
phӭc rҳc rӕi không cҫn thiӃt. Ngưӡi hàng xóm đó không muӕn làm viӋc gì vӟi tôi
hӃt. Ông ta đã cҩm tôi đi vào sân nhà ông, ông cӭ cҵn nhҵn vӅ con chó nhà tôi,
hình như ông cӭ luôn cҧm thҩy bӏ làm phiӅn bӣi nhӳng gì tôi làm. Nhҩt đӏnh là nӃu
tôi đã đơn giҧn chӍ bӓ ra 30 giây hoà nhã, tôn trӑng và thân thiӋn thì quan hӋ cӫa
chúng tôi sӁ khác hҷn rӗi.
Khi bҥn tҥo đưӧc ҩn tưӧng đҫu tiên tӕt đҽp, không chӍ là bҥn đang làm điӅu đúng
đҳn bҵng cách tӕt bөng và chân thành, mà bҥn còn tӵ tҥo đưӧc mӝt thiӋn ý to lӟn.
ChӍ mӝt cӕ gҳng xíu xiu trong viӋc này cũng khiӃn cuӝc sӕng cӫa bҥn tӯ đây trӣ đi
trӣ nên nhҽ nhàng, dӉ chӏu hơn.
40 ± Đӯng giӳ nӛi đau trong lòng
Gánh chӏu đau khә cũng đӫ khó rӗi nhưng viӋc không nhân đôi nӛi đau lên bҵng
cách giӳ kín nó trong lòng cũng rҩt quan trӑng. Khi gһp phҧi chuyӋn đau khә, đӯng
giӳ nó trong lòng. Hãy tâm sӵ vӟi ngưӡi khác. Làm thӃ bҥn sӁ cҧm thҩy mҥnh mӁ
hơn, bình phөc mau lҽ hơn và hoàn toàn hơn. Có ngưӡi khác bên cҥnh nhӳng khi
đau khә thưӡng cҧm thҩy dӉ chӏu và đưӧc an ӫi. Con ngưӡi là mӝt nguӗn hӛ trӧ và
sӭc mҥnh rҩt quan trӑng.
Mӝt sӕ ngưӡi thưӡng hay giӳ nӛi đau trong lòng vì sӧ thành cөc nӧ cӫa bҥn bè hay
ngưӡi nhà. Thưӡng thì không phҧi như vұy. Hãy nghĩ xem nӃu bҥn có mӝt ngưӡi
bҥn tӕt, hay bӕ mҽ hoһc mӝt đӗng nghiӋp đӃn vӟi bҥn khi gһp chuyӋn buӗn thì bҥn
sӁ sҹn lòng như thӃ nào. Tôi đoán là bҥn sӁ dҽp hӃt mӑi chuyӋn đӇ ngӗi lҳng nghe.
NhiӅu năm qua, tôi có quen biӃt nhiӅu bác sӻ chuyên khoa. Tôi thưӡng hӓi hӑ cҧm
thҩy đóng góp lӟn nhҩt cӫa hӑ cho bӋnh nhân là gì. Rҩt nhiӅu bác sӻ trҧ lӡi rҵng có
lӁ món quà quan trӑng nhҩt hӑ chia sҿ vӟi ngưӡi khác chӍ đơn giҧn là sӵ chân
thành, quan tâm, lҳng nghe. Đưӧc lҳng nghe trong khi đang khә tâm là phương
thuӕc thҫn diӋu. Nó giúp bҥn mau chóng hàn gҳn vӃt thương lòng.
Mһc dù có nhiӅu bҥn trҿ tӵ nghĩ là mình quá xҩu hә không thӇ nói ra thì mӝt sӵ
xoa bóp thông thưӡng có thӇ hӳu hiӋu đҩy. Nhӳng tác đӝng cơ hӑc thích hӧp quan
trӑng không ngӡ, đһc biӋt đӕi vӟi nhӳng ngưӡi hiӃm khi đưӧc xoa bóp.
Như mӝt liӋu pháp, sӵ xoa bóp chuyên nghiӋp có thӇ hơi mҳc, không phҧi ai cũng
áp dөng đưӧc. Nhưng bҥn và ngưӡi thân cӫa mình có thӇ đҩm bóp lүn nhau. Tôi và
con gái Kenna cӫa tôi vүn thưӡng hay đҩm bóp cho nhau. Nhưng thӵc ra tôi biӃt
cũng có nhӳng bҥn trҿ chҷng thích đưӧc đҩm lưng tí nào.
Tôi biӃt rҵng có nӛi khә tâm trong lòng không phҧi là ³chuyӋn nhӓ´. Tôi cҧm thҩy
viӋc nêu ra sách lưӧc này rҩt quan trӑng bӣi vì khi bӏ tәn thương, các bҥn trҿ
thưӡng hay sӕng nӝi tâm hơn là chia sҿ cho ngưӡi khác. Nói ra đưӧc luôn khiӃn
mình thҩy dӉ chӏu, nhҩt là khi gһp chuyӋn gì đau buӗn.
39 ± Tұp tính không bұn tâm đӃn nhӳng viӋc thӵc sӵ nhӓ nhһt
Chúng ta đang sӕng trong mӝt thӃ giӟi đҫy căng thҷng, trҫm uҩt. Có lӁ vì vұy nên
có nhiӅu lý do tҥi sao ta lҥi thҩy quá nhiӅu nhӳng hành đӝng bҥo lӵc và nhӳng hình
ҧnh nhӳng bҥn trҿ bҩt hҥnh, tuyӋt vӑng. Tôi không có tham vӑng đưa ra đưӧc hӃt
đӫ mӑi câu trҧ lӡi. Tuy nhiên, tôi ngӡ rҵng mӝt lý do góp phҫn tҥo nên hұu quҧ đó
là khi còn trҿ rҩt ít ai trong chúng ta chӏu khó hӑc cách không bұn tâm đӃn nhӳng
chuyӋn nhӓ. NӃu bҥn cӭ nghĩ đӃn nó thì bҥn cӭ bӏ ám ҧnh suӕt.
Ví dө, bҥn nghĩ xem chuyӋn gì sӁ xҧy ra vӟi ngưӡi không bao giӡ biӃt cách dҽp
chuyӋn gì đó qua mӝt bên? NӃu mӛi viӋc nhӓ nhһt, mӛi cuӝc cãi vã nhӓ, mӛi sӵ
bӵc bӝi nhӓ đӅu đưӧc thәi phӗng, trҫm trӑng lên thì sao? NӃu mүu ngưӡi lý tưӣng
cӫa bҥn day cho bҥn làm quá lên nhӳng trөc trһc nhӓ trong kӃ hoҥch hay nhӳng lӛi
lҫm nhӓ nhһt thì sao? Đương nhiên, nӃu bҥn không thӇ xӱ lý mӝt viӋc nhӓ nhһt vӟi
mӝt chút kiên nhүn, lҥc quan, bình tĩnh thì tình trҥng sӁ thêm trҫm trӑng đӃn nӛi
bҥn bó tay. Nói cách khác, ngưӡi không thӇ xӱ lý mӝt trưӡng hӧp nhӓ, như ti vi bӏ
đӭng hình mӝt chút hay đӗ chơi bӏ lҳp sai, thì dĩ nhiên cũng sӁ không có khҧ năng
xӱ lý đưӧc nhӳng viӋc lӟn hơn, như bӏ ngưӡi yêu nói chia tay, bӏ ngưӡi khác chӍ
trích, hay bӏ điӇm kém trong mӝt môn kiӇm tra quan trӑng.
Mӝt sӕ ngưӡi cӭ thích quan trӑng hoá sӵ viӋc vì hӑ thiӃu tҫm nhìn xa trông rӝng,
tính nhүn nҥi và bình tĩnh cҫn thiӃt đӇ sӕng hҥnh phúc, giҧm thiӇu nhӳng căng
thҷng.
ĐӇ bҳt đҫu, bҥn có thӇ chӑn bҩt kǤ viӋc gì mà bҥn nghĩ là ít khó chӏu và ít quan
trӑng nhҩt đӇ thӱ. Ví dө bҥn thӱ tұp tính nhүn nҥi hơn khi có ngưӡi trong nhà vào
phòng bҥn mà không gõ cӱa. Hoһc là, mһc dù bӏ cám dӛ, đӯng tán gүu vӟi nhӳng
ngưӡi bҥn vӅ nhӳng cӕ tұt cӫa thҫy cô bҥn. Hoһc có thӇ mҽ bҥn sai bҥn làm công
viӋc nhà mà bҥn không hӅ thích làm, nhưng viӋc đó lҥi cҫn thiӃt, thì bҥn hãy thӱ
tұp làm mà không cҧm thҩy khó chӏu. Thӵc hành vӟi nhӳng viӋc tương tӵ hay
nhӳng viӋc hoàn toàn khác hҷn cũng tӕt. Nhӳng gì bҥn cӕ gҳng làm là đӇ có kinh
nghiӋm phҧn ӭng bӟt quyӃt liӋt và cӵc đoan hơn mӝt cách có chӫ đích vӟi nhӳng
viӋc mà trưӟc đây bҥn thưӡng phҧi căng thҷng, lo lҳng. Bҥn đã tұp đưӧc tính không
bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ.
NӃu bҥn thӱ thӵc hành điӅu đó trong trưӡng hӧp khác thì bҥn sӁ bҳt đҫu chҩp nhұn
thӵc tӃ là luôn có nhӳng viӋc thưӡng nhұt không mҩy lý tưӣng hoһc cũng khá
phiӅn toái. Nhưng bҥn sӁ bҳt đҫu ít tӕn công lãng phí hơn vào nhӳng viӋc đó, đưa
đӃn kӃt quҧ là cuӝc sӕng sӁ bӟt căng thҷng hơn. Bҥn sӁ đӇ dành sӭc lӵc cho viӋc
tұn hưӣng cuӝc sӕng, cho tình bҥn và cho nhӳng thành quҧ sӁ đҥt. Nhӳng viӋc đã
tӯng làm phiӅn bҥn sӁ mau chóng hӃt gây phiӅn phӭc cho bҥn nӳa. Thӵc ra, bҥn sӁ
bҳt đҫu đһt ngày càng nhiӅu trưӡng hӧp hơn vào danh mөc ³đây là viӋc không
đáng phҧi bұn tâm´.
Sӵ phiӅn toái trong cuӝc sӕng sӁ luôn là mӝt cөc nӧ phҧi giҧi quyӃt nӃu bҥn cӭ
quan trӑng hoá vҩn đӅ. Tҩt nhiên, nӃu bҥn bӟt quan trӑng hoá vҩn đӅ thì nhӳng
căng thҷng trong cuӝc sӕng sӁ giҧm bӟt, nhӳng viӋc làm cӫa bҥn sӁ hiӋu quҧ hơn
và cuӝc sӕng sӁ lҥi vui vҿ hơn.
38 ± Nhìn ra khҧ năng cơ hӝi
Mӝt trong nhӳng bí quyӃt đӇ giӳ bình tĩnh và hҥnh phúc là nuôi hy vӑng. Và chҳc
chҳn là mӝt trong nhӳng cách tӕt nhҩt đӇ nuôi hy vӑng là nhìn ra nhӳng khҧ năng,
cơ hӝi.
Dĩ nhiên là thҩt vӑng và không thӇ nhìn ra nhӳng khҧ năng thì dӉ lҳm. ĐiӅu đó xҧy
ra bҩt cӭ khi nào ta quá chú trӑng đӃn nhӳng khó khăn phҧi đӕi mһt mà quên đi
tҫm nhìn xa trông rӝng cӫa mình, khi niӅm lҥc quan bӏ lu mӡ dưӟi nӛi sӧ hãi. Ta
quên mҩt đã bao nhiêu lҫn trong quá khӭ ta vưӧt qua đưӧc nhӳng trӣ ngҥi và giӡ
đây ta thӵc sӵ phөc hӗi ra sao.
Cách tӕt nhҩt đӇ nhìn ra nhӳng khҧ năng, cơ hӝi mà tôi biӃt, dù cho đó có là khҧ
năng đөng phҧi mӝt thách thӭc, chiӃn thҳng, đҥt thành tích hay vưӧt qua mӝt rҳc
rӕi, là nghĩ vӅ quá khӭ và nhӟ lҥi xem trưӟc đây mình đã bao nhiêu lҫn làm đưӧc
điӅu đó. Nghĩ vӅ tҩt cҧ nhӳng lҫn bҥn cҧm thҩy chҳc chҳn là mình không làm đưӧc
nhưng cuӕi cùng bҥn vүn thành công. Hãy nghĩ đӃn nhӳng lҫn bҥn tӵ thuyӃt phөc
mình: ³Thách thӭc lҫn này khác hҷn, mình sӁ không bao giӡ vưӧt qua nәi đâu.´
Vұy mà bҥn làm đưӧc. Bҥn đã vưӧt qua đưӧc nӛi thách thӭc mà bҥn phҧi đӕi mһt ±
và mӛi thách thӭc đã giúp bҥn trӣ thành con ngưӡi hôm nay.
Beth là mӝt cô bé 16 tuәi đã chuyӇn chӛ ӣ 3 lҫn chӍ trong vòng 3 năm. Khi cô vӯa
mӟi quen đưӧc mӝt sӕ bҥn mӟi thì bӕ cô lҥi chuyӇn nhà nӳa. Cӭ như vұy, cô sӁ ӣ
trong mӝt nơi xa lҥ, mӝt ngôi trưӡng mӟi, chҷng quen biӃt lҩy mӝt ngưӡi.
Thay vì tӵ chôn mình trong sӵ buӗn chán, Beth đã làm sӕng lҥi hy vӑng đưӧc gһp
gӥ bҥn mӟi. Và cô đã gһp đưӧc. Mӛi lҫn cô chuyӇn nhà, đôi mҳt và trái tim cô luôn
rӝng mӣ đӇ đón nhұn nhӳng ngưӡi bҥn mӟi. Khi cô nhìn lҥi 3 năm vӯa qua, cô đã
không thay đәi mӝt thӭ: trên bưӟc đưӡng cӫa mình, cô đã không bӓ qua mӝt ngưӡi
bҥn nào.
Khi bҥn nhìn ra khҧ năng thay vì nhӳng hҥn chӃ thì mӝt thӃ giӟi hoàn toàn mӟi sӁ
mӣ ra cho bҥn, mӝt thӃ giӟi lҥc quan và nhiӅu cơ hӝi mӟi. Bӣi vì bҥn sӁ đӥ bӏ
nhӳng lo sӧ quҩy rҫy nên sӁ dӉ vưӧt qua mӑi thӭ hơn, dù nó có khó đӃn đâu. Và
cũng bӣi vì tinh thҫn cӫa bҥn sӁ đҫy lҥc quan nên mӛi ngày bҥn cũng sӁ hҥnh phúc
hơn.
37 ± Vưӧt qua căn bӋnh ³sӧ làm xong viӋc´
Thành thұt mà nói, tôi không biӃt thӵc sӵ có điӅu gì gӑi là bӋnh sӧ làm xong công
viӋc hay không, nhưng tôi biӃt là rҩt nhiӅu ngưӡi khә sӣ vì chӭng bӋnh này! Tôi
cũng biӃt là nó làm cho ngưӡi ta rҩt căng thҷng.
Tôi đӏnh nghĩa bӋnh sӧ làm đӃn nơi đӃn chӕn mӑi viӋc như xu hưӟng ³không làm
hӃt hҷn´ mӝt viӋc gì đó, có lӁ làm xong viӋc sӁ khiӃn bҥn cҧm thҩy lo âu hay khó
chӏu sao đó. Đó là thói chӍ làm ³gҫn xong´ nhӳng viӋc như bài tұp, rӱa chén, thҧo
luұn mӝt vҩn đӅ hóc búa, viӋc linh tinh trong nhà hay viӋc gì đó.
NӃu bҥn đã tӯng thuê mӝt ông thӧ mӝc hay mӝt ngưӡi giúp viӋc nhà, bҥn có đӇ ý
thҩy hӑ thưӡng hay làm xong gҫn hӃt mӑi viӋc nhưng chӯa lҥi mӝt ít không? Bҥn
cũng có bao giӡ nhұn thҩy bҧn thân bҥn hay ngưӡi khác có thói quen làm hӃt mӑi
viӋc nhưng đӇ dành lҥi mӝt ít chưa làm không? NӃu bҥn đã tӯng bӏ nhӡ rӱa chén
hay lau nhà, bҥn có thҩy khó lòng ngұm đҳng nuӕt cay làm hӃt sҥch mӑi thӭ
không?
Có ai biӃt đưӧc tҥi sao nhiӅu ngưӡi trong chúng ta có xu hưӟng như thӃ? Có lӁ bӣi
vì chúng ta cҧm thҩy nӃu chúng ta làm mӑi cách cho xong công viӋc thì sӁ bӏ giúi
thêm nhiӅu viӋc nӳa hoăc nӃu chúng ta làm xong, thì sӁ chҷng còn gì đӇ làm nӳa.
Có thӇ chúng ta bӵc mình khi bӏ nhҳc nhӣ bҳt tay vào viӋc. Hay có lӁ còn lý do
khác nӳa.
Nhưng nӃu mөc đích cӫa bҥn là giҧm căng thҷng trong cuӝc sӕng thì bҥn hãy đӑc
qua nhӳng gӧi ý sau. Trưӟc tiên, hãy nghĩ vӅ nhӳng căng thҷng luôn ám ҧnh trong
đҫu bҥn. Khi điӅu gì đó chưa đưӧc thӵc hiӋn, rҩt khó dҽp nó sang mӝt bên đưӧc.
Nó cӭ chiӃm hӃt mӑi sӵ chú ý cӫa bҥn như mӝt cӫa nӧ.
Hơn nӳa, thұt là khә khi bӏ bӕ mҽ, hay thҫy cô, sӃp hay khách hàng cӭ theo dõi và
tҥo áp lӵc lên bҥn. Rҩt khó chӏu khi cӭ bӏ ngưӡi ta thҩt vӑng vӅ mình, hay hӓi han,
nhҳc nhӣ hay cҵn nhҵn hӕi thúc bҥn hoàn thành công viӋc.
Vҩn đӅ ӣ chӛ ai cũng có xu hưӟng chú ý vào nhӳng viӋc ta chưa làm thay vì nhӳng
viӋc ta đã làm xong. Có đúng không, bӕ mҽ bҥn thưӡng chú ý đӃn 10% chưa đưӧc
lau sҥch cӫa căn phòng thay vì 90% đã sҥch sӁ. Hay mӝt thҫy giáo sӁ hӓi: ³Tҥi sao
em không chӏu làm bài này?´ hơn là nói: ³Tôi nghĩ em đã làm gҫn hӃt nhӳng bài
này rҩt tӕt.´
Mӟi đây, tôi đã thuê mӝt ông thӧ đӃn sӱa mӝt chút trong nhà. Ông ta đã làm rҩt tӕt
vӅ mһt kӻ thuұt nhưng đӇ lҥi mӝt đӕng bӅ bӝn trên sàn nhà. Thành thұt mà nói, tôi
đӇ ý đӃn đám rác kia hơn là ҩn tưӧng vӅ kӃt quҧ công viӋc cӫa ông ta. LӁ ra tôi
phҧi nhìn nhұn công viӋc đã hoàn thành rҩt tӕt, nhưng điӅu đó đã bӏ lu mӡ đi do 30
phút lúi húi dӑn dҽp đӕng rác cӫa ông ta. Dù cho ông ta có quan tâm hay không,
nhưng tôi sӁ không bao giӡ thuê ông ta nӳa. NӃu ông ҩy chӏu khó bӓ thêm mҩy
phút đӇ dӑn dҽp tươm tҩt thì đã chҷng có chuyӋn gì phҧi nói.
Mӝt trong nhӳng cách đơn giҧn nhҩt đӇ giҧm bӟt căng thҷng là ráng hӃt sӭc hoàn
thành xong hoàn toàn chuyӋn gì đó bҩt cӭ khi nào viӋc đó nҵm trong khҧ năng làm
đưӧc cӫa bҥn. Bҥn sӁ giҧm đưӧc hàng tҩn căng thҷng bӣi vì bҥn sӁ không phҧi
nghĩ đӃn nó nӳa, bҥn cũng không bӏ bҩt kǤ ai làm phiӅn vì chuyӋn đó nӳa. Ngưӡi
ta sӁ chҷng còn lý gì đӇ chӕng lҥi bҥn đưӧc.
Cách tôi nhìn điӅu đó là thӃ đҩy. Có lӁ bҥn đӏnh làm xong viӋc vào lúc nào đó,
miӉn không phҧi là bây giӡ. Nhưng nӃu bҥn kӃt thúc nó bây giӡ thay vì đӇ sau này,
thì bҥn sӁ không phҧi căng thҷng, bӵc bӝi nӳa. Dù cho đó là viӋc cө thӇ, mӝt
nhiӋm vө hay mӝt viӋc linh tinh, hay cҧ mӝt đӕng viӋc cӭ choán hӃt tâm trí bҥn thì
nӛ lӵc thêm đӇ hoàn tҩt mӑi viӋc bҩt cӭ khi nào có thӇ đӅu có lӧi.
36 ± Đӯng đánh giá thҩp bҧn thân

Rҩt nhiӅu ngưӡi trong chúng ta tҥo nên nhӳng căng thҷng trong cuӝc sӕng chӍ vì
phҥm sai lҫm: đánh giá thҩp bҧn thân. Không đӫ tӵ tin vào khҧ năng, hành vi và tư
chҩt cӫa mình có nghĩa là ta phҧi dӵa vào sӵ hưӟng dүn hay điӅu đӝng cӫa ngưӡi
khác.
Lý do khiӃn điӅu này trӣ nên căng thҷng là vì nó thách thӭc chúng ta thu thұp kiӃn
thӭc, sӵ đӗng ý và ӫng hӝ tӯ nhӳng nguӗn bên ngoài ± đӗng nghiӋp, bӕ mҽ, bҥn
bè, và ngưӡi khác ± hơn là tӵ trong bҧn thân mình. NӃu ta không có sӵ ӫng hӝ đӇ
tìm thì ta cҧm thҩy lo âu căng thҷng. Và thұm chí nӃu ta có đưӧc sӵ ӫng hӝ đó thì
ta lҥi luôn băn khoăn lӥ nó bӏ mҩt đi thì sao. Cҧ hai cách đӅu làm cho ta căng thҷng
và bӭc bӕi. Đó là khi ta cҧm thҩy bӭt rӭt vì cӭ phҧi bұn lòng vì nhӳng chuyӋn vһt
vãnh hay khi ta phҥm sai lҫm và trӣ nên bҩt hҥnh.
Nói cách khác, khi bҥn tӵ tin ӣ bҧn thân mình, bҥn có trách nhiӋm và làm chӫ
nhӳng kiӃn thӭc mà bҥn có đưӧc. Bҥn có thӇ hӑc cách tӵ hào, hӑc cách biӃt mình
đã làm hӃt sӭc mình, trân trӑng nhӳng gì ngưӡi khác nghĩ. Khi điӅu đó xҧy ra, sӵ
tӵ tin cӫa bҥn sӁ tăng lên bӣi vì bҥn sӁ ít tӵ ti đi và sӁ tiêu tӕn ít công sӭc hơn đӇ
quan tâm đӃn nhӳng điӅu ngưӡi khác nói và nghĩ vӅ mình.
Mӑi ngưӡi tôi biӃt đӅu có mӝt sӵ tӵ tin đҫy đӫ bӣi vì có đôi lúc trong cuӝc sӕng,
ngưӡi đó sӁ cҧm thҩy cҫn đӃn nó. Nhӳng ngưӡi này đã nhұn ra rҵng, dù hӑ có cӕ
gҳng chăm chӍ đӃn đâu hay hӑ có trӣ nên thành công đӃn đâu thì lúc nào cũng có
ngưӡi phát hiӋn ra nhӳng sai sót và chӍ trích hӑ. Lúc nào cũng có ngưӡi nghĩ hӑ
chưa đӫ tӕt. Hơn nӳa, hӑ cũng phát hiӋn ra rҵng nӃu hӑ tӵ cҧm thҩy bҧn thân
không tӕt và nhӳng nӛ lӵc cӫa mình chưa đӫ thì nhӳng thành quҧ mà hӑ nhұn đưӧc
cũng không mҩy như ý bӣi vì hӑ đã không cҧm nhұn đưӧc nó. Nhӳng điӅu này
cùng vӟi sӵ tӵ tin chân thұt luôn luôn đưӧc hoan nghênh và sӵ ӫng hӝ và biӃt ơn
luôn dӉ thương, thì cuӕi cùng sӵ tӵ tin cũng xuҩt phát tӯ chính bҧn thân mình. Hӑ
nhұn ra rҵng không ai nghĩ mình có khҧ năng làm cho mình tӵ tin mà đó chӍ là mӝt
quyӃt đӏnh nên thӵc hiӋn.
Sӵ tӵ tin không chӍ xuҩt phát tӯ sӵ thành công mà trái lҥi. Nói cách khác, rõ ràng là
đҥt thӭ hҥng cao khi còn đi hӑc giúp tҥo nên lòng tӵ tin vӅ khҧ năng cӫa bҥn, điӅu
này thұt rõ ràng. Nhưng viӋc biӃt mình là ngưӡi sáng láng, thông minh, tài giӓi và
khôn ngoan, và viӋc thӯa nhұn điӅu đó vӟi mӝt cơ sӣ bình thưӡng sӁ giúp bҥn đҥt
đưӧc thӭ hҥng cao. Sӵ tӵ tin tҥo nên mӝt bҫu nhiӋt huyӃt bên trong đӇ đҥt đӃn
thành công.
Thұm chí nӃu bҥn là mӝt hӑc sinh xuҩt sҳc, mӝt vұn đӝng viên vô đӏch, mӝt tài
năng âm nhҥc hay kӏch nghӋ, hoһc bҥn có mӝt biӋt tài nào đó, sӵ tӵ tin cӫa bҥn vүn
sӁ phҧi xuҩt phát tӯ chính bҥn. Bҥn vүn phҧi tӵ đánh giá bҧn thân mình xem mình
có đáng tӵ tin không. ĐiӅu này không phҧi khó khăn bӣi vì đó là sӵ thӵc.
Có mӝt lҫn tôi đã có mӝt buәi nói chuyӋn vӟi mӝt bҥn hӑc sinh trung hӑc, bҥn này
đang bҳt tay vào làm mӝt đӅ tài nghiên cӭu phӭc tҥp. Tôi nhӟ là mình đã hӓi cô bé:
³Bҥn có biӃt bҥn dӵ đӏnh làm đӅ tài này như thӃ nào không?´ Câu trҧ lӡi cӫa cô nói
lên quan điӇm cӫa sách lưӧc này: ³Không rõ nӳa, nhưng em nhҩt đӏnh sӁ đӫ khҧ
năng làm đưӧc.´ Dù thiӃu mӝt giҧi pháp tӭc thӡi, nhưng cô bé có quyӃt tâm trong
câu trҧ lӡi. Cô bé đã tӵ tin là mình không bӓ dӣ giӳa chӯng công viӋc dù cho công
viӋc có phӭc tҥp đӃn thӃ nào.
Lòng tӵ tin đó xuҩt phát tӯ viӋc tӵ nhҳc đi nhҳc lҥi bҧn thân mình: mình là ngưӡi
có năng lӵc, thông minh, mình sӁ tìm ra giҧi pháp làm tăng cơ hӝi dù cơ hӝi có thӃ
nào. Hãy tin vào bҧn thân mình ± bҥn không phí công đâu.
35 ± Hãy trӣ thành thҫn tưӧng
Có rҩt nhiӅu cuӝc thҧo luұn vӅ tҫm quan trӑng cӫa viӋc có thҫn tưӧng, và ai cũng
công nhұn điӅu đó. Nhưng cũng quan trӑng không kém là trӣ thành thҫn tưӧng.
Thay vì đi theo ngưӥng mӝ và noi gương mӝt ngưӡi nәi tiӃng nào đó thì chính bҥn
hãy trӣ thành mӝt thҫn tưӧng cho ngưӡi khác noi theo.
Khi nghĩ đӃn thҫn tưӧng, bҥn thҩy gì? Tôi nghĩ vӅ nhӳng ngưӡi đang là tҩm gương
tӕt cho mӑi ngưӡi noi theo ӣ nhiӅu khía cҥch như tӱ tӃ, đҥo đӭc, phóng khoáng, tұn
tâm, kiên nhүn, sâu sҳc, chu đáo và siêng năng. Nhưng nӃu bҥn nghĩ kӻ hơn bҥn sӁ
thҩy không cӭ gì phҧi nәi tiӃng thì mӟi có nhӳng đӭc tính đó. Bҩt cӭ ai cũng có thӇ
trӣ thành thҫn tưӧng nӃu có quyӃt tâm, không cҫn thiӃt phҧi trӣ thành mӝt nghӋ sӻ
nәi tiӃng, mӝt chính trӏ gia hay bҩt kǤ mӝt tên tuәi nào khác. Nhӳng ngưӡi đó cũng
có thӇ trӣ thành thҫn tưӧng, nhưng hӑ có thưӡng xuyên ӣ bên cҥnh mình đâu.
Hai đӭa con cӫa tôi có thҫn tưӧng là nhӳng bҥn trҿ. Đӕi vӟi tôi (và đӕi vӟi các
con), nhӳng thҫn tưӧng này quan trӑng hơn nhӳng thҫn tưӧng là nhӳng chính trӏ
gia hay nhӳng nghӋ sӻ nәi tiӃng, dù cho hӑ có đóng góp nhiӅu cho xã hӝi. Nhӳng
bҥn trҿ mà con tôi chӑn làm thҫn tưӧng cũng có cuӝc sӕng bình thưӡng như nhӳng
thanh thiӃu niên khác, chӍ có điӅu hӑ rҩt tӕt bөng vӟi mӑi ngưӡi xung quanh, đһc
biӋt là vӟi trҿ con; hӑ rҩt nӛ lӵc hӑc hành; làm viӋc chăm chӍ; và cӕ gҳng trӣ thành
mӝt con ngưӡi hӳu ích. Đӕi vӟi tôi, đó mӟi đúng là mӝt thҫn tưӧng tuyӋt vӡi!
NӃu bҥn đang cӕ gҳng chăm chӍ đӇ trӣ thành mӝt thҫn tưӧng, bҥn quan tâm đӃn
nhӳng ngưӡi xung quanh, hãy tưӣng tưӧng xem bҥn sӁ cҧm thҩy vui lòng ra sao
khi biӃt là ngưӡi khác nghĩ vӅ bҥn thӃ nào, khi nghe ngưӡi khác nói tӕt vӅ mình, tҧ
mình như ³mӝt ngưӡi thӵc sӵ dӉ thương, tӕt bөng´, hay là ³mӝt ngưӡi chҷng bao
giӡ hҥi ai´, hay là mӝt ³con ngưӡi đҥo đӭc´.
Cuӕi cùng, ngưӡi ta thӵc sӵ nhӟ đӃn bҥn vì cái gì, giá trӏ bҧn thân bҥn ra sao, là tҩt
cҧ nhӳng mүu ngưӡi cӫa bҥn và mүu ngưӡi lý tưӣng mà bҥn trӣ thành. Bҥn cư xӱ
vӟi ngưӡi như thӃ nào? Bҥn xӱ lý nhӳng trưӡng hӧp căng thҷng ra sao? Bҥn có tӕt
bөng không, có công bҵng, chu đáo, tӱ tӃ, hay siêng năng« không?
Dù cho bҥn có nәi tiӃng hay không, bҥn cũng có thӇ tác đӝng đӃn ngưӡi khác bҵng
chính bҧn thân mình, bҵng nhӳng hành đӝng, nhӳng quyӃt đӏnh, và cách cư xӱ cӫa
mình vӟi ngưӡi khác. Khi bҥn biӃt nhӳng điӅu này, thì bҥn là ai cũng không quan
trӑng. Và khi đó, cuӝc sӕng cӫa bҥn trӣ nên khá thanh thҧn, nhҽ nhàng. Quan trӑng
hơn là bҥn sӁ hҥnh phúc.
34 ± Tránh cái bүy 90 ± 10
Đӕi vӟi tôi, đây là mӝt trong nhӳng thói quen kǤ cөc nhҩt mà ngưӡi ta hay mҳc
phҧi. Gì nӳa, nó hình như chҷng chӯa mӝt ai. Nhưng mӝt khi bҥn thҩy đưӧc nó
ngӟ ngҭn và phi lý thì tôi hy vӑng bҥn sӁ nhìn ra đưӧc đó là mӝt cái bүy.
Khi bҥn đưӧc đưa cho xem mӝt tӡ giҩy trҳng, có mӝt đӕm mӵc giây trên đó và
đưӧc hӓi: ³Cái gì đây?´ Bҥn sӁ trҧ lӡi sao? Hҷn là bҥn sӁ trҧ lӡi: ³Mӝt vӃt bҭn´ hay
ít ra cũng là ³Mӝt đӕm mӵc´. Đӕm mӵc thì nhӓ xíu, tӡ giҩy thì trҳng tinh và to gҩp
mҩy lҫn đӕm mӵc, vұy mà có ai thҩy đưӧc cҧ mӝt tӡ giҩy trҳng?!
Cái bүy ³90 ± 10´ xuҩt phát tӯ nhӳng quan sát cӫa tôi (trên hàng ngàn ngưӡi) thҩy
rҵng hҫu hӃt ai trong chúng ta cũng có khuynh hưӟng chú ý đӃn 10% nhӳng điӅu
tӗi tӋ. Con sӕ 90 biӇu thӏ 90% nhӳng gì xҧy ra trong ngày, thưӡng là tӕt đҽp, suôn
sҿ; còn 10 là 10% còn lҥi, thưӡng là nhӳng điӅu gây phiӅn toái, bӵc bӝi.
Tôi gӑi đó là mӝt cái bүy bӣi vì hình như ngưӡi ta thưӡng chú trӑng đӃn nhӳng lӛi
lҫm nhӓ nhһt trong cuӝc sӕng. Dĩ nhiên là mӛi ngày mӛi khác và có nhӳng ngày
cũng xui xҿo thӵc sӵ chӭ. Nhưng thưӡng thì nó diӉn ra thӃ này: giҧ sӱ mӝt ngày
bҥn có mưӡi viӋc phҧi làm, chín viӋc đưӧc làm xong suôn sҿ, chӍ còn mӝt viӋc
không đưӧc như vұy. Vұy thӱ hӓi, bҥn sӁ nghĩ vӅ cái gì suӕt buәi tӕi hôm đó? Bҥn
sӁ than thӣ, tâm sӵ vӟi bӕ mҽ, bҥn thân, đӗng nghiӋp vӅ chuyӋn gì? Bҥn thҩy chưa.
Thêm mӝt ví dө, giҧ sӱ bҥn phҧi tiӃp mưӡi ngưӡi khách hôm đó. Chín ngưӡi thì rҩt
hài lòng và tôn trӑng bҥn, còn mӝt ngưӡi thì thұt hӃt chӛ nói! HiӃm khi nào bҥn nói
vӟi ngưӡi khác là: ³Bҥn biӃt không, hôm đó thұt là hӃt sҭy, hҫu như hôm đó ai
cũng dӉ thương và thân thiӋn cҧ.´ Thay vì vұy, thưӡng thì bҥn sӁ nói: ³Đúng là
mӝt tên dӣ hơi, đӇ tôi kӇ cho cұu nghe hҳn đã làm gì´.
Không phҧi ý tôi là bҥn không đưӧc phép chia sҿ, tâm sӵ vӅ nhӳng chuyӋn bӵc bӝi
trong ngày, tôi cũng không có ý nói là cҫn phҧi luôn luôn chú ý đӃn nhӳng chuyӋn
tӕt đҽp trong cuӝc đӡi. Tôi chӍ nói vӅ viӋc tҥo sӵ cân bҵng hơn trong viӋc chӑn lӵa
xem nên chú ý vào viӋc gì. 90% (hay 80 ± 70% gì đó) cũng đáng đӇ bҥn quan tâm
lҳm chӭ.
Cũng giӕng như đang thưӣng ngoҥn mӝt bӭc tranh đҽp, thay vì chiêm ngưӥng vҿ
đҽp thì bҥn lҥi chú ý đӃn viӋc bҥn chҷng ưa có chӳ ký cӫa hoҥ sӻ trên bӭc tranh.
Xin lһp lҥi là tôi không muӕn nói là bҥn phҧi thích chӳ ký đó, mà có thӇ là mӝt ý
tưӣng hay nӃu bҥn tӵ hӓi mình xem sao mình lҥi tӵ nhiên chú ý đӃn mӝt phҫn nhӓ
mà mình không thích nhӍ? NӃu bҥn chú ý đӃn nhӳng phҫn tâm đҳc thì bҥn sӁ
thưӣng thӭc bӭc tranh đưӧc nhiӅu hơn là nӃu bҥn cӭ bӵc bӝi vì chӳ ký tӝi nghiӋp
kia. Cũng giӕng như vұy,
bҥn sӁ hưӣng thө cuӝc sӕng đưӧc nhiӅu hơn nӃu bҥn hưӟng sӵ chú ý cӫa mình vào
phҫn lӟn nhӳng điӅu tӕt đҽp cӫa cuӝc sӕng thay vì cӭ bұn lòng vӟi nhӳng chuyӋn
bӵc bӝi, phiӅn phӭc.
Khi bҥn áp dөng sách lưӧc này, đôi khi bҥn sӁ bҳt đҫu nhұn thҩy trong khi có mӝt
sӕ khía cҥnh nhҩt đӏnh trong cuӝc sӕng thұt khó khăn và đҫy căng thҷng, thì cũng
có nhiӅu thӭ rҩt dӉ thương. Và khi bҥn chú ý đӃn nhӳng điӅu đó ± và nghĩ vӅ
chúng, nói chuyӋn vӅ chúng ± cuӝc sӕng cӫa bҥn sӁ có vҿ tӕt hơn và đӥ căng thҷng
hơn. Bҥn sӁ xӱ lý nhӳng bӵc bӝi căng thҷng dӉ dàng hơn khi bҥn nhұn thӭc đưӧc
nhӳng gì đúng đҳn vӟi cuӝc sӕng cӫa bҥn.
Khi nói chuyӋn vӟi bӕ mҽ hay mӝt ngưӡi bҥn hãy đӅ nghӏ hӑ kӇ cho bҥn nghe vӅ
giӡ phút thú vӏ nhҩt trong mӝt ngày cӫa hӑ, hӓi cho vui thôi. Hӓi xem hӑ có
chuyӋn gì vui không hay có ai tӱ tӃ, vui tính khác lҥ không. Hӓi hӑ xem hӑ có mӝt
buәi ăn trưa dӉ thương hay hӑ có ý tưӣng gì thú vӏ không. Có lӁ bҥn đã kéo hӑ ra
khӓi thӃ thӫ! Nói cách khác, bҥn sӁ giúp hӑ thө hưӣng nhӳng giây phút khác cӫa
cuӝc sӕng, nhӳng giây phút thú vӏ.
33 ± Hãy chuҭn bӏ tӯ sӟm
Chúng ta đang sӕng trong thӡi đҥi vӝi vã. Ai cũng cҧm thҩy mình bұn rӝn và thӡi
gian thì eo hҽp. Khi bҥn hӓi mӝt bҥn trҿ hay mӝt ngưӡi lӟn rҵng sӵ căng thҷng cӫa
hӑ chӫ yӃu bҳt nguӗn tӯ đâu thì rҩt nhiӅu ngưӡi sӁ nói ³tôi không có đӫ thӡi gian´
hay ³tôi luôn phҧi vӝi vàng´.
Thông thưӡng có mӝt thӡi điӇm nhҩt đӏnh trong ngày ta cҧm thҩy phát điên hơn cҧ.
Ví dө như trong nhà tôi, đó là lúc sáng sӟm. Mһc dù nhà tôi chӍ có 4 ngưӡi, nhưng
dưӡng như có cҧ trăm thӭ phҧi dòm ngó và chuҭn bӏ mӛi ngày. NӃu chúng ta vӝi
vã thì sӁ cӵc kǤ căng thҷng. NӃu không thì mҩy viӋc đó chҷng có nghĩa lý gì cҧ.
Hãy xem hàng đӕng nhӳng hoҥt đӝng tương tӵ đưӧc xӱ lý rҩt khác, tuǤ vào chúng
ta có bao nhiêu thӡi gian cho phép. Tôi bӏ thuyӃt phөc rҵng mӝt trong nhӳng lý do
ngưӡi ta cҧm thҩy lúc nào cũng phҧi quá vӝi vã là hӑ thҩt bҥi trong viӋc tӵ cho bҧn
thân mӝt thӡi giӡ đӫ đӇ chuҭn bӏ. Ví dө như nӃu phҧi tӕn mӝt giӡ đӇ làm mӑi viӋc
hӑ cҫn phҧi làm, gҫn như ai cũng cho bҧn thân tӕi đa mӝt giӡ đӇ làm chuyӋn đó.
Không hơn không kém. Cho nên nӃu mӑi thӭ diӉn ra trôi chҧy và không hӅ có
nhӳng vҩn đӅ không như mong đӧi, nhӳng phiӅn toái, nhӳng cú điӋn thoҥi đӝt
xuҩt, quên thӭ này, nhӟ thӭ kia hay nhӳng viӋc tӕn thӡi giӡ khác thì hӑ sӁ chӍ làm
nó nӃu hӑ vӝi vàng. Cҧ ngày hôm đó sӁ bӏ đһt trong sӵ căng thҷng thұm chí nӃu
mӑi viӋc đӅu trôi chҧy.
Bҧn chҩt cӫa sӵ vӝi vàng là căng thҷng. Bҥn hҩp tҩp vӝi vã, tӵ hӓi sao mình bұn
rӝn đӃn thӃ. Bҥn có thӇ nghĩ vӅ hұu quҧ cӫa viӋc đi trӉ, hoһc làm không đúng hҥn
và ai sӁ nәi khùng lên vӟi bҥn.
Tuy nhiên, rҩt thú vӏ khi lҳng nghe lӡi xin lӛi cӫa ngưӡi ta khi hӑ đi trӉ. ³Tôi
không có đӫ thӡi giӡ´ là lӡi xin lӛi thӭ nhҩt. Dҥng thӭ hai là ³Tôi phҧi làm quá
nhiӅu viӋc´. HiӃm khi nào bҥn nghe đưӧc sӵ thұt là ³tôi không cho bҧn thân đӫ
thӡi giӡ´. Bҥn có thҩy gì khác nhau không? Trong trưӡng hӧp mӝt bҥn cho mình là
nҥn nhân cӫa thӡi gian. Có lӁ bҥn sӁ tiӃp tөc thưӡng xuyên tái phҥm bӣi vì bҥn coi
vҩn đӅ như nó không nҵm trong khҧ năng kiӇm soát cӫa bҥn. Tuy vұy, trong
trưӡng hӧp thӭ hai, bҥn cho là mình có khҧ năng, năng lӵc tӵ cho bҧn thân thêm
thӡi gian.
Đôi khi chúng ta cho phép bҧn thân đӫ thӡi giӡ nhưng thay vì sҹn sàng hӃt mӑi
thӭ, chuҭn bӏ hӃt 100% thì chúng ta chӍ làm nhӳng thӭ mà tôi hay gӑi là ³gҫn như
đã sҹn sàng´. Sau đó, vào phút chót, chúng ta mӟi nhҧy dӵng lên đӇ làm nhӳng
viӋc còn chӯa lҥi ± làm bӳa ăn trưa, tìm mӝt quyӇn sách, cҥo râu, nhһt nhҥnh mҩy
thӭ linh tinh, tìm giҫy dép, gӑi điӋn thoҥi gҩp, hay gì gì nӳa. Cӭ đӇ nưӟc đӃn chân
mӟi nhҧy rӗi thҩy bӏ áp lӵc. Cҧm giác bӏ áp lӵc có thӇ ҧnh hưӣng bҥn suӕt cҧ ngày,
khiӃn cho bҥn cҧm thҩy ngӝt ngҥt và cӭ bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ.
Hҫu hӃt nhӳng lҫn căng thҷng như thӃ có thӇ đưӧc loҥi trӯ khӓi cuӝc đӡi bҥn mãi
mãi. Bҥn chӍ cҫn nhìn ra vҩn đӅ tӵ phát sinh. Thұt khó lòng thӯa nhұn rҵng thưӡng
thì thiӃu thӡi giӡ không phҧi là vҩn đӅ mà vҩn đӅ ӣ chӛ bҥn không cho bҧn thân đӫ
thӡi giӡ. Đó là bҥn không chӏu làm đӫ mӑi cách đӇ chuҭn bӏ sҹn sàng.
Bҥn có thӇ áp dөng lý luұn như thӃ này vào cҧ nhӳng dӵ đӏnh lâu dài. Ví dө như
bҥn sӁ rҩt thư thái khi làm mӝt bҧn báo cáo vӅ quyӇn sách đã đӑc trưӟc thӡi hҥn
thay vì đӇ đӃn tӕi mӏt mӟi lôi ra làm. Hay gӣi mӝt tҩm thiӋp sinh nhұt sӟm mӝt
tuҫn thay vì gӣi sát ngày rӗi thҩp thӓm mong cho nó đӯng đӃn trӉ. Có rҩt nhiӅu
điӅu có thӇ áp dөng sách lưӧc này. Tuy nhiên khi bҥn đã áp dөng nó, tôi mong rҵng
nó cũng sӁ giúp ích cho bҥn nhiӅu như đã tӯng giúp ích cho tôi.
32 ± Cho phép mӝt ý tưӣng mӟi đӃn vӟi bҥn
Tôi thích sách lưӧc này bӣi vì nó là cách ít phҧi cӕ gҳng nhҩt! Mà thӵc tӃ là càng ít
nӛ lӵc thì càng tӕt.
Tҩt cҧ chúng ta đӅu tӵ có trong bҧn thân rҩt nhiӅu trí khôn, đôi khi bҥn có thӇ gӑi
đó là thông minh bҭm sinh. Nhưng không may là sӵ khôn ngoan này thưӡng bӏ
quҩy rҫy bӣi nhӳng ý nghĩ, ý tưӣng, kӃ hoҥch, nӛi sӧ hãi, mâu thuүn và bӕi rӕi đҫy
trong trí óc cӫa chúng ta. Cũng như mһt trӡi vүn hiӋn diӋn trên bҫu trӡi ngay cҧ khi
bҥn không nhìn thҩy đưӧc vì có mây che, sӵ khôn ngoan cӫa bҥn cũng ӣ đâu đó,
chӡ lúc bҥn gӑi nó ra.
Trí khôn đưӧc gӑi ra tӕt nhҩt là nhӡ vào nhӳng vҩn đӅ đi đôi vӟi trái tim ± ví dө
như khi bҥn cҫn biӃt cách nӕi lҥi mӝt mӕi quan hӋ, sӕng hoà thuұn hơn vӟi anh chӏ
em và bӕ mҽ, giúp mӝt ngưӡi bҥn gһp rҳc rӕi, tiӃn lên sau khi phҥm lӛi, đưa ra mӝt
quyӃt đӏnh khó khăn ± hoһc khi bҥn không biӃt là phҧi làm tiӃp điӅu gì. Nhӳng
dҥng vҩn đӅ như thӃ, và nhӳng dҥng tương tӵ đòi hӓi không chӍ sӵ thông minh
sáng dҥ mà còn mӝt cҧm nhұn êm ái, mӝt tâm trí thҧnh thơi, và nhiӅu sӵ khôn
ngoan nӳa.
Bҥn có thӇ tưӣng tưӧng trí óc bҥn cũng như mӝt món đӗ chơi bên trong chӭa đҫy
nưӟc và nhӳng bông tuyӃt. Khi bҥn lҳc nó, bông tuyӃt bay lӝn xӝn khҳp nơi nhưng
khi bҥn đӇ nó lҳng xuӕng, nhӳng bông tuyӃt sӁ bình tĩnh sҳp đһt trên sàn. Cũng
như vұy, bҥn có thӇ xҧ hơi đҫu óc, đӇ nhӳng suy nghĩ tӵ đӃn và cho phép chúng
bình tĩnh tӵ sҳp đһt. KӃ tiӃp, vӟi đҫu óc thҧnh thơi, hãy tӵ nhӫ rҵng bҥn cҫn mӝt
câu trҧ lӡi khôn ngoan và thích đáng cho vҩn đӅ, tình trҥng khó xӱ cӫa bҥn. Hãy
thư giãn trong ít phút.
Đôi khi có nhӳng kӃt quҧ rҩt tuyӋt vӡi xҧy ra. Thay vì bҥn phҧi tích cӵc đeo đҷng
nhӳng ý tưӣng hay nhҩt bҵng cách cӕ nҳm bҳt chúng thì nhӳng ý tưӣng mӟi sӁ bҳt
đҫu đӃn vӟi bҥn mӝt cách đӝt ngӝt. Thay vì suy nghĩ tích cӵc, ép buӝc hay chұt vұt
bҥn chӍ đơn giҧn cho phép nhӳng ý tưӣng thҩm qua và nәi lên. Cҧ quá trình chӍ tӕn
có mӝt vài phút, hay đôi khi lâu hơn mӝt chút. Cũng có lúc không có gì xuҩt hiӋn
ngay, nhưng sau đó khi bҥn ít mong đӧi nhҩt thì câu trҧ lӡi sӁ tӵ nҧy ra trong đҫu
bҥn.
Lý do có kӃt quҧ tӕt như vұy là vì nhӳng sӵ kiӋn đã đưӧc lưu giӳ trong đҫu. Câu
trҧ lӡi nҵm ӣ đâu đó. Tҩt cҧ nhӳng gì bҥn đang làm bây giӡ sӁ cho câu trҧ lӡi có cơ
hӝi xuҩt hiӋn!
Mӝt cһp vӧ chӗng tôi quen biӃt đã lâu có mӝt cô con gái 17 tuәi, cô bé đang gһp
khó khăn. Cô quá vưӟng bұn đӃn nhӳng khó khăn thưӡng nhұt và lúng túng không
biӃt làm gì sau khi hӑc xong trung hӑc, lo lҳng viӋc phҧi rӡi xa bҥn bè đӃn nӛi cô
trӣ nên không thӇ quyӃt đӏnh bҩt kǤ điӅu gì cho tương lai. Bӕ mҽ, thҫy cô thұm chí
cҧ bҥn bè cô tҩt cҧ đӅu khuyӃn khích cô ³suy nghĩ điӅu đó cҭn thұn´, ³tính toán kӻ
càng´« Vҩn đӅ là cô càng nghĩ nhiӅu đӃn nó thì cô càng lúng túng và lo sӧ hơn.
Sau khi nghe vӅ ý tưӣng đơn giҧn này và tӵ thӵc hành nó, bӕ mҽ cô nhҽ nhàng đӅ
nghӏ cô thӱ xem. Cҧ hai đӅu nói: ³Hãy tҥm quên viӋc quyӃt đӏnh đi mӝt lúc. ĐiӅu
gì đó sӁ đӃn vӟi con khi con ít mong đӧi nó nhҩt.´
Vӟi lӧi ích cӫa mӝt trí óc thҧnh thơi, trong vòng vài ngày, con gái hӑ đã biӃt rҵng
điӅu cô thӵc sӵ cҫn làm là đăng ký vào mӝt trưӡng đҥi hӑc ӣ đӏa phương.
Mӝt sӕ câu trҧ lӡi cӫa các bҥn có thӇ đҫy bҩt ngӡ và kӏch tính, mӝt sӕ khác lҥi rҩt
giҧn dӏ và thông thưӡng. Nhưng có mӝt điӅu chҳc chҳn. NӃu ³viӋc chӍ ra điӅu gì
đó´ đang đӏnh thӵc hiӋn thì nó thưӡng làm khá nhanh chóng. NӃu điӅu đó không
đưӧc thӵc hiӋn, bҥn có lӁ muӕn thӱ nghiӋm sách lưӧc này; nó có thӇ giúp bҥn làm
đưӧc.
31 ± Bӓ đi
Rҩt khó ưӟc chӯng đưӧc tôi đã tránh hay giҧm thiӇu đưӧc bao nhiêu căng thҷng
bҵng ý chí cӫa mình khi bӓ đi khӓi nhӳng cuӝc xung đӝt. Nhưng tôi có thӇ đoan
chҳc rҵng đó là yӃu tӕ chӫ đҥo góp phҫn khiӃn đҫu óc tôi thanh thҧn và hҥnh phúc.
NhiӅu ngưӡi nghĩ rҵng yӃu kém mӟi bӓ đi. Tôi không đӗng ý, ai cũng có thӇ gây
gә, hay đánh lӝn. DӉ ӧt nên hҫu như ai cũng làm vұy. Nhưng tôi tin rҵng muӕn bӓ
đi thì cҫn phҧi mҥnh mӁ và khôn ngoan.
Tôi không chӍ nói đӃn bӓ đi khӓi nhӳng cuӝc chҥm trán chân tay mà còn muӕn nói
đӃn viӋc bӓ đi khӓi nhӳng cuӝc xung đӝt, bҩt hoà có thӇ dүn đӃn căng thҷng, đau
buӗn, khә sӣ, lo lҳng hay cãi lӝn.
May mҳn cho tôi là hҫu hӃt nhӳng ngưӡi mà tôi làm viӋc cùng hay phҧi tiӃp xúc
đӅu tuyӋt vӡi, có đҥo đӭc. Nhưng đôi lúc tôi cũng tình cӡ gһp nhӳng ngưӡi vô lý,
cáu gҳt, thù nghӏch, thӫ thӃ, có khuynh hưӟng cãi cӑ hay chӍ đơn giҧn là khó tính.
Mӝt sӕ ngưӡi hình như thích ³gây lӝn´, tôi đoán là bҥn đã tӯng gһp nhӳng dҥng
ngưӡi như vұy.
Có nhӳng ngưӡi khoái đe doҥ và cãi cӑ vӟi ngưӡi khác, mӝt sӕ ngưӡi thӵc sӵ thích
thú vӟi viӋc kiӋn cáo hay nhӳng dҥng xung đӝt khác. Tôi vӯa mӟi bӏ đe doҥ kiӋn
tөng chӍ đơn giҧn vì tôi đã đӗng ý giúp đӥ ngưӡi khác, mà ngưӡi này không thích
như vұy! Đúng là chuyӋn lӕ bӏch, nhӓ mӑn mà tôi tӯng chӭng kiӃn. Trong khi rҩt
nhiӅu ngưӡi nghe tôi kӇ chuyӋn đã xúi tôi gây lҥi, thưa hҳn vì tӝi quҩy rӕi thì tôi
vүn chӑn cách bӓ đi. Sao vұy? Tôi kém cӓi quá ư? Tôi không nghĩ vұy.
Thӱ nghĩ xem nӃu tôi buӝc mình vào xung đӝt thì chuyӋn gì sӁ xҧy ra? Tôi phҧi
tӕn biӃt bao năng lưӧng, bao nhiêu thӡi giӡ suy nghĩ đӃn chuyӋn này. Bҥn cӭ giӳ
vӳng sӵ giұn dӳ, bӵc bӝi, căng thҷng, bҥn tҥo nên lòng căm thù, oán giұn, phí thӡi
gian đӇ bàn bҥc vӟi ngưӡi khác. Trong đҫu thì đҫy nhӳng chuyӋn tiêu cӵc, bҥn cӕ
gҳng chӭng tӓ thӃ cӫa mình. Bҥn gây sӵ và cӕ làm cho đӕi phương sai. Bҥn thuê
luұt sư, bҥn đӃn toà án, đã xong chưa? Bҥn cӭ cҧm thҩy như bҥn là ³phe chính
nghĩa´.
Trong trưӡng hӧp cӫa tôi thì hҫu hӃt sӁ phai nhҥt dҫn đi và cuӕi cùng tiêu tan. NӃu
tôi cӭ dҥi dӝt phҧn công lҥi và xung đӝt leo thang, thì chuyӋn bé hoá ra to. Tôi tin
là tӕt hơn đӯng bұn lòng làm gì đӃn nhӳng viӋc cӓn con đó.
Robert, mӝt anh bҥn 16 tuәi đã bӏ mҩy tên bҥn thân xúi bҭy đi đánh lӝn vӟi mӝt
ngưӡi mà hӑ cho là đang đӏnh méc tӝi gì đó cӫa Robert cho hiӋu trưӣng trưӡng. Hӑ
thúc giөc cұu ta và khích: ³Cұu không thӇ đӇ cho nó thoát đưӧc´. Robert đã đón
đánh anh chàng kia đӃn trӑng thương. Trong khi nhӳng kҿ kích đӝng thì vô tư
ngoҥi phҥm thì Robert bӏ bҳt giam trong trưӡng cҧi tҥo trҿ em vӏ thành niên mӝt
năm. NӃu cұu ta chӏu bӓ đi thì đã tránh đưӧc mӝt năm khә sӣ này rӗi.
Rҩt nhiӅu trưӡng hӧp tương tӵ, ai đó gây sӵ vӟi bҥn, lái xe vưӧt mһt xe bҥn, sӱa
lưng bҥn trưӟc đám đông, tӕ cáo bҥn vӅ chuyӋn gì đó« Bҥn có thӇ không tán
thành ngưӡi không thӇ ³đӗng ý vӟi nhӳng bҩt đӗng´ và có nhu cҫu phҧi đҩu tranh
vì chuyӋn đó. Nhӳng trưӡng hӧp cө thӇ thì bҩt tұn. Tҩt cҧ chúng ta đӅu có lúc phҧi
gһp trưӡng hӧp chӑn lӵa giӳa viӋc chiӃn đҩu chӭng minh mình thuӝc vӅ ³lӁ phҧi´
hay đơn giҧn chӍ bӓ đi.
Tҩt nhiên cũng có trưӡng hӧp viӋc phҧn công lҥi là khôn ngoan và cҫn thiӃt, nhưng
hҫu hӃt trưӡng hӧp thì viӋc bӓ đi là khôn ngoan và thӵc tӃ hơn. Làm như vұy sӁ
cӭu bҥn khӓi nhӳng cuӝc cãi vã, tai hoҥ và bӵc mình hơn là bҥn tưӣng rҩt nhiӅu.
30 ± Bӟt đi 25% nhӳng lӡi phê phán
Đây là mӝt sách lưӧc rҩt bә ích vì hai lý do: mӝt là hiӇn nhiên bҩt kǤ ai cũng có thӇ
bӟt đi 25% nhӳng lӡi phê phán nӃu hӑ cӕ ý thӵc hiӋn, hai là vӟi mӛi lӡi phê phán
đưӧc bӟt đi, bҥn sӁ đưӧc hӗi đáp mãn nguyӋn hơn. Bҥn cũng có thӇ nhұn ra mình
cӣi mӣ hơn và sҳc bén hơn.
Khi bҥn bҳt tay vào thӵc hiӋn sách lưӧc này, hãy chuҭn bӏ tinh thҫn, có thӇ bҥn sӁ
hơi bӏ ³sӕc´. Bҥn có thӇ khám phá ra rҵng bҥn và bҥn bè tӕn bao nhiêu là sӭc lӵc
đӇ chӍ trích, chê bai. Hҫu hӃt chúng ta tìm cách phê phán gҫn như đӫ mӑi thӭ.
Chúng ta phê phán thӃ giӟi, chính sách, nhӳng ngưӡi nhìn sӵ viӋc khác vӟi chúng
ta, nhӳng ngưӡi cư xӱ khác chúng ta. Chúng ta thưӡng phê phán nhӳng ngưӡi
trong nhà, ӣ trưӡng, thҫy cô, chӍ trích nhӳng ngưӡi mãn nguyӋn cũng như ngưӡi
bҩt mãn cuӝc sӕng.
Cách đӇ có thӇ bӟt chê bai phê phán đi là phҧi rҩt thҷng thҳn, cӣi mӣ. Đơn giҧn là
bҥn bҳt đҫu đӇ tâm vào nhӳng gì bҥn suy nghĩ và nói đӃn, đһc biӋt khi bҥn đang
phê phán. John, mӝt anh bҥn 13 tuәi có câu nói vӅ điӅu này tӕt nhҩt: ³Thұt kǤ lҥ,
tôi phát hiӋn ra mình đang phê phán ngưӡi đã phê phán tôi´. Tôi phҧi công nhұn là
tôi cũng tӯng làm như vұy.
Bҥn có thӇ tӵ nói vӟi mình nhӳng điӅu như: ³Ӗ, mình cӭ chê bai hӃt luôn miӋng ±
mình phҧi bӟt đi mӟi đưӧc´ hay điӅu gì tương tӵ. Khi tâm trí bҥn nghĩ lӋch qua
nhӳng lӡi phê phán không thích đáng, không cҫn thiӃt hay không công bҵng, bҥn
hãy gҥt bӓ nó trưӟc khi nó có cơ hӝi leo thang.
Cũng không cҫn phҧi làm như vұy vӟi nhӳng lӡi phê phán thích đáng bӣi vì nhҩt
đӏnh cũng có nhӳng lúc sӵ phê bình là thích đáng và quan trӑng. Tuy nhiên, tôi
đang ám chӍ đӃn nhӳng dҥng phê phán theo phҧn ӭng bҧn năng thưӡng xuҩt phát tӯ
nhӳng tin đӗn nhҧm, hay tính tình bҫn tiӋn, tҫm thưӡng, theo thói quen, hay chӍ
đơn giҧn tӯ nhӳng điӅu tiêu cӵc.
Phҫn đông các bҥn trҿ tôi tӯng đӅ nghӏ thӱ sách lưӧc này đӅu nói rҵng khi bӟt phê
phán đi, hӑ yêu mӃn bҧn thân hơn trưӟc đây. Tôi đoán là bҥn sӁ phát hiӋn ra sách
lưӧc này như mӝt tia sáng giúp bҥn tӍnh ra. Nhưng dù cho bҥn làm bҩt cӭ điӅu gì,
cũng đӯng quá khó khăn vӟi bҧn thân.
NӃu bӏ chӍ trích vӅ xu hưӟng thích phê phán cӫa mình, bҥn sӁ cҧm thҩy sao? Hãy
nhӟ tránh đӯng đӇ như thӃ.
29 ± Tìm thҩy sӵ thanh thҧn trong viӋc cho đi
Không có cҧm giác nào giӕng như cҧm giác biӃt là mình vӯa làm đưӧc mӝt viӋc tӕt
vӟi ai đó, dù cho ngưӡi đó cҧm ơn mình hay không, chӍ biӃt mình đã làm điӅu tӕt.
Mӝt trong nhӳng ngưӡi anh hùng hay hình ҧnh lý tưӣng cӫa tôi là mҽ Teresa, mӝt
nhà lãnh đҥo tôn giáo mà cҧ cuӝc đӡi cӫa bà đưӧc biӃt đӃn như mӝt ngưӡi thҫy vӅ
hoà bình, lòng tӕt, lòng tӯ thiӋn, tình thân ái và tình yêu thương. Câu nói mà tôi
tâm đҳc nhҩt cӫa bà là: ³Chúng ta không thӇ làm nhӳng điӅu lӟn lao trên trái đҩt
này. Chúng ta chӍ có thӇ làm đưӧc nhӳng viӋc nhӓ bҵng tình yêu thương rӝng lӟn.´
Ý cӫa bà là chúng ta không thӇ thay đәi thӃ giӟi bҵng hành đӝng; chúng ta chӍ có
thӇ góp phҫn nhӓ nhoi, bӅn bӍ. Khi đưӧc hӓi: ³Ngưӡi ta có thӇ làm gì đӇ đưӧc hҥnh
phúc?´ bà và nhӳng giáo dân khác đã trҧ lӡi: ³Làm viӋc tӕt cho ngưӡi khác.´ Bҥn
sӁ nhұn thҩy rҵng khi bҥn tӕt, thӃ giӟi dưӡng như cũng tӕt. Khi bҥn tӱ tӃ và chu
đáo, thӃ giӟi sӁ đáp trҧ lҥi bҥn.
Tôi đã bӏ mӝt nhóm các bҥn trҿ tôi gһp ӣ Alabama gây ҩn tưӧng mҥnh. Tôi đã xin
hӑ ³bұt mí´ cho tôi vӅ nhӳng cách hӑ giúp ngưӡi khác. Hӑ trҧ lӡi rҵng công viӋc
rҩt vui và dӉ dàng cũng như cӵc kǤ bә ích, hӑ giúp ngưӡi khác làm bài tұp nhà,
giҧng bài, hoһc giúp ngưӡi ta thoát khӓi rҳc rӕi ± tҩt cҧ đӅu là nhӳng ý tưӣng tuyӋt
vӡi. Có mӝt sinh viên đang làm viӋc vӟi mӝt ý tưӣng cӵc kǤ hay. Cô ta cӕ gҳng
thiӃt lұp mӝt dӵ án trong lӟp đӇ mӑi ngưӡi trong lӟp có thӇ quyên góp tiӅn, và cҧ
lӟp cùng nhau tài trӧ cho nhӳng trҿ em nghèo khó cӫa nưӟc khác. Bҥn có thӇ
tưӣng tưӧng đưӧc điӅu gì sӁ xҧy ra nӃu mӛi trưӡng đӅu nhân rӝng ý tưӣng tuyӋt
vӡi như vұy? Cҧ thӃ giӟi sӁ tӕt đҽp hơn và bӟt đi đau thương mҩt mát.
Đôi khi, bênh vӵc kҿ yӃu hay tӯ chӕi không trêu chӑc ngưӡi khác là mӝt hành
đӝng nhӓ cӫa lòng nhân ái. Hơn nӳa, chào hӓi hay mӍm cưӡi vӟi ngưӡi khác cũng
là đӫ. Bҥn cũng có thӇ cho đi bҵng cách chӍ đưӡng cho ngưӡi bӏ lҥc đưӡng hay kӃt
thân vӟi bҥn mӟi vào lӟp đӇ bҥn đӥ bӥ ngӥ, hoһc là nhӟ ghi lӡi cҧm ơn, rҩt rҩt
nhiӅu nhӳng chuyӋn nhӓ như vұy.
Không có gì phҧi bàn cãi rҵng mӝt trong nhӳng bí quyӃt quan trӑng nhҩt trên thӃ
giӟi là bҥn sӁ thҩy hҥnh phúc hơn khi bҥn cho đi. ThӃ nên, hãy dành thӡi gian suy
nghĩ vӅ nhӳng cách bҥn có thӇ cho đi nhiӅu hơn. Tôi dám chҳc vӟi bҥn là viӋc làm
đó chҳc chҳn rҩt tuyӋt vӡi.
28 ± Dám thӇ hiӋn lòng nhiӋt tình
NhiӋt tình là tia lӱa cӫa năng lưӧng và ý thӭc quan tâm và cҧm hӭng kích thích nӛ
lӵc, nhӳng ý tưӣng hay, sӵ tұp trung chú ý, sáng tҥo và lao đӝng hăng say. Ngưӡi
nhiӋt tình có óc sáng tҥo, có nguӗn cҧm hӭng và hoàn toàn vui vҿ vӟi mӑi ngưӡi
xung quanh.
Lòng nhiӋt tình có thӇ giúp bҥn vưӧt qua nhiӅu khó khăn trӣ ngҥi trong cuӝc sӕng.
Ӣ trưӡng trung hӑc và đҥi hӑc, lòng nhiӋt tình cӫa tôi đã bù lҥi đưӧc nhӳng khó
khăn trong các môn hӑc cӫa tôi. Hҫu như trong mӑi thӭ, nhӳng ngưӡi hưӟng dүn
cҧm nhұn đưӧc lòng nhiӋt tình cӫa tôi nên hӑ đã giúp đӥ tôi hӃt mình, lòng nhiӋt
tình cӫa tôi đã lây sang hӑ nên hӑ cũng muӕn tôi thành công. Trong nghӅ nghiӋp
cӫa tôi, mӕi liên hӋ giӳa lòng nhiӋt tình và thành công càng rõ nét hơn. HiӇn nhiên
mӑi ngưӡi mà tôi tӯng tiӃp xúc ± nhà xuҩt bҧn, ông bҫu các cuӝc diӉn thuyӃt, thính
giҧ cӫa tôi, công chúng ± đӅu nói vӟi tôi rҵng điӅu khiӃn hӑ khâm phөc ӣ tôi là
lòng nhiӋt tình. Hҫu như không bao giӡ là trí thông minh, nguyên tҳc làm viӋc, sӵ
hiӇu biӃt trong kinh doanh hay nhӳng đӭc tính khác nӳa cӫa tôi. Không hҷn là
nhӳng đӭc tính này không quan trӑng, mà chӍ vì đó không phҧi là nhӳng điӅu
ngưӡi khác cҧm nhұn vӅ bҥn. Nhӳng gì ngưӡi khác cҧm nhұn vӅ bҥn là sӵ chân
thành và lòng nhiӋt tình cӫa bҥn.
Hãy nghĩ xem, tҩt cҧ nhӳng ngưӡi công thành danh toҥi mà bҥn ngưӥng mӝ, dù là
mӝt ngôi sao thӇ thao hay thҫn tưӧng cӫa giӟi trҿ, thҫy giáo, bӕ mҽ, doanh nhân,
nhà văn, ca sĩ« đӅu có chung mӝt điӇm chung: hӑ luôn nhiӋt tình hӃt lòng vӟi
công viӋc mà hӑ làm.
Tôi đã tӯng thuê mӝt sӕ ngưӡi đӃn làm viӋc và biӃt nhiӅu ngưӡi khác cũng thӃ.
Theo quan điӇm cӫa tôi, sӵ nhiӋt tình là yӃu tӕ nһng ký hơn nhӳng yӃu tӕ khác đӇ
tôi quyӃt đӏnh tuyӇn dөng. Nói cách khác, trong khi điӇm sӕ, thӭ hҥng, sӵ thông
minh, hay nhӳng yӃu tӕ khác có thӇ quan trӑng, nhưng không ai (kӇ cҧ tôi) thӵc sӵ
muӕn làm viӋc vӟi ngưӡi ³ù lì´ vӟi mӑi ngưӡi xung quanh, mӝt ngưӡi mà hay hӡn
dӛi, cau có, thiӃu sӭc sӕng hoһc hӡ hӳng, hӡi hӧt. Rҩt đơn giҧn, nhӳng ngưӡi khác
không muӕn làm viӋc nhiӅu vӟi ngưӡi thӡ ơ, thiӃu nhiӋt tình.
Bӝc lӝ sӵ quan tâm chân thành và lòng nhiӋt tình trong mӑi viӋc bҥn làm, và tò mò
vӅ nhӳng gì ngưӡi khác đang làm. Sӵ thay đәi nhӓ trong thái đӝ có thӇ là nhӳng gì
bҥn cҫn đӇ đưa cuӝc sӕng đҥt đӃn nhӳng ưӟc mơ.
27 ± Đӯng chӡ đӧi cuӝc sӕng dӉ dàng hay không hӅ có rҳc rӕi
Khi bҥn hӓi mӑi ngưӡi có mong đӧi mӝt cuӝc sӕng dӉ dàng hay không chút phiӅn
toái, thì hҫu hӃt đӅu trҧ lӡi: ³Dĩ nhiên, tôi chҷng mong như vұy.´ Khi bҥn đӇ tâm
xem cách mӑi ngưӡi phҧn ӭng lҥi vӟi nhӳng xui rӫi nhӓ thì bҥn sӁ thҩy rõ rҵng trên
thӵc tӃ chúng ta lúc nào cũng mong đӧi mӝt cuӝc sӕng dӉ dàng. Nói cách khác, ta
không thӇ cӭ ³bұn tâm´ bҩt cӭ khi nào cuӝc sӕng không phù hӧp vӟi cách mà ta
mong đӧi. Chúng ta nên chҩp nhұn thӵc tӃ hơn là cӭ khăng khăng muӕn mӑi viӋc
khác đi hay tӕt đҽp hơn.
Hãy nghĩ xem, chúng ta mong muӕn và đòi hӓi máy tính cӫa mình làm viӋc hoàn
hҧo suӕt đӡi, không hӅ trөc trһc. Tҥi sao ta lҥi nәi điên và bӵc tӭc nhӳng lúc hiӃm
hoi xҧy ra sӵ cӕ? Tương tӵ vӟi nhӳng thiӃt bӏ, tiӋn nghi điӋn khác. Chúng ta tươi
tӍnh khi nó chҥy thông suӕt. Còn không, ta nәi cáu lên.
Tương tӵ, khi ta mong đӧi vào ngưӡi khác. Ví dө, ta cӭ muӕn ngưӡi khác cư xӱ
theo mӝt khuôn mүu nhҩt đӏnh nào đó, nӃu không ta thҩy khó chӏu ngay. Ta cũng
mong chӡ phҧn ӭng tӯ ngưӡi khác ± nӃu hӑ không phҧn ӭng như mong đӧi cӫa ta,
ta cҧm thҩy căng thҷng hay thҩt vӑng. Cũng giӕng như vұy, ta mong muӕn nhӳng
điӅu xҧy ra theo ý mình. NӃu đúng, thì ta hӟn hӣ, nӃu không, ta rӕi lên.
Mҩy năm trưӟc, mӝt ngưӡi bҥn thân cӫa tôi đã hӓi tôi mӝt câu hӓi mà ngay lұp tӭc
đã thay đәi cách tôi nhìn đӡi. Tôi đã than thӣ vӅ cuӝc sӕng và quá nhiӅu nhӳng
trөc trһc, rҳc rӕi ± mà hҫu hӃt đӅu là ³chuyӋn nhӓ´. Anh ta nhìn thҷng vào mҳt tôi
và nói vӟi giӑng chân thành ³Richard, cұu có nghĩ là cұu nên đưӧc miӉn nhiӉm
khӓi xã hӝi loài ngưӡi không?´ Anh ta không phҧi là ngưӡi xҩu. Anh ta chӍ muӕn
tôi hiӇu ra rҵng
cùng vӟi nhӳng món quà cӫa cuӝc sӕng, luôn có nhӳng rҳc rӕi, phiӅn muӝn, khó
khăn đi cùng. Không ai đưӧc thoát khӓi nhӳng điӅu hoàn toàn không thӇ tránh
đưӧc đó. Không hӅ có ngoҥi lӋ.
Tôi mong rҵng bҥn cũng sӁ suy xét lӡi nói khôn ngoan này. Nó có vҿ mӍa mai,
nhưng khi bҥn tӵ nhҳc nhӣ mình cuӝc sӕng không có sҹn quá dӉ dàng, trơn tru thì
nó bҳt đҫu dӉ chӏu hơn và ít phiӅn phӭc hơn.
26 ± ViӃt ra giҩy
Đã tӯ lâu không ai nhұn ra đưӧc giá trӏ to lӟn cӫa viӋc trҧi suy nghĩ cӫa mình trên
trang giҩy. Dù đó là mӝt ghi chép hàng ngày hay mӝt trang nhұt ký, hay đơn giҧn
chӍ là nhӳng suy nghĩ ngүu nhiên trên nhӳng mҧnh giҩy, thì viӋc viӃt ra (hay đánh
máy ra) là mӝt cách lành mҥnh và vô hҥi đӇ sҳp xӃp suy nghĩ, cân nhҳc, phҧn ánh
hay bӝc lӝ cҧm xúc cӫa bҥn.
Có mӝt lҫn lúc 13 tuәi, tôi đã nәi điên lên vӟi mӝt tên khi phát hiӋn ra nó nói xҩu
sau lưng tôi. Lúc tôi đӏnh tìm nó đӇ xӱ thì mҽ tôi đã đưa ra mӝt giҧi pháp thay thӃ.
Bà nói: ³Sao con không viӃt mӝt bӭc thư cho nó?´ ³Sao kǤ vұy?´ Tôi hӓi lҥi. Mҽ
nói: ³Ӯ, nhưng đӯng gӣi. ViӃt ra chính xác cҧm giác cӫa con, rӗi ném nó đi.´ Tôi
nghĩ ³Cũng đưӧc, thӱ xem sao.´
ĐiӅu kǤ lҥ là mҽ đã nói rҩt đúng! Hành đӝng đơn giҧn là viӃt ra cҧm giác cӫa mình
đã giúp tôi trút hӃt nӛi lòng, khiӃn tôi thoҧi mái tâm tư. Khi tôi ném nó vào sӑt rác,
tôi thҩy nhҽ cҧ ngưӡi. Không cҫn phҧi thӵc hiӋn bưӟc tiӃp theo là gӣi thư đi; chӍ
viӃt ra thôi cũng đӫ rӗi. Áp dөng cơ bҧn tương tӵ cho nhұt ký hoһc sә ghi chép
hàng ngày ± viӃt ra cҧm giác cӫa mình, và thұt đáng ngҥc nhiên, bҥn sӁ cҧm thҩy
thanh thҧn hơn và dӉ chӏu hơn vӅ sau. Tôi cũng chҷng biӃt chính xác tҥi sao nó như
vұy, nhưng nó hӳu hiӋu thұt.
Mӝt ӭng dөng cӫa ý tưӣng này thұm chí còn có tác đӝng mҥnh hơn là viӃt ra cҧm
giác tích cӵc cӫa bҥn. Thông thưӡng, bҥn nên lұp mӝt sә ³bìa đӓ´ ghi lҥi nhӳng
điӅu tӕt trong đӡi. Nó rҩt bә ích bӣi vì nó hưӟng đҫu óc bҥn vào nhӳng khía cҥnh
tích cӵc trong cuӝc sӕng và nhҳc nhӣ bҥn rҵng, mһc dù cuӝc sӕng còn nhiӅu khó
khăn, nhưng thӵc tӃ vүn có nhiӅu điӅu tӕt đҽp.
Trong mӝt quyӇn sách khác cӫa tôi, quyӇn ³Đӯng bұn tâm vì nhӳng chuyӋn nhӓ«
và đó chӍ là chuyӋn nhӓ´, tôi đã gӧi ý đӝc giҧ nên viӃt mӛi tuҫn mӝt bӭc thư trҧi
lòng mình ra. Tôi đã nói rҵng dù thư đó gӣi cho ai cũng không quan trӑng, chӍ có
thӵc tӃ là nó đưӧc viӃt ra. Ý tưӣng chú trӑng đӃn nhӳng điӇm tích cӵc vӅ ngưӡi đó
và cho ngưӡi đó biӃt lòng biӃt ơn cӫa bҥn và nhӳng cҧm giác khác. Bҥn có thӇ viӃt
cho ngưӡi quen ± ngưӡi nhà, bҥn bè, thҫy cô, hàng xóm ± hay cҧ cho ngưӡi không
quen nhưng ngưӥng mӝ hay kính trӑng.
ViӋc viӃt ra nhӳng cҧm giác tích cӵc và gӣi nó đi còn làm nên nhӳng điӅu bҩt ngӡ.
NӃu bҥn có nghĩ đӃn viӋc này thì hãy thӱ đi. BiӃt đâu bҥn cũng ngҥc nhiên vì
nhӳng kӃt quҧ tӕt đҽp đӕi vӟi mình.
25 ± Trӣ thành mӝt trang quân tӱ
Posted on Tháng Mưӡi 30, 2008 by tunbetiteo
Dù có muӕn thӯa nhұn hay không, dù có ưa hay không ưa thì cuӝc đӡi cũng đҫy
rүy chuyӋn khó khăn gian khә. ĐiӅu đó không thӇ tránh khӓi. Câu hӓi đưӧc đһt ra:
Nhӳng khó khăn rҳc rӕi đó có tác đӝng nghiêm trӑng đӃn chúng ta không, có làm
chúng ta bӵc bӝi hay thӡ ơ không, có huӹ hoҥi tinh thҫn cӫa chúng ta không? Hay
nó chính là lò rèn luyӋn sӵ khôn ngoan, sáng suӕt, kiên nhүn? Câu trҧ lӡi là: TuǤ
vào cách bҥn nhìn nhұn.
Don Juan đã phát biӇu: ³Sӵ khác nhau giӳa mӝt ngưӡi bình thưӡng và mӝt trang
quân tӱ là ngưӡi quân tӱ coi mӑi viӋc như sӵ thӱ thách còn ngưӡi bình thưӡng thì
xem mӑi viӋc như sӵ may rӫi´. Rҩt may là chӍ vӟi mӝt chút thay đәi vӅ thái đӝ là
bҥn có thӇ trӣ thành mӝt trang quân tӱ, điӅu nàythұt hӳu ích đӕi vӟi bҥn ngay bây
giӡ và mãi vӅ sau.
Hãy nghĩ đӃn nhӳng ngưӡi bҥn tôn trӑng nhҩt ± ngưӡi bҥn biӃt rõ, hay nhӳng anh
hùng mà bҥn tôn kính. Hӑ đáp lҥi nhӳng thách thӭc và khó khăn trong cuӝc sӕng
thӃ nào? Hӑ có than thӣ không ± và có cҧm giác mình là nҥn nhân không? Hӑ có
phүn uҩt không? Hӑ có cҧm thҩy tiӃc nuӕi cho bҧn thân và tӵ nhӫ ³Mình sӁ không
bao giӡ vưӧt qua nәi điӅu này´ không? Dĩ nhiên là không.
Bây giӡ hãy nghĩ đӃn nhӳng ngưӡi, dù thân vӟi bҥn hay không ± ngưӡi quen, hàng
xóm ± hay chӍ đơn giҧn là nhӳng ngưӡi bҥn tӯng nghe ai đó than phiӅn vӅ điӅu gì
đó. Nhӳng ngưӡi này thích than thӣ vӟi ngưӡi khác, giұn lүy, không có trách
nhiӋm vӟi cuӝc đӡi hӑ.
Sӵ khác nhau giӳa hai loҥi ngưӡi này là gì? Có phҧi là hoàn cҧnh cӫa hӑ hay sӵ
khҳc nghiӋt cӫa nhӳng khó khăn mà hӑ phҧi đӕi diӋn? Không hӅ. Thӵc ra, nӃu bҥn
xem xét kӻ, bҥn sӁ thҩy nhӳng ngưӡi có thái đӝ can đҧm nhҩt thưӡng là nhӳng
ngưӡi có vҩn đӅ hay thách thӭc lӟn nhҩt.
Mӝt sӕ nhӳng bҥn trҿ thành đҥt tôi tӯng gһp đã tӯng có nhӳng căn bӋnh trҫm kha,
vưӧt qua nhӳng nghiӋn ngұp, có thӡi nghèo khó, hay không cha không mҽ. Và có
lӁ bҥn cũng không ngҥc nhiên khi biӃt rҵng mӝt sӕ nhӳng bҥn trҿ bҩt hҥnh, bҩt
mãn, và lãnh đҥm mà tôi đã gһp xuҩt thân tӯ nhӳng gia đình giàu có, có đҫy đӫ bӕ
mҽ yêu thương hӑ, xinh đҽp, khoҿ mҥnh, có nhӳng thӃ mҥnh mà ngưӡi ta có thӇ
hình dung đưӧc. Hơn nӳa, hoàn cҧnh không tҥo nên con ngưӡi ± hoàn cҧnh bӝc lӝ
con ngưӡi.
ĐiӇm khác biӋt giӳa mӝt bҥn trҿ ³bình thưӡng´ và mӝt ³trang quân tӱ´ nҵm ӣ cách
hӑ nhìn nhӳng vҩn đӅ, nhӳng rҳc rӕi, thұm chí nhӳng thӱ thách cam go. Mӝt bҥn
trҿ bình thưӡng dán nhãn cho mӑi thӭ như ³tӕt´ hay ³xҩu´ và cҧm thҩy phiӅn phӭc
vì nhӳng gánh nһng mà hӑ phҧi mang. ThӃ nhưng còn mӝt bҥn trҿ là trang quân tӱ,
thì cӕ gҳng tìm ra nhӳng quà tһng đưӧc che giҩu, dù chӍ nhӓ nhoi, trong mӛi
chưӟng ngҥi mà hӑ phҧi đӕi mһt.
Có phҧi là có nhӳng điӅu mình phҧi hӑc hӓi hay không ± như nhӳng đӭc tính kiên
nhүn, tҫm nhìn, nhân đҥo, lòng khoan dung, tính kiên trì«? Có phҧi vҩn đӅ này có
thӇ làm cho chúng ta tӕt hơn theo cách nào đó không? Có phҧi bҳt buӝc là chúng ta
phҧi cư xӱ quá đáng không? Hay là chúng ta có thӇ vưӧt qua đưӧc?
Mӝt hành đӝng đơn giҧn mӣ ra khҧ năng nhӳng rҳc rӕi cӫa bҥn có thӇ sӁ cho bҥn
hӑc hӓi thêm mӝt sӕ điӅu ± đó là mӝt món quà bí ҭn ± thưӡng đӫ mҥnh đӇ chuyӇn
nhӳng rҳc rӕi cӫa bҥn thành nhӳng cơ hӝi mӟi. Bҵng cách cӣi mӣ đҫu óc và nhìn
nhұn vҩn đӅ cӫa mình theo cách như vұy, bҥn cũng có thӇ trӣ thành mӝt trang quân
tӱ.
24 ± Chơi thӇ thao
Chơi thӇ thao rҩt tӕt cho sӭc khoҿ, cӵc kǤ bә ích và thoҧi mái. Dù là bӝ môn nào:
bóng đã, bóng chuyӅn, bóng rә, bóng bàn, cҫu lông, tennis, golf, võ thuұt, bơi lӝi,
thӇ dөc thҭm mӻ, chҥy bӝ, đi bӝ hay gì gì nӳa mà bҥn thích chơi thì viӋc chơi thӇ
thao là mӝt quyӃt đӏnh nәi bұt trong cuӝc sӕng cӫa bҥn.
Chơi thӇ thao ӣ bҩt kǤ cҩp đӝ nào, dù bҥn là dân mӟi tұp chơi hay bҥn là mӝt kiӋn
tưӟng thì cũng có ҧnh hưӣng đӃn bҥn ӣ nhiӅu mӭc đӝ: thӇ chҩt, tinh thҫn và cҧm
xúc.
Trưӟc hӃt, và cũng là quan trӑng nhҩt, thӇ thao là lӕi thoát tӵ nhiên, nơi bҥn có thӇ
làm đӫ thӭ chӍ đӇ cho vui. Bҥn có thӇ xҧ hơi, cưӥi ngӵa lòng vòng, la hét om sòm
(tuǤ theo loҥi hình thӇ thao), và kӃt bҥn kӃt bè. Nó cho phép bҥn có điӇm chung vӟi
nhӳng ngưӡi khác. ThӇ thao cho bҥn có cơ hӝi đӇ đҫu óc nghӍ ngơi thoҧi mái (kӇ
cҧ khi gһp rҳc rӕi), hưӣng thө cuӝc sӕng. Nó cho bҥn sӭc khoҿ thӵc thө đӇ có thӇ
phҩn khích, sôi nәi cә vũ.
Thӭ hai, thӇ thao còn cho bҥn cơ hӝi làm đҽp cơ thӇ cũng như tinh thҫn. Bҥn có thӇ
hӑc hӓi tinh thҫn thưӧng võ, tinh thҫn đӗng đӝi, đoàn kӃt, tinh thҫn thi đua« Bҥn
hӓi mӑi ngưӡi xung quanh xem, ai mà có tұp thӇ thao, dù ít hay nhiӅu đӅu hài lòng
vӅ nó cҧ.
Hơn nӳa, khi bҥn quan tâm đӃn thӇ thao, bҥn luôn có viӋc đӇ làm. Khi còn trҿ, tôi
rҩt thích chơi tennis. Tôi không nghĩ là có lúc tôi chán đưӧc vì tôi có thӇ chơi mӝt
mình vӟi bӭc tưӡng.
Cuӕi cùng, chơi thӇ thao, dù thҳng hay thua cũng sӁ giúp bҥn không phҧi bұn tâm
đӃn nhӳng chuyӋn vһt nӳa. Khi bҥn hӑc đưӧc cách tҭy bӓ nhӳng bӵc dӑc cӫa mình
trên sàn tұp thì cũng là lúc bҥn hӑc đưӧc cách tӯ đó vӅ sau ít phҧi bӵc bӝi hơn. Khi
bҥn khoҿ khoҳn hơn, bҥn sӁ loҥi bӓ đưӧc nhӳng chҩt gӑi là endorphin trong cơ thӇ,
điӅu này làm cho bҥn cҧm thҩy thoҧi mái và thanh thҧn hơn.
ThӃ nên dù là qua trưӡng hӑc, qua đoàn thӇ, hay thұm chí tӵ mình, tҥi sao bҥn
không dành cho thӇ thao mӝt lҫn thӱ? Và nên nhӟ, thӵc sӵ bҥn khoҿ yӃu thӃ nào
thì cũng không thành vҩn đӅ, khi bҥn bҳt đҫu tұp thӇ thao, bҥn đã là ngưӡi chiӃn
thҳng.
23 ± Xem lӵa chӑn cӫa mình như ngã ba đưӡng
Khi nghĩ vӅ quá khӭ, thưӡng rҩt dӉ nhұn thҩy mӛi sӵ chӑn lӵa lӟn cӫa ta cũng
giӕng như ӣ ngã ba đưӡng. Nói cách khác, quyӃt đӏnh hay chӑn lӵa cӫa bҥn sӁ đưa
bҥn rӁ sang mӝt hưӟng khác. NӃu bҥn có mӝt chӑn lӵa khác, thì hҷn nhiên bҥn sӁ
đi theo hưӟng khác hҷn.
Ví dө như, bҥn có thӇ ӫng hӝ cho ngưӡi đang vưӧt trӝi hơn hҷn nhӳng ngưӡi khác,
sӵ lӵa chӑn này có thӇ đem đӃn cho bҥn và ngưӡi ҩy mӝt tình bҥn thҳm thiӃt. NӃu
bҥn cay đӝc thì hôm nay chҷng ma nào chơi vӟi bҥn cҧ. Mӛi sӵ lӵa chӑn đưa đӃn
nhӳng con đưӡng hoàn toàn khác hҷn nhau.
Cô bé Natalie 17 tuәi đã tӯng tâm sӵ vӟi tôi rҵng mӝt trong nhӳng ngã ba quan
trӑng trong đӡi cô là khi cô chӏu đӵng nәi áp lӵc và đưa ra quyӃt đӏnh sáng suӕt
không hút thuӕc, say xӍn nӳa. Cô nói rҵng sӵ lӵa chӑn đơn đӝc mà không dӉ gì
thӵc hiӋn đưӧc đӕi vӟi cô đã đưa cô đӃn vӟi nhóm bҥn hiӋn nay, nhӳng ngưӡi bҥn
đã cӭu cánh cҧ đӡi cô. Cô tin rҵng nӃu cô lӵa chӑn cӭ tiӃp tөc hút thuӕc hay uӕng
rưӧu bia (hoһc cҧ hai luôn) thì chҳc là cô đã có nhӳng ngưӡi bҥn khác hҷn vӟi
nhӳng hұu quҧ khác hҷn. Mӝt lҫn nӳa, chӍ mӝt quyӃt đӏnh hay chӑn lӵa cũng làm
nên sӵ đәi khác, mӝt ngã ba đưӡng khác hҷn.
Đôi khi rҩt khó biӃt đưӧc khi nào ta đang đӭng trưӟc ngã ba đưӡng. Thưӡng là ngã
ba đưӡng xuҩt hiӋn khi bҥn đang băn khoăn khó nghĩ vӅ mӝt lӵa chӑn nào đó hay
lương tâm bҥn lên tiӃng. Đã bao nhiêu lҫn bҥn tӯng nghe nhӳng câu chuyӋn vӅ
nhӳng bҥn trҿ chӍ mҳc mӝt sai lҫm, nhưng là mӝt sai lҫm trҫm trӑng? Hãy nghe hӑ
phát biӇu sau khi phҥm lӛi: ³Tôi biӃt, tôi không nên làm như vұy, nhưng tôi đã
không chӏu nghe trӵc giác cӫa mình´. Hұu quҧ là hӑ bӏ ӣ tù hay bӏ nghiӋn hút, hoһc
bӏ có thai, hay làm cho ngưӡi khác có thai, hay nhӳng điӅu tӋ hҥi tương tӵ.
Xem sӵ lӵa chӑn như mӝt ngã ba đưӡng là mӝt phương pháp rҩt hӳu hiӋu và chҳc
chҳn. Làm như vұy bҥn có thӇ có trách nhiӋm trong cuӝc sӕng và giúp bҥn nhұn ra
đưӧc không bao giӡ quá trӉ đӇ đәi hưӟng khác. Khi mӛi sӵ lӵa chӑn đӅu là ngã ba
đưӡng, thì mӛi quyӃt đӏnh đӅu mӣ ra nhӳng triӇn vӑng mӟi.
22 ± Cũng đӯng đӇ tâm trҥng bӵc bӝi cӫa ngưӡi khác tác đӝng đӃn mình
Ai chҷng có lúc có tâm trҥng xҩu, tôi và bҥn cũng thӃ. Chҷng ai tránh khӓi. Và mһc
dù tâm trҥng xҩu mӛi ngưӡi mӛi khác nhưng phҧn ӭng lúc đó thì hҫu như có thӇ
đoán trưӟc đưӧc. Phҫn đông mӑi ngưӡi khi có tâm trҥng xҩu thưӡng hay gây gә, bi
quan, tiêu cӵc. Tâm trҥng xҩu sӁ sinh ra cay đӝc, giұn dӳ, thҩt vӑng, và trҫm uҩt.
Lúc đó, ngưӡi ta có khuynh hưӟng hay chê bai, cӕ thӫ, thiӃu kiên nhүn và có thӇ
nói hay làm điӅu sai quҩy.
Hãy nghĩ xem, có bao giӡ bҥn thích ӣ gҫn mӝt cô nàng đang cáu kӍnh không.
Không đӡi nào!
Bҥn nên biӃt, khi ngưӡi quen hay ngưӡi yêu đang có tâm trҥng xҩu, ngưӡi đó sӁ
nói và làm nhӳng viӋc mà hӑ sӁ không bao giӡ làm nӃu tâm trҥng khá hơn. Mӝt
đám mây đen tӕi sӁ che mӡ mҳt hӑ. Phҫn đông mӑi ngưӡi sӁ phҧn ӭng lҥi tâm
trҥng đó cӫa hӑ như thӇ hӑ đang tӍnh táo. Nói cách khác, hӑ không nhұn ra hӑ đang
có tâm trҥng xҩu và nó tác đӝng lên cái nhìn cӫa hӑ. Thay vì vұy, hӑ sӁ phҧn ӭng
mҥnh, nói năng bӯa bãi, đә thӯa lung tung, hӕt hoҧng, hách dӏch, chê bai« mà
không hӅ nghĩ rҵng chính tâm trҥng cӫa hӑ đã tác đӝng lên thái đӝ cӫa hӑ.
Có mӝt quy luұt kǤ lҥ cӫa loài ngưӡi: tâm trҥng xҩu quҩy rҫy tҩt cҧ chúng ta. Dù
đó có là bҥn thân cӫa bҥn, ngưӡi yêu, thҫy cô, ba mҽ hay ai khác nӳa, không ai là
ngoҥi lӋ. Tôi dám chҳc là bҥn không thӇ nào ưa đưӧc bҧn mһt cӫa tôi khi tôi thӵc
sӵ có tâm trҥng tӗi tӋ!
Đây là lý do. Mӝt khi bҥn bҳt đҫu nhұn thҩy sӵ đánh lӯa kinh khӫng cӫa tâm trҥng
thì bҥn sӁ ít bӏ nó quҩy rҫy hơn, bҥn nhìn nhұn nó đúng vӟi bҧn chҩt. Bҥn bҳt đҫu
nhұn ra rҵng con ngưӡi không thӇ can thiӋp vào nó, theo nghĩa đen. Chúng ta có cӕ
chӍ trích hay gây gә đâu, tӵ nhiên nó như vұy mà. Cӭ như là ta bӏ mê sҧng mà
không biӃt là mình bӏ mê sҧng.
Đây là mӝt ví dө sát thӵc. Tôi đã nghe mӝt câu chuyӋn vӅ mӝt cô bé 17 tuәi tên
Janie, ngưӡi đã hӑc hӓi đưӧc vӅ tâm trҥng khi đӑc mӝt trong nhӳng quyӇn sách cӫa
tôi. Cô bé đã nói vӟi mӑi ngưӡi là trong 17 năm cô sӕng trên đӡi, không gì ích lӧi
ngay cho nhӳng mӕi quan hӋ cӫa cô cҧ. Thӵc tӃ, nhӳng gì cô hӑc đưӧc cӭ như
phép tiên.
Đây là câu chuyӋn cӫa cô bé: Cô bҥn thân cӫa Janie ³xӵc´ luôn cô và chӱi rӫa
nhӳng điӅu tӋ hҥi. Cô ҩy bùng lên gây sӵ và tuyên bӕ không còn bҥn bè gì nӳa hӃt.
Thay vì xúc phҥm lҥi bҥn mình như trưӟc kia thưӡng làm, Janie nhұn ra bҥn mình
đang bӏ xúc đӝng, đang có tâm trҥng buӗn bӵc. Cô quyӃt đӏnh không phҧn ӭng,
gây gә lҥi hay thұm chí phòng thӫ. Janie biӃt là bҥn mình đang bi quan, cô ҩy sӁ
chҷng nghe nhӳng gì cô nói đâu.
Thay vì vұy, cô ҩy đӧi mӝt ngày rӗi đӃn nhà cô bҥn đӇ xem cô ҩy muӕn nói gì. Bҥn
cô mӣ cӱa và lұp tӭc ôm chҫm lҩy cô và nói cô ҩy yêu quý cô biӃt bao. Cô ҩy thәn
thӭc xin lӛi cô và cҧ hai đã làm lành, cùng nhau nói chuyӋn chân tình. Rҳc rӕi đã
đưӧc giҧi quyӃt và đơn giҧn hoá vҩn đӅ thay vì tӭc giұn bӣi vì Janie hiӇu đưӧc
nhӳng gì xҧy ra trong lòng cӫa cô bҥn mình.
ĐiӅu này không có nghĩa là bҥn làm theo nhӳng gì ngưӡi khác nói hay làm lúc có
tâm trҥng xҩu, hay bҥn đӯng bҳt hӑ phҧi chӏu trách nhiӋm hay là cӭ đӇ cho hӑ vưӧt
qua bҥn. Nó chӍ có nghĩa là thưӡng thưӡng khi ngưӡi khác nói hay làm gì đó mà
bҥn không thích hay không tán thành thì bҥn không phҧi làm bҩt cӭ điӅu gì hӃt.
NhiӅu khi, chӍ biӃt đơn giҧn như vұy cũng giúp bҥn nhìn ra đúng thӵc trҥng mà
không cҧm thҩy bӏ xúc phҥm, bӏ phҧn bӝi, bӏ làm phiӅn.
Tҩt cҧ nhӳng gì bҥn thӵc sӵ nên làm là chҩp nhұn sӵ thұt là ngưӡi ta không phҧi là
chính hӑ khi hӑ có tâm trҥng tӗi tӋ. Bҥn vүn sӁ không thích cách hӑ cư xӱ khi hӑ
xuӕng tinh thҫn nhưng khi bҥn hiӇu tҥi sao hӑ lҥi cư xӱ như vұy thì bҥn sӁ dӉ xӱ
hơn.
Janie đӇ ý thҩy tҩt cҧ nhӳng mӕi quan hӋ cӫa cô đӅu trӣ nên tӕt đҽp hơn do cô hiӇu
biӃt thêm vӅ tâm trҥng. Tôi mong rҵng các bҥn cũng sӁ như vұy.
21 ± Đӯng đӇ tâm trҥng bӵc bӝi tác đӝng lên mình

Theo tôi, mӝt trong nhӳng yӃu tӕ chính đӇ tҥo nên mӝt cuӝc sӕng hҥnh phúc, mãn
nguyӋn và thành công là hiӇu rõ nhӳng tính khí bҩt thưӡng. NӃu không chӏu hiӇu,
chҳc chҳn là bҥn sӁ luôn bӏ bӵc bӝi, căng thҷng, lo âu. Lúc đó, có lӁ bҥn sӁ cho
rҵng cuӝc đӡi khó khăn hơn thӵc tӃ và bҥn sӁ phҧi xoay xӣ nhiӅu hơn là thӵc sӵ
cҫn. Nói cách khác, bҥn sӁ thưӡng xuyên bӏ bұn lòng vì nhӳng viӋc cӓn con. Tuy
nhiên, tìm hiӇu tâm trҥng sӁ giúp bҥn tránh khӓi bӏ ҧo giác khi có tâm trҥng tӗi tӋ.
Bҥn sӁ có khҧ năng đӇ sӵ viӋc diӉn tiӃn dӉ dàng hơn, biӃt rõ lúc nào nên tránh xa,
giӳ tính hài hưӟc và sӕng hoà thuұn vӟi ngưӡi khác hơn, nhҩt là vӟi chính mình.
Nói ngҳn gӑn, bҥn sӁ tӵ cӭu mình khӓi tai hoҥ, làm cho cuӝc sӕng dӉ chӏu hơn.
Bҥn nghĩ xem, tâm trҥng ҧnh hưӣng mҥnh đӃn ta thӃ nào. NhiӅu bҥn trҿ đã tâm sӵ
vӟi tôi là khi hӑ phҩn khӣi, hӑ cҧm thҩy an tâm hưӣng thө cuӝc đӡi. Hӑ tӵ tin, có
trách nhiӋm, vui vҿ, lҥc quan và an tâm. Hӑ cҧm thҩy yêu mӃn bҥn bè và chính
mình, ngay cҧ ba mҽ cũng thұt dӉ thương! Khi hӑ nghĩ vӅ nhӳng rҳc rӕi lúc đang
có tâm trҥng tӕt thì hӑ cҧm thҩy khá tӵ tin là mình có thӇ giҧi quyӃt đưӧc. Khi nghĩ
vӅ trưӡng lӟp, cũng tӕt đҽp luôn. Khi ai đó nói xҩu chuyӋn gì nhҵm lúc bҥn đang
phҩn chҩn, bҥn có thӇ không thích như vұy lҳm nhưng có lӁ bҥn cũng chӏu đưӧc vì
bҥn biӃt kiên nhүn và chí ít cũng nhìn xa trông rӝng hơn nhӳng điӅu hӑ nói.
Vұy mà, khi bӏ xuӕng tinh thҫn bҥn có nghĩ đưӧc như vұy đâu, khi đó bҥn bҩt an,
giұn dӳ, cáu bҷn, buӗn bӵc. Cuӝc đӡi dưӡng như hӃt chӏu nәi, nhìn đâu cũng thҩy
trҫm uҩt. Lúc đó, bҥn chҷng yêu thích gì bҧn thân mình, nói chi đӃn bҥn bè, ba mҽ,
thҫy cô« Bҥn thích tӵ làm lҩy mӑi viӋc mà lҥi không thích cách làm cӫa mình.
Trưӡng hӑc cӭ như cӫa nӧ, ngay cҧ nhӳng rҳc rӕi nhӓ nhһt dưӡng như cũng chҷng
thӇ nào vưӧt qua nәi. Có lӁ bҥn đang bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn nhӓ nhһt.
Thұt lҥ lùng là cҧm giác cӫa bҥn khi xuӕng tinh thҫn lҥi có vҿ như xác thӵc lҳm
lҳm, như thӇ nhӳng gì bҥn nhìn thҩy và cҧm thҩy đӅu thӵc sӵ đúng y như vұy. Tҩt
cҧ chúng ta đӅu vұy cҧ.
Nhưng đӯng vӝi! ĐiӅu đó nói lên đưӧc viӋc gì? Cuӝc sӕng đúng y như vұy vӟi
nhӳng tình thӃ không sai mӝt mҧy may ± cũng rҳc rӕi đó, cũng ba mҽ đó, trưӡng
hӑc, bҥn bè, công viӋc đó ± vұy mà khác hҷn nhau chӍ vì nó phө thuӝc vào viӋc bҥn
cҧm nhұn nó ra sao. Nói cách khác, khi bҥn cҧm thҩy suy sөp, bҥn nhìn mӑi thӭ
đӅu ҧm đҥm. Vӟi tâm trҥng buӗn bӵc, bҥn thưӡng phҧn ӭng bi quan, tiêu cӵc. Bҥn
dӉ tӵ ái và cáu bҷn hơn.
Đây là mӝt mҽo nhӓ. Khi bҥn cҧm thҩy xuӕng tinh thҫn (cáu bҷn, giұn dӳ, bӵc
bӝi«) thay vì coi nhӳng điӅu mình cҧm nhұn là đúng thì bҥn có thӇ nghi ngӡ cách
mình cҧm nhұn sӵ viӋc xem. Nên nhӟ, nӃu tâm trҥng cӫa bҥn khá hơn, bҥn sӁ nhìn
nhӳng viӋc đó khác hҷn.
Thay vì nói ³Tôi thù ghét cuӝc đӡi´, hãy tӵ nhӫ ³Dĩ nhiên là hình như mình hұn
đӡi ± vұy là tâm trҥng cӫa mình tӋ quá rӗi. Nhӳng lúc như thӃ này, mình lúc nào
cũng nghĩ tiêu cӵc. Nhưng mình sӁ không nghĩ như vұy nӳa nӃu mình lҩy lҥi tinh
thҫn´. Khi xuӕng tinh thҫn, nên càng nhүn nҥi và nhã nhһn. Đӯng cư xӱ thái quá
hay đưa ra quyӃt đӏnh quan trӑng nào hoһc giҧi quyӃt rҳc rӕi hoһc cҧ tin vào nhӳng
cҧm giác cӫa mình bӣi vì lúc xuӕng tinh thҫn bҥn đã đánh mҩt sӵ bình tĩnh, sáng
suӕt.
Khi xuӕng tinh thҫn thì mӑi viӋc có vҿ như cӵc kǤ khҭn cҩp, trҫm trӑng nên bҥn cӭ
muӕn hӝc tӕc ra tay ngay. Nhưng lúc đó nӃu bҥn có thӇ kiên nhүn, đӯng cӕ phҧn
ӭng mҥnh hay cuӕng lên, thì thưӡng là sau đó tâm trҥng cӫa bҥn sӁ bҳt đҫu thay
đәi, trӣ vӅ vӟi bҧn tính cӫa bҥn. Khi đó, mӑi viӋc sӁ sáng sӫa lên liӅn. Tұp tính
kiên nhүn hơi mҩt công nhưng hӳu hiӋu lҳm đҩy.
20 ± Chҩp nhұn sӵ buӗn tҿ
Tôi đã nghĩ là tӵa đӅ cӫa sách lưӧc này có thӇ gây sӵ chú ý! Chҷng ai ưa thích sӵ
buӗn tҿ, chúng ta đang sӕng trong thӡi đҥi mà sӵ buӗn tҿ bӏ coi như điӅu không thӇ
chҩp nhұn đưӧc. Hҫu như chҷng ai chӏu đӵng đưӧc nó, dù chӍ chӕc lát. Mӑi thӭ
đӅu phҧi tiӃp diӉn, khӣi đӝng hay đưӧc hoҥch đӏnh sҹn. Ӣ mӛi thӡi điӇm bҳt đҫu
đӅu cҫn đưӧc tác đӝng. Chúng ta tӕn thӡi gian cho ngưӡi khác trên điӋn thoҥi hay
Internet, hoһc xem tivi. NhiӅu ngưӡi có điӋn thoҥi di đӝng đӇ khӓi mҩt liên lҥc khi
ӣ xa và có radio ӣ trong buӗng tҳm đӇ tránh không khí tĩnh mӏch. Theo tôi, dưӡng
như nhӳng ngưӡi đó thưӡng cho rҵng cuӝc sӕng tӕt đҽp là hàng chuӛi nhӳng hoҥt
đӝng hào hӭng, cái này nӕi tiӃp cái kia, vӟi mөc đích có càng ít khoҧng trӕng ӣ
giӳa càng tӕt.
Rӫi thay, cách duy nhҩt đӇ tránh phát rӗ là hãy xem nhӳng viӋc đó như mӝt cái
bүy. Máy tính, điӋn thoҥi di đӝng, tivi hay máy nhҳn tin, máy chơi điӋn tӱ, máy fax
hay nhӳng tiӋn nghi khác chҷng có lӛi gì hӃt. ChӍ khi bҥn phө thuӝc vào nhӳng tiӋn
nghi đang phát triӇn liên tөc thì bҥn thӵc sӵ đһt mình vào thӃ chán nҧn vì quá dư
thӡi gian. Hãy nghĩ xem, điӅu gì sӁ xҧy ra đӕi vӟi hҫu hӃt nhӳng ngưӡi bҥn biӃt khi
không có gì đӇ dӵa vào? Buӗn tҿ, chán nҧn, lo âu hay bҩt mãn? Nhưng hҫu hӃt mӑi
ngưӡi đӅu kӃt luұn rҵng đӯng bao giӡ phө thuӝc vào cái gì hӃt.
Robert, mӝt anh chàng 15 tuәi, bҳt đҫu khoái chơi điӋn tӱ vào nhӳng giӡ rҧnh.
Chҷng bao lâu cұu ta cҫn nhiӅu trò chơi hơn, hay hơn, gay cҩn hơn. Khi bӏ lӋ thuӝc
vào nhӳng trò chơi, cұu cҫn phҧi ôm nó suӕt ngày mӟi khӓi phát chán. Mӝt bӝ
brick-games giúp giҧi quyӃt sӵ chán nҧn cӫa cұu trong mӝt thӡi gian ngҳn. Cұu ta
hӑc chơi lén trong giӡ hӑc ӣ trưӡng. Bây giӡ cұu chơi ngay cҧ khi tivi đang mӣ và
bӕ mҽ khó khăn lҳm mӟi ép đưӧc cұu tҳt trò chơi khi đӃn bӳa. Cұu mang nó theo
cҧ khi lên lҫu đӇ dùng máy tính (mӛi ngày cұu phҧi có mҩy tiӃng đӗng hӗ sӱ dөng
máy tính), chơi điӋn tӱ và tán gүu trên mҥng vӟi ngưӡi khác. Cұu cũng thích điӋn
thoҥi, cұu dùng nó đӇ liên lҥc vӟi nhӳng ngưӡi bҥn thân, toàn nhӳng cô cұu cùng
mӝt giuӝc.
Nhưng Robert bҳt đҫu gһp phiӅn phӭc bӣi vì cұu ta nghĩ nhӳng cái đó là thú vӏ,
hào hӭng. Cұu ta cҫn nhiӅu hoҥt đӝng, công viӋc hơn đӇ làm. NӃu Robert ӣ mӝt
mình trên bӡ biӇn, cұu ta chҷng biӃt làm gì cҧ. Cұu ta sӁ chán ngҩy. NӃu cұu ta
ngӗi bên mӝt dòng sông, cұu ta cũng chán nӕt. Cuӝc sӕng nӝi tâm cӫa cұu đã
không còn, nó đưӧc thay bҵng nӛi ám ҧnh vӅ các hoҥt đӝng bên ngoài.
Tôi không lên án hay đә lӛi cho khoa hӑc kӻ thuұt. NӃu có tiӋn nghi nào đó nhưng
hoҥt đӝng luôn mà bҥn cho rҵng chҷng có gì quan trӑng là bҥn đã luyӋn cho tâm trí
cӫa mình dӉ thoҧ mãn hơn, dӉ vui vҿ, hҥnh phúc hơn. Bҥn sӁ nhanh chóng nhұn ra
cҧm giác thanh thҧn hơn. Khi bҥn thanh thҧn, bҥn có thӇ vui vҿ chơi vi tính, dҥo
trong công viên, hoһc khi bҥn ngӗi mӝt mình. Bҥn sӁ đưӧc tӵ do.
Hãy tұp có mӝt khoҧng nghӍ giӳa nhӳng hoҥt đӝng. NӃu bҥn có thӇ hӑc cách ngӗi
lһng lӁ vài phút mӝt lҫn, bҥn sӁ không chӍ thҩy hҥnh phúc hơn mà còn thӵc sӵ yêu
thích hơn nhӳng gì bҥn đã tӕn thӡi giӡ thӵc hiӋn. Bҥn sӁ cҧm thҩy khuây khoҧ như
là vӯa vưӧt chưӟng ngҥi vұt.
Chҩp nhұn sӵ buӗn tҿ không có nghĩa là dӯng làm viӋc hay tìm đӃn sӵ buӗn chán.
Cũng không có nghĩa là không phҩn đҩu hay chiӃn thҳng, mà nó chӍ đơn giҧn là
bҥn nên hài lòng vӟi mӝt chút khoҧng trӕng và mӝt chút tĩnh lһng.
19 ± Đӝng viên sӵ thҩt bҥi
10 ± Lên mây!
Posted on Tháng Chín 7, 2008 by tunbetiteo

Không hҷn là thӃ! Đúng ra là có mӝt cách thoҧi mái nhҽ nhàng, an toàn, lành mҥnh
đӇ cҧm nhұn nhӳng điӅu cao cҧ tӵ nhiên, đó là thiӅn. Mӝt khi bҥn thӵc hiӋn đưӧc,
mӑi tӵ ti mһc cҧm sӁ nhanh chóng rӡi khӓi bҥn. ThiӅn không chӍ giúp ta thanh thҧn
mà còn giúp ta thêm sáng suӕt, hҥnh phúc và sáng tҥo. Bao giӡ cũng vұy, nhӳng ý
tưӣng hay cũng xuҩt hiӋn ngay sau khi tôi thiӅn xong, trí óc tôi trong sҥch và
nhӳng ý tưӣng dưӡng như đӃn vӟi tôi hoàn toàn bҩt ngӡ.
Hàng chөc triӋu ngưӡi trên thӃ giӟi thiӅn hàng ngày. Có rҩt nhiӅu cách thiӅn,
nhưng tóm lҥi bҥn chӍ cҫn cӕ dӑn sҥch tâm trí và thư giãn. Bҥn có thӇ thӵc hiӋn ӣ
bҩt cӭ chӛ nào trong vòng 5 đӃn 20 phút (hay lâu hơn) và tӕt nhҩt nên thӵc hiӋn
mӛi ngày.
Mһc dù tôi thӵc hành thiӅn đӅu đһn nhưng không có nghĩa tôi là mӝt chuyên gia.
Thӵc ra thiӅn khó hơn là ta tưӣng. Khi bҥn ngӗi xuӕng, hãy nhҳm mҳt lҥi và cӕ
gҳng tĩnh tâm. Bҥn có thӇ sӁ ngҥc nhiên khi thҩy rҵng tâm trí mình lúc nào cũng
bұn rӝn và hoҥt đӝng.
Khi thiӅn, bҥn có thӇ hӑc đưӧc cách cҧm nhұn sӵ tĩnh lһng bên trong, điӅu
đó làm cho bҥn thҩy thanh thҧn, thích thú, phҩn khӣi, yêu đӡi. Do đó, cuӝc sӕng
bҥn sӁ trӣ nên dӉ chӏu và đӥ căng thҷng hơn. Bҥn sӁ cư xӱ tӕt hơn, đáng yêu hơn
và ít bұn tâm đӃn nhӳng chuyӋn vһt vãnh đi.
NӃu bҥn chưa hӑc thiӅn, tôi khuyên bҥn nên tham gia mӝt lӟp hӑc hay đӑc mӝt
quyӇn sách vӅ thiӅn. Hãy đӃn mӝt thư viӋn hay mӝt hiӋu sách quen đӇ tìm, hay tìm
trên Internet. Có rҩt nhiӅu thông tin vӅ vҩn đӅ này. Tôi xin đơn cӱ mӝt sӕ tác giҧ
viӃt rҩt hay vӅ thiӅn như Stephen Levine, Jack Kornfield.
NӃu mӝt trong nhӳng mөc tiêu sӕng cӫa bҥn là hҥnh phúc thì thiӅn sӁ đem đӃn cho
bҥn điӅu đó. Hy vӑng sӁ có lúc bҥn thӱ thӵc hành thiӅn.
9 ± Đӯng cưӡng điӋu mӑi viӋc
Thұt là mӝt sách lưӧc buӗn cưӡi phҧi không bӣi vì dĩ nhiên ³đӯng cưӡng điӋu mӑi
viӋc´ cũng là mӝt cách nói khác cӫa ³đӯng bұn tâm vào nhӳng chuyӋn nhӓ´. Tôi
đã hӓi Anne, mӝt cô bé 19 tuәi: ³Khi nhìn lҥi, điӅu gì thuӝc loҥi µkhông nghiêm
trӑng¶ nhưng khó xӱ nhҩt cӫa các bҥn trҿ?´ Suy nghĩ mҩy phút, cô bé trҧ lӡi: ³Đӕi
vӟi em và nhiӅu bҥn khác cũng vұy, có lӁ đó là nhӳng chuyӋn cưӡng điӋu trong
cuӝc sӕng hàng ngày.´ Đúng là các bҥn trҿ có thӇ ngҩy đӃn tұn cә nhӳng chuyӋn
cưӡng điӋu. Nói cách khác, viӋc quyӃt đӏnh không cưӡng điӋu mӑi viӋc lên (ít ra là
đӕi vӟi mӝt sӕ viӋc) có thӇ làm cuӝc sӕng thêm hҥnh phúc và êm ҧ hơn.
Vҩn đӅ ӣ chӛ ³Làm thӃ nào đӇ không cưӡng điӋu mӑi viӋc lên đưӧc?´
Phҧi công nhұn là ban đҫu ta sӁ thҩy trҫm trӑng, nhưng cách duy nhҩt tôi nhұn thҩy
là phҧi khiêm tӕn thӯa nhұn bҧn chҩt sӵ viӋc mà bҥn nghĩ trҫm trӑng cũng chҷng
phҧ là chuyӋn ³sӕng còn´ gì. Nói cách khác, ta thưӡng tӵ cho phép mình cưӡng
điӋu mӑi viӋc và bӵc mình vӅ nhӳng viӋc mà ra chҷng có gì to tát.
Ví dө, mӝt ngưӡi bҥn có thӇ phҥm lӛi hay nói bұy bҥ gì đó. Thay vì quên chuyӋn
đó đi và đi lo làm chuyӋn khác, ta lҥi tӵ cho phép mình cҧm thҩy bӵc bӝi, khó chӏu.
Ta nghĩ vӅ nhӳng lӛi lҫm đó suӕt cҧ ngày, càng cҧm thҩy mình bӵc bӝi có lý.
NhiӅu ngưӡi có thӇ còn vӅ nhà kӇ lӇ cho ngưӡi khác nghe nӳa hoһc gӑi điӋn thoҥi
tӍ tê tâm sӵ vӟi bҥn bè thay vì cӭ quên phӭt nó cho rӗi.
Nhӳng ngày xui xҿo liên tөc như vұy (đӫ thӭ chuyӋn tӯ bӏ giành đưӡng, bӏ cҳt tóc
xҩu, đӃn mҳc lӛi ngӟ ngҭn trong bài kiӇm tra, bӏ nói xҩu sau lưng, hay làm mҩt đӗ)
đӅu có thӇ đưӧc cҧm nhұn theo hai cách: hoһc nghĩ hoҥ vô đơn chí, hoһc nghĩ thua
keo này ta bày keo khác. Và trong khi cách nhìn nhұn thӭ nhҩt sӁ thӵc sӵ làm cho
bҥn nhìn mӑi viӋc méo mó thì cách nghĩ thӭ hai lҥi tӕt hơn cho sӵ sáng suӕt cӫa
bҥn, cho tình bҥn, cho sӵ vui vҿ hҥnh phúc cӫa bҥn.
Bұn tâm đӃn nhӳng điӅu vһt vãnh thì luôn có nhӳng sӵ viӋc bҩt tұn đӇ
phҧi bұn tâm. Khi ta chú ý đӃn đӫ thӭ trên đӡi thì chuyӋn này kӃ tiӃp chuyӋn kia
đӅu có vҿ hӃt sӭc trҫm trӑng.
Khi bҥn hӑc đưӧc cách cӭ đӇ mӝt sӕ viӋc qua đi, bҥn sӁ thҩy bҧn thân mình bӟt
căng thҷng và bӵc bӝi đi nhiӅu. Bҥn sӁ cҧm thҩy yêu đӡi, nhiӋt tình và đҫy sáng
tҥo.
8 ± Hài lòng vӟi mӝt ngày có mái tóc xҩu xí

Khi tôi nói vӟi con gái rҵng tôi đem luôn cҧ sách lưӧc này vào trong sách thì nó
hơi bӵc mình. Nó nói rҵng tôi là đàn ông nên không thӇ biӃt đưӧc mӝt ngày có mái
tóc xҩu xí thì như thӃ nào. Nhưng tôi biӃt chӭ, tôi còn biӃt đưӧc cҧm giác khi thҩy
mình không hҩp dүn, quá mұp hay ăn bұn lôi thôi.
HiӇn nhiên, mӝt ³ngày có mái tóc xҩu xí´ không chӍ nói vӅ tóc, mà còn vӅ dáng vҿ
khác cӫa chúng ta nӳa. Tuy nhiên, có tính khôi hài vӅ chuyӋn này sӁ có tác dөng
làm bҥn bình tĩnh và thư giãn. NӃu thay vì ăn mһc lұp dӏ, bҥn có thӇ chӍnh chu mӝt
chút thì bҥn sӁ thҩy bӟt bӵc bӝi ngay. ĐӃn lưӧt điӅu này lҥi giúp cho ngày có mái
tóc xҩu xí cӫa bҥn dӉ chӏu đӵng hơn.
Tóc là mӝt thӭ rҩt hay: năm nay ngҳn, năm sau dài, phә biӃn trong nӅn văn hoá này
nhưng lҥi kǤ lҥ trong nӅn văn hoá khác. ViӋc cho nó là đҽp hay xҩu là tuǤ ý mӛi
ngưӡi nhưng chúng ta thưӡng coi mái tóc là mӝt điӅu quan trӑng, chúng ta hình
dung ra ngưӡi khác thӵc sӵ quan tâm đӃn dáng vҿ mái tóc ta.
Đӕ bҥn dám thành thұt trҧ lӡi câu hӓi này: bҥn đã tӕn biӃt bao nhiêu thӡi gian và
công sӭc đӇ ngҳm nhìn kӻ lưӥng mái tóc cӫa bҥn mình hay cӫa mӝt ngưӡi lҥ? Có
lӁ là không nhiӅu. HiӇn nhiên, bҥn thҩy tóc ӣ khҳp mӑi nơi, nhưng bҥn có thӵc sӵ
nghiên cӭu vӅ nó? Và nӃu có chăng nӳa, thì bҥn có suy nghĩ nhiӅu vӅ nó không?
Có lӁ là không.
Rҩt may là chҷng ai làm thӃ. Mà thұm chí nӃu hӑ có suy nghĩ nhiӅu vӅ nó thì bҥn
có nghĩ là hӑ nên dành thӡi giӡ đӇ làm viӋc khác thì tӕt hơn không?
Cơ thӇ chúng ta là mӝt quà tһng nên phҧi quan tâm chăm sóc, làm sao cho càng dӉ
coi, xinh xҳn càng tӕt. Trong thӃ giӟi cӫa các siêu mүu và nhӳng quҧng cáo rҫm rӝ
thì rҩt dӉ vưӟng vào viӋc đӇ tóc tai, hay ăn bұn khác ngưӡi đӇ cҧm thҩy tӵ tin hơn.
Không sao cҧ! Đó là nӛ lӵc làm cho bҥn cҧm thҩy như thӇ mình đang cҫn đӃn thӭ
gì đó mà hӑ đưa ra ± nhӳng sҧn phҭm làm đҽp, đӗ trang điӇm, nhӳng bӝ đӗ thӡi
trang, nhӳng dөng cө tұp thӇ hình, hay gì gì đó. Đáng buӗn là nhӳng ngưӡi đó thӵc
sӵ cӕ gҳng làm cho bҥn cҧm thҩy mình xҩu xí hay tӵ ti đӇ bҥn cҫn đӃn hӑ (hay
nhӳng sҧn phҭm cӫa hӑ) đӇ cӭu vãn tình hình.
ThӃ nên bҥn sӁ cҧm thҩy thích nӃu đưӧc giӕng mӝt siêu mүu nào đó. Thұt điên
khùng, vô lý. NӃu bҥn suy nghĩ kӻ, bҥn sӁ thҩy ngoҥi hình chҷng thành vҩn đӅ gì
nӃu bҥn không quá quan tâm đӃn nó.
Bҥn có nghĩ là tҩt cҧ nhӳng siêu mүu đӅu hài lòng vӅ bҧn thân hӑ không? Hoһc giҧ
hӑ có bӏ ám ҧnh vӅ trӑng lưӧng hay không an tâm vӅ ngoҥi hình, hay tranh giành
ngôi thӭ không? Bҥn có nghĩ là nhӳng cô ngưӡi mүu tuәi mӟi lӟn có bӝ ngӵc giҧ
hoһc đang ăn kiêng hài lòng vӅ bҧn thân hay bҩt an vӅ ngoҥi hình cӫa hӑ?
ChӍ có nhӳng ngưӡi yêu thích và chҩp nhұn bҧn thân mình như nó hiӋn có
thì mӟi cҧm thҩy hài lòng vӅ bҧn thân mình. Hӑ chăm sóc bҧn thân và sӭc khoҿ,
nhưng hӑ không hӅ bӏ ám ҧnh vӅ ngoҥi hình cӫa mình.
Cách đӇ vưӧt qua đưӧc vҩn đӅ vӅ ngoҥi hình là xem nó như mӝt cái bүy. Mӝt khi
bҥn hiӇu đưӧc rҵng mӝt trong nhӳng lý do chính khiӃn bҥn không mҩy hài lòng vӅ
bҧn thân là vì bҥn bӏ thúc đҭy cҧm thҩy như vұy, bҥn có thӇ sӁ đi đӃn tình trҥng tӵ
ti. Cách đӇ chӕng lҥi áp lӵc có ngoҥi hình khác lҥ là quyӃt đӏnh giӕng chính mình.
Khi đó, bҥn sӁ cҧm thҩy hài lòng hơn vӅ bҧn thân mình.
Khi nhӳng suy nghĩ bҩt an vӅ mái tóc cӫa bҥn và nhӳng phҫn khác trên cơ thӇ xuҩt
hiӋn, hãy xem như bҥn có thӇ gҥt bӓ chúng ra khӓi đҫu như nhӳng viӋc không đáng
quan tâm. Hãy luôn nhҳc nhӣ bҧn thân rҵng bҥn không cҫn bҩt kǤ sӵ khác biӋt nào
đӇ đưӧc là chính mình. Bҥn có đӫ khҧ năng đӇ tӵ thҩy mình xinh đҽp và tuyӋt vӡi,
như chính bҥn hiӋn có. Nhҩt đӏnh là khi đó, bҥn sӁ thҩy thұt dӉ dàng có đưӧc mӝt
cuӝc sӕng hҥnh phúc.
7 ± Tránh khӓi nhӳng cuӝc chay đua khҭn cҩp

Posted on Tháng Tám 31, 2008 by tunbetiteo
Như bҥn đã biӃt, đua xe là cách nhiӅu ngưӡi đi tìm cҧm giác mҥnh hoһc bù lҩp chӛ
trӕng trong cuӝc đӡi. Đua xe kiӇu đó thưӡng đi liӅn vӟi tӕc đӝ nhanh, vi phҥm luұt,
theo băng theo đҧng, thiӃu ngӫ, và thұm chí cán chӃt ngưӡi. Nó làm cho bҥn kiӋt
sӭc và rã rӡi.
Có mӝt dҥng đua giӕng như vұy cũng cҫn phҧi cҧnh giác, tôi gӑi là ³chҥy đua khҭn
cҩp´. Cuӝc đua này không rõ ràng lҳm, là lӕi sӕng đưӧc xã hӝi chҩp nhұn, có rҩt
nhiӅu ngưӡi nhiӉm phҧi mà không hӅ hay biӃt.
Sӕng cuӝc đӡi chҥy đua khҭn cҩp có nghĩa là bҥn cư xӱ vӟi mӑi viӋc như thӇ
chúng đӅu là viӋc khҭn cҩp! Mӑi quyӃt đӏnh đӅu có vҿ nguy cҩp, mӑi lӛi lҫm đӅu
xem như trҫm trӑng. Hҫu như thiӃu hҷn mӝt tҫm nhìn rӝng. Bҥn luôn ӣ trong tình
trҥng vӝi vàng, lo lҳng không đâu. Bҥn đӕi xӱ vӟi nhӳng sӵ viӋc thưӡng ngày cӭ
như thӇ đó là mӝt tin sӕt dҿo. Ví dө, nӃu tôi là ngưӡi ưa chҥy đua khҭn cҩp và có
ngưӡi phê bình, tӵ tôi sӁ phҧn ӭng mҥnh, ví dө như gào lên: ³Thu Nhi bӏ chê
trách´. Tôi quá chú ý, quá coi trӑng sӵ viӋc.
Chҥy đua khҭn cҩp đưӧc xã hӝi chҩp nhұn bӣi có rҩt nhiӅu ngưӡi dưӡng như sӕng
như thӃ. Khi nhìn xung quanh thҩy có nhiӅu ngưӡi hành xӱ khҭn cҩp, hӃt viӋc khҭn
này đӃn chuyӋn gҩp khác. Khi hӓi thăm mӝt cô cұu nào đó bҥn sӁ đưӧc nghe ³Em
đang bұn túi bөi đây´. NӃu bӏ ai lҩn đưӡng thì trong đҫu ngưӡi đó hҷn sӁ coi như
đây là mӝt vө án lӟn. Ngưӡi đó sӁ đi kӇ vӟi ngưӡi khác, nghĩ đӃn nhӳng điӅu tӋ hҥi
do viӋc lҩn đưӡng gây ra, và có thӇ cӕ gҳng nghĩ cách trҧ thù hành đӝng đó. NӃu
cũng ngưӡi đó phҧi chӡ trong mӝt đám kҽt xe, hay ai đó phҥm lӛi gì vӟi ngưӡi đó,
hoһc chuyӋn gì tương tӵ thì chuyӋn đó sӁ đưӧc coi như chuyӋn lӟn thӵc sӵ.
Lý do khiӃn chҥy đua khҭn cҩp gây ra nhӳng điӅu tiêu cӵc như vұy vì vӕn nó đã là
mӝt nӛi bҩt mãn và căng thҷng nghiêm trӑng rӗi. NӃu bҥn bӵc mình và vӝi vàng
hӕi hҧ có nghĩa là bҥn đang căng thҷng. Mӑi viӋc có vҿ nguy cҩp có nghĩa là bҥn
đang rҩt lo lҳng. ĐiӅu đó khiӃn bҥn lo âu và sӧ hãi. Bҥn hiӃm khi thoҧ mãn bӣi vì
bҥn cӭ ôm lҩy lӛi lҫm cũ. Mӑi viӋc dưӡng như có vҩn đӅ.
Hơn nӳa, khi mӑi viӋc thӵc sӵ là chuyӋn lӟn đӕi vӟi bҥn, thì bҥn không thӇ nào vui
vҿ đưӧc. Làm sao đưӧc? Bҥn còn phҧi buӗn bӵc, còn mong đưӧc ӣ mӝt vӏ trí khác,
hay còn bұn than thân trách phұn.
Tôi nghĩ rҵng cách tӕt nhҩt đӇ thoát khӓi chҥy đua khҭn cҩp là hãy nhìn sӵ viӋc
mӝt cách khôi hài. Hãy nghĩ xem, cӭ suӕt ngày buӗn rҫu thì quҧ là ngӟ ngҭn và vô
ích. Sӵ thұt là tôi sӁ bӏ phê bình, chӍ trích, và bҥn cũng vұy. Và chúng ta sӁ bӏ lҩn
đưӡng, bӏ mҩt đӗ, bӏ phҥm lӛi và nhӳng dӵ tính cӫa chúng ta cӭ liên tөc bӏ đә vӥ.
Nhưng đó là cuӝc sӕng.
Khi bҥn chҩp nhұn thӵc tӃ rҵng cuӝc sӕng vүn diӉn ra bình thưӡng thì
bҥn sӁ tӵ giҧi phóng mình khӓi rҩt nhiӅu chuyӋn bӵc bӝi.
ĐiӅu đó không có nghĩa là chúng ta không nên cӕ gҳng hӃt sӭc đӇ làm cho mӑi
viӋc diӉn ra theo ý mình. Đương nhiên là nên rӗi. Sao phҧi căng thҷng và bӵc bӝi
chӍ vì không làm chӫ đưӧc nhӳng điӅu đang có?
Cuӝc sӕng chính là mӝt chuӛi nhӳng sӵ viӋc, không phҧi lúc nào cũng hoàn hҧo,
và êm đҽp như mình muӕn. Nhưng nӃu biӃt chҩp nhұn nhӳng thӵc tӃ đó, chúng ta
có thӇ sӕng mà không phҧi căng thҷng vì nhӳng chuyӋn nhӓ nhһt như thӃ.
6 ± KiӇm tra lҥi nhӳng điӅu kǤ cөc! (Chҷng hҥn như tҩt cҧ mӑi ngưӡi đӅu sӁ
thích bҥn)

Mӝt ngưӡi bҥn cũ cӫa tôi đã nêu câu hӓi: ³NӃu bҥn chìm sâu dưӟi chөc mét nưӟc
mà ӕng thông hơi chӍ dài dăm tҩc thì bҥn có thӇ thӣ đưӧc không?´. Câu trҧ lӡi dĩ
nhiên là không thӇ đưӧc!
ChuyӋn ai nҩy đӅu yêu thích mình cũng buӗn cưӡi giӕng như vұy! Hәng dám đâu.
Vұy mà có nhiӅu ngưӡi lҥi tin rҵng ³Tôi chӍ có thӇ hҥnh phúc đưӧc chӯng nào mӑi
ngưӡi (hay ai đó) đӅu yêu mӃn tôi´. Tôi nghĩ là bҥn cҫn phҧi tӵ vҩn xem ³NӃu còn
có nhӳng điӅu không bao giӡ xҧy ra như vұy mà tҥi sao ý kiӃn đó vүn còn thông
dөng? Tҥi sao chúng ta đһt hy vӑng và hҥnh phúc cӫa mình vào nhӳng điӅu không
thӇ thӵc hiӋn đưӧc?´ Đây cũng là mӝt vҩn đӅ lӟn bӣi vì mӝt khi bҥn thҩy nó kǤ cөc
thì bҥn mӟi không mҳc vào.
Ai cũng muӕn đưӧc yêu mӃn và chҩp nhұn. ThӃ nhưng sӵ đӡi lҥi khác, lúc nào
cũng có kҿ chҷng ưa ta. Dù bҥn là ngưӡi như thӃ nào, bҥn hoà đӗng hay cӕ gҳng
cách mҩy thì cũng có ngưӡi ghen ghét bҥn.
Cũng có lҫn điӅu đó thӵc sӵ gây bӵc bӝi và tӭc giұn cho tôi. Tôi đã tӯng tin rҵng
nӃu tôi tӕt vӟi ai thì ngưӡi đó sӁ tӕt lҥi vӟi mình. Tuy nhiên, tôi đã nhұn ra rҵng tôi
có thӇ làm chӫ đưӧc cách đӕi xӱ hay cҧm tình cӫa mình đӕi vӟi ngưӡi khác chӭ
không thӇ nào điӅu khiӇn đưӧc cҧm tình hay cách đӕi xӱ cӫa ngưӡi khác đӕi vӟi
mình. Cũng may là trong khi tôi không thӇ kiӇm soát đưӧc điӅu đó cũng còn có
mӝt sӕ ngưӡi sӁ xuҩt hiӋn và ӣ đó vì tôi. Luôn có sӵ bù trӯ thích hӧp giӳa như cҫu
vӅ bҥn bè cӫa tôi và ngưӡi sӁ chҩp nhұn trӣ thành bҥn cӫa tôi. Đó là quy luұt tӵ
nhiên. Tôi luôn có nhӳng ngưӡi bҥn tӕt. ChӍ cҫn có mӝt điӅu kiӋn đӇ điӅu đó xҧy
ra.
Tôi sӁ luôn có nhӳng ngưӡi bҥn lý tưӣng chӯng nào tôi chҩp nhұn thӵc
tӃ rҵng không phҧi ai tôi muӕn làm bҥn sӁ là bҥn tôi. Đó là điӅu quan trӑng giúp
bҥn tránh thҩt vӑng khi cҧm thҩy bӏ ai đó trӣ mһt.
Tôi sӁ chơi tӕt vӟi ai đó và hy vӑng rҵng sӁ có tình bҥn nҧy sinh. NӃu ngưӡi ta
phҧn ӭng như ý tôi, quá tӕt ± mӝt tình bҥn đưӧc hình thành. Tuy nhiên, nӃu ngưӡi
ta không như vұy, cũng tӕt thôi, bӣi vì điӅu đó có nghĩa là chúng ta không hӧp
nhau. Tôi chӍ muӕn kӃt bҥn vӟi nhӳng ai hӧp vӟi mình thôi. Bҥn có muӕn có
nhӳng ngưӡi bҥn không ưa và không chҩp nhұn mình không? Dĩ nhiên là không
rӗi. Bҥn có muӕn kӃt bҥn vӟi ngưӡi chҷng hӅ quan tâm đӃn bҥn, hay vӟi ngưӡi
nghĩ rҵng viӋc kӃt bҥn vӟi bҥn như là ban ân huӋ cho bҥn không? Không đӡi nào!
Nhҩt đӏnh là tôi chӍ thích nhӳng ngưӡi bҥn chân thành vӟi mình và ngưӧc lҥi. Tôi
cho là như thӃ là hӧp nhau. Do vұy, có thӇ tôi chҷng có nhiӅu bҥn nhưng mӝt
ngưӡi bҥn cӫa tôi còn quý hơn nhiӅu. Cho đӃn nay, tôi đã gһp đưӧc nhӳng ngưӡi
bҥn tâm đҳc, chӍ có điӅu hӑ không cҧm thҩy giӕng như vұy, nhưng chҷng hӅ gì bӣi
vì tôi chҩp nhұn thӵc tӃ là chҷng phҧi ai cũng có cҧm xúc như ta mong đӧi.
Cҫn phҧi dũng cҧm mӟi tiӃp cұn tình bҥn và chҩp nhұn cách này. NӃu bҥn thҩy tính
hӧp lý cӫa sách lưӧc này, bҥn sӁ không quá lo lҳng hay đӇ tâm trҥng vui buӗn cӫa
mình lӋ thuӝc vào sӵ ưa thích hay chҩp nhұn cӫa ngưӡi khác.
Khi không ai trong chúng ta làm cho mӑi ngưӡi yêu mӃn mình đưӧc thì
hãy đҧm bҧo rҵng nhӳng ngưӡi bҥn mà ta có là tâm đҫu ý hӧp.
5 ± Tránh chӳ ³biӃt rӗi´ khi ngưӡi khác đang nói

NӃu bҥn nói vӟi tôi là ³Đây là hình ҧnh các bҥn trҿ ngay nay,´ tôi lұp tӭc cҳt lӡi
³Ӯ, tôi biӃt rӗi,´ thì có lӁ bҥn sӁ nghĩ tôi đã ngҩy nghe chuyӋn này! Bҥn nói đúng
đҩy. Hay là nӃu bҥn nói ³Làm mӝt thiӃu niên thұt là khó bӣi vì«´ và tôi lһp lҥi
³BiӃt rӗi,´ bҥn có thӇ nghĩ là tôi không tin, thұm chí có lӁ thiӃu tôn trӑng. Lҫn này
bҥn cũng đúng nӳa.
Khi có nhӳng sӵ phҧn đӕi, theo bҧn năng chúng ta thưӡng nói ³BiӃt rӗi´. NhiӅu lúc
chúng ta thұt sӵ không ³biӃt´, chúng ta chӍ nói như vұy vӟi nhӳng công viӋc sӁ làm
hay ta nghĩ sӁ làm. Thưӡng thì câu trҧ lӡi biӃt rӗi cӫa chúng ta đưӧc đưa ra trưӟc
khi ngưӡi đӕi thoҥi nói xong nhӳng điӅu cҫn nói. Nó là mӝt cách đӇ cҳt đӭt câu
chuyӋn, hay không chú tâm vào câu chuyӋn.
Khi bҥn tӵ đӝng trҧ lӡi ngưӡi khác ³biӃt rӗi´ thì thӵc sӵ là bҥn đang nói ³tôi chҷng
muӕn nghe anh nói nӳa´. Bҥn xem thưӡng ý kiӃn cӫa hӑ. Cӭ như thӇ bҥn không
nghe nӳa vì bҥn đã biӃt hӃt rӗi, hay đơn giҧn chӍ vì bҥn không muӕn biӃt vӅ chuyӋn
đó, hoһc giҧ bҥn đӧi đӃn lưӧt mình nói, hay là bҥn không quan tâm lҳng nghe hay
không có sҹn thӡi giӡ ngӗi nghe nói. Dù là lý do gì thì kiӇu trҧ lӡi như vұy khiӃn
bҥn tránh phҧi nghe nhӳng điӅu mà có thӇ rҩt quan trӑng và đào mӝt hӕ sâu giӳa
mình và ngưӡi đӕi thoҥi. Mӝt lҫn nӳa, bҥn cҧm giác ra sao nӃu tôi trҧ lӡi mӛi câu
nói cӫa bҥn theo kiӇu đó?
Tôi có nhӟ mӝt mҭu đӕi thoҥi cӫa tôi vӟi mӝt cô bé 16 tuәi và mҽ cӫa cô. Cô bé
xin tôi, có mһt mҽ cô ӣ đó, mӝt lӡi khuyên giúp cҧi thiӋn mӕi quan hӋ cӫa hӑ. Lӡi
khuyên cӫa tôi là cҧ hai nên cӕ gҳng loҥi bӓ tӕi đa kiӇu trҧ lӡi ³biӃt rӗi´ vӟi ngưӡi
kia. Ngưӡi mҽ than thӣ là cô con gái thưӡng xuyên trҧ lӡi như vұy, nhҩt là khi bà
nhҳc nhӣ cô vӅ trách nhiӋm vӟi gia đình. Cô con gái cũng than y chang, rҵng mҽ
cô cӭ điӋp khúc ³biӃt rӗi´ ca mãi, nhҩt là lúc cô muӕn tâm tình vӟi mҽ. Cҧ hai đӅu
cҧm thҩy không đưӧc tôn trӑng và cҧm giác như thӇ hӑ không đưӧc lҳng nghe mӛi
khi nghe trҧ lӡi như vұy.
Theo hai ngưӡi, kiӇu thay phiên nhau nói này hoá ra lҥi là chuyӇn biӃn đáng kӇ
trong mӕi quan hӋ cӫa hai mҽ con. Nó khuyӃn khích hӑ lҳng nghe lүn nhau và hӑc
hӓi tӯ ngưӡi kia.
Đây là mӝt trong nhӳng sách lưӧc có khҧ năng cho kӃt quҧ tӭc thì.
Bҥn thӱ xem, bҥn có thӇ thҩy rҵng khi lҳng nghe ngưӡi khác, bҥn sӁ
vui vҿ hơn nhiӅu. Bҥn sӁ nghe mӑi thӭ hӑ phҧi nói thay vì cҳt ngang. Còn gì nӳa,
do bҥn đang lҳng nghe chăm chú hơn, ngưӡi nói cҧm nhұn đưӧc kӻ năng lҳng nghe
cӫa bҥn và sӁ bҳt đҫu thoҧi mái vӟi bҥn. Bӟt căng thҷng sӁ khiӃn bҥn thҩy dӉ dàng
thoҧi mái lҥi vӟi hӑ. Thông thưӡng, kӻ năng lҳng nghe tӕt sӁ nuôi dưӥng giao tiӃp
tӕt và thҳt chһt thêm mӕi quan hӋ.
Mӝt điӅu nӳa: Mӝt khi bҥn luyӋn tұp sách lưӧc này, bҥn hãy tӵ do chia sҿ nó vӟi
bӕ mҽ bҥn cũng như vӟi nhӳng ngưӡi quan trӑng khác trong cuӝc sӕng đӇ hӑ cũng
tұn hưӣng thành quҧ.
4 ± LuyӋn tұp tinh thҫn Aikido (HiӋp khí đҥo)

Mҩy năm trưӟc tôi tӯng xem mӝt buәi biӇu diӉn nghӋ thuұt uyên thâm Aikido,
điӅu đó đã ҧnh hưӣng lâu dài và sâu sҳc lên quan điӇm sӕng cӫa tôi. Aikido trông
có vҿ yӃu đuӕi nhưng hoàn toàn là phương pháp tӵ vӋ mҥnh mӁ và tao nhã, lҩy nhu
thҳng cương, lҩy sӭc mҥnh cӫa đӕi thӫ làm lӧi thӃ cӫa mình. Nó có tác dөng làm
nguӝi sӵ nóng giұn cӫa đӕi thӫ mà không phҧi quá gҳng sӭc.
Bài biӇu diӉn cө thӇ mà tôi đã chӭng kiӃn gҫn như không thӇ tin đưӧc. Trұn đҩu
tay đôi. Ngưӡi đàn ông to khoҿ và dӳ tӧn ít ra là gҩp đôi đӕi thӫ nhӓ bé. Ông ta
nhҧy xә vào đӕi thӫ và bҳt đҫu dӭ nҳm đҩm. Trong chӟp mҳt, ngưӡi đàn ông nhӓ
hơn bình tĩnh tiӃn đӃn đӕi phương và nhҽ nhàng lách ngưӡi vӅ mӝt phía. Ngày hôm
đó tôi không hiӇu nәi diӉn tiӃn ra sao nhưng ông to khoҿ đã nҵm gӑn dưӟi sàn
trong khi ngưӡi nhӓ bé đӭng bên trên, không rөng mӝt cӑng tóc. Mҩy phút sau
nhӳng cҧnh tương tӵ tiӃp diӉn trưӟc khi sӵ thӇ rõ ràng là ông to khoҿ kia chҷng có
cơ hӝi nào đӇ đөng đӃn đưӧc đӕi thӫ, mà ông cũng rҩt ít bӏ nӃm đòn. Cơn giұn cӫa
ông ta chuyӇn sang thành sӵ nhún nhưӡng khi ông tuyên bӕ chӏu thua.
Tôi đã nhұn ra rҵng sӵ cân bҵng cҧm xúc cӫa Aikido cũng sӁ áp dөng rҩt tӕt trong
cuӝc sӕng. Tôi cũng phát hiӋn ra cách tiӃp cұn nhҽ nhàng luôn giҧi quyӃt xung đӝt
và công kích hӳu hiӋu nhҩt.
ĐӇ tôi kӇ bҥn nghe mӝt ví dө thӵc tӃ. Tôi đã tӯng bӏ phӓng vҩn trong mӝt buәi trò
chuyӋn trên phát thanh khi có ngưӡi phҧn đӕi mӝt luұn điӇm cӫa tôi. Vӟi giӑng thù
đӏch, anh ta nói mӝt sӕ điӅu thҩp kém vӟi lý lӁ rõ là nóng nҧy. Thay vì thӫ thӃ hay
nói gì đó, tôi đã thӣ sâu và cӕ gҳng nhìn ra quan điӇm cӫa anh ta. Tôi đã né đưӧc
cách tҩn công cӫa anh ta, cӕ gҳng xoa dӏu sӵ công kích. Sau đó, rҩt ôn hoà và
không hӅ có ý đӏnh châm chӑc, tôi đã đӗng ý vӟi anh ta. Thӵc ra, tôi khen ngӧi anh
ta vì khҧ năng suy nghĩ ӣ vӏ thӃ cӫa anh ҩy.
Vұy đó, cuӝc tranh cãi qua đi trưӟc khi nó có cơ hӝi bҳt đҫu. Chҷng còn lý do gì đӇ
anh ta nәi giұn nӳa. Mà thұm chí khi anh ta vүn khư khư chӕng đӕi thì anh ta sӁ
thôi không nghĩ xҩu ngưӡi khác nӳa vì tôi đâu có phҧn công.
Có lӁ bҥn có thӇ hình dung đưӧc sӵ khó khăn cӫa trưӡng hӧp tôi phҧi đӕi đҫu nӃu
tôi phҧn công hoһc tӵ vӋ. Rҩt có thӇ, cҧ hai chúng tôi đӅu đã phòng thӫ, mӕi bҩt
hoà sӁ nә tung, và sӁ chҷng có ai là ngưӡi chiӃn thҳng cҧ, chӍ có thҩt bҥi và sӵ thù
đӏch không thӇ giҧi quyӃt mà thôi.
Tinh thҫn Aikido không nhҩt thiӃt là bҥn luôn luôn thoái lui hay đӗng ý vӟi quan
điӇm cӫa ngưӡi. Thay vì vұy, nó liên quan đӃn viӋc lӵa chӑn phҧn ӭng hoàn toàn
hoà bình, dù cho viӋc có như thӃ nào. Nó đưa nhӳng suy nghĩ tiêu cӵc xuҩt hiӋn
trong đҫu bҥn theo hưӟng hoà bình hơn. Nó có thӇ có nghĩa là bҥn đһt mӝt câu hӓi,
dӯng lҥi, hoһc không nói gì cҧ. Nó cũng có thӇ có nghĩa là bҥn đӅ nghӏ giҧi quyӃt
vҩn đӅ vào khi khác, hay là nói rҵng bҥn muӕn ³tĩnh lһng´ mӝt chút. Đòn tҩn công
chính cӫa Aikido là bҥn không phҧn ӭng dӳ dӝi quá, cũng không quá phòng thӫ, la
hét hay trӣ nên bӵc bӝi. Bҥn coi như đang khiêu vũ hoһc như có mӝt cơ hӝi giҧi
quyӃt nhӳng khác biӋt cӫa bҥn thұt hӳu nghӏ, không hӅ kӏch tính.
Sӵ yên tĩnh trong tâm hӗn và không phҧn kháng là vũ khí cӫa bҥn
trong giҧi quyӃt vҩn đӅ. Khi bҥn không thӇ rәn rҧng, ngưӡi khác sӁ tôn trӑng bҥn,
lҳng nghe bҥn và có khuynh hưӟng theo dõi thái đӝ cӫa bҥn.
Bҥn hãy áp dөng linh đӝng vào nhӳng trưӡng hӧp xung đӝt và chӕng đӕi. Dù cho
đó là bҥn bè, bӕ mҽ, nhӳng ngưӡi có quan hӋ vӟi bҥn hay thұm chí cҧ ngưӡi lҥ
ngoài đưӡng.
Tinh thҫn Aikido là mӝt công cө mҥnh mӁ mà bҥn cҫn cho mӝt cuӝc sӕng thanh
bình hơn. Hãy bҳt đҫu thӱ nó ngay hôm nay, xung đӝt cӫa bҥn sӁ ngay lұp tӭc dӏu
đi.
3 ± Đӯng bұn tâm vì nhӳng đә vӥ

Tôi hơi do dӵ khi đưa ra khҭu hiӋu này vì tôi chҷng muӕn ai nghĩ là tôi đơn giҧn
hoá nhӳng khó khăn khi phҧi chia tay ngưӡi yêu.
Tôi nhӟ rõ ngày cô bҥn gái thân nhҩt và là mӕi tình đҫu cӫa tôi nói lӡi chia tay. Tôi
suy sөp và đã nghĩ là mình sҳp chӃt đӃn nơi rӗi. Tôi nghĩ tôi sӁ không bao giӡ vưӧt
qua nәi và sӁ chҷng quen đưӧc ai khác.
Nhưng không.
Thӵc tӃ là giӡ đây tôi đang hҥnh phúc. NӃu không, tôi đã không cưӟi Kris và có
mӝt đàn con. Bҥn gái tôi cũng vұy. Cô ҩy cũng có gia đình hҥnh phúc và ba đӭa
con. Cho đӃn bây giӡ, chúng tôi vүn là bҥn thân cӫa nhau.
Cách duy nhҩt mà tôi nhұn thҩy làm cho nhӳng đә vӥ dӉ chӏu hơn là nhìn vӅ tương
lai và thҩy rҵng điӅu đó là cҫn thiӃt. Đó chӍ là đӏnh mӋnh khi bҥn cӭ nghĩ đӃn nó,
nhưng nӃu không vì bӏ đә vӥ thì chҷng lӁ mӑi ngưӡi đӅu cưӟi ngưӡi đҫu tiên mà
mình đӇ ý à? Rõ ràng là đa sӕ không phҧi vұy.
Khi bҥn nhìn nhұn đә vӥ như thӃ, bҥn sӁ ít lao tâm khә tӭ cho mӕi quan hӋ đã qua,
thay vì vұy bҥn sӁ đánh giá đúng nó.
Tôi đã phát hiӋn ra là các bҥn trҿ có thӇ nhìn vӅ đә vӥ như thӃ thì có khҧ năng duy
trì đưӧc mӝt tình bҥn ± nӃu không ngay lұp tӭc thì chí ít cũng là sau này. Thay vì
tӭc giұn vӟi sӵ thay lòng đәi dҥ cӫa ngưӡi yêu hay nung nҩu ý đӏnh trҧ thù hay
không sӕng theo mong muӕn cӫa ngưӡi ҩy thì hӑ có thӇ giӳ cҧm xúc đáng yêu đӕi
vӟi ngưӡi ҩy và thұt lòng mong cho ngưӡi ҩy hҥnh phúc.
Mӝt trong nhӳng thӱ thách tӕi thiӇu cӫa loài ngưӡi là có thӇ mong
cho ngưӡi khác hҥnh phúc ngay cҧ khi mình bӏ ngưӡi đó làm tәn thương. NӃu bҥn
làm đưӧc điӅu đó, bҥn sӁ có phương thuӕc thҫn kǤ chӳa lành vӃt thương lòng. Bҥn
sӁ nhұn thҩy là bҥn sӁ mau chóng phөc hӗi, cҧm thҩy yêu đӡi và tӵ tin, và thұm chí
quyӃn rũ đӕi vӟi ngưӡi khác hơn khi bҥn suy nghĩ và ưӟc mơ lҥc quan. Tình yêu và
sӵ khoan dung trong trái tim bҥn rҩt dӉ đưӧc ngưӡi khác nhìn thҩy hơn bҩt kǤ điӅu
gì khác.
ThӃ nên hãy nhӟ là mһc dù tưӣng chӯng như tұn thӃ, nhưng có lӁ không phҧi vұy.
Sӵ đә vӥ cӫa bҥn có thӇ xҧy ra, nhưng khi kӃt thúc hoá ra đó lҥi là mӝt món quà
trong cuӝc sӕng.
2 ± Hãy tӵ tin rҵng mӝt bҥn trҿ sӁ làm nên sӵ thay đәi

Trong mӝt buәi diӉn thuyӃt cӫa tôi, mӝt bҥn thính giҧ trҿ đã góp thêm vào mӝt câu
chuyӋn vӅ Angela, mӝt cô bé 18 tuәi làm viӋc trong nhà thӵc tұp đӝng vұt ӣ
trưӡng. Mӝt phҫn lý do cô chӑn làm viӋc tҥi đҩy là vì cô yêu thích đӝng vұt.
Mөc đích cӫa nhà đӝng vұt là cӕ gҳng tìm lҥi gia đình cho nhӳng chú chó mèo bӏ
lҥc. Có hàng trăm con thú chӡ tìm lҥi nhà, và chӍ mӝt sӕ ít là may mҳn hӗi gia.
Mӝt ngày nӑ, mӝt ngưӡi bҥn cӫa Angela đӃn đón cô vӅ sau ca trӵc cӫa cô. Hӑ đӏnh
đi ăn tiӋc.
Angela nói vӟi bҥn cӫa mình: ³Mình phҧi gӑi thêm mӝt cuӝc điӋn thoҥi nӳa. Có
mӝt phө nӳ hôm qua đӃn nói rҵng có thӇ sӁ sҹn lòng nhұn con Charlie, đó là mӝt
con chó già hӃt cơ hӝi tìm lҥi đưӧc nhà mình. Ngày mai là ngày cuӕi cùng nó còn
đưӧc ӣ đây. Mình phҧi làm gì đó giúp nó.´ Bҥn cô nói: ³Mau đi thôi, tөi mình trӉ
mҩt rӗi.´ Angela trҧ lӡi: ³Kiên nhүn chút đi, mình phҧi làm điӅu đó mà.´
Mҩy phút sau, bҥn cӫa Angela cӭ liên tөc xem đӗng hӗ và càng thҩy bӵc mình.
Cuӕi cùng, cô ta quát lên vӟi Angela, lúc đó còn đang nói chuyӋn trên điӋn thoҥi
³Lҽ lên. Quên nó đi, ӣ đây còn có nhiӅu súc vұt, cұu chҷng thay đәi đưӧc gì đâu.´
Angela vүn tӯ tӕn nói điӋn thoҥi ³Bà Wright, cҧm ơn bà rҩt nhiӅu. Chҳc chҳn ngày
mai tôi sӁ đón bà ӣ đây đӇ giao con Charlie.´ Khi cô gác máy, cô mӍm cưӡi vӟi bҥn
mình và nói: ³Tҥi sao cұu không nói vӟi Charlie là mình không thӇ thay đәi đưӧc
gì nhӍ?´
NhiӅu bҥn trҿ cho rҵng hӑ không thӇ nào làm nên sӵ thay đәi, nhưng
không phҧi vұy. Mӝt sӵ thұt rõ ràng là bҥn làm nên sӵ thay đәi ngay mӛi khi bҥn
có cái nhìn khác đӕi vӟi nhӳng ai vô tình phҥm lӛi, hoһc khi bҥn giúp ai đó có mӝt
ngày tӕt đҽp hơn. Bҥn làm nên sӵ thay đәi mӛi khi bҥn chu đáo, tӱ tӃ, rӝng lưӧng,
thương ngưӡi, tӕt bөng. Mӛi khi bҥn ӫng hӝ lӁ phҧi hay đӭng vӅ phía ngưӡi tӕt,
bҥn đã làm nên sӵ đәi khác. Cũng đúng như vұy khi bҥn là mӝt ngưӡi biӃt lҳng
nghe hoһc biӃt tha thӭ. Ngay cҧ mӝt nө cưӡi cũng làm nên cҧ mӝt sӵ thay đәi lӟn
lao.
Mӛi khi bҥn quyӃt đӏnh đúng đҳn, hӛ trӧ ngưӡi khác, chân thұt hoһc đӅ nghӏ giúp
ai là bҥn đã làm nên sӵ thay đәi. Mӛi khi bҥn lӏch sӵ, nhһt rác ngoài đưӡng hay gӣi
lӡi cҧm ơn đӃn ai, bҥn đã làm nên sӵ thay đәi. Lòng tӕt cӫa Angela không có gì là
lҥ, chҳn chҳn nó làm nên sӵ thay đәi, nhҩt là cho Charlie. Bҥn cũng vұy, hành vi
cӫa bҥn cũng sӁ làm nên sӵ thay đәi. Bҥn có thӇ hình dung ra thӃ giӟi xung quanh
như thӃ nào không nӃu tҩt cҧ các bҥn trҿ đӅu thuyӃt phөc bҧn thân là hӑ sӁ làm nên
sӵ đәi khác? Đó là mӝt thӃ giӟi mà tôi muӕn sӕng trong đó và nhӡ các bҥn, nó
hoàn toàn có thӇ xҧy ra.
1 ± Đӯng trút hӃt lên bҥn bè
Tôi biӃt là tiêu đӅ cӫa sách lưӧc này sӁ gây chú ý. Tuy nhiên, nghiêm túc mà nói
nӃu bҥn bӏ dӏch tҧ, bҥn sӁ chҷng bao giӡ lây cho ngưӡi khác, đúng không? NhiӅu
ngưӡi trong chúng ta thưӡng có khuynh hưӟng như vұy khi có cҧm giác như là bӏ
bӋnh dӏch tҧ ± khi ta hӃt sӭc chӏu đӵng, tâm trҥng bӵc bӝi. Nhưng thay vì giӳ
khoҧng cách đӇ tránh lây nhiӉm cho ngưӡi khác như khi bӏ dӏch tҧ, mӝt sӕ ngưӡi
lҥi đi tҩn công nhӳng ngưӡi quen: bҥn bè, cha mҽ và nhӳng ngưӡi khác bҵng
nhӳng điӅu phiӅn muӝn cӫa mình. Hӑ dӕc hӃt mӑi suy nghĩ, sӵ thiӃu tӵ tin, và
nhӳng ý nghĩ tiêu cӵc trong đҫu mình ra.
Khoҧng mӝt hai lҫn hàng tháng Sam lҥi bӏ xuӕng tinh thҫn kinh khӫng. Cұu ta
tưӣng tưӧng ra bҥn bè cӫa mình đӅu quay lưng vӟi cұu, bӕ mҽ thì ghét bӓ, và cұu
phҧi gánh chӏu mӝt cuӝc đӡi thua thiӋt. (Ai mà chҷng nghĩ như vұy lúc xuӕng tinh
thҫn nhӍ?)
Do suy nghĩ cӫa cұu khiӃn cұu cҧm thҩy tӗi tӋ nên cұu ta đi tâm sӵ vӟi ngưӡi khác.
Cұu ta trӣ nên giұn dӳ, thӫ thӃ và tҩn công. Cұu trút hӃt lên ngưӡi khác.
Khi xuӕng tinh thҫn, mӑi thӭ dưӡng như tӋ hơn bình thưӡng. Sam đã nhұn ra rҵng
vì cҧm giác lúc có tâm trҥng xҩu có vҿ như là đúng, ta thưӡng có khuynh hưӟng
nghĩ là ta đang nhìn mӑi viӋc đúng vӟi bҧn chҩt cӫa nó, mһc dù thӵc ra chҷng phҧi
vұy. Như cұu ta đã bұt cưӡi khi lҫn đҫu tiên nhұn thҩy mӟi Thӭ Hai thì cұu chán
ghét cҧ thӃ giӟi nhưng đӃn thӭ Ba thì mӑi điӅu lҥi trӣ nên tӕt đҽp. Cұu ta bҳt đҫu
đһt câu hӓi tҥi sao mình cӭ cӕ tin nhӳng điӅu tӋ hҥi là sӵ thұt trong khi mӑi viӋc
luôn biӃn đәi.
Sam nhұn ra mҽo đӇ đӕi phó vӟi lúc xuӕng tin thҫn là xem nó như thӇ là mӝt bӋnh
³cúm tình cҧm´ nhҩt thӡi. Cұu biӃt là thông thưӡng tӕt hơn nên đӧi nó lҳng xuӕng
và chӍ tiӃp xúc vӟi ngưӡi khác khi đã thҩy đӥ hơn. Cұu phát hiӋn ra rҵng trong đa
sӕ trưӡng hӧp chҷng có gì đӇ phҧi đương đҫu hay quan tâm cҧ. Mà nӃu có, cũng
nên chӡ cho đӃn khi tâm trҥng әn đӏnh trӣ lҥi.
Thay vì giұn ngưӡi khác và tӵ làm cho mình thҩy rҳc rӕi, hãy nhìn
nhұn mӑi viӋc đúng vӟi bҧn chҩt cӫa nó. Hãy bҵng lòng vӟi thӵc tҥi rҵng mӛi
ngưӡi đӅu có lúc xuӕng tinh thҫn, điӅu đó không có nghĩa là phҧi phҧn ӭng vӟi nó
hay quan trӑng hoá vҩn đӅ. Khi cҫn thiӃt cũng nên tìm đӃn sӵ trӧ giúp cӫa ngưӡi
khác khi có tâm trҥng xҩu, nhưng không cҫn phҧi ³trút hӃt´ lên ngưӡi khác.

Hãy tiếp tục hành trình của

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hãy tiếp tục hành trình của

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Hãy tiӃp tөc hành trình cӫa bҥn

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

Hãy trân trӑng món quà cӫa cuӝc sӕng.

99 ± Lҳng nghe lӡi cҧnh tӍnh

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

98 ± Chҩp nhұn thái đӝ ³rӗi điӅu đó sӁ qua´

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

96 ± Thӱ áp dөng nhӳng phҧn ӭng trì hoãn

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

95 ± Cuӕn theo dòng

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

93 ± BiӃt nhұn sai

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

92 ± Hãy giӳ tính khôi hài

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

91 ± Cũng đӯng là ngưӡi tìm sӵ phҧn đӕi

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

90 ± Đӯng là ngưӡi tìm sӵ tán đӗng

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

89 ± ChӃ ngӵ nӛi giұn dӳ

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

88 ± YӃu tӕ thӭ tư: Thӵc tӃ

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

87 ± YӃu tӕ thӭ ba: Như thӃ nào

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

86 ± YӃu tӕ thӭ hai: Khi nào

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

Nói cách khác, tҩt cҧ đӅu do thӡi điӇm suy nghĩ.

Hãy qua yӃu tӕ chính thӭ ba cӫa suy nghĩ.

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

84 ± Bӟt xem nhӳng lӡi chê bai là nhҳm đӃn mình đi

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

83 ± Nhӟ đӃn viӋc làm tӕt

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

82 ± Hãy bӟt bưӟng bӍnh đi mӝt chút

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

81 ± ĐӇ ý đӃn nhӳng điӅu tӕt mà bӕ mҽ bҥn đã làm

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

79 ± Cӭu vãn kӏp thӡi

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

78 ± Cҭn thұn, đӯng giҧ bӝ bҩt hҥnh

Posted on Tháng Mӝt 6, 2009 by tunbetiteo

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

77 ± Hãy noi gương nhӳng ngưӡi đang tұp Yoga

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | 1 Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | 1 Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »

iled under: Uncategorized | Leave a Comment »