ΛΥΚΒ-ΚΝΛ-Βολονάκης 2008

protosel1-15.
qxd 1/10/2008 12:44 Page 1
ÊÅÉÌÅÍÁ
ÍÅÏÅËËÇÍÉÊÇÓ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁÓ
B´ËÕÊÅÉÏÕ
protosel1-15.qxd 1/10/2008 12:44 Page 2
ÊÜèå ãíÞóéï áíôßôõðï öÝñåé ôçí óöñáãßäá ôùí åêäüóåùí ÂÏËÏÍÁÊÇ
ÅÊÄÏÓÅÉÓ
ÂÏËÏÍÁÊÇ
© Copyright: ÅÊÄÏÓÅÉÓ ÂÏËÏÍÁÊÇ 2006

Ìáõñïìé÷Üëç 41 êáé Âáëôåôóßïõ
ÔÇË. 210 3608065 - 210 3608197
FAX 210 3608197
ÁÈÇÍÁ
ÇëåêôñïíéêÞ óåëéäïðïßçóç:
ÄÉÇÍÅÊÅÓ ôçë.: 210 36.06.826 - 210 36.06.760
ISBN 960-381-291 - 9
Ï ðßíáêáò ôïõ åîùöýëëïõ åßíáé ôïõ N. Ëýôñá ìå ôßôëï «Ôï ößëçìá»

ÏËÃÁ ÆÁ×ÁÑÁÊÇ – ÃÉÙÑÃÏÓ ÊÙÍÓÔÁÍÔÁÊÁÊÇÓ
ÊÅÉÌÅÍÁ
ÍÅÏÅËËÇÍÉÊÇÓ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁÓ
Â´ËÕÊÅÉÏÕ
ÅÊÄÏÓÅÉÓ ÂÏËÏÍÁÊÇ
Ð Å Ñ É Å × Ï Ì Å Í Á
NEA ÁÈÇÍÁÚÊÇ Ó×ÏËÇ
ÃÅÙÑÃÉÏÓ ÂÉÆÕÇÍÏÓ
Ðïßïò Þôïí ï öïíåýò ôïõ áäåëöïý ìïõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
Ìïóêþâ - ÓåëÞì . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
ÁËÅÎÁÍÄÑÏÓ ÐÁÐÁÄÉÁÌÁÍÔÇÓ
Ç öüíéóóá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29
Ï ÁëéâÜíéóôïò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42
Ôï ìïéñïëüãé ôçò öþêéáò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
ÐáôÝñá óôï óðßôé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54
ÉÙÁÍÍÇÓ ÊÏÍÄÕËÁÊÇÓ
Ï Ðáôïý÷áò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59
ÁÍÄÑÅÁÓ ÊÁÑÊÁÂÉÔÓÁÓ
Ôá ôõöëïðüíôéêá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66
ÍáõÜãéá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
ÃÑÇÃÏÑÉÏÓ ÎÅÍÏÐÏÕËÏÓ
ÓôÝëëá ÂéïëÜíôç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75
Ôï ìõóôéêü ôçò êïíôÝóóáò ÂáëÝñáéíáò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79
ÊÙÍÓÔÁÍÔÉÍÏÓ ×ÁÔÆÏÐÏÕËÏÓ
Ôï óðßôé ôïõ äáóêÜëïõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
ÌÉ×ÁÇË ÌÇÔÓÁÊÇÓ
Ç áñêïýäá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89
ÊÙÍÓÔÁÍÔÉÍÏÓ ÈÅÏÔÏÊÇÓ
Ç ÔéìÞ êáé ôï ×ñÞìá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94
ÊáôÜäéêïò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107
ÍÉÊÏÓ ÊÁÆÁÍÔÆÁÊÇÓ
ÁëÝîçò ÆïñìðÜò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113
ÄÇÌÏÓÈÅÍÇÓ ÂÏÕÔÕÑÁÓ
ÐáñáñëÜìá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .119
ÍÅÏÔÅÑÇ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ
Ðñþôç 10åôßá ôïõ ìåóïðïëÝìïõ (1922-1930)

ÁÐÏÓÔÏËÏÓ ÌÅËÁ×ÑÉÍÏÓ
ÐÜëé âñÝ÷åé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127
ÑÙÌÏÓ ÖÉËÕÑÁÓ
Madona mia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .132
ÍÁÐÏËÅÙÍ ËÁÐÁÈÉÙÔÇÓ
Íõ÷ôåñéíü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .136
Ê.Ã. ÊÁÑÕÙÔÁÊÇÓ
[Åßìáóôå êÜôé...] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .140
Óôï Üãáëìá ôçò åëåõèåñßáò ðïõ öùôßæåé ôïí êüóìï . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .146

ÌðáëÜíôá óôïõò Üäïîïõò ðïéçôÝò ôùí áéþíùí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151
ÊÜèáñóéò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .156
ÔÅËËÏÓ ÁÃÑÁÓ
ÁìÜîé óôç âñï÷Þ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .161
ÌÇÔÓÏÓ ÐÁÐÁÍÉÊÏËÁÏÕ
Åóùôåñéêü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .166
ÌÁÑÉÁ ÐÏËÕÄÏÕÑÇ
ÊïíôÜ óïõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .171
ÍÅÏÔÅÑÇ ÐÏÉÇÓÇ
Ô. Ê. ÐÁÐÁÔÓÙÍÇÓ
ÐåñéçãçôÝò óôç ëåéôïõñãßá, ÅêëïãÞ Á´ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .177
ÓõíÜíôçìá, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .181
ÃÉÙÑÃÏÓ ÓÅÖÅÑÇÓ
ÐÜíù ó' Ýíáí îÝíï óôß÷ï . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .185
ÅëÝíç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .190
«Åðß ÁóðáëÜèùí...» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .196
Ï âáóéëéÜò ôçò Áóßíçò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .201
Ôåëåõôáßïò Óôáèìüò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .210
ÁÍÄÑÅÁÓ ÅÌÐÅÉÑÉÊÏÓ
[Ôñßá áðïóðÜóìáôá] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .218
Ç÷þ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .225
ÆÙÇ ÊÁÑÅËËÇ
Ôïõ êáëïêáéñéïý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .229
Ã. Â. ÂÁÖÏÐÏÕËÏÓ
Ç åëåãåßá ôùí áäåëöþí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .233
ÃÉÙÑÃÏÓ ÓÁÑÁÍÔÁÑÇÓ
Äåí åßìáóôå ðïéçôÝò óçìáßíåé... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .238
ÃÉÁÍÍÇÓ ÑÉÔÓÏÓ
Ñùìéïóýíç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .241
Ï ôüðïò ìáò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .250
Áíõðüôá÷ôç ðïëéôåßá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .255
Áõôüðôçò ìÜñôõñáò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .261
ÍÉÊÏÓ ÊÁÂÂÁÄÉÁÓ
Ðïýóé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .266
ÍÉÊÏÓ ÅÃÃÏÍÏÐÏÕËÏÓ
ÍÝá ðåñß ôïõ èáíÜôïõ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .271
ÌÅËÉÓÓÁÍÈÇ
Óôç íý÷ôá ðïõ Ýñ÷åôáé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .276
ÏÄÕÓÓÅÁÓ ÅËÕÔÇÓ
Ç ôñåëÞ ñïäéÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .281
[Óôá ÷ôÞìáôá âáäßóáìå üëç ìÝñá...] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .288
Ç Ìáñßíá ôùí âñÜ÷ùí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .293
Ôï ¢îéïí Åóôß . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .302
Ï ¾ðíïò ôùí Ãåííáßùí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .308

ÍÉÊÇÖÏÑÏÓ ÂÅÑÔÔÁÊÏÓ
Ôçò ÓðÜñôçò ïé ðïñôïêáëéÝò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .314
Äõï ìçôÝñåò íïìßæïõí ðùò åßíáé ìüíåò óôïí êüóìï . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .318
Ï Êïñõäáëëüò ôïõ ðñùéíïý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .323
ÅéñÞíç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .388
ÐÅÆÏÃÑÁÖÉÁ
Ç ðåæïãñáößá ôïõ ìåóïðïëÝìïõ

ÓÔÑÁÔÇÓ ÌÕÑÉÂÇËÇÓ
Ç æùÞ åí ôÜöù . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .335
Ç ìõóôéêÞ ðáðáñïýíá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .337
ÆÜâáëç ìÜéêù . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .343
Ôïðßï . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348
ÊÏÓÌÁÓ ÐÏËÉÔÇÓ
Óôïõ ×áôæçöñÜãêïõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .354
ÃÉÁÍÍÇÓ ÓÊÁÑÉÌÐÁÓ
Ïé ôñåéò Üäåéåò êáñÝêëåò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .359
ÈÑÁÓÏÓ ÊÁÓÔÁÍÁÊÇÓ
Åýñçêá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .366
ÇËÉÁÓ ÂÅÍÅÆÇÓ
Ôï íïýìåñï 31328 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .373
ÓÔÅËÉÏÓ ÎÅÖËÏÕÄÁÓ
¢íèñùðïé ôïõ ìýèïõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .380
ÃÉÁÍÍÇÓ ÌÐÅÑÁÔÇÓ
Ôï ðëáôý ðïôÜìé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .386
ÃÉÙÑÃÏÓ ÈÅÏÔÏÊÁÓ
Áñãþ (ÈÝëù ãñÜììáôá) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .392
Áñãþ (Ïé äýï ößëïé) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .397
Ôï ôßìçìá ôçò ëåõôåñéÜò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .406
ÌÅËÐÙ ÁÎÉÙÔÇ
Äýóêïëåò íý÷ôåò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .415
ÁÃÃÅËÏÓ ÔÅÑÆÁÊÇÓ
Áðñßëçò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .422
Ôáîßäé ìå ôïí ¸óðåñï . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .428
Ì. ÊÁÑÁÃÁÔÓÇÓ
Ãéïýãêåñìáí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .436
Ôï ìðïõñßíé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .451
Ôá ÷ôáðïäÜêéá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .459
ÍÊÉÏÓ - ÃÁÂÑÉÇË ÐÅÍÔÆÉÊÇÓ
Áñ÷åßïí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .466
ÐÁÍÔÅËÇÓ ÐÑÅÂÅËÁÊÇÓ
Ç êåöáëÞ ôçò ÌÝäïõóáò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .472
ÄÏÊÉÌÉÏ
Ê. È. ÄÇÌÁÑÁÓ
ÁäáìÜíôéïò ÊïñáÞò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .483
ÌÁÑÊÏÓ ÁÕÃÅÑÇÓ
Ï ÊÜëâïò êáé ç åðï÷Þ ôïõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .486
É. È. ÊÁÊÑÉÄÇÓ
Ìéá åëëçíéêÞ êáñäéÜ (ÌáêñõãéÜííçò) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .491
ÊËÅÙÍ ÐÁÑÁÓ×ÏÓ
Ôß åßíáé ç ðïéÞóç; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .495
ÃÉÙÑÃÏÓ ÓÅÖÅÑÇÓ
Åñùôüêñéôïò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .499
ÅÕÁÃÃÅËÏÓ ÐÁÐÁÍÏÕÔÓÏÓ
Ôï ó÷åôéêü êáé ôï áðüëõôï . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .503
É. Ì. ÐÁÍÁÃÉÙÔÏÐÏÕËÏÓ
¸íá Üëëï ð.×. Þ ì.×. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .510
ÃÉÙÑÃÏÓ ÈÅÏÔÏÊÁÓ
ÐáñÜäïóç êáé åëëçíéêüôçôá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .516
ÍÉÊÏÓ ÓÂÏÑÙÍÏÓ
ÐáñÜäïóç êáé åëëçíéêÞ ôáõôüôçôá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .522
×ÑÇÓÔÏÓ ÊÁÑÏÕÆÏÓ
Ç êëáóéêÞ ðëáóôéêÞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .536
ÎÅÍÇ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ
ÁËÖÑÅÍÔ ÔÅÍÉÓÏÍ
ÏäõóóÝáò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .549
ÊÁÑÏËÏÓ ÌÐÏÍÔËÅÑ
ÁíÜôáóç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .556
ÓÔÁÍÔÁË
Ôï êüêêéíï êáé ôï ìáýñï . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .562
1. ÐáôÝñáò êáé ãéüò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .563
2. Ðñþôá âëÝììáôá, ðñþôç åõôõ÷ßá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .567
3. ¸íá ðáëéü óðáèß . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .571
4. Ï ÆõëéÝí ðõñïâïëåß ôçí ê. Íôå ÑåíÜë . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .574
ÃÊÁÉÔÅ
ÖÜïõóô . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .578
ÖÉÏÍÔÏÑ ÍÔÏÓÔÏÃÉÅÖÓÊÉ
Ïé áäåëöïß ÊáñáìÜæïö . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .585
ËÅÙÍ ÔÏËÓÔÏÉ
Ðüëåìïò êáé ÅéñÞíç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .591
1. Íá óêïôþóïõí åìÝíá ðïõ üëïé ì’ áãáðïýí ôüóï; . . . . . . . . . . . . . . . . . . .592
2. Ôé èáýìá óïõ åßíáé áõôÞ ç ÍáôÜóá ìïõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .596
Ð Ñ Ï Ë Ï Ã Ï Ó
Tá êåßìåíá ôçò ÍåïåëëçíéêÞò ëïãïôå÷íßáò Ý÷ïõí ìéá îå÷ùñéóôÞ èÝóç óôçí
ðíåõìáôéêÞ ðïñåßá ôïõ Ýèíïõò ìáò, áðü ôá áñ÷áßá ÷ñüíéá ìÝ÷ñé óÞìåñá.
Ôá êåßìåíá áõôÜ ðåñéãñÜöïõí ìå ôñüðï õðÝñï÷ï ôéò äéáäï÷éêÝò öÜóåéò ôïõ
Åëëçíéêïý ðïëéôéóìïý ôùí íÝùí ÷ñüíùí.
Êõñßùò üìùò åêöñÜæïõí ôá óõíáéóèÞìáôá ôùí ÅëëÞíùí, ðïõ ðñïêáëïýíôáé
áðü ôçí åõáßóèçôç êáé áíÞóõ÷ç öýóç ôïõò, êáé ãé’áõôü óõãêéíïýí êáé
ãïçôåýïõí.
ÐïëëÜ áðü ôá êåßìåíá áõôÜ, åßôå áíÞêïõí óôïí ðïéçôéêü åßôå óôï ðåæü ëüãï,
åßíáé èáõìÜóéá äçìéïõñãÞìáôá êáé äéáêñßíïíôáé ãéá ôïõò ïñáìáôéóìïýò, ôéò
öéëïóïöéêÝò óõëëÞøåéò, ôçí Ýîï÷ç ìïõóéêüôçôá, ôçí Üñôéá êáé åêëåðôõóìÝíç
ôå÷íéêÞ ôïõò, ôéò ëåðôÝò ãëùóóéêÝò ôïõò áðï÷ñþóåéò.
Óôü÷ïò ôùí åêäüóåùí ÂÏËÏÍÁÊÇ åßíáé íá âïçèÞóåé ôï ìáèçôÞ óôçí
ðïñåßá ôïõ ãéá ôçí êáôáíüçóç ôùí ëïãïôå÷íéêþí êåéìÝíùí ðïõ ðåñéÝ÷åé ôï
ó÷ïëéêü âéâëßï ôçò Â´ Ëõêåßïõ.
ÅÊÄÏÓÅÉÓ ÂÏËÏÍÁÊÇ
ÍÅÁ ÁÈÇÍÁÚÊÇ Ó×ÏËÇ

01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 13
ÐÏÉÏÓ ÇÔÏÍ Ï ÖÏÍÅÕÓ

ÔÏÕ ÁÄÅËÖÏÕ ÌÏÕ
Ãåþñãéïò Âéæõçíüò
Á. Ï ÄÇÌÉÏÕÑÃÏÓ
Ç æùÞ êáé ôï Ýñãï ôïõ

ÃåííÞèçêå óôá 1849, óôç Âéæýç ôçò ÈñÜêçò. Óðïýäáóå óôçí áíþôåñç Ó÷ïëÞ ôçò
Ëåõêùóßáò êáé Ýãéíå ìïíá÷üò óôç ×Üëêç. ÃñÞãïñá üìùò åãêáôÝëåéøå ôï ìïíá÷éêü
âßï, ãéá íá óðïõäÜóåé óôç ÖéëïóïöéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí êáé óôç
Ãåñìáíßá, üðïõ áó÷ïëÞèçêå ìå ôç öéëïóïößá êáé ôçí áéóèçôéêÞ. ÌåôÜ ôçí åðéóôñïöÞ
ôïõ óôçí ÁèÞíá ãßíåôáé êáèçãçôÞò óôï Ùäåßï Áèçíþí êáé äçìïóéåýåé ðïéÞìáôá êáé
äéçãÞìáôá óå åöçìåñßäåò êáé ðåñéïäéêÜ ôçò åðï÷Þò ôïõ.
Ôï ðåæïãñáöéêü ôïõ Ýñãï åßíáé óýíôïìï, áëëÜ áîéüëïãï. Êýñéï ÷áñáêôçñéóôéêü
ôïõ åßíáé èÝìáôá ðáñìÝíá áðü ôçí ïéêïãåíåéáêÞ æùÞ êáé ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ ÷ùñéïý
ôïõ. ¸ãñáøå óå êáèáñåýïõóá, üìùò óôï äéÜëïãï ÷ñçóéìïðïßçóå ìéá ãëþóóá èáõ-
ìÜóéá, ðëáóôéêÞ, ëáúêÞ, ðïõ áðïäßäåé ôÝëåéá ôï Þèïò ôùí ðñïóþðùí. Ðéï óçìáíôéêÜ
ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «Ôï áìÜñôçìá ôçò ìçôñüò ìïõ», «Ðïßïò Þôïí ï öïíåýò ôïõ á-
äåëöïý ìïõ», «Ìåôáîý Ðåéñáéþò êáé Íåáðüëåùò», «Áé óõíÝðåéáß ôçò ðáëáéÜò éóôï-
ñßáò», «Ôï ìüíïí ôçò æùÞò ôïõ ôáîßäéïí», «Ìïóêþâ ÓåëÞì».
¸íá Üôõ÷ï ðåñéóôáôéêü êëüíéóå ôá íåýñá ôïõ êáé êëåßóôçêå óôï ÄñïìïêáÀôåéï öñå-
íïêïìåßï, üðïõ êáé ðÝèáíå, óôá 1896.
Â. ÅÉÓÁÃÙÃÉÊÏ ÓÇÌÅÉÙÌÁ ÃÉÁ ÔÏ ÅÑÃÏ

Ðñüêåéôáé ãéá áðüóðáóìá áðü ôï ïìþíõìï Ýñãï ôïõ Âéæõçíïý, Ýíá áðü ôá óðïõ-
äáéüôåñá ôïõ åßäïõò ôçò øõ÷ïëïãéêÞò çèïãñáößáò, ðïõ äçìïóéåýôçêå óôá 1883. Ôï
èÝìá ôïõ óôçñßæåôáé óå Ýíá ðñáãìáôéêü ãåãïíüò ðïõ óõíÝâç óôçí ïéêïãÝíåéá ôïõ ßäé-
ïõ ôïõ óõããñáöÝá: ï áäåñöüò ôïõ ×ñéóôÜêçò óêïôþèçêå áðü ôïí ÊéáìÞëç, ÷ùñßò å-
êåßíïò íá ôï èÝëåé.
13
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 14
ÊÅÉÌÅÍÁ ÍÅÏÅËËÇÍÉÊÇÓ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁÓ
Ã. ÁÍÁËÕÓÇ ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÏÕ ÔÏÕ ÅÑÃÏÕ
á. ÍïçìáôéêÞ áðüäïóç
Ï óõããñáöÝáò ðáñïõóéÜæåé áñ÷éêÜ ôï ÷áñáêôÞñá ôçò ìçôÝñáò. Åêåßíç, åíþ êÜðï-

ôå Þôáí öéëüóôïñãç êáé åõáßóèçôç, ìåôÜ ôï èÜíáôï ôïõ ðáéäéïý ôçò åßíáé óêëçñÞ êáé
æçôÜ íá ëÜâåé åêäßêçóç. ÌÜëéóôá, ïé ðñïóðÜèåéÝò ôïõ íá ôçò êáôáëáãéÜóïõí ôï èõìü
äåí åß÷áí áðïôÝëåóìá.
Äéçãåßôáé ìÜëéóôá Ýíá ðåñéóôáôéêü ðïõ íá áðïäåéêíýåé ôçí áëëïôéíÞ ôçò öéëåõóðëá-
÷íßá.¼ôáí ï áöçãçôÞò åß÷å åðéóôñÝøåé áðü ôçí îåíéôéÜ åß÷å äåé îáöíéêÜ óôï óðßôé ôïõ íá
ìðáßíïõí ìéá ÔïõñêÜëá ìå ôï ãéï ôçò, ôïí ÊéáìÞëç, ãéá íá åõ÷áñéóôÞóïõí ôç ìÜíá ôïõ.
Ï áäåñöüò ôïõ áöçãçôÞ, ï Ìé÷áÞëïò, ôïõ åîÞãçóå ôçí áéôßá ôùí åõ÷áñéóôéþí áõ-
ôþí. Ç ìÜíá ôïõò ñùôïýóå åðßìïíá êÜèå äéáâÜôç ãéá ôï îåíéôåìÝíï ôçò ðáéäß. ÊÜðïôå
ìÜëéóôá Ýãéíå ôüóï öïñôéêÞ óå êÜðïéïí, ñùôþíôáò ôïí åðßìïíá êáé õðïó÷üìåíç íá
ôïõ äþóåé êé Ýíá ðåðüíé ãéá äþñï, ðïõ ï äéáâÜôçò Ýöõãå áðçõäéóìÝíïò, ëÝãïíôÜò ôçò
üìùò ðùò èá ’ôáí êáëýôåñá íá äþóåé ôï ößëåìá ó’ Ýíáí Üññùóôï ðïõ âñéóêüôáí óôï
÷Üíé ôïõ ãåñï-Ìïýñôïõ. ÐñÜãìáôé, ç ìçôÝñá âñÞêå åêåß Ýíá Üññùóôï íÝï, ôïí Êéá-
ìÞëç, ôïí ïðïßï ìå ôç âïÞèåéá ôïõ Ìé÷áÞëïõ ìåôÝöåñå óôï óðßôé ôçò êáé ôïí ãéÜôñåøå.
Ï áöçãçôÞò, óôï Üêïõóìá üëùí üóùí Ýêáíå ç ìÜíá ôïõò ãéá ÷Üñç ôïõ, ãéá ôïí îå-
íéôåìÝíï ôçò ãéï, âëÝðåé óôç óõíÝ÷åéá ìå ìåãáëýôåñç óõìðÜèåéá ôïí ÊéáìÞëç. ¼ìùò,
ç ìÜíá óõíÝñ÷åôáé áðü ôéò åêäçëþóåéò óåâáóìïý êáé öéëïöñïóýíçò ôïõ ÊéáìÞëç êáé
æçôÜ ðÜëé åêäßêçóç ãéá ôï ãéï ôçò ðïõ óêïôþèçêå.
â. ÅñìçíåõôéêÜ – ÃëùóóéêÜ ó÷üëéá

1. óêÝììáôá: óêÝøåéò, óõëëïãéóìïß.
2. ùò åñéæüíôùí: óáí íá êáâãáäßæïõí.
3. óïöôÜò (ë. ôïýñêéêç): ï éåñïóðïõäáóôÞò.
4. âáëéíäÝ: ìçôÝñá.
5. áãïããýóôùò: ÷ùñßò ãïããõóìü.
6. ðáñåìüñöïõ: ðáñáìüñöùíå.
7. èåñìáóìÝíïò: ìå ðõñåôü.
8. ÷áìáß: êÜôù.
9. âùëÜêá: óâüëïò áðü ÷þìá.
10. áñßóêïò: êáçìÝíïò.
11. æáðôéÝò: áóôõíïìéêüò.
14
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 15
ã. ÐñáãìáôïëïãéêÜ – ÉäåïëïãéêÜ – ÐïëéôéóôéêÜ ó÷üëéá

1ç åíüôçôá: Ç ìÜíá ðáñïõóéÜæåôáé ùò ãõíáßêá óêëçñÞ êáé ôñá÷éÜ åîáéôßáò ôïõ èÜíÜôïõ
ôïõ ãéïõ ôçò, åíþ ðñéí Þôáí öéëÜíèñùðç êáé êáëüêáñäç. ¼ìùò, ôï ðÜèïò ôçò ãéá åê-
äßêçóç Üëëáîå ôï ÷áñáêôÞñá ôçò. ÌÜëéóôá, üóï êé áí ï óõããñáöÝáò ðñïóðáèïýóå
íá êáôáëáãéÜóåé ôï èõìü ôçò êáé ôï ìßóïò ôçò, äåí ôá êáôÜöåñå.
Ï ÷áñáêôçñéóìüò åäþ ôçò ìÜíáò åßíáé éäéáßôåñá óçìáíôéêü óôïé÷åßï ãéá üëï ôï Ýñ-
ãï. Ãéáôß, áí êáé åßíáé ìéá ÷áñïêáìÝíç ìÜíá, èá äéáðéóôþóïõìå óôç óõíÝ÷åéá ðùò
áëëÜæåé óõìðåñéöïñÜ, üôáí Ý÷åé íá êÜíåé ìå ôïí ðüíï åíüò Üëëïõ áíèñþðïõ, ¸-
ôóé, äßíåôáé ç åõêáéñßá óôï óõããñáöÝá íá ðñïâÜëëåé ôéò âáóéêüôåñåò éäÝåò ôïõ ëá-
ïý ìáò ãýñù áðü ôï öáéíüìåíï ôçò îåíéôéÜò, êáèþò êáé ôç óôÜóç ðïõ ðáßñíåé ï
áðëïúêüò Üíèñùðïò ôïõ ëáïý ìðñïóôÜ óôï öáéíüìåíï ôïõ Üäéêïõ èáíÜôïõ.
2ç åíüôçôá: Êáé óôçí åíüôçôá áõôÞ ï óõããñáöÝáò óêéáãñáöåß ôï ÷áñáêôÞñá ôçò ìÜ-
íáò. Áí êáé æçôÜ ìå ðÜèïò ðñïóùðéêÞ åêäßêçóç ãéá ôï ÷áìü ôïõ ðáéäéïý ôçò, äåß-
÷íåé ðÜëé ôá öéëÜíèñùðá áéóèÞìáôá êáé ôç öéëïîåíßá ôçò, êáèþò íïìßæåé ðùò ìå
ôéò öéëÜíèñùðåò áõôÝò ðñÜîåéò ôçò èá åîáóöáëßóåé ôç óùôçñßá êáé åðéóôñïöÞ ôïõ
Üëëïõ ôçò ãéïõ, ôïõ îåíéôåìÝíïõ.
ÁëëÜ êáé ïé ÷áñáêôÞñåò ôùí Ôïýñêùí óêéáãñÜöïíôáé ìå äåîéüôçôá. ÐáñïõóéÜæå-
ôáé ï êëáóéêüò ôýðïò ôïõ áíáôïëßôç ìå ôéò õðåñâïëÝò óôéò åêäçëþóåéò ÷áñÜò êáé
õðï÷ñÝùóçò ðïõ êïñõöþíïíôáé ìå ôïõò ôåìåíÜäåò.
¼óï ãéá ôï Ìé÷áÞëï, öáßíåôáé äéáöïñåôéêüò áðü ôïí áäåñöü ôïõ. Äåí áíôéðáèåß
ôïõò Ôïýñêïõò. Áíôßèåôá, ôñÝöåé êé áõôüò áíÜëïãá óõíáéóèÞìáôá ìå ôç ìçôÝñá
ôïõ ðñïò áõôïýò. Åßíáé åýèõìïò êáé ÷ùñáôáôæÞò êáé åêäçëþíåé ìå êÜèå ôñüðï ôçí
áãÜðç ôïõ ðñïò áõôÞ.
3ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï óõããñáöÝáò åðáíÝñ÷åôáé óôï ðáñüí. Ìáò ðáñïõ-
óéÜæåé ðÜëé ôá ðñüóùðá ðïõ âñßóêïíôáé óôï äùìÜôéï. ¼ìùò, öáßíåôáé ðùò ç áñ-
÷éêÞ ôïõ áíôéðÜèåéá Ý÷åé ìåôáôñáðåß óå óõìðÜèåéá ôçí ïðïßá åêäçëþíåé óôï ðñü-
óùðï ôïõ ÊéáìÞëç.
¼óï ãéá ôç ìÜíá, åðáíÝñ÷åôáé óôï èÝìá ðïõ ôçí åíäéáöÝñåé, ôçí áíåýñåóç ôïõ öï-
íéÜ ôïõ ãéïõ ôçò, êáé áéóèçôïðïéåß ãéá ìéá áêüìç öïñÜ ôï ðÜèïò ôçò ãéá åêäßêçóç.
Ä. ÄÏÌÇ ÔÏÕ ÅÑÃÏÕ

ÍïçìáôéêÝò åíüôçôåò/ÅðéìÝñïõò ðëáãéüôéôëïé
Ôï áðüóðáóìá ìðïñåß íá äéáêñéèåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá: « Ï ìç ãíùñßóáò .,.,. êáé ýóôåñ’ áò ðåèÜíåé»:
Ç ìçôÝñá ãßíåôáé óêëçñÞ ìåôÜ ôï èÜíáôï ôïõ ðáéäéïý ôçò.
15
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 16
2ç åíüôçôá: « Áëë’ áßöíçò åêñïýóèç ç èýñá ..... ôüíå îáíÜðéáóå ç èÝñìç»:

Ôï ðåñéóôáôéêü ìå ôïí ÊéáìÞëç.
3ç åíüôçôá: « Åäþ ìáò äéÝêïøåí ..... ôïõëÜ÷éóôïí Þóõ÷ç!»: ç ìçôÝñá æçôÜ åêäß-
êçóç ãéá ôïí èÜíáôï ôïõ ðáéäéïý ôçò.
Å. ÁÉÓÈÇÔÉÊÇ ÁÍÁËÕÓÇ – ÔÅ×ÍÏÔÑÏÐÉÁ

1. ÁöÞãçóç: Ìå áëçèéíÞ ìáåóôñßá êáôáöÝñíåé íá áðïêáëýøåé ï óõããñáöÝáò ôéò
ðôõ÷Ýò ôçò ïéêïãåíåéáêÞò ôïõ ôñáãùäßáò. Óå áõôü óõíôåëåß éäéáßôåñá ç ñåáëéóôéêÞ
áöÞãçóç óå ðñþôï ðñüóùðï, ï äéÜëïãïò ðïõ êÜíåé ðéï ãëáöõñü ôï êåßìåíï áë-
ëÜ êáé ç óêéáãñÜöçóç ôùí ÷áñáêôÞñùí ìÝóá áðü Ýíá ìåãÜëï ÷ñïíéêü ðëáßóéï,
÷Üñç óôç ìåôÜâáóÞ ôïõ áðü ôï ðáñüí óôï ðáñåëèüí êáé ðÜëé óôï ðáñüí.
2. Åéêüíåò: ×áñáêôçñéóôéêÜ åßíáé ôá åêöñáóôéêÜ ìÝóá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ãéá íá áé-
óèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôïõ, üðùò åéêüíåò óôéò ïðïßåò äåóðüæåé ç ìÜíá êáé óêéá-
ãñáöåßôáé ìå ëåðôïìÝñåéåò ï ÷áñáêôÞñáò ôçò: éäßùò ç ìïñöÞ ôçò ìÜíáò, ç åéêü-
íá ôçò ÔïõñêÜëáò êáé ôïõ ÊéáìÞëç ðïõ åðéóêÝðôïíôáé ôç ìÜíá, ç ìÜíá óôï ìðï-
óôÜíé, ç óõíÜíôçóÞ ôçò ìå ôïí îÝíï, ç ÜöéîÞ ôçò óôï ÷Üíé, ç ìåôáöïñÜ ôïõ Êéá-
ìÞëç óôï óðßôé.
3. Ðáñïìïéþóåéò: Áîéüëïãåò åßíáé êáé ïé ðáñïìïéþóåéò: «ùò ìéêñáß óôáãüíáé ýäá-
ôïò», «óöïäñþò öëåãïìÝíçí êÜìéíïí», ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï óõããñáöÝáò ãéá íá
åìðëïõôßóåé ôï ëüãï ôïõ êáé íá êÜíåé ôï Ýñãï ôïõ ðéï ðáñáóôáôéêü.
4. ÌåôáöïñÝò: «èá êéíÞóù ðÜíôá ëßèïí», «ôïí éó÷íïôåíÞ ðñáóéíïñáóïöüñïí», «ìå
êñáôåß êïéëüðïíïò».
5. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «íá ìå öáêéïëßóåé êáìéÜ âùëÜêå», «ôïí îáíÜðéáíå ç èÝñìç».
ÓÔ. ÁÐÁÍÔÇÓÅÉÓ óôéò ÅÑÙÔÇÓÅÉÓ ôïõ Ó÷. âéâëßï õ

1ç: ÌÝóá áðü ôï äéÜëïãï áðïêáëýðôïíôáé ïé ÷áñáêôÞñåò ôùí ðñïóþðùí êáé
ç ó÷Ýóç êáé ïé äåóìïß áíÜìåóÜ ôïõò. Íá ôïõò âñåßôå êáé íá ðáñáêïëïõ-
èÞóåôå ðþò ãßíåôáé áõôü.
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå áíÜëõóç.
Ç ìÜíá ðáñïõóéÜæåôáé......................ããéá åêäßêçóç»
Áðü: «Ç
2ç: Óôçí ðñþôç óåëßäá ôïõ áðïóðÜóìáôüò ìáò ï óõããñáöÝáò ðñïóðáèåß íá
êáèçóõ÷Üóåé ôç ìÜíá ôïõ. Ãéáôß äåí ìðïñåß íá ôï ðåôý÷åé;
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò äåí ðåôõ÷áßíåé íá çñåìÞóåé ôç ìÜíá ôïõ. Ãéáôß, åíþ åêåßíïò ôçò ìé-
16
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 17
ëÜ ëïãéêÜ, âëÝðïíôáò ôá ðñÜãìáôá áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ ãñáðôïý äéêáßïõ, ç ìÜíá âëÝ-
ðåé óõíÝ÷åéá ìðñïóôÜ ôçò ôï óêïôùìÝíï ôçò ðáéäß ðïõ æçôÜ åêäßêçóç êáé äåí ìðïñåß
íá óêåöèåß ëïãéêÜ. Ç øõ÷Þ ôçò åßíáé ôáñáãìÝíç, ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôçò ôçí ðáñáóý-
ñïõí êáé äåí ìðïñåß íá çñåìÞóåé, áí äåí åêäéêçèåß.
3ç: Ðïéïí ôñüðï áêïëïõèåß óôçí áöÞãçóÞ ôïõ ï áäåëöüò ôïõ óõããñáöÝá. Ðïéá
åßíáé ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò ìåèüäïõ áõôÞò;
ÁðÜíôçóç:
Ç ëåðôïìåñåéáêÞ áöÞãçóç ôïõ Ìé÷áÞëïõ äßíåé ôç äõíáôüôçôá óôï óõããñáöÝá íá
áíáöåñèåß óå ðïëëÜ ãåãïíüôá ôïõ ðáñåëèüíôïò ðïõ ïëïêëçñþíïõí ôç óêéáãñÜöçïç
ôïõ ÷áñáêôÞñá ôçò ìÜíáò. Åðßóçò, ìÝóá áðü ôá ãåãïíüôá áõôÜ êáôáëáâáßíåé ï óõã-
ãñáöÝáò ôçí áéôßá ôçò óõìðÜèåéáò ðïõ ôñÝöåé ç ìÜíá ôïõ ãéá ôïí ÊéáìÞëç êáé Ýôóé ìå-
ôáóôñÝöåôáé êáé ç äéêÞ ôïõ óôÜóç ðñïò áõôüí.
4ç: Ðþò êáôïñèþíåé ï óõããñáöÝáò íá äçìéïõñãÞóåé êùìéêÞ êáôÜóôáóç ìÝ-

óá áðü ôçí ôñáãéêüôçôá ôïõ ðëçãùìÝíïõ Ôïýñêïõ;
ÁðÜíôçóç:
ÌÝóá áðü ôçí ôñáãéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ Üññùóôïõ ÊéáìÞëç ï Âõæõçíüò ðåôõ÷áßíåé
íá äçìéïõñãÞóåé ìéá êùìéêÞ áôìüóöáéñá, Áñ÷éêÜ, ðáñïõóéÜæïíôÜò ôïí íá ðñïâáßíåé
óå ðáñÜëïãåò ðñÜîåéò ôçí þñá ôïõ ðáñáëçñÞìáôüò ôïõ áðü ôïí ðõñåôü. Ï ÊéáìÞëçò
íïìßæåé ðùò âëÝðåé ìéá ùñáßá ãõíáßêá ôçí ïðïßá ðñïóêõíÜåé, ôçò êÜíåé ôåìåíÜäåò êáé
ôç öëåñôÜñåé.
5ç: Ìå ðïéåò öñÜóåéò, óôéò äõï ôåëåõôáßåò óåëßäåò, ðñïïéêïíïìåß ï óõããñá-

öÝáò üôé ï ÊéáìÞëçò åßíáé öïíéÜò;
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò ðñïúäåÜæåé ôïí áíáãíþóôç ðùò ï ÊéáìÞëçò åßíáé öïíéÜò ôïõ áäåñ-
öïý ôïõ ìå ôéò öñÜóåéò: «Óáí ôïí åöÝñáìå óðßôé ,.... åãýñéæå ôüôå ôá ÷ùñéÜ ôçò åðáñ-
÷ßáò», «Óáí Ýìáèå ðùò Ý÷ïõìå ôïí Üññùóôï ,.... åéò ôçò èåßáò ìïõ ôï óðßôé». «ÅöôÜ ìÞ-
íåò åß÷áìå ..... äåí åðÜôçóå óôï êáôþöëéü ìáò». Ãéáôß, üðùò öáßíåôáé, ï ÊéáìÞëçò äåí
åß÷å ðïôÝ ôïõ ãíùñßóåé ôïí ×ñçóôÜêç. Ãé’ áõôü êáé ôïí óêüôùóå, èåùñþíôáò ðùò áõ-
ôüò Þôáí ï öïíéÜò ôïõ ãéïõ ôçò ìÜíáò.
17
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 18
Æ. ÐÑÏÓÈÅÔÅÓ ÅÑÙÔÇÓÅÉÓ
1ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéåò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé ðïéåò ëÜ-
èïò(Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò).
á) Ôá èÝìáôá ôïõ Ýñãïõ ôïõ åßíáé öáíôáóôéêÜ.
â) ×ñçóéìïðïßçóå óå üëï ôïõ ôï Ýñãï ôçí êáèáñåýïõóá.
ã) Ôï êåßìåíï åßíáé øõ÷ïëïãéêü çèïãñÜöçìá.
ä) Ï èÜíáôïò ôïõ ðáéäéïý äåí Üëëáîå ôïí ÷áñáêôÞñá ôçò ìÜíáò.
å) Ç åðéèõìßá ôçò ìÜíáò íá âñåé ôï öïíéÜ åßíáé ìåãÜëç.
2ç: Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå áõôÝò ôçò óôÞëçò Â.

Á Â
1) Ç ìÜíá ôïõ áöçãçôÞ á. äçìïóéåýôçêå óôá 1883
2) Ôï êåßìåíï áõôü â. óôéò åêäçëþóåéò ÷áñÜò êáé õðï÷ñÝùóçò.
3) ÁíÞêåé óôï åßäïò ã. åßíáé ôï Ýñãï ôïõ ßäéïõ óõããñáöÝá.
4) Ï ÊéáìÞëçò õðåñâÜëëåé ä. âïÞèçóå óôçí ãáôñåéÜ åíüò Ôïýñêïõ.
5) Ôï «Ìïóêþâ ÓåëÞì» å. ôçò øõ÷ïëïãéêÞò çèïãñáößáò.
3ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéá áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÞ.

Ç ìÜíá ôïõ áöçãçôÞ ðñéí ôï èÜíáôï ôïõ ðáéäéïý ðáñïõóéÜæåôáé ùò:
á) øõ÷ñÞ â) óêëçñÞ êáé ôñá÷éÜ
ã) öéëÜíèñùðç êáé êáëüêáñäç ä) áðüìáêñç êáé åãùßóôñéá

Ï áöçãçôÞò óôçí áñ÷Þ äåí âëÝðåé ìå óõìðÜèåéá ôïí Êéáìçëç ãéáôß:
á) åßíáé Ôïýñêïò. â) åßíáé ÁñìÝíéïò.
ã) åßíáé ï äïëïöüíïò ôïõ áäåëöïý ôïõ. ä) åßíáé áðáôåþíáò.
5ç: Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå ôá ó÷Þìáôá ëüãïõ ôçò óôÞëçò
Â.
Á Â
1. «ìå êñáôåß êïéëüðïíïò» á. ïðôéêÞ åéêüíá.
2. «ôïí îáíÜðéáíå ç èÝñìç» â. ðáñïìïßùóç.
3. «åðßóêåøç ôïõ ÊéáìÞëç» ã. ðñïóùðïðïßçóç.
4. «ùò ìéêñáß óôáãüíáé ýäáôïò» ä. ãëáöõñüôçôá êåéìÝíïõ.
5. ëáúêÞ ãëþóóá ôïõ äéáëüãïõ å. ìåôáöïñÜ.
18
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 19
ÌÏÓÊÙÂ ÓÅËÇÌ
Ãåþñãéïò Âéæõçíüò

ÂëÝðå óåë. 13

Ôï óõãêåêñéìÝíï áðüóðáóìá áíÞêåé óôï «Ìïóêþâ ÓåëÞì», ôï ôåëåõôáßï äéÞãçìá
ôïõ Âéæõçíïý êáé äçìïóéåýôçêå óôçí Åóôßá ôï 1895, åíþ ï óõããñáöÝáò âñéóêüôáí Ý-
ãêëåéóôïò óôï øõ÷éáôñåßï. Åßíáé Ýíá ðëïýóéï áöÞãçìá, ìå ðïëëÜ çèïãñáöéêÜ êáé øõ-
÷ïëïãéêÜ óôïé÷åßá, óôçí ðñïóðÜèåéá ôïõ Âéæõçíïý íá ãíùñßóåé êáé íá åñìçíåýóåé ôç
óõìðåñéöïñÜ ôïõ Ôïýñêïõ.
Ï áöçãçôÞò ôáîéäåýåé óôç ÈñÜêç ìáæß ìå êÜðïéï íôüðéï óõíïäü ôïõ. ÊÜðïéá óôéã-
ìÞ öôÜíïõí ìðñïóôÜ óå Ýíá ðåñßåñãï óðßôé óáí åêåßíá ðïõ öôéÜ÷íïõí ïé Ñþóïé óôéò
óôÝðåò. Ìå ðåñéÝñãåéá ï áöçãçôÞò ñùôÜåé ôïí óõíïäü ôïõ íá ôïõ ðåé ðïéïò ìÝíåé ó’
áõôü ôï óðßôé êáé ðëçñïöïñåßôáé Ýêðëçêôïò ðùò ðñüêåéôáé ãéá Ýíáí éäéüññõèìï Ôïýñ-
êï, ôï Ìïóêþâ-ÓåëÞì, ôïí ïðïßï ï óõíïäüò ôïí ÷áñáêôçñßæåé «ôñåëü», åîçãþíôáò ðùò
«Ý÷åé ìáíßá ìå ôïõò Ñïýóïõò», ãé’ áõôü êáé ïé Üëëïé Ôïýñêïé ôïí ðåñéãåëïýí êáé ôïí
ïíïìÜæïõí Ìïóêþâ. Åíþ ïé äýï Üíôñåò óõíïìéëïýí, åìöáíßæåôáé ï Ìïóêþâ ÓåëÞì.
Ç áñíçôéêÞ ôïõò áðÜíôçóç óôï åñþôçìÜ ôïõ áí åßíáé Ñþóïé áðïãïçôåýåé ôïí ôáëáß-
ðùñï êáé ðÜìðôù÷ï -üðùò äåß÷íåé ç åìöÜíéóÞ ôïõ- Üíèñùðï. Ç éäéüìïñöç áõôÞ ðá-
ñïõóßá êéíåß ôï åíäéáöÝñïí ôïõ áöçãçôÞ, ðïõ ôçí Üëëç ìÝñá îáíáðçãáßíåé óôï óðßôé
ôïõ Ìïóêþâ-ÓåëÞì. Áõôüò ôïí õðïäÝ÷åôáé åãêÜñäéá êáé ìåôÜ áðü ëßãï áñ÷ßæåé íá ôïõ
åêìçóôçñåýåôáé üëá ôïõ ôá âÜóáíá, áðü ôçí ðáéäéêÞ ôïõ çëéêßá ìÝ÷ñé ôï ðñüóöáôï ðá-
ñåëèüí.
19
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 20
Ç äéÞãçóç ôïõ ÓåëÞì åßíáé ãåìÜôç ðßêñá. ÌåãÜëùóå ìÝ÷ñé ôá äþäåêÜ ôïõ ÷ñüíéá
ìÝóá ó’ Ýíá ÷áñÝìé, óáí êïñßôóé, ìå ôçí õðåñðñïóôáôåõôéêÞ êáé ðáèïëïãéêÞ áãÜðç ôçò
ìçôÝñáò ôïõ êáé ìå Ýíáí ðáôÝñá ðïõ äåí ôïõ Ýäéíå êáìßá óçìáóßá êé ïýôå Þèåëå íá
ôïí îÝñåé ãéá ðáéäß ôïõ. ¼ëç ôïõ ç ðáéäéêÞ êáé ç íåáíéêÞ çëéêßá Þôáí ìéá ðñïóðÜèåéá
íá ãßíåé áñåóôüò êáé íá ðñïóåããßóåé ôïí ðáôÝñá áõôüí. Óôá äåêáï÷ôþ ôïõ êáôáôÜ÷èç-
êå óôï óôñáôü åèåëïíôéêÜ óôç èÝóç ôïõ áäåëöïý ôïõ. ÐïëÝìçóå ãåííáßá, õðåñáóðß-
óôçêå ìå áõôáðÜñíçóç ôç óçìáßá ôçò ðáôñßäáò ôïõ, ôñáõìáôßóôçêå, ç ìüíç üìùò á-
íôáìïéâÞ ðïõ ãíþñéóå Þôáí ç ðåñéöñüíçóç êáé ï êáôáôñåãìüò. ÅðéôÝëïõò, ìåôÜ 7 ÷ñü-
íéá óôïí Êñéìáúêü ðüëåìï ãõñßæåé ìå Üäåéá óôï óðßôé ôïõ. Ðåñíþíôáò ðïëëÝò ðåñéðÝ-
ôåéåò óôï äñüìï ôçò åðéóôñïöÞò, Ýöôáóå ôåëéêÜ óôï óðßôé ôïõ ìå ëá÷ôÜñá íá äåé ôïõò
äéêïýò ôïõ.
Êáéíïýñãéåò üìùò óõìöïñÝò Ýñ÷ïíôáé íá ðñïóôåèïýí ó’ áõôÝò ðïõ ìÝ÷ñé ôþñá Ý-
÷åé õðïöÝñåé: âñÞêå ôï óðéôéêü ôïõ ñçìáãìÝíï êáé ìüíï åðéæþíôá ôïõ ðáôÝñá ôïõ, ðïõ
áñíåßôáé íá ôïí äå÷ôåß. Ï áäåëöüò ôïõ åêôåëÝóôçêå áðü ôéò áñ÷Ýò ãéá ëéðïôáîßá, ç ìç-
ôÝñá ôïõ åß÷å ðåèÜíåé êé ï ßäéïò ï ÓåëÞì êáôáäéêÜæåôáé óå öõëÜêéóç åíüò ÷ñüíïõ ãéá
óõíåñãáóßá óôç öõãÜäåõóç ôïõ áäåëöïý ôïõ. ÌåôÜ ôçí áðïöõëÜêéóÞ ôïõ ðïëÝìçóå
ðÜëé ôïõò Ñþóïõò, ãýñéóå óôçí ðáôñßäá ôïõ, ðáíôñåýôçêå êáé áðÝêôçóå ôñßá ðáéäéÜ.
Óå íÝá óôñÜôåõóÞ ôïõ áé÷ìáëùôßóôçêå áðü ôïõò Ñþóïõò· ç áé÷ìáëùóßá ôïõ üìùò Þôáí
ãé’ áõôüí ìéá Ýêðëçîç, ãéáôß ïé Ñþóïé ôïõ öÝñèçêáí áðåßñùò êáëýôåñá áðü ôïõò óõ-
ìðáôñéþôåò ôïõ. Ôï áðïôÝëåóìá Þôáí ï ÓåëÞì íá ãßíåé Ýíôïíá ñùóüöéëïò êáé áöïý
óôï ìåôáîý Ý÷áóå ôç ãõíáßêá ôïõ êáé ôá ðáéäéÜ ôïõ, ðÞãå êáé åãêáôáóôÜèçêå óôçí Êáú-
íÜñôæá, ðåñéìÝíïíôáò ìå ëá÷ôÜñá íá Ýñèïõí ïé Ñþóïé íá ôïí åëåõèåñþóïõí. Óôï óç-
ìåßï áõôü ôåëåéþíåé êáé ç åîéóôüñçóç ôçò æùÞò ôïõ Ìïóêþâ-ÓåëÞì áð’ ôïí ßäéï ôïí á-
öçãçôÞ.
Ôçí åðüìåíç ìÝñá, ï áöçãçôÞò ðÞãå íá åðéóêåöôåß êáé ðÜëé ôïí Ôïýñêï ößëï ôïõ.
Ôïí âñÞêå Üññùóôï, óå Üèëéá êáôÜóôáóç, ìÝóá óôï öôù÷éêü ôïõ êáëýâé. Ìå Ýêðëçîç
Üêïõóå ôüóï áõôüò, üóï êáé ï ãéáôñüò ðïõ ôïí ðñüóå÷å, ôï ëüãï ôçò áññþóôéáò: åß÷å
îåóðÜóåé íÝïò ñùóïôïõñêéêüò ðüëåìïò êáé êÜðïéïò áðü áõôïýò ðïõ ðåñéãåëïýóáí ôï
ÓåëÞì Ýóðåõóå íá ôïõ áíáêïéíþóåé üôé ïé Ñþóïé ðëçóéÜæïõí. Ï ôáëáßðùñïò ÓåëÞì
âñÝèçêå ôüôå ìðñïóôÜ óå Ýíá öïâåñü äßëçììá: íá áêïëïõèÞóåé ôïõò Ñþóïõò -üðùò
ôïõ Ýëåãå ç êáñäéÜ ôïõ- Þ íá ìåßíåé ðéóôüò óôçí ðáôñßäá ôïõ, ðáñÜ ôéò ðßêñåò ðïõ ôïõ
’äùóå. Áðü ôçí áãùíßá ôïõ, ôç èëßøç ôïõ üôé ïé å÷èñïß ôçò ðáôñßäáò (Þôáí å÷èñïß üóï
êé áí ôïõò áãáðïýóå) ðëçóéÜæïõí, Ýðáèå çìéðëçãßá. ÌåôÜ ôá óõìâÜíôá áõôÜ ï áöç-
ãçôÞò ôïí êáèçóõ÷Üæåé üôé ç åßäçóç Þôáí øåýôéêç êáé óå ìéá íÝá êñßóç -÷áñÜò áõôÞ ôç
öïñÜ- ï ÓåëÞì ðåèáßíåé, ÷ùñßò ôåëéêÜ íá áðáñíçèåß ôçí ðáôñßäá ôïõ.
20
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 21
1. Ïé Ôïýñêïé óôçí áñ÷Þ... ôïí ðåñéðáßæïõí: ï Ìïóêþâ ÓåëÞì ðáñïõóéÜæåôáé å-

÷èñéêüò ðñïò ôïõò óõìðáôñéþôåò ôïõ. Ôïí ëüãï áõôÞò ôçò Ý÷èñáò ìáèáßíïõìå áñ-
ãüôåñá áðü ôçí áöÞãçóç ôïõ ßäéïõ. Öáßíåôáé ðùò ç ìüíç åëðßäá ðïõ ôïí óôçñß-
æåé åßíáé üôé êÜðïôå èá Ýñèïõí ïé Ñþóïé. Ôá ëüãéá áõôÜ ôïõ óõíïäïý èá äéáøåõ-
óôïýí óôï ôÝëïò ôïõ äéçãÞìáôïò.
2. êüñáêáò äåí ôïí åõñßóêåé: äåí ðáèáßíåé ôßðïôå.
3. óôåññþ ôù âÞìáôé: ìå óôáèåñü âÞìá.
4. êáëðÜêé (ë. ôïõñê.): êÜëõììá ôïõ êåöáëéïý.
5. åöáßíåôï ðïëý ðëÝïí Þ ìåóÞëéî: ïé óùìáôéêÝò êáé øõ÷éêÝò ôáëáéðùñßåò ôïõ ôïí
åß÷áí êÜíåé íá öáßíåôáé ó÷åäüí ãÝñïò.
6. áðÞñïí áðü ôçò ÈñÜêçò... íá åðéóôñÝøùóéí åê Ôïõñêßáò: Ç ÈñÜêç ôçí å-
ðï÷Þ êáôÜ ôçí ïðïßá ãñÜöôçêå ôï äéÞãçìá äåí Þôáí áêüìá åëëçíéêÞ, áëëÜ áíÞ-
êå óôï ôïõñêéêü Ýäáöïò.
7. âáëÜíôéïí: ðïñôïöüëé, êïìðüäåìá.
8. (ç) ïóöýò-ýïò: ìÝóç.
9. åðåíäýôçò: åßäïò ÷ïíôñïý ñïý÷ïõ, ÷éôþíáò.
10. ðåñéëáßìéï: ãéáêÜò.
11. ÷åéñßäåò: ìáíßêéá.
12. åéò åðßìåôñïí: åðéðëÝïí
13. èýóáíïò: öïýíôá
14. áñåéìÜíéïò: Üãñéïò, ðïëåìï÷áñÞò áõôüò ðïõ ðáñéóôÜíåé ôïí áíôñåßï (åßñùí).
15. êýøáò (êýðôù, ìô÷.): áöïý Ýóêõøå.
16. åìöáíôéêþò: ìå Ýìöáóç, ìå éäéáßôåñç óçìáóßá.
17. áñìïß: ïé êëåéäþóåéò ôïõ áíèñþðéïõ óþìáôïò.
18. ïìïìÞôñéïò: áðü ôçí ßäéá ìçôÝñá.
19. ÷áñÝìé (ë. áñáâ.): ï ìùáìåèáíéêüò ãõíáéêùíßôçò, ç óõíÞèåéá ðåñéïñéóìïý ôùí
ãõíáéêþí óå ÷ùñéóôü äéáìÝñéóìá, áð’ üðïõ Ýâãáéíáí ìüíï óå åéäéêÝò ðåñéðôþóåéò.
20. õðÝöåñá íá ìå æùãñáößæïõí: ôï ñ. õðïöÝñù Ý÷åé åäþ ôçí Ýííïéá ôïõ áíÝ÷ïìáé.
21. (ôï) ðáñüíïìá: ôï ðáñáôóïýêëé.
22. åãåííÞèçí áðü ÌðÝçäåò... íá ìå êñáôïýí åéò ôï ÷áñÝìé: áðü ôçí áöÞãçóç
ôïõ ÓåëÞì öáßíåôáé êáèáñÜ ç äéÜñèñùóç êáé ç ëåéôïõñãßá ôçò ïéêïãÝíåéáò óôï ï-
èùìáíéêü êñÜôïò. Ï ðáôÝñáò Þôáí ï áöÝíôçò, ï áñ÷çãüò ôïõ óðéôéêïý. Áí Þôáí
ðëïýóéïò (üðùò ï ðáôÝñáò ôïõ ÓåëÞì) ìðïñïýóå íá óõíôçñåß ÷áñÝìé ìå üóåò ãõ-
21
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 22
íáßêåò Þèåëå, ðïõ ìïíáäéêüò ôïõò óêïðüò Þôáí íá ãßíïíôáé üìïñöåò ãéá íá ôïõ
áñÝóïõí êáé íá ôïõ ãåííïýí áñóåíéêÜ ðáéäéÜ. Ôá ðáéäéÜ ìåãÜëùíáí ìå ôç ìçôÝ-
ñá ìÝóá óôï ÷áñÝìé, áí Þôáí êïñßôóéá, Þ ìå ôïí ðáôÝñá, áí Þôáí áãüñéá. Óå áõôü
ïöåßëåôáé êáé ç ìåôá÷åßñéóç ôïõ ÓåëÞì áðü ôç ìçôÝñá ôïõ: åðåéäÞ åß÷å êáçìü ðïõ
äåí åß÷å áðïêôÞóåé ìéá êüñç íá ôç óõíôñïöåýåé, Ýíôõíå ìå ãõíáéêåßá ôï ÓåëÞì êáé
ôïõ óõìðåñéöåñüôáí, üðùò óå êïñéôóÜêé. Ï ðáôÝñáò ôïõ üìùò, Üíôñáò óêëçñüò,
ãé’ áõôüí ôï ëüãï äåí Þèåëå íá ôïí îÝñåé. Ç áíôéðÜèåéá ôïõ ðáôÝñá äå ìåôáâëÞ-
èçêå ïýôå êé üôáí ï ÓåëÞì Üëëáîå ôñüðï æùÞò. Ç ïëïêëçñùôéêÞ Ýëëåéøç ôñõöå-
ñüôçôáò áð’ ôïí ðáôÝñá ôïõ Þôáí Ýíá ãåãïíüò ðïõ óçìÜäåøå üëç ôç ìåôÝðåéôá
æùÞ ôïõ ÓåëÞì, ðïõ äåí Þôáí ðáñÜ Ýíáò áãþíáò ãéá ôçí áðüêôçóç áõôÞò ôçò ðï-
ëõðüèçôçò óôåñçìÝíçò áãÜðçò.
23. ìðáéñÜìé: èñçóêåõôéêÞ ãéïñôÞ ôùí ìïõóïõëìÜíùí.
24. ôéðåëßäéêï (ë. ôïõñê.): ìõôåñü.
25. ôæáìåíôÜíé (ë. ôïõñê.): óÜêêïò.
26. ðïôïýñé (ë. ôïõñê.): ìÜëëéíï óôåíü ðáíôåëüíé.
27. ôïõëïýêéá (ë. ôïõñê.): åßäïò ðåñéêíçìßäùí áðü ìÜëëéíï ýöáóìá.
28. ¹ôáí áðü ìåãÜëç ïéêïãÝíåéá êáé Þîåõñå ãñÜììáôá: ç ìüñöùóç ó’ åêåßíç
ôçí êïéíùíßá Þôáí ðñïíüìéï ôùí ëßãùí, ôùí ðëïýóéùí.
29. ÓåñáóêÝñçò: áñ÷éóôñÜôçãïò.
30. êéóìÝôé: ç ìïßñá. Ïé Ìùáìåèáíïß ðéóôåýïõí ðïëý óôï ðåðñùìÝíï, óôç ìïßñá
ðïõ åßíáé ðñïêáèïñéóìÝíç áðü ôïí ÁëëÜ÷, èåùñþíôáò üôé äåí åßíáé äõíáôü íá
áëëÜîåé, üóåò ðñïóðÜèåéåò êé áí êÜíåé ï Üíèñùðïò.
31. åêåß ìéá ìÝñá Þëèáí íá êëçñþóïõí óôñáôéþôáò: ç óôñáôéùôéêÞ èçôåßá åêåß-
íç ôçí åðï÷Þ óôçí Ôïõñêßá äåí Þôáí õðï÷ñåùôéêÞ. ¼ðïôå ôï êñÜôïò ÷ñåéáæüôáí
óôñáôéþôåò, Ýðáéñíå üóïõò Þèåëå ìå êëÞñï áíÜìåóá óôïõò åíÞëéêåò. Ç óôñáôéù-
ôéêÞ èçôåßá ìðïñïýóå íá åîáãïñáóôåß, äåí ìðïñïýóå üìùò íá ãßíåé áíôéêáôÜóôá-
óç ôïõ êëçñùôïý ìå Üëëïí.
32. ìåíôÝñé (ë. ôïõñê.): óôñþìá áíÜêëéíôñï.
33. Ìçí áðåëðßæåóáé... Ìç öïâÜóáé: ç áðüöáóç ôïõ ÓåëÞì íá ðÜåé áõôüò óôïí
ðüëåìï óôç èÝóç ôïõ áäåëöïý ôïõ öáíåñþíåé ôçí ìåãÜëç ôïõ áãÜðç ãéá ôïí ìå-
ãÜëï áäåëöü, ôçí áðÝñáíôç êáëïóýíç ôïõ ÓåëÞì.
34. Ï ðüëåìïò ôçò Êñéìáßáò: ñùóïôïõñêéêüò ðüëåìïò (1854-1856) ìå ôç óýíôá-
îç Áããëßáò-Ãáëëßáò óôï ðëåõñü ôçò Ôïõñêßáò. ÂáóéêÞ ôïõ áéôßá ç ðñïóäïêßá ôçò
Ñùóßáò ãéá äéáìåëéóìü ôçò ïèùìáíéêÞò áõôïêñáôïñßáò êáé ç åðéèõìßá ôùí Üëëùí
ìåãÜëùí äõíÜìåùí íá ðñïùèÞóïõí êé áõôÝò ôá óõìöÝñïíôÜ ôïõò óôçí ðåñéï÷Þ.
22
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 23
¸ëçîå ìå ôç óõíèÞêç ðïõ õðåãñÜöç óôï óõíÝäñéï ôïõ Ðáñéóéïý. Ï Êñéìáúêüò

ðüëåìïò ðëçñþèçêå ìå ôç æùÞ 240.000 áíèñþðùí êé áð’ ôéò äýï ðáñáôÜîåéò.
35. ÷áëÜëé: Ý÷ù äþóåé óõã÷þñçóç, Ý÷ù ÷áñßóåé.
36. Óéëßóôñéá: ðüëç êïíôÜ óôï Äïýíáâç. Áðü ôï 1913-1940 áíÞêå óôç Ñïõìáíßá óÞ-
ìåñá óôç ÂÁ Âïõëãáñßá. (óôç ÂõæáíôéíÞ åðï÷Þ ëåãüôáí Äïñýóôïëï).
37. ¼ôáí åèáñåðåýèç ç ðëçãÞ ìïõ... ôçí þñá ðïõ åêåßíïò Ýöåõãå: ìåôÜ ôçí á-
äéêßá ðïõ ôïõ ãéíüôáí óôï ïéêïãåíåéáêü ôïõ ðåñéâÜëëïí, ï ÓåëÞì äïêéìÜæåé ôþñá
êáé ôçí áäéêßá ôçò êïéíùíßáò. Ç áðïãïÞôåõóç áõôÞ, ç äåýôåñç ìåãÜëç ôçò æùÞò ôïõ,
èá ðñïåôïéìÜóåé ôï Ýäáöïò ãéá ôçí åêäÞëùóç óõìðÜèåéáò ðñïò ôïõò Ñþóïõò, ü-
ôáí èá äåé áñãüôåñá üôé áõôïß, ïé îÝíïé èá ôïõ öåñèïýí ðéï Ýíôéìá êáé áíèñþðéíá
êé áð’ ôïõò ßäéïõò ôïõò óõìðáôñéþôåò ôïõ.
38. êåìÝñé: öáñäéÜ æþíç ìå èÞêåò.
39. ÷áßñé: ÷áñÜ, ðñïêïðÞ.
40. åìåßò êáé ïé äéêïß ìáò... üôáí åîïäåýïíôáé åéò ôçí õðçñåóßáí ôïõ: ïé Ôïýñ-
êïé ôçò åðï÷Þò èåùñïýóáí áðÜëõôï êýñéï ôçò æùÞò êáé ôçò ðåñéïõóßáò ôïõò ôïí
ÓïõëôÜíï êáé ìÜëéóôá Þôáí ôéìÞ ôïõò íá èõóéÜæïõí áõôÜ ôá áãáèÜ ãéá ÷Üñç ôïõ.
41. êíþäáëá: ôéðïôÝíéïé Üíèñùðïé, ÷áìÝíá êïñìéÜ.
42. ôñåéò ôÝóóáñåò öïñÝò... ùò êáôÜóêïðïí: ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ áíáëöáâçôé-
óìïý åêåßíçò ôçò åðï÷Þò óôçí Ôïõñêßá åßíáé üôé êáé áõôïß ïé äçìüóéïé õðÜëëçëïé
Þôáí åíôåëþò áãñÜììáôïé.
43. ôñïõâüò (Þ ôïñâÜò Þ íôïñâÜò): ìéêñü óáêßäéï, ôáãÜñé.
44. êñéêÝëé: ìéêñüò êñßêïò, ÷áëêÜò.
45. Äåí Ýðáèå ï ðáôÝñáò ôßðïôå: âëÝðïõìå ãé’ Üëëç ìéá öïñÜ ôçí áãÜðç ôïõ Óå-
ëÞì ãéá ôïí ðáôÝñá ôïõ, ìéá áãÜðç áìåôÜâëçôç ðáñüëåò ôéò áäéêßåò ðïõ ï ðáôÝ-
ñáò ôïõ ôïõ åß÷å êÜíåé êáé ôçí áäéáöïñßá ðïõ ôïõ Ýäåé÷íå.
46. øéÜèïò: ç øÜèá.
47. åîéïäçêõßáé: ðñçóìÝíïò.
48. áëãåéíüò: ìå ðüíï.
49. Ï ðáôÝñáò ìïõ êáé ç ìçôÝñá ìïõ... ÁõôÞ ç öïâåñÞ éäÝá ì’ åâáóÜíéóå ü-
ëç íý÷ôá: ôï ôñáãéêü äßëçììá ðïõ áíôéìåôþðéóå ï ÓåëÞì Þôáí áí Ýðñåðå íá ðÜ-
åé ìå ôïõò Ñþóïõò (ðïõ êÜðïéïé áðü áõôïýò ðïõ ôïí ðåñéãåëïýóáí ôïõ åßðáí ðùò
Þëèáí ôÜ÷á óôç ÈñÜêç) Þ íá ìåßíåé Ôïýñêïò. Ôüóï êáéñü æïýóå áðïìïíùìÝíïò
óôï êáëýâé ôïõ, ðåñéìÝíïíôáò ôïõò Ñþóïõò ðïõ ôïõ öÝñèçêáí ìå êáëïóýíç óå
áíôßèåóç ìå ôïõò óõìðáôñéþôåò ôïõ. Êé üôáí ôï üíåéñï Ýãéíå (üðùò íüìéóå) ðñáã-
ìáôéêüôçôá, õðÞñ÷áí Üëëïé ðáñÜãïíôåò ðïõ äåí ôïí Üöçíáí íá äå÷ôåß áõôÞ ôçí
23
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 24
åõôõ÷ßá. Ïé äåóìïß áßìáôïò, ç åèíéêÞ óõíåßäçóç, ç èñçóêåßá ôïõ, ôïí åìðüäéæáí

íá ðñïó÷ùñÞóåé óôïõò Ñþóïõò, Ýêáíáí ìéá ôÝôïéá óôÜóç ðñïäïôéêÞ, ðáñÜ ôçí
êáêïìåôá÷åßñéóç ðïõ ãíþñéóå óôïõò óõìðáôñéþôåò ôïõ. Ç åóùôåñéêÞ áãùíßá ôïõ,
ç óýãêñïõóç áíÜìåóá óôï «èÝëù» êáé ôï «ðñÝðåé», óôç âïýëçóç êáé óôï êáèÞ-
êïí, óôÜèçêå ãé’ áõôüí ìïéñáßá. Êáé Ýôóé ðÝèáíå Ôïýñêïò.
Ï óõããñáöÝáò Ýãñáøå ôï äéÞãçìá áõôü ðáñáêéíçìÝíïò áðü ôç óõìðÜèåéÜ ôïõ ãéá ôïí
ðÜó÷ïíôá Üíèñùðï. Óôï ðñüóùðï ôïõ Ìïóêþâ-ÓåëÞì, ôïõ êáôáôñåãìÝíïõ Ôïýñêïõ
Þñùá ôçò éóôïñßáò, áðïôßíåôáé Ýíáò öüñïò ôéìÞò óôïí Üíèñùðï «áðëþò ôïí Üíèñùðï
áíåîÜñôçôá áðü öõëÞ êáé Ýèíïò», üðùò äçëþíåé ï ßäéïò ï óõããñáöÝáò óôç ìéêñÞ åé-
óáãùãÞ ôïõ äéçãÞìáôïò. Ç ôõñáííéóìÝíç ðñïóùðéêüôçôá ôïõ Ôïýñêïõ, ìå ôïí ðëïý-
ôï ôçò øõ÷Þò áëëÜ ôçí ôüóï Üäéêç ìïßñá ôïõ, ðñïêáëåß ôç óõìðüíéá ìáò. Ï Ã. Âéæõç-
íüò óôï åéóáãùãéêü ôïõ óçìåßùìá ôïíßæåé ðüóï äýóêïëï åßíáé íá êáôáíïÞóïõí ïé óõ-
ìðáôñéþôåò ôïõ- áëëÜ êáé ïé óõìðáôñéþôåò ôïõ ÓåëÞì- ôçí Ýêöñáóç áãÜðçò, ðñïò Ý-
íáí áëëüöõëï. ¸ôóé, ôï äéÞãçìá ãßíåôáé Ýíá êÞñõãìá åéñÞíçò êáé áãÜðçò, ðñïâÜë-
ëïíôáò ôï ìÞíõìá üôé ç áíèñùðéÜ êáé ç êáëïóýíç äå ãíùñßæåé óýíïñá· ïé Üíèñùðïé
åßíáé ðëáóìÝíïé ãéá íá æïõí åéñçíéêÜ, ìå áãÜðç êáé ïìüíïéá.
¢ëëç êõñßáñ÷ç éäÝá ôïõ áðïóðÜóìáôïò åßíáé üôé äåí ðñÝðåé ðïôÝ íá âéáæüìáóôå íá
÷áñáêôçñßóïõìå Ýíáí Üíèñùðï ãéá êÜðïéá éäéüññõèìç óõìðåñéöïñÜ ôïõ, áí äå ìÜ-
èïõìå ðñïçãïõìÝíùò ôïõò ëüãïõò ðïõ ôïí ïäÞãçóáí ó’ áõôÞ, áí äåí åîåôÜóïõìå ôá
âáèýôåñá áßôéá.
ÅìöáíÝò åßíáé êáé ôï äßäáãìá üôé ãéá íá áíáôñáöåß óùóôÜ Ýíá ðáéäß, ÷ùñßò íá ôïõ
äçìéïõñãçèïýí øõ÷éêÜ ôñáýìáôá ðïõ èá ôï áêïëïõèïýí ó’ üëç ôïõ ôç æùÞ, ðñÝðåé íá
Ý÷åé ôçí áãÜðç, ôç óôïñãÞ êáé ôç öñïíôßäá êáé ôùí äýï ãïíéþí ôïõ.
Ôï áðüóðáóìá ôïõ äéçãÞìáôïò ÷ùñßæåôáé óå ôñåéò åíüôçôåò, üóá åßíáé êáé ôá

áðïóðÜóìáôá.
1ç åíüôçôá: Ðëçñïöïñßåò ãéá ôïí ôüðï êáé ôá ðñüóùðá ôïõ äéçãÞìáôïò êáé ðñþôç
óõíÜíôçóç ôïõ áöçãçôÞ ìå ôï ÓåëÞì.
24
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 25
2ç åíüôçôá: (÷ùñßæåôáé óå äýï õðïåíüôçôåò): Åîéóôüñçóç áðü ôïí ÓåëÞì ôçò ôáñáã-
ìÝíçò æùÞò ôïõ.
3ç åíüôçôá: Ôï ôñáãéêü ôïõ ôÝëïò êáé ç ôåëéêÞ áðüäåéîç ôçò áãÜðçò ôïõ ãéá ôçí ðá-
ôñßäá.

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá óôá áöçãçìáôéêÜ óçìåßá åßíáé ç êáèáñåýïõóá, åíþ üðïõ ï
ÓåëÞì áöçãåßôáé ôç óõãêéíçôéêÞ ôïõ éóôïñßá Þ üðïõ õðÜñ÷åé äéÜëïãïò ç ãëþóóá
åßíáé ç äçìïôéêÞ. ÕðÜñ÷ïõí áñêåôÝò ôïýñêéêåò ëÝîåéò.
Áò óçìåéùèåß üôé ï äéÜëïãïò åíáëëÜóóåôáé ìå ôçí áöÞãçóç, äßíïíôáò ìéá áñêåôÜ óõ-
ìðáèçôéêÞ åéêüíá ôïõ äýóôõ÷ïõ ÓåëÞì êáé æùíôáíåýïíôáò ôá ðÜèç ôïõ.
2. ¾öïò: Ôï ýöïò åßíáé áðëü, áöçãçìáôéêü, áí åîáéñÝóïõìå ôï óçìåßï ðïõ ï áöç-
ãçôÞò ðåñéãñÜöåé ôçí åíäõìáóßá ôïõ ÓåëÞì. Åêåß ôï ýöïò åßíáé ðåñßôå÷íï, ÷ñç-
óéìïðïéåßôáé äçë. ðëÞèïò åðéèÝôùí êáé åêöñáóôéêþí ìÝóùí ãéá ôçí ðéóôÞ êáé ëå-
ðôïìåñÞ áðüäïóç ôçò óôïëÞò ôïõ ÓåëÞì.
3. ÅêöñáóôéêÜ ìÝóá:
á. ÌåôáöïñÝò: êüñáêáò äåí ôïõ åõñßóêåé, åðÞãá íá ðåôÜîù áðü ôç ÷áñÜ ìïõ,
åîýíéóå ôï áõóôçñü ôïõ ðñüóùðï, Ýëéùíå ç êáñäéÜ ìïõ, ðñïóðÜèçóå íá ìå âÜ-
ëåé óôçí êáñäéÜ ôïõ, ï áäåëöüò ìïõ Ý÷áóå ôç èåùñßá ôïõ, Üíèñùðïò... ðïõ íá Ý-
ðéáíåò ôç ìýôç ôïõ, èá Ýóôáæå öáñìÜêé ê.Ü.
â. Ðáñïìïéþóåéò: ùò áëëåðÜëëçëá óðÜñãáíá, ì’ åóôüëéæåí ùò íá Þìïõí êüñç,
Ýíá ðñÜãìá ìïõ åêÜèçóå óáí ðÝôñá óôçí êáñäéÜ ê.Ü.
ã. ÊïóìçôéêÜ åðßèåôá: åõèõôåíÞò áíÞñ, åñõèñïôÜôç æþíç, ìùñÜò íåùôåñéóôéêÜò
áîéþóåéò, áñåéìÜíéïõ ðáñÜóôçìá, ïóôåþäçò ðáëÜìç, åìðáé÷ôéêÜ ðáñïíüìáôá ê.Ü.
ä. Åéêüíåò: ç óõíÜíôçóç ôïõ áöçãçôÞ ìå ôï Ìïóêþâ-ÓåëÞì, ç æùÞ óôï ÷áñÝìé,
ç óõãêéíçôéêÞ óêçíÞ ìåôÜ ôçí êëÞñùóç ôïõ ìåãÜëïõ áäåëöïý ãéá ôï óôñáôü, ç åé-
êüíá ôçò åðéóôñïöÞò ôïõ ÓåëÞì óôï óðßôé ôïõ ìåôÜ ôïí ðüëåìï, ç ôåëåõôáßá åéêü-
íá ôïõ ÓåëÞì óôï óðßôé ôïõ ëßãï ðñéí ôï èÜíáôü ôïõ, ìå ôïí áöçãçôÞ êáé ôï ãéáôñü
ìáæß ôïõ.

1ç: ¸íá áðü ôá âáóéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ äéçãÞìáôïò åßíáé üôé ï óõããñá-
öÝáò óõó÷åôßæåé ôç äéáìüñöùóç ôçò ðñïóùðéêüôçôáò êáé ôçò óõìðåñé-
25
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 26
öïñÜò ôïõ Þñùá ìå ôéò ïéêïãåíåéáêÝò êáé êïéíùíéêÝò óõíèÞêåò óôéò ï-

ðïßåò Ýæçóå. Íá åðáëçèåýóåôå ôçí ðáñáôÞñçóç ìå âÜóç ôá áðïóðÜóìá-
ôá êáé ôéò ðåñéëÞøåéò.
ÁðÜíôçóç:
Óýìöùíá ìå ôçí ðëïêÞ ôïõ ìýèïõ ç ðñïóùðéêüôçôá êáé ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ Þñùá
äéáìïñöþèçêå óå Üìåóç ó÷Ýóç ìå ôï ïéêïãåíåéáêü êáé êïéíùíéêü ðåñéâÜëëïí ðïõ Ýæç-
óå. Áõôü öáßíåôáé óå ïëüêëçñç ôçí äéÞãçóç ôçò æùÞò ôïõ Ìïóêþâ-ÓåëÞì áð’ ôïí ßäéï
óôïí áöçãçôÞ. ÓõãêåêñéìÝíá, êáôáóôÜóåéò ðïõ ôïí åðçñÝáóáí åßíáé: ç ðáèïëïãéêÞ áãÜ-
ðç ôçò ìçôÝñáò ôïõ êáé ç ðñïóêüëçóÞ ôçò ó’ áõôüí· ç ìÜíá ôïõ ôïí ìåãÜëùóå óáí êïñß-
ôóé ìÝóá óôï ÷áñÝìé, ìå áðïôÝëåóìá áõôü ôï êïñéôóßóôéêá ìåãáëùìÝíï áãüñé íá ìç ãßíåé
ðïôÝ áðïäåêôü áðü ôïí áõóôçñü ðáôÝñá ôïõ. Åðßóçò, ðïëý ôïõ óôïß÷éóå áõôÞ ç áðüññé-
øç áðü ìÝñïõò ôïõ ðáôÝñá ôïõ, ôçí áãÜðç êáé ôçí áíáãíþñéóç ôïõ ïðïßïõ áíáæçôïýóå
äéáñêþò. Èá ðñÝðåé áêüìç íá áíáöÝñïõìå êáé ôç ìïéñáßá áíôéæçëßá ìå ôá Üëëá áäÝëöéá
ôïõ, ðïõ ï ðáôÝñáò ôá áãáðÜåé· ìüíï ôïõ ìåãÜëïõ ôïõ áäåëöïý åß÷å ôçí õðïóôÞñéîç. Óôç
óõíÝ÷åéá, ôï Üôïìï áõôü ðïõ äéøÜåé ãé’ áãÜðç êáé áíáãíþñéóç, óõíáíôÜåé ðáíôïý ôïí êá-
ôáôñåãìü êáé ôçí áäéêßá: áí êáé äåß÷íåé Üñéóôç äéáãùãÞ êáé ôüëìç óôïí ðüëåìï, ùóôüóï
ðáñáãêùíßæåôáé êáé ðåñéöñïíåßôáé. Ôá ðëÞãìáôá óõíå÷ßæïíôáé, ìÝ÷ñé ðïõ ï áäéêçìÝíïò
áð’ üëïõò ÓåëÞì âñÞêå ôçí áíèñùðéÜ êáé ôçí êáëïóýíç óôïõò å÷èñïýò ôïõ, ôïõò Ñþ-
óïõò. Åðüìåíï ëïéðüí Þôáí íá ãßíåé Ýíôïíá ñùóüöéëïò êáé íá ðñïóêïëëçèåß øõ÷éêÜ ó’
áõôïýò, äéï÷åôåýïíôáò åêåß üëç ôïõ ôçí áãÜðç. Óôï ôÝëïò âÝâáéá ç áãÜðç ãéá ôçí ðáôñß-
äá óôÜèçêå éó÷õñüôåñç áðü ôç óõíáéóèçìáôéêÞ ðñïóêüëëçóç óôïí å÷èñü.
2ç: Ï Ìïóêþâ-ÓåëÞì ãéá ôïõò Üëëïõò åßíáé Ýíáò åêêåíôñéêüò ôýðïò, ãéá ôïí
áíáãíþóôç üìùò ôåëéêÜ ãßíåôáé ðïëý åíäéáöÝñïí êáé óõìðáèçôéêü ðñü-
óùðï. Ðþò ôï êáôïñèþíåé áõôü ï óõããñáöÝáò;
ÁðÜíôçóç:
Ï ÓåëÞì ãßíåôáé ôåëéêÜ Ýíá ðñüóùðï óõìðáèÝò êáé ïéêåßï. Áõôü ôï ðåôõ÷áßíåé ï
óõããñáöÝáò ìå ôçí ðáñÜèåóç ôçò ðïíåìÝíçò êáé óõãêéíçôéêÞò éóôïñßáò ôïõ, ôçí ïðïßá
âÜæåé ôïí ßäéï íá ôçí áöçãåßôáé. Ç áìåóüôçôá ôçò åîïìïëüãçóçò åñìçíåýåé êáé öùôß-
æåé ôçí ðåñßåñãç -ãéá üóïõò äå ãíùñßæïõí- óõìðåñéöïñÜ ôïõ. Ç öáéíïìåíéêÞ ëïéðüí
åêêåíôñéêüôçôÜ ôïõ Ý÷åé ôçí åîÞãçóÞ ôçò.
ÈÅÌÁ ÃÉÁ ÁÍÁÐÔÕÎÇ

Åñþôçóç: Íá áíáðôýîåôå ãñáðôÜ ôï ñüëï ôçò ïéêïãåíåéáêÞò êáé êïéíùíéêÞò
æùÞò óôÞ äéáìüñöùóç ôçò ðñïóùðéêüôçôáò ôïõ áíèñþðïõ êáé é-
äéáßôåñá ôïõ íÝïõ.
26
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 27
ÁðÜíôçóç:
Ðñïóùðéêüôçôá ôïõ áôüìïõ èåùñïýìå ôï óýíïëï ôùí ÷áñáêôçñéóôéêþí ôïõ, äçë.
ôïí ôñüðï óêÝøçò ôïõ, ôçí øõ÷ïóýíèåóÞ ôïõ êáé ôç ãåíéêüôåñç óõìðåñéöïñÜ ôïõ. Ç
ðñïóùðéêüôçôá ôïõ íåïãÝííçôïõ áíèñþðïõ åßíáé áäéÜðëáóôç, Üãñáöïò ðßíáêáò êáé
äéáìïñöþíåôáé ìå âÜóç -êõñßùò- ôçí åðßäñáóç ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò (ñüëï âÝâáéá äéá-
äñáìáôßæïõí êáé ïé êëçñïíïìéêÝò êáôáâïëÝò êáé ï âéïëïãéêüò ðáñÜãïíôáò). Ôï íåá-
ñü Üôïìï äÝ÷åôáé ëïéðüí ôéò ðñþôåò åðéññïÝò áðü ôï Üìåóï ïéêïãåíåéáêü ðåñéâÜëëïí.
ÌÝóá óôçí ïéêïãÝíåéá, ðïõ áðïôåëåß ôï áñ÷éêü êýôôáñï ôçò êïéíùíßáò, ôï ðáéäß ìá-
èáßíåé ðþò íá óõìðåñéöÝñåôáé ìéìïýìåíï ôïõò ãïíåßò êáé ãåíéêÜ ôïõò ïéêåßïõò, ïé ï-
ðïßïé ëåéôïõñãïýí ùò ðñüôõðï: áðü áõôïýò «äéäÜóêåôáé» ôá ðÜíôá, áðü ôç ãëþóóá ðïõ
ìéëÜåé ìÝ÷ñé ôéò áîßåò ðïõ èá áêïëïõèÞóåé óôç æùÞ ôïõ. Ç øõ÷éêÞ êáé ðíåõìáôéêÞ ôïõ
áíÜðôõîç -ðÝñá áðü ôç âéïëïãéêÞ- èåìåëéþíåôáé ìÝóá óôçí ïéêïãÝíåéá êáé âáóéêÜ
ãíùñßóìáôá ôïõ ÷áñáêôÞñá ôïõ Ý÷ïõí ôçí áöåôçñßá ôïõò óôá ðáéäéêÜ êáé íåáíéêÜ âéþ-
ìáôá. Ç áãÜðç, ç óôïñãÞ, ç áðïäï÷Þ, ôï õãéÝò åíäéáöÝñïí, ç êáôáíüçóç, åßíáé ôá
óôïé÷åßá ðïõ ðñÝðåé íá äéáêñßíïõí ôç óôÜóç êáé ôùí äýï ãïíéþí áðÝíáíôé óôï ðáéäß.
ÌåôÜ ôçí ïéêïãÝíåéá, ðïõ åßíáé ï ðñþôïò öïñÝáò êïéíùíéêïðïßçóçò, ç êïéíùíßá ðá-
ñáëáìâÜíåé ôï Üôïìï åíôÜóóïíôÜò ôï óôï óþìá ôçò ôïõ ðáñÝ÷åé ôç äõíáôüôçôá ãéá ìüñ-
öùóç, åñãáóßá, åõñýôåñç óõíáíáóôñïöÞ êáé óõíåñãáóßá ìå ôá Üëëá ìÝëç ôçò, ìå ôñü-
ðï þóôå ôï Üôïìï íá éêáíïðïéÞóåé üëåò ôéò õëéêÝò, ðíåõìáôéêÝò êáé øõ÷éêÝò ôïõ áíÜãêåò.
¸ôóé, äçìéïõñãïýíôáé ïëïêëçñùìÝíá êáé éóïññïðçìÝíá Üôïìá, ïðëéóìÝíá ìå üëá ôá å-
öüäéá ãéá ôïí áãþíá ôçò æùÞò. Óå ðåñéðôþóåéò üìùò ðïõ ôï ïéêïãåíåéáêü êáé ôï åõñý-
ôåñï êïéíùíéêü ðåñéâÜëëïí ëåéôïõñãÞóïõí áñíçôéêÜ óôçí øõ÷ïðíåõìáôéêÞ áíÜðôõîç
ôïõ íÝïõ êáé ôñáõìáôßóïõí ôïí åõáßóèçôï øõ÷éóìü ôïõ, ôá áðïôåëÝóìáôá ìðïñåß íá åß-
íáé ïëÝèñéá: ðïéêßëá øõ÷ïðáèïëïãéêÜ ðñïâëÞìáôá (óõìðåñéëáìâáíïìÝíçò êáé ôçò å-
ãêëçìáôéêüôçôáò) Ý÷ïõí ôéò ñßæåò ôïõò óå äõóÜñåóôåò åìðåéñßåò ôùí ðñþôùí ÷ñüíùí.
Ìå áãÜðç, ëïéðüí, åêôßìçóç êáé åìðéóôïóýíç ðñÝðåé ç ïéêïãÝíåéá êáé ç êïéíùíßá
íá äÝ÷ïíôáé ôï íÝï Üôïìï êáé íá óõíôåëïýí ìå üëåò ôïõ ôéò äõíÜìåéò óôçí áêåñáéüôç-
ôá ôïõ ÷áñáêôÞñá ôïõ.
1ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéåò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé ðïé-
åò ëÜèïò(Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò).
á) Ï Âéæõçíüò ôáîßäåøå óå ðïëëÝò ÷þñåò.
â) ÁíÞêåé óôçí êëáóóéêÞ ó÷ïëÞ.
27
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 28
ã) Ùò áé÷ìÜëùôïò ï ÓåëÞì ðÝñáóå ðïëý êáëÜ.

ä) Ðáñ’ üëç ôç ñùóïöéëßá ôïõ äåí áðáñíåßôáé ôçí ðáôñßäá ôïõ.

Á Â
1. Ï Ìïóêþâ - ÓåëÞì ôåëéêÜ á. óôç ÈñÜêç.
2. Ï Âéæõçíüò Ý÷åé ôéìçèåß äýï öïñÝò â. ôïí Ìïóêþâ ÓåëÞì ãéá ôçí
ñùóïöéëßá ôïõ.
3. Ï Ìïóêþâ ÓåëÞì æåé ã. óôïí Âïõôóéíáßï äéáãùíéóìü.
4. Ïé óõã÷ùñéáíïß êïñïúäåýïõí ä. çèïãñáöéêÜ êáé øõ÷ïëïãéêÜ
óôïé÷åßá.
5. Ôï áöÞãçìá Ý÷åé ðïëëÜ. å. äåí áðáñíÞèçêå ôçí Ôïõñêßá.

Ï Ìïóêþâ - ÓåëÞì åßíáé Ýíáò Ôïýñêïò ðïõ:
á) áãáðÜåé ôç Ñùóßá.
â) ôáëáéðùñÞèçêå ùò áé÷ìÜëùôïò áðü ôïõò Ñþóïõò.
ã) ôïí óÝâïíôáé üëïé óôï ÷ùñéü ôïõ.
ä) ðïõ ðñüäùóå ôçí ðáôñßäá ôïõ.

Ï Âéæõçíüò ùò áöçãçìáôïãñÜöïò.
á) áêïëïõèåß ôïí Üêñáôï ëïãéïôáìéóìü.
â) ðëçóéÜæåé ôçí åðôáíçóéáêÞ ôÝ÷íç.
ã) áíôéìÜ÷åôáé ôïí ñïìáíôéóìü.
ä) áíáãíùñßæåôáé áðü ôçí áñ÷Þ ôçò ðïñåßáò ôïõ.
5ç: Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå ôá ó÷Þìáôá ëüãïõ ôçò óôÞ-
ëçò Â.
Á Â
1. «Ýëéùíå ç êáñäéÜ ìïõ» á. êïóìçôéêü åðßèåôï.
2. «ìïõ åêÜèçóå óáí ðÝôñá â. åéêüíá ðáñåëèüíôïò
óôçí êáñäéÜ»
3. «áñåéìÜíåéïí ðáñÜóôçìá» ã. ðáñïìïßùóç.
4. «èÜíáôïò ôïõ ÓåëÞì» ä. ìåôáöïñÜ.
5. ç æùÞ óôï ÷áñÝìé å. åéêüíá ðáñüíôïò.
28
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 29
Ç ÖÏÍÉÓÓÁ
ÁëÝîáíäñïò ÐáðáäéáìÜíôçò
Ç æùÞ ôïõ
Ï Áë. ÐáðáäéáìÜíôçò ï ìåãáëýôåñïò ¸ëëçíáò äéçãçìáôïãñÜöïò, ãåííÞèçêå óôç
ÓêéÜèï ôï 1851. ¹ôáí ãéïò ðáðÜ. ¸æçóå ôá ðáéäéêÜ ôïõ ÷ñüíéá óå áõóôçñü êáé èñç-
óêåõôéêü ðåñéâÜëëïí. Ç öõóéêÞ ïìïñöéÜ ôïõ íçóéïý ôïõ êáé ç íåïåëëçíéêÞ åðáñ÷éá-
êÞ ðñáãìáôéêüôçôá ìå ôéò éäéïññõèìßåò êáé ôéò ðáñáäüóåéò ôçò õðÞñîáí ãé’ áõôüí êá-
èïñéóôéêÜ âéþìáôá. ¸ìáèå ôá ðñþôá ãñÜììáôá óôç ÓêéÜèï ýóôåñá ðÞãå óôï Ó÷ïëáñ-
÷åßï ôçò ÓêïðÝëïõ, ôá ÃõìíÜóéá ôçò ×áëêßäïò, ôïõ ÐåéñáéÜ êáé ôÝëïò êáôüñèùóå íá
ðÜñåé ôï áðïëõôÞñéï ôïõ Âáñâáêåßïõ Ãõìíáóßïõ Áèçíþí. Ôï 1872 ðÞãå ãéá ëßãïõò
ìÞíåò óôï ¢ãéï ¼ñïò. Ôï 1874 ãñÜöôçêå óôç ÖéëïóïöéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ
ôçò ÁèÞíáò, áëëÜ äåí êáôÜöåñå íá ðÜñåé ôï äßðëùìá ãéá ïéêïíïìéêïýò ëüãïõò. ¸-
ìáèå ìüíïò ôïõ îÝíåò ãëþóóåò, åñãáæüôáí óå äéÜöïñåò åöçìåñßäåò ôçò åðï÷Þò (üðïõ
äçìïóßåõóå Ýñãá êáé ìåôáöñÜóåéò îÝíùí ëïãïôå÷íéêþí Ýñãùí) êáé óõã÷ñüíùò Ýãñá-
öå óôß÷ïõò êáé ðåæÜ. Åêôüò áðü ëßãá ðïéÞìáôá, ç ðñþôç ôïõ óõããñáöéêÞ åêäÞëùóç åß-
íáé ôï ìõèéóôüñçìá. ÃñÜöåé êõñßùò éóôïñéêÜ ìõèéóôïñÞìáôá: «Ç ÌåôáíÜóôéò», «Ïé Ý-
ìðïñïé ôùí åèíþí», «Ç Ãõöôïðïýëá». Ç ðëïêÞ áõôþí ôùí ìõèéóôïñçìÜôùí åßíáé äñá-
ìáôéêÞ êáé ðåñéðåôåéþäçò, ç äéáãñáöÞ üìùò ôùí ðñïóþðùí åëëéðÞò. Áíéêáíïðïßçôïò
áðü ôç ìåôñéüôçôá áõôÞ, óôñÝöåôáé ðñïò ôï äéÞãçìá. ÅìðíåõóìÝíïò áðü Ýíá äçìïôé-
êü ôñáãïýäé ãñÜöåé ôï 1885 ôï äéÞãçìá «×ñÞóôïò Ìçëéþíçò». Áðü ôüôå ìÝ÷ñé ôï èÜ-
íáôü ôïõ áöéåñþíåôáé óôï ãñÜøéìï äéçãçìÜôùí, ôá ïðïßá öôÜíïõí ôá 200 ðåñßðïõ.
Óôï ìåôáîý ç æùÞ ôïõ ðåñíÜ ðüôå óôçí ÁèÞíá êáé ðüôå óôï íçóß ôïõ, ðïõ èá áðïôåëÝ-
óåé ó÷åäüí ìüíéìç ðçãÞ õëéêïý ãéá ôï óõããñáöéêü ôïõ Ýñãï. Ôï 1908 åðÝóôñåøå óôç
ÓêéÜèï, üðïõ êáé ðÝèáíå ôï 1911.
Ôï Ýñãï ôïõ
¢ëëÜ ôïõ Ýñãá, åêôüò áðü åêåßíá ðïõ áíáöÝñèçêáí, åßíáé ôá åîÞò: «ÈáëáóóéíÜ Åé-
äýëëéá», «Óêéáèßôéêá ÄéçãÞìáôá», «ÁèçíáéêÜ ÄéçãÞìáôá», «×ñéóôïõãåííéÜôéêá ÄéçãÞ-
ìáôá», «Ðñùôï÷ñïíéÜôéêá ÄéçãÞìáôá», «Ðáó÷áëéíÜ ÄéçãÞìáôá», «Ôá ñüäéíá ÁêñïãéÜ-
29
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 30
ëéá», «Ç Öüíéóóá». Óåìíüò, ìå Þèïò óðÜíéï, áëçèéíüò êáëëéôÝ÷íçò êáé ÷ñéóôéáíüò, ý-

øùóå ôç óôÜèìç ôùí íåïåëëçíéêþí ãñáììÜôùí êáé áíáãíùñßóôçêå ùò Ýíáò áðü ôïõò
ðñþôïõò íåïÝëëçíåò óõããñáöåßò. Åßíáé ï êõñéüôåñïò åéóçãçôÞò ôïõ çèïãñáöéêïý
äéçãÞìáôïò êáé ï êáëýôåñïò æùãñÜöïò êáé õìíçôÞò ôçò åëëçíéêÞò íçóéþôéêçò æùÞò,
ìå ôá æùçñÜ èñçóêåõôéêÜ Þèç êáé Ýèéìá êáé ôéò ùñáßåò ôïðéêÝò ðáñáäüóåéò.
Êýñéá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ Ýñãïõ ôïõ åßíáé:
- Ç âáèéÜ èñçóêåõôéêÞ ðßóôç êáé ç ðñïóÞëùóÞ ôïõ óôç ëáôñåßá ôçò ÷ñéóôéáíéêÞò á-
ñåôÞò êáé ôçò åñìçôéêÞò ìüíùóçò. Ç ðáéäåßá ôïõ Þôáí êáèáñÜ èñçóêåõôéêÞ. Ìéêñüò
æùãñÜöéæå áãßïõò óôá ôåôñÜäéÜ ôïõ. Ðñéí ãñáöôåß óôï ÐáíåðéóôÞìéï Ýæçóå ìåñéêïýò
ìÞíåò óôï ¢ãéïí ¼ñïò. Ãíþñéæå ôçí åêêëçóéáóôéêÞ ìïõóéêÞ êáé ðÜíôá Ýøåëíå óôçí
Åêêëçóßá. ¹ôáí Ýíáò «êïóìïêáëüãåñïò», üðùò ôïí ÷áñáêôÞñéóå ï Ì. ÐåñÜíèçò óôç
ìõèéóôïñçìáôéêÞ âéïãñáößá ôïõ. Ôá äéçãÞìáôÜ ôïõ åßíáé ãåìÜôá áíáìíÞóåéò åêêëç-
óéáóôéêþí ôåëåôþí êáé ïé ìïñöÝò ôïõ óõíÞèùò èñçóêåõüìåíåò.
- Ç öõóéïëáôñéêÞ ôïõ äéÜèåóç, ïé ãñáöéêÝò åéêüíåò ôçò ÓêéÜèïõ, ãåìÜôåò äñïóéÜ
êáé ÷Üñç, áðïôåëïýí óõíÞèùò ôï óêçíéêü ÷þñï ôùí Ýñãùí ôïõ.
- Ç óõíôçñçôéêüôçôÜ ôïõ êáé ç ðñïóÞëùóÞ ôïõ óôçí ðáñÜäïóç. Ìáò èõìßæåé ôï
èñçóêåõüìåíï ÂõæÜíôéï äéáóùóìÝíï óå ìéá ãíÞóéá ëáúêüôçôá. (Ìßóïò ãéá ôïõò ÖñÜ-
ãêïõò êáé áðïóôñïöÞ ãéá ïðïéïäÞðïôå íåùôåñéóìü). Ï ÐáðáäéáìÜíôçò öáßíåôáé áíå-
ðçñÝáóôïò áð’ ü,ôé áöïñÜ ôéò ðïëéôéêÝò êáé êáëëéôå÷íéêÝò êéíÞóåéò ôçò åðï÷Þò ôïõ.
ÌïéÜæåé Ýîù áðü ôá ðñïâëÞìáôá êáé ôéò áãùíßåò ðïõ áíôéìåôþðéæå ôüôå ç íÝá åëëçíéêÞ
ãåíéÜ. ÅêöñÜæåé ôïí êüóìï ôïõ ÷ùñéïý êáé ôùí áãñþí, üðïõ êõñéáñ÷åß ç êáèçìåñéíÞ
ðñïóðÜèåéá, ç äõóôõ÷ßá, ï ðüíïò, ìéá æùÞ ðïëýìïñöç, ÷ùñßò ìåãÜëåò öéëïäïîßåò,
áëëÜ ãåìÜôç åóùôåñéêÞ Ýíôáóç, üðïõ ôï ðáñáìéêñü ãåãïíüò Ý÷åé ôç óçìáóßá ôïõ. Óôï
óçìåßï áõôü áêïëïõèåß ôçí êõñßáñ÷ç ôÜóç ôçò åðï÷Þò ôïõ ìå ôï åíäéáöÝñïí ðïõ åß÷å
åêäçëùèåß ãéá ôç ëáïãñáöéêÞ ìåëÝôç.
- Ç óõãêáôÜâáóç óôéò áäõíáìßåò ôùí áíèñþðùí êáé ç óõìðÜèåéá óôéò äõóôõ÷ßåò
ôïõò áíôéìåôùðßæåé ôïõò ÞñùÝò ôïõ ìå êáëïêÜãáèç ÷ñéóôéáíéêÞ äéÜèåóç.
Áðü ôçí Üðïøç ôçò ôå÷íéêÞò åðåîåñãáóßáò ôïõ õëéêïý äéáêñßíïõìå ôéò ëåðôüëïãåò
ðåñéãñáöÝò (ïé ïðïßåò ðïëëÝò öïñÝò ãßíïíôáé õðåñâïëéêÝò), ôçí øõ÷ïãñáöéêÞ äéÜèå-
óç, ôï äéÜ÷õôï ëõñéóìü, ôç íïóôáëãßá êáé ôç ìõóôéêïðÜèåéá.
Óôï ãëùóóéêü æÞôçìá, ï ÐáðáäéáìÜíôçò áêïëïýèçóå äéêü ôïõ äñüìï· ç ãëþóóá
ôïõ åßíáé éäéüññõèìç, ðñïóùðéêÞ. ÐåñéÝ÷åé óôïé÷åßá ôçò áñ÷áßáò, ôçò ÂõæáíôéíÞò – Åê-
êëçóéáóôéêÞò, ôçò êáèáñåýïõóáò êáèþò êáé éäéùìáôéóìïýò. Ç óýíèåóç ôïõ ëüãïõ åß-
íáé áñéóôïôå÷íéêÞ. Ïé ðáñåìâïëÝò, ïé ðáñïìïéþóåéò, ôá ÷ôõðçôÜ êáé åýóôï÷á åðßèåôá
äçìéïõñãïýí êëßìá åõöïñßáò. Ç æùçñÜäá ôïõ ëüãïõ ôïõ êåñäßæåé ðïëëÜ áðü ôçí å-
30
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 31
íáëëáãÞ ôùí ðñïóþðùí óôçí áöÞãçóç, ðïõ âÝâáéá êõñéáñ÷åß ï ßäéïò, ôï ðñþôï ðñü-
óùðï, ôïõ óõããñáöÝá ðïõ êÜíåé ôçí áöÞãçóç. Áîßæåé íá óçìåéùèåß üôé üóï æïýóå ï
óõããñáöÝáò äåí åßäå êáíÝíá âéâëßï ôïõ ôõðùìÝíï. Ôï Ýñãï ôïõ Ýãéíå äåêôü ìå åðáé-
íåôéêÝò êñßóåéò áðü ôïõò êñéôéêïýò êáé ôïõò ëïãïôÝ÷íåò· äåí Ýëåéøáí âÝâáéá êáé ïé å-
ðéêñéôÝò ôïõ, éäßùò óôï óçìåßï ôçò ãëþóóáò. Êáé óôá ÷ñüíéá ìáò ùóôüóï ðáñáìÝíåé åí-
äéáöÝñïí êáé äéáâÜæåôáé.

Ôï áðüóðáóìá áíÞêåé óôï ìõèéóôüñçìá «Öüíéóóá», ðïõ åßíáé ãéá ðïëëïýò ôï êá-
ëýôåñï êáé äõíáôüôåñï äéÞãçìá ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç. Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá äõíáôü øõ÷ï-
ãñáöéêü Ýñãï ôçò Â’ ðåñéüäïõ ôçò íåïåëëçíéêÞò ðåæïãñáößáò êáé ìÜëéóôá áðïôåëåß ôï
ôåëåõôáßï äåßãìá ôçò çèïãñáöéêÞò ðåæïãñáößáò. Ðñùôïäçìïóéåýôçêå ôï 1903 ìå ôï
÷áñáêôçñéóìü «Êïéíùíéêü ìõèéóôüñçìá» êáé ðñÜãìáôé ïñéóìÝíïé Ý÷ïõí äéáôõðþóåé
ôçí Üðïøç üôé ôï èÝìá ôïõ èßãåé ôï êïéíùíéêü ðñüâëçìá ôçò ìïßñáò ôùí èçëõêþí ìÝ-
óá óôéò õðáíÜðôõêôåò êïéíùíßåò. Êáô’ Üëëïõò üìùò ôï èÝìá ôïõ åßíáé ðïëý åõñýôåñï
êáé áããßæåé ôï ôñßðôõ÷ï æùÞ – èÜíáôïò – èåüò, Ý÷åé äçë. íá êÜíåé ìå ôï êáôÜ ðüóï ï
Üíèñùðïò Ý÷åé ôï äéêáßùìá íá õðïêáôáóôÞóåé ôï èåü êáé íá áöáéñåß æùÝò ìå êñéôÞñéï
ìéá õðïêåéìåíéêÞ Üðïøç ôïõ «êáëïý» êáé ôïõ «êáêïý».
Ç ×áäïýëá ç Öñáãêïãéáííïý åßíáé ìéá ãõíáßêá åîÞíôá ÷ñïíþí, ðïõ Ý÷åé æÞóåé ìéá
æùÞ âáóáíéóìÝíç. Ç êüñç ôçò ç Äåë÷áñþ åß÷å ãåííÞóåé ðñéí áðü åßêïóé ìÝñåò Ýíá á-
êüìç êïñßôóé (åß÷å ðñïçãïõìÝíùò ÜëëÜ äýï êé Ýíá áãüñé). Ç Öñáãêïãéáííïý, êáèé-
óìÝíç ôç íý÷ôá êïíôÜ óôçí êïýíéá ôïõ ìùñïý, ðïõ Þôáí áóèåíéêü êáé âáóáíéæüôáí á-
ðü öïâåñü âÞ÷á, áñ÷ßæåé íá áíáðïëåß ôá ðåñáóìÝíá êáé óêÝðôåôáé üôé áðü ôüôå ðïõ
êáôÜëáâå ôïí åáõôü ôçò äåí Ýðáøå íá õðçñåôåß ôïõò Üëëïõò: ôïí ðáôÝñá ðñþôá, ôïí
Üíôñá ôçò ýóôåñá êáé ôþñá ôá ðáéäéÜ êáé ôá åããüíéá ôçò. ÊáôáëÞãåé Ýôóé óôç äéáðßóôù-
óç ðùò ç ãõíáßêá åßíáé ìéá æùÞ óêëÜâá, ôáãìÝíç óôçí õðçñåóßá ôùí Üëëùí, Ýíá ðëÜ-
óìá äõóôõ÷éóìÝíá. Åäþ êáé êáéñü ìéá öïâåñÞ éäÝá ôçò Ý÷åé ìðåé óôï ìõáëü: áíáñù-
ôéÝôáé ìÞðùò ï Üíèñùðïò èá Ýðñåðå íá âïçèÜåé óå ïñéóìÝíåò ðåñéðôþóåéò ôï Ýñãï ôïõ
èÜíÜôïõ, ãéá íá áíáêïõößóåé ôïõò Üëëïõò áðü ìüíéìá âÜñç , ðïõ èá ôïõò âáóÜíéæáí
ó’ üëç ôïõò ôç æùÞ. Ìå èïëùìÝíï êÜðïéá óôéãìÞ ôï ìõáëü áðü ôéò áíáìíÞóåéò ôçò ôá-
31
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 32
ëáéðùñçìÝíçò ôçò æùÞò êáé ôï îåíý÷ôé áðü ôçí áññþóôéá ôïõ ìùñïý, ðíßãåé ôï åããüíé
ôçò. Ï èÜíáôïò èåùñåßôáé öõóéïëïãéêüò êáé äåí ðñïêáëåß êáìéÜ õðïøßá óå âÜñïò ôçò.
Ïé ôýøåéò üìùò ôç âáóáíßæïõí êáèçìåñéíÜ êáé áðïöáóßæåé íá ðÜåé íá ðñïóêõíÞ-
óåé óôïí Áú-ÃéÜííç ôïí Êñõöü, ðáñáêáëþíôáò íá ôçò äåßîåé ìå êÜðïéï óçìÜäé áí ç
ðñÜîç ôçò åßíáé ðñÜãìáôé èåÜñåóôç.
¼ôáí âãáßíåé áðü ôçí åêêëçóßá, êáôåõèýíåôáé óôï ðåñéâüëé ôïõ ÃéÜííç ôïõ Ðåñé-
âïëÜ, ãéá íá ôçò ðñïóöÝñåé êÜôé áðü ôçí ðáñáãùãÞ ôïõ. ÊïíôÜ óôï ðçãÜäé ðïõ âñß-
óêåôáé ìÝóá óôï ðåñéâüëé âëÝðåé íá ðáßæïõí äýï áðü ôá êïñéôóÜêéá ôïõ. Èåùñþíôáò
üôé áõôü åßíáé ôï óçìÜäé ðïõ ôçò Ýóôåéëå ï Áé-ÃéÜííçò -êé áöïý âåâáéùèåß ðùò äå èá
ôç äåé êáíåßò- ôá ñß÷íåé óôç óôÝñíá. Óôç ìçôÝñá ôïõò ðïõ âãÞêå Ýîù áíÞóõ÷ç õðïêñß-
íåôáé üôé ìðÞêå åêåßíç ôç óôéãìÞ óôï ðåñéâüëé êáé ðñïóðáèåß ôÜ÷á íá ôá óþóåé. Åßíáé
üìùò ðïëý áñãÜ: ôá êïñéôóÜêéá Ý÷ïõí ðíéãåß, áëëÜ êáé ðÜëé äåí õðïøéÜæåôáé ôç Öñá-
ãêïãéáííïý. Ïé õðïøßåò áñ÷ßæïõí íá óôñÝöïíôáé åíáíôßïí ôçò, üôáí ìåôÜ áðü ëßãï êáé-
ñü ðíßãåôáé ðÜëé Ýíá êïñéôóÜêé -áõôÞ ôç öïñÜ ôõ÷áßá- êáé ç Öñáãêïãéáííïý, ðáñüëï
ðïõ âñßóêåôáé êïíôÜ ôïõ ôçí þñá ôïõ êéíäýíïõ äåí êÜíåé ôßðïôá ãéá íá ôï óþóåé. Áðü
äù êáé ðÝñá áñ÷ßæåé ç êáôáäßùîÞ ôçò áðü ôéò áñ÷Ýò. Ç óõíåßäçóÞ ôçò ôçí åëÝã÷åé óõ-
íÝ÷åéá, ìïëáôáýôá óôçí ýðáéèñï ðíßãåé Ýíá áêüìç êïñßôóé êáé ðñïóðáèåß íá óêïôþóåé
ÜëëÜ äýï. ÊõíçãçìÝíç áðïöáóßæåé ôåëéêÜ íá êáôáöýãåé óôï åñçìçôÞñéï ôïõ Áãßïõ
Óþóôç, ðÜíù ó’ Ýíá ìéêñü âñá÷ïíÞóé, ðïõ ìå ôçí Üìðùôç ìåôáâáëëüôáí óå ÷åñóüíç-
óï. Åêåß ìüíáæå Ýíáò ïíïìáóôüò ðíåõìáôéêüò, óôïí ïðïßï èá åîéóôïñïýóå ôéò áìáñ-
ôßåò êáé ìåôÜ ìðïñåß íá ôç öõãÜäåõå ìå êÜðïéï ðåñáóôéêü óêÜöïò.
ÐåñíÜåé Ýíá öïâåñÜ äýóâáôï ìïíïðÜôé ïé äéþêôåò ôçò ôçí áêïëïèïýí ìå äõóêï-
ëßá. ÖôÜíåé óôï ðÝñáóìá ãéá ôï íçóß ôçí þñá ôçò ðëçììõñßäáò. ÁðåëðéóìÝíç êáé ìå
ôïõò äéþêôåò ôçò íá ôçí ðëçóéÜæïõí ñß÷íåôáé íá ðñïëÜâåé, ðñéí êáëýøïõí ôï ðÝñáóìá
ôá íåñÜ. ¼ìùò ç ðñïóðÜèåéÜ ôçò åßíáé ìÜôáéç· óôç ìÝóç ôçò äéáäñïìÞò ôï íåñü ôç
óêåðÜæåé ïëüêëçñç êáé ôåëåéþíåé ôç æùÞ ôçò ìå ôïí ßäéï ôñüðï ðïõ óôÝñçóå ôç æùÞ ôü-
óùí áèþùí áíèñþðùí.
1. ëßêíïí: êïýíéá.
2. ëå÷þ: ç ãõíáßêá ðïõ Ý÷åé ðñüóöáôá ãåííÞóåé.
3. ÷èáìáëÞ: ç ÷áìçëÞ.
4. öÜôíùìá: ôï ôáâÜíé, ôï êïßëùìá ôïõ ôæáêéïý (åäþ).
5. ëïãïáúäéêüò: ìéóïôñáãïõäéóôüò.
32
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 33
6. åéò ôïõò ëïãéóìïýò ôçò... Ýãéíå ðÜëé äïõëÝõôñéá ôùí åããüíùí ôçò: ç öñá-
ãêïãéáííïý áðïôåëåß ÷áñáêôçñéóôéêü ôýðï ãõíáßêáò ôçò åðï÷Þò ôçò: üëç ç æùÞ
ôçò ôáãìÝíç óôçí õðçñåóßá ôùí Üëëùí êáé êõñßùò ôùí áíôñþí. Ï áðïëïãéóìüò
ôçò äõóôõ÷éóìÝíçò, ãåìÜôçò öôþ÷åéá æùÞò ôçò, èá ôçí ïäçãÞóåé óôçí åîáãùãÞ
óõìðåñáóìÜôùí, ðïõ èá öôÜóïõí ìÝ÷ñé ôçí éäÝá ôçò âñåöïêôïíßáò.
7. «ÈåÝ ìïõ, ãéáôß íá Ýëèç óôïí êüóìï êé áõôü»: Ýíá ðáéäß ðáñáðÜíù óå ìéá öôù-
÷Þ ïéêïãÝíåéá, ðïõ åß÷å Þäç ÜëëÜ ôñßá ðáéäéÜ, Þôáí Ýíá ðñüóèåôï âÜóáíï. ¼ôáí
ìÜëéóôá ôï ðáéäß áõôü ôý÷áéíå íá åßíáé êïñßôóé, ôá äåéíÜ ðïõ Ýöåñíå ìáæß ôïõ Þôáí
ðïëý ðåñéóóüôåñá.
8. Ïé ãïíåßò ôçò ôçí ðÜíôñåøáí... êáèþò êáé ôá ìåôñçôÜ ôïõò: ïé ãïíåßò ôçò ×á-
äïýëáò ôçò Ýäùóáí ãéá Üíôñá ôçò áõôüí ðïõ åß÷å ôéò ëéãüôåñåò áðáéôÞóåéò ãéá ðñïß-
êá, ÷ùñßò íá åîåôÜóïõí áí Þôáí Ýíáò Üíèñùðïò åíôåëþò Üâïõëïò êáé áíßêáíïò.
9. áíÝæç: îáíáæïýóå.
10. åëÜêôéóå: êëþôóçóå, ðÝôáîå Ýîù.
11. Ç Öñáãêïãéáííïý áðëÞóôùò... ìÝóá ôçò: ç Öñáãêïãéáííïý Þëðéæå ðùò ôï
ðáéäß, íåïãÝííçôï êáé áäýíáìï êáèþò Þôáí, äåí èá Üíôå÷å ãéá ðïëý êáé äåí åß÷å
ðéèáíüôçôåò æùÞò.¼ìùò êÜôé ôÝôïéï äå öáéíüôáí íá ãßíåôáé, êé áõôü ôçí Ýêáíå íá
óêÝðôåôáé ôç ëýóç ôçò åõèáíáóßáò ãéá ôï Üôõ÷ï êïñéôóÜêé.
12. Åíèõìåßôï üôé êáé Üëëïôå... ðáñáðëÞóéá áéóèÞìáôá: ï óõããñáöÝáò áðáñéè-
ìåß åäþ ðñïâëÞìáôá ðïõ áíôéìåôþðéæå ìéá êïðÝëá ôçò åðï÷Þò óå çëéêßá ãÜìïõ,
ðïõ æïýóå óôçí åëëçíéêÞ åðáñ÷ßá: êïñßôóéá õðÞñ÷áí ðïëëÜ, åíþ ïé ãáìðñïß Þôáí
ëßãïé, ãéáôß ïé ðåñéóóüôåñïé Üíôñåò áíáãêÜæïíôáí íá îåíéôåõèïýí. ¼óïé Ýìåíáí
æçôïýóáí áð’ ôïõò ãïíåßò ôçò íýöçò ðñïßêá êáé Ýôóé ç êáôÜóôáóç ãéá ôá öôù÷ï-
êüñéôóá Þôáí äýóêïëç.
13. «Óá ó’ áêïýù ãåéôüíéóóá!...: Ç öñÜóç áõôÞ ôçò çñùßäáò óçìáßíåé «ÌáêÜñé,
ãåéôüíéóóá».
14. ÁíáñùôéÝôáé ìÞðùò ïé Üíèñùðïé... ôï ðíßãåé: áíáëïãéæüìåíç ç Öñáãêïãéáí-
íïý ôç óêëçñÞ ìïßñá ôùí ãõíáéêþí, óêÝðôåôáé ðùò ßóùò ïé Üíèñùðïé èá Ýðñåðå
óå êÜôé ôÝôïéåò ðåñéðôþóåéò íá äéåõêïëýíïõí ôï Ýñãï ôïõ èáíÜôïõ öèÜíåé ìÜëé-
óôá óôï óçìåßï íá óêåöôåß üôé áõôü ìðïñåß íá åßíáé áñåóôü óôï Èåü. Ïé óêÝøåéò
áõôÝò ôçí ïäçãïýí óôï óõìðÝñáóìá ðùò èá îåêïõñÜóåé ðïëý ôç èõãáôÝñá ôçò,
áí âãÜëåé ç ßäéá áðü ôç ìÝóç ôï áóèåíéêü êïñéôóÜêé. Êáé ôç óêÝøç áõôÞ äåí áñ-
ãåß íá ôçí êÜíåé ðñÜîç.
15. óôåñíïâüôáíï: âüôáíï ãéá íá ìçí êÜíïõí ðáéäéÜ.
16. ðáëéêáñïâüôáíï: âüôáíï ãéá íá êÜíïõí áãüñéá.
33
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 34
17. íá ìå öéëÝøç: íá ìïõ ÷áñßóåé.

18. ìáíôæïýíéá: èåñáðåõôéêÜ âüôáíá.
19. åß÷å ôåëåóöïñÞóåé: åß÷å öÝñåé êáëü áðïôÝëåóìá.
20. (ç) êëéþò-ýïò: ðëáãéÜ.
21. êïëßãáò: áõôüò ðïõ êáëëéåñãåß ôç ãç êÜðïéïõ Üëëïõ ìå õðï÷ñÝùóç íá ôïõ äßíåé
Ýíá ìÝñïò ôçò ðáñáãùãÞò Þ ôùí ÷ñçìÜôùí áð’ ôçí ðþëçóÞ ôçò.
22. Ýêäïôïò: äïóìÝíïò, áöïóéùìÝíïò.
23. «Íá... ìïõ Ýäùêå óçìåßï ï Áé-ÃéÜííçò: Ç Öñáãêïãéáííïý åß÷å æçôÞóåé áð’
ôïí Áé ÃéÜííç óôçí ðñïóåõ÷Þ ôçò íá ôçò äþóåé Ýíá óçìÜäé ãéá ôï áí ç ðñÜîç ôçò
Þôáí êáëÞ Þ êáêÞ. ÂëÝðïíôáò ìåôÜ áðü ëßãï ôá äõï êïñéôóÜêéá íá ðáßæïõí äßðëá
óôç óôÝñíá, èåùñåß üôé áõôü åßíáé ôï óçìÜäé ðïõ ðåñßìåíå.
24. ÇóèÜíèçí ìÝóá ôçò öïâåñÜí ðÜëçí: ðáñüëï ðïõ ç Öñáãêïãéáííïý ðßóôåõå
Þ ìÜëëïí åß÷å ðåßóåé ôïí åáõôü ôçò üôé êÜíåé èåÜñåóôï Ýñãï, ç óõíåßäçóÞ ôçò äåí
Ýðáõå íá ôçí åëÝã÷åé ãéá ôéò ðñÜîåéò ôçò.
25. åí áêáñåß: áóôñáðéáßá, áìÝóùò.
26. åìâÜò-Üäïò: ÷áìçëü ðáðïýôóé, åßäïò ðáíôüöëáò.
27. êñÜóðåäïí ôïõ öïñÝìáôïò: ôï óôñßöùìá, ôï êÜôù ìÝñïò ôïõ öïõóôáíéïý.
28. åðßóôïìá (åðéññ.): ìå ôï óôüìá ðñïò ôá êÜôù.
29. áßñåóéò: åêëïãÞ.
30. áóèìáßíù: ëá÷áíéÜæù.
31. åîáãïñåõèåß: åîïìïëïãçèåß.
32. áëßêôõðïò: èáëáóóïäáñìÝíïò.
33. «Êáé íá ìáò ñßîåé êÜôù ìéá ãõíáßêá!»: öñÜóç åíäåéêôéêÞ ôçò õðïôéìçìÝíçò
èÝóçò ôçò ãõíáßêáò åêåßíç ôçí åðï÷Þ.
34. Ôá êýìçí åöïýóêùíáí áãñßùò ùò íá åß÷ïí ðÜèïò: ôá êýìáôá åäþ ëåéôïõñ-
ãïýí óáí ìéá ìïñöÞ ôçò èåßáò Äßêçò.
35. Ôçí óôéãìÞí åêåßíçí... Ù! íá ôï ðñïéêéü ìïõ! åßðå: ìå áñéóôïôå÷íéêü ôñüðï
ï óõããñáöÝáò óõíäÝåé ôï ôÝëïò ôçò ×áäïýëáò ìå ìßá áðü ôéò êåíôñéêÝò éäÝåò ôïõ
äéçãÞìáôïò. Äåí åßíáé ôõ÷áßï üôé ôï ôåëåõôáßï ðñÜãìá ðïõ áíôéêñýæåé ç çñùßäá
ðñéí ðíéãåß åßíáé ôï îåñï÷þñáöï ðïõ ôçò Ýäùóáí ãéá ðñïßêá ïé ãïíåßò ôçò. Áðü
ôçí áíáäñïìÞ óôï ðáñåëèüí ôçò æùÞò Ýãéíå öáíåñü üôé ïé êáôáóôÜóåéò ðïõ ôçí
ïäÞãçóáí óôçí áíÜðôõîç ôïõ ìßóïõò ôçò ãéá ôá êïñßôóéá Þôáí ç óõíåéäçôïðïßçóç
ôçò óêëçñÞò ìïßñáò ôïõò êáé ôçò áäéêßáò ðïõ õößóôáíôï: åðéâÜñõíáí ìå ôçí ðá-
ñïõóßá ôïõò ôçí Þäç ìßæåñç æùÞ ôçò ïéêïãÝíåéáò êáé üôáí Ýöôáíå ç þñá íá ðá-
íôñåõôïýí äçìéïõñãïýíôáí åðéðñüóèåôåò äõóêïëßåò ìå ôçí ðñïßêá ðïõ áðáéôïý-
óáí ïé ãáìðñïß. Äéáêñéôüò êáé ï åéñùíéêüò ôüíïò ó’ áõôÜ ôá ôåëåõôáßá ôçò ëüãéá.
34
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 35

ÄéêáéïëïãçìÝíá ç «Öüíéóóá» èåùñåßôáé ùò Üñéóôï äåßãìá øõ÷ïãñáößáò. Ìå ôçí
ðåñéãñáöÞ ôïõ ÷áñáêôÞñá ôçò Öñáãêïãéáííïýò ï óõããñáöÝáò «êáôáäýåôáé óôá öï-
âåñüôåñá âÜèç êáé ðÜèç ôçò áíèñþðéíçò øõ÷Þò». Ç ×áäïýëá Öñáãêïãéáííïý, ìéá å-
îçíôÜ÷ñïíç óå êÜðïéá ãùíßá ôçò åëëçíéêÞò åðáñ÷ßáò óôéò áñ÷Ýò ôïõ áéþíá ìáò, åßíáé
ýðáñîç äõóôõ÷éóìÝíç. Áðü ôüôå ðïõ èõìÜôáé ôïí åáõôü ôçò åßíáé ÷ïñôáóìÝíç áðü Ýíá
ìïíÜ÷á ðñÜãìá: ôç öôþ÷åéá üëá ô’ Üëëá óôåñçìÝíá. Ïé ãïíåßò ôçò, ï ãÜìïò ôçò, ç ïé-
êïãÝíåéÜ ôçò, ç ïéêïãÝíåéá ôùí ðáéäéþí ôçò, üëá âïõôçãìÝíá óôç ìéæÝñéá. Êáé ôï ÷åé-
ñüôåñï: ôá èçëõêÜ íá ãåííéïýíôáé ôï Ýíá ðßóù áðü ôï ÜëëÜ «ãéá íá âáóáíßæïõí êáé íá
âáóáíßæïíôáé», óå ìéá êïéíùíßá ðïõ ôï íá åßóáé ãõíáßêá Þôáí êáôÜñá. ÌÝóá óôçí á-
íáäñïìÞ óôï ðáñåëèüí ôçò ðïõ êÜíåé ç ×áäïýëá, ôá óõíåéäçôïðïéåß üëá áõôÜ êáé á-
ðïöáóßæåé íá êÜíåé ôçí åðáíÜóôáóÞ ôçò -ìüíï ðïõ óôï óáëåìÝíï ôçò ìõáëü ç åðáíÜ-
óôáóç ãßíåôáé Ýãêëçìá. Áðü ëýðçóç ãéá ôï öýëï ôçò Ýãéíå ï ÷åéñüôåñïò å÷èñüò ôïõ.
Óêüôùíå ôá êïñéôóÜêéá áðü ìéêñÜ, ãéá íá ìç ãíùñßóïõí ôá âÜóáíá ðïõ ç ßäéá êáé ïé
êüñåò ôçò ðÝñáóáí, ðïõ ç êÜèå ãõíáßêá Þôáí êáôáäéêáóìÝíç íá ðåñÜóåé, éäßùò áí Þ-
ôáí öôù÷Þ. ¸ôóé, ç çñùßäá ìå ôçí åýóôï÷ç áíÜëõóç ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç åßíáé ôáõôü-
÷ñïíá èýôçò (ãéáôß äïëïöïíïýóå) áëëÜ êáé èýìá (ãéáôß ðßóù áðü ôéò ðñÜîåéò ôçò êñý-
âïíôáí ïñéóìÝíåò êáôáóôÜóåéò). ÐñïâÜëëåé ëïéðüí ç ãåíéêüôåñç éäÝá üôé óôç æùÞ ï á-
ôïìéêüò ðáñÜãïíôáò åßíáé óõ÷íÜ áðüññïéá åõñýôåñùí êïéíùíéêþí êáôáóôÜóåùí.
Ìå áõôÞ ôç èåþñçóç ôçò ðñïóùðéêüôçôáò ôçò Öñáãêïãéáííïýò åñìçíåýåôáé êáé ôï
ãéáôß ï óõããñáöÝáò ôç âëÝðåé ìå êÜðïéá óõìðÜèåéá -ôïõëÜ÷éóôïí äå èÝëåé íá ôçí êá-
ôáäéêÜóåé. ÌÝóá ó’ áõôü ôï êëßìá êéíåßôáé êáé ç ðåñéãñáöÞ ôïõ ôñüðïõ ôïõ èáíÜôïõ
ôçò: ôç âñßóêåé óôá ìéóÜ ôïõ äñüìïõ ìåôáîý èåßáò êáé áíèñþðéíçò äéêáéïóýíçò. Ôï ôÝ-
ëïò ôçò äåí Ýñ÷åôáé óáí ôéìùñßá ïýôå óáí åîéëÝùóç. Ôï ëüãï ôçò äåí ôïí åßðå ïýôå ç
èåßá ïýôå ç áíèñþðéíç äéêáéïóýíç. Ìéá øõ÷Þ óáí ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç, ãåìÜôç óõ-
ìðüíéá êáé êáôáíüçóç, äåí åßíáé åýêïëï íá êáôáäéêÜóåé Ýíáí Üíèñùðï. ÁðëÜ êáé ôá-
ðåéíÜ ðáñáêïëïõèåß ìüíï.
¸íá Üëëï óçìáíôéêü èÝìá ðïõ èßãåé ôï äéÞãçìá åßíáé ôï åîÞò: ôé åßíáé êáëü êáé ôé
åßíáé êáêü; Ðïéïò èá ôï ïñßóåé; Ðïéá ç åéäïðïéüò äéáöïñÜ ôïõò; Ç Öñáãêïãéáííïý
ìå ôï óáëåìÝíï ìõáëü ôçò ðßóôåõå üôé ðñÜôôåé óùóôÜ· èåùñçìÝíç áðü ôç óêïðéÜ áõôÞ
åßíáé ôï Üôïìï ðïõ Ýñ÷åôáé íá äéáóáëåýóåé ôçí áíèñþðéíç ôÜîç ôùí ðñáãìÜôùí, ðïõ
ðéóôåýåé üôé Ý÷åé äéêáßùìá íá ïñßóåé ôç ìïßñá ôùí áíèñþðùí êáé íá õðïêáôáóôÞóåé ôï
Èåü. Ðßóù ëïéðüí áðü ôçí ôñÝëá ôçò ×áäïýëáò ðñïâÜëëåé Ýíá õðáñîéáêü ðñüâëçìá:
ç ó÷Ýóç áíèñþðéíïõ-èåßïõ, ôï ôñßðôõ÷ï æùÞ-èÜíáôïò-Èåüò, ç åõèýíç ôïõ áôüìïõ ãéá
ôéò ðñÜîåéò ôïõ, ôï ðñüâëçìá ôïõ êáëïý êáé ôïõ êáêïý.
35
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 36
Ôá áðïóðÜóìáôá ôïõ âéâëßïõ áðïôåëïýí ôï êáèÝíá êáé ìéá åíüôçôá.

1ç åíüôçôá: ÐåñéãñáöÞ ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò óôï ïðïßï æåé ç Öñáãêïãéáííïý, áíáðü-
ëçóç ôçò ìÝ÷ñé ôþñá ôáëáßðùñçò æùÞò ôçò ìå êáôÜëçîç ôçí åìöÜíéóç Ýíôïíïõ ìß-
óïõò ãéá ôá êïñßôóéá êáé åéäéêÜ ôçí Üññùóôç åããïíïýëá ôçò.
2ç åíüôçôá: ÊëéìÜêùóç ôùí óõìðôùìÜôùí ôçò áññþóôéáò ôïõ ìùñïý, ðáñïõóßáóç
ôïõ ôñüðïõ óêÝøçò ôçò Öñáãêïãéáííïýò ùò ôç óýëëçøç ôçò éäÝáò ôïõ åãêëÞìá-
ôïò êáé ôçí åêôÝëåóÞ ôïõ ìå ôïí ðíéãìü ôçò ìéêñÞò åããïíÞò.
3ç åíüôçôá: ÐåñéëáìâÜíåé üëï ôï êåö. È êáé ôï ìÝñïò ôçò ðåñßëçøçò: «Åíôùìåôáîý
êáôÝöèáóå... ðñïÞëèå áðü ðíéãìü»): ÍÝï óôõãåñü Ýãêëçìá ôçò Öñáãêïãéáííïýò,
äéðëü áõôÞ ôç öïñÜ.
4ç åíüôçôá: (ôï õðüëïéðï ìÝñïò ôçò ðåñßëçøçò êáé ôï êåö. 12): Êáôáäßêç áðü ôéò áñ-
÷Ýò êáé èÜíáôü ôçò.

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá ôïõ äéçãÞìáôïò åßíáé ç ÷áñáêôçñéóôéêÞ óôá êåßìåíÜ ôïõ êá-
èáñåýïõóá óôçí áöÞãçóç êáé ôçí ðåñéãñáöÞ, åíþ óôá äéáëïãéêÜ ìÝñç åéóÜãåé ôç
äçìïôéêÞ ìå áñêåôïýò éäéùìáôéóìïýò áðü ôçí éäéáßôåñç ðáôñßäá ôïõ.
2. ¾öïò: Ôï ýöïò áðëü êáé ôáõôü÷ñïíá óïâáñü.
Áò óçìåéùèåß üôé ç éóôïñßá ôçò Öñáãêïãéáííïýò äßíåôáé ìå ôçí ôå÷íéêÞ ôçò áíá-
äñïìÞò (öëáò-ìðáê), ìå ðñùèýóôåñï ó÷Þìá, ìÝóá äçë. áðü ôéò áíáìíÞóåéò ôçò êáé
ôéò Üëëåò ðáñåìâïëÝò ðïõ êáôáëáìâÜíïõí ÷þñï ðïëëþí óåëßäùí êáé äéáêüðôïõí ôçí
åîÝëéîç ôïõ ìýèïõ.
Åðßóçò, ðñÝðåé íá áíáöÝñïõìå üôé ç åîùôåñéêÞ ðåñéðÝôåéá åêôõëßóóåôáé ðáñÜëëç-
ëá ìå ôçí åóùôåñéêÞ, äçë. ôçí ðïñåßá ðïõ áêïëïõèïýí ôá óõíáéóèÞìáôá ôçò Öñá-
ãêïãéáííïýò. Óõã÷ñüíùò, õðÜñ÷åé êÜðïéá áíôéóôïé÷ßá áíÜìåóá óôçí ðåñéãñáöÞ ôçò
öýóçò êáé ôï îåôýëéãìá ôçò äñÜóçò, óå óçìåßï ðïõ ç öýóç ðáßñíåé ÷áñáêôÞñá óõì-
âïëéêü. Áõôü åßíáé éäéáßôåñá öáíåñü óôï ôåëåõôáßï áðüóðáóìá ôïõ âéâëßïõ: ôï áäéÝîï-
äï ðïõ Ý÷åé öôÜóåé ç æùÞ ôçò Öñáãêïãéáííïýò äßíåôáé êáé ìÝóá áðü ôï áðüêñçìíï
êáé åñçìéêü ôïðßï, ôï ôñïìáãìÝíï ðÝôáãìá ôùí ðïõëéþí, óêçíéêü ðïõ áðïðíÝåé öñß-
êç êáé áãñéüôçôá.
36
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 37
á. ÌåôáöïñÝò: Ç Öñáãêïãéáííïý äåí åß÷å äþóåé ýðíïí åéò ôïõò ïöèáëìïýò ôçò ïõ-
äÝ åéò ôá âëÝöáñÜ ôçò óôåíáãìüí, çóèÜíèçí ìÝóá ôçò öïâåñÜí ðÜëçí. Ç ìåãá-
ëõôÝñá êïñáóßò Ýññçîåí ïîåßáí êñáõãÞí, ç æùÞ ôïõ åêñÝìáôï åéò ìßáí ôñßôçí, Êáé
íá ìáò ñßîåé êÜôù ìéá ãõíáßêá, óïõ âáóôÜ ç êáñäéÜ óïõ;
â. Ðáñïìïéþóåéò: Ýêåéôï åðß ÷áìçëïôÝñïõ áðü ôïí êÞðïí åðéðÝäïõ, ùò ýìïò ãüíá-
ôïò, ç Üññùóôç ãõíÞ... üìïéá ìå öáíôÜóìáôá, ìå õøçëÞí ùò êëùíÜñéïí ëáâÞí.
ã. Ðñïóùðïðïßçóç: ï âïññÜò çêïýåôï... íá óõñßîåé.
ä. Ëéôüôçôá: Þêïõóåí èüñõâïí ü÷é ìéêñüí.
å. Ðïëõóýíäåôï: üôáí íåáíßäá ôçí õðÜíäñåõóáí êáé ôçí åêïõêïýëùóáí êáé ôçí Ý-
êáìáí íýìöçí ïé ãïíåßò ôçò.
óô. Åéñùíåßá: Ù! íá ôï ðñïéêéü ìïõ!
æ. Åéêüíåò: á) Ç Öñáãêïãéáííïý íáíïõñßæåé ôï Üññùóôï åããüíé ôçò ìðñïóôÜ óôç ìé-
óïóâçóìÝíç öùôéÜ ôïõ ôæáêéïý êáé áíáðïëåß ôç æùÞ ôçò â) Ôï ðíßîéìï ôùí äýï ìé-
êñþí êïñéôóéþí óôç óôÝñíá ã) Ç êáôáäßùîç ôçò Öñáãêïãéáííïýò 4) Ï èÜíáôïò
ôçò öüíéóóáò.

1ç: Ç Öñáãêïãéáííïý öôÜíåé óôçí åãêëçìáôéêÞ éäÝá ôçò âñåöïêôïíßáò (óôï
êåö. Å) ýóôåñá áðü åìðåéñßåò êáé åóùôåñéêÝò äéåñãáóßåò ðïõ äßíïíôáé óôá
ôÝóóåñá ðñþôá êåöÜëáéá ôïõ Ýñãïõ. Ìå âÜóç ôá áðïóðÜóìáôá êáé ôéò ðå-
ñéëçðôéêÝò ðëçñïöïñßåò íá äéåñåõíÞóåôå ôá áßôéá ðïõ óõíôåßíïõí óôç äéá-
ìüñöùóç ôçò ðáñÜëïãçò éäÝáò ôçò êáé íá ôá åêèÝóåôå óå óõíå÷Þ ëüãï. Ôá
áßôéá áõôÜ èá ôá áíáæçôÞóåôå êõñßùò; á) Óôéò áôïìéêÝò ôçò åìðåéñßåò â)
Óôï êïéíùíéêü ôçò ðåñéâÜëëïí (ïéêïíïìéêÝò êáé êïéíùíéêÝò óõíèÞêåò, êõ-
ñßáñ÷åò áíôéëÞøåéò) ã) Óôï ÷áñáêôÞñá ôçò ä) Óôçí êáôÜóôáóç ðïõ æåé ôþ-
ñá äßðëá óôï Üññùóôï âñÝöïò êáé óôç ëå÷þíá êüñç ôçò;
ÁðÜíôçóç:
Ç ðñïóùðéêüôçôá ôçò Öñáãêïãéáííïýò Þôáí øõ÷ïðáèçôéêÞ· ôá åãêëÞìáôá ôçò Þ-
ôáí áðïôÝëåóìá óå ìåãÜëï âáèìü ôïõ óáëåìÝíïõ ìõáëïý ôçò êáé ôçò íïóçñÞò ìõóôé-
êïðÜèåéÜò ôçò. Óôç äéáìüñöùóç üìùò ôïõ ÷áñáêôÞñá ôçò åðÝäñáóå óå ìåãÜëï âáè-
ìü êáé ôï ïéêïãåíåéáêü êáèþò êáé ôï êïéíùíéêü ðåñéâÜëëïí ôçò. Ç âáóáíéóìÝíç ôçò
æùÞ, áñ÷éêÜ óôï ðáôñéêü ôçò êáé óôç óõíÝ÷åéá ìå ôï ãÜìï ôçò, ôçí ïéêïãÝíåéá êáé ôá
ðáéäéÜ ôçò, ìéá æùÞ öôù÷éêÞ êáé êáôáðéåóìÝíç, ôçí ïäÞãçóå óôç äéáðßóôùóç üôé åßíáé
37
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 38
öïâåñÞ äõóôõ÷ßá ôï íá åßóáé ãõíáßêá êáé âÜñïò ìåãÜëï ãéá ôïõò äéêïýò óïõ. Óôéò
ôñáõìáôéêÝò áõôÝò åìðåéñßåò Þëèå íá ðñïóôåèåß óáí ôåëåéùôéêü ÷ôýðçìá ç áíáôñïöÞ
ôçò áíåðéèýìçôçò åããïíÞò ôçò, ðïõ åßíáé ôáõôü÷ñïíá êáé Üññùóôç êáé öáéíüôáí ìÜëé-
óôá ðùò, áí æïýóå, èá ãéíüôáí áóèåíéêÞ, ðñïóèÝôïíôáò áêüìç Ýíá ìåéïíÝêôçìá óôï
ìåéïíÝêôçìÜ ôïõ öýëïõ ôçò. ¼ëá áõôÜ ìáæåìÝíá ìÝóá óôï ìõáëü ôçò, ìÝóá óôçí êïý-
ñáóç êáé ôç íý÷ôá, ó÷åäüí áóõíåßäçôá, ôçí ïäçãïýí óôçí ðñáãìáôïðïßçóç ôçò âñå-
öïêôïíßáò. ÌåôÜ âÝâáéá ôï ðñþôï öïíéêü, Ý÷áóå ôïí Ýëåã÷ï êáé áêïëïýèçóáí êáé ôá
ÜëëÜ óôõãåñÜ åãêëÞìáôá.
2ç: á) Ç éäÝá ðïõ äéáêáôÝ÷åé ôç Öñáãêïãéáííïý êáé ïé ðñÜîåéò ôçò Ýñ÷ïíôáé óå

áíôßèåóç ìå ôéò èñçóêåõôéêÝò êáé çèéêÝò áíôéëÞøåéò, åßíáé áðïôñüðáéá å-
ãêëÞìáôá. Ðþò ç Öñáãêïãéáííïý ãåöõñþíåé ìÝóá ôçò áõôü ôï ÷Üóìá; Íá
áíáðôýîåôå ôéò áðüøåéò óáò ìå óõãêåêñéìÝíåò áíáöïñÝò óôï êåßìåíï. â) Ï
óõããñáöÝáò ó÷ïëéÜæïíôáò ôçí éäÝá ôçò Öñáãêïãéáííïýò ëÝåé: «¢ñ÷éóå
ðñÜãìáôé íá øçëþíåé ï íïõò ôçò. Åß÷å ðáñáëïãßóåé åðéôÝëïõò. Åðüìåíïí Þ-
ôï, äéüôé åß÷å åîáñèåß åéò áíþôåñá æçôÞìáôá». Ðþò áíôéëáìâÜíåóôå ôï íüçìá
áõôïý ôïõ ó÷ïëßïõ; Åðßóçò: ðþò áíôéëáìâÜíåóôå ôï íüçìá ôçò ôåëåõôáßáò ðá-
ñáãñÜöïõ: «Ç ãñáßá ×áäïýëá åýñå ôïí èÜíáôïí... ôçò áíèñùðßíçò äéêáéï-
óýíçò» ã) ¼ðùò åßäáôå óôçí åéóáãùãÞ, ç «Öüíéóóá» èåùñåßôáé «äõíáôü øõ-
÷ïãñáöéêü Ýñãï». Ó’ áõôÞí ðáñáôçñïýìå åðßóçò Ýíá áðü ôá êýñéá ãíùñß-
óìáôá ôçò óõããñáöéêÞò ôÝ÷íçò ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç, ôï ñåáëéóìü. Íá åðáëç-
èåýóåôå ôéò ðáñáôçñÞóåéò áõôÝò ìå óõãêåêñéìÝíåò áíáöïñÝò óôï êåßìåíï.
ÁðÜíôçóç:
á. Ç Öñáãêïãéáííïý Þôáí ìéá ãõíáßêá èñçóêåõüìåíç, üðùò öáßíåôáé áðü ôï êåß-
ìåíï. ÁíáñùôéÝôáé ëïéðüí êáíåßò ðþò ìðüñåóå íá êÜíåé ðñÜãìáôá ðïõ åßíáé ôåëåßùò
áíôßèåôá ìå ôç ÷ñéóôéáíéêÞ çèéêÞ êáé èñçóêåßá êáé åðéðëÝïí åßíáé áðïôñüðáéá åãêëÞ-
ìáôá. Ðþò êáôÜöåñå íá êáôáðíßîåé ôïõò çèéêïýò êáé óõíáéóèçìáôéêïýò åíäïéáóìïýò
ôçò êáé íá åãêëçìáôßóåé óå âÜñïò ìéêñþí áèþùí ðëáóìÜôùí. Ôçí áðÜíôçóç ôç äßíåé
ôï ßäéï ôï êåßìåíï. Ç çñùßäá åðçñåáóìÝíç áðü ôá ôñáõìáôéêÜ âéþìáôá ôçò æùÞò ôçò
äåí ðßóôåõå üôé åíåñãïýóå áíôßèåôá ìå ôéò çèéêÝò åíôïëÝò, áëëÜ üôé åðéôåëïýóå èåÜñå-
óôï Ýñãï, áðáëëÜóóïíôáò ôéò ïéêïãÝíåéåò áð’ ôá êïñßôóéá ôïõò êáé ôá ßäéá áð’ ôç óêëç-
ñÞ æùÞ ôïõò. Óå óôéãìÝò ðáñáëïãéóìïý åß÷å öôÜóåé íá ðéóôÝøåé üôé ìðïñåß êáé ðñÝðåé
íá ãßíåé ç ßäéá ñõèìéóôÞò ôçò æùÞò ôùí ìéêñþí öôù÷þí êïñéôóéþí, õðïêáèéóôþíôáò ôï
Ýñãï ôïõ Èåïý. ÌåôÜ ôïí ðñþôï öüíï ùóôüóï âáóáíßóôçêå óôçí áñ÷Þ áðü ôýøåéò êáé
êõíçãçìÝíç áðü áõôÝò ðÞãå óôï åñçìïêëÞóé ôïõ Áé-ÃéÜííç ôïõ Êñõöïý, íá ôïí ðá-
ñáêáëÝóåé íá ôçò öáíåñþóåé ìå êÜðïéï óçìÜäé áí ðñÜãìáôé ç ðñÜîç ôçò åßíáé èåÜñå-
38
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 39
óôç Þ áðïôåëåß áìáñôßá. ¼ôáí ëïéðüí óôç óõíÝ÷åéá åßäå -áðü êáèáñÞ óýìðôùóç ôá
äýï êïñéôóÜêéá íá ðáßæïõí ðëÜé óôç óôÝñíá, èåþñçóå üôé ï Üãéïò ôçò õðïäåßêíõå íá
ôá óêïôþóåé, ãéáôß áõôü èá Þôáí ìéá êáëÞ ðñÜîç. Êáé ì’ áõôüí ôïí ôñüðï óôï óáëåìÝ-
íï ìõáëü ôçò ôáßñéáæå ôçí áíôßèåóç áíÜìåóá óôçí çèéêÞ êáé óôï Ýãêëçìá.
â. Ç Öñáãêïãéáííïý, áíáëïãéæüìåíç üëç ôç äõóôõ÷éóìÝíç æùÞ ôçò, ôç ãåìÜôç
öôþ÷åéá êáé êáôáðßåóç, åìðïôßóôçêå ìå ôçí éäÝá üôé ç ãõíáßêá Þôáí ðñïïñéóìÝíç ãéá
óêëÜâá ôùí Üëëùí êáé üôé ôá êïñßôóéá Þôáí Ü÷ñçóôá êáé âÜóáíï ãéá ôïõò ãïíåßò. ¸ôóé
ëïéðüí «øÞëùóå ï íïõò ôçò» êáé ìðÞêå «óå áíþôåñá æçôÞìáôá», ðïõ óçìáßíåé üôé ôï
ìõáëü ôçò ðñï÷þñçóå óå õðáñîéáêïýò ðñïâëçìáôéóìïýò, óå èÝìáôá ðïõ äåí ìðï-
ñïýóå íá áíôÝîåé íüìéóå ðùò ìðïñïýóå íá åðÝìâåé óôï Ýñãï ôçò Äçìéïõñãßáò, íá ñõè-
ìßóåé ôç æùÞ ôùí Üëëùí êáôÜ ôçí êñßóç ôçò, èÝëçóå íá äéïñèþóåé ôçí ôÜîç ôùí ðñáã-
ìÜôùí, üðùò ìðïñïýóå. Êé áõôÞ ç íåõñùôéêÞ êáôÜóôáóç ôçí ïäÞãçóå óôï Ýãêëçìá.
¼óïí áöïñÜ ôï íüçìá ôçò ôåëåõôáßáò öñÜóçò ôï ðñïóäéïñßæïõìå ùò åîÞò: ï èÜ-
íáôüò ôçò äåí Þëèå ïýôå óáí ôéìùñßá ïýôå óáí åîéëÝùóç. Ôç âñÞêå óôá ìéóÜ ôïõ äñü-
ìïõ, ÷ùñßò íá ðÝóåé óôá ÷Ýñéá ôùí áíèñþðùí ðïõ ôçí êáôáäßùêáí êáé ÷ùñßò íá ðñï-
ëÜâåé ôçí êñßóç ôïõ ðíåõìáôéêïý óôïí ¢ãéï Óþóôç. Ôï ëüãï ôçò äåí ôï åßðå ïýôå ç áí-
èñþðéíç ïýôå ç èåúêÞ äéêáéïóýíç.
ã. ×áñáêôçñéóôéêÜ ôçò ñåáëéóôéêÞò áöÞãçóçò åßíáé üôé ôá èÝìáôÜ ôçò ðñïÝñ÷ïíôáé á-
ðü ôçí êáèçìåñéíÞ æùÞ. Ðñùôáãùíéóôïýí ü÷é ïé çñùéêÝò ìïñöÝò áëëÜ êïéíïß Üíèñù-
ðïé ôïõ êïéíùíéêïý ðåñéâÜëëïíôïò. Ôï ðñÜãìáôá äåí åîéäáíéêåýïíôáé, áëëÜ ðåñéãñÜ-
öïíôáé, üðùò áêñéâþò åßíáé, ìå ëåðôïìÝñåéåò óôçí ðåñéãñáöÞ, ÷ùñßò ëõñéêÝò åîÜñóåéò.
Ç «Öüíéóóá» óõãêåíôñþíåé üëá ôá ãíùñßóìáôá ôïõ ñåáëéóôéêïý ëüãïôå÷íÞìáôïò:
ç Öñáãêïãéáííïý êáé ôï ðåñéâÜëëïí ôçò åßíáé êáèçìåñéíïß Üíèñùðïé ôïõ ëáïý. Ï
óõããñáöÝáò äßíåé éäéáßôåñç Ýìöáóç óôçí ðåñéãñáöÞ ôïõ êïéíùíéêïý êáé ïéêïãåíåéá-
êïý ðåñéâÜëëïíôüò ôçò. Ç ðåñéãñáöÞ ôçò ßäéáò ôçò çñùßäáò áëëÜ êáé ôùí Üëëùí ðñï-
óþðùí ðïõ êéíïýíôáé ãýñù ôçò åßíáé äïóìÝíç ÷ùñßò êáìßá ôÜóç ùñáéïðïßçóçò êáé å-
îéäáíßêåõóçò, áëëÜ áíôßèåôá ï óõããñáöÝáò äßíåé êáé ôçí ðáñáìéêñÞ ëåðôïìÝñåéá ðïõ
ìðïñåß íá áíáðáñáóôÞóåé ôçí ðñáãìáôéêüôçôá, Ýóôù êé áí ôçí áó÷çìßæåé.
Óçìåßá ôïõ áðïóðÜóìáôïò, ðïõ åðáëçèåýïõí ôï ñåáëéóìü ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç åßíáé:
ç ðåñéãñáöÞ ôïõ åóùôåñéêïý ôïõ óðéôéïý, ç ðåñéãñáöÞ ôçò êáëýâáò ôïõ ÃéÜííç ôïõ Ðå-
ñéâïëÜ êáé ôçò áãñïôéêÞò ôïõ áó÷ïëßáò, ï äéÜëïãïò áíÜìåóá óôç Öñáãêïãéáííïý êáé ôá
ìéêñÜ êïñéôóÜêéá, ç áíôßäñáóç ôçò Öñáãêïãéáííïýò óôç ìçôÝñá ôùí êïñéôóéþí, ïëü-
êëçñç ç ôåëåõôáßá óêçíÞ ôçò êáôáäßùîçò êáé ôïõ èÜíÜôïõ ôçò.
39
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 40

Åñþôçóç:Ï èåóìüò ôçò ðñïßêáò åíþ åíßó÷õå ôç èÝóç ôçò ãõíáßêáò óôçí Ýã-
ãáìç æùÞ ôçò, óõã÷ñüíùò ôç ìåôÝâáëëå óå áíôéêåßìåíï áãïñáðù-
ëçóßáò. Óôçí åðï÷Þ ìáò ï èåóìüò áõôüò Üñ÷éóå íá õðï÷ùñåß. Ðïéá
íïìßæåôå üôé åßíáé ôá áßôéá ôçò ðáñáêìÞò ôïõ èåóìïý êáé ðþò åðç-
ñåÜæåé ç ðáñáêìÞ ôç èÝóç ôçò ãõíáßêáò; (Ìðïñåßôå íá óõìâïõëåõ-
ôåßôå êáé ôï êåßìåíï ôïõ Á. ËáóêáñÜôïõ: Ç Ðñïßêá, Ê. Í. Ë. Â Ëõ-
êåßïõ, óåë. 56-58).
ÁðÜíôçóç:
Ç ðñïßêá åß÷å ôï íüçìá ôçò óõíåéóöïñÜò ôçò ãõíáßêáò óôá âÜñç ôçò íÝáò ïéêïãÝ-
íåéáò, ðïõ èá áðïôåëïýóáí áõôÞ êáé ï ìåëëïíôéêüò óýæõãüò ôçò, ìå ôçí êáôáâïëÞ á-
ðü ôçí ïéêïãÝíåéá ôçò íýöçò ÷ñçìáôéêïý ðïóïý Þ áêßíçôçò ðåñéïõóßáò. Ç óêïðéìü-
ôçôá êáé ç ïõóéáóôéêÞ ÷ñçóéìüôçôá ôïõ èåóìïý áðáó÷üëçóå åäþ êáé ðïëëÝò äåêáåôßåò
ôïõò ðñïïäåõôéêïýò áíèñþðïõò üëïõ ôïõ êüóìïõ êáé êõñßùò âÝâáéá ôéò ãõíáßêåò, ðïõ
ôï èÝìá ôéò áöïñÜ Üìåóá. Óôçí åðï÷Þ ìáò ï èåóìüò áõôüò Ý÷åé áñ÷ßóåé íá õðï÷ùñåß.
Ðñüóöáôá øçößóôçêå êáé óôç ÷þñá ìáò íüìïò ìå ôïí ïðïßï êáôáñãåßôáé -ôõðéêÜ ôïõ-
ëÜ÷éóôïí- ï áðáñ÷áéùìÝíïò áõôüò èåóìüò. Ãéáôß Þôáí ðñáãìáôéêÜ áíá÷ñïíéóìüò êáé
êïéíùíéêÞ áäéêßá ôï íá áíáãêÜæåôáé ç ãõíáßêá íá êáôáâÜëëåé Ýíá óåâáóôü ðïóü óôïí
Üíôñá ðñéí áð’ ôï ãÜìï, ôç óôéãìÞ ðïõ ðñïóöÝñåé óÞìåñá üóá êé áõôüò ìÝóá óôçí ïé-
êïãÝíåéá. Ï êõñéüôåñïò ëïéðüí ëüãïò ðïõ ïäÞãçóå óôçí ðáñáêìÞ ôïõ èåóìïý Þôáí
ç åîßóùóç ôïõ ãõíáéêåßïõ öýëïõ ìå ôï áíäñéêü, ìéá åîßóùóç ðïõ óõíôåëÝóôçêå óôá-
äéáêÜ óå äéÜöïñïõò ôïìåßò, êõñßùò ôïí åñãáóéáêü. Áðü ôç óôéãìÞ ðïõ ç ãõíáßêá Ý÷åé
äéêü ôçò åéóüäçìá, ðáýåé íá åßíáé åîáñôçìÝíç áð’ ôïí Üíôñá êáé õðïôåëÞò ó’ áõôüí.
Èåùñåßôáé ðëÝïí áðüëõôá éóüôéìç êáé Ýôóé äåí áðïôåëåß ðéá ìå ôçí êáôáâïëÞ ôçò ðñïß-
êáò áíôéêåßìåíá áãïñáðùëçóßáò. Ï Üíôñáò ôç âëÝðåé ùò áîéüëïãç ðñïóùðéêüôçôá, ùò
ßóï ðñïò áõôüí Üôïìï, óýíôñïöï óôç æùÞ êáé ü÷é ìÝóï ãéá íá äçìéïõñãÞóåé ðåñéïõ-
óßá Þ íá ðñïóáõîÞóåé ôç äéêÞ ôïõ. Ç êáôÜñãçóç ëïéðüí ôïõ èåóìïý ôçò ðñïßêáò åßíáé
ìéá áêüìç êáôÜêôçóç ôçò óýã÷ñïíçò ãõíáßêáò, Ýíá áêüìç âÞìá ãéá ôçí ðëÞñç êáé ïõ-
óéáóôéêÞ éóüôçôÜ ôçò ìå ôï Üëëï öýëï.
40
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 41
á) Ìüíéìç ðçãÞ ôïõ õëéêïý ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç åßíáé ç Óêüðåëïò.

â) ¸ìáèå ìüíïò ôïõ îÝíåò ãëþóóåò.
ã) ÕðÜñ÷åé Ýíôïíç ìõóôéêïðÜèåéá óôá Ýñãá ôïõ.
ä) Ç Öñáãêïãéáííïý óêïôþíåé ôá êïñßôóéá, ãéáôß ôá ìéóåß.
å) Ç Öñáãêïãéáííïý èá äéêáóôåß ãéá ôéò ðñÜîåéò ôçò.

Á Â
1. Ï óõããñáöÝáò âëÝðåé á) ôá êïñßôóéá ãëõôþíïõí.
ôç Öñáãêïãéáííïý
2. Ç Öñáãêïãéáííïý ìÝóá ôï ìõáëü ôçò â) ôçò Â’ ðåñéüäïõ.
3. Ç Öñáãêïãéáííïý ðéóôåýåé ã) ìå óõìðÜèåéá.
üôé ìå ôç èáíÜôùóç
4. Ôï êåßìåíï åßíáé øõ÷ïãñÜöçìá ä) æùÞ - èÜíáôïò - èåüò.
5. Áããßæåé ôï ôñßðôõ÷ï å) ðéóôåýåé üôé êÜíåé ôï óùóôü.

1) Ç Öñáãêïãéáííïý ðÜåé óôïí Áç - Óþóôç.
á) ãéá íá êñõöôåß.
â) ãéá íá åîïìïëïãçèåß ãéá ôá åãêëÞìáôÜ ôçò.
ã) ãéá íá ãßíåé ìïíá÷Þ.
ä) ãéáôß äåí îÝñåé ðïý áëëïý íá ðÜåé.

2) Ðáñáôçñïýìå ôåëéêÜ üôé ç Öñáãêïãéáííïý:
á) åßíáé ìéá ðïíüøõ÷ç ãõíáßêá.
â) Ý÷åé öôÜóåé óôá üñéá ôïõ ðáñáëïãéóìïý.
ã) êáôáëáâáßíåé ôé áêñéâþò êÜíåé.
ä) Ý÷åé ôç óýìöùíç ãíþìç ôùí óõã÷ùñéáíþí.
5ç: Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå ôá ó÷Þìáôá ëüãïõ ôçò óôÞëçò Â.
Á Â
1. «ç æùÞ ôïõ åêñåìÜôï åéò ìßáí ôñßôçí» á. ðáñïìïßùóç
2. «ìå õøçëÞí ùò êëùíÜñéïí ëáâÞí» â. ïðôéêÞ åéêüíá.
3. «Þêïõóåí èüñõâïí ü÷é ìéêñüí» ã. ðñïóùðïßçóç.
4. «ï âïññÜò çêïýåôï .... íá óõñßæåé» ä. ìåôáöïñÜ.
5. Ç êáôáäßùîç ôçò Öñáãêïãéáííïýò å. ëéôüôçôá.
41
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 42
O ÁËÉÂÁÍÉÓÔÏÓ

ÂëÝðå óåë.9.

Çèïãñáöéêü äéÞãçìá ðïõ äçìïóéåýôçêå ãéá ðñþôç öïñÜ óôï ðåñéïäéêü «Ìïýóá»,
óôá 1903. ÊáôáôÜóóåôáé óôá «Ðáó÷áëéíÜ ÄéçãÞìáôá» ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç êáé Ý÷åé ùò
÷þñï äñÜóçò ôç ÓêéÜèï.
Ôï áðüãåõìá ôïõ ÌåãÜëïõ ÓáââÜôïõ ç èåéá-Ìïëþôá, ç Öùëéþ ôçò ÐÝñäéêáò êáé

ç ÁöÝíôñá ôçò Óôáìáôñßæåíáò êßíçóáí ãéá ôï Äáóêáëåéü, ãéá íá ðÜñïõí íåñü áðü ôç
âñýóç. ¼ôáí Ýöôáóáí åêåß, ó÷ïëßáæáí ìå êáëïêÜãáèï ôñüðï ôçí êáèõóôÝñçóç ôïõ
ðáðá-Ãáñüöáëïõ. Óå ëßãï ôéò ðëçóßáóå ï ÓôáìÜôçò, Ýíáò íÝïò áðü ôï Ìéêñü ÁóÝëç-
íï, ðïõ ìå ôçí ðåñéðáé÷ôéêÞ ôïõ äéÜèåóç Ýäùóå ìéá ðéï áíÜëáöñç íüôá óôç óõíôñï-
öéÜ. Óôç óõíÝ÷åéá, åðÝóôñåøáí üëïé ìáæß óôïí Áú-ÃéÜííç, åíþ ï ÓôáìÜôçò ôïõò äéçãÞ-
èçêå ðùò åßäå ôïí ÁëéâÜíéóôï, Ýíá âïóêü ðïõ æïýóå áðïìïíùìÝíïò áðü üëïõò, ãå-
ãïíüò ðïõ ðñïêÜëåóå ôçí ôáñá÷Þ ôçò èåßáò Ìïëþôáò.
Óôïí Áú-ÃéÜííç Þôáí üëïé óõãêåíôñùìÝíïé ãéá ôçí ÁíÜóôáóç. Ìüíï ï ðáðá-Ãá-
ñïýöáëïò Ýëåéðå. Ï ÓôáìÜôçò áíÝâçêå óôï âïõíü ãéá íá ôïí âñåé êáé åéäïðïßçóå ôïõò
Üëëïõò ðùò Üêïõãå öùíÝò áðü ôç ñåìáôéÜ. ¼ðùò öáßíåôáé, ï ðáðÜò åß÷å ÷Üóåé ôï
äñüìï ôïõ. ÐñÜãìáôé, óå ëßãï âñÞêáí ôïí ðáðÜ íá óõíïäåýåôáé ìÜëéóôá áðü ôïí Áëé-
âÜíéóôï. Ï ðáðá-Ãáñüöáëïò äéêáéïëïãÞèçêå ãéá ôçí êáèõóôÝñçóÞ ôïõ êáé ïìïëüãç-
óå ðùò âñÞêå ôï äñüìï ÷Üñç óôïí ÁëéâÜíéóôï ðïõ ðåßóôçêå íá ðáñáêïëïõèÞóåé ìá-
æß ôïõò ôç ëåéôïõñãßá ôçò ÁíÜóôáóçò.
42
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 43
¼ôáí ç èåßá Ìïëþôá åßäå ôïí ÁëéâÜíéóôï ôáñÜ÷ôçêå. ¾óôåñá üìùò áðü ôéò åðßìïíåò
åñùôÞóåéò ôçò ÁöÝíôñáò, áðåêÜëõøå ðùò åðñüêåéôï íá ðáíôñåõôåß ôïí
ÁëéâÜíéóôï, áëëÜ ï ðáôÝñáò ôçò áñíÞèçêå íá äþóåé ôç óõãêáôÜèåóÞ ôïõ óôï ãÜìï, ãåãï-
íüò ðïõ ðñïêÜëåóå ôÝôïéá áðïãïÞôåõóç óôï íÝï, þóôå íá áðïìïíùèåß óôç óõíÝ÷åéá áðü
ôïí êüóìï. Åíôùìåôáîý, äßíåôáé ôï ÷áñìüóõíï ìÞíõìá ôçò ÁíÜóôáóçò. Ç èåéá - Ìïëþôá,
ýóôåñá áðü óõìâïõëÞ ôçò ÁöÝíôñáò, æçôÜåé óõã÷þñåóç áðü ôïí ÁëéâÜíéóôï, åíþ åêåßíïò
ãßíåôáé ðéá ðñáãìáôéêüò ×ñéóôéáíüò, üôáí áêïýåé ôï «×ñéóôüò ÁíÝóôç».
1. óýíäåíäñïò: ãåìÜôç äÝíôñá.

2. Ýíèåí êáé Ýíèåí: áðü åäþ êé áðü êåé.
3. çðëïýôï: áðëùíüôáí.
4. êéóóïóôåöÞò: óôåöáíùìÝíïò áðü êéóóïýò.
5. öåëüíéïí: éåñáôéêü Ýíäõìá ðïõ äåí Ý÷åé ìáíßêéá.
6. öëÜóêá: îýëéíï äï÷åßï ãéá íåñü Þ êñáóß.
7. ôï åí ïõò: ôï Ýíá áöôß.
8. ïöñýò: óå ôüóï ýøïò ðïõ íá ìç ÷Üíïõí áð’ ôá ìÜôéá ôïõò ðñüðïäåò ôïõ âïõíïý.
9. ôï ïñìÜíé: ôï ñïõìÜíé, ôï äÜóïò.
10. åí ôïóïýôù: óôï ìåôáîý.
11. åôáðåßíçóå ôçí öùíÞí: ÷áìÞëùóå ôç öùíÞ.
12. åðß ðñïöÜóåé: ìå ôçí ðñüöáóç.
1ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï ÐáðáäéáìÜíôçò ðáñïõóéÜæåé áñ÷éêÜ ìå áðáñÜìéë-

ëï ôñüðï ôçí åéêüíá åíüò ðáñáäïóéáêïý ôïðßïõ, óôï ïðïßï åíôÜóóåé ôéò ôñåéò ãõ-
íáéêåßåò ìïñöÝò ôïõ: ôç èåéá-Ìïëþôá, ôç Öùëéþ ôçò ÐÝñäéêáò êáé ôçí ÁöÝíôñá
ôçò Óôñáìáôñßæåíáò. ÌÝóá óôï ðíåýìá ôçò ÁíÜóôáóçò, ôá ôñßá áõôÜ ðñüóùðá ìå
ôçí êáëïóýíç, ôçí áöÝëåéá êáé ôçí áíåðéôÞäåõôç áãáèüôçôÜ ôïõò ìïéÜæïõí ìå ôéò
Ìõñïöüñåò ôïõ Åõáããåëßïõ. ÅîÜëëïõ, ç ïìïñöéÜ ôçò öýóçò, ç ÁíÜóôáóç ðïõ
ðñüêåéôáé íá ãßíåé êáé üëïé ôçí áíáìÝíïõí, áëëÜ êáé ç êáëïóýíç ðïõ äéáãñÜöå-
ôáé óôá ðñüóùðá ôùí ãõíáéêþí äçìéïõñãïýí Ýíáí õðïâëçôéêü ôüíï óôï Ýñãï.
Ç ÷áñÜ üëùí ãéá ôï áíáìåíüìåíï ãåãïíüò ôçò ÁíÜóôáóçò åßíáé Ýêäçëç. ÌÜëé-
óôá, ï öüâïò ìÞðùò óôåñçèïýí áõôÞ ôç ÷áñÜ áðü ôçí áðïõóßá ôïõ ðáðÜ äçìé-
ïõñãåß ôçí áíçóõ÷ßá ôïõò. ÁëëÜ êáé ôá êïõôóïìðïëéÜ ó÷åôéêÜ ìå ôéò êáèõóôåñÞ-
43
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 44
óåéò ôïõ ðáðá-Ãáñüöáëïõ, áí êáé äçìéïõñãïýí ìéá åéêüíá çñåìßáò êáé ÷áñÜò,
êñýâïõí óôçí ïõóßá ìéá øõ÷éêÞ áíçóõ÷ßá, ìÞðùò üëá üóá ðåñéìÝíïõí äå óõì-
âïýí. ÐÜíôùò, áõôÞ ç äéÜèåóç ÷áñÜò ãéá ôçí ÁíÜóôáóç ðïõ Ýñ÷åôáé äéáöáßíåôáé
êáé óôïí ôñüðï óõìðåñéöïñÜò ôïõ ÓôáìÜôç, ðïõ äåí åßíáé ðáñÜ ôï êáëüêáñäï êáé
áðïíÞñåõôï äåêáåîÜ÷ñïíï ðáéäß, ôï ïðïßï ôáéñéÜæåé áðüëõôá ìå ôçí åéêüíá áãÜ-
ðçò êáé êáëïóýíçò ðïõ åðéêñáôåß óôéò ÷ñéóôéáíéêÝò øõ÷Ýò óôçí ÁíÜóôáóç.
2ç åíüôçôá: Ï óõããñáöÝáò ìáò ðáñïõóéÜæåé óôçí åíüôçôá áõôÞ ðåñéóóüôåñá ðñü-
óùðá. Ïé âïóêïß ìå ôéò ïéêïãÝíåéÝò ôïõò åßíáé óõãêåíôñùìÝíïé Ýîù áðü ôï íáü
ôïõ Áú-ÃéÜííç êáé ðåñéìÝíïõí ôïí ðáðÜ ãéá ôçí ÁíÜóôáóç. Ç áíçóõ÷ßá üëùí ü-
ìùò åßíáé öáíåñÞ, ãéáôß ï ðáðÜò êáèõóôÝñçóå êáé öïâïýíôáé ìÞðùò äåí Ýñèåé,
ãéá íá ôåëÝóåé êáé óå åêåßíïõò ôç ëåéôïõñãßá ôçò ÁíÜóôáóçò.
Ïé áðëïúêïß Üíèñùðïé ôïõ ÷ùñéïý áéóèÜíïíôáé âáèéÜ ìÝóá ôïõò ôï íüçìá êáé ôï
óêïðü ôçò ÁíÜóôáóçò êáé äåí ìðïñïýí íá äéáíïçèïýí ðùò äå èá óõììåôÜó÷ïõí
óôï Ü÷ñáíôï ìõóôÞñéï áõôÞ ôç ÷ñïíéÜ.
3ç åíüôçôá: Ï ðáðÜ-Ãáñüöáëïò âñßóêåôáé ôåëéêÜ íá öÝñíåé ìáæß ôïõ êáé ôïí ÁëéâÜ-
íéóôï. Óôïí åíôïðéóìü ôïõ âïÞèçóå éäéáßôåñá ï ÓôáìÜôçò, ôï êáëü ÷ñéóôéáíüðïõ-
ëï ðïõ åßíáé Ýôïéìï ãéá üëá ôá èåëÞìáôá.
4ç åíüôçôá: Ï ðáðÜ-Ãáñüöáëïò ðáñïõóéÜæåôáé áðü ôï óõããñáöÝá ùò Ýíáò åõóåâÞò
êáé áðëïúêüò ðïéìÝíáò. Äéêáéïëïãåßôáé ãéá ôçí êáèõóôÝñçóÞ ôïõ êáé ðñïóðáèåß
íá îáíáöÝñåé ôïí ÁëéâÜíéóôï óå åðáöÞ êáé åðéêïéíùíßá ìå ôïí êüóìï.
Ï ßäéïò ï ÁëéâÜíéóôïò, áðïêïììÝíïò áðü ôç æùÞ êáé ôïí êüóìï, Ýìïéáæå íá Ý÷åé
åîïìïéùèåß ìå ôá æþá. Æïýóå áðüêïóìá, áëëÜ ìÝóá ôïõ õðÞñ÷å áêüìá ï Üíèñù-
ðïò ðïõ ðïèïýóå íá åíôá÷èåß ðÜëé óôï êïéíùíéêü óýíïëï êáé ðïõ ëåéôïýñãçóå
óôçí êáôÜëëçëç óôéãìÞ.
5ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï óõããñáöÝáò öôÜíåé óôï óêïðü ôïõ. Äåß÷íåé äçëá-
äÞ ðùò ïé áðëïúêïß Üíèñùðïé ôç ìÝñá ôçò ÁíÜóôáóçò óõã÷ùñïýí êáé óõã÷ù-
ñïýíôáé, áöïý «þñá áóðáóìïý êáé áãÜðçò åßíáé».
ÐñÜãìáôé, ç èåßá Ìïëþôá áðáëëÜóóåôáé áðü ôéò ôýøåéò ôçò, áëáöñþíåé ôç óõíåß-
äçóÞ ôçò êáé ìðïñåß íá ðñï÷ùñÞóåé ðéï Þóõ÷ç, êáé óôï äñüìï ðÜíôá ôïõ Èåïý,
ôç æùÞ ôçò. ÁëëÜ êáé ï ÁëéâÜíéóôïò áëëÜæåé. Åêäçëþíåé ðéá ôá èñçóêåõôéêÜ ôïõ
áéóèÞìáôá êáé áéóèÜíåôáé ðéï áãíüò áëëÜ êáé åíôáãìÝíïò ðéá óôï êïéíùíéêü óý-
íïëï.
44
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 45
Ôï êåßìåíï ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óôéò áêüëïõèåò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «ÁÁöïý åâÜäéóáí ,,,,. Ýêñáîåí ïñãßëç ç ÁöÝíôñá»: Ôï ðåñéóôáôéêü óôç
âñýóç.
Åéò ôïí Áú-ÃéÜííçí ..... êé å÷Üèçêå»: Ç êáèõóôÝñçóç ôïõ ðáðá-Ãáñïý-
2ç åíüôçôá: «Å
öáëïõ.
Ïé äõï âïóêïß .... åßðåí ï ÌðáñÝêïò»: Ç åìöÜíéóç ôïõ ÁëéâÜíéóôïõ.
3ç åíüôçôá: «Ï
Ðþò Ýêáìåò ..... í’ áðïóêéñôÞóç»: Ç ôáñá÷Þ ôçò Èåßáò-Ìïëþôáò.
4ç åíüôçôá: «Ð
¼ôáí Ýöèáóáí ..... Äåí åßíáé ÁëéâÜíéóôïò»: Ç ÁíÜóôáóç.
5ç åíüôçôá: «¼

1. ¾öïò: Ôï äéÞãçìá áõôü äéáðíÝåôáé áðü Ýíá Ýíôïíï èñçóêåõôéêü áßóèçìá. ÊÝíôñï
âÜñïõò ôïõ åßíáé ôï ÷áñìüóõíï ãåãïíüò ôçò ÁíÜóôáóçò, ìå áöïñìÞ ôïõ ïðïßïõ
çèïãñáöïýíôáé ïé áðëïúêïß Üíèñùðïé ôïõ Ýñãïõ êáé ôïíßæïíôáé ïé êïéíùíéêÝò
ôïõò ó÷Ýóåéò.
2. Åéêüíåò: Ãéá íá ðåôý÷åé ôï óêïðü ôïõ áõôü ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ðïéêßëá
åêöñáóôéêÜ ìÝóá. Éäéáßôåñá ðáñáóôáôéêÝò åßíáé ïé åéêüíåò ôïõ ðïõ óõíäÝïíôáé ôü-
óï óôåíÜ ìåôáîý ôïõò, þóôå íá áðïôåëïýí ïëüêëçñåò óêçíÝò, üðùò ç åéêüíá ôïõ
ôïðßïõ ìå ôá äÝíôñá, ôïõò êéóóïýò ðïõ áíáññé÷þíôáé óôïõò êïñìïýò ôïõò, ç ñå-
ìáôéÜ, ôá âñÜ÷éá, ôá âñýá. Ç åéêüíá áõôÞ åßíáé ìáãåõôéêÞ êáé óõìðëçñþíåôáé á-
ðü åêäçëþóåéò ôçò áíèñþðéíçò äñáóôçñéüôçôáò, üðùò ç åêêëçóßá ôïõ Áú-ÃéÜííç
êáé ç ëåéôïõñãßá ôçò ÁíÜóôáóçò.
3. ÌåôáöïñÝò: Éäéáßôåñá óçìáíôéêÝò åßíáé ïé ìåôáöïñÝò ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï óõã-
ãñáöÝáò ãéá íá áéóèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôïõ: «áé ôåëåõôáßáé áêôßíáé ôïõ çëßïõ å-
÷ñýóùíáí», «ç øõ÷Þ êáé ç êáñäïýëá ôùí åäñïóßóèç», «íá êÜìç ôçí ïéêïêõñÜ íá
êüøç ôï áßìá ôçò!».
4. Ðáñïìïéþóåéò: «óôÜæåé, ùóÜí áðü ñåõóôïýò ìáñãáñßôáò», «üóôéò üìùò, ùò áëçèÞò
óêéÜ, åß÷åí áñ÷ßóåé íá ãëõóôñÜ», «ìéêñÜ áãêÜëç, áíôéêñßæïõóá ôï ÐÞëéïí».
5. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «êáèþò ô’ ïìïëïãÜåé ç öëÜóêá.
6. Ãëþóóá: Åßíáé êáèáñåýïõóá óôá áöçãçìáôéêÜ ìÝñç, åíþ óôá äéáëïãéêÜ åßíáé äç-
ìïôéêÞ ìå üëåò ôéò éäéïññõèìßåò ôçò óêéáèßôéêçò ðñïöïñÜò.
45
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 46
1ç: Ôï äéÞãçìá åßíáé ÷ùñéóìÝíï óå åíüôçôåò íá ðñïóäéïñßóåôå ôï ðåñéå÷ü-

ìåíï êÜèå åíüôçôáò êáé íá ðáñáêïëïõèÞóåôå ôçí ðëïêÞ.
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå íïçìáôéêÞ áðüäïóç.
Ôï áðüãåõìá.......................×ñéóôüò ÁíÝóôç»
Áðü: «Ô
2ç: Íá ðåñéãñÜøåôå ôï ÷áñáêôÞñá ôùí ðñïóþðùí ôïõ äéçãÞìáôïò, üðùò

ðñïêýðôåé áðü ôéò ðñÜîåéò, ôá ëüãéá Þ ôéò áíôßäñÜóåéò ôïõò. ¸÷ïõí êïé-
íÜ ãíùñßóìáôá ìåôáîý ôïõò êáé ðïéá;
ÁðÜíôçóç:
ÌÝóá óôï ðíåýìá ôçò ÁíÜóôáóçò....................êáôÜëëçëç óôéãìÞ»
Áðü: «Ì
3ç: Ðþò áíôßäñÜ ç Ìïëþôá óôï ðñþôï Üêïõóìá ôïõ ïíüìáôïò ôïõ ÁëéâÜíé-
óôïõ; Ðïéá åßíáé ç óçìáóßá ôçò áíôßäñáóçò áõôÞò ãéá ôç óõíÝ÷åéá ôïõ
äéçãÞìáôïò;
ÁðÜíôçóç:
Ç Ìïëþôá óôï ðñþôï Üêïõóìá ãéá ôïí ÁëéâÜíéóôï îáöíéÜæåôáé êáé äåß÷íåé ôç óõíáé-
óèçìáôéêÞ ôçò áõôÞ ôáñá÷Þ ìå óðáóìùäéêÝò êéíÞóåéò ðïõ êÜíåé. Ç áíôßäñáóÞ ôçò áõôÞ
åîõðçñåôåß ôç äñáìáôéêÞ ïéêïíïìßá ôïõ Ýñãïõ, ãéáôß ðñïåôïéìÜæåé ôïí áíáãíþóôç ãéá ôï
ñüëï ðïõ èá ðáßîåé ç Ìïëþôá êáé ï ÁëéâÜíéóôïò óôçí ðëïêÞ ôïõ Ýñãïõ êáé óôç ëýóç ôïõ.
4ç: ‘Ïôáí ï ðáðá-Ãáñüöáëïò ðñïóðáèåß íá ðåßóåé ôïí Êüëéá íá ðáñáêï-

ëïõèÞóåé ôçí ÁíÜóôáóç, ÷ñçóéìïðïéåß êëéìáêùôÜ ôéò åîÞò ðñïóöùíÞ-
óåéò; Ýëá Êüëéá, Ýëá Íéêüëáå, Ýëá Íéêüëáå ìáêÜñéå, ï ¢ãéïò Íéêüëáïò
íá óå öùôßóåé. Ôé íïìßæåôå üôé óçìáßíåé áõôÞ ç áíïäéêÞ êëéìÜêùóç;
ÁðÜíôçóç:
Ç áíïäéêÞ êëéìÜêùóç äåß÷íåé ôç ìåãÜëç åðéèõìßá ôïõ ðáðÜ íá åðáíáöÝñåé ôïí Á-
ëéâÜíéóôï óôçí êïéíùíéêÞ æùÞ êáé íá ôïí âïçèÞóåé íá åíôá÷èåß ïìáëÜ óå áõôÞí.
ÐñÜãìáôé, ï ðáðÜ-Ãáñüöáëïò èá óõãêéíÞóåé ôïí ÁëéâÜíéóôï êáé èá ôïí ðåßóåé íá óõì-
ìåôÜó÷åé óôç ëåéôïõñãßá ôçò ÁíÜóôáóçò.
5ç: Ðïéá óçìáóßá ðáßñíåé ôï ãåãïíüò ôçò ÁíáóôÜóåùò ãéá ôïí Êüëéá êáé
ðïéá ãéá ôç Ìïëþôá;
46
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 47
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå áíÜëõóç 5çò Åíüôçôáò.
Óôçí åíüôçôá áõôÞ......................êïéíùíéêü óýíïëï»
Áðü: «Ó
6ç: Ôï äéÞãçìá åîåëßóóåôáé óå äýï åðßðåäá· Ýíá åõôñÜðåëï êáé Ýíá äñáìáôé-
êü. Ìðïñåßôå íá ôá äéáêñßíåôáé êáé íá ðåßôå ðþò ôï Ýíá õðçñåôåß ôï Üëëï;
ÁðÜíôçóç:
Ôï åõôñÜðåëï ýöïò äßíåôáé ìå ôï äéáëïãéêü óôïé÷åßï êáé óôï÷åýåé óôç äéáãñáöÞ
ôùí ÷áñáêôÞñùí êáé ôçí åîÝëéîç ôçò ðëïêÞò. Ôï äñáìáôéêü ýöïò áðü ôçí Üëëç äßíå-
ôáé ìå ôï áöçãçìáôéêü óôïé÷åßï êáé äßíåé ôçí åõêáéñßá óôï óõããñáöÝá íá åêöñÜóåé ôéò
éäÝåò êáé ôéò áðüøåéò ôïõ ãéá ôç ìïßñá ôùí áíèñùðßíùí ðñáãìÜôùí.
1) Ôï äéÞãçìá äçìïóéåýôçêå ðñþôç öïñÜ óôá 1903.
â) Ï ÐáðáäéáìÜíôçò åîÝäéäå ìüíïò ôïõ ôá âéâëßá ôïõ.
ã) Ï ÁëéâÜíéóôïò Þèåëå íá ðáíôñåõôåß êÜðïôå ôç èåßá - Ìïëþôá.
ä) Ï ÁëéâÜíéóôïò æåé ìáæß ìå üëïõò ôïõò óõã÷ùñéáíïýò ôïõ.
å) Ç éóôïñßá åîåëßóóåôáé ôçí ðåñßïäï ôùí ×ñéóôïõãÝííùí.

Á Â
1. Ï ÐáðáäéáìÜíôçò á. ôïí éåñÝá íá âñåé ôïí äñüìï ôïõ.
2. Ôï äéÞãçìá áõôü â. èñçóêåõôéêÞ åõëÜâåéá.
3. Ï ÁëéâÜíéóôïò âïÞèçóå ã. Ý÷åé ùò ÷þñï äñÜóçò ôç ÓêéÜèï.
4. Ï ÁëéâÜíéóôïò ãßíåôáé ðñáãìáôéêüò ä. åñãáæüôáí ùò ìåôáöñáóôÞò.
5. Ï óõããñáöÝáò Ý÷åé Ýíôïíç å. ÷ñéóôéáíüò, üôáí áêïýåé ôï
«×ÑÉÓÔÏÓ ÁÍÅÓÔÇ».
47
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 48
ÔO ÌÏÉÑÏËÏÃÉ ÔÇÓ ÖÙÊÉÁÓ


ÂëÝðå óåë. 29.

Ôï äéÞãçìá áõôü äçìïóéåýôçêå ãéá ðñþôç öïñÜ óôá 1908, óôçí åöçìåñßäá «Ðá-
ôñßò». ÁíÞêåé óôç óõëëïãÞ «Ðáó÷áëéíÜ äéçãÞìáôá». Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá áðü ôá êáëýôå-
ñá Ýñãá ôïõ óõããñáöÝá, óôï ïðïßï åêöñÜæåé ìå ëõñéêü ôñüðï ôïí áíèñþðéíï ðüíï
ãéá ôá ÷ôõðÞìáôá ôçò ìïßñáò.
Ç ãñéá-Ëïýêáéíá - ç çñùßäá ôïõ äéçãÞìáôïò - ðáñïõóéÜæåôáé íá êáôçöïñßæåé ìïé-

ñïëïãþíôáò Ýíá ìïíïðÜôé. Åßíáé öïñôùìÝíç ìå Ýíá ìðüãï ñïý÷á ðïõ èá ðëýíåé óôç
èÜëáóóá. Öáßíåôáé ìéá ãõíáßêá ðñáãìáôéêÜ ëõãéóìÝíç, ü÷é ôüóï áðü ôï âÜñïò ôùí
ñïý÷ùí üóï áðü ôï âÜñïò ôçò æùÞò. ÐñÜãìáôé, ç ìïßñá ôçí Ý÷åé ðïëõâáóáíßóåé. ¸-
÷åé ÷Üóåé ôá ðÝíôå áðü ôá ðáéäéÜ ôçò êáé ôïí Üíôñá ôçò, åíþ Ý÷åé êáé äõï áãüñéá óôçí
îåíéôéÜ. Ìüíï ç êüñç ôçò ôçò Ý÷åé áðïìåßíåé ðïõ üìùò êáé áõôÞ ôçò äçìéïõñãåß áñêå-
ôÝò õðï÷ñåþóåéò.
¼ôáí êáôåâáßíåé óôï ãõáëü, áñ÷ßæåé íá ðëÝíåé ôá ñïý÷á ôçò, åíþ Ýíáò âïóêüò á-
êïýãåôáé íá ôñáãïõäÜ åêåß êïíôÜ. ÌÝóá óôï ëéìÜíé öáßíåôáé ìéá ãáëÝôá íá êÜíåé âüë-
ôåò, ÷ùñßò íá îåöåýãåé áðü ôïí êÜâï, åíþ ìéá öþêéá ëéêíßæåôáé óôï íåñü, ðáñáóõñ-
ìÝíç áðü ôçí ïìïñöéÜ ôïõ ôñáãïõäéïý ôïõ âïóêïý.
Åíôùìåôáîý ç Áêñéâïýëá, ç åããüíá ôçò ãñéáò-Ëïýêáéíáò, ðåñéðëáíéÝôáé óôïí Üãñéï
ôüðï øÜ÷íïíôáò ãéá ôç ãéáãéÜ ôçò. Óå ìéá óôéãìÞ, êáé, êáèþò ôï óêïôÜäé áðëþíåôáé ðíé-
÷ôü ãýñù ôçò, ãëéóôñÜåé êáé ðÝöôåé óôç èÜëáóóá. Êáíåßò äåí Üêïõóå ôçí êñáõãÞ ôïõ
48
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 49
Üìïéñïõ ðáéäéïý, áöïý ôï ôñáãïýäé ôïõ âïóêïý êÜëõðôå ôá ðÜíôá. Ìüíï Ýíá ðëáôÜ-
ãéáóìá Üêïõóáí, óôï ïðïßï üìùò äåí Ýäùóáí óçìáóßá.
Ç ãñéá-Ëïýêáéíá, ôåëåéþíïíôáò ôï ðëýóéìï ôùí ñïý÷ùí ôçò, ðÞñå ôï äñüìï ôçò å-
ðéóôñïöÞò óôï óðßôé. Ç ãïëÝôá óõíÝ÷éæå ôéò âüëôåò ôçò óôï ëéìÜíé êáé ï âïóêüò ôï ôñá-
ãïýäé ôïõ. Ìüíï ç öþêéá ðïõ áíôéëÞöèçêå ôï êáêü, Ýìåéíå íá ìïéñïëïãÞóåé ôï ìéêñü
êïñßôóé. Ôï ìïéñïëüé ôçò áõôü, Ýíáò ãÝñïò øáñÜò ôïõ íçóéïý ðïõ Þîåñå ôç ãëþóóá ôçò
öþêéáò, ôï Ýêáíå ôñáãïýäé.
1. ìíçìïýñéá: ôá ìíÞìáôá.
2. ìáãêüðáéäá: ôá ðáéäéÜ ôïõ äñüìïõ.
3. ÷áñïêáìÝíç ãñáßá: êáûìÝíç ãñéÜ.
4. ãëõöïíÝñé: ìéêñÞ âñýóç.
5. ÷ñÜìéá: ÷ïíôñÜ ìÜëëéíá õöÜóìáôá.
6. óêïõôéÜ: õöÜóìáôá ÷ïíôñÜ, óõíÞèùò ôá ìÜëëéíá ñïý÷á.
7. ÷èáìáëüò: ÷áìçëüò.
8. öáéäñü: ÷áñïýìåíï.
9. ç ìÜììç: ç ãéáãéÜ.
10. ïöñýò: ôï öñýäé.
11. åíôñéâÞò: áõôüò ðïõ Ý÷åé ðåßñá.
1ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï óõããñáöÝáò óêéáãñáöåß ôï ÷áñáêôÞñá ôçò ãñéá-

Ëïýêáéíáò. ÐáñïõóéÜæåôáé ùò ï áíôéðñïóùðåõôéêüò ôýðïò ôçò ÷áñïêáìÝíçò êáé
ðïëõâáóáíéóìÝíçò ãõíáßêáò ôçò åëëçíéêÞò õðáßèñïõ, ðïõ ðïëëÝò öïñÝò ÷ùñßò
ôçí áíäñéêÞ âïÞèåéá áíôéìåôùðßæåé üëï ôï âÜñïò ôùí ïéêïãåíåéáêþí õðï÷ñåþóå-
ùí êáé ôùí óõìöïñþí êáé áíáëßóêåôáé óôçí õðçñåóßá ôùí Üëëùí. Ç ìïñöÞ ôçò
åßíáé óõìðáèçôéêÞ. Êõñßùò üìùò, ðñïêáëåß ôïí ïßêôï, éäßùò áí áíáëïãéóôåß êá-
íåßò ðüóï ÷ôõðÞèçêå áðü ôç ìïßñá: Ý÷áóå ôá ðÝíôå áðü ôá ðáéäéÜ ôçò, ôïí Üíôñá
ôçò, åíþ Ý÷åé êáé äõï áêüìá ãéïõò óôçí îåíéôéÜ. Ôï ðÝíèïò, ôá áðáíùôÜ ÷ôõðÞ-
ìáôá ôçò ìïßñáò, ç öôþ÷åéá êáé ç êïýñáóç ôçí Ý÷ïõí ëõãßóåé.
Ï óõããñáöÝáò äçìéïõñãåß åðßóçò ôï óõíáßóèçìá ôïõ öüâïõ ìå ôçí ðåñéãñáöÞ
ôïõ ìáêÜâñéïõ ôïðßïõ, üôáí áíáöÝñåôáé óôï íåêñïôáöåßï, ðåñéãñáöÞ ðïõ èõìß-
æåé ôç ìáôáéüôçôá ôçò áíèñþðéíçò öýóçò. ¼ìùò, ôç óêëçñÞ áõôÞ åéêüíá áðáëý-
49
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 50
íåé ï ëõñéóìüò ìå ôïí ïðïßï ðåñéãñÜöåôáé ï âïóêüò ðïõ ðáßæåé ôïí áõëü ôïõ. Ôï
ôñáãïýäé ôïõ êáëýðôåé ôçí ïäýíç ôçò ãñéÜò Ëïýêáéíáò, èõìßæïíôÜò ôçò ðùò õ-
ðÜñ÷åé êáé ç Üëëç ðëåõñÜ ôçò æùÞò, ç ÷áñïýìåíç.
«Ç ìïñöÞ ôïõ âïóêïý äéáãñÜöåôáé ðïëý á÷íÜ ìÝóá óôï äéÞãçìá. Äåí åßíáé ìü-
íï ç Ýëëåéøç ïðïéáóäÞðïôå «éóôïñßáò» ðïõ íá ôïõ äßíåé ìéá äéÜóôáóç âÜèïõò, ü-
ðùò ôçò ãñéÜò Ëïýêáéíáò. Öéãïýñá ÷ùñßò üíïìá, ÷ùñßò êáí ðñüóùðï, ìå ðåñß-
ãñáììá áêáèüñéóôï, åßíáé ðéï ðïëý Ýíáò ßóêéïò ìÝóá óôï óïýñïõðï êé ï ÷áñïý-
ìåíïò Þ÷ïò ôïõ áõëïý ðïõ ðáßæåé. Ç ðñïóãåéùìÝíç áðü ôá «âÜóáíá ôïõ êüóìïõ»
Ëïýêáéíá, ôïí ÷áñáêôçñßæåé «óçìáäéáêü êé áôáßñéáóôï» êáé óô’ áëÞèåéá öáßíåôáé
íá æåé ó’ Ýíá äéêü ôïõ êüóìï, ìáêñéÜ áðü ôç óõíáíáóôñïöÞ ôùí áíèñþðùí, ðá-
ñÝá ìå ôç öýóç êáé ôç öëïãÝñá ôïõ. ÌïéÜæåé ðéï ðïëý ìå óôïé÷åéü ôçò ëáãêáäéÜò.
ºóùò åßíáé ðåñéóóüôåñï óýìâïëï ðáñÜ áíèñþðéíç ìïñöÞ: ï áñ÷áßïò Ðáí, ôï
ðíåýìá ôçò ãõìíÞò æùÞò, ãïçôåõôéêü êé áäéÜöïñï ãéá ôá ðÜèç ôùí áíèñþðùí»
(Ðåñ. «Åõèýíç», ôüìïò 90, óåë. 330).
2ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï óõããñáöÝáò óõíå÷ßæåé ôï ëõñéêü ôïõ óôïé÷åßï ìå ôç
óõììåôï÷Þ ôçò öþêéáò áëëÜ êáé ôçò åííéÜ÷ñïíçò Áêñéâïýëáò. Êáé ôá äýï ðëÜ-
óìáôá, ðïõ äåí Ý÷ïõí áêüìá ìðåé óôïí áãþíá ôçò æùÞò, ãïçôåýïíôáé áðü ôçí ï-
ìïñöéÜ ôçò æùÞò ðïõ åêöñÜæåôáé åäþ ìå ôïí áõëü ôïõ âïóêïý.
Êáèþò üìùò ç íý÷ôá Ýñ÷åôáé, ï êßíäõíïò åßíáé ìåãÜëïò ãéá ôç ìéêñÞ, ðïõ öáßíå-
ôáé ðùò èá ðëçñþóåé áêñéâÜ ôçí áñ÷éêÞ ôçò ÷áñÜ êáé îåãíïéáóéÜ. ÐñÜãìáôé. ç Á-
êñéâïýëá ãëéóôñÜ êáé ÷Üíåôáé óôç èÜëáóóá. Ï èÜíáôüò ôçò ðáñïõóéÜæåôáé éäéáß-
ôåñá ëéôÜ áðü ôï óõããñáöÝá, ðïõ ìå ôïí ôñüðï áõôü äçìéïõñãåß äÝïò óôçí øõ÷Þ
ôùí áíèñþðùí ãéá ôç ìáôáéüôçôá ôùí áíèñùðßíùí ðñáãìÜôùí.
3ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ êïñõöþíåôáé ç ôñáãéêÞ åéñùíåßá. Êáíåßò äåí áíôéëÞ-
öèçêå ôï êáêü, áí êáé üëïé Üêïõóáí ôïí ðëáôáãéóìü áðü ôï êïñìÜêé ôçò óôï íå-
ñü. Ìüíï ç öþêéá èá ìåßíåé íá ìïéñïëïãÞóåé ôç ìéêñÞ.
«Ç öþêéá ðïõ ôñéãõñßæåé, ìïéñïëïãþíôáò ôç ìéêñÞ Áêñéâïýëá, ìïéÜæåé óôïé÷åßï ïé-
êåßï ìå ôï ÷þñï, ðïõ äåí îåöåýãåé áð’ ôï êëßìá ôïõ äéçãÞìáôïò. Ç ðáñïõóßá ôçò
åßíáé áðüëõôá öõóéêÞ êáé ôï ìïéñïëüú ôçò êëåßíåé ôç ëõðçôåñÞ éóôïñßá, âáèáßíï-
íôáò ôçí ôñáãéêÞ ôçò äéÜóôáóç. Ôï õðåñöõóééêü óõíáéñåßôáé ìå ôï öõóéêü ìå ôçí
ßäéá åõêïëßá ðïõ óõìâáßíåé ôïýôï óôá äçìïôéêÜ ôñáãïýäéá, óáí ç öýóç íá ìçí Ý-
÷åé ÷Üóåé ôï ìõèéêü ôçò âÜèïò» (Ðåñéïäéêü «Åõèýíç» ôüìïò 90, óåë. 335).
50
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 51
Ôï äéÞãçìá ìðïñåß íá äéáêñéèåß óôéò áêüëïõèåò åíüôçôåò:

ÊÜôù áðü ôïí êñçìíüí ..... åéò ôï âáèý êýëùìá ôïõ êñçìíïý»: Ç ãñéá
1ç åíüôçôá: «Ê
Ëïýêáéíá ðçãáßíåé íá ðëýíåé ôá ñïý÷á ôçò óôï ãõáëü.
Ìßá ãoëÝôôá Þôï óçêùìÝíç óôá ðáíéÜ ..... äåí åß÷áí áéóèáíèåß ôçí ðá-
2ç åíüôçôá: «Ì
ñïõóßáí ôçò»: Ï èÜíáôïò ôçò Áêñéâïýëáò, êáé
Êáèþò åß÷å íõêôþóåé Þäç ,.... ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò»: Ôï ìïéñïëüé ôçò öþêéáò.

1. ÌåôáöïñÝò: Ï óõããñáöÝáò êáôáöÝñíåé íá áéóèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôïõ, ÷ñçóé-
ìïðïéþíôáò ðïéêßëåò ìåôáöïñÝò: «íá îåãëõêÜíåé åéò ôçí ìéêñÜí âñýóéí, ôï Ãëõ-
öïíÝñé», «áé áêôßíåò åèþðåõïí», «ôï áëþíé ôïõ ÷Üñïõ», «ôïí êÞðïí ôçò öèïñÜò».
2. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «ï ÷Üñïò ï á÷üñôáóôïò», «ìßá ãïëÝôôá Ýêáìíå âüëôåò», «äåí Ý-
ðáéñíáí ôá ðáíéÜ ôçò», «å÷üñôáóå í’ áêïýç», «íá îõðíÜ ôïõò ðåèáìÝíïõò».
3. Åéêüíåò: Ôüóï óôáôéêÝò üóï êáé êéíçôéêÝò áëëÜ êáé ç÷çôéêÝò. Ïé ðéï óçìáíôéêÝò á-
ðü áõôÝò åßíáé ïé áêüëïõèåò: ç åéêüíá ôïõ ôïðßïõ (êñçìíüò, êýìáôá ...), ôïõ âï-
óêïý, ôçò ãñéÜò, ôçò ãoëÝôôáò, ôçò öþêéáò, ôçò Áêñéâïýëáò ðïõ ðåñéðëáíéÝôáé, ôïõ
ðíéãìïý ôçò, ôçò ãñéÜò íá åðéóôñÝöåé, ôïõ âïóêïý íá öõóÜ ôïí áõëü ôïõ, ôçò öþ-
êéáò íá ðåñéôñéãõñßæåé ôï Üøõ÷ï óþìá ôçò êüñçò êáé íá ôï ìïéñïëïãÜ.
4. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé êáèáñåýïõóá, áíÜìéêôç ìå ðïëëÜ äçìïôéêÜ óôïé÷åßá,
ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé êõñßùò óôéò ðñÜîåéò êáé ôéò êéíÞóåéò ôùí ðñïóþðùí, åíþ ç
êáèáñåýïõóá ÷ñçóéìïðïéåßôáé êõñßùò óôéò ðåñéãñáöÝò ôùí ôïðßùí.
1ç: Óôï äéÞãçìá õðÜñ÷ïõí ðïëëÜ ìåñéêüôåñá èÝìáôá (óêçíÝò, åéêüíåò, áíá-
öïñÝò) ðïõ ó÷åôßæïíôáé åßôå ìå ôç æùÞ åßôå ìå ôï èÜíáôï. Íá ôá åðéóçìÜ-
íåôå. Ðïéá óçìáóßá íïìßæåôå üôé Ý÷åé ç áíôéðáñÜèåóÞ ôïõò ãéá ôï äéÞãçìá;
ÁðÜíôçóç:
Óôï äéÞãçìá õðÜñ÷ïõí êÜðïéá åðéìÝñïõò èÝìáôá ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå ôç æùÞ Þ ìå
ôï èÜíáôï. Ìå ôç æùÞ ó÷åôßæåôáé ç åéêüíá ôïõ íåáñïý âïóêïý, ðïõ ðáßæåé ôïí áõëü ôïõ
51
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 52
ðÜíù áðü ôï íåêñïôáöåßï, êáé ç óêçíÞ ôçò Áêñéâïýëáò, ðïõ ðáñáóýñåôáé áðü ôï ôñá-
ãïýäé ôïõ âïóêïý êáé ôéò ïìïñöéÝò ôçò æùÞò. Ìå ôï èÜíáôï ó÷åôßæåôáé ç åéêüíá ôçò ÷á-
ñïêáìÝíçò ìÜíáò, ðïõ âáäßæåé ó’ Ýíá ìáêÜâñéï ôïðßï ôï ïðïßï èõìßæåé Ýíôïíá èÜíá-
ôï, áëëÜ êáé ç åéêüíá ôïõ ðíéãìïý ôçò Áêñéâïýëáò.
2ç: Ìå ðïéá åðéìÝñïõò ðåñéóôáôéêÜ ðñïåôïéìÜæåôáé ï ðíéãìüò ôçò Áêñéâïýëáò,

þóôå íá ìç óõìâåß êáôÜ ôñüðï áõèáßñåôï;
ÁðÜíôçóç:
Ï ðíéãìüò ôçò Áêñéâïýëáò Ý÷åé ðñïåôïéìáóôåß áðü ôï óõããñáöÝá. Óôçí áñ÷Þ ôçí ðá-
ñïõóéÜæåé íá âãáßíåé êñõöÜ áðü ôï óðßôé ôçò, ãéá íá ðáßîåé óôç èÜëáóóá. Óôç óõíÝ÷åéá
öáßíåôáé íá ìáãåýåôáé áðü ôï ôñáãïýäé ôïõ âïóêïý êáé íá êáèõóôåñåß íá ãõñßóåé ðßóù.
Ç íý÷ôá ôçí ðñïëáâáßíåé êáé ôï êïñßôóé ÷Üíåé ôï äñüìï. Áíçóõ÷åß êáé æçôÜ âïÞèåéá áë-
ëÜ êáíåßò äåí ôçí áêïýåé, åíþ ôï óêïôÜäé áðëþíåôáé áðåéëçôéêü ãýñù ôçò. ¸ôóé, óå êÜ-
ðïéá óôéãìÞ ðïõ ðñïóðáèåß íá âñåé äéÝîïäï, ãëéóôñÜåé êáé ðíßãåôáé.
3ç: Ôï äéÞãçìá áñ÷ßæåé ìå ìïéñïëüãé (ôçò ãñéÜò Ëïýêáéíáò), êáé ôåëåéþíåé ìå

ìïéñïëüãé (ôçò Öþêéáò). Ðïéï ìåôáäßäåé éó÷õñüôåñç óõãêßíçóç; Ìðï-
ñåßôå íá åîçãÞóåôå ãéáôß;
ÁðÜíôçóç:
Ôï ìïéñïëüé ôçò öþêéáò óõãêéíåß ðåñéóóüôåñï ôïí áíáãíþóôç. Ãéáôß, Ý÷åé óêáôù-
èåß Üäéêá Ýíá ìéêñü ðáéäß êáé ãéáôß äå âñßóêåôáé êáíåßò íá ôï ìïéñïëïãÞóåé, ðáñÜ ìü-
íï ç öþêéá.
4ç: Óôï äéÞãçìá, ðñïò ôï ôÝëïò, ìåôÜ ôïí ðíéãìü ôçò Áêñéâïýëáò, ðáñáôç-
ñïýìå ôçí åðáíÜëçøç ôïõ ñÞìáôïò «åîçêïëïýèåé» ðïõ áíáöÝñåôáé êáôÜ
óåéñÜ óôç ãñéá-Ëïýêáéíá, óôç ãïëÝôôá, óôï âïóêü. Ðïéï íïìßæåôå üôé åß-
íáé ôï íüçìá áõôÞò ôçò åðáíÜëçøçò;
ÁðÜíôçóç:
Óêïðüò ôçò åðáíÜëçøçò áõôÞò åßíáé íá äçëùèåß ç óõíÝ÷éóç ôçò æùÞò, ôüóï óôç
÷áñïýìåíç üóï êáé óôçí ôñáãéêÞ ðëåõñÜ ôçò. Ôá âÜóáíá ôïõ êüóìïõ åîÜëëïõ äåí Ý-
÷ïõí ôåëåéùìü, üðùò ôïíßæåé êáé ï óõããñáöÝáò ìå ôïí ôåëåõôáßï óôß÷ï ôïõ ðïéÞìáôïò
ðïõ ðáñáèÝôåé.
5ç: Ðþò äéáãñÜöåôáé ç ìïñöÞ ôçò ãñéÜò Ëïýêáéíáò ìÝóá óôï äéÞãçìá
ÁðÜíôçóç:
Óôçí åíüôçôá áõôÞ.....................Ý÷ïõí ëõãßóåé»
Áðü: «Ó
52
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 53
6ç: Ç ãñéÜ Ëïýêáéíá ùò ôï ôÝëïò ôïõ äéçãÞìáôïò äåí áíôéëáìâÜíåôáé ôïí

ðíéãìü. Íïìßæåôå üôé áõôü åßíáé áñåôÞ Þ áäõíáìßá ôïõ äéçãÞìáôïò,
ÁðÜíôçóç:
Ôï üôé ç ãñéÜ Ëïýêáéíá äåí áíôéëáìâÜíåôáé ôïí ðíéãìü ôïõ êïñéôóéïý áðïôåëåß á-
ñåôÞ ãéá ôï äéÞãçìá, ãéáôß åíôåßíåé ôçí äñáìáôéêüôçôÜ ôïõ êáé êïñõöþíåé ôçí ôñáãéêÞ
åéñùíåßá.
7ç: Ôï äéÞãçìá ôåëåéþíåé ìå ôñüðï ü÷é ñåáëéóôéêü, áëëÜ ðïéçôéêü. Óôï äéÞ-
ãçìá ðñïûðÜñ÷ïõí ðïéçôéêÜ óôïé÷åßá ðïõ êïñõöþíïíôáé óôï ôÝëïò. Ðïéá
åßíáé áõôÜ;
ÁðÜíôçóç:
Ôá ðïéçôéêÜ óôïé÷åßá ðïõ êïñõöþíïíôáé óôï ôÝëïò åßíáé ç åéêüíá ôïõ âïóêïý ìå ôï
ìáãåõôéêü Üêïõóìá ôïõ áõëïý ôïõ, ðïõ ðáñáóýñåé ôï ìéêñü êïñßôóé, ï ëõñéêüò ôüíïò
ôïõ åðéëüãïõ, ç ãïëÝôá ðïõ óõíå÷ßæåé ôéò âüëôåò ôçò óôï ëéìÜíé, ï áõëüò ðïõ ðáýåé Ý-
íá ðïéìåíéêü ôñáãïýäé êáé ôï ìïéñïëüãé ôçò öþêéáò.
á. Ï ÐáðáäéáìÜíôçò Þôáí áðüêïóìïò, ìåëáã÷ïëéêüò êáé ïëéãáñêÞò.
â. Ôá äéçãÞìáôá ôïõ Ý÷ïõí Ýëëåéøç ëõñéóìïý.
ã. Ç öþêéá áíôéêáèéóôÜ ôïõò áíèñþðïõò êáé ìïéñïëïãåß ôçí Áêñéâïýëá.
ä. Ç ãñéÜ - Ëïýêáéíá äåí êáôÜëáâå ôé Ýãéíå ëüãù ôïõ Þ÷ïõ ôçò öëïãÝñáò.
å. Ï âïóêüò ðáßæåé ôçí öëïãÝñá ôïõ ãéáôß ôïõ ôï æÞôçóå ç ãñéÜ - Ëïýêáéíá.

Á Â
1. Ôï äéÞãçìá ìáò äßíåé á. ðáßîåé êïíôÜ óôçí ãéáãéÜ ôçò.
2. Ç ãñéÜ- Ëïýêáéíá åßíáé â. ç æùÞ óõíå÷ßæåôáé ðáñÜ ôá
üðïéá ðñïâëÞìáôá
3. Ï øáñÜò êáôáëáâáßíåé ã. ìéá ÷áñïêáìÝíç ãõíáßêá.
4. Ôï äéÞãçìá äåß÷íåé üôé ä. ôï ìïéñïëüãé ôçò öþêéáò.
5. Ç Áêñéâïýëá ðÜåé íá å. ðëçñïöïñßåò ãéá ôçí æùÞ ôçò
åðï÷Þò.
53
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 54
ÐÁÔÅÑÁ ÓÔÏ ÓÐÉÔÉ



Ðñüêåéôáé ãéá äéÞãçìá ðïõ ðñùôïäçìïóéåýôçêå óôá 1895, óôçí åöçìåñßäá «Á-
êñüðïëç». ÁíÞêåé óôá ëåãüìåíá «áèçíáúêÜ» äéçãÞìáôá ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç, ðïõ äå
äéáöÝñïõí éäéáßôåñá áðü ôá «óêéáèßôéêá». Áðëþò, ç äñÜóç ôïõò åîåëßóóåôáé óôçí ÁèÞ-
íá, áëëÜ ïé Þñùåò åßíáé öôù÷ïß êáé áðëïß Üíèñùðïé, ÷ùñßò ôßðïôå ôï áóôéêü óôç óõ-
ìðåñéöïñÜ ôïõò.
Ï óõããñáöÝáò ìáò ðáñïõóéÜæåé Ýíá ìéêñü öôù÷ïíôõìÝíï ðáéäÜêé ðïõ ðçãáßíåé íá

æçôéáíÝøåé ëßãï ëÜäé áðü ôïí ìðáêÜëç ôçò ãåéôïíéÜò. Óå üóïõò ôï ñùôïýóáí, ïìïëï-
ãïýóå ôç öôþ÷åéá ôçò ïéêïãÝíåéÜò ôïõ êáé ôüíéæå ðùò óôï óðßôé äåí åß÷áí ðáôÝñá. Ï á-
öçãçôÞò, ðïõ åßíáé êáé ï óõããñáöÝáò, ôï ëõðÞèçêå êáé ôïõ Ýäùóå ìéá ðåíôÜñá, ðïóü
óçìáíôéêü êáé ãéá ôïí ßäéï.
Ôï ðáéäß ôç äÝ÷ôçêå ìå ÷áñÜ êáé åõãíùìïóýíç, ãåãïíüò ðïõ ìáñôõñïýóå ôç ìå-
ãÜëç ôïõ öôþ÷åéá. Öôþ÷åéá, ðïõ áíôéìåôþðéæå êáé üëç ç óõíïéêßá. Ôá ðáéäéÜ ðÞãáéíáí
óõ÷íÜ ãéá øþíéá óôïí ìðáêÜëç êáé áõôüò - ôßìéïò Üíèñùðïò - ôá óõìðïíïýóå êáé Ý-
óôåëíå ìå êÜðïéïí õðÜëëçëü ôïõ ôá ðñÜãìáôá óôï óðßôé ôïõò. Ðïëëïß üìùò ôïí ó÷ï-
ëßáæáí áñíçôéêÜ êáé ôïí êáôçãïñïýóáí ðùò ôïõò Ýêëåâå. Êáíåßò äå óêåöôüôáí ðùò ôá
ðáéäéÜ ôïõò, ðåéíáóìÝíá ôá ßäéá, èá ðÞãáéíáí óáöþò ëåéøÜ ôá ðñÜãìáôá óôï óðßôé.
¼óï ãéá ôï áñ÷éêü ðáéäß ðïõ óõíÜíôçóå ï óõããñáöÝáò, Ýìáèå ðùò åß÷å ðÝíôå á-
äÝñöéá. Ï ðáôÝñáò ôïõ, ôåìðÝëçò êáé ìÝèõóïò, äåí åîáóöÜëéæå ôéò âáóéêÝò áíÜãêåò
54
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 55
ôçò ïéêïãÝíåéáò êáé ç ïéêïãÝíåéá æïýóå áðü üóá êÝñäéæå ç ìçôÝñá, ñÜâïíôáò ðïõêÜ-
ìéóá. ¼ìùò, êáèþò ç ïéêïãÝíåéá ôçò ìåãÜëùíå êáé åß÷å ðÜíôá Ýíá ìùñü íá èçëÜæåé,
äåí ìðïñïýóå íá äïõëåýåé ôüóï, þóôå íá ôïõò æåé. Áêüìá êáé ôç ñáðôïìç÷áíÞ ôçò Ý-
äùóå åíÝ÷õñï, ãéá íá ðëçñþóåé ôç ãÝííá ôïõ ðéï ìéêñïý ðáéäéïý. ¸ôóé, áíáãêÜóôçêå
íá äå÷ôåß ôéò ðïíçñÝò åðéóêÝøåéò ôïõ êïõìðÜñïõ, ðïõ Þôáí üìïñöïò êáé êõñßùò åõ-
êáôÜóôáôïò. Ï ðáôÝñáò, ýóôåñá áðü êÜðïéåò óêçíÝò æçëïôõðßáò, ôïõò åãêáôÝëåéøå ãéá
ôçí ðáëéÜ ôïõ öéëåíÜäá. ¼óï ãéá ôïí êüóìï, áõôüò ó÷ïëßáæå ôç ìçôÝñá, êáèþò äåí
ìðïñïýóå íá ðéóôÝøåé ðùò ç ßäéá ðáñÝìåíå ôßìéá ðáñÜ ôéò ðñïèÝóåéò ôïõ êïõìðÜñïõ.
ÔåëéêÜ, ôï æåõãÜñé ÷þñéóå, åíþ ï êïõìðÜñïò Ýöõãå áðïãïçôåõìÝíïò. Ç öôþ÷åéá
üìùò êáé ç äõóôõ÷ßá ôçò ïéêïãÝíåéáò ìåãÜëùíå êáé ôá ðáéäéÜ, üðùò áõôü ðïõ óõíÜ-
íôçóå ï óõããñáöÝáò, áíáãêÜæïíôáí íá æçôéáíåýïõí ëßãï ëÜäé Þ êáìéÜ ðåíôÜñá, áöïý
äåí õðÞñ÷å ðéá ï ðáôÝñáò íá ôá ðñïóôáôÝøåé.

1. ãõáëß: ãõÜëéíï ðïôÞñé Þ ìðïõêÜëé.
2. åíéáõôüò: ôï Ýôïò.
3. îßêéêá: ëåéøÜ óôï æýãé.
4. êñáéðÜëç: öïâåñü ìåèýóé.
5. åß÷å ðïëéôÝøåé ôïí êïõìðÜñïí: óõìðåñéöåñüôáí ìå äéðëùìáôßá óôïí êïõìðÜñï.
6. åñìÜñé: ôï íôïõëÜðé.
7. ôá óôáèìÜ: ôåìÜ÷éá áðü óßäåñï Þ ÷áëêü ìå ôá ïðïßá ãßíåôáé ç ìÝôñçóç ôïõ âÜñïõò
óôç æõãáñéÜ.

1ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï óõããñáöÝáò óêéáãñáöåß ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ ìéêñïý
ðáéäéïý. ÐáñïõóéÜæåôáé áöåëÝò êáé áèþï, áíýðïðôï íá êáôáíïÞóåé áêüìá ôçí
ôñáãéêÞ ôïõ èÝóç.
Ç óõìðüíïéá ãéá ôï ðáéäß åßíáé ôï êõñßáñ÷ï óõíáßóèçìá óôçí åíüôçôá áõôÞ. Ç äõ-
óôõ÷ßá ðïõ ôï ìáóôßæåé, ç öôþ÷åéá êáé ç åîáèëßùóç ôï áíáãêÜæïõí íá æçôéáíåýåé êáé
åêìçäåíßæïõí Ýôóé ôçí áîéïðñÝðåéÜ ôïõ êáé ôç äõíáôüôçôá íá æÞóåé ìéá êáëÞ æùÞ.
2ç åíüôçôá: Ï óõããñáöÝáò ðáñïõóéÜæåé ìå ôïí ðéï ðáñáóôáôéêü ôñüðï ôç öôþ÷åéá
êáé ôçí åîáèëßùóç ôùí áíèñþðùí ôçò óõíïéêßáò áõôÞò. Ç äõóôõ÷ßá ôïõò êáé ç á-
äõíáìßá ôïõò íá áíôéìåôùðßóïõí ôç æùÞ, áöïý ç ìïßñá ôïõò óôÝñçóå êÜèå äõíá-
ôüôçôá áíôßóôáóçò êáé èåôéêÞò äñÜóçò, ðñïêáëïýí ôçí áãáíÜêôçóÞ ôïõ, üôáí óõ-
íåéäçôïðïéåß ðùò êÜðïéïé Üëëïé åõçìåñïýí.
55
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 56
Åðßóçò, óêéáãñáöåß êáé ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ ðáíôïðþëç. Öáßíåôáé ùò ï Ýíôéìïò å-

ðáããåëìáôßáò, ðïõ áíôéìåôùðßæåé êáèçìåñéíÜ ôïí ðüíï êáé ôç äõóôõ÷ßá ôùí óõ-
ìðïëéôþí ôïõ, áëëÜ êáé ôçí êá÷õðïøßá ôïõò ãéá ôï ñüëï ôïõ, êá÷õðïøßá ðïõ ü-
ìùò áíôéìåôùðßæåé ìå óôùúêüôçôá.
3ç åíüôçôá: Ï ðáôÝñáò ðáñïõóéÜæåôáé ìÝèõóïò êáé ôåìðÝëçò, âÜñâáñïò áðÝíáíôé
óôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ, áöïý äå äéóôÜæåé íá ôïõò óôåñÞóåé áêüìá êáé ôï öáãçôü,
ðñïêåéìÝíïõ íá åîáóöáëßóåé ôç äéáóêÝäáóÞ ôïõ êáé ôéò êÜèå åßäïõò áóùôåßåò ôïõ.
ºóùò üìùò, íá ’íáé êé áõôüò èýìá ôçò áíÝ÷åéáò êáé ôçò áìïñöùóéÜò, ðïõ êáôñá-
êõëÜ üëï êáé ðåñéóóüôåñï óôï âïýñêï ôçò æùÞò, ôçí ïðïßá áðïäåéêíýåôáé áäý-
íáìïò íá áíôéìåôùðßóåé.
¼óï ãéá ôç ìÜíá, áõôÞ ðáñïõóéÜæåôáé ùò ç ðéï ôñáãéêÞ öéãïýñá ôïõ äéçãÞìáôïò.
Áðïôåëåß ôï ìïíáäéêü óôÞñéãìá ôçò ïéêïãÝíåéÜò ôçò áëëÜ êáé ðÜëé äåí ìðïñåß íá
äïõëÝøåé ðïëý êáé íá æÞóåé, ãéáôß ðÜíôá Ý÷åé êé Ýíá ìéêñü óôçí áãêáëéÜ.
4ç åíüôçôá: Ç ðáñïõóßá ôïõ êïõìðÜñïõ Ýñ÷åôáé íá åíôåßíåé ôá ðñïâëÞìáôá ôçò ïé-
êïãÝíåéáò. Ï ßäéïò ðáñïõóéÜæåôáé ùò éäéáßôåñá äõíáìéêüò ôýðïò, óõíçèéóìÝíïò
íá éêáíïðïéåß ôéò áðáéôÞóåéò ôïõ. ÖÝñåôáé óå üëïõò ìå åõãÝíåéá, ùò ðïëéôéêüò ðá-
ñÜãïíôáò ðïõ åßíáé óôïí ôüðï ôïõ, áëëÜ êáé ìå áîéïðñÝðåéá.
Ç ïéêïíïìéêÞ äõíáôüôçôá ôïõ êïõìðÜñïõ Ýñ÷åôáé óå áíôßèåóç ìå ôçí áèëéüôçôá ôçò
ïéêïãÝíåéáò êáé èÝôåé õðü áìöéóâÞôçóç ôçí áîéïðñÝðåéÜ ôçò êáé éäßùò ôçò ìÜíáò
ðïõ, ðáñüëç ôçí ðßåóç, áíôéóôÝêåôáé äéðëùìáôéêÜ óôéò áðáéôÞóåéò ôïõ êïõìðÜñïõ.
5ç åíüôçôá: Ç öôþ÷åéá êáé ç åîáèëßùóç äéÝëõóå ôçí ïéêïãÝíåéá, êáèþò áðïôåëåß ó÷å-
äüí ðÜíôá ôçí êýñéá áéôßá êïéíùíéêþí äéåíÝîåùí. Ïé Üíèñùðïé ÷Üíïõí ôçí áîéï-
ðñÝðåéÜ ôïõò, ãßíïíôáé ÷áìåñðåßò.
Ï ÐáðáäéáìÜíôçò óôï äéÞãçìá áõôü åßíáé âáèéÜ ñåáëéóôÞò, ãéáôß äåí êáôáãñÜöåé
áðëÜ ôá êïéíùíéêÜ öáéíüìåíá, áëëÜ ðáßñíåé èÝóç ðÜíù óå áõôÜ.
Ôï êåßìåíï ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óôéò áêüëïõèåò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «ÌÌðÜñìðá âÜëå ìïõ ëßãï ëáäÜêé ..... Äï ì’ êé Üëëç, ìðÜñìðá»: Ôï ðáé-
äÜêé æçôéáíåýåé ëÜäé áðü ôïí ìðáêÜëç.
2ç åíüôçôá: «ÄÄåí Þôï ôï ìüíïí ðáéäßïí ..... Êáé ðÜëéí ï ìðáêÜëçò Ýðôáéåí»: Ç ãåí-
íáéïøõ÷ßá ôïõ ìðáêÜëç.
56
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 57
Áëë’ áò åðáíÝëèù åéò ôï ðáéäßïí ..... êáé ç ìç÷áíÞ åêñáôÞèç»: Ôá ðñï-

3ç åíüôçôá: «Á
âëÞìáôá ôçò ïéêïãÝíåéáò.
Åéò ôïéáýôçí êáôÜóôáóéí Þôï ç ïéêßá ..... íá óå âÜëåé, íá óêïôùèåß»: Ôá
ó÷üëéá ôïõ êüóìïõ, êáé
ÌåôÜ ôåëåõôáßáí öïâåñÜí óêçíÞí ..... äåí Ý÷ïõìå ðáôÝñá óôï óðßôé»: Ç
åãêáôÜëåéøç ôçò ïéêïãÝíåéáò áðü ôïí ðáôÝñá.

1. ¾öïò: Ï óõããñáöÝáò ìå ëéôü ôñüðï êáé ìå öáíåñü ñåáëéóìü êáôïñèþíåé íá áé-
óèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôïõ êáé íá äéáãñÜøåé ôïõò ÷áñáêôÞñåò ôïõ.
2. Åéêüíåò: Ôá óðïõäáéüôåñá åêöñáóôéêÜ ôïõ ìÝóá åßíáé ïé åéêüíåò ðïõ äßíïíôáé ìá-
æß óáí ïëüêëçñåò óêçíÝò, üðùò åêåßíç ìå ôï ñáêÝíäõôï ðáéäÜêé íá æçôéáíåýåé óôï
ìðáêÜëéêï, ç óêçíÞ ôçò öôþ÷åéáò êáé ôçò ìéæÝñéáò óå ïëüêëçñç ôç óõíïéêßá, ç åé-
êüíá ôïõ Üóùôïõ ðáôÝñá, ôçò ìçôÝñáò ðïõ åñãÜæåôáé óêëçñÜ, ôïõ öôù÷ïý óðéôé-
êïý, ôïõ îõëïäáñìïý êáé ôçò æÞëåéáò.
3. Ëõñéêüôçôá: Ç ðéï ëõñéêÞ óêçíÞ åßíáé åêåßíç ôïõ èÜíÜôïõ ôïõ ìéêñüôåñïõ ðáéäé-
ïý ôçò ïéêïãÝíåéáò êáé ðïõ ï óõããñáöÝáò ôï ìåôáöÝñåé óå «êÞðïí áíèçñüí êáé
ùñáßïí ðåñéâïëÜêé».
4. ÅéñùíéêÝò åêöñÜóåéò: ÓçìáíôéêÝò åßíáé êáé ïé åéñùíåßåò ôïõ êåéìÝíïõ, üðùò:
«óõíÝâç íá åßìáé ðëïýóéïò ..... äé áìïéâÞò öéëïëïãéêÞò åñãáóßáò ðÝíôå åâäïìÜ-
äùí», «êáé ìåôÜ ðïëëÜ åóðåñéíÜ äåßðíá ..... îåíáêïéôÜæåé», «áõôü èá åéðåß ..... íá
óå âÜëåé íá óêïôùèåßò».
1ç: Áöïý ìåëåôÞóåôå á) ôï êïéíùíéêü ðåñéâÜëëïí óôï ïðïßï óõìâáßíïõí ôá

ðåñéóôáôéêÜ ðïõ áöçãåßôáé ï óõããñáöÝáò, â) ôá ðñüóùðá ðïõ êéíïýíôáé
óôï äéÞãçìá, ôïõò ôýðïõò ðïõ äéáãñÜöïíôáé êáé ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõò, ã)
ôéò êáôáóôÜóåéò ðïõ äéáìïñöþíïíôáé ìå ôçí ðïñåßá ôçò áöÞãçóçò, íá
óõæçôÞóåôå: á) Ãéá ôïí êïéíùíéêü ðñïâëçìáôéóìü ôïõ äéçãÞìáôïò. â) Ãéá
ôï ñåáëéóìü ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç.
ÁðÜíôçóç:
Áðü: «ÓÓôçí åíüôçôá áõôÞí ï óõããñáöÝáò...................ðÜíù óå áõôÜ»
57
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 58
2ç: ÏñéóìÝíïé êñéôéêïß êáôçãüñçóáí ôïí ÐáðáäéáìÜíôç ãéá ÷áëáñÞ óýíäå-

óç êáé ãéá Ýëëåéøç ó÷åäßïõ óôá äéçãÞìáôÜ ôïõ. Íá ðáñáêïëïõèÞóåôå ôçí
ôå÷íéêÞ ôçò áöÞãçóçò óôï óõãêåêñéìÝíï äéÞãçìá êáé íá äéáôõðþóåôå ôéò
äéêÝò óáò áðüøåéò ìå ôç óýíäåóç êáé ìå ôï ó÷Ýäéï.
ÁðÜíôçóç:
Áí ìåëåôÞóïõìå ðñïóåêôéêÜ ôï äéÞãçìá, èá ðñïóÝîïõìå ìéá áñéóôïôå÷íéêÞ ôå÷íéêÞ óôç
äïìÞ ôïõ. ×ùñßò áíáöïñÜ óå óõãêåêñéìÝíï ôüðï êáé ÷ñüíï, ôï äéÞãçìá îåêéíÜ áðü Ýíá ãå-
ãïíüò -ôï æçôéÜíåìá ôïõ ìéêñïý ðáéäéïý óôïí ìðáêÜëç-, óõíå÷ßæåé ôçí áíáöïñÜ ôïõ óå ãå-
ãïíüôá ðïõ ðñïçãÞèçêáí êáé åðéóôñÝöåé óôï áñ÷éêü èÝìá. Ìå ôï ó÷Þìá áõôü ôïõ êýêëïõ
ðñïêáëåß ôï åíäéáöÝñïí ôïõ áíáãíþóôç, êáèþò ðñï÷ùñåß ðéï Üìåóá óôçí ðåñéãñáöÞ ôùí
ãåãïíüôùí êáé ôç óêéáãñÜöçóç ôùí ÷áñáêôÞñùí ôïõ.
3ç: Íá âñåßôå óôï êåßìåíï ÷ùñßá ðïõ ìðïñïýí íá èåùñçèïýí áõôïâéïãñáöé-
êÜ óôïé÷åßá ôïõ óõããñáöåá.
ÁðÜíôçóç:
ÌÝóá áðü ôï êåßìåíï ìðïñïýìå íá áíôëÞóïõìå áõôïâéïãñáöéêÜ óôïé÷åßá ãéá ôïí
ÐáðáäéáìÜíôç. ¼ðùò, ôï üôé óý÷íáæå óå öôù÷ïãåéôïíéÝò êáé óõíáíáóôñåöüôáí ìå á-
ðëïúêïýò áíèñþðïõò. Åðßóçò, öáßíåôáé êé ï ßäéïò íá áíôéìåôùðßæåé ïéêïíïìéêÜ ðñï-
âëÞìáôá («Äåí Þôï ç ðñþôç öïñÜ üðïõ ôï Ýâëåðá ..... äï ì’ êé Üëëç ìðÜñìðá», «Óõ-
íÝâáéíå êáè’ åóðÝñáí ..... ôï ëéôüí äåßðíïí ìïõ»).
åò ëÜèïò(Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò).)
á) Ôï äéÞãçìá äçìïóéåýôçêå óôá 1903.
â) Ôï äéÞãçìá áíÞêåé óôá áèçíáúêÜ.
ã) Ôï ðáéäÜêé åßðå øÝìáôá ãéá íá åîáóöáëßóåé ôçí åëåçìïóýíç.
ä) Ç ìÜíá äåí õðÝêõøå óôéò ðïíçñÝò ðñïèÝóåéò ôïõ êïõìðÜñïõ.
å) Ï ðáôÝñáò ôïõ ìéêñïý Þñùá Ýêáíå êÜèå èõóßá ãéá ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ.
Á Â
1. Ï ìðáêÜëçò ôçò ãåéôïíéÜò á. ìå ôçí ìÜíá ôïõ êáé 5 áäÝëöéá.
2. Ôï ðáéäß æïýóå â. Ýíôïíç ëõñéêüôçôá.
3. Ï ðáôÝñáò ôïõ ã. ãéá íá æÞóåé ç ïéêïãÝíåéá ìå áîéïðñÝ-
ðåéá.
4. Ç ìÜíá êÜíåé êÜèå èõóßá ä. Þôáí öéëåýóðëá÷íïò.
5. Ôï äéÞãçìá Ý÷åé å. ôïõò åãêáôÝëåéøå óôçí ìïßñá ôïõò.
58
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 59
O ÐÁÔÏÕ×ÁÓ
ÉùÜííçò ÊïíäõëÜêçò
ÃåííÞèçêå óôç ÂéÜíï ôçò ÊñÞôçò, óôá 1861. Áðü íùñßò ãíþñéóå ðïëëÝò åðáíá-
óôÜóåéò - ðïõ åß÷áí ùò óôü÷ï ôçí Ýíùóç ôçò ÊñÞôçò ìå ôçí ÅëëÜäá - ãåãïíüò ðïõ ôïí
åðçñÝáóå éäéáßôåñá. Óðïýäáóå óôç ÖéëïóïöéêÞ Ó÷ïëÞ ôçò ÁèÞíáò, äåí ïëïêëÞñùóå
üìùò ðïôÝ ôéò óðïõäÝò ôïõ.
Óôç ëïãïôå÷íßá ðáñïõóéÜóôçêå ãéá ðñþôç öïñÜ ìå Ýíá äéÞãçìá ðïõ äçìïóéåýôç-
êå óôï ðåñéïäéêü «ÑáìðáãéÜò». Áó÷ïëÞèçêå êõñßùò ìå ÷ñïíïãñáöÞìáôá, ôá ïðïßá õ-
ðÝãñáöå ìå ôï øåõäþíõìï «ÄéáâÜôçò». Ôá Ýñãá ôïõ äéáêñßíïíôáé ãéá ôï êïìøü ðñï-
óùðéêü ýöïò ôïõò, ôï ÷éïýìïñ êáé ôçí ïîýôçôá ôçò ðáñáôÞñçóçò, ÷áñßóìáôá ðïõ ðá-
ñáôçñïýíôáé óôçí êõñßùò ëïãïôå÷íéêÞ ôïõ ðáñáãùãÞ. Ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé
ôá åîÞò: «ÄéçãÞìáôá», «Ï Ðáôïý÷áò», «Ïé ¢èëéïé ôùí Áèçíþí», «¼ôáí Þìïõí äÜóêá-
ëïò êáé ÜëëÜ äéçãÞìáôá» ê.ëð.
Ôá ðåñéóóüôåñá Ýñãá ôïõ Þôáí ãñáììÝíá óôçí êáèáñåýïõóá. ÐÝèáíå óôá 1920
óôï ÇñÜêëåéï ôçò ÊñÞôçò.

Ðñüêåéôáé ãéá áðüóðáóìá áðü ôï ïìþíõìï Ýñãï ôïõ óõããñáöÝá, ðïõ äçìïóéåý-
ôçêå óôï 1966. Áðïôåëåß ôç óçìáíôéêüôåñç øõ÷ïãñáößá êáé íåïåëëçíéêÞ çèïãñáößá
ìå èÝìá ðïõ åîåëßóóåôáé óôç ÂéÜíï ôçò ÊñÞôçò. ÌÜëéóôá, óôï ìõèéóôüñçìá õðÜñ÷ïõí
çèïãñáöéêÜ êáé ëáïãñáöéêÜ óôïé÷åßá, ëåðôïìÝñåéåò áðü ôç æùÞ óôçí ôïõñêïêñáôïý-
ìåíç ÊñÞôç.
Êåíôñéêüò Þñùáò åßíáé Ýíáò ðáñÜîåíïò Ýöçâïò, ðñùôüãïíïò êáé üëïò áõèïñìçôéóìü,
ðïõ ìðáßíåé îáöíéêÜ óôçí êïéíùíßá ôïõ ÷ùñéïý ôïõ ìå Ýíáí éäéüôõðï ôñüðï.

Ç îáöíéêÞ åìöÜíéóç ôïõ Ìáíüëç, ôïõ ãéïõ ôïõ ÓáúôïíéêïëÞ, Ýêáíå ìåãÜëç åíôýðù-
59
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 60
óç óôï ÷ùñéü. ¹ôáí ç ðñþôç öïñÜ ìåôÜ áðü ðÜñá ðïëëÜ ÷ñüíéá ðïõ Ýâëåðáí ôï
äåêáåîÜ÷ñïíï ôþñá ðáéäß êáé ôïõò öáéíüôáí ðáñÜîåíï ìå ôá ìåãÜëá ðüäéá êáé ÷Ý-
ñéá ôïõ, ôï áäÝîéï ðåñðÜôçìÜ ôïõ êáé ôçí ðåñßåñãç óõìðåñéöïñÜ ôïõ. ÌÜëéóôá, ç
ÓðõñéäïëåíéÜ, ç ìåãáëýôåñç êïõôóïìðüëá ôïõ ÷ùñéïý, ôïõ ’äùóå ôï ðáñáôóïýêëé
Ðáôïý÷áò. Ï Ðáôïý÷áò ëïéðüí, üðùò ôïí Ýìáèáí ðéá üëïé, ðñïêáëïýóå ôï ãÝëéï óå
üëïõò ìå ôéò ìåãÜëåò ôïõ ðáôïýóåò.
Ï ðáôÝñáò ôïõ áðïöÜóéóå íá ôïí óôåßëåé óôï ó÷ïëåßï, ìéá êáé Þôáí ðÜíôá ìå ôá
ðñüâáôá êáé äåí Þîåñå ãñÜììáôá. Ï äÜóêáëïò üìùò ÷ôõðïýóå áëýðçôá ôï äýóôõ÷ï
ðáéäß, ãéáôß äåí ìðïñïýóå íá áöïìïéþóåé ôéò ãíþóåéò êáé åêåßíï äåí Þèåëå íá îáíá-
ðÜåé óôï ó÷ïëåßï. ¼ìùò, ï ðáôÝñáò ôïõ åðÝìåíå. Ìéá ìÝñá üìùò, ï Ðáôïý÷áò äåí Ü-
íôåîå. ÐÝôáîå ôï âéâëßï ðÜíù óôï äÜóêáëï êáé ãýñéóå óôá âïõíÜ. Åêåß Ýíéùóå ðÜëé ÷á-
ñïýìåíïò êáé ëåýôåñïò, Ýíéùóå ðùò üëá ôá óôïé÷åßá ôçò öýóçò, ðïõ ôïí êáëïýóáí êï-
íôÜ ôïõò, ôïí êáëùóüñéæáí.
Ï ðáôÝñáò ôïõ åðÝìåíå íá ãõñßóåé ðßóù, áëëÜ ï Ðáôïý÷áò Þôáí áíÝíäïôïò. ¸ôóé
ðáñÝìåéíå óôá âïõíÜ êé åñ÷üôáí óå åðáöÞ ìüíï ìå Üëëïõò âïóêïýò êáé ôõñïêüìïõò.
Ôïõò áíèñþðïõò ãåíéêÜ ôïõò áðÝöåõãå êáé åß÷å ãßíåé Ýíá ìå ôá Üãñéá æþá. ÌÜëéóôá,
äåí êáôÝâáéíå óôï ÷ùñéü ïýôå ãéá íá åêêëçóéáóôåß. Ï öüâïò üìùò üôé äå èá ðÞãáéíå
óôïí ðáñÜäåéóï Þ üôé èá ôïýñêåõå ôïí Ýêáíå íá ðÜåé ôåëéêÜ êñõöÜ êÜðïéá óôéãìÞ, ãéá
íá ìåôáëÜâåé.
Óôç óõíÝ÷åéá, óðÜíéá åñ÷üôáí óôï ÷ùñéü êáé áíôéäñïýóå óå êÜèå ðñïóðÜèåéá êïé-
íùíéêïðïßçóÞò ôïõ. Ðáñüëá áõôÜ, ç ìçôÝñá ôïõ êáôüñèùóå íá ôïí öÝñíåé óôçí åê-
êëçóßá, áëëÜ êáé íá ôïí ìÜèåé íá ÷áéñåôÜåé óùóôÜ ôïõò óõíáíèñþðïõò ôïõ. Äåí Üñ-
ãçóå üìùò ç óôéãìÞ ðïõ ï Ðáôïý÷áò áðïìïíþèçêå ðÜëé óôï âïõíü êé åñ÷üôáí óôï
÷ùñéü ìüíï ãéá íá ìåôáëÜâåé.
ÊÜðïéá óôéãìÞ, óå Ýíá ãëÝíôé, ôïõ æçôÞèçêå íá óçêùèåß íá ÷ïñÝøåé. ÐïëëÝò öï-
ñÝò óôï ðáñåëèüí åß÷å áñíçèåß íá óõììåôÜó÷åé, ãéáôß öïâüôáí ðùò èá ôïí êïñüéäåõ-
áí ãéá ôï ÷ïñü ôïõ. ÅðåéäÞ üìùò ï ÔåñåñÝò îå÷þñéæå ìå ôï ôñáãïýäé ôïõ, èÝëçóå íá
ðÜñåé ìÝñïò óôï ÷ïñü. ÌÜëéóôá, ï èáõìáóìüò ôùí Üëëùí ôïõ Ýäùóå êïõñÜãéï ãéá íá
÷ïñåýåé áëëÜ êáé íá áðáíôÞóåé óå ìéá ìáíôéíÜäá ôïõ ÔåñåñÝ. ¼ëïé ðÞñáí ôï äéêü ôïõ
ìÝñïò, ãåãïíüò ðïõ Ýêáíå ôïí ÔåñåñÝ íá åêíåõñéóôåß. Ï Ìáíüëçò ðÜíôùò, èá óõíÝ-
÷éæå ôï ÷ïñü ôïõ, áí äåí åìöáíßæïíôáí ôüôå ðÝíôå Ôïýñêïé.
Ïé Ôïýñêïé æÞôçóáí ìå áõèÜäåéá íá ÷ïñÝøïõí áëëÜ ï Ðñïåóôüò ÁÝñáò ôïõò ôüíéóå
ðùò äåí ìðïñïýóáí, áöïý äåí åß÷áí ôéò ãõíáßêåò ôïõò ìáæß. Ïé Ôïýñêïé üìùò åðÝìå-
íáí. Ôüôå, ï Ðáôïý÷áò åðéôÝèçêå óôï ÓáìðñÞ êáé ôïõ Ýóðáóå ôï êåöÜëé, ãåãïíüò ðïõ
Ýêáíå ôïõò Üëëïõò íá ôñáðïýí óå öõãÞ. Ï èáõìáóìüò ðéá üëùí, áêüìç êáé ôçò Óðõñé-
60
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 61
äïëåíéÜò, ãéá ôïí Ìáíüëç, Þôáí Ýêäçëïò. Åêåßíïò üìùò, óêåöôüôáí ôç Æåñâïõäïðïý-
ëá, ðïõ ôüóï ôïí åíôõðùóßáóå. Ôçí Üëëç ìÝñá ðñïóðÜèçóáí íá ôïí óõëëÜâïõí.
Åêåßíïò üìùò åðéôÝèçêå óôïõò ÷ùñïöýëáêåò êáé Ýâñéóå ôïõò Áëâáíïýò. Ðñéí öý-
ãåé ãéá ôá âïõíÜ, åîïìïëïãÞèçêå óôç Æåñâïýäáéíá ôïí ÝñùôÜ ôïõ ãéá ôçí êüñç ôçò,
÷ùñßò âÝâáéá íá ãíùñßæåé ðùò ç ÌáñãÞ äåí ôïí Þèåëå.
1. üóï í’ áíôñïðáôÞóåé: ìÝ÷ñé ðïõ íá ìðåé óôçí áíôñéêÞ çëéêßá.

2. øåãáäéÜóôñá: êïõôóïìðüëá.
3. äéóôáýñé: óôáõñïäñüìé.
4. öõëëÜäá: âéâëßï ëáúêïý Þ ìáèçôéêïý ðåñéå÷ïìÝíïõ.
5. ïßóôñïò: áëïãüìõãá.
6. êáôÝò (êáôÝ÷åéò): îÝñåéò.
7. éëáñüôåñïí: ðéï ÷áñïýìåíï.
8. ìÜãïò: ôï ðáñáôóïýêëé ôïõ ÔåñåñÝ.
9. ïé Áñíáïýôåò: ïé Áëâáíïß (ìåôáöïñéêÜ ïé Üîåóôïé).
1ç åíüôçôá: ¹äç áðü ôçí ðñþôç åíüôçôá, ï óõããñáöÝáò óêéáãñáöåß ôï ÷áñáêôÞñá

ôïõ ÞñùÜ ôïõ. Ï Ìáíüëçò ðáñïõóéÜæåôáé ùò Ýíá áäÝîéï êáé åõåñÝèéóôï ðáéäß ðïõ
ðñïêáëåß ìå ôéò åíóôéêôþäåéò áíôéäñÜóåéò ôïõ ôçí ðåñéÝñãåéá üëùí. ÁðïìïíùìÝ-
íïò áðü ôïí êüóìï, áéóèÜíåôáé Üâïëá ìÝóá óôï ÷ùñéü êáé äåí ìðïñåß íá ëåé-
ôïõñãÞóåé ìå üëïõò ôïõò Üëëïõò ãýñù ôïõ.
Ï óõããñáöÝáò áíôéìåôùðßæåé ìå óõìðÜèåéá ôïí ÞñùÜ ôïõ. ÁíôéëáìâÜíåôáé ôç äõ-
óêïëßá êïéíùíéêïðïßçóÞò ôïõ.
×áñáêôçñéóôéêÞ ìïñöÞ óå üëï ôï ðïßçìá åßíáé êáé ç ÓðõñéäïëåíéÜ. Åßíáé ç êïõ-
ôóïìðüëá, åêåßíç ç öéëïðåñßåñãç ðïõ ôñÝöåôáé âãÜæïíôáò ðáñáôóïýêëéá óå ü-
ëïõò êáé âÝâáéá äçìéïõñãåß áñêåôÜ ðñïâëÞìáôá óôïõò Üëëïõò, ÷ùñßò íá ôï óõ-
íåéäçôïðïéåß.
2ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï ÊïíäõëÜêçò êáõôçñéÜæåé ôïí ôñüðï ëåéôïõñãßáò ôïõ ó÷ï-
ëåßïõ ôüôå. Ðéóôåõüôáí ðùò ç ìÜèçóç ðçãÜæåé áðü ôï îýëï êáé ôï âáóáíéóìü ôïõ ðáé-
äéïý êáé üôé ìüíï ôá ìÝôñá áõôÜ ìðïñïýí íá åìðíåýóïõí ôï óåâáóìü ãéá ôï ó÷ïëåßï.
ÌÜëéóôá, ï éåñùìÝíïò - äÜóêáëüò ðáñïõóéÜæåôáé ùò éäéáßôåñá áõôáñ÷éêüò êáé âÜ-
íáõóïò, áäéÜöïñïò ïõóéáóôéêÜ ãéá ôá ðáéäéÜ ðïõ åß÷å õðü ôçí åõèýíç ôïõ.
61
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 62
3ç åíüôçôá: Ï Ðáôïý÷áò âñßóêåé ôçí åëåõèåñßá ôïõ óôá âïõíÜ. Ôï ãåãïíüò áõôü ôïõ
ðñïêáëåß áíåßðùôç ÷áñÜ, êáèþò ï ÷þñïò áõôüò Ýðáéîå ôïí êáèïñéóôéêü ñüëï óôç
æùÞ ôïõ. Ç öýóç åßíáé áðëÞ áðïäÝ÷åôáé ôï êÜèå óðëÜ÷íï ôçò, üðùò ôïí Ðáôïý÷á,
ðïõ âñßóêåé êáôáöýãéï óå áõôÞí, áðïäéùãìÝíïò áðü ôçí Üãíïéá êáé ôçí áäéáöïñßá
ôùí Üëëùí, áðü ôçí áäõíáìßá ôïõò íá âñïõí ôïí êáôáëëçëüôåñï ãé’ áõôüí ôñüðï,
þóôå íá åíôá÷èåß ïìáëÜ óôï êïéíùíéêü óýíïëï.
4ç åíüôçôá: Ç áíôßäñáóç ôïõ Ðáôïý÷á åßíáé ðåéóìáôéêÞ. ËïãéêÞ üìùò, áí óêåöèåß
êáíåßò ðüóï èá ôïí ðëÞãùóå ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ êüóìïõ. ÐñÜãìáôé, ï êïéíùíé-
êüò ðåñßãõñïò ìå ôç óêùðôéêÞ ôïõ äéÜèåóç èá ðáßîåé óçìáíôéêü ñüëï óôç æùÞ ôïõ
Ðáôïý÷á.
5ç åíüôçôá: Óõãêßíçóç ðñïêáëåß ç ðñïóðÜèåéá ôçò ìçôÝñáò ôïõ Ðáôïý÷á íá ôïí å-
íôÜîåé óôçí êïéíùíßá áëëÜ êáé ôïõ ßäéïõ, üôáí, ðáñÜ ôïí êáôáôñåãìü ôïõ êüóìïõ,
ðñïóðáèåß íá äéáôçñÞóåé ôïõëÜ÷éóôïí ôçí åðáöÞ ôïõ ìå ôç èñçóêåßá.
Åíüôçôá 6ç: Óôçí åíüôçôá áõôÞ öáßíåôáé ï Ðáôïý÷áò íá åíôÜóóåôáé üëï êáé ðåñéóóü-
ôåñï óôï êïéíùíéêü óýóôçìá. ÐáñïõóéÜæåôáé öéëüôéìïò êáé åõáßóèçôïò, ôüóï þóôå
íá èÝëåé íá äéáêñéèåß êáé íá îåöýãåé áðü ôçí áðïìüíùóç êáé ôçí ðåñéèùñéïðïßç-
óç óôçí ïðïßá åß÷å ðåñéÝëèåé. ÌÜëéóôá, ç áíáãíþñéóç ôùí Üëëùí ôïí ãåìßæåé áõôï-
ðåðïßèçóç êáé ôïõ åìðíÝåé çñùúêÜ óõíáéóèÞìáôá.
Åíüôçôá 7ç: Ç ëåâÝíôéêç êáé äõíáìéêÞ áíôßäñáóç ôïõ Ðáôïý÷á ðñïêáëåß ôï èáõìáóìü
ôïõ áíáãíþóôç. Ï Ðáôïý÷áò êáôÜöåñå ü÷é áðëÜ íá áöïìïéþóåé ôïõò êïéíùíéêïýò
êáíüíåò áëëÜ êáé íá ôïõò åíóôåñíéóôåß êáé íá ôïõò õðåñáóðéóôåß.
Ôï êåßìåíï áõôü ìðïñïýìå íá ôï ÷ùñßóïõìå óôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «ÔÔï ãåãïíüò ôçò çìÝñáò óôï ÷ùñéü ..... ôïõ êáôáðëçêôéêïý åêåßíïõ åöÞ -
âïõ»: ðñþôç åìöÜíéóç ôïõ Ìáíüëç óôï ÷ùñéü.
2ç åíüôçôá: «ÏÏ Ìáíüëçò ,.... åõñßóêåôï åéò ôçí ìÜíäñáí ôïõ ðáôñüò ôïõ»: Ï Ìáíü-
ëçò óôï ó÷ïëåßï.
3ç åíüôçôá: «¼¼ôáí Ýöôáóåí åêåß åðÜíù ..... èá ôïõ ôïí åóõãýñéæáí êáëÜ ìå ôá äüíôéá
ôïõò»: Ôï öïâéóìÝíï ðáéäß êáôáöåýãåé ðÜëé óôï âïõíü.
4ç åíüôçôá: «ÙÙò ðñïÝâëåðåí ï Ìáíüëçò ..... åðéôÝëïõò óõãêáôÝíåõóåí»: Ï Ìáíüëçò
ðñïóåããßæåé ôç èñçóêåßá.
62
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 63
Åéò ôï ÷ùñéü êáôÝâç íý÷ôá ..... áëë’ áìÝóùò áíå÷þñåé»: Íõ÷ôåñéíÝò åðé-
óêÝøåéò óôï ÷ùñéü.
Êáô’ åðáíÜëçøéí ..... ôçí ðñïóï÷Þí ôïõ Ìáíüëç êáé ôùí Üëëùí»: Ï Ìá-
íüëçò óõììåôÝ÷åé óôï ãëÝíôé.
ÐÝíôå Ôïýñêïé ..... íá âãïõí ôá ìÜôéá óïõ!»: Ï Ìáíüëçò áíôéìåôùðßæåé
ôïõò Ôïýñêïõò.

1. Åéêüíåò: Ï óõããñáöÝáò êáôïñèþíåé íá áéóèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôïõ ÷ñçóéìïðïé-
þíôáò ðïéêßëá åêöñáóôéêÜ ìÝóá, üðùò ÷áñáêôçñéóôéêÝò ãéá ôçí ðáñáóôáôéêüôçôÜ
ôïõò åéêüíåò: ç åéêüíá ôïõ Ìáíüëç, üôáí ðñùôïðáñïõóéÜóôçêå óôï ÷ùñéü, ç åé-
êüíá ôïõ ó÷ïëéêïý ðåñéâÜëëïíôïò, ç åéêüíá ôçò æùÞò ôïõ Ðáôïý÷á óôï âïõíü,
óôçí åêêëçóßá, óôï ãëÝíôé, óôç óõìðëïêÞ ôïõ ìå ôïõò Ôïýñêïõò.
2. ÌåôáöïñÝò: «åß÷å ãßíåé æþïí ìå ôá æþá», «ðáñÞãáãå ðëÞììõñáí öáéäñüôçôïò»,
«îýëïí áðåëÝêçôïí».
3. Ðáñïìïéþóåéò: «Ýêáíå óáí áãñéüãáôïò», «åâÜäéæåí ùò óôñáâüò», «èá å÷ïñïðÞäá
ùò ôñåëüò», «Þôï åëåýèåñïò, üðùò ôá ðïõëéÜ ðïõ åðåôïýóáí ãýñù ôïõ».
4. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «ìå ãåíéêüí êùäùíéóìüí åöáßíïíôï ùò íá åüñôáæïí ôçí å-
ðÜíïäüí ôïõ», «ôá æùíôáíÜ, ôá Üøõ÷á ôïõ åãåëïýóáí ìå óôïñãÞ».
1ç: Ðþò ðáñïõóéÜæåé ï ÊïíäõëÜêçò ôïí ÞñùÜ ôïõ óôï ðñþôï áðüóðáóìá
êáé ðþò óôï äåýôåñï; Ôé ðáñáôçñåßôå;
ÁðÜíôçóç:
¹äç áðü ôçí ðñþôç åíüôçôá....................êïéíùíéêïðïéÞóÞò ôïõ»
Áðü: «¹
2ç: Ãéáôß êáôÜ ôç ãíþìç óáò ï Ìáíüëçò äåí Ýðáéñíå ôá ãñÜììáôá; Ôïõ Ýëåé-
ðå ç íïçìïóýíç Þ ãéá Üëëïõò ëüãïõò êáé ðïéïýò;
ÁðÜíôçóç:
Áðü: «ÓÓôçí åíüôçôá....................õðü ôçí åõèýíç ôïõ»
3ç: Ðïéá Þôáí ôá âÞìáôá êïéíùíéêÞò ðñïóáñìïãÞò ôïõ Ìáíüëç, üðùò öáß-
íïíôáé óôï ðñþôï áðüóðáóìá;
63
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 64
ÁðÜíôçóç:
Ôá âÞìáôá ôçò êïéíùíéêÞò ðñïóáñìïãÞò ôïõ Ìáíüëç öáßíïíôáé ìå ôéò ëÝîåéò «âáè-
ìçäüí» êáé «âáèìéáßá». ÐñÜãìáôé, ìå áñãÜ âÞìáôá óõíôåëåßôáé ç êïéíùíéêïðïßçóÞ
ôïõ. Áñ÷éêÜ, ðçãáßíåé íý÷ôá óôï ÷ùñéü ãéá íá êïéíùíÞóåé ôçí Üëëç ìÝñá êáé íá îáíá-
ãõñßóåé áìÝóùò óôï âïõíü. ¼ëï ôï ÷ñüíï êáôÝâçêå äõï ôñåéò öïñÝò, ãéá íá êïéíù-
íÞóåé áëëÜ ìåôÜ áðü ôéò óõìâïõëÝò ôçò ìçôÝñáò ôïõ êáé ôéò ðáñïôñýíóåéò ôçò, ìáèáß-
íåé íá ÷áéñåôÜ óùóôÜ ôïõò óõã÷ùñéáíïýò ôïõ.
4ç: Ôé ðáñáêßíçóå ôï Ìáíüëç íá ìðåé óôï ÷ïñü êáé ôé ãéá íá ôñáãïõäÞóåé;

ÁðÜíôçóç:
Óôçí åíüôçôá 6 öáßíåôáé......................õðåñáóðéóôåß»
Áðü: «Ó
5ç: Ðþò öÝñèçêå ï Ìáíüëçò êáôÜ ôç óõìðëïêÞ êáé ðþò Ýíéùèå ìåôÜ áðü
áõôÞ;
ÁðÜíôçóç:
6ç: Ìðïñïýìå íá ÷áñáêôçñßóïõìå ôï Ýñãï ùò çèïãñÜöçìá êáé ãéáôß;

ÁðÜíôçóç:
Ôï Ýñãï ìðïñåß íá ÷áñáêôçñéóôåß ùò çèïãñÜöçìá, ãéáôß ï óõããñáöÝáòôïõ äßíåé
ìåãáëýôåñç âáñýôçôá óôï Þèïò ôùí çñþùí ôïõ, åíþ ïé ÷áñáêôÞñåò ðïõ ðåñéãñÜöåé
åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêïß ôçò êïéíùíéêÞò ðñáãìáôéêüôçôáò ôïõ êáéñïý ôïõ.
7ç: Ðïéá åßíáé ç ãëþóóá ôçò áöÞãçóçò êáé ôùí äéáëïãéêþí ìåñþí êáé ðïéï
áðïôÝëåóìá äçìéïõñãåß;
ÁðÜíôçóç:
Ç ãëþóóá ôçò áöÞãçóçò åßíáé ç êáèáñåýïõóá, åíþ ôùí äéáëïãéêþí ìåñþí ç ëáú-
êÞ, ìå êñçôéêïýò éäéùìáôéóìïýò. Ôï áðïôÝëåóìá åßíáé óçìáíôéêü, ãéáôß ç êáèáñåýïõ-
óá ðåôõ÷áßíåé ìå ôçí ðáñáóôáôéêüôçôÜ ôçò íá áðïäþóåé ôçí ðåñéãñáöÞ ôùí ãåãïíü-
ôùí, åíþ ç äçìïôéêÞ ôï ÷áñáêôÞñá ôùí çñþùí ìå öõóéêü ôñüðï.
á) Ï ÊïíäõëÜêçò Ýãñáøå ôá äéçãÞìáôÜ ôïõ óôç äçìïôéêÞ.
64
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 65
â) Ôï äéÞãçìá áíáöÝñåôáé óå êÜðïéá ðåñéóôáôéêÜ óôçí ÁèÞíá.

ã) Ï Ðáôïý÷áò ðñïôéìÜ ôá âïõíÜ áðü ôçí æùÞ óôï ÷ùñéü.
ä) Óôï ôÝëïò åðéóôñÝöåé óôá âïõíÜ ðáñÜ ôïí Ýñùôá ôïõ.
å) Ï äÜóêáëïò íïéÜæåôáé õðåñâïëéêÜ ãéá ôïõò ìáèçôÝò ôïõ.

Á Â
1. Ï Ðáôïý÷áò åßíáé Ýíáò á. ãéá üëïõò ôïõò óõã÷ùñéáíïýò.
2. Ï ÔåñåñÝò åßíáé éêáíüôáôïò â. óôç ÂéÜíï ôçò ÊñÞôçò.
3. Ï ÊïíäõëÜêçò ãñÜöåé Ýñãá ã. óôçí äçìéïõñãßá ìáíôéíÜäùí.
4. Ç ÓðõñéäïëåíéÜ âãÜæåé ä. ìå ÷éïýìïñ êáé ïîýôçôá ðáñáôÞñçóçò.
ðáñáôóïýêëéá
5. Ôï èÝìá ôïõ Ýñãïõ åîåëßóóåôáé å. Üíèñùðïò ôïõ âïõíïý.

Ï ðáôÝñáò ôïõ Ðáôïý÷á èÝëåé ï ãéïò ôïõ:
á) íá ãßíåé äéêçãüñïò.
â) íá ðáñáìåßíåé âïóêüò.
ã) íá ðáíôñåõôåß óôï ÑÝèõìíï.
ä) íá ìÜèå ãñÜììáôá.

Ï Ðáôïý÷áò ÷ïñåýåé:
á) ùò áíôßäñáóç óôïí ÔåñåñÝ.
â) ãéá íá åíôõðùóéÜóåé ôïõò ÷ùñéáíïýò.
ã) ãéá íá æçëÝøåé ç ÌáñãÞ.
ä) ãéá íá áðïóôïìþóåé ôçí ÓðõñéäïëåíéÜ.
Á Â
1. ç æùÞ ôïõ Ðáôïý÷á óôï âïõíü á. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
2. «îýëïí áðåëÝêçôïí» â. ðñïóùðïðïßçóç.
3. «Ýêáíå óáí áãñéüãáôïò» ã. ìåôáöïñÜ.
4. Ôï ÷ôýðçìá ôïõ ðïäéïý ä. ïðôéêÞ åéêüíá.
ôïõ Ðáôïý÷á, üôáí ÷ïñåýåé
5. «ùò íá åüñôáæáí ôçí åðÜíïäüí ôïõ» å. ðáñïìïßùóç.
65
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 66
ÔÁ ÔÕÖËÏÐÏÍÔÉÊÁ
ÁíäñÝáò Êáñêáâßôóáò

ÃåííÞèçêå óôçí Çëåßá, óôá 1866. Óðïýäáóå éáôñéêÞ óôï ÐáíåðéóôÞìéï Áèçíþí
êáé åñãÜóôçêå ùò ãéáôñüò óå êáñÜâéá. Ôá ôáîßäéá ôïõ ðñïóÝöåñáí ðïëýôéìåò åìðåé-
ñßåò, ôéò ïðïßåò êáôáãñÜöåé óôï Ýñãï ôïõ.
Óôç ëïãïôå÷íßá ðáñïõóéÜóôçêå ãéá ðñþôç öïñÜ ìå äéçãÞìáôá ðïõ äçìïóéåýôçêáí
óôï ðåñéïäéêü «ÅâäïìÜäá», óôá 1885. ¸ãñáøå êõñßùò äéçãÞìáôá, ìå ðéï óçìáíôéêÜ ôá
åîÞò: «Ï ÆçôéÜíïò», «Ç ËõãåñÞ», «Ëüãéá ôçò Ðëþñçò», «ÄéçãÞìáôá ôïõò Ãõëéïý» ê.ë.ð.
Ï Êáñêáâßôóáò åßíáé ï ìåãÜëïò ðáôñéþôçò, ï ãíÞóéïò ¸ëëçíáò ðïõ êëáßåé êáé ï-
äýñåôáé ãéá ôïí îåðåóìü ôïõ íåïåëëçíéêïý êüóìïõ. Ãéá ôïýôï ôïí îåðåóìü èá áãùíé-
óôåß ìå ôçí ðåæïãñáößá ôïõ, åðéóçìáßíïíôáò ôá ìåãÜëá åëáôôþìáôá ôçò öõëÞò, öõóé-
êÜ Þ åðßêôçôá, ãéá íá óõìâÜëåé óôçí áíáìüñöùóç ôïõ ðñïãïíéêïý êÜëïõò. Åßíáé ï
óõããñáöÝáò ôïõ ëáïý, ôïõ áíèñþðéíïõ ìü÷èïõ áëëÜ êáé ï óôï÷áóôÞò êáé ïñáìáôé-
óôÞò õøçëþí éäåþí.
ÐÝèáíå óôçí ÁèÞíá, óôá 1922.

Ðñüêåéôáé ãéá äéÞãçìá ðïõ åíôÜóóåôáé óôç óõëëïãÞ «ÐáëéÝò ÁãÜðåò», ç ïðïßá äç-
ìïóéåýôçêå óôá 1892. Ï óõããñáöÝáò ðåñéãñÜöåé óå áõôü ôï ìü÷èï êáé ôçí ïäýíç ôùí
áíèñþðùí ôçò óôåñéÜò êáé éäßùò ôç äýóêïëç æùÞ ôùí ãåùñãþí ôïõ Èåóóáëéêïý êÜìðïõ.

Ï áöçãçôÞò ðáñïõóéÜæåôáé íá ôáîßäåýåé áðü ôï Êéóåñëß ðñïò ôç ËÜñéóá. Ï áãùãéÜôçò
ôïõ ôïý ôïíßæåé ðüóï äýóêïëç åßíáé ç ãåùñãéêÞ æùÞ. áöïý üëïé - áöÝíôçò, åðéóôÜôçò, áñ-
÷éöýëáêáò, áãñïöýëáêáò. æþá êáé êõñßùò ïé ôõöëïðüíôéêåò - áñðÜæïõí ôïí êáñðü ôïõ
ãåùñãïý êáé æïõí áðü ôï ìü÷èï ôïõ. ÈõìÜôáé ìÜëéóôá ðùò, üôáí äïýëåõå ðáëéÜ óôï êôÞ-
66
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 67
ìáôá ôïõ ÏóìÜí ÁãÜ óôï ÔïôÜñé, ç ãç ôïõ Ýäéíå éêáíïðïéçôéêÞ óïäåéÜ, áí êáé ï áöÝíôçò
ôïõ Ýðáéñíå áñêåôÜ. ¼ìùò, áðü ôï 1863 êáé ìåôÜ Ýðåóáí üñíéá êáé áêñßäåò ðïõ êáôÝ-
óôñåøáí ôç óïäåéÜ êáé Ýöåñáí öïâåñÞ ðåßíá.
Ôüôå Þñèáí êáé ïé ôõöëïðüíôéêåò, ãéá íá ïëïêëçñþóïõí ôçí åéêüíá ôçò êáôáóôñï-
öÞò. Áí êáé ïé ðéóôïß Ýêáíáí ëéôáíåßåò, äåí êáôÜöåñáí íá ôïõò äéþîïõí. Ìüíï ÷Üñç óôï
èáõìáôïõñãü íåñü ðïõ Ýöåñáí ïé Ôïýñêïé áðü ôçí ÁíáôïëÞ óþèçêáí.
¼ìùò, ç êáôáóôñïöÞ ðïõ åß÷å ãßíåé, äå ãéíüôáí íá áíáêÜìøåé êáé Ýôóé áíáãêÜ-
óôçêå ï ßäéïò íá ãßíåé áãùãéÜôçò, åíþ êáé ðïëëïß Üëëïé, üðùò áõôüò, Ý÷áóáí ôç ãç
ôïõò. ËõðçìÝíïò ìå ôç èýìçóç üëùí üóùí Ý÷áóå, ï áãùãéÜôçò îåóðÜ óôï ôÝëïò óôï
æþï ôïõ êáé ôï ÷ôõðÜ, áíáãêÜæïíôÜò ôï íá ðÜåé ðéï ãñÞãïñá.
1. êáìðßóïé: ïé êÜôïéêïé ôïõ êÜìðïõ. 2. ìðéóôåìÝíïò: ï Ýìðéóôïò ôïõ áöåíôéêïý.

3. êÜñá: êáýóùíáò. 4. øéøéëßæåôáé: øéèõñßæåôáé.
5. êáìáôÜñïé: äïõëåõôÜäåò ôïõ êÜìðïõ.6. ïìðñßæù: óêïôåéíéÜæù, äáêñýæù.
1ç åíüôçôá: ¹äç áðü ôçí áñ÷Þ ôïõ äéçãÞìáôïò äçìéïõñãïýíôáé äéÜöïñá óõíáéóèÞ-
ìáôá óôïí áíáãíþóôç áðü ôï êýñéï ðñüóùðï ôïõ äéçãÞìáôïò, ôïí áãùãéÜôç. Óõ-
ãêåêñéìÝíá, áéóèÜíåôáé êáíåßò ïßêôï ãéá ôïí êáôáðéåóìÝíï áõôü ÷ùñéêü, ðïõ åê-
öñÜæåôáé ìå ìéá ÷áñáêôçñéóôéêÞ äïõëïðñÝðåéá, êáèþò âëÝðåé ôçí áèëéüôçôÜ ôïõ
ðåñéóóüôåñï óôá ôõöëïðüíôéêá ðáñÜ óôï ßäéï ôï êïéíùíéêü óýóôçìá.
2ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ áðïêáëýðôåôáé ÷áñáêôçñéóôéêÜ ç ðñüèåóç ôïõ óõã-
ãñáöÝá íá áðïäþóåé ôç óêëçñÞ æùÞ ôùí ãåùñãþí êáôÜ ôçí åðï÷Þ ôçò ôóéöëéêï-
êñáôßáò óôç Èåóóáëßá. Ôï êïéíùíéêü óýóôçìá åßíáé êáôáðéåóôéêü, êáèþò áðï-
êëåßåé êÜèå öéëåëåýèåñç óêÝøç êáé äñÜóç êáé åðéâÜëëåé Üèëéåò óõíèÞêåò äéá-
âßùóçò óôïõò ãåùñãïýò êáé ãåíéêÜ óå üëïõò ôïõò öôù÷ïýò êáé áäýíáìïõò.
ÐáñÜëëçëá, êáõôçñéÜæïíôáé ç áâïõëßá ãéá äñÜóç, ç èñçóêïëçøßá êáé ç äåéóé-
äáéìïíßá, êáôáóôÜóåéò ðïõ êñáôïýí ðåñéóóüôåñï äÝóìéïõò ôïõò áíèñþðïõò êáé
ôïõò áðïêëåßïõí áðü êÜèå ðåñßðôùóç áíôßóôáóçò êáé áðáßôçóçò åíüò óõóôÞìá-
ôïò äéêáéïóýíçò êáé éóïôéìßáò óôç ìåôá÷åßñéóç.
Ï Üíèñùðïò ðïõ æåé ìÝóá óå Ýíá ôÝôïéï êáôáðéåóôéêü óýóôçìá, ðïõ äÝ÷åôáé ðéÝóåéò
êáé ôïí åîåõôåëéóìü åßíáé ëïãéêü íá äçìéïõñãåß Ýíá ÷áñáêôÞñá óêëçñü. ¸ôóé åßíáé
êáé ï áãùãéÜôçò ôïõ äéçãÞìáôïò, ðïõ èñçíåß ðåñéóóüôåñï ãéá ôá æþá ôïõ ðáñÜ ãéá
ôá ðáéäéÜ ôïõ. ÅîÜëëïõ, ôá æþá Ý÷ïõí ìåãáëýôåñç áîßá ãé’ áõôüí, êáèþò åîáóöáëß-
67
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 68
æïõí ôç äéáâßùóç ãéá ôïí ßäéï áëëÜ êáé ãéá ôçí õðÜëïéðç ïéêïãÝíåéÜ ôïõ. ×ùñßò ôá
æþá äå èá ìðïñåß íá æÞóåé ïýôå ï ßäéïò, áëëÜ ïýôå êáé êáíÝíá áðü ôá ðáéäéÜ ôïõ.
Ãéá ôïí Üíèñùðï ëïéðüí áõôüí, áëëÜ êáé ãéá üëïõò ôïõò áíèñþðïõò ôçò åðï÷Þò
ðïõ áðïêôçíþíïíôáé áðü ôéò óêëçñÝò óõíèÞêåò äéáâßùóçò, ðïõ ðÜó÷ïõí ÷ùñßò
íá öôáßíå êáé óôåñïýíôáé êÜèå äõíáôüôçôá øõ÷éêÞò êáé ðíåõìáôéêÞò êáëëéÝñãåé-
áò, ìüíï óõìðüíéá ìðïñåß íá äåßîåé êáíåßò.
3ç åíüôçôá: Ç èýìçóç ôçò óêëçñüôçôáò ôçò æùÞò, ôçò ìïßñáò ðïõ åßíáé Üäéêç ãéá ôïí
Üíèñùðï áõôüí êáé ôïí êáôáôñÝ÷åé ðñïêáëåß óôïí áãùãéÜôç âáèéÜ óõãêßíçóç, ôçí
ïðïßá üìùò ðñïóðáèåß íá êñýøåé. ÅîÜëëïõ, Ý÷åé áíôéëçöèåß ðùò äåí õðÜñ÷åé êá-
íÝíáò ëüãïò íá åêäçëþóåé ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôïõ: ç ëýðçóç ôùí Üëëùí äåí ìðï-
ñåß íá âåëôéþóåé ïýôå óôï åëÜ÷éóôï ôç æùÞ ôïõ.
¸ôóé, ãéá íá êñýøåé ôç óõãêßíçóÞ ôïõ îåóðÜ ìå ôï íá öÝñåôáé âÜíáõóá óôï æþï,
ôï ïðïßï ÷ôõðÜ, ãéá íá óõíå÷ßóåé ìå ðéï ãïñãü ñõèìü ôç æùÞ ðïõ ãéá üëïõò - áí-
èñþðïõò êáé æþá - åßíáé ôï ßäéï ìáñôõñéêÞ.

Ôï êåßìåíï áðáñôßæåôáß áðü ôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «ÁÁì’ ðïõ ëåò, Ýêáìá êáé ’ ãù ãåùñãÜò ..... Áíáôñé÷ßëá ìå ðéÜíåß óáí ôá
èõìçèþ»: Ç áíáðüëçóç ôçò ãåùñãéêÞò æùÞò.
2ç åíüôçôá: «¹¹ìïõíá ðïõ ëåò ãåùñãÜò ..... ÌùñÝ íôå!»: Áêßíäõíïò áðü ôá ôõöëï-
ðüíôéêá, êáé
3ç åíüôçôá: «ÊÊáé ï Êáñáãêïýíçò ..... áëýðçôá ôï æþï ôïõ»: Ï Êáñáãêïýíçò îåóðÜ
óôï æþï ôïõ.

1. ÁöÞãçóç: Ìå ôï äéÞãçìá áõôü ï Êáñêáâßôóáò ðåôõ÷áßíåé íá áðïäþóåé ìå éäéáßôå-
ñá ðáñáóôáôéêü ôñüðï ôçí êáôáðßåóç êáé ôç óôÝñçóç ôùí áíèñþðùí ôçò åðï÷Þò.
Óôï óêïðü ôïõ áõôü óçìáíôéêÞ åßíáé ç ÷ñÞóç äéáëüãïõ ðïõ åîáóöáëßæåé ôç öõóé-
êüôçôá óôç äñÜóç, åíþ óõã÷ñüíùò ðñïÜãåé ôçí ðëïêÞ ôïõ Ýñãïõ êáé êñáôÜåé á-
ìåßùôï ôï åíäéáöÝñïí ôïõ áíáãíþóôç.
2. Åéêüíåò: Ï Êáñêáâßôóáò ÷ñçóéìïðïéåß éäéáßôåñá ðáñáóôáôéêÝò åéêüíåò, üðùò ç åé-
êüíá ôïõ áãùãéÜôç êáé ôïõ áöçãçôÞ íá ôáîéäåýïõí óôïí êÜìðï, ç åéêüíá ôïõ êÜ-
ìðïõ, ç åéêüíá ôçò æùÞò áðü ôçí ðñïçãïýìåíç æùÞ ôïõ áãùãéÜôç óôï ÔáôÜñé, ç
68
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 69
åéêüíá óôï ÍåìðåãëÝñ, ç åéêüíá ôùí ôõöëïðüíôéêùí, ôçò ëéôáíåßáò, ôïõ èáýìáôïò
áëëÜ êáé ôçò ïëïêëçñùôéêÞò êáôáóôñïöÞò ôïõ êÜìðïõ êáé ôçò åãêáôÜëåéøÞò ôïõ.
3. Ðáñïìïéþóåéò: «ôá ôõöëïðüíôéêá ðïõ êáëýôåñïõò èåñéóôÜäåò äåí åßäá», «óáí íá
âëÝðáìå ôï ÓáôáíÜ», «óáí êáëïß êáìáôÜñïé», «óáí ôïõ ëüãïõ ôá ðáéäéÜ», «ç êáñ-
äéÜ ìïõ óáí ôï ìÜôé ôïõ ÊáñáäåñÝ».
4. ÌåôáöïñÝò: «Èåüò óå ìáò åßíáé ï áöÝíôçò», «èÝñéæå Üðïíá ôï ðïíôßêé», «íá âá-
ñÝóïõìå ÷ëùñïèÝñé», «ôç èùñéÜ ôïõ îõëéÜóáìå», «áíÜâáìå êåñß ôïõ ÓáôáíÜ».
5. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: («ðÞãáéíå ç óéôõñÜ», «ôï áßìá ðÞãáéíå ðïôÜìé», «ìïõ èÝñéóå
äõï ðáéäéÜ»).
6. ¾öïò: Ôï ýöïò ôïõ äéçãÞìáôïò åßíáé ëéôü êáé áðëïúêü.
7. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé äçìïôéêÞ, ìå ðïëëÝò ëáúêÝò åêöñÜóåéò ôçò Èåóóáëßáò.

1ç: Ðþò äéêáéïëïãåß ï áãùãéÜôçò ôç öñÜóç «Ìá ó’ áöÞíåé, ìáèÝò, ï Èåüò
íá ðáò ìðñïóôÜ!»; Ðþò êñßíåôå ôç äéêáéïëïãßá ôïõ;
¢ðÜíôçóç:
Ï áãùãéÜôçò ìå ôç öñÜóç ôïõ áõôÞ äåß÷íåé ôçí ôñáãéêÞ ôïõ èÝóç êáé ôïí îåðåóìü
ôïõ, ôïí ïðïßï áðïäßäåé óôï Èåü. Ôï ãåãïíüò áõôü äéêáéïëïãåßôáé áðü ôï üôé ôï öå-
ïõäáñ÷éêü óýóôçìá ðïõ åðéêñáôïýóå ôüôå äåí ôïõ Ýäéíå ôç äõíáôüôçôá ãéá ïñèÞ óêÝ-
øç êáé ôïí êáèéóôïýóå äÝóìéï ôçò ðñïêáôÜëçøçò êáé ôçò ìïéñïëáôñåßáò.
2ç: Áð’ áõôïýò ðïõ «÷áßñïíôáé ôïí êÜìðï» ðïéïí âÜæåé ôåëåõôáßï ï áãùãéÜ-
ôçò; Äéêáéïëïãåßôáé áõôü áðü ôçí åîéóôüñçóÞ ôïõ;
ÁðÜíôçóç:
Áðü ôçí åîéóôüñçóç ôïõ áãùãéÜôç äéêáéïëïãåßôáé ðñÜãìáôé ç äïìÞ ôïõ öåïõäáñ-
÷éêïý óõóôÞìáôïò ôçò åðï÷Þò ðïõ âÜæåé ôåëåõôáßï óôçí êëßìáêá éåñáñ÷ßáò ôïí áðëü
Üíèñùðï ôïõ ëáïý, ôï ãåùñãü. Ãéáôß, åíþ ï ãåùñãüò åßíáé ï ìüíïò ðïõ ðáñÜãåé Ýñ-
ãï, üëïé ïé Üëëïé ðåñéìÝíïõí ôç óôéãìÞ ðïõ èá áñðÜîïõí ôï ðñïúüí ôïõ ìü÷èïõ ôïõ.
3ç: Ç áöÞãçóç ôïõ áãùãéÜôç ÷áñáêôçñßæåôáé ùò áðëïúêÞ. Ìðïñåßôå íá äéêáé-

ïëïãÞóåôå áõôÞ ôçí Üðïøç; (Íá ðñïóÝîåôå éäéáßôåñá ôéò ëÝîåéò, ôç óýíôáîç
êáé ïñéóìÝíïõò åêöñáóôéêïýò ôñüðïõò, ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï áãùãéÜôçò).
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå áéóèçôéêÞ ðñïóÝããéóç.
Ìå ôï äéÞãçìá áõôü....................åãêáôÜëçøÞò ôïõ » êáé áðü «Ô
Áðü «Ì Ôï ý -
øïò..................ôçò Èåóóáëßáò»
69
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 70
á) Ï óõããñáöÝáò ðåñéãñÜöåé ôç äýóêïëç ãåùñãéêÞ æùÞ.
â) Ï Êáñêáâßôóáò äåí áó÷ïëåßôáé êáèüëïõ ìå ôá ðñïâëÞìáôá ôïõ ëáïý.
ã) Ïé ôõöëïðüíôéêåò êÜíïõí êáêü óôéò êáëëéÝñãåéåò.
ä) Ï áãùãéÜôçò îåóðÜ óôï æþï ãéá íá åêôïíùèåß.
å) ÌåôÜ ôéò áêñßäåò êáôÜöåñáí êáé áíÝêáìøáí ïé áãñüôåò.
Á Â
1. Ï Êáñáãêïýíçò ðñéí ãßíåé áãùãéÜôçò á. ôçí óïäåéÜ ôùí áãñïôþí.
2. Ï áöçãçôÞò äåß÷íåé â. ðáñïõóéÜæåôáé ðïëëÞ äýóêïëç.
3. Ïé áêñßäåò äéÝëõóáí ã. Ýíôïíï åíäéáöÝñïí ãéá ôïõò
áãñüôåò.
4. Ï Êáñêáâßôóáò åñãáæüôáí ä. Þôáí áãñüôçò óôï ÔáôÜñé.
5. Ç æùÞ ôùí áãñïôþí å. ùò ãéáôñüò óôá êáñÜâéá.

Ï Êáñêáâßôóáò óôåíï÷ùñéÝôáé.
á) ãéá ôéò äõóêïëßåò ôùí áãñïôþí.
â) ãéá ôçí åêìåôÜëëåõóç ôùí áãñïôþí.
ã) ãéá ôïí îåðåóìü ôïõ íåïåëëçíéêïý êüóìïõ.
ä) ãéá ôçí áäéêßá.
Ïé ôõöëïðüíôéêåò áðïôåëïýí:
á) êáôïéêßäéá æþá. â) âïÞèåéá ãéá ôïõò áãñüôåò.
ã) áðåéëÞ ãéá ôçí óïäåéÜ. ä) ãñïõóïõæéÜ ãéá ôï óðßôé.
Á Â
1. «óáí êáëïß êáìáôÜñïé» á. ëáúêÞ Ýêöñáóç ôçò Èåóóá ëßáò.
2. «êáìáôÜñïé» â. ðñïóùðïðïßçóç.
3. «ìïõ èÝñéóå äýï ðáéäéÜ» ã. ìåôáöïñÜ.
4. Ç ëéôáíåßá ä. ðáñïìïßùóç.
5. «èÝñéæå Üðïíá ôï ðïíôßêé» å. ïðôéêÞ åéêüíá.
70
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 71
ÍÁÕÁÃÉÁ
ÁíäñÝáò Êáñêáâßôóò


Ðñüêåéôáé ãéá çèïãñáöéêü äéÞãçìá ðïõ åíôÜóóåôáé óôç óõëëïãÞ «Ëüãéá ôçò Ðëþ-
ñçò», Ýíá áðü ôá êáëýôåñá Ýñãá ôïõ óõããñáöÝá. Óå áõôü ðáñïõóéÜæåôáé ç ðÜëç ôïõ áí-
èñþðïõ ìå ôç èÜëáóóá êáé éäéáßôåñá óêéáãñáöåßôáé ï ÷áñáêôÞñáò ôïõ ¸ëëçíá íáõôéêïý.
Ï êáðåôÜí Îõñß÷çò êáôåõèýíåôáé óôï ôçëåãñáöåßï ôçò ÓôÝíçò, ãéá íá åíçìåñùèåß ãéá
ôçí ôý÷ç ôïõ «Áñ÷Üããåëïõ», ôïõ ðëïßïõ óôï ïðïßï âñßóêïíôáí êáé ôá äõï ôïõ áäÝñöéá.
Ç êáôáéãßäá ôïõò åìðüäéóå íá óõíå÷ßóïõí ìáæß ôï ôáîßäé óôç èÜëáóóá êáé ï ßäéïò ìüëéò
ðïõ êáôüñèùóå íá áñÜîåé ôï äéêü ôïõ êáñÜâé óôï ëéìÜíé ôçò ÓôÝíçò. Óôï äñüìï äåí ìðï-
ñïýóå íá ìç óêÝöôåôáé ðùò êÜôé êáêü ßóùò íá’ ÷å óõìâåß. ÃåìÜôïò áãùíßá öôÜíåé óôï
ôçëåãñáöåßï êáé ðáñáìåñßæåé ôïí êüóìï ðïõ åß÷å óõãêåíôñùèåß Ýîù áðü ìéá èõñßäá, ãéá
íá ìÜèåé ãéá ôïí «Áñ÷Üããåëï». Ï ôçëåãñáöçôÞò ôïí ðëçñïöüñçóå ðùò ôï êáñÜâé âïý-
ëéáîå êáé ðùò Ý÷ïõí ðíéãåß üëïé åêôüò áðü äõï ðáéäéÜ. Ôá ïíüìáôÜ ôïõò ôáéñéÜæïõí ìå
áõôÜ ôùí áäåñöþí ôïõ, áëëÜ, üðùò áðïäåéêíýåôáé óýíôïìá, äåí åßíáé áõôÜ.
¸ôóé, ìå Ýíôïíç ôçí áíçóõ÷ßá óôá ìÜôéá ï êáðåôÜí-Îõñß÷çò öåýãåé áðü ôï ôçëå-
ãñáöåßï êáé öôÜíåé óôïí Áú-Ãéþñãç. Ç öýóç Ý÷åé çñåìÞóåé áðü ôçí êáôáéãßäá. Ç øõ-
÷Þ üìùò ôïõ êáðåôÜíéïõ åßíáé ãåìÜôç áðåëðéóßá. Ðáíôïý ãýñù ôïõ âëÝðåé êïììÜôéá á-
ðü îýëï, óðáóìÝíåò âáñêïýëåò, ëéâáíéóôÞñéá êáé Üëëá áðïìåéíÜñéá ðïõ äçìéïõñãïýí
ìéá ôñáãéêÞ åéêüíá. ¼ëá åßíáé êïììÜôéá áðü ôïí «Áñ÷Üããåëï». ÁíÜìåóÜ ôïõò ôá êïõ-
öÜñéá ôùí íáõôþí êáé ôùí áäåñöþí ôïõ, áãíþñéóôá ðéá áðü ôï äáñìü ôçò èÜëáóóáò.
Ìå ðåßóìá æùÞò, öéëåß ôá áäÝñöéá ôïõ, óêÜâåé êïéíü ôÜöï ãé’ áõôÜ êáé ôïõò óõíôñü-
öïõò ôïõò êáé ôïõò èÜâåé.
71
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 72
1. ÓôÝíç: ëéìÜíé óôï Íüôéï Âüóðïñï.

2. ÌðïõãÜæé: óôåíü èáëáóóéíü ðÝñáóìá - äßáõëïò.
3. äñüëáðáò: Üíåìïò ìå äõíáôÞ âñï÷Þ.
4. êüöá: ç èùñÜêéóç ôïõ ðëïßïõ óôï êåíôñéêü êáôÜñôé.
5. Ñïýìåëç: ç ÅõñùðáúêÞ áêôÞ ôïõ Âïóðüñïõ.
6. ìåôæßôé: ôïõñêéêü íüìéóìá.
7. óùôñüðéá: óêëçñÜ, îýëéíá êïììÜôéá óôï åóùôåñéêü ôçò êáñßíáò ôïõ ðëïßïõ.
8. áóïýóïõìïò: áãíþñéóôïò.

1ç åíüôçôá: Ï êáðåôÜí-Îõñß÷çò, ôï êýñéï ðñüóùðï ôïõ äéçãÞìáôïò, óêéáãñáöåßôáé
Þäç áðü ôçí ðñþôç åíüôçôá. Åßíáé óêëçñïôñÜ÷çëïò êáé Ýìðåéñïò íáõôéêüò, ðïõ
êáôáöÝñíåé íá áíôéìåôùðßæåé ôéò ðéï äýóêïëåò êáéñéêÝò óõíèÞêåò êáé íá öÝñíåé
óþï ôï êáñÜâé ôïõ óôï ëéìÜíé.
Óõã÷ñüíùò üìùò, äéáêñßíåôáé ãéá ôá áäåñöéêÜ ôïõ áéóèÞìáôá, áíçóõ÷åß êáé á-
ãùíéÜ ãéá ôá áäÝñöéá ôïõ áëëÜ êáé ãéá üóïõò êéíäõíåýïõí. Áíôßèåôá, ï ôçëåãñá-
öçôÞò ðáñïõóéÜæåôáé áäéÜöïñïò óôïí ðüíï ôùí Üëëùí. ÅîÜëëïõ, ç äõóôõ÷ßá ðïõ
âëÝðåé ãýñù ôïõ Ý÷åé êáôáíôÞóåé ñïõôßíá ãé’ áõôüí ìéá êáé ðñþôïò áðü üëïõò ìá-
èáßíåé ôá ôñáãéêÜ ãåãïíüôá.
2ç åíüôçôá: Ç áãùíßá êáé ï ðüíïò ôïõ êáðåôÜíéïõ, üôáí áíôéêñßæåé ôá óõíôñßìéá ôïõ
ðëïßïõ êáé ôá áäÝñöéá ôïõ íåêñÜ, åßíáé áðñïóìÝôñçôïò. Ç áíôï÷Þ ôïõ üìùò êáé ôï
ðåßóìá ôïõ åßíáé ìåãÜëï, ãéáôß êáôáöÝñíåé ôåëéêÜ íá óõãêñáôçèåß, íá åðéâëçèåß óôïí
ðüíï êáé ôçí ïäýíç ôïõ êáé íá ðÜñåé ôçí óêëçñÞ áðüöáóç üôé ðñÝðåé íá óõíå÷ßóåé
ôïí áãþíá ôçò æùÞò êáé ôáîßäéá óôç èÜëáóóá óáí íá ìçí åß÷å áëëÜîåé ôßðïôå.
ÃåíéêÜ, ìÝóá áðü ôï äéÞãçìá áõôü öáßíåôáé ç æùÞ ôïõ íáõôéêïý. Åßíáé óêëçñÞ, å-
ðéêßíäõíç áëëÜ üìùò äåí ôïí áðïìáêñýíåé áðü ôç èÜëáóóá ðïõ áðïôåëåß óôçí
ïõóßá ôï ìåãáëýôåñü ôïõ ðüèï êáé êáçìü.

Ôï äéÞãçìá ìðïñåß íá äéáêñéèåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:
Ìüëéò áñÜîáìå óôç ÓôÝíç ..... ÄÝêá - äþäåêá ÷ñüíùí»: Ï êáðåôÜí Îõñß-
72
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 73
÷çò óðåýäåé óôï ôçëåãñáöåßï ãéá íá åíçìåñùèåß ãéá ôçí ôý÷ç ôùí áäåñöþí ôïõ, êáé
ÐÜëé áðåëðéóßá ..... êé åîáêïëïõèÞóáìå ôï ôáîßäé»: Ç ôáöÞ ôùí íáõáãþí.

1. Åéêüíåò: Ï óõããñáöÝáò êáôáöÝñíåé íá áðïäþóåé ôéò äõóêïëßåò ôçò æùÞò ôùí Åë-
ëÞíùí íáõôéêþí êáé íá óêéáãñáöÞóåé ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ ÞñùÜ ôïõ. Ãéá íá ôï ðå-
ôý÷åé ÷ñçóéìïðïéåß éäéáßôåñá ðáñáóôáôéêÝò åéêüíåò, üðùò ç åéêüíá ôïõ êáðåôÜí-
Îõñß÷ç ðïõ ðçãáßíåé üëïò áãùíßá óôï ôçëåãñáöåßï, ç åéêüíá ôçò ãáëÞíéáò öý-
óçò, ç åéêüíá ìå ôá óõíôñßììéá ôïõ êáñáâéïý êáé ôá áíèñþðéíá êïõöÜñéá.
2. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «óõãíåöéáóìÝíï ôï ìÝôùðï», «ôïõò ÷þñéóå ï ÷éïíéÜò».
3. ÌåôáöïñÝò: «íá ìÜèïõí áðü ôï óýñìá», «ìåôñïýóå èáíÜôïõò», «öùôéÜ êõëïýóå
ôï äÜêñõ».
4. Ðáñïìïéþóåéò: «óõíÝðáéñíå ÷áñÝò êé åëðßäåò óáí äñüëáðáò», «óáí ïäïíôï÷ôý-
ðçìá êñõùìÝíïõ», «ëÝåé ìå öùíÞ óá ÷Üäé».
5. ÐåñéöñÜóåéò: «ìåôñïýóå èÜíÜôïõò».
6. ×áñáêôçñéóôéêÜ åðßèåôá: «óõãíåöéáóìÝíï ìÝôùðï».

1ç: Íá ðáñáêïëïõèÞóåôå ôéò øõ÷ïëïãéêÝò ìåôáðôþóåéò ôïõ êáðåôÜí Îõñß÷ç
ìÝóá áðü ôéò óõãêåêñéìÝíåò öñÜóåéò: ôá óùèéêÜ ôïõ ëá÷ôáñïýí· öéëåý-
åé áíïé÷ôüêáñäïò· ïìðñßæïõí ôá ìÜôéá ôïõ· êáñöþíåé ôá ðüäéá ôïõ· óç-
êþíåôáé ï ãñüèïò êáé ðÝöôåé ìå ïñìÞ· øéèõñßæåé· âßñá Üãêïõñá.
ÁðÜíôçóç:
Ìå ôéò öñÜóåéò áõôÝò êëéìáêþíåôáé ç áãùíßá ôïõ êáðåôÜí - Îõñß÷ç ãéá ôçí ôý÷ç ôùí
áäåñöþí ôïõ. Óôçí áñ÷Þ áéóèÜíåôáé ôáñá÷Þ óôç óêÝøç ðùò êÜôé êáêü ßóùò íá ôïõò
Ý÷åé óõìâåß, ôáñá÷Þ ðïõ õðïêáèßóôáôáé áðü áíáêïýöéóç êáé ãáëÞíç, üôáí áðü ëÜèïò
èåùñåß ðùò ôá áäÝñöéá ôïõ óþèçêáí.
¼ôáí üìùò áíôéëáìâÜíåôáé ôï ëÜèïò, áñ÷ßæåé ðÜëé íá áãùíéÜ êáé ìÜëéóôá ðåñéó-
óüôåñï áðü ðñéí, êáèþò ïé õðïøßåò ôïõ öáßíïíôáé âÜóéìåò. Ç áðåëðéóßá ôïõ êïñõ-
öþíåôáé, üôáí âëÝðåé ôá áäÝñöéá ôïõ íåêñÜ êáé ìå ðåßóìá, ìå ìéá áðåéëçôéêÞ êßíçóç,
óôñÝöåôáé åíÜíôéá óôç èÜëáóóá. Óôç óõíÝ÷åéá üìùò êáôáöÝñíåé íá óõãêñáôçèåß êáé
ìå óõãêßíçóç íá èÜøåé ôïõò íåêñïýò.
2ç: Ôéò öñÜóåéò áõôÝò íá ôéò óõó÷åôßóåôå ìå ôéò áíÜëïãåò åéêüíåò - óêçíÝò
ôïõ äéçãÞìáôïò.
73
01a.qxd 9/30/08 12:06 PM Óåëßäá 74
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò...................Üãêõñá»
Áðü: «Ï
3ç: Ôé ðåôõ÷áßíåé ï óõããñáöÝáò ìå ôéò ìéêñïðåñßïäåò ðñïôÜóåéò êáé ôçí åê-

öñáóôéêÞ ëéôüôçôá êáé ôç óõ÷íÞ ÷ñÞóç ôïõ ñÞìáôïò,
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò ìå ôéò ìéêñïðåñßïäåò ðñïôÜóåéò, ôçí åêöñáóôéêÞ ëéôüôçôá êáé ôç óõ-
÷íÞ ÷ñÞóç ôïõ ñÞìáôïò ðåôõ÷áßíåé íá áðïäþóåé ðéï ðáñáóôáôéêÜ êáé áíÜãëõöá ôéò åé-
êüíåò ôïõ.
á) Ôï êåßìåíï åíôÜóóåôáé óôçí «ËõãåñÞ».
â) Ï êáðåôÜí - Îõñé÷Þò Þôáí ï ìüíïò ðïõ ãëýôùóå áðü ôï íáõÜãéï.
ã) Óôï íáõáãéóìÝíï ðëïßï äïýëåõáí ôá äýï áäÝñöéá ôïõ.
ä) Ïé äýï äéáóùèÝíôåò äåí åßíáé ô’ áäÝñöéá ôïõ.
å) Ï êáðåôÜí - Îõñß÷çò èÜâåé ô’ áäÝñöéá ôïõ óôïí ôüðï ôïõò.

Á Â
1. Ï Êáñêáâßôóáò ðÞñå ôï õëéêü ôïõ á. ðáßñíåé åëðßäá ï ê. Îõñß÷çò.
2. Ôá äéçãÞìáôÜ ôïõ â. áðü ôéò åìðåéñßåò óôá êáñÜ-
ðñùôïäçìïóéåýôçêáí âéá.
3. Ôï «Áñ÷Üããåëïò» èá âõèéóôåß. ã. íá óõìðïíåß ôïí ê. Îõñß÷ç.
4. Óôï ôçëåãñáöåßï ôçò ÓôåíÞò ä. ëüãù êáêïêáéñßáò.
5. Ï ôçëåãñáöçôÞò äåí äåß÷íåé å. óôá 1885.

Äñüðáëáò åßíáé:
á) åßäïò ðïõëéïý.
â) Üíåìïò ìå äõíáôÞ âñï÷Þ.
ã) åñãáëåßï ôïõ ðëïßïõ.
ä) åíôïëÞ ãéá åíÝñãåéá ôïõ êáðåôÜíéïõ.
74
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 75
ÓÔÅËËÁ ÂÉÏËÁÍÔÇ
Ãñçãüñéïò Îåíüðïõëïò
ÃåííÞèçêå óôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç, óôá 1867, áðü ãïíåßò Æáêõíèéíïýò. Óôç ÆÜ-
êõíèï ìåãÜëùóå êáé Ýìáèå ôá ðñþôá ôïõ ãñÜììáôá. Óðïýäáóå ÖõóéêÞ êáé Ìáèçìá-
ôéêÜ óôï ÐáíåðéóôÞìéï Áèçíþí, áëëÜ áó÷ïëÞèçêå ìå ôç óõããñáöÞ ôùí Ýñãùí ôïõ.
Áó÷ïëÞèçêå ìå üëá ôá åßäç ôïõ ðåæïý ëüãïõ, óôá ïðïßá Ýäùóå Ýíáí áóôéêü ÷áñá-
êôÞñá áðïóðþíôáò ôá áðü ôçí åéäõëëéáêÞ ýðáéèñï êáé ðñïóáíáôïëßæïíôÜò ôá óôç óýã-
÷ñïíç æùÞ. ÕðÞñîå áðü ôéò ðéï óðïõäáßåò ìïñöÝò ôçò íåïåëëçíéêÞò ëïãïôå÷íßáò. ÄéÝ-
ðñåøå ôüóï óôçí ðåæïãñáößá üóï êáé óôï èÝáôñï.
Ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «¢íèñùðïò ôïõ Êüóìïõ», «ÓôñáôéùôéêÜ Äéç-
ãÞìáôá», «ÓôÝëëá ÂéïëÜíôç» ê.Ü. äéçãÞìáôá, «Ï Êüêêéíïò ÂñÜ÷ïò», «Áöñïäßôç», «Ç
ÔéìÞ ôïõ áäåñöïý», «Ï Ðüëåìïò», «Ïé Ìõóôéêïß Áññáâþíåò» ê.Ü. ìõèéóôïñÞìáôá, «Ôï
ìõóôéêü ôçò ÊïíôÝóóáò ÂáëÝñáéíáò», «Ï ÐïðïëÜñïò», «Ï Ðåéñáóìüò» ê.Ü. èåáôñéêÜ.
Ôï Ýñãï ôïõ äéáêñßíåôáé ãéá ôñßá êõñßùò ðñïôåñÞìáôá: ôçí áöçãçìáôéêÞ ôå÷íéêÞ
ôïõ, ôçí ïîåßá ðáñáôçñçôéêüôçôÜ ôïõ ó÷åôéêÜ ìå ôç æùÞ êáé ôçí ôå÷íéêÞ ôùí ìõèéóôï-
ñçìÜôùí ôïõ. ÊáëëéÝñãçóå ôïí êëáóéêü ôýðï ôïõ ñåáëéóôéêïý ìõèéóôïñÞìáôïò, üðïõ
äåóðüæåé ï ìýèïò êáé ç ðëïêÞ. ÐÝèáíå óôçí ÁèÞíá, óôá 1951.

Ðñüêåéôáé ãéá áðüóðáóìá áðü ôï ïìþíõìï äéÞãçìá, ôï ïðïßï ãéá ðñþôç öïñÜ äç-
ìïóéåýôçêå óôá 1901, óôï ðåñéïäéêü «ÐáíáèÞíáéá». Ôï äéÞãçìÜ ôïõ áõôü åß÷å åðéôõ-
÷ßá, ãé’ áõôü êáé óôç óõíÝ÷åéá ï Îåíüðïõëïò ôï äéáóêåýáóå óå èåáôñéêü êáé Ýãñáøå
êáé Ýíá ðïßçìá âáóéóìÝíï óôï ßäéï èÝìá.

Ç ìçôÝñá ôçò ÓôÝëëáò áíåâáßíåé óôï äùìÜôéï ôçò êüñçò ôçò, ãéá íá ôçí ðåßóåé íá
õðïôá÷èåß óôïí ðáôÝñá ôçò êáé íá äå÷ôåß íá ðáíôñåõôåß ôïí Üíôñá ðïõ åêåßíïò èá üñé-
æå. Ç ÓôÝëëá áñíåßôáé, ãåãïíüò ðïõ ôáñÜæåé ôç ìçôÝñá ôçò.
75
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 76
Ðáñüë’ áõôÜ üìùò åðéìÝíåé íá óõìâïõëåýåé ôçí êüñç ôçò. Åêåßíç üìùò åßíáé á-
íÝíäïôç. ÄÝ÷åôáé ìüíï íá æçôÞóåé óõãíþìç áðü ôïí ðáôÝñá ôçò ãéá ôï ãñÜììá ðïõ Ý-
óôåéëå óôï ÆáìÜíï, áñêåß ï ðáôÝñáò ôçò íá ôçí ðÜíôñåõå ìáæß ôïõ. Ç ìçôÝñá ôçò ôçò
äçëþíåé ðùò áõôü åßíáé áäýíáôï êáé ç ÓôÝëëá äáãêþíåé ôï äÜ÷ôõëü ôçò, ãéá íá äåßîåé
ðùò ìüíï áõôÞ ìðïñåß íá åëÝã÷åé ôïí åáõôü ôçò. ÌÜëéóôá, ôïíßæåé ðùò, åöüóïí ðáñå-
êôñÜðçêå ìå ôï ãñÜììá ôçò, ðñÝðåé íá áðïêáôáóôÞóåé ôï üíïìÜ ôçò êáé áõôü èá ãéíü-
ôáí åßôå ìå ôï ãÜìï åßôå ìå ôï èÜíáôü ôçò. Åðßóçò, ôüíéóå üôé áãáðïýóå ôï ÆáìÜíï êáé
ðùò ìå üëï áõôÜ ðïõ ãßíïíôáí Ýíéùèå óáí ôï óðßôé ôçò íá ìçí ôçí Þèåëå ðéá.
Ç ÂéïëÜíôáéíá èýìùóå, íïìßæïíôáò ðùò ç ÓôÝëëá Þèåëå íá öýãåé, êáé åêåßíç ðåé-
óìáôùìÝíç áðü ôçí áíôßäñáóç ôçò ìçôÝñáò ôçò åßðå üôé ðñÜãìáôé Þèåëå íá öýãåé, ÷ù-
ñßò üìùò âÝâáéá íá ôï åííïåß. Ç ïìïëïãßá ôçò áõôÞ èýìùóå ðåñéóóüôåñï ôç ìçôÝñá
ôçò ðïõ Ýöõãå, ëÝãïíôáò óôçí êüñç ôçò ðùò Ý÷åé ôï äéÜïëï ìÝóá ôçò.
×ñçóôÜêç: åßíáé ï ×ñßóôïò ÆáìÜíïò, ìå ôïí ïðïßï Þôáí åñùôåõìÝíç ç ÓôÝëëá..

Óôï áðüóðáóìá áõôü ï Îåíüðïõëïò ðáñïõóéÜæåé ôïí ôýðï åíüò êïñéôóéïý ðïõ ðá-
ñÜ ôéò óêëçñÝò ãéá ôç ãõíáßêá óõíèÞêåò - áöïý äåí áíáãíùñßæåôáé ùò áõôüíïìç êáé
áõèýðáñêôç ðñïóùðéêüôçôá - áíôéóôÝêåôáé óôïí ðáôÝñá ôçò êáé ðñïôéìÜ íá ðåèÜíåé,
ðáñÜ íá ðáíôñåõôåß ôïí Üíôñá ðïõ åêåßíïò üñéæå ãé áõôÞí.
Ï ðáôÝñáò, áí êáé äåí õðÜñ÷åé óôï áðüóðáóìá Üìåóá, êÜíåé üìùò áéóèçôÞ ôçí
ðáñïõóßá ôïõ ìå ôéò áðåéëÝò ôïõ, ðïõ ìåôáöÝñåé ç ãõíáßêá ôïõ óôçí êüñç ôïõò. Áðï-
ôåëåß ôï óýìâïëï ôçò ðáôñéáñ÷éêÞò ïéêïãÝíåéáò, ï áõôáñ÷éêüò êáé äåóðïôéêüò áöÝíôçò
ôïõ óðéôéïý, ðïõ áðáéôåß õðáêïÞ êáé õðïôáãÞ. Áõôüò ëáìâÜíåé üëåò ôéò áðïöÜóåéò êáé
öôÜíåé ìÝ÷ñé ôï óçìåßï íá êáèïñßæåé ôç æùÞ êáé ôç ìïßñá ôçò ïéêïãÝíåéÜò ôïõ.
Ç ìÜíá ðáñïõóéÜæåôáé óáí ìéá Üâïõëç ãõíáßêá, ÷ùñßò ðñïóùðéêüôçôá êáé èÝëç-
óç, öåñÝöùíï ôïõ Üíôñá ôçò, ôéò äéáôáãÝò ôïõ ïðïßïõ ìåôáöÝñåé óôçí êüñç ôçò. Áäõ-
íáôåß íá êáôáëÜâåé ôç ÓôÝëëá, ôçí áðüöáóÞ ôçò íá ëåéôïõñãÞóåé åëåýèåñá êáé íá á-
ðïöáóßóåé ç ßäéá ãéá ôïí Üíôñá ðïõ èá ðáíôñåõôåß. Ðáñåîçãåß ôç óôÜóç ôçò, êáèþò íï-
ìßæåé ðùò ç ÓôÝëëá èÝëåé íá öýãåé áðü ôï óðßôé êáé öôÜíåé íá ôç ìéóÞóåé.
¼óï ãéá ôç ÓôÝëëá, óôçí áñ÷Þ öáßíåôáé äéáëëáêôéêÞ, ìå äéÜèåóç óõíáßíåóçò. ÌÜ-
ëéóôá, åßíáé äéáôåèåéìÝíç íá æçôÞóåé êáé óõãíþìç áðü ôïí ðáôÝñá ôçò ãéá ôï ãñÜììá
ðïõ Ýóôåéëå. Óôç óõíÝ÷åéá üìùò, üôáí áíôéëáìâÜíåôáé ðùò êáíåßò Üëëïò äåí ðñüêåé-
ôáé íá õðï÷ùñÞóåé, ðåéóìþíåé, íéþèåé íá ôçí ðíßãåé ôï äßêéï êé áíôéäñÜ.
76
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 77
Ôï áðüóðáóìá áðïôåëåß ìéá åíüôçôá ðïõ Ý÷åé ùò êýñéï èÝìá ôçò ôçí ôñáãéêÞ óý-
ãêñïõóç ìÜíáò-êüñçò.

1. ÁöÞãçóç: Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá çèïãñáöéêü äñÜìá ìå Þñùåò êáëïó÷åäéáóìÝíïõò,
ìå óõãêñïýóåéò óôçñéãìÝíåò óå äåäïìÝíá êïéíùíéêÜ ðïõ äñáìáôïðïéïýí ôçí ôÜîç
ôùí ìåóïáóôþí, ðïõ Þôáí áíôßèåôïé óôçí ôÜîç ôùí ãáéïêôçìüíùí êáé ôùí ôéôëïý-
÷ùí, êáôÜëïéðá ôçò Åíåôïêñáôïýìåíçò ÅðôáíÞóïõ. Ôï óçìáíôéêü üìùò åßíáé, ðùò
ôï çèïãñÜöçìá áõôü äåí ðåñéïñßæåôáé íá öùôïãñáöÞóåé Þèç êáé Ýèéìá áëëÜ ìå-
ëåôÜ ôïí Üíèñùðï, ôïí æùíôáíåýåé ìå Ýíá æùçñüôáôï êáé ëåðôüôáôï äéÜëïãï.
Åðßóçò, óçìáíôéêü åßíáé üôé ï Îåíüðïõëïò áðïäåóìåýåé ôçí çèïãñáößá áðü ôïí
êüóìï ôçò õðáßèñïõ êáé ôçí êÜíåé ðåñéóóüôåñï áóôéêÞ.

1ç: á) Ðïéåò ïé âáèýôåñåò áéôßåò ðïõ ðñïóäéüñéóáí ôç óôÜóç ôïõ ÂéïëÜíôç ðñïò
ôçí êüñç ôïõ; â) Ìå ðïéï óêïðü ç ìÜíá ðëçóßáóå ôçí Ýãêëåéóôç êüñç ôçò;
ÁðÜíôçóç:
Óôï áðüóðáóìá áõôü...................íá ôç ìéóÞóåé»
Áðü: «Ó
2ç: Íá ó÷ïëéÜóåôå ôç öñÜóç: «Ï ðáôÝñáò óïõ óå ïñßæåé, ï ðáôÝñáò óïõ ïñß-

æåé êáé ìÝíá êáé ôï ÍôáíôÞ êáé ôç Íéüíéá êáé üëïõò».
ÁðÜíôçóç:
Ìå ôç öñÜóç áõôÞ áðïêáëýðôåôáé ç ðáôñéáñ÷éêÞ ïñãÜíùóç ôçò êïéíùíßáò ðïõ Þ-
èåëå ôïí áöÝíôç - ðáôÝñá íá êáèïñßæåé ôç æùÞ üëùí (ÂëÝðå êáé áíÜëõóç).
Ï ðáôÝñáò.....................ïéêïãÝíåéÜò ôçò»
Áðü: «Ï
3ç: Åßðáí ðùò ï Îåíüðïõëïò åßíáé ï åéóçãçôÞò ôçò áóôéêÞò ðåæïãñáößáò. Ç

ìåëÝôç ôïõ áðïóðÜóìáôïò ïäçãåß Þ ü÷é óôï óõìðÝñáóìá áõôü;
Á ð Ü í ô ç ó ç : ÂëÝðå áéóèçôéêÞ ðñïóÝããéóç.
Áðü: «Ð Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá.......................áóôéêÞ»
77
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 78
á) Ï Îåíüðïõëïò ãåííÞèçêå óôçí Ðüëç áðü ãïíåßò Æáêõíèéíïýò.
â) ¸ãñáøå ìüíï èåáôñéêÜ Ýñãá.
ã) Ç ÓôÝëëá ÂéïëÜíôç åßíáé ðïëëÞ äõíáìéêÞ êïðÝëá.
ä) ÈÝëåé ðñáãìáôéêÜ íá öýãåé áðü ôï óðßôé ôçò.
å) Ç ïéêïãÝíåéÜ ôçò åßíáé ðïëý óõíôçñçôéêÞ.

Á Â
1. Ï Îåíüðïõëïò Ýãñáøå êáé Ýíá á. íá áðïêáôáóôáèåß ôï üíïìÜ ôçò.
2. Ç ÓôÝëëá ÂéïëÜíôç áðáéôåß â. óå üëá ôá åßäç ôïõ ðåæïý.
3. Ï ðáôÝñáò ôçò ÓôÝëëáò ã. ìåóïëáâçôéêü ñüëï.
4. Ç ìÜíá ðñïóðáèåß íá ðáßîåé ä. ðïßçìá ìå ßäéï èÝìá.
5. Ï Îåíüðïõëïò Ýãñáøå å. èÝëåé íá ôçí ðáíôñÝøåé.

Ï Îåíüðïõëïò Ýãñáøå ðåæÜ ìå:
á) ìå ÷áñáêôÞñá ôçò õðáßèñïõ. ã) êëáóéêéóìü.
â) ñïìáíôéóìü. ä) áóôéêü ÷áñáêôÞñá.

Ç ÓôÝëëá ÂéïëÜíôç åßíáé:
á) áðïöáóéóìÝíç íá ðáíôñåõôåß ôïí ÆáìÜíï.
â) íá áõôïêôïíÞóåé.
ã) íá öýãåé áðü ôï óðßôé.
ä) íá áêïëïõèÞóåé ôçí åðéèõìßá ôïõ ðáôÝñá ôçò.
Á Â
1. «äå ìå ÷ùñÜåé ôï óðßôé» á. ìåôáöïñÜ.
2. «ôñéêõìßá áãáíáêôÞóåùò» â. ïðôéêÞ åéêüíá.
3. «åêôýðçóå ôï óôÞèïò ìå äýíáìç» ã. ìåôáöïñÜ.
4. «Ýðíéîå ôç öùíÞ ôçò» ä. Ýíôïíïò äéÜëïãïò.
5. «Íá, üôé ôïí åáõôü ìïõ .... ôïõ ÂéïëÜíôç!» å. øõ÷éêÞ åéêüíá.
78
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 79
ÔÏ ÌÕÓÔÉÊÏ
ÔÇÓ ÊÏÍÔÅÓÓÁÓ ÂÁËÅÑÁÉÍÁÓ
Ãñçãüñéïò Îåíüðïõëïò

Ðñüêåéôáé ãéá èåáôñéêü Ýñãï, äéáóêåõÞ ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò «ÓôÝëëá ÂéïëÜíôç»,
ôïõ éäßïõ óõããñáöÝá. Ç õðüèåóÞ ôïõ îåôõëßãåôáé óôç ÆÜêõíèï. Åêåß æåé ç êïíôÝóóá
ÂáëÝñáéíá, ðïõ áðü ïéêïãåíåéáêÞ ðáñÜäïóç Þîåñå Ýíá ìõóôéêü öÜñìáêï ãéá ôç èå-
ñáðåßá ôùí ìáôéþí. Ôï öÜñìáêï äåí Ýðñåðå íá áðïêáëõöèåß êáé ç èåñáðåßá íá ãß-
íåôáé äùñåÜí. Êáèþò üìùò ç áñ÷ïíôéêÞ ïéêïãÝíåéá Ý÷åé îåðÝóåé, ç ãñéÜ êïíôÝóóá ðéÝ-
æåôáé íá åìðïñåõôåß ôï öÜñìáêï.

Ï Ìáíüëçò, ãéïò ôçò êïíôÝóóáò, åìöáíßæåôáé óôï óðßôé êáé ðéÝæåé ôç ìçôÝñá ôïõ íá
áðïêáëýøåé ôï ìõóôéêü ðïõ ãíùñßæåé óôçí Ôáóßá, ãéá íá ôï ðïõëÞóïõí. Ç Ôáóßá óõì-
öùíåß êé áõôÞ êáé ðéÝæåé ôç ÂáëÝñáéíá, áí êáé ôçò äßíåé Ýíá ÷ñïíéêü ðåñéèþñéï, ãéá íá
áðïöáóßóåé. Ç ÂáëÝñáéíá üìùò ôïíßæåé ðùò áðïöÜóéóå íá áðïêáëýøåé ôï ìõóôéêü
öÜñìáêï êáé ï Ìáíüëçò üëïò ÷áñÜ öåýãåé, ãéá íá óõíáíôÞóåé ôïí Ýìðïñï ÐÜðïõæá
ðïõ èá áãüñáæå ôï öÜñìáêï, áëëÜ êáé ãéá íá áöÞóåé ìüíåò ôéò äýï ãõíáßêåò.
Áöïý öåýãåé ï Ìáíüëçò, ç Ôáóßá êáé ç ÂáëÝñáéíá åôïéìÜæïíôáé ãéá ôçí áðïêÜëõ-
øç ôïõ ìõóôéêïý. ÌÜëéóôá, ç ÂáëÝñáéíá ðáñáôçñåß ôçí Ôáóßá üôé åßíáé ãåëáóôÞ êáé äåí
áíôéëáìâÜíåôáé ôç óðïõäáéüôçôá ôçò óôéãìÞò. Ç Ôáóßá äçëþíåé ðùò èá óõììïñöùèåß.
¸ôóé, ç ÂáëÝñáéíá áðïêáëýðôåé ðùò ÷ñçóéìïðïéïýóå óïõðéïêüêáëá êáé æÜ÷áñç, óå
óõãêåêñéìÝíç áíáëïãßá, êáé ôá áíáêÜôåõå, ãéá íá åôïéìÜóåé ôï öÜñìáêï. Äßíåé ìÜëé-
óôá óôç íýöç ôçò êáé ôç óõíôáãÞ, ðïõ åß÷å êñõììÝíç óôï åéêüíéóìá, ôçò æçôÜ üìùò íá
79
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 80
ìç äþóåé ôçí ßäéá áëëÜ Ýíá áíôßãñáöï. Óôç óõíÝ÷åéá ç ÂáëÝñáéíá, ðïõ áðü ôçí áñ÷Þ
äåí áéóèáíüôáí êáëÜ, áðïóýñåôáé, åíþ ç Ôáóßá áíáëïãßæåôáé ôá ÷ñÞìáôá ðïõ èá Ý-
ðáéñíå ãéá ôï öÜñìáêï.
Óôç óõíÝ÷åéá, åðéóôñÝöåé ï Ìáíüëçò êáé áíáããÝëëåé ðùò äéïñßóôçêå áóôõíüìïò.
ÌÜëéóôá, áðïêáëýðôåé ðùò ï ÐÜðïõæáò Þôáí áðáôåþíáò êáé óõíåëÞöèç áðü ôçí á-
óôõíïìßá. ÐáñÜëëçëá, Ýñ÷åôáé êáé ï ÐáõëÜêçò ðïõ äéçãåßôáé ìå êùìéêü ôñüðï ôç óýë-
ëçøç ôïõ ÐÜðïõæá. Ç Ôáóßá üìùò ôïí äéáêüðôåé, ôïíßæïíôáò ðùò ôþñá äåí Ý÷ïõí á-
íÜãêç, áöïý ï ðáôÝñáò ôïõ äéïñßóôçêå ùò áóôõíüìïò.
Åêåßíç ôç óôéãìÞ åìöáíßæåôáé ç ÂáëÝñáéíá åôïéìïèÜíáôç. Åß÷å ðÜñåé äçëçôÞñéï ãéá
í’ áõôïêôïíÞóåé, áëëÜ ìåôÜ ìåôÜíéùóå. Ï Ìáíüëçò èÝëåé íá öùíÜîïõí ãéáôñü áëëÜ ç
ÂáëÝñáéíá ôïõò ëÝåé ðùò åßíáé ðéá áñãÜ êáé ôïõò èÝëåé üëïõò êïíôÜ ôçò, ôçí þñá ôïõ
èáíÜôïõ. Ï Ìáíüëçò æçôÜ íá ôïí óõã÷ùñÝóåé êáé ç Ôáóßá õðüó÷åôáé ðùò èá êñáôÞóåé
ôï ìõóôéêü. Ç ÂáëÝñáéíá îåøõ÷Üåé êáé ï Ìáíüëçò èåùñåß õðåýèõíïõò ôïõò ßäéïõò ãéá
ôï èÜíáôü ôçò. Ç Ôáóßá üìùò, ôïíßæåé ðùò õðåýèõíïé äåí åßíáé áõôïß, áëëÜ ç áíÜãêç.

1. åóôÝíåøá: ðßåóá.
2. ôï êïíôñÜôï: ôï óõìâüëïéï.
3. áãêáëÜ: ìïëïíüôé, áí êáé.
4. ðáïôñåýù: êáèáñßæù.
5. èÝëá: áññþóôéá ôùí ìáôéþí, èïëïýñá ðïõ Ýñ÷åôáé áðü êáôáññÜêôç.
6. êáëðïõæÜíïò: ðáñá÷áñÜêôçò, ðëáóôïãñÜöïò.
7. êïõôåíôÝäåò: êïõôïß.
8. ðÝöêé: ÷áëß, êïììÜôé áðü ÷ïíôñü ýöáóìá.
1ç åíüôçôá: Ç áíÜãêç áðïêÜëõøçò ôïõ ìõóôéêïý áðïêáëýðôåé ôá ãåíéêüôåñá ðñï-

âëÞìáôá ðïõ äçìéïõñãåß óôïí Üíèñùðï ç áíÝ÷åéá, ç ïðïßá ëåéôïõñãåß ùò äéáâñù-
ôéêÞ äýíáìç óå ðéóôåýù êáé éäÝåò.
Ç êïíôÝóóá ÂáëÝñáéíá ðñïóðáèåß íá áíôéóôáèåß óôç äéÜâñùóç áõôÞ. ÅîÜëëïõ, ç
ßäéá áíôéëáìâÜíåôáé ôïí åáõôü ôçò ùò èåìáôïöýëáêá ôïõ éåñïý ìõóôéêïý êáé ôçò ðá-
ñÜäïóçò ðïõ Þèåëå ôïõò áññþóôïõò íá ãéáôñåýïíôáé ÷ùñßò áìïéâÞ êáé äÝóìåõå ìå
üñêïõò ôïõò êáôü÷ïõò ôçò èåñáðåõôéêÞò óõíôáãÞò, ãéá íá ôç ãëéôþóåé áðü ôá áñ-
ðáêôéêÜ íý÷éá ôùí åìðüñùí Þ Üëëùí óõìöåñïíôïëüãùí. ¼ìùò, ç ðßåóç ôçò áíÜ-
ãêçò ôçí êÜíåé íá ëõãßóåé, áí êáé ìÝóá ôçò äéåîÜãåôáé ðÜíôá Ýíáò áäõóþðçôïò á-
80
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 81
ãþíáò, áíÜìåóá óôçí áíÜãêç êáé ôïí üñêï, ðïõ èá ôçí ïäçãÞóåé óôçí áðüöáóç
íá áõôïêôïíÞóåé.
Áíôßèåôá, ï Ìáíüëçò êáé ç Ôáóßá, æþíôáò ðåñéóóüôåñï óôçí áíÝ÷åéá, áëëÜ êáé å-
ðåéäÞ äå äåóìåýïíôáé ïé ßäéïé áðü ôçí ðáñÜäïóç Þ ìå êÜðïéïí üñêï, ðáñïõóéÜæï-
íôáé ðéï åõÜëùôïé óôçí ðßåóç ôçò áíÜãêçò.
2ç åíüôçôá: Ìå ðüíï øõ÷Þò ðïõ ðñïêáëåß ç áðüöáóÞ ôçò íá áðïêáëýøåé ôï ìõóôé-
êü, ç ÂáëÝñáéíá ðñïâáßíåé óôçí ôñáãéêÞ áðïêÜëõøç. ÁíôéëáìâÜíåôáé üìùò, ðùò
ìåôÜ ôçí ðñÜîç ôçò áõôÞ èá ðñÝðåé íá ðåèÜíåé, áöïý äå èá ìðïñåß íá áíôÝîåé ôïí
åáõôü ôçò êáé ôçí ðñïäïóßá ôçò.
3ç åíüôçôá: ÐñÜãìáôé, ç êïíôÝóóá ðåèáßíåé, Ý÷ïíôáò âÜëåé ðÜíù áð’ üëá ôçí ôéìÞ êáé
ôçí áîéïðñÝðåéÜ ôçò. Ç óôÜóç ôçò áðïóõìâïëßæåôáé ùò ç óôÜóç ôïõ êÜèå áíèñþðïõ
ðïõ æçôÜ íá ìåßíåé ðéóôüò óôéò éäÝåò ôïõ êáé åßíáé äéáôåèåéìÝíïò ãéá êÜèå èõóßá.

Ôï êåßìåíï ÷ùñßæåôáé áðü ôïí ßäéï ôï óõããñáöÝá óå ôñåéò óêçíÝò - åíüôçôåò, ôéò åîÞò:
1ç åíüôçôá: «Ì Ìáíüëçò, ìå ôï êáðÝëï ôïõ, ìðáßíåé ..... øéèõñßæåé ìïíÜ÷ç ôçò»:
Ç ÂáëÝñáéíá ðéÝæåôáé íá áðïêáëýøåé ôï ìõóôéêü ôçò.
2ç åíüôçôá: «ÇÇ Ôáóßá óôñÝöåôáé ôþñá, äå âëÝðåé ôç ÂáëÝñáéíá ..... èá ôçò ðåñÜóåé»:
Ç Ôáóßá äåí áíôéëáìâÜíåôáé ôçí áíçóõ÷ßá ôçò ÂáëÝñáéíáò.
3ç åíüôçôá: á) «Ì Ìáíüëçò, ìå ìåãÜëç ÷áñÜ ..,.. ÌÝíåé óõëëïãéóìÝíç»: Ï Ìáíüëçò
äéïñßóôçêå áóôõíüìïò..â) «Ð ÐáõëÜêçò, åéóïñìÜ ..... ðÝöêé ôïõ èÜíÜôïõ »:
Ï ÐáõëÜêçò äéçãåßôáé ôç óýëëçøç ôïõ ÐÜðïõæá.
ã) «Á
ÁõôÞ ôç óôéãìÞ ..... ç áíÜãêç»: Ç ÂáëÝñáéíá ðåèáßíåé.

1. ÁöÞãçóç: Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá áðü ôá ðéï óçìáíôéêÜ èåáôñéêÜ Ýñãá ôïõ Îåíüðïõ-
ëïõ, ðïõ ôïí êáôáîßùóáí êáé ùò èåáôñéêü óõããñáöÝá. Äéáêñßíåôáé ãéá ôïí êïöôü
êáé æùçñü ôïõ ëüãï, ãéá ôçí Üíåóç ìå ôçí ïðïßá êéíïýíôáé ôá ðñüóùðá, ãéá ôçí
ðëïêÞ ôïõ êáé ôç ãñÞãïñç åíáëëáãÞ ôùí óêçíþí
Åðßóçò, ÷áñáêôçñéóôéêÞ åßíáé ç óêéáãñÜöçóç ôùí ðñïóþðùí. Ïé ÷áñáêôÞñåò åßíáé
æùíôáíïß, êáèçìåñéíïß, áíôéçñùúêïß, ðïõ óõãêéíïýí ôïí áíáãíþóôç ìå ôç èõóßá ôïõò.
2. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé ç ëáúêÞ, ç äçìïôéêÞ ãëþóóá, áðüëõôá êáôáíïçôÞ, êá-
èþò äåí åìðåñéÝ÷åé éäéùìáôéóìïýò.
81
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 82

1ç: Ðïéïé ëüãïé Ýêáíáí ôç ÂáëÝñáéíá íá ðåé: «Åãþ äåí åßìáé ðéá ôßðïôá.Ãé’
áõôü êáé äåí ðñÝðåé íá æÞóù». Ôé ðñïïéêïíïìåß ç öñÜóç ôçò áõôÞ;
ÁðÜíôçóç:
Ç ÂáëÝñáéíá ðñïÝâç óôç äÞëùóÞ ôçò áõôÞ ãéáôß áéóèÜíåôáé ìåéùìÝíç êáé ôáðåé-
íùìÝíç ýóôåñá áðü ôçí áðïêÜëõøç ôïõ ìõóôéêïý ôçò. ÅðåéäÞ üìùò åß÷å ïñêéóôåß ðùò
äåí ðñÝðåé íá áðïêáëýøåé ôï öÜñìáêï ðáñÜ ìüíï ëßãï ðñéí ðåèÜíåé, ç öñÜóç ôçò
«ãé’ áõôü äåí ðñÝðåé íá æÞóù Üëëï» ðñïïéêïíïìåß ôçí áõôïêôïíßá ôçò.
2ç: Ðïéï Þôáí ôï ôñáãéêü äßëçììá ôçò êïíôÝóóáò; ÔåëéêÜ ôé ôçí Ýêáíå íá õ-
ðï÷ùñÞóåé;
ÁðÜíôçóç:
Ç áíÜãêç áðïêÜëõøçò...................íá áõôïêôïíÞóåé»
Áðü: «Ç
3ç: Ç áðüöáóç ôçò ÂáëÝñáéíáò íá áõôïêôïíÞóåé ôé Üíèñùðï öáíåñþíåé;

ÁðÜíôçóç:
Ìå ðüíï øõ÷Þò..................èõóßá»
Áðü: «Ì
4ç: Óôï áðüóðáóìá ðáñïõóéÜæïíôáé ôñåéò ãåíéÝò ðïõ áíÞêïõí óôçí ßäéá êïé-
íùíéêÞ ôÜîç. Ôé äéáöïñÝò ðáñïõóéÜæïõí;
ÁðÜíôçóç:
Óôï áðüóðáóìá áõôü ðáñïõóéÜæïíôáé ôñåéò ãåíéÝò áíèñþðùí ðïõ áíÞêïõí óôçí
ßäéá êïéíùíéêÞ ôÜîç. ¼ìùò, ïé äéáöïñÝò ìåôáîý ôïõò åßíáé åìöáíåßò. Ç ÂáëÝñáéíá ðá-
ñïõóéÜæåôáé áîéïðñåðÞò, ðñïóçëùìÝíç óôéò áñ÷Ýò ôçò, åêðñüóùðïò ôçò ôÜîçò ôçò ðïõ
áðáéôïýóå õøçëÞ êïéíùíéêÞ áãùãÞ. Áíôßèåôá, ï Ìáíüëçò êáé ç Ôáóßá ïé åêðñüóùðïé
ôçò äåýôåñçò ãåíéÜò - ðáñáìåñßæïõí ðéï åýêïëá ôçí áîéïðñÝðåéÜ ôïõò ãéá ÷Üñç ôùí õ-
ëéêþí áãáèþí. ÔÝëïò, ï ÐáõëÜêçò - ç ôñßôç ãåíéÜ - öáßíåôáé êé áõôüò åðéðüëáéïò. ×áß-
ñåôáé ìå ôçí ðñïïðôéêÞ ðþëçóçò ôïõ öáñìÜêïõ. ÐÜíôùò, öáßíåôáé íá Ý÷åé êÜðïéï óõ-
íáéóèçìáôéóìü, üðùò äåß÷íåé ç äéáðßóôùóÞ ôïõ ðùò Üäéêá áíÜãêáóáí ôç ãéáãéÜ íá á-
ðïêáëýøåé ôï ìõóôéêü.
82
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 83
á) Ç êïíôÝóóá ÂáëÝñáéíá áðïöáóßæåé íá ðïõëÞóåé ôï öÜñìáêï.

â) ÔåëéêÜ ç ÂáëÝñáéíá êñÜôçóå ôçí ðáñÜäïóç.
ã) Ï Ìáíüëçò èÝëåé íá ðïõëÞóåé ôï öÜñìáêï ãéá ïéêïíïìéêïýò ëüãïõò.
ä) Ï Îåíüðïõëïò ðåñéãñÜöåé Ýíá ðåñéóôáôéêü óôçí ÊÝñêõñá.
å) Åßíáé õðï÷ñÝùóç ôçò êïíôÝóóáò íá äßíåé ôï öÜñìáêï äùñåÜí.

Á Â
1. Ç èåñáðåßá ôùí ìáôéþí á. íá ìÜèïõí ôç ìõóôéêÞ óõíôáãÞ.
2. ¼ëç ç ïéêïãÝíåéá ðñïóðáèåß â. áðïäåéêíýåôáé áðáôåþíáò.
3. Ç Ôáóßá åêöñÜæåé ã. ðñÝðåé íá ãßíåôáé äùñåÜí.
4. Ìüíï ïé íýöåò ìðïñïýí ä. ôç óýã÷ñïíç Üðïøç ãéá ôç æùÞ.
5. Ï ÐÜðïõæáò ôåëéêÜ å. íá ðåßóåé ôç ÂáëÝñáéíá íá ðïõëÞóåé
ôï öÜñìáêï.

Ç ÂáëÝñáéíá áõôïêôïíåß:
á) áðü ôçí óôåíï÷þñéá ôçò.
â) ãéá íá ôçñÞóåé ôçí ðáñÜäïóç.
ã) ãéá íá äçìéïõñãÞóåé ôýøåéò óôá ðáéäéÜ ôçò.
ä) ãéá íá ìçí äåé ôï öÜñìáêï íá ðïõëéÝôáé.
4ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéåò áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÝò.

Ç Ôáóßá õðïóôçñßæåé ðùò ü,ôé Ýãéíå Ýãéíå:
á) áðü êáêßá.
â) áðü öéëï÷ñçìáôßá.
ã) áðü áðëçóôßá.
ä) áðü áíÜãêç.
Á Â
1. Ç áíÜãêç óêüôùóå ôç ÂáëÝñáéíá á. ìåôáöïñÜ.
2. «Ç êáñäéÜ íá ôï ðåé» â. ó÷Þìá ðñïåîáããåëßáò.
3. Ï èÜíáôïò ôçò ÂáëÝñáéíáò ã. ðñïóùðïðïßçóç.
4. «ðÝöôáí ôá öëïõñéÜ âñï÷Þ» ä. ðñïóùðïðïßçóç.
5. «ðùò ìðïñåß íá ðåèÜíù ôþñá» å. óõãêéíçôéêÞ åéêüíá.
83
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 84
ÔO ÓÐÉÔÉ ÔÏÕ ÄÁÓÊÁËÏÕ

Êùíóôáíôßíïò ×áôæüðïõëïò

ÃåííÞèçêå óôï Áãñßíéï ôï 1868. Óðïýäáóå ÍïìéêÜ óôï ÐáíåðéóôÞìéï Áèçíþí, áë-
ëÜ Üóêçóå ìüíï ãéá ëßãï ôç äéêçãïñßá, áöïý ôïí êÝñäéóå ç ëïãïôå÷íßá. Áó÷ïëÞèçêå
ôüóï ìå ôç ðïßçóç üóï êáé ìå ôçí ðåæïãñáößá. Óôçí ðïßçóç áêïëïýèçóå ôçí ôå÷íï-
ôñïðßá ôïõ óõìâïëéóìïý, åíþ óôçí ðåæïãñáößá Ýèåóå ùò óôü÷ï ôç ñåáëéóôéêÞ áðåé-
êüíéóç ôçò êïéíùíéêÞò ðñáãìáôéêüôçôáò ôïõ êáéñïý ôïõ êáé, ìáæß ìå ôï Èåïôüêç êáé
ôïí Ðáñïñßôç, Ýãéíå ï åéóçãçôÞò ôïõ êïéíùíéêïý ìõèéóôïñÞìáôïò óôçí ÅëëÜäá.
Ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «Ôñáãïýäéá ôçò åñçìéÜò», «Ôá åëåãåßá êáé
ôá åéäýëëéá», «Áðëïß ôñüðïé», «Âñáäéíïß èñýëïé», - ðïéÞìáôá - , «ÁãÜðç óôï ÷ùñéü»,
«Ï Ðýñãïò ôïõ ÁêñïðïôÜìïõ», «ÕðåñÜíèñùðïò», «ÔÜóù», «Öèéíüðùñï» - äéçãÞìá-
ôá, ê.Ü. ÐÝèáíå óôçí Éôáëßá, óôá 1920.

Ðñüêåéôáé ãéá äéÞãçìá ðïõ åíôÜóóåôáé óôç óõëëïãÞ «ÔÜóù, óôï óêïôÜäé êáé Üëëá
äéçãÞìáôá» ðïõ äçìïóéåýôçêå óôá 1916. Ôï ðåñéå÷üìåíü ôïõ åßíáé Ýíôïíá êïéíùíéêü
êáé äéáãñÜöåôáé óå áõôü ìå ôñáãéêü ôñüðï ç óõìðåñéöïñÜ ôùí áíèñþðùí, ðïõ åßíáé
áðïôÝëåóìá ôïõ êïéíùíéêïý ðåñéâÜëëïíôïò.
Óôï äéÞãçìá áõôü ðáñïõóéÜæåôáé ç æùÞ ìéáò ïéêïãÝíåéáò. Ï ðáððïýò, ðñïóâÜëëåé
óõíÝ÷åéá ôï ãáìðñü ôïõ ãéáôß, üðùò ðéóôåýåé, äåí åßíáé éêáíüò íá óõãêåíôñþóåé ôá ðï-
óÜ ðïõ ôïõ ÷ñùóôïýí êáé íá æÞóåé ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ. Ï ãáìðñüò ôïõ Ýðåóå Ýîù óôçí
åðé÷åßñçóç ðïõ åß÷å êáé áíáãêáæüôáí ìå äéêáóôéêïýò êëçôÞñåò êáé áóôõíïìéêïýò íá
ðéÝæåé üóïõò ôïõ üöåéëáí ÷ñÞìáôá, ãéá íá ìðïñÝóåé íá åîáóöáëßóåé êÜðïéïõò ðüñïõò
ãéá ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ.
84
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 85
ÌÜëéóôá, êÜôù áðü ôéò ðñïóâïëÝò êáé ôçí ðßåóç ôïõ ðáððïý Üëëáîå óõìðåñéöïñÜ
êáé áíÜãêáóå Ýíá íïéêÜñç ôïõ, äÜóêáëï ìå ðïëëÜ ðáéäéÜ, íá îåóðéôùèåß, áöïý äåí
ìðïñïýóå íá ôïõ ðëçñþíåé ôï åíïßêéï. ¸ôóé, ìðüñåóå íá ãßíåé áðïäåêôüò áðü ôïí
ðáððïý áëëÜ êáé íá óõìâéâáóôåß ìå ôéò áðáéôÞóåéò ôçò åðï÷Þò.
1. åêôåëåóôÜ: ïé äéêáóôéêÝò áðïöÜóåéò ðïõ ðñÝðåé íá åêôåëåóôïýí.

2. äéêüãñáöï: äéêáóôéêü Ýããñáöï
3. ìðëÜâá: âáèéÜ ìðëå êïñäÝëá
1ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ êõñéáñ÷åß ç åéêüíá ôïõ ðáððïý ðïõ óõíå÷þò åëÝã÷åé
ôï ãáìðñü ôïõ, èåùñþíôáò ôïí áíßêáíï íá åéóðñÜîåé êÜðïéï ÷ñÝïò êáé äçìéïõñ-
ãþíôáò Ýôóé ìéá Ýíôïíá êáôáèëéðôéêÞ áôìüóöáéñá óôï óðßôé. ÐáñïõóéÜæåôáé éäéáßôå-
ñá äýóôñïðïò êáé áõôáñ÷éêüò, ï ôýðïò ôïõ óêëçñïý êáé áíåëÝçôïõ áíèñþðïõ, ðïõ
ðÜíù áðü üëá âÜæåé ôï äéêü ôïõ óõìöÝñïí. ÅîÜëëïõ, ï êáèïñéóôéêüò ñüëïò ôïõ
óôçí åðáããåëìáôéêÞ áðïêáôÜóôáóç ôïõ ãáìðñïý ôïõ ðéóôåýåé ðùò ôïõ äßíåé ôï äé-
êáßùìá íá êáèïñßæåé êáé ôç æùÞ ôïõ.
Ï ãáìðñüò ðáñïõóéÜæåôáé óôçí áñ÷Þ ðéï áãíüò, êáèþò åîÜëëïõ åß÷å ìåãáëþóåé óå
÷ùñéü, óå äéáöïñåôéêÞ êïéíùíßá áðü áõôÞ ôçò ðüëçò. ÁíáãêÜóôçêå üìùò íá êÜíåé
ìéá äïõëåéÜ ðïõ äåí ôïõ ôáßñéáæå êáé ßóùò ãé’ áõôü íá áðÝôõ÷å. Ï îåðåóìüò, ç ðßå-
óç ôùí êïéíùíéêþí óõíèçêþí êáé ôçò ïéêïãÝíåéÜò ôïõ - éäßùò ôïõ ðáððïý - ôïí ï-
äçãïýí óôçí áñ÷Þ óôçí áðïãïÞôåõóç êáé ôçí áâïõëßá, óôçí áäõíáìßá íá áíôéìå-
ôùðßæåé ôï ðñüâëçìá êáé óôáäéáêÜ óôï íá ðáñáâéÜæåé ôéò áñ÷Ýò ôïõ.
2ç åíüôçôá: Ïé áíÜãêåò ôçò æùÞò áíáãêÜæïõí ôïí ðáôÝñá íá ðñïóáñìüóåé ôï ÷áñá-
êôÞñá ôïõ óå óõìðåñéöïñÜ ðïõ äåí áðïäå÷üôáí ðïôÝ Üëëïôå. ÁíáãêÜæåôáé íá óõì-
âéâáóôåß, íá áëëïôñéùèåß, íá öôÜóåé ùò ôï óçìåßï íá æçôÞóåé ôçí Ýîùóç ôçò ðïëõ-
ìåëïýò ïéêïãÝíåéáò ôïõ äáóêÜëïõ, ðñïêåéìÝíïõ íá åîáóöáëßóåé êÜðïéá ÷ñÞìáôá.
Ï óõããñáöÝáò ðáñïõóéÜæåé ìå éäéáßôåñá ôñáãéêü ôñüðï ôç óêçíÞ ôçò Ýîùóçò ôïõ
äáóêÜëïõ, ãåãïíüò ðïõ ðñïêáëåß ôç óõìðüíéá êáé ôïí ïßêôï ôïõ áíáãíþóôç. Ãéá-
ôß, ç ïéêïãÝíåéá ôïõ äáóêÜëïõ ðÜó÷åé áíáßôéá áëëÜ êáé ï ðáôÝñáò âñßóêåôáé óå á-
äéÝîïäï êáé áäõíáôåß íá ðñÜîåé äéáöïñåôéêÜ. ÁíôéëáìâÜíåôáé ðùò ðñÝðåé «íá ðá-
ôÞóåé åðß ðôùìÜôùí» ãéá íá æÞóåé, áí êáé áõôü ôïõ ðñïêáëåß ðüíï øõ÷Þò.
¼óï ãéá ôç ìçôÝñá, áõôÞ óôÝêåôáé áíÜìåóá óôïõò äýï êüóìïõò, áõôüí ôïõ ðáôÝñá
85
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 86
êáé áõôüí ôïõ ðáððïý, êáé ðñïóðáèåß ìÜôáéá íá ôïõò åîéóïññïðÞóåé. ÔåëéêÜ, ðñï-
óáñìüæåôáé êáé áõôÞ óôéò áíÜãêåò ôçò åðï÷Þò êáé óôéò êïéíùíéêÝò óõìâáôéêüôçôåò,
ãéá íá ìðïñÝóåé íá æÞóåé.
Ôï äéÞãçìá ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:

Íá ìçí åßóáé ãéá ôßðïôá ..... êáé óôï óõñôÜñé ôïõ ðáôÝñá äå ìáæåõüíôá -
1ç åíüôçôá: «Í
íå íÝá ÷áñôéÜ»: Ôá ÷ñÝç ôïõ ðáôÝñá.
Åêåß Þñèå îáöíéêÜ ï ðáôÝñáò ,,... íá âëÝðåé ôïí ðáððïý óôá ìÜôéá»: Ç
áðüöáóç ôïõ ðáôÝñá íá äéþîåé ôï íïéêÜñç ôïõ.

1. ÁöÞãçóç: Ï óõããñáöÝáò ìå íáôïõñáëéóôéêü ôñüðï êáôïñèþíåé íá äéáãñÜøåé
ôïõò ÷áñáêôÞñåò ôùí ðñïóþðùí êáé ôçí áëëïôñßùóÞ ôïõò, ôéò øõ÷ïëïãéêÝò ôïõò
äéáêõìÜíóåéò, ôéò åíÝñãåéåò êáé ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõò.
2. Åéêüíåò: Ãéá ôçí áéóèçôïðïßçóç ôùí éäåþí ôïõ êáé ôùí ÷áñáêôÞñùí ôïõ ÷ñçóéìï-
ðïéåß ðáñáóôáôéêÝò åéêüíåò, üðùò ç åéêüíá ôçò ïéêïãÝíåéáò, üðïõ êõñéáñ÷åß ï ðáð-
ðïýò, ç åéêüíá ôïõ ïñåéíïý ÷ùñéïý, ç åéêüíá ôïõ ðáôÝñá, üôáí ìå ôïí êëçôÞñá ðç-
ãáßíåé ãéá íá îåóðéôþóåé ôçí ïéêïãÝíåéá ôïõ äáóêÜëïõ, êáé êõñßùò ç åéêüíá ôïõ îå-
óðéôþìáôüò ôïõ.
3. ÌåôáöïñÝò: «ïé þìïé ôïõ ðáôÝñá ìÜæåøáí áðü ôï óêýøéìï», «âñÝèçêå ÷ùìÝíïò
ìÝóá óôá ãåìÜôá», «ìáò èÝëåé í’ áëëÜîïõìå êé üëá êïñäÝëá».
4. Ðáñïìïéþóåéò: «ôçí Ýöåñå óôï óðßôé óá íÝï ðñüôõðï», «ïé þìïé ôïõ ðáôÝñá êïõ-
íéüíôáí óôïí áÝñá óá öôåñÜ».
1ç: Ðþò äéáãñÜöåôáé ï ÷áñáêôÞñáò ôïõ ðáôÝñá áðü ôçí áñ÷Þ ùò ôï ôÝëïò;Ðïý
ïöåßëåôáé ç áëëáãÞ ôçò óõìðåñéöïñÜò ôïõ;
ÁðÜíôçóç:
Ï ìéêñüò..................êÜðïéá ÷ñÞìáôá»
Áðü: «Ï
86
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 87
2ç: Ðþò ðáñïõóéÜæïíôáé áðü ôï óõããñáöÝá ôá Üëëá ðñüóùðá ôïõ äéçãÞìá-

ôïò êáé éäéáßôåñá ï ðáððïýò (ðþò áíôßäñÜ ç ìçôÝñá êáé ðþò ï ðáððïýò
üóï ï ðáôÝñáò äåß÷íåôáé áíßêáíïò í’ áíôáðïêñéèåß óå ü,ôé ôïõ åðéâÜëëåé
ôï õëéêü ôïõ óõìöÝñïí; Ôé áíôéðñïóùðåýåé ï ðáððïýò;).
ÁðÜíôçóç:
Áðü: «ÏÏ óõããñáöÝáò ðáñïõóéÜæåé...................íá æÞóåé»
3ç: Ôï äéÞãçìá ôåëåéþíåé á) ìå ôçí Ýîùóç ôïõ «äÜóêáëïõ» êáé ôçò ïéêïãÝ-
íåéÜò ôïõ êáé â) ìå ôç ãåìÜôç éêáíïðïßçóç åðéóôñïöÞ ôïõ ðáôÝñá óôï
óðßôé. Ôé èÝëåé íá ðåôý÷åé ï óõããñáöÝáò ìå ôçí áíôéðáñÜèåóç ôùí äõï áõ-
ôþí óêçíþí,
ÁðÜíôçóç:
Ìå ôçí áíôéðáñÜèåóç ôùí äýï áõôþí óêçíþí ï óõããñáöÝáò èÝëåé íá ôïíßóåé áðü
ôç ìßá ôç äõóôõ÷ßá ôùí áíèñþðùí, ðïõ áíáãêÜæïíôáé íá âñåèïýí áðü ôç ìéá óôéãìÞ
óôçí Üëëç óôï äñüìï, êáé áðü ôçí Üëëç ôçí áëëïôñßùóç ôïõ áíèñþðïõ, ðïõ ìå ôéò
ðñÜîåéò ôïõ åðéöÝñåé ìåãáëýôåñç äõóôõ÷ßá óôïõò óõíáíèñþðïõò ôïõ.
4ç: Ç áöÞãçóç, ðáñ’ üëï ðïõ ï óõããñáöÝáò ôçñåß óôÜóç áíôéêåéìåíéêÞ, åß-
íáé ëéôÞ êáé æùíôáíÞ. Íá õðïóôçñßîåôå áõôÞ ôçí Üðïøç åðéóçìáßíïíôáò
ôéò áñåôÝò ôçò óôéò äõï ðáñáðÜíù óêçíÝò.
ÁðÜíôçóç:
Áí êáé ï óõããñáöÝáò áêïëïõèåß ôç íáôïõñáëéóôéêÞ ãñáöÞ, êñáôÜ áíôéêåéìåíéêÞ
óôÜóç ôüóï óôçí ðåñéãñáöÞ ôùí ãåãïíüôùí üóï êáé óôç óêéáãñÜöçóç ôùí ÷áñáêôÞ-
ñùí, ðïõ áðïäßäïíôáé ìå ëéôü áëëÜ ðáñáóôáôéêü ôñüðï.
Ç æùíôÜíéá áõôÞ áðïêáëýðôåé ôï éäåïëïãéêü õðïâáèñï ôïõ ×áôæüðïõëïõ, ôï óï-
óéáëéóìü, óôïí ïðïßï åß÷å óôñáöåß, ãéá íá áíôéêñïýóåé ôçí êïéíùíéêÞ áäéêßá ðïõ Ý-
âëåðå ãõñù ôïõ.
á) Ï ×áôæüðïõëïò áó÷ïëÞèçêå êõñßùò ìå ôçí äéêçãïñßá.
â) Ï ×áôæüðïõëïò Ýãéíå åéóçãçôÞò ôïõ êïéíùíéêïý ìõèéóôïñÞìáôïò.
87
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 88
ã) Ï Þñùáò ðñïóáñìüæåôáé óôéò áðüøåéò ôïõ ðáððïý.

ä) Ï äÜóêáëïò åðßôçäåò äåí ðëÞñùíå ôï åíïßêéï.
å) Ï Þñùáò áëëïôñéþíåôáé ïëïêëçñùôéêÜ.

Á Â
1. Ãéá íá æÞóïõí èá ðñÝðåé á. íá áëëïôñéùèåß êáé ç ßäéá.
2. Ï ÷áñáêôÞñáò ôïõ ãáìðñïý â. íá «ðáôÞóïõí åðß ðôùìÜôùí».
3. Ç ãõíáßêá ôïõ áíáãêÜæåôáé ã. Ý÷åé åðéðôþóåéò óå áèþïõò
áíèñþðïõò.
4. Ï ×áôæüðïõëïò Ýãñáøå ä. áëëÜæåé ëüãù ôùí óõíèçêþí.
5. Ç áëëáãÞ ôïõ ÷áñáêôÞñá å. ðïéÞìáôá êáé äéçãÞìáôá.

Óôçí áñ÷Þ ôïõ äéçãÞìáôïò ï ãáìðñüò åßíáé:
á) öéëï÷ñÞìáôïò.
â) åõáßóèçôïò.
ã) êáêåíôñå÷Þò.
ä) óêëçñüò êáé åãùéóôÞò.

Ï ðáððïýò áðïäÝ÷åôáé ôïí ãáìðñü ôïõ üôáí áõôüò ãßíåôáé:
á) ÊëÝöôçò.
â) óêëçñüò åðé÷åéñçìáôßáò.
ã) ðáôÝñáò.
ä) äçìüóéïò õðÜëëçëïò.
Â.
Á Â
1. Îåóðéôùìüò ôïõ äáóêÜëïõ á. ðáñïìïßùóç.
2. «÷ùìÝíïò óôá ãåìÜôá» â. ìåôáöïñÜ.
3. «óôïí áÝñá óá öôåñÜ» ã. áíôßèåóç.
4. äõóôõ÷ßá äáóêÜëïõ - éêáíïðïßçóç ãáìðñïý ä. Ýíôïíç åéêüíá.
5. «ìÜæåøáí áðü ôï óêýøéìï» å. ìåôáöïñÜ.
88
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 89
Ç ÁÑÊÏÕÄÁ
Ìé÷áÞë ÌçôóÜêçò

ÃåííÞèçêå óôá ÌÝãáñá, óôï 1868. Óðïýäáóå ÍïìéêÜ óôï ÐáíåðéóôÞìéï Áèçíþí,
áëëÜ ðïëý íùñßò óôñÜöçêå óôç äçìïóéïãñáößá êáé ôç ëïãïôå÷íßá. ÓõíåñãÜóôçêå óå
ðïëëÝò åöçìåñßäåò êáé ðåñéïäéêÜ êáé äéáêñßèçêå éäéáßôåñá ìå ôï ïîýôáôï ðíåýìá, ôçí
ðëáôéÜ ãíþóç êáé ôï áðïëáõóôéêü ãñÜøéìü ôïõ.
Ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «Áèçíáúêáß Óåëßäåò», «Åéò Áèçíáßïò ×ñõ-
óïèÞñáò», «¢íèñùðïé êáé ÊôÞíç», «Ìéá ÖéëïëïãéêÞ Óåëßò åéò Äõï Ãëþóóáò» ê.ë.ð.
Ôï 1896 áññþóôçóå øõ÷éêÜ êáé êáôÝëçîå óå Üóõëï. ÐÝèáíå óôçí ÁèÞíá ôï 1916.

Ðñüêåéôáé ãéá äéÞãçìá ðïõ äçìïóéåýôçêå óôá 1893, óôçí åöçìåñßäá «Áêñüðïëéò».
ÈÝìá ôïõ åßíáé ç êáêïðïßçóç ôùí æþùí, ãéá ôá ïðïßá ï óõããñáöÝáò áíáöÝñåôáé óõ-
÷íÜ óôá Ýñãá ôïõ ìå åõáéóèçóßá.
Ï óõããñáöÝáò ìáò ðáñïõóéÜæåé óôçí áñ÷Þ êÜðïéïí íá äßíåé ðáñáããÝëìáôá óå ìéá
ôáëáéðùñçìÝíç áñêïýäá. Åêåßíç, ìå öáíåñÜ ôá óçìÜäéá ôçò Üèëéáò æùÞò ôçò óôï óþ-
ìá ôçò, õðáêïýåé. Áñ÷éêÜ, áíáðáñéóôÜ ôïí ôóïðÜíï ðïõ öõëÜåé ôá ðñüâáôá. ¸ðåéôá,
ìéìåßôáé ôá íôñïðáëÜ êïñßôóéá êáé ôÝëïò ôá êïñßôóéá ðïõ åôïéìÜæïíôáé ãéá ôï ðáíçãýñé.
Ôåëåéþíïíôáò ôçí ðáñÜóôáóÞ ôçò, ç áñêïýäá äßíåé êé Ýíá ÷ïñü, åíþ ç áëõóßäá ìå ôçí
ïðïßá åßíáé äåìÝíç êÜíåé áñêåôü èüñõâï. Ï áöÝíôçò ôçò, Ýíáò âëÜ÷ïò Ìáêåäüíáò,
ôçò äßíåé ôï ñõèìü, ÷ôõðþíôáò Ýíá íôÝöé.
Ç ðáñÜóôáóç äßíåôáé óå êÜðïéá ãåéôïíéÜ ôçò ÁèÞíáò, ôï ÂáèñáêïíÞóé. Áí êáé ïé
èåáôÝò äåí Þôáí ðïëëïß, ï áöÝíôçò ôçò áñêïýäáò ôçò æÞôçóå íá îåêéíÞóåé ôçí ðáñÜ-
óôáóÞ ôçò. Ç áñêïýäá áíáðáñéóôÜ áêüìá ôç íýöç êáé ôï ãáìðñü ðïõ êáìáñþíïõí,
ôç íïéêïêõñÜ ðïõ æõìþíåé.
89
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 90
ÌðñïóôÜ óôï èÝáìá áõôü, ï óõããñáöÝáò óõãêéíåßôáé êáé óêÝöôåôáé ôïí ôñüðï áé÷-
ìáëùóßáò ôïõò æþïõ, ôá âÜóáíá ðïõ èá áíôéìåôþðéóå óôçí åêðáßäåõóÞ ôïõ áëëÜ êáé
ôçí ôý÷ç ðïõ èá Ý÷åé, áðü Üãñéï êáé õðåñÞöáíï æþï íá æåé ìéá åîåõôåëéóìÝíç êáé Ü-
èëéá æùÞ óôéò ãåéôïíéÝò ôçò ÁèÞíáò.
Óôç óõíÝ÷åéá, ï óõããñáöÝáò ðáñïõóéÜæåé êé Üëëåò óêçíÝò áðü ôçí ðáñÜóôáóç ôçò
áñêïýäáò. Åêåßíç ðáñéóôÜíåé ôïí áãñïöýëáêá ðïõ ðáñáôçñåß ôá êôÞìáôá ôçò åõèýíçò
ôïõ, áëëÜ êáé óêçíÞ áãÜðçò áíÜìåóá óå Ýíá æåõãÜñé. Óôï ôÝëïò ç áñêïýäá äå èÝëåé
íá ÷ïñÝøåé, áëëÜ áíáãêÜæåôáé õðü ôçí áðåéëÞ îõëïäáñìïý. Áí äå ÷ïñÝøåé êáé äå äéá-
óêåäÜóåé ôïõò èåáôÝò, èá Ý÷åé íá áíôéìåôùðßóåé ü÷é ìüíï ôï îýëï áëëÜ êáé ôçí ðåßíá,
åíþ ôá äåóìÜ ôçò èá ’íáé ÷åéñüôåñá. ¼óï ãéá ôï íá äñáðåôåýóåé, äåí ðñÝðåé íá ôï á-
íáëïãéóôåß óôéãìÞ, êáèþò Üãñéï îýëï èá ôçí ðåñéìÝíåé.
¸ôóé, ç áñêïýäá ôåëåéþíåé ôçí ðáñÜóôáóç êáé áðï÷áéñåôÜ ôïõò èåáôÝò. Óôç óõíÝ-
÷åéá ðáßñíåé ôï äßóêï ãéá íá óõãêåíôñþóåé ôï ðïóü ðïõ ï êáèÝíáò èá Þèåëå íá äþ-
óåé. ¼ìùò, ôï êÝñäïò åßíáé ìéêñü êáé ï áöÝíôçò ôçò áðïãïçôåýåôáé.
1. áíáêëßíïõóá: ãÝñíïíôáò.
2. êëáããÜæïõóá - êñïôáëßæïõóá: êÜíïíôáò êëáããÞ, êñüôï, ðñïêáëþíôáò ôï èüñõâï.
3. êáëðÜêé (ôïõñ. kalpac): óôñïããõëü êÜëõììá ôïõ êåöáëéïý, ìÜëëéíï Þ äåñìÜôéíï.
4. êáììýïí: âáñéåóôçìÝíï.
5. áíéþí: óôåíï÷ùñçìÝíï.
1ç-3ç åíüôçôåò: Óå üëï ôï êåßìåíï åßíáé âáèýò ï ðñïâëçìáôéóìüò ôïõ óõããñáöÝá ãéá
ôá ðÜèç ôïõ Üìïéñïõ æþïõ. Áí êáé ç öýóç ôï Ý÷åé ðñïïñßóåé íá åßíáé åëåýèåñï, óå
êáôÜóôáóç áãñéüôçôáò, ï Üíèñùðïò Ý÷åé äïõëþóåé ôüóï ôï óþìá ôïõ üóï êáé ôçí
øõ÷Þ ôïõ. Ç óõìðÜèåéá ôïõ óõããñáöÝá ãéá ôçí áñêïýäá, ðïõ õðïöÝñåé ÷ùñßò íá
åõèýíåôáé, åßíáé äéÜ÷õôç. Ðßêñá êáé ìåëáã÷ïëßá íéþèåé ãéá ôçí áäéêßá ðïõ ãßíåôáé óå
âÜñïò ôïõ æþïõ áõôïý, ãéá ôïõò åîåõôåëéóìïýò ðïõ äÝ÷åôáé êáé ôéò ôáëáéðùñßåò ðïõ
áíôéìåôùðßæåé êáé ãé’ áõôü åðáíáóôáôåß êáé æçôÜ ôçí áðåëåõèÝñùóÞ ôïõ.
4ç åíüôçôá: Áðü ôçí Üëëç, ï óõããñáöÝáò áíôéìåôùðßæåé ìå Ýêäçëç áíôéðÜèåéá ôïõò áí-
èñþðïõò êáé éäßùò ôïí áñêïõäéÜñç. ÁðÝíáíôß ôïõ ôñÝöåé áéóèÞìáôá ìßóïõò, éäßùò
üôáí áíáëïãßæåôáé ôá âÜóáíá ðïõ õðÝóôç êáé áíôéìåôùðßæåé áêüìá ôï öôù÷ü æþï.
5ç-8ç åíüôçôá: ÁëëÜ êáé ïé èåáôÝò áíôéìåôùðßæïíôáé ìå ôïí ßäéï áðïôñïðéáóìü. Ãéá-
90
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 91
ôß, áäéáöïñïýí ãéá ôç óêëçñüôçôá ôïõ áñêïõäéÜñç êáé ðáñáêïëïõèïýí áôÜñá÷ïé

ôï èÝáìá. ÌÜëéóôá, ìéá ãõíáßêá åß÷å öôÜóåé óôï óçìåßï êáé íá äéáìáñôõñçèåß á-
êüìá, áöïý ï ÷ïñüò ôçò áñêïýäáò äåí ôçò Üñåóå êáé ôüóï.
¼óï ãéá ôçí áñêïýäá, äåí ìðïñåß íá êÜíåé ôßðïôá ãéá íá ìåôáâÜëëåé ôç æùÞ ôçò. Ôï
óößîéìï ôïõ ÷áëêÜ ôçò åßíáé ôÝôïéï ðïõ äåí ôçò áöÞíåé êáìéÜ åëðßäá ãéá äéáöõãÞ. Ç
áðïõóßá åëðßäáò êáé ç Üðïøç ôïõ ÌçôóÜêç üôé «õðÜñ÷ïõí åéò ôïí êüóìïí êáé Üë-
ëáé áëõóßäåò êáé ÷ïíäñüôåñáé» öáíåñþíïõí êÜðïéï óõìâïëéóìü. ºóùò, ìå ôçí áé÷-
ìáëùóßá ôïõ æþïõ íá èÝëåé ï óõããñáöÝáò íá ôïíßóåé ôïõò âáóáíéóìïýò êáé ôéò áé÷-
ìáëùóßåò ôùí áíèñþðùí ðïõ áíáãêÜæïíôáé íá æïõí ìå ðïëëÝò, åîåõôåëéóôéêÝò äå-
óìåýóåéò ìÝóá óå ìéá êáôáðéåóôéêÞ êïéíùíßá, åíþ èá Ýðñåðå íá æïõí åëåýèåñá.
Ôï êåßìåíï áðáñôßæåôáé áðü ôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «¢¢éíôå ùñÝ ôþñá íá êÜíåé ðùò öõëÜåé ..... êáé ìïõããñßæïõóá óõ÷íÜ»: Ïé
ìéìÞóåéò ôçò áñêïýäáò.
2ç åíüôçôá: «ÅÅéò ôçí ìéêñÞí ðëáôåßáí ..... ðñïò ôçí ìáíôåõüìåíçí Ýííïéá ôùí»: Ï ÷þ-
ñïò ôçò ðáñÜóôáóçò.
3ç åíüôçôá: «××Üéíôå ùñÝ ôþñá ..... âñïíôÜ ìå äýíáìéí ôï íôÝöé ôïõ»: ÍÝåò ìéìÞóåéò
ôçò áñêïýäáò.
4ç åíüôçôá: «ÈÈá ôçí óõíÝëáâå ..... ÷åéñïöéëåß, äÝñåôáé, ãñõëßæåé»: ÓêÝøåéò ãéá ôï âá-
óáíéóìü ôçò.
5ç åíüôçôá: «××Üéíôå ôþñá íá êÜíåé ðùò öõëÜåé ..... áíüñåîïí ïëßãïí äåé÷íïìÝíçí»:
Ç áñêïýäá äõóáíáó÷åôåß.
6ç åíüôçôá: « ×üñåøå êáëÜ, ôáëïßðùñç áñêïýäá ..... ïýôå óöñßãïò áßìáôïò»:
Ç áñêïýäá áäõíáôåß íá áíôéäñÜóåé.
7ç åíüôçôá: « ×Üéíôå ôþñá íá ÷áéñåôÞóåé ..,.. åéò ôï ôáãÜñé ôïõ, ìåìøßìïéñïò»:
Ï ÷áéñåôéóìüò ôçò áñêïýäáò.

1. ÁöÞãçóç: Ï óõããñáöÝáò ðåñéãñÜöåé ôéò óêçíÝò ôïõ ìå êÜèå äõíáôÞ ëåðôïìÝñåéá
êáé ðáñáóôáôéêüôçôá êáé êáôáöÝñíåé Ýôóé íá áðïäþóåé üóï ðéï æùíôáíÜ ìðïñåß ôá
ãåãïíüôá êáé ôá íïÞìáôÜ ôïõ.
91
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 92
Ç ðåñéãñáöÞ äå ãßíåôáé ìå ÷ñïíïëïãéêÞ óåéñÜ áëëÜ ìå ôçí ôå÷íéêÞ in media res.

ÄçëáäÞ, îåêéíÜ áðü ôç ìÝóç ôïõ ãåãïíüôïò, üôáí ç áñêïýäá åêôåëåß ôï íïýìåñü
ôçò, êáé åíäéÜìåóá ôçò ðáñÜóôáóçò âñßóêåé ôçí åõêáéñßá íá ðåñéãñÜøåé ôïí áñ-
êïõäéÜñç, ôçí áíôßäñáóç ôùí èåáôþí.
2.¾öïò: Ôï ýöïò ôïõ äéçãÞìáôïò åßíáé æùçñü, óôçñéãìÝíï óå ðïéêßëá åêöñáóôéêÜ
ìÝóá.
3. ×áñáêôçñéóôéêÜ åðßèåôá: «êáôÜìáõñç, íÝá, ñõðáñÜ, ðáììÝëáéíáí, ñïäéíüôåñá».
4. Åéêüíåò: Ç åéêüíá ôçò áñêïýäáò íá ðáñéóôÜíåé ôïí ôóïðÜíï, ôá íôñïðáëÜ êïñß-
ôóéá, ôï ãáìðñü êáé ôç íýöç, ôïí áãñïöýëáêá ðïõ ðáñáôçñåß ôá êôÞìáôÜ ôïõ.
5. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé êáèáñåýïõóá, ðïõ üìùò äéáêñßíåôáé ãéá ôï ëåîéëïãéêü
ôçò ðëïýôï êáé ôçí êáèáñüôçôÜ ôçò.

1ç: Ï óõããñáöÝáò ðåñéãñÜöåé ìéá óêçíÞ. Íá ðñïóÝîåôå á) ðþò ãßíåôáé ç
ðåñéãñáöÞ. â) Ôé èÝëåé éäéáßôåñá íá ðñïâÜëåé ï óõããñáöÝáò. ã) Ðïéá
óôïé÷åßá öáíåñþíïõí ôç óõíáéóèçìáôéêÞ ôïõ ôïðïèÝôçóç.
ÁðÜíôçóç:
á) ÂëÝðå áéóèçôéêÞ ðñïóÝããéóç.
Ï óõããñáöÝáò ðåñéãñÜöåé................ôùí èåáôþí»
Áðü: «Ï
â) Ôï óôïé÷åßï ðïõ ôïíßæåé éäéáßôåñá åßíáé ç óêëçñüôçôá ìå ôçí ïðïßá ï Üíèñùðïò
öÝñåôáé óôá æþá. ÐáñÜëëçëá, åêöñÜæåé ôçí áíôßèåóÞ ôïõ êáé ôïí áðïôñïðéáóìü ôïõ
óôçí êáôáðßåóç êáé ôç óêëáâéÜ áõôÞ, óôç ÷ñÞóç ôùí æþùí ðñïò ôÝñøç êáé åõ÷áñßóôç-
óç ïñéóìÝíùí, ÷ùñßò óõíåßäçóç, ÷ùñßò áéäþ.
ã) Ç óõíáéóèçìáôéêÞ ôïðïèÝôçóç ôïõ óõããñáöÝá ãßíåôáé öáíåñÞ áðü ôïí ôñüðï ìå
ôïí ïðïßï áíôéìåôùðßæåé ôçí áñêïýäá áðü ôç ìßá êáé ôïí áñêïõäéÜñç ìå ôïõò èåáôÝò
áðü ôçí Üëëç. Ç óõìðÜèåéá ðïõ ôñÝöåé ãéá ôçí áñêïýäá öáßíåôáé áðü ôá åðßèåôá ðïõ
÷ñçóéìïðïéåß ãéá ôçí ðåñéãñáöÞ ôçò, ìå ôá ïðïßá öáßíïíôáé ç ôáëáéðùñßá ôïõ æþïõ, ç
ðßóôç ôïõ ðùò ðñÝðåé íá åßíáé åëåýèåñï. Áíôßèåôá, ãéá ôïí áñêïõäéÜñç êáé ôïõò èåá-
ôÝò ÷ñçóéìïðïéåß åðßèåôá ðïõ äåß÷íïõí ôï ìßóïò êáé ôçí áíôéðÜèåéÜ ôïõ ãé’ áõôïýò.
2ç: Ðïéá óõíáéóèÞìáôá êáé ðïéåò óêÝøåéò ðñïêáëåß óôï óõããñáöÝá ç óêç-
íÞ ðïõ ðåñéãñÜöåé;
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå áíÜëõóç 1çò åíüôçôáò.
Óå üëï ôï êåßìåíï...................áðåëåõèÝñùóÞ ôïõ»
Áðü: «Ó
92
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 93
3ç: Èá ìðïñïýóå ç áñêïýäá ôçò óõãêåêñéìÝíçò óêçíÞò íá èåùñçèåß ùò

óýìâïëï; Íá åêèÝóåôå ôéò áðüøåéò óáò.
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå áíÜëõóç åíïôÞôùí 5-6.
¼óï ãéá ôçí áñêïýäá........................åëåýèåñá»
Áðü: «¼
4ç: Íá äéêáéïëïãÞóåôå ôïõò ÷áñáêôçñéóìïýò ðïõ õðÜñ÷ïõí óôï åéóáãùãéêü

óçìåßùìá ó÷åôéêÜ ìå ôçí ðåæïãñáößá ôïõ ÌçôóÜêç.
ÁðÜíôçóç:
Ç «Áñêïýäá» ôïõ ÌçôóÜêç åßíáé Ýíá áðü ôá êáëýôåñá Ýñãá ôïõ. Ãéáôß, ðñÜãìáôé
äéáêñßíåôáé ãéá ôç äýíáìç ôçò ðåñéãñáöÞò, ôçí ðáñáôçñçôéêüôçôÜ ôïõ, ôç äéåéóäõôéêü-
ôçôá ôçò óêÝøçò ôïõ êáé ôï ãëùóóéêü ôïõ ðëïýôï.
5ç: Íá äéáâÜóåôå ôï ðïßçìá ôïõ ¢ããåëïõ Óéêåëéáíïý ÉåñÜ ïäüò.
1ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéåò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé ðïéåò
ëÜèïò(Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò).
á. Ï ÌçôóÜêçò Ý÷åé ðëáôéÜ ãíþóç êáé ïîý ðíåýìá.
â. Ôï êåßìåíï åßíáé êáèáñÜ öéëïæùéêü.
ã. Ï áöÝíôçò ôçò áñêïýäáò ôçí ðñïóÝ÷åé õðåñâïëéêÜ.
ä. Ç áñêïýäá åßíáé ìáêñéÜ áðü ôï öõóéêü ôçò ðåñéâÜëëïí.
å. Ôá ÷ñÞìáôá ðïõ âãÜæïõí åßíáé áñêåôÜ.

Á Â
1. Ç ðáñÜóôáóç ìå ôçí áñêïýäá á. ôï 1893 óôçí åöçìåñßäá
«Áêñüðïëéò».
2. Ôï äéÞãçìá äçìïóéåýôçêå â. ôçí áðåéëÞ îõëïäáñìïý.
3. Ç ðáñÜóôáóç äßíåôáé õðü ã. áññþóôçóå øõ÷éêÜ.
4. Ç áñêïýäá îÝñåé íá ä. êÜðïôå Þôáí óýíçèåò öáéíü-
ìåíï.
5. Ôï 1896 ï ÌçôóÜêçò å. ðáñïõóéÜæåé ðïëëÜ íïýìåñá.
93
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 94
Ç ÔÉÌÇ ÊÁÉ ÔÏ ×ÑÇÌÁ

Êùíóôáíôßíïò Èåïôüêçò
Ç æùÞ ôïõ
ÃåííÞèçêå ôï 1872 óôçí ÊÝñêõñá. Åêåß Ýêáíå ôéò ðñþôåò óðïõäÝò ôïõ êáé êáôüðéí
ðÞãå óôï Ðáñßóé, üðïõ óðïýäáóå öéëïëïãßá, öéëïóïößá, éáôñéêÞ, ÷çìåßá êáé ìáèçìá-
ôéêÜ. ¹ôáí áíéøéüò ôïõ ÐïëõëÜ.
ÕðÞñîå óôåíüò ößëïò ôïõ ËïñÝíôæïõ Ìáâßëç êáé öáíáôéêüò äçìïôéêéóôÞò. Ôï 1897
ðÞñå ìÝñïò ùò åèåëïíôÞò óôçí êñçôéêÞ åðáíÜóôáóç êáé ôï 1916 óôï êßíçìá ôçò Èåó-
óáëïíßêçò. Ïé óïóéáëéóôéêÝò éäÝåò, ìå ôéò ïðïßåò ðñùôïÞëèå óå åðáöÞ óôï Ðáíåðé-
óôÞìéï ôïõ ÌïíÜ÷ïõ åðÝäñáóáí ðïëý óôç æùÞ ôïõ.
ÓõíåñãÜóôçêå åðß ÷ñüíéá ìå ôá ðåñéïäéêÜ «ÍïõìÜò» êáé «ÔÝ÷íç». Ôá äéçãÞìáôá
ðïõ åß÷å äçìïóéåýóåé ó’ áõôÜ ôá ðåñéïäéêÜ ôá óõãêÝíôñùóå áñãüôåñá ó’ Ýíá âéâëßï ìå
ôïí ôßôëï «ÊïñöéÜôéêåò Éóôïñßåò».¸ãñáøå ôéò íïõâÝëåò: «Ç ôéìÞ êáé ôï ÷ñÞìá», «Ç æùÞ
êáé ï èÜíáôïò ôïõ ÊáñÜâåëá», «Ï êáôÜäéêïò», «Ïé óêëÜâïé óôá äåóìÜ ôïõò». ¸ãñáøå
åðßóçò êáé óïíÝôá ðïõ äéáêñßèçêáí ãéá ôçí ôÝ÷íç êáé ôçí åõáéóèçóßá ôïõò. Áó÷ïëÞ-
èçêå åðéôõ÷þò êáé ìå ôç ìåôÜöñáóç.
Ôá ðåñéóóüôåñá Ýñãá ôïõ Èåïôüêç áíáöÝñïíôáé óå êïéíùíéêÜ ðñïâëÞìáôá· õðÞñ-
îå áðü ôïõò ðñþôïõò óïóéáëéóôÝò óôçí ÅëëÜäá êáé ìå ôï Ýñãï ôïõ êÞñõîå ôéò óïóéáëé-
óôéêÝò éäÝåò. Ç ëïãïôå÷íéêÞ ôïõ áîßá åßíáé óçìáíôéêÞ, éäéáßôåñá óôá Ýñãá ôçò ùñéìü-
ôçôÜò ôïõ.
ÐÝèáíå ôï 1923.
Ï Ê. Èåïôüêçò Ýäùóå íÝá ðíïÞ óôçí åëëçíéêÞ ðåæïãñáößá ðáñÜ ôï ãåãïíüò üôé
ìå ôï Ýñãï ôïõ ðñïùèåß êõñßùò ôéò óïóéáëéóôéêÝò éäÝåò, ðåôõ÷áßíåé íá äéï÷åôåýåé ôá ìç-
íýìáôÜ ôïõ ìÝóá áðü Ýíá æùçñüôáôï äéÜëïãï äïóìÝíá óôï êåñêõñáúêü éäßùìá.

Ôï áðüóðáóìá áíÞêåé óôç íïõâÝëá «Ç ôéìÞ êáé ôï ÷ñÞìá», ðïõ åíôÜóóåôáé óôçí
94
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 95
äåýôåñç ðåñßïäï ôçò ëïãïôå÷íéêÞò áêìÞò ôïõ Ê. Èåïôüêç, åíþ ôáõôü÷ñïíá ïñéïèåôåß
ôçí áñ÷Þ ìéáò íÝáò ðåñéüäïõ óôç íåïåëëçíéêÞ ðåæïãñáößá: ç ãåíéÜ ôïõ ’80 åãêáôá-
ëåßðåé áðü äù êáé ðÝñá ôçí çèïãñáößá, ãéá íá óôñáöåß óôï êïéíùíéêü äéÞãçìá êáé óôï
ìõèéóôüñçìá. Ôá ðñþôá äåßãìáôá áõôÞò ôçò íÝáò ôÜóçò åßíáé äçìéïõñãÞìáôá ôïõ Ê.
×áôæüðïõëïõ êáé Ê. Èåïôüêç.

Óå Ýíá ðñïÜóôéï ôçò ÊÝñêõñáò, óôéò áñ÷Ýò ôïõ áéþíá, æåé ç ïéêïãÝíåéá ôçò óéüñáò
ÅðéóôÞìçò ôçò Ôñéíêïýëáéíáò, ðïõ áðïôåëåßôáé áðü ôçí ßäéá, ôïí Üíôñá ôçò êáé ôá ôÝó-
óåñá ðáéäéÜ ôïõò. Ïé öñïíôßäåò ãéá ôï óðßôé êáé ôá ðáéäéÜ ðåñíïýí áð’ ôá ÷Ýñéá ôçò,
êáèþò ï Üíôñáò ôçò åßíáé ìÝèõóïò êáé áíßêáíïò. ¸íá ðñùéíü ç óéüñá ÅðéóôÞìç ðá-
ñÝ÷åé âïÞèåéá óôïí ÁíôñÝá, íÝï áðü ÷ñåùêïðçìÝíç áñ÷ïíôéêÞ ïéêïãÝíéá, ðïõ êÜíåé
ëáèñåìðüñéï æÜ÷áñçò êáé ôïí êõíçãÜåé ç áóôõíïìßá. Ôüôå ãßíåôáé ç ðñþôç åðáöÞ ôïõ
ìå ôçí ðéï üìïñöç êüñç ôçò çñùßäïò, ôç ÑÞíç, êáé Ýíá áìïéâáßï áßóèçìá áñ÷ßæåé íá
áíáðôýóóåôáé ìåôáîý ôïõò áðü åêåßíç ôçí çìÝñá.
Ëßãåò ìÝñåò áñãüôåñá ï ÁíôñÝáò óõæçôÜåé óå ìéá ôáâÝñíá ìå ôïõò ößëïõò ôïõ ðï-
ëéôéêÜ. Ç óõæÞôçóç üìùò óå ëßãï óôñÝöåôáé óôï èÝìá ôïõ ãÜìïõ: ï ÁíôñÝáò âëÝðåé óáí
ôç ìïíáäéêÞ ëýóç, ãéá íá ìçí ðïõëÞóåé ôï óðßôé ôïõ, íá ðáíôñåõôåß ôçí ðëïýóéá íýöç
ðïõ ôïõ ðñïîåíåýïõí. ¸ôóé, âñßóêåôáé áíÜìåóá óôï äßëçììá ôçò ïéêïíïìéêÞò óùôç-
ñßáò ôïõ êáé ôçò áãÜðçò ôïõ.
ÌåôÜ áðü ëßãï êáéñü, ç ÑÞíç âÜæåé êñõöÜ óôï óðßôé ôïí ÁíôñÝá, ðñÜãìá ðïõ Þôáí
ìåãÜëç ðñïóâïëÞ ôçí åðï÷Þ åêåßíç. Ç óéüñá ÅðéóôÞìç, ìüëéò ôï ðëçñïöïñåßôáé êá-
ôáöèÜíåé áíáóôáôùìÝíç óôï óðßôé, ï ÁíôñÝáò üìùò ôçí êáèçóõ÷Üæåé õðïó÷üìåíïò
ðùò èá ðáíôñåõôåß ôçí êüñç ôçò ôÞò æçôÜåé üìùò ðñïßêá, ãéá íá ìç ÷Üóåé ôï óðßôé ôïõ.
Ç ìçôÝñá ôçò ÑÞíçò êáé ç ßäéá, êëáßãïíôáò õðïóôçñßæïõí ðùò äåí Ý÷ïõí áíÜãêç áðü
ðñïßêá êáé ìðïñïýí íá ôá âãÜëïõí ðÝñá ìå ôç äïõëåéÜ ôïõò, áöïý êáé ïé äýï åñãÜ-
æïíôáé. Ï ÁíôñÝáò üìùò åðéìÝíåé áðïññßðôïíôáò ôï ðïóü ðïõ ôïõ õðüó÷åôáé ìåôÜ áðü
ìåãÜëç ðßåóç ç Ôñéíêïýëáéíá. Ç ÑÞíç ðáßñíåé ðñïò óôéãìÞ ôï ìÝñïò ôïõ ÁíôñÝá, êé-
íïýìåíç áðü ôçí áãÜðç ôçò, ç óéüñá ÅðéóôÞìç üìùò åßíáé áíÝíäïôç. Ï äéÜëïãïò óõ-
íå÷ßæåôáé ãéá áñêåôÞ þñá óôï ßäéï ìïôßâï êáé ôåëéêÜ ï ÁíôñÝáò öåýãåé, áöïý õðüó÷å-
ôáé óôç ÑÞíç ðùò èá ôçí ðáíôñåõôåß.
Ãéá íá êåñäßóåé ôá ÷ñÞìáôá ðïõ ÷ñåéÜæåôáé, ï ÁíôñÝáò óõíå÷ßæåé ôï ëáèñåìðüñéï.
Óå êÜðïéï ôáîßäé ôïõ üìùò ìáèáßíåé ðùò ç ÑÞíç åôïéìÜæåôáé íá ðáíôñåõôåß. Ðçãáßíåé
óôï óðßôé ôçò, ôç âñßóêåé ìüíç êáé ôçí ðåßèåé íá ôïí áêïëïõèÞóåé. ¾óôåñá áðü ëßãï ç
95
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 96
óéüñá ÅðéóôÞìç ðçãáßíåé íá ôïõò âñåé. Ï ÁíôñÝáò õðüó÷åôáé íá ðáíôñåõôåß ôç ÑÞíç,

÷ùñßò êáìßá áðáßôçóç ãéá ðñïßêá.
ÁëëÜ ï êáéñüò ðåñíÜåé êáé ç õðüó÷åóç ôïõ ÁíôñÝá äåí ðñáãìáôïðïéåßôáé. Óôï ìå-
ôáîý ç ÑÞíç Ý÷åé ìåßíåé Ýãêõïò, êáé ï ÁíôñÝáò ðïõëÜåé øÜñéá óôçí áãïñÜ, áöÞíïíôÜò
ôçí ìüíç óôï óðßôé. Ç óéüñá ÅðéóôÞìç âñßóêåé ìéá ìÝñá ôïí ÁíôñÝá ôçí þñá ôçò äïõ-
ëåéÜò ôïõ êáé ôïõ æçôÜåé íá óõæçôÞóïõí. Åêåßíïò üìùò äå äÝ÷åôáé êáé ôç äéþ÷íåé. ÐÜ-
íù óôçí ïñãÞ êáé ôçí áðåëðéóßá ôçò áñðÜæåé Ýíá ìá÷áßñé êáé ôïí ôñáõìáôßæåé åëáöñÜ
óôï ìðñÜôóï. Ôçí þñá ðïõ ôçí ðéÜíïõí ïé áóôõíïìéêïß äßíåé óôïí ÁíôñÝá ôï êëåéäß ôïõ
êïìïý ðïõ öõëÜåé ôá ëåöôÜ óôï óðßôé ôçò êáé ôïõ ëÝåé íá ôá ðÜñåé üëá, ìå ìüíï á-
íôÜëëáãìá íá ôçí õðåñáóðßóåé óôï äéêáóôÞñéï.
Ï ÁíôñÝáò, ÷áñïýìåíïò, îå÷íÜåé ôï åðéðüëáéï ôñáýìá ôïõ êáé ôñÝ÷åé ãéá ôï óðßôé ôïõ.
Äå âñßóêåé üìùò åêåß ôç ÑÞíç áëëÜ óôï äéêü ôçò êáé ôçò ëÝåé ìå åíèïõóéáóìü ôá íÝá,
ðåñéìÝíïíôáò íá ÷áñåß êé áõôÞ, ìéá ðïõ ôþñá üëá ôá ðñïâëÞìáôÜ ôïõò ëýíïíôáé êáé
ìðïñïýí íá ðáíôñåõôïýí. ÁíáããÝëëåé áêüìç óôïí ðáôÝñá ôçò ðùò ôçí ÊõñéáêÞ ðá-
íôñåýåôáé ôçí êüñç ôïõ êáé ôïõ äåß÷íåé ôá êëåéäéÜ ôïõ êïìïý, ëÝãïíôÜò ôïõ ôáõôü÷ñïíá
ðùò åðéèõìßá ôçò óéüñáò ÅðéóôÞìçò åßíáé íá ôïõ äþóåé ôá ÷ßëéá ôÜëáñá. Ç ÑÞíç üìùò
åðåìâáßíåé êëáßãïíôáò êáé ëÝåé óôïí ÁíôñÝá ðùò ìåôÜ áðü áõôÞ ôçí óõìðåñéöïñÜ ôïõ
Ýóâçóå ç áãÜðç ôçò êáé äåí ìðïñåß íá ôçí îáíáãïñÜóåé. Ôïõ äçëþíåé áêüìç ðùò èá
îåíéôåõèåß êáé èá ìåãáëþóåé ôï ðáéäß ôçò ìüíç ôçò, ìå ôç äïõëåéÜ ôçò. Áõôüí äå èÝëåé
íá ôïí îáíáäåß. Ï ÁíôñÝáò, âëÝðïíôáò ôç áìåôÜðåéóôç, öåýãåé áðü ôï óðßôé ôçò âñßæï-
íôáò ãéá ìéá áêüìç öïñÜ ôï ÷ñÞìá, ðïõ óôÜèçêå ç áéôßá ôçò äõóôõ÷ßáò ôïõ.

1, óéüñá (ë. éôáë.): ç êõñßá.
2. êáíôïýíé: óïêÜêé, óôåíü.
3. êïýêïõìï: ìåãÜëï ìðñßêé ãéá êáöÝ Þ ôóÜé.
4. öïõñíÝëá (õðïê.): ìéêñüò öïýñíïò.
5. âÝíôïõëï: âåíôÜëéá.
6. óôÞìá: ðïóüôçôá ãéá åëéÝò ðïõ ìðáßíåé ãéá ðßåóç.
7. óöõñßäá: ëéüðáíï áðü âïýñëá Þ êáííÜâé.
8. Ýîé óôÞìáôá... äå èá÷áìå: áðü ôïí åóùô. ìïíüëïãï ôçò óéüñáò-ÅðéóôÞìçò êáôá-
ëáâáßíïõìå ðïéá åßíáé ç êáôÜóôáóç.
9. óôï óðßôé: ï Üíôñáò ôçò ìÝèõóïò, ôá ïéêïíïìéêÜ ü÷é êáé ôüóï êáëÜ, ôá ðáéäéÜ íá
ìåãáëþíïõí, êáé ç ßäéá íá ðñïóðáèåß ìå êÜèå ôñüðï íá ôá âãÜëåé ðÝñá ìüíç ôçò.
10. óïõñïýðé: õðíÜêïò.
96
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 97
11. ìáõñéóìÝíá: êáêüìïéñá.

12. áêáìÜôñá: ôåìðÝëá.
13. ëå÷ïìáíþ: ëá÷áíéÜæù.
14. Åßíáé ëáèñÝìðïñïé: ôï ëáèñåìðüñéï ãéíüôáí óõóôçìáôéêÜ óôçí ÊÝñêõñá óôéò áñ-
÷Ýò ôïõ áéþíá êáé Üöçóå ðïëëÜ êÝñäç. Ç æÜ÷áñç åêåßíç ôçí åðï÷Þ áðïôåëïýóå å-
ìðüñåõìá ôïõ åëëçíéêïý ìïíïðùëßïõ, ðïõ åß÷å ôçí áðïêëåéóôéêÞ ôçò åêìåôÜëëåõóç.
¼ðïéïò Üëëïò ðñïóðáèïýóå íá ðïõëÞóåé æÜ÷áñç åß÷å íá áíôéìåôùðßóåé ôï íüìï.
15. îåâïçèþ: âïçèþ íá îåöïñôùèåß êÜôé.
16. ìå óðëÜ÷íá: ìå óõìðÜèåéá.
17. áðïêñåíüôáí: áðáíôïýóå.
18. ôï öýãé: ôï öåõãéü.
19. áìðïõþñá: ðñùß ðñùß.
20. ðáñáäáñìÝíåò: ôáëáßðùñåò, êáêüìïéñåò.
21. áöüíôéò: áðü ôüôå ðïõ.
22. ôæéüãïò: ôõ÷åñÜ ðáé÷íßäéá.
23. ÷ëéÝóáé: ëõðÜóáé.
24. ìåèïýáò: ìåèýóôáêáò.
25. æþóç: ôï æþóéìï, ç èÝóç ðïõ öïñéÝôáé ç æþíç ãýñù áðü ôç ìÝóç.
26. ôçí åñãïëáâßá ôïõ èåÜôñïõ: åííïåß ôï èÝáôñï ôçò ÊÝñêõñáò.
27. ôá ÷Ýãéá: ôá ÷ñÝç.
28. áíÜêïõóôç êáé áìåëÝôçôç: äåí áêïýóôçêå ôï üíïìÜ ôçò êáé äåí ôçí Ýðéáóå êá-
íåßò óôï óôüìá ôïõ.
29. üâïëá:ôá ÷ñÞìáôá.
30. äçìüóéá: ç êïéíÞ ãõíáßêá, ç ðüñíç.
31. âßæéôá: åðßóêåøç.
32. «Ôé íá óáò ðù... áõôÞ ðïõ ëåò»: ï ÁíôñÝáò -êáèþò öáßíåôáé- åßíáé ìå ôï ìÝñïò
ôçò êõâÝñíçóçò ôïõ Ã. Èåïôüêç êáé ìÜëéóôá óôÝëå÷ïò ôïõ êõâåñíþíôïò êüììáôïò.
Õðïëïãßæåé, áí âãåé îáíÜ ôï êüììá ôïõ óôéò åêëïãÝò ðïõ ðëçóéÜæïõí íá âïçèçèåß
ìå ïðïéïäÞðïôå ôñüðï ãéá ôéò õðçñåóßåò ðïõ Ý÷åé ðñïóöÝñåé, ãéá íá ìðïñÝóåé íá
îå÷ñåþóåé ôï óðßôé ôïõ. Áí üìùò ôï êüììá ôïõ ÷Üóåé ôéò åêëïãÝò, äåí ôïõ áðïìÝíåé
Üëëç ëýóç áð’ ôçí ðáíôñåéÜ ìå ðëïýóéá íýöç.
33. «Èá ôçí Ýðáéñíá... åßíáé âëÝðåéò ôá Üâïëá»: óôçí áãÜðç ôïõ ÁíôñÝá ãéá ôç
ÑÞíç êáé óôçí åðéèõìßá ôïõ íá ôçí ðáíôñåõôåß ìðáßíïõí åìðüäéï óôá ïéêïíïìéêÜ
ðñïâëÞìáôá, ãéáôß ç ÑÞíç äåí Ý÷åé ìåãÜëç ðñïßêá.
34. «Ãéá ôçí ïéêïãÝíåéá ôüóï äå èá ì’ Ýíïéáæå: ï ÁíôñÝáò êáôÜãåôáé áðü áñ÷ïíôé-
êÞ ïéêïãÝíåéá ôçò áíþôåñçò êïéíùíéêÞò ôÜîçò, åíþ ç ÑÞíç åßíáé ìéá áðëÞ êïðÝëá
ôïõ ëáïý. Ôçí êïéíùíéêÞ áõôÞ äéáöïñÜ ôïõò ï ÁíôñÝáò ëÝåé ðùò äå ëïãáñéÜæåé.
35. ðåñßëçøç: Üó÷çìç êáôÜóôáóç, áíÜãêç.
97
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 98
36. åîåóðïýñäéóå: ìåãÜëùóå áðüôïìá, áíáðôý÷èçêå ãñÞãïñá.

37. «Ìá ôé êÜíïõíå ôá ôÜëáñá»: ï ÁíôñÝáò öáßíåôáé Þäç íá áðïöáóßæåé ãéá ôçí êï-
ðÝëá ðïõ Ý÷åé ôç ìåãÜëç ðñïßêá. Ôá ÷ñÞìáôá ðïõ Ý÷åé ôüóï áíÜãêç ôïí êÜíïõí íá
óêÝðôåôáé óïâáñÜ Ýíá ãÜìï áðü óõìöÝñïí, ãéá íá ëýóåé ôá ïéêïíïìéêÜ ôïõ ðñï-
âëÞìáôá. Ãé’ áõôü ôá áíáèåìáôßæåé.
38. «Ìá øçëÜ ôç ãïýíá óïõ, ÁíôñÝá... ôóç ìéëåßò êéüëáò»: ôçí åðï÷Þ åêåßíç, áí
êÜðïéïò ìéëïýóå ìå ìéá êïðÝëá óÞìáéíå ðùò åíäéáöåñüôáí ãé’ áõôÞí êáé óêüðåõå
íá ôçí ðáíôñåõôåß. Ï ãÝñïò, ðïõ óêïðåýåé íá ðáíôñÝøåé ôïí ÁíôñÝá ìå ôçí ðëïý-
óéá, ôïí óõìâïõëåýåé íá ìçí ðïëõðåñíÜåé áðü ôï óðßôé ôçò ÑÞíçò ïýôå íá ôçò ìé-
ëÜåé, ãéáôß áõôü ìðïñåß íá èåùñçèåß áðüäåéîç ðùò ôçí áãáðÜåé, êáé ôüôå ïé óõããå-
íåßò ôçò èá ôïí áíáãêÜóïõí íá ôçí ðáíôñåõôåß.
39. ôáìðïõñÜò: Ýã÷ïñäï ëáúêü üñãáíï ìå ÷ïñäÝò.
40. öüñï (ë. éôáë.): ç áãïñÜ.
41. âïõêéíßæù: óáëðßæù ìå ôï âïýêéíï, ìôö. äéáëáëþ Ýíá ìõóôéêü.
42. «Ç ãåéôüíéóóá óôï öüñï ôï âïõêéíßæåé»: ôï ìåãáëýôåñï êáêü ðïõ ìðïñïýóå
íá ðÜèåé ìéá áíýðáíôñç êïðÝëá ôçò åðï÷Þò Þôáí «í’ áêïõóôåß ôï üíïìÜ ôçò», äçë.
íá ìáèåõôåß ðùò Ý÷åé ó÷Ýóåéò ìå êÜðïéïí Üíôñá Þ Ýóôù üôé êïßôáæå êÜðïéïí Üíôñá.
Ôüôå èåùñåßôï Üôéìç êáé êáíåßò äåí Þèåëå ðéá íá ôçí ðáíôñåõôåß. Ï ìüíïò ôñüðïò
ãéá íá åðáíïñèùèåß ôï êáêü Þôáí íá ôçí ðáíôñåõôåß áõôüò ðïõ Ýãéíå áéôßá í’ á-
êïõóôåß ôï üíïìÜ ôçò.
43. ìðüñãï (ë. éôáë.): ôï ðñïÜóôéï.
44. íïýíïò: êïõìðÜñïò.
45. êïõíáñþ: áíáèñÝöù, ìåãáëþíù.
46. «èá îåðÝóåé êé Üëëï... èá íôñïðéáóôþ óôïí êüóìï»: ï ÁíôñÝáò êáôáãüôáí á-
ðü áñ÷ïíôéêÞ ïéêïãÝíåéá. Ï ðáôÝñáò ôïõ üìùò ôïõ åß÷å áöÞóåé ìåôÜ ôï èÜíáôü ôïõ
ðïëëÜ ÷ñÝç êáé ôá ïéêïíïìéêÜ ôçò ïéêïãÝíåéáò åß÷áí öôÜóåé óå Üèëéá êáôÜóôáóç.
Êé áõôü, üðùò ëÝåé ï ÁíôñÝáò, èá Þôáí ï ÷åéñüôåñïò åîåõôåëéóìüò ôïõò óôá ìÜôéá
ôïõ êüóìïõ. ÐñïôéìÜåé ëïéðüí íá ðåñéóþóåé ôá ôåëåõôáßá áðïìåéíÜñéá ôçò áñ÷ï-
íôéÜò ôïõ áð’ ôï íá ðñïóðáèÞóåé íá îáíáñ÷ßóåé áðü ôçí áñ÷Þ, ìáæß ìå ôç ÑÞíç, ìéá
êáéíïýñãéá æùÞ, ðïõ èá óôçñßæåôáé óôçí áãÜðç êáé óôçí êïéíÞ ðñïóðÜèåéá. ÄÝ-
óìéïò åíüò êïéíùíéêïý êáôåóôçìÝíïõ, ðïõ äåí ìðïñåß íá áíáôñÝøåé, èõóéÜæåé ó’
áõôü ôçí áãÜðç ôïõ.
47. «ÄïõëåõôÜäåò êáé ïé äýï, ðïéïí Ý÷ïõìå áíÜãêç»: óôçí Üðïøç ôïõ ÁíôñÝá
ðïõ èõóéÜæåé ôá áéóèÞìáôÜ ôïõ ãéá ôï ÷ñÞìá, áíôéôßèåôáé ç Üðïøç ôçò ÑÞíçò, ðïõ
ðéóôåýåé ðùò üëá ìðïñïýí íá öôéÜîïõí ìå ôçí áãÜðç êáé ôçí åñãáôéêüôçôá. Ç ÑÞ-
íç ðáñïõóéÜæåôáé áãíÞ, ìå áõôïðåðïßçèçóç ãéá ôá áéóèÞìáôÜ ôçò. Ãé’ áõôÞí ðå-
98
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 99
ñéóóüôåñï áðü ôï ÷ñÞìá ìåôñÜåé ï Üíèñùðïò. ¸÷åé êÜíåé üìùò ëÜèïò åêëïãÞ: ï
ÁíôñÝáò äå èá öáíåß ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò óôáèåñüò óôá áéóèÞìáôÜ ôïõ ãé’ áõôÞí êáé ç
áéôßá ãéá ôïýôï èá åßíáé ôá ÷ñÞìáôá.
48. «Ôé äßíåéò êõñÜ ÅðéóôÞìç;» «Ôïí Üíèñùðü ìïõ... êáé ôçí åõêÞ ìïõ»: óôçí
åìðïñéêÞ åñþôçóç ôïõ ÁíôñÝá ç óéüñá ÅðéóôÞìç áðáíôÜ ìå üëç ôçí ðåñçöÜíéá ôçò
áðïóôïìþíïíôÜò ôïí. Ôïõ äåß÷íåé Ýôóé êáèáñÜ üôé ç êüñç ôçò äåí åßíáé áíôéêåßìå-
íï áãïñáðùëçóßáò. Ç êüñç ôçò åßíáé ü,ôé ðéï ðïëýôéìï Ý÷åé íá ôïõ äþóåé, åßíáé Ý-
íá êïììÜôé áð’ ôïí åáõôü ôçò. Êé áí ï ÁíôñÝáò, üðùò ëÝåé, ôçí áãáðÜåé áëçèéíÜ,
äåí Ý÷åé ðáñÜ íá áðïäå÷ôåß áõôÞí ôçí ðñïóöïñÜ ôçò ìÜíáò ìáæß ìå ôçí åõ÷Þ ôçò.
49. ðñÜæçò: åíåñãåßò.
50. «Åßíáé áäýíáôï ìÝñïò ç äýóôõ÷ç»: ôïí ßäéï ÷áñáêôçñéóìü ãéá ôç ãõíáßêá åß-
äáìå êáé óôï äéÞãçìá ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç «Ç Öüíéóóá». Åäþ üìùò ç ÑÞíç, ðÝñá
áð’ ôç ãõíáéêåßá öýóç ôçò êáé ôç öôþ÷åéá, Ý÷åé íá áíôéìåôùðßóåé êáé Üëëï Ýíá êá-
êü, óýìöùíá ìå ôá êñéôÞñéá ôçò åðï÷Þò: ôç íôñïðÞ, ãéáôß áêïýóôçêå ôï üíïìÜ ôçò
ì’ Ýíáí Üíôñá.
51. áøçìÝíç: èõìùìÝíç, áãñéåìÝíç.
52. áîáßíù: áõîÜíù, ìåãáëþíù.
53. äéáöåíôåýù: õðïóôçñßæù, õðåñáóðßæïìáé.
54. îåíÝñùôïò: áìÝèõóôïò, íçöÜëéïò.
55. «Ì’ áõôÜ è’ áãïñÜóåéò ôçí åõôõ÷ßá ìïõ»: ðáñáóõñìÝíç áð’ ôçí áãÜðç ôçò ãéá
ôïí ÁíôñÝá, ç ÑÞíç åêöñÜæåé åäþ ðáñÜðïíï óôç ìÜíá ôçò ðïõ äå äÝ÷åôáé íá ôçò
äþóåé üóá ôçò æçôÜåé ãéá ðñïßêá. Ðñïóðáèåß íá ôçí ðåßóåé íá êáôáâÜëëåé ôï ðïóü,
ëÝãïíôáò ðùò ì’ áõôÜ ôá ëåöôÜ è’ áãïñÜóåé ôçí åõôõ÷ßá ôçò. Ôçí ÜðïøÞ ôçò üìùò
áíáèåùñåß ìåôÜ ôçí Üó÷çìç óõìðåñéöïñÜ ôïõ ÁíôñÝá (ôåëåõôáßï áðüóðáóìá), ü-
ôáí ëÝåé óôïí ßäéï, êëáßãïíôáò, üôé ç áãÜðç äåí áãïñÜæåôáé ìå ôá ëåöôÜ.
56. «Êáé îáíáãüñáæåò... ÅðÝôáîå ôï ðïõëß!»: ç Üó÷çìç óõìðåñéöïñÜ ôïõ ÁíôñÝá
ðñïò ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôçò, ç åðéìïíÞ ôïõ íá ðÜñåé ðñþôá ðñïßêá ãéá íá ôçí ðá-
íôñåõôåß, êÜíïõí ôç ÑÞíç íá êáôáëÜâåé ìå ôé åßäïõò Üíèñùðï Ý÷åé íá êÜíåé. Ç áãÜ-
ðç ôçò ãßíåôáé ðßêñá ãéá üóá ðßóôåøå áëçèéíÜ êáé áðïäåß÷ôçêáí üìïñöá øÝìáôá.
57. «¼÷é!» ôïõ ðå ìå áðüöáóç... äåí Ýñ÷ïìáé!»: ç ÑÞíç ðïõ âëÝðåé ôá üíåéñÜ
ôçò íá ãßíïíôáé êïììÜôéá, ìáæåýåé üóï êïõñÜãéï Ý÷åé, óêÝöôåôáé ôï ðáéäß ðïõ óå ëß-
ãï êáéñü èá öÝñåé óôïí êüóìï, êáé óôÝêåôáé ãé’ Üëëç ìéá öïñÜ ìå óõíÝðåéá áðÝ-
íáíôé óôïí åáõôü ôçò. ¼óï êáéñü áãáðïýóå ôïí ÁíôñÝá, Ýìåíå êïíôÜ ôïõ, êé áò Þ-
ôáí öôù÷üò. Ôþñá ðïõ áõôÞ ç áãÜðç äåí õðÜñ÷åé ðéá, ðáñüëï ðïõ äüèçêáí ðéá
ôá ðïëõðüèçôá ãéá êåßíïí ôÜëçñá, äåí ìðïñåß íá ìåßíåé ìáæß ôïõ. Èá îåíéôåõèåß êáé
ìå ìüíç âïÞèåéá ôç äïõëåéÜ ôçò èá áíáèñÝøåé ôï ðáéäß ôçò, Ýóôù êáé ÷ùñßò ôïí ðá-
99
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 100
ôÝñá ôïõ. Äå óõìâéâÜæåôáé äßðëá ó’ Ýíáí Üíèñùðï ðïõ äå óôÜèçêå Üîéïò íá åêôé-
ìÞóåé ôçí áãÜðç ôçò êáé Ýâáæå ðÜíù áð’ ôçí ôéìÞ ôï ÷ñÞìá. Åßíáé áíáìößâïëá ìéá
çñùßäá ôçò åðï÷Þò ôçò, ìéá ãõíáßêá äõíáìéêÞ êáé áóõìâßâáóôç, ðïõ áðïäåéêíýåé
ãé’ Üëëç ìéá öïñÜ üôé ç áîéïðñÝðåéá ôïõ áíèñþðïõ äåí ïñßæåôáé ïýôå áðü ôçí áñ-
÷ïíôéêÞ ôïõ ãåíéÜ ïýôå áðü ôá ëåöôÜ ôïõ, áëëÜ îåêéíÜåé áðü ôçí áêåñáéüôçôá ôïõ
÷áñáêôÞñá ôïõ êáé ôï öéëüôéìü ôïõ.

Ôï êïéíùíéêü óýóôçìá ôçò åðï÷Þò ôïõ óôÜèçêå ãéá ôïí Êùí. Èåïôüêç ðçãÞ Ý-
ìðíåõóçò ãéá ôï äéÞãçìá áõôü. Óêïðüò ôïõ íá êáôáäåßîåé ôá óáèñÜ èåìÝëéá ôïõ óõ-
óôÞìáôïò, üðïõ ôï ïéêïíïìéêü óõìöÝñïí áëëïôñéþíåé ôï ÷áñáêôÞñá ôùí áíèñþðùí
êáé êáôåõèýíåé ôéò ðñÜîåéò ôïõò. ÓõãêåêñéìÝíá èÝìáôá ðïõ èßãåé ï óõããñáöÝáò, ìå
Ýíôïíï ôï óõíáßóèçìá ôçò áãáíÜêôçóçò ðïõ ôï ìåôáäßäåé êáé óôïí áíáãíþóôç, åßíáé
ôá åîÞò: ç êáôÜöùñç êïéíùíéêÞ áäéêßá (áîéïðñüóåêôç ç öïâåñÜ õðïâáèìéóìÝíç
èÝóç ôçò ãõíáßêáò), ç åêìåôÜëëåõóç áíèñþðïõ áðü Üíèñùðï, ôá ìéêñïóõìöÝñï-
íôá ðïõ åîåõôåëßæïõí êÜèå áîßá óôç æùÞ, ç âñüìéêç ìéêñïðïëéôéêÞ êáé ìéêñïêïììá-
ôéêÞ óõíáëëáãÞ. Ìå ôç èáññáëÝá ùóôüóï óôÜóç ôçò ÑÞíçò ðñïêýðôåé áéóéüäïîï
ìÞíõìá: ßóùò üëá íá ìçí åßíáé ÷áìÝíá, ãéáôß ôåëéêÜ ïñéóìÝíåò áîßåò, ìðïñïýí íá
ðáñáìåßíïõí Üöèáñôåò êáé áëþâçôåò áðü ôç ãåíéêåõìÝíç åîá÷ñåßùóç.

Ôá áðïóðÜóìáôá áðïôåëïýí ôï êáèÝíá êáé ìéá ÷ùñéóôÞ åíüôçôá.

1ç åíüôçôá: êáôáôïðéæüìáóôå ãéá ôá êýñéá ðñüóùðá ôïõ Ýñãïõ, ôçí ïéêïãåíåéáêÞ êá-
ôÜóôáóç ôçò óéüñáò ÅðéóôÞìçò, ôï ëáèñåìðüñéï ðïõ äéåíåñãåß ï ÁíôñÝáò·åäþ åðß-
óçò ðñáãìáôïðïéåßôáé êáé ç ðñþôç åðáöÞ ôïõ ìå ôç ÑÞíç.
2ç åíüôçôá: óõæÞôçóç ôïõ ÁíôñÝá ìå ôïõò ößëïõò ôïõ óôçí ôáâÝñíá, áñêåôÜ êáôáôï-
ðéóôéêÞ ãéá ôá ìåëëïíôéêÜ ôïõ ó÷Ýäéá.
3ç åíüôçôá: ç ÅðéóôÞìç óõëëáìâÜíåé åð’ áõôïöþñù ôï ðáñÜíïìï æåõãÜñé êáé ôßèå-
ôáé ãéá ðñþôç öïñÜ ôï ÷ñçìáôéêü èÝìá ôçò ðñïßêáò, ðïõ èá ðñïêáëÝóåé ôéò ðñþ-
ôåò ðñïóôñéâÝò.
4ç åíüôçôá: ï ÁíôñÝáò ìåôÜ ôç ìåóïëÜâçóç äéáöüñùí ãåãïíüôùí ðåôõ÷áßíåé ôåëéêÜ
ôïí åêâéáóìü ôïõ, áëëÜ ç ÑÞíç äéáðéóôþíïíôáò üôé õðÞñîå áíôéêåßìåíï öôçíÞò åê-
ìåôÜëëåõóçò åðéëÝãåé íá ôïí åãêáôáëåßøåé.
100
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 101

1. Ãëþóóá: Ç éóôïñßá ôçò íïõâÝëáò Ý÷åé åíäéáöÝñïõóá ðëïêÞ, áðïðíÝåé Ýíôïíï êïé-
íùíéêü ðñïâëçìáôéóìü, åßíáé ãñáììÝíç óå ãëþóóá æùíôáíÞ ìå ðéóôÞ áðüäïóç
äéáëüãùí êáé ôïõ ôïðéêïý éäéþìáôïò (ðåñßåñãåò ëÝîåéò, ðáñáöèïñÝò ôùí Üñèñùí
êáé ôùí áíôùíõìéþí), äéáäñáìáôßæåôáé óå óêçíéêü ðïõ ðñáãìáôéêÜ óõíáíôÜåé êá-
íåßò óôï íçóß. Ïé ÷áñáêôÞñåò åßíáé óýíïëü ôïõò ðåéóôéêïß, áíôéðñïóùðåõôéêïß ôýðïé
ôïõ Ìáíôïõêéïý êáé ôçò ÊÝñêõñáò.
2. ¾öïò: Ôï ýöïò åßíáé áðëü, óôá áðïöáóéóôéêÜ óçìåßá ôùí äéáëüãùí üìùò ãßíåôáé
óïâáñü.
á. ÌåôáöïñÝò: «Èá ðáò óå áíôñüò ÷Ýñéá», «Ý÷åéò ìïýôñï êáé ìéëåßò», «ôá áóôñÜêéá å-
îåøý÷éóáí», «ôïýôïò ï êüñáêáò», «ìåò óôçí êáñäéÜ ìðÞãåôáé ôï âëÝììá ôóç», «öÜå
áãÜðç ìùñÝ», «øçëÜ ôç ãïýíá óïõ», «êïßôáîå ìç óïõ ôçí êïëëÞóïõíå», «ç êáñäéÜ
ôïõ åßíáé ÷ñõóÞ», «ç ãåéôüíéóóá óôï öüñï ôïõ âïõêéíßæåé», «óêßóå ìïõ ôçí êáñäéÜ
ìÝóá èá âñåéò ôç ÑÞíç óïõ», «ôá ìÜôéá ôçò ì’ åêÜøáíå», «äýï èåñßá áîáßíïõíå ï-
ëïÝíá êáôüðé óïõ», «åðÝôáîå ôï ðïõëß», «ç æùÞ ìáò èÜíáé ðáñÜäåéóïò».
â. Ðáñïìïßùóç: «ìéá êáçìÝíç ãõíáßêá óáí Ýñìç».
ã. Ðïëõóýíäåôï: «Ðïõ Þóïõíå åøÝò êáé åìðñïøÝò êáé ðïõ èá ðáò áðüøåò».
ä. Åéêüíåò: ôï ðñùéíü îýðíçìá ôçò óéüñáò ÅðéóôÞìçò, ç óêçíÞ óôï êáíôïýíé ìå ôïõò ëá-
èñÝìðïñïõò, ç óõíïìéëßá ôïõ ÁíôñÝá ìå ôïõò ößéëïõò ôïõ óôçí ôáâÝñíá, ç ôåëåõôáßá
óêçíÞ ðïõ ç ÑÞíç ÷ùñßæåé ìå ôïí ÁíôñÝá êáé áõôüò öåýãåé áíáèåìáôßæïíôáò ôï ÷ñÞìá.
å. ÊïóìçôéêÜ åðßèåôá: ñüäéíá ìÜãïõëá, áñìïíéêü ôñáãïýäé, óéãáëÞ óôáèåñÞ öù-
íÞ, ðáñçãïñçôéêüò áíáóôåíáãìüò, âáñý áíáöéëçôü.

1ç: Ðïéá ãåíéêüôåñç åéêüíá ãéá ôçí åðï÷Þ, óôçí ïðïßá áíáöÝñåôáé ôï äéÞ-
ãçìá, ó÷çìáôßæïõìå áðü ôç ìåëÝôç ôùí äõï ðñþôùí áðïóðáóìÜôùí, (âë.
êáé ó÷åôéêÞ Üðïøç Åéñ. Äåíäñéíïý).
ÁðÜíôçóç:
Ìå ôï äéÞãçìá ôïõ ï Êùí. Èåïôüêçò ðáñïõóéÜæåé ìéá ñåáëéóôéêÞ åéêüíá ôçò æùÞò
óå Ýíá êåñêõñáúêü ðñïÜóôéï. Óôïé÷åßá ðïõ óõíèÝôïõí áõôÞ ôç æïöåñÞ åéêüíá ôçí å-
ðï÷Þ ôçò ðñùèõðïõñãßáò ôïõ Ã. Èåïôüêç åßíáé ôá åîÞò: ç Üíèéóç ôïõ ëáìèñåìðïñßïõ
ôçò æÜ÷áñçò óôéò êåñêõñáúêÝò áêôÝò (ðñÜãìá ðïõ êáé óÞìåñá åîáêïëïõèåß íá ãßíåôáé
ìå äéáöïñåôéêÜ ðñïúüíôá öåñìÝíá áðü ôï åîùôåñéêü). ¢ëëï Ýíá óôïé÷åßï åßíáé ôï ñïõ-
101
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 102
óöåôïëüé ðïõ åðéêñáôåß óôçí åîáèëéùìÝíç ðïëéôéêÞ æùÞ êáé ç ìéêñïêïììáôéêÞ óõíáë-
ëáãÞ, ðïõ ïäçãïýóå óå åîá÷ñåßùóç ôïí åêëïãÝá êáé áãïñáðùëçóßá ôçò øÞöïõ ôïõ
(ï óõããñáöÝáò Þôáí êáôåîï÷Þí áíôßèåôïò ìå ôá ðïëéôéêÜ óõóôÞìáôá ôçò åðï÷Þò ôïõ êáé
ïñáìáôéæüôáí ìéá äéáöïñåôéêÞ êïéíùíßá). ÔÝëïò, ðñÝðåé íá áíáöÝñïõìå ôéò äõóêïëßåò
ôçò æùÞò ãéá ôá êáôþôåñá óôñþìáôá ôçò êïéíùíßáò, áí êñßíïõìå áðü ôïí åîïíôùôéêü
ñõèìü åñãáóßáò ôçò óéüñáò ÅðéóôÞìçò, ãéá íá ìðïñÝóåé íá ìåãáëþóåé ôá ðáéäéÜ ôçò.
2ç: Ï ôßôëïò ôïõ äéçãÞìáôïò åßíáé Ç ôéìÞ êáé ôï ×ñÞìá. Ïé äõï áõôÝò áîßåò
(ÔéìÞ-×ñÞìá) åðçñåÜæïõí ôç óéüñá ÅðéóôÞìç êáé ôïí ÁíôñÝá óôéò ðñÜ-
îåéò ôïõò; Íá äéêáéïëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò.
ÁðÜíôçóç:
Ç ôéìÞ êáé ôï ÷ñÞìá åßíáé ïé äýï Üîïíåò ãýñù áðü ôïõò ïðïßïõò ðåñéóôñÝöåôáé ü-
ëï ôï äéÞãçìá. Ïé äýï áõôÝò áîßåò, ç ìéá çèéêÞ, ç Üëëç õëéêÞ, êáôåõèýíïõí üëåò ôéò
åíÝñãåéåò ôùí çñþùí êáé ñõèìßæïõí ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôïõò. ÁíÜìåóá ó’ áõôïýò ðñù-
ôáãùíéóôéêü ñüëï ðáßæïõí ç óéüñá ÅðéóôÞìç êáé ï ÁíôñÝáò.
Ç ðñþôç ðñïóðáèåß íá áíáèñÝøåé ôá ðáéäéÜ ôçò ôßìéá· ôçí åíäéáöÝñåé ç ãíþìç ôïõ
êüóìïõ êáé ãé’ áõôü ðñïóðáèåß ìå ôï ãÜìï íá áðïêáôáóôÞóåé ôçí êüñç ôçò. Ôï ôßìç-
ìá üìùò åßíáé ìåãÜëï êáé áñíåßôáé íá ôï äþóåé, ü÷é áðü ôóéãêïõíéÜ, áëëÜ ãéáôß Ý÷åé êáé
ÜëëÜ ðáéäéÜ íá ìåãáëþóåé. Óôï ôÝëïò âÝâáéá õðïêýðôåé êáé ðñïóöÝñåé ôï ðïóü, ãéáôß
åîáêïëïõèåß íá äßíåé ìåãáëýôåñç áîßá óôçí ôéìÞ ôçò ïéêïãÝíåéáò ðáñÜ óôï ÷ñÞìá. Ãéá
ôç öôù÷Þ ùóôüóï ïéêïãÝíåéá ôï ÷ñÞìá áðïâáßíåé ïëÝèñéï êáé ç ôéìÞ ôçò êáôáóôñÝöå-
ôáé (ìå ôá óôåíüìõáëá êïéíùíéêÜ äåäïìÝíá) åîáéôßáò ôçò Ýëëåéøçò ôïõ ÷ñÞìáôïò.
Ï ÁíôñÝáò äéáôåßíåôáé üôé åßíáé Ýíôéìïò êáé áõôü ìðïñåß íá ôï ìáñôõñÞóåé üëïò ï
êüóìïò. Ôï ÷ñÞìá ôï ÷ñåéÜæåôáé, ãéá íá óþóåé ôï óðßôé ôïõ áðü ôçí áíõðïëçøßá. Åäþ
âÝâáéá õðÜñ÷åé ìéá áíôßöáóç: ï ÁíôñÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ôï ÷ñÞìá, ãéá íá äéáôçñÞóåé
ôçí ôéìÞ ôïõ, ìå ôñüðï ôåëåßùò áíÝíôéìï, ï ßäéïò üìùò äå äåß÷íåé íá ôï áíôéëáìâÜíåôáé
áõôü. Äå äåß÷íåé åðßóçò íá áíôéëáìâÜíåôáé üôé êáé ôï ëáèñåìðüñéï åßíáé áíÝíôéìï. Ðá-
ñáôçñþíôáò ôçí üëç óõìðåñéöïñÜ ôïõ ÁíôñÝá èá ìðïñïýóáìå íá ðïýìå üôé êõíçãÜ-
åé ôï ÷ñÞìá ãéá íá äéáôçñÞóåé ôçí ôéìÞ ðïõ ðéóôåýåé üôé Ý÷åé, áëëÜ óôçí ïõóßá äåí ôçí
Ý÷åé. ÔåëéêÜ ãé’ áõôüí ôï ÷ñÞìá ìåôñÜåé ðÜíù áð’ üëá.
¸ôóé ëïéðüí êáé ïé äýï Þñùåò ðáó÷ßæïõí ãéá ôçí ôéìÞ ôïõò, ÷ñçóéìïðïéþíôáò ùò
êõñéüôåñï ìÝóï ôï ÷ñÞìá· áõôü öáßíåôáé íá åðéâÜëëåôáé êõñßáñ÷á êáé ôõñáííéêÜ óôá
Üôïìá, áêüìç êáé óôá áãíüôåñá áéóèÞìáôá. Ôï ìüíï ðïõ äåí ìðïñåß íá áãïñÜóåé åß-
íáé ç áãÜðç.
102
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 103
3ç: Áöïý ìåëåôÞóåôå ðñïóå÷ôéêÜ ôá áðïóðÜóìáôá, ôçí åéóáãùãÞ êáé ôéò á-

ðüøåéò ôïõ Áãã. ÔåñæÜêç íá áðáíôÞóåôå óôéò áêüëïõèåò åñùôÞóåéò;á)
Ãéáôß íéþèïõìå óõìðüíéá ãéá üëïõò áíåîáßñåôá ôïõò Þñùåò,â) Ðïý ìðï-
ñïýìå íá áðïäþóïõìå ôç óõìðåñéöïñÜ ïñéóìÝíùí ðñïóþðùí ôïõ äéç-
ãÞìáôïò, ç ïðïßá Ýñ÷åôáé óå áíôßèåóç ìå ôá ðñáãìáôéêÜ ôïõò áéóèÞìáôá;
ÁðÜíôçóç:
á. Ï Èåïôüêçò Ý÷åé óõëëÜâåé óùóôÜ êáé áðïäßäåé åýóôï÷á ôï ðñüâëçìá ôçò óõìðå-
ñéöïñÜò ôùí áíèñþðùí. Ç êïéíùíßá ôçò åðï÷Þò åßíáé êõñßùò õðåýèõíç ãéá ôéò ðñÜîåéò
ôùí áôüìùí êáé äåõôåñåõüíôùò ôá ßäéá ôá Üôïìá. ÁõôÞ åßíáé ìéá áñ÷Þ ðïõ Ý÷åé åðáíåé-
ëçììÝíá äéáôõðùèåß êáé áðü óýã÷ñïíïõò êïéíùíéïëüãïõò. ÅðïìÝíùò, ïé Þñùåò ôïõ Ýñ-
ãïõ åßíáé èýìáôá ôùí êïéíùíéêþí óõíèçêþí ôçò åðï÷Þò, ãé’ áõôü êáé åßíáé ðåñéóóüôåñï
Üîéïé óõìðüíéáò ðáñÜ êáôáöñüíéáò êáé ìßóïõò. Áõôü éó÷ýåé ãéá üëïõò ôïõò Þñùåò, áêü-
ìç êáé ãéá ôïí ÁíôñÝá, ðïõ õðïôÜóóåé ðëÞñùò ôá áéóèÞìáôÜ ôïõ óôï óõìöÝñïí.
â. ÐñÜãìáôé, ïñéóìÝíá ðñüóùðá ôïõ äéçãÞìáôïò ôçñïýí ìéá óôÜóç ðïõ äåí áíôé-
ðñïóùðåýåé ôá ðñáãìáôéêÜ ôïõò áéóèÞìáôá. Áõôü óõìâáßíåé, äéüôé ôá áéóèÞìáôá áõôÜ
åðçñåÜæïíôáé áðü ôéò êïéíùíéêÝò êáé ïéêïíïìéêÝò óõíèÞêåò ôçò åðï÷Þò, ôçò ïðïßáò ç
äéáöèïñÜ êÜíåé íá óâÞóïõí ôá åõãåíéêÜ áéóèÞìáôá êáé õðïâáèìßæåé ôéò áíèñþðéíåò
ó÷Ýóåéò óôï åðßðåäï ôçò óõíáëëáãÞò. ¸ôóé, ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ ÁíôñÝá åßíáé áíôßèå-
ôç ìå ôçí ðñáãìáôéêÞ óõíáéóèçìáôéêÞ ôïõ êáôÜóôáóç êáé ôï ßäéï óõìâáßíåé óå êÜðïéï
âáèìü êáé ìå ôç óéüñá ÅðéóôÞìç: äåí Ýäéíå ôá ÷ñÞìáôá, üóï êé áí Þèåëå íá áðïêáôá-
óôÞóåé ôçí êüñç ôçò. Ôï ÷ñÞìá ôåëéêÜ áðïâáßíåé ïõóéáóôéêüò ñõèìéóôÞò ôçò æùÞò ôùí
çñþùí, åõôåëßæïíôáò êáé ôéò ðéï åõãåíéêÝò ðñïèÝóåéò.
4ç: Ç ÑÞíç äåí åß÷å ðïôÝ äéáêõìÜíóåéò óôçí áãÜðç ôçò; Óôï ôÝëïò üìùò ôç
èõóéÜæåé. Ãéáôß,
ÁðÜíôçóç:
Óôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôçò éóôïñßáò ç áãÜðç ôçò ÑÞíçò ãéá ôïí ÁíôñÝá ðáñáìÝíåé
óôáèåñÞ. ¼ôáí üìùò óôï ôÝëïò óõíåéäçôïðïéåß ôï ìÝãåèïò ôçò óõíáëëáãÞò ðïõ ðñáã-
ìáôïðïéåßôáé, äå èÝëåé íá õðïôÜîåé ôï áíþôåñï áð’ üëá ôá óõíáéóèÞìáôá, ôçí áãÜðç
óôï ÷ñÞìá. Áñíåßôáé ëïéðüí íá óõìâéâáóôåß êáé íá îåðïõëÞóåé êáé ôï ôåëåõôáßï ß÷íïò
ôçò áíèñùðéÜò ôçò. ÐáñáìÝíåé Ýôóé ìÝ÷ñé ôÝëïò Ýíôéìïò êáé áêÝñáéïò ÷áñáêôÞñáò.
5ç: Ôï ôñßôï áðüóðáóìá ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ìéá êõìáéíüìåíç äñáìáôéêÞ Ý-

íôáóç. Íá ôçí ðáñáêïëïõèÞóåôå á) óôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï áíôßäñïýí, áð’
ôçí áñ÷Þ ùò ôï ôÝëïò, ïé ôñåéò ðñùôáãùíéóôÝò â) óôï ñüëï ðïõ ðáýåé ï äéÜ-
ëïãïò.
103
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 104
ÁðÜíôçóç:
Ìüëéò ç óéüñá ÅðéóôÞìç áíôéëáìâÜíåôáé ôé óõíÝâç áíÜìåóá óôïí ÁíôñÝá êáé óôç
ÑÞíç áíôéäñÜ ìå ôñüðï óôáèåñü êáé Þñåìï, áëëÜ ãåìÜôï ðßêñá. Ï ÁíôñÝáò åßíáé øõ-
÷ñüò êáé õðïëïãéóôÞò êáé ç ÑÞíç óôç ìÝóç ðñïóðáèåß ìå êëÜìáôá íá ðåßóåé ôç ìÜíá
ôçò íá õðï÷ùñÞóåé. Óôç óõíÝ÷åéá ç ìÜíá èõìþíåé êáé îåóðÜåé, ïðüôå áñ÷ßæåé íá êï-
ñõöþíåôáé ç Ýíôáóç ôçò óêçíÞò· óå Ýíá áðïêïñýöùìá Ýíôáóçò, ðÝöôåé óå ìéá êáñÝ-
êëá ìå ëõãìïýò. Ôçí ßäéá áíôßäñáóç Ý÷ïõí êáé ôá ÜëëÜ äýï ðñüóùðá ðïõ óõììåôÝ-
÷ïõí óôç óêçíÞ. Ôç ìåãÜëç Ýíôáóç äéáäÝ÷åôáé ç óéùðÞ êáé ìåôÜ ç Ýíôáóç áñ÷ßæåé ðÜ-
ëé íá êïñõöþíåôáé, áõôÞ ôç öïñÜ áðü íÝï îÝóðáóìá ôçò ÑÞíçò, ôï ïðïßï üìùò äåí Ý-
öôáóå óå øçëÞ êëßìáêá, ãéáôß ï ÁíôñÝáò êëåßíåé ôç óêçíÞ äñáóêåëßæïíôáò âéáóôéêÜ ôï
êáôþöëé. Âáóéêü óôïé÷åßï ãéá ôçí áðüäïóç ôçò êõìáéíüìåíçò äñáìáôéêÞò Ýíôáóçò åß-
íáé ï äéÜëïãïò, ï ïðïßïò îåêéíÜåé óå ÷áìçëïýò ôüíïõò, ìåôÜ ïäçãåßôáé óå Ýíá êñåóÝ-
íôï, ãéá íá áêïëïõèçèåß áðü ìáêñéÜ óéùðÞ êáé ìåôÜ íá áíåâåß ðÜëé ãéá ëßãï óå øç-
ëüôåñïõò ôüíïõò.
6ç: Óýìöùíá ìå ôéò áñ÷Ýò ôïõ íáôïõñáëéóìïý, ïé åîùôåñéêÝò äõíÜìåéò, öõ-

óéêÝò êáé êïéíùíéêÝò ðåñéïñßæïõí ôçí åëåõèåñßá ôùí ðñïóþðùí êé åðç-
ñåÜæïõí ôçí çèéêÞ ôïõò óõìðåñéöïñÜ. Åöáñìüæåé ôéò ðáñáðÜíù áñ÷Ýò ï
Èåïôüêçò; Íá õðïóôçñßîåôå ôéò áðüøåéò óáò.
ÁðÜíôçóç:
Ïëüêëçñï ôï äéÞãçìá ôïõ Èåïôüêç äéáðíÝåôáé áðü ôéò éäÝåò ôïõ íáôïõñáëéóìïý.
ÅîùôåñéêÝò äõíÜìåéò, êõñßùò êïéíùíéêÝò, áíåîÜñôçôåò áð’ ôç èÝëçóç ôùí çñþùí, å-
ðçñåÜæïõí ôç æùÞ ôïõò, áëëïéþíïíôáò ôá áéóèÞìáôÜ ôïõò êáé ñõèìßæïíôáò ôçí çèéêÞ
óõìðåñéöïñÜ ôïõò. ¸ôóé, ç óéüñá ÅðéóôÞìç åßíáé èýìá ìéáò äåäïìÝíçò êïéíùíéêÞò
êáôÜóôáóçò, êáèþò áíáëþíåôáé óôç äïõëåéÜ, ãéá íá èñÝøåé ôá ðáéäéÜ ôçò êáé èõóéÜæåé
ôåëéêÜ ôéò ïéêïíïìßåò ôçò, ãéá íá óþóåé ôçí ôéìÞ ôçò. Ôï ßäéï óõìâáßíåé êáé ìå ôïí Á-
íôñÝá: áðüãïíïò îåðåóìÝíçò ïéêïãÝíåéáò ôçí ïðïßá ðñÝðåé íá óþóåé, åßíáé äÝóìéïò
ôùí áíôéëÞøåùí ôçò åðï÷Þò êáé öôÜíåé óôï óçìåßï íá ÷ñçóéìïðïéåß áêüìç êáé áíÝíôé-
ìá ìÝóá. Ïé öõóéïãíùìßåò, åðßóçò, ôçò ôáâÝñíáò Ý÷ïõí êé áõôÝò ðåñéïñéóìÝíï âáèìü
åëåõèåñßáò. Ç ÑÞíç ôÝëïò åßíáé êé áõôÞ ìåãÜëï èýìá ôïõ êïéíùíéêïý ðåñßãõñïõ, ðïõ
áãùíßæåôáé ìå ðëÞèïò áíôéîïüôçôåò, ãéá íá ðåñéóþóåé ôçí åíôéìüôçôÜ ôçò.
Åñþôçóç: Ç ÑÞíç ÷áñáêôçñßæåôáé ùò ðåñßðôùóç ãõíáßêáò ðïõ áðåëåõèåñþ-
104
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 105
íåôáé áðü ôéò ðñïêáôáëÞøåéò, ðïõ åðéêñáôïýóáí óôçí åðï÷Þ ôçò. Íá åê-
öñÜóåôå ôéò áðüøåéò óáò ðÜíù ó’ áõôÞ ôç èÝóç.
ÁðÜíôçóç:
Ç ãõíáßêá ôçò åðï÷Þò óôçí ïðïßá äéáäñáìáôßæåôáé ôï äéÞãçìá æåé ìéá æùÞ öïâåñÜ ðå-
ñéïñéóìÝíç, äåóìåõìÝíç áðü ôéò áðáãïñåýóåéò êáé ôéò ðñïêáôáëÞøåéò. Ç ôý÷ç ôçò äéåõ-
èýíåôáé êáôÜ Ýíá ìåãÜëï ìÝñïò áðü ôïõò Üëëïõò. Ç êïéíùíßá ó÷ïëéÜæåé áõóôçñÜ êáé Ý-
íôïíá êÜèå çèéêü ôçò ðáñÜðôùìá, äßíïíôÜò ôïõ ôåñÜóôéåò äéáóôÜóåéò êáé ìåôáôñÝðïíôáò
ôï óå ãåãïíüò êáèïñéóôéêü ãéá ôçí õðüëïéðç æùÞ ôçò êïðÝëáò. Ðñüôõðï ãõíáßêáò Þôáí
âáóéêÜ áõôÞ ðïõ äåí åß÷å «áêïõóôåß» ôï üíïìÜ ôçò, ðïõ -áí Þôáí áíýðáíôñç- Ýìåíå êëåé-
óìÝíç óôï óðßôé áó÷ïëïýìåíç ìå ôéò äïõëåéÝò êáé ôï öôéÜîéìï ôçò ðñïßêáò ôçò, þóðïõ íá
âñåèåß ï óùóôüò Üíèñùðïò íá ôç æçôÞóåé áðü ôïõò ãïíåßò ôçò. Áí áõôïß ôïí åíÝêñéíáí
êáé ï ßäéïò Ýêñéíå éêáíïðïéçôéêÞ ôçí ðñïßêá, ç óõìöùíßá Ýêëåéíå, ÷ùñßò íá æçôçèåß á-
ðáñáéôÞôùò ç ãíþìç ôçò Üìåóá åíäéáöåñüìåíçò. Ç ãõíáßêá ôçò åðï÷Þò Þôáí õðï-
÷ñåùìÝíç íá äÝ÷åôáé áõôüí ôïí ôñüðï æùÞò, ðïõ ïé Üëëïé ðñïãñáììÜôéæáí ãé’ áõôÞí.
Äå óõìâáßíåé üìùò ôï ßäéï ìå ôç ÑÞíç, ìéá ëáúêÞ êïðÝëá, ìåãáëùìÝíç óôç óõíïéêßá
ôïõ Ìáíôïõêéïý ôçò ÊÝñêõñáò, ìÝóá óå áñêåôÝò óôåñÞóåéò. ÎÝñåé ðïëý êáëÜ ôïõò áõ-
óôçñïýò Üãñáöïõò íüìïõò ôçò êëåéóôÞò áõôÞò êïéíùíßáò ãéá ôç ãõíáßêá. Êé üìùò, ðñï-
÷ùñåß ìðñïóôÜ áðü ôçí åðï÷Þ ôçò. ÁãáðÜåé ôïí ÁíôñÝá ìå üëç ôç èÝñìç ôçò ðñþôçò íå-
áíéêÞò áãÜðçò Ýôóé, áøçöÜåé ôïí êïéíùíéêü ðåñßãõñï êáé ôïí âÜæåé ìÝóá óôï óðßôé ôçò.
Ôïí åìðéóôåýåôáé êáé ôïí áêïëïõèåß, ãéáôß áõôü ôçò ôï åðéâÜëëåé ôï éó÷õñü óõíáßóèçìá
ðïõ ôçí êáôÝ÷åé. ÌÝíåé ìáæß ôïõ áóôåöÜíùôç, ÷ùñßò íá õðïëïãßóåé ôá ó÷üëéá ôïõ êüóìïõ,
êáé áðïöáóßæåé íá’ öÝñåé óôïí êüóìï ôï ðáéäß ôçò áãÜðçò ôçò. Óôï ôÝëïò, óçìåéþíïíôáò
ìéá áðüôïìç ìåôáóôñïöÞ óôç óõìðåñéöïñÜ ôçò, ôïí áðïäéþ÷íåé âÜæåé ðÜëé ôá ðñïóùðé-
êÜ ôçò óõíáéóèÞìáôá ðÜíù áðü ôéò êïéíùíéêÝò ðñïêáôáëÞøåéò, ÷ùñßò íá õðïëïãßóåé ôïõò
êïéíùíéêïýò öñáãìïýò êáé ôéò óõíÝðåéåò. ÓôÝêåôáé ðáëéêáñßóéá óôá ðüäéá ôçò êáé ôïëìÜ-
åé íá áñíçèåß Ýíá ãÜìï ðïõ äå èá åß÷å ãéá âÜóç ôïõ ôçí áãÜðç, áí êáé ãíþñéæå êáëÜ ü-
ôé ãéá ôá äåäïìÝíá ôçò åðï÷Þò ìéá áíýðáíôñç ìçôÝñá áðïôåëïýóå óêÜíäáëï. Óôï äý-
óêïëï áãþíá ðïõ ôçí ðåñéìÝíåé èá óôçñé÷ôåß óôçí áêÝñáéç ðñïóùðéêüôçôÜ ôçò êáé óôçí
ðßóôç ôçò óå ïñéóìÝíåò áñ÷Ýò. Ïé ðñÜîåéò ôçò ëïéðüí äåß÷íïõí ìéá ãõíáßêá õðåýèõíç êáé
áðåëåõèåñùìÝíç, ìéá áíåîÜñôçôç ðñïóùðéêüôçôá, áðáëëáãìÝíç áðü ôáðåéíÜ åëáôÞñéá.
105
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 106
á. Ôá äéçãÞìáôá ôïõ Èåïôüêç Ý÷ïõí óïóéáëäçìïêñáôéêÝò éäÝåò.

â. Ôá ðåñéóôáôéêÜ äéáäñáìáôßæïíôáé óôï íçóß ôçò ÊñÞôçò.
ã. Ç óéüñá ÅðéóôÞìç ôåëéêÜ äÝ÷åôáé íá âïçèÞóåé ôïõò ëáèñÝìðïñïõò.
ä. Óôï êåßìåíï ãßíåôáé áíáöïñÜ óôçí ðïëéôéêÞ äéáöèïñÜ.
å. Ôï êåßìåíï ðåñéÝ÷åé ðïëëÜ ñåáëéóôéêÜ óôïé÷åßá.

Á Â
1. Ï ÁíôñÝáò õðáéíßóóåôáé á. áíáãêÜæïíôáé íá ðáñáíïìïýí.
2. Ç óéüñá ÅðéóôÞìç åßíáé â. Ý÷åé íáôïõñáëéóôéêÜ óôïé÷åßá.
3. Ìáò äåß÷íåôáé üôé ïé öôù÷ïß ðïëßôåò ã. üôé ãßíåôáé êáôÜ÷ñçóç äçìü
óéïõ ÷ñÞìáôïò.
4. Ôï óõãêåêñéìÝíï äéÞãçìá ä. üëç ôçí åõèýíç ãéá ôçí ïéêï-
ãÝíåéá.
5. Ç óéüñá ÅðéóôÞìç Ý÷åé å. ìéá êáëÞ íïéêïêõñÜ, çèéêÞ.

Ç ÑÞíç ðñïôéìÜ ôçí êáôáêñáõãÞ áðü ôï íá:
á) öýãåé áðü ôï ÷ùñéü. â) ðáíôñåõôåß êÜðïéïí îÝíï.
ã) õðï÷ùñÞóåé ãéá ìéá áãÜðç ðïõ óôçñßæåôáé óôï ÷ñÞìá.

Ï ðáôÝñáò åßíáé ï ìüíïò ðïõ ðñáãìáôéêÜ áãáðÜåé:
á) ôçí ÑÞíç áíéäéïôåëþò. ã) ôç óéüñá ÅðéóôÞìç.
â) ôá ÷ñÞìáôá. ä) ôïí ÁíôñÝá.
5ç: Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå ôá ó÷Þìáôá ëüãïõ ôçò óôÞëçò Â
Á Â
1. «Ìå ôïí íïõ ....... ç áêáìÜôñá» á. ëõñéóìüò.
2. «Êïñßôóé ...... ôáìðïõñÜ ìïõ» â. ìåôáöïñÜ.
3. «óáí Ýñìç» ã. ðïëõóýíäåôï.
4. «ðïõ Þóïõíå ..... áðüøåò» ä. ðáñïéìßá.
5. «ôá ìÜôéá ôçò ì’ åêÜøáíå» å. ðáñïìïßùóç.
106
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 107
ÊÁÔÁÄÉÊÏÓ
Êùíóôáíôßíïò Èåïôüêçò


Ðñüêåéôáé ãéá áðüóðáóìá áðü ôï ïìþíõìá Ýñãï ôïõ Èåïôüêç ðïõ èåùñåßôáé Ýíá
áðü ôá êáëýôåñá Ýñãá ôïõ óõããñáöÝá. Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá êïéíùíéêü çèïãñáöéêü äéÞ-
ãçìá ðïõ ðÝñá áðü ôçí ðáñïõóßáóç ìéáò óõãêåêñéìÝíçò åðï÷Þò êáé ôçò óõìðåñéöï-
ñÜò ôùí áíèñþðùí ôçò, ðåôõ÷áßíåé íá áðïäþóåé ôï øõ÷éêü âÜèïò ôïõ áíèñþðïõ, ôùí
ìåôáðôþóåùí êáé ôùí óõãêñïýóåþí ôïõ.
Áñ÷éêÜ, ï óõããñáöÝáò ìáò ðåñéãñÜöåé ôï ÷þñï êáé ôï ÷ñüíï ôùí ãåãïíüôùí. ¸-
íá öèéíïðùñéíü áðüãåõìá, ïé öõëáêéóìÝíïé êÜíïõí ôï óõíçèéóìÝíï ôïõò ðåñßðáôï.
Ìüíï ï Ôïõñêüãéáííïò äåí ðáßñíåé ìÝñïò. Áõôüò, åßíáé êëåéóìÝíïò óôï êåëß ôïõ, Þ-
ñåìïò êáé ãáëÞíéïò, ðáñÜ ôï óùìáôéêü ôïõ âáóáíéóìü.
Åêåßíç ôçí çìÝñá öõëáêßóôçêå êáé ï ÐÝôñïò ÐÝðïíáò. ¹óõ÷ïò êáé ÷áìïãåëá-
óôüò, äßíåé óå üëïõò ôçí åíôýðùóç ôïõ êáëïý íïéêïêýñç. ÌÜëéóôá, óðåýäïõí íá ôïí
ñùôÞóïõí ãéá ôï ôé ãßíåôáé óôïí êüóìï, åíþ äå ëåßðïõí êáé åêåßíïé ðïõ ôïõ æçôïýí ÷Ü-
ñåò. Ï ÐÝðïíáò ôïõò áðáíôÜ, ôïíßæåé ðùò ãñÞãïñá èá áðïöõëáêéóôåß êáé õðüó÷åôáé
íá ôïõò öéëïîåíÞóåé, üôáí îáíáóõíáíôçèïýí, åëåýèåñïé ðéá.
Åíþ ï ÐÝðïíáò óõæçôïýóå, Üêïõóå îáöíéêÜ ôç öùíÞ ôïõ Ôïõñêüãéáííïõ. Åêåß-
íïò, óõìâïýëåõå Ýíá íÝï íá ìåôáíïÞóåé, ãéáôß ìüíï Ýôóé ç øõ÷Þ ôïõ èá Ýâñéóêå áíÜ-
ðáõóç ôçí þñá ôïõ èÜíÜôïõ. Ï éóïâßôçò ðïõ óõæçôïýóå ìå ôïí ÐÝðïíá ÷áñáêôçñßæåé
ôñåëü ôïí Ôïõñêüãéáííï, ôïíßæåé ðùò ôï Ý÷åé ñßîåé óôçí åêêëçóßá êáé ôïí ñùôÜ áí
ðñÜãìáôé åß÷å óêïôþóåé Ýíáí Üíèñùðï. Ï ÐÝðïíáò ôáñÜ÷ôçêå, äåí áðÜíôçóå óôçí å-
107
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 108
ñþôçóç ðïõ ôïõ Ýãéíå êáé ôüíéóå ðùò ç åõôõ÷ßá âñßóêåôáé óôá õëéêÜ áãáèÜ.
Ôüôå, ï éóïâßôçò öþíáîå ôïí Ôïõñêüãéáííï íá âãåé áðü ôï êåëß ôïõ, ãéá íá óõíá-
íôÞóåé Ýíá óõã÷ùñéáíü ôïõ. Ï Ôïõñêüãéáííïò ìüëéò ôïí åßäå êÜñöùóå ôï âëÝììá ôïõ
ðÜíù ôïõ êáé ï ÐÝðïíáò ôáñÜ÷ôçêå. ÌÜëéóôá, óôçí åñþôçóç ôïõ éóïâßôç, áí ðñÜãìá-
ôé ï Ôïõñêüãéáííïò óêüôùóå, óôçí áñ÷Þ ôïíßæåé ðùò äåí îÝñåé. Óôç óõíÝ÷åéá üìùò ìé-
ëÜ ãéá ôï ðþò ï Ôïõñêüãéáííïò Þôáí åìðüäéï óôïí ÝñùôÜ ôïõ ìå ôç Ìáñãáñßôá. Ôüôå,
êÜðïéïò öõëáêéóìÝíïò öþíáîå ðùò ï Ôïõñêüãéáííïò åßíáé áèþïò. Ï ÐÝðïíáò üìùò
äÞëùíå Üãíïéá êáé óôéò åñùôÞóåéò ôïõ éóïâßôç ðïõ óõíå÷ßæïíôáí ðñïóðáèïýóå íá îå-
öýãåé, ôáñáãìÝíïò. ÔåëéêÜ, üìùò, ìçí áíôÝ÷ïíôáò ðéá, áðïêÜëõøå ôï ôñáãéêü ìõóôé-
êü: åêåßíïò åß÷å óêïôþóåé ôïí ÁñÜèõìï.
¼ìùò, ï Ôïõñêüãéáííïò åßíáé áðïöáóéóìÝíïò íá ðÜñåé ôï Ýãêëçìá ðÜíù ôïõ, ãéá
÷Üñç ôçò Ìáñãáñßôáò êáé ôùí ðáéäéþí ôçò, áëëÜ êáé ãéáôß ðßóôåõå ðùò Ý÷åé áíáëÜâåé
ìéá õøçëÞ áðïóôïëÞ, ôçí ïðïßá èá ðñÝðåé íá åêðëçñþóåé.
1. åß÷å ÷ôéêéÜóåé: åß÷å ðÜèåé öõìáôßùóç.

2. åðéæùÞôçò: ï êáôáäéêáóìÝíïò óå éóüâéá äåóìÜ.
3. ïñäéíéÝò: ïé äéáôáãÝò.
1ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï óõããñáöÝáò ìáò äßíåé ôï ÷þñï êáé ôï ÷ñüíï ôùí
ãåãïíüôùí, ôéò êáéñéêÝò óõíèÞêåò, êáèþò êáé ôéò óõãêåêñéìÝíåò åêäçëþóåéò ôùí
êáôáäßêùí. Ç æùÞ ôïõò ðáñïõóéÜæåôáé ìïõíôÞ, Ü÷ñùìç, áöïý Ý÷åé ÷Üóåé êÜèå åí-
äéáöÝñïí êáé áîßá.
2ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ óêéáãñáöåßôáé ï ÷áñáêôÞñáò ôïõ ÐÝðïíá. Áõôüò, óå
áíôßèåóç ìå ôïí Ôïõñêüãéáííï, óôçñßæåé ôçí åõôõ÷ßá ôïõ óôá õëéêÜ áãáèÜ, ôá ïðïßá
ðéóôåýåé ðùò åîáóöáëßæïõí ôçí êïéíùíéêÞ ôïõ êáôáîßùóç. Ìðáßíåé óôç öõëáêÞ ìå
ôïí áÝñá ðïõ ôïõ äßíïõí ç êïéíùíéêÞ ôïõ èÝóç êáé ôá ðëïýôç ôïõ êáé äçìéïõñãåß
óôçí áñ÷Þ ôçí åíôýðùóç ôïõ êáëïý áíèñþðïõ, ôïõ íïéêïêýñç.
3ç åíüôçôá: Ï Ôïõñêüãéáííïò, ôï êýñéï ðñüóùðï ôïõ Ýñãïõ, óêéáãñáöåßôáé åäþ ÷á-
ñáêôçñéóôéêÜ. Áí êáé Ýãêëåéóôïò, ðñïóðáèåß íá ïäçãÞóåé ôïõò Üëëïõò öõëáêéóìÝ-
íïõò óôçí áõôïãíùóßá êáé ôç ìåôÜíïéá. Äßíåé ôçí åéêüíá åíüò Üãéïõ áíèñþðïõ ðïõ
åñãÜæåôáé ìå êáñôåñéêüôçôá, ðñïêåéìÝíïõ íá öÝñåé ôïõò Üëëïõò öõëáêéóìÝíïõò
óôï äñüìï ôïõ ÷ñéóôéáíéóìïý. ¸÷åé ôçí éêáíïðïßçóç êáé ôçí çñåìßá ôçò øõ÷Þò ôïõ
108
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 109
ãéá ü,ôé êÜíåé êáé åßíáé åõôõ÷Þò. ¸ôóé, ãßíåôáé ìÝóá óôç öõëáêÞ ï ðïéìÞí ï êáëüò,
ï Áú-ÃéÜííçò - üðùò ôïí áðïêáëïýí - , ðïõ êåñäßæåé ôç óõìðÜèåéá üëùí, áí êáé äå
ëåßðïõí êáé åêåßíïé ðïõ ôïí èåùñïýí ôñåëü.
5ç åíüôçôá: Ï ÐÝôñïò ÐÝðïíáò ðáñáäÝ÷åôáé óôçí åíüôçôá áõôÞ ôï Ýãêëçìá ðïõ åß-
÷å äéáðñÜîåé, áí êáé ôï åß÷å öïñôþóåé óôïí Ôïõñêüãéáííï, ðñïóðáèþíôáò íá á-
ðáëëáãåß áðü ôéò åõèýíåò ôùí ðñÜîåþí ôïõ. Ôþñá üìùò, êáèþò Ýñ÷åôáé óå áíôé-
ðáñÜèåóç ìå ôï öõëáêéóìÝíï, óôç èÝóç ôïõ Ôïõñêüãéáííïõ ìåôáóôñÝöåé ôç óôÜóç
ôïõ. ÊáôáëáìâÜíåôáé áðü ôýøåéò, æçôÜ óõã÷þñåóç êáé åêäçëþíåé ìå êÜèå ôñüðï ôç
ìåôáìÝëåéÜ ôïõ.
Ï éóïâßôçò ëåéôïõñãåß åäþ ùò äéêáóôÞò ðïõ ìå ôéò åñùôÞóåéò ôïõ ðéÝæåé óõíáéóèç-
ìáôéêÜ ôïí ÐÝðïíá êáé ôïí áíáãêÜæåé íá áðïêáëýøåé ôï öüíï ðïõ äéÝðñáîå. ÆçôÜ
äßêáéïóýíç, áí êáé ßóùò áðü êÜðïéá ðåñéÝñãåéá. ÐÜíôùò, ðáßæåé óçìáíôéêü ñüëï
óôç ëýóç ôïõ äñÜìáôïò.
6ç åíüôçôá: Ï Ôïõñêüãéáííïò ðáßñíåé ôåëéêÜ åðÜíù ôïõ ôï öïíéêü. Ùò åîéëáóôÞñéï
èýìá áõôüò æçôÜ íá óçêþóåé ôéò áìáñôßåò ôùí Üëëùí. Èåùñåß ðùò ÷ñÝïò ôïõ åßíáé
íá ìåßíåé ìáæß ìå ôïõò êáôÜäéêïõò óôç öõëáêÞ, ãéáôß ïé ðïíåìÝíåò áõôÝò øõ÷Ýò æç-
ôïýí ðáñçãïñéÜ óôç ìåôÜíïéá êáé ðéóôåýåé ðùò ìðïñåß íá ôïõò ôçí ðñïóöÝñåé.

Ôï áðüóðáóìá äéáêñßíåôáé óôéò åîÞò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá: «¹¹ôáíå áðüãéïìá ..... ôá ãáëçíÜ ôïõ êé áèþá ìÜôéá»: Ï ÷þñïò ôçò öõ-
ëáêÞò.
2ç åíüôçôá: «ÇÇ óéäåñÝíéá ðüñôá Üíïéîå ,.... êé áðü ðïý åßóáé»: Ç åìöÜíéóç ôïõ ÐÝ-
ðïíá.
Åßðå ô’ üíïìá ôïõ ×ùñéïý ôïõ ..... Êé åöþíáîå»: Ï ÐÝðïíáò õðüó÷åôáé
íá âïçèÞóåé ôïõò öõëáêéóìÝíïõò.
4ç åíüôçôá: «ÁÁú-ÃéÜííç Ôïõñêüãéáííå ..... åßíáé áèþïò, åßðå ï Üëëïò»: ÐåñéãñáöÞ
ôïõ Ôïõñêüãéáííïõ.
5ç åíüôçôá: «ÐÐÜìå íá ôïõ ìéëÞóåéò ..... ÌåãÜëïò äå âáóôÜ÷ôçêåò ùò ôï ôÝëïò!»: Á-
íôéðáñÜèåóç ÐÝðïíá - Ôïõñêüãéáííïõ.
6ç åíüôçôá: «ÊÊé ï Ôïõñêüãéáííïò åß÷å âãåé ..... êé åìðÞêå îáíÜ êëåßïíôáò óôï êåëß
ôïõ»: Ï Ôïõñêüãéáííïò áðïöáóßæåé íá ðÜñåé ðÜíù ôïõ ôçí åõèýíç.
109
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 110

1. ÁöÞãçóç: Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá çèïãñáöéêü äéÞãçìá ðïõ äå óôÝêåôáé áðëÜ óôçí
ðñïóÝããéóç ôïõ Þèïõò ôùí áíèñþðùí áëëÜ óôç óå âÜèïò åñìçíåßá ôçò øõ÷ïëïãé-
êÞò ôïõò êáôÜóôáóçò.
2. Ãëþóóá: Ãéá íá ðåôý÷åé ôï óêïðü ôïõ áõôü ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ôï äéÜëï-
ãï ìå ãëþóóá äçìïôéêÞ, ðëïýóéá ìå ëÝîåéò ôïõ êåñêõñáúêïý éäéþìáôïò.
3. Åéêüíåò: Éäéáßôåñá óçìáíôéêÝò åßíáé êáé ïé åéêüíåò ôïõ äéçãÞìáôïò, ïé ïðïßåò áðï-
äßäïõí áíÜãëõöá óõãêåêñéìÝíåò øõ÷éêÝò êáôáóôÜóåéò, üðùò ç êéíçôéêÞ åéêüíá ôçò
öõëáêÞò óôçò áñ÷Þ, ç åéêüíá ôïõ ÐÝðïíá ìå ôïí éóïâßôç êáé ôïõò Üëëïõò öõëáêé-
óìÝíïõò, ç åéêüíá ôïõ Ôïõñêüãéáííïõ, ç áíôéðáñÜèåóÞ ôïõ ìå ôïí ÐÝðïíá.
4. Ðáñïìïéþóåéò: «óáí íá ’âãáéíå áðü ìÝóá ôïõ ìéá öëüãá», «óáí íá ’âãáéíå áðü
Ýíá âáèý üíåéñï».
5. ÌåôáöïñÝò: «åêÜñöùóå ôï âëÝììá ôïõ», «ï ÐÝôñïò åðÜíéáóå».
6. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «åôáîßäåõáí Üóðñá äéáâáôÜñéêá óýãíåöá», «üëï ôï ÷ùñéü
ìïõ ðÞñå ôï ìÝñïò», «ç øõ÷Þ âáóôÜåé ìéá èåúêéÜ á÷ôßäá».
1ç: Óôï áðüóðáóìá áíôéðáñáèÝôïíôáé äõï çèéêÝò óôÜóåéò. Ðïéåò åßíáé áõ-
ôÝò êáé ðïéïé åßíáé ïé åêðñüóùðïé;
Á ð Ü í ô ç ó ç : ÂëÝðå áíÜëõóç.
Áðü: «Ó Óôçí åíüôçôá áõôÞ óêéáãñáöåßôáé...................ôñåëü»
2ç: Ðïéá áðü ôéò ðñïçãïýìåíåò óôÜóåéò åðéêñáôåß ôåëéêÜ êáé ìå ðïéï ôñüðï;
ÁðÜíôçóç:
Åðéêñáôåß ç óôÜóç ôïõ Ôïõñêüãéáííïõ. Ãéáôß, åðéâåâáéþèçêå ç ÜðïøÞ ôïõ ãéá ôç
èåúêÞ åðÝìâáóç ðïõ ïäçãåß óôç ëýôñùóç ìå ôç ìåôÜíïéá ôïõ ÐÝðïíá êáé ôçí áðïêÜ-
ëõøç êáé ðáñáäï÷Þ ôçò åíï÷Þò ôïõ.
3ç: Ôé óçìáßíåé ç öñÜóç ôïõ åðéæùÞôç óôïí ÐÝôñï «ìåãÜëïò äå âáóôÜ÷ôçêåò

ùò ôï ôÝëïò»;
ÁðÜíôçóç:
Ìå åéñùíåßá êáé êáõóôéêü ôñüðï, éóïâßôçò áíôéìåôùðßæåé ôïí ÐÝðïíá. Ìå ôïí ôñü-
ðï áõôü äçëþíåé ðùò, åíþ óôçí áñ÷Þ Þôáí éó÷õñüò, ìå áõôïðåðïßèçóç, óôç óõíÝ÷åéá
áðïäåß÷èçêå ìéêñüò êáé ìéáñüò.
110
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 111
4ç: Ðïéåò øõ÷éêÝò ìåôáðôþóåéò ôïõ ÐÝðïíá ðáñáêïëïõèïýìå óôçí åîÝëéîç

ôïõ áðïóðÜóìáôïò;
ÁðÜíôçóç:
Ï ÐÝðïíáò óôçí áñ÷Þ ðáñïõóéÜæåôáé üëïò áõôïðåðïßèçóç êáé Ýðáñóç. Ðéóôåýåé
ðùò óýíôïìá èá áðïöõëáêéóôåß êáé öáßíåôáé íá èåùñåß ôïí åáõôü ôïõ äéáöïñåôéêü á-
ðü ôïõò Üëëïõò. Ôïíßæåé åîÜëëïõ ðùò ìüíï ôá õëéêÜ áãáèÜ êáôáîéþíïõí Ýíáí Üí-
èñùðï. Óôç óõíÝ÷åéá üìùò ç áõôïðåðïßèçóÞ ôïõ êÜìðôåôáé, ï ßäéïò ôáñÜæåôáé êáé ï-
äçãåßôáé óôç óõíôñéâÞ, üôáí áíôéðáñáôßèåôáé ìå ôïí Ôïõñêüãéáííï, áëëÜ êáé óôçí ðá-
ñáäï÷Þ ôïõ öïíéêïý ðïõ äéÝðñáîå.
5ç: Ðïéåò ãíùóôÝò óáò çèéêÝò èåùñßåò áðç÷ïýí ôá ëüãéá êáé ç óõìðåñéöï-
ñÜ ôïõ Ôïõñêüãéáííïõ;
ÁðÜíôçóç:
Ç óôÜóç ôïõ Ôïõñêüãéáííïõ ìáò èõìßæåé ôç óôÜóç ôïõ ÓùêñÜôç óôç öõëáêÞ - üðùò
ðåñéãñÜöåôáé áðü ôïí ÐëÜôùíá. Åêåß, ìå çñåìßá êáé ãáëÞíç áíôéìåôþðéæå ôï èÜíáôï êáé
ðñïóðáèïýóå íá íïõèåôÞóåé ôïõò ìáèçôÝò, þóôå íá ìåßíïõí ðéóôïß óôç äéäáóêáëßá ôïõ.
ÁíÜëïãåò óêÝøåéò ìáò äçìéïõñãåß êáé ç åéêüíá ôïõ ×ñéóôïý ìå ôïõò ìáèçôÝò ôïõ.
6ç: Ï Èåïôüêçò åßíáé ñåáëéóôÞò ðåæïãñÜöïò. Ìðïñåßôå íá âñåßôå ãíùñß-

óìáôá ðïõ åðáëçèåýïõí ôï ÷áñáêôçñéóìü; Íá ðñïóÝîåôå éäéáßôåñá ôçí á-
öÞãçóç êáé ôçí ðåñéãñáöÞ.
ÁðÜíôçóç:
Áðü: «Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá...................êáôÜóôáóç»
á. Ôï áöÞãçìá «ÊáôÜäéêïò» åßíáé ìéá çèïãñáöéêÞ øõ÷ïãñáößá.
â. Óôï áðüóðáóìá äåí äßíåôáé ï ÷þñïò êáé ï ÷ñüíïò.
ã. Ï ÐÝðïíáò äåí Ýíéùèå ôýøåéò, üôáí åßäå ôïí Ôïõñêüãéáííï, ï ïðïßïò åß÷å
öõëáêéóôåß Üäéêá.
ä. Ïé äýï êåíôñéêïß Þñùåò áðïäåéêíýåôáé üôé äåí äéáöÝñïõí çèéêÜ.
å. Ç ìåôáóôñïöÞ ôïõ ÐÝðïíá äéêáéþíåé ôïí Ôïõñêüãéáííï, Ýóôù êáé áí áõôüò
äåí ôçí åêìåôáëëåýåôáé.
111
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 112

Á Â
1. Ï Ôïõñêüãéáííïò èõóéÜæåôáé á. êáé êáôáññÝåé ôïõ ÐÝðïíá.
óõíåéäçôÜ
2. Óôï áðüóðáóìá â. áêïëïõèåßôáé ôï ñåýìá ôïõ
ñåáëéóìïý.
3. Èñéáìâåýåé ç çèéêÞ èåùñßá ôïõ ã. åðáíáëçðôéêÜ óå 5 óçìåßá
Ôïõñêüãéáííïõ ôïõ êåéìÝíïõ.
4. Óôïí «ÊáôÜäéêï» ä. ãéá íá ìçí áíáóôáôùèåß ç
æùÞ ôçò Ìáñãáñßôáò.
5. Ï ÐÝðïíáò åêäçëþíåé å. ãßíåôáé ôï øõ÷ïãñÜöçìá ôùí
ôç ìåôáìÝëåéá ôïõ çñþùí.

Ï óõããñáöÝáò ùò áöçãçôÞò.
á. åßíáé Ýíá áðü ôá ðñüóùðá ôçò éóôïñßáò.
â. óõììåôÝ÷åé óôçí éóôïñßá êáé ðáñåìâáßíåé ó÷ïëéÜæïíôáò.
ã. áöÞíåé ôá ãåãïíüôá íá îåôõëé÷ôïýí êáé ôá ðñüóùðá íá ìéëÞóïõí.
ä. ðáñïõóéÜæåé ìéá éóôïñßá ðïõ ôïõ áöçãÞèçêå êÜðïéïò Üëëïò.

Ï Ôïõñêüãéáííïò åßíáé ôñáãéêü ðñüóùðï åðåéäÞ:
á. õðïöÝñåé ÷ùñßò íá Ý÷åé öôáßîåé.
â. áãáðÜåé êñõöÜ ôç Ìáñãáñßôá.
ã. ðÞñå ðÜíù ôïõ ôï Ýãêëçìá ãéá ôçí åõôõ÷ßá ôçò ãõíáßêáò ðïõ áãáðïýóå.
ä. ðñïêáëåß ôï óõíáßóèçìá ôïõ ïßêôïõ.
Â.
Á Â
1. «üëï ôï ÷ùñéü ìïõ ðÞñå ôï ìÝñïò» á. ðáñïìïßùóç.
2. «åêÜñöùóå ôï âëÝììá ôïõò» â. ìåôáöïñÜ.
3. «óáí íá ’âãáéíå áðü ìÝóá ôïõ ìéá öëüãá» ã. ðñïóùðïðïßçóç.
4. «óáí íá ’âãáéíå áðü Ýíá âáèý üíåéñï» ä. åéêüíá.
5. Ç êéíçôéêÞ åéêüíá ôçò öõëáêÞò óôçí áñ÷Þ å. ðáñïìïßùóç.
112
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 113
ÁËÅÎÇÓ ÆÏÑÌÐÁÓ
Íßêïò ÊáæáíôæÜêçò
ÃåííÞèçêå óôï ÇñÜêëåéï ôçò ÊñÞôçò, óôá 1883. Óðïýäáóå ÍïìéêÜ óôçí ÁèÞíá êáé
ôï Ðáñßóé, áëëÜ ãñÞãïñá áöïóéþèçêå óôç öéëïóïößá êáé ôç ëïãïôå÷íßá. Ðíåýìá á-
íÞóõ÷ï, ïîý êáé åýóôñïöï, ìå Ýíôïíç åðéèõìßá ãéá ôáîßäéá, ìå ìåãÜëç áöïìïéùôéêÞ
êáé äçìéïõñãéêÞ éêáíüôçôá, ôáîßäåøå ðáíôïý, Ýìáèå ðïëëÝò ãëþóóåò êáé Üöçóå óç-
ìáíôéêü Ýñãï ðïõ êáëýðôåé ðïëëïýò ôïìåßò.
Óôï Ýñãï ôïõ åðçñåÜóôçêå éäéáßôåñá áðü ôéò óïóéáëéóôéêÝò éäÝåò ôïõ Ãëçíïý. Áíôé-
ìåôþðéæå ôïí Üíèñùðï óáí ôï ôáëáßðùñï, ðåôáìÝíï ìÝóá óôçí Üâõóóï, óêïõëÞêé ðïõ
óÝñíåôáé ìÝóá óôç ëÜóðç, êÜíïíôáò áãþíá åðéâßùóçò. Ðßóôåõå ðùò ç ìåãáëýôåñç äõ-
óôõ÷ßá ôïõ áíèñþðïõ åßíáé ôï óôáìÜôçìá ôïõ áãþíá.
Ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «ÁóêçôéêÞ» - åðéóôçìïíéêü óýããñáììá, «Ç
Ïäýóóåéá», «Ïé Ôåñôóßíåò» - ðïéÞìáôá -, ôáîéäéùôéêÝò åíôõðþóåéò, ðåæïãñáöÞìáôá, ü-
ðùò: «Âßïò êáé Ðïëéôåßá ôïõ ÁëÝîç ÆïñìðÜ», «Ï ×ñéóôüò îáíáóôáõñþíåôáé», «ÊáðåôÜí
Ìé÷Üëçò», «Ï öôù÷ïýëçò ôïõ Èåïý», «Ï ôåëåõôáßïò ðåéñáóìüò» ê.Ü.
ÐÝèáíå óôçí Êïðåã÷Üãç, óôá 1957, êáé ôÜöçêå óôï ÇñÜêëåéï.

Áðïôåëåß áðüóðáóìá áðü ôï ìõèéóôüñçìá «Âßïò êáé Ðïëéôåßá ôïõ ÁëÝîç ÆïñìðÜ», Ýíá
áðü ôá êáëýôåñá ôïõ ÊáæáíôæÜêç. Ï ÆïñìðÜò, Üíèñùðïò õðáñêôüò, ðïõ ï ÊáæáíôæÜêçò
Ýôõ÷å íá óõíáíôÞóåé óôç ÌÜíç, åßíáé Ýíá óýìâïëï ðïõ îåðåñíÜ ôï ðëáßóéï ôïõ ìõèéóôï-
ñÞìáôïò, ôï áðëü ãåãïíüò. Ç ïéêïõìåíéêÞ áîßá ôïõ ÆïñìðÜ åîçãåßôáé áðü ôï üôé áõôüò ï
Üíèñùðïò ôïõ ëáïý äåí åßíáé ïýôå áöáßñåóç, ïýôå áðïôÝëåóìá ôçò öáíôáóßáò. Åßíáé Ýíáò
¸ëëçíáò ðïõ Ýãéíå Êñçôéêüò êáé ðïõ, ÷ùñßò ôçí ÊñÞôç, äå èá ’÷å êáìéÜ óçìáóßá.
Ï ÆïñìðÜò êáé ï óõããñáöÝáò åðéóôñÝöïõí áðü ôçí êçäåßá ôçò ÌáíôÜì ÏñôÜíò. Åß-
íáé êáé ïé äýï óéùðçëïß êáé ðéêñáìÝíïé. Ï ÆïñìðÜò êñáôïýóå ôï êëïõâß ìå ôïí ðáðáãÜ-
113
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 114
ëï ôçò ÏñôÜíò. ÔåëéêÜ, êÜèçóáí óôçí ðáñáëßá êáé ðáñÜ ôçí êïýñáóÞ ôïõò äåí Þèåëáí
íá êïéìçèïýí. Ôüôå ï ÆïñìðÜò, óôñáìÝíïò ðñïò ôïí ïõñáíü, åßðå ðùò ôïí ðñïâëçìÜôé-
æå ç åìöÜíéóç åíüò áóôåñéóìïý êáé ìå áõôü ùò áöïñìÞ ñþôçóå ôï óõããñáöÝá ãéá ôï äç-
ìéïõñãü ôùí áóôåñéþí, ãéá ôï óêïðü ôçò äçìéïõñãßáò êáé ôï áíåñìÞíåõôï ôïõ èáíÜôïõ.
Ï óõããñáöÝáò äçëþíåé Üãíïéá óôï èÝìá áõôü êáé ï ÆïñìðÜò äéáìáñôýñåôáé. Ðþò åß-
íáé äõíáôüí Ýíáò ìïñöùìÝíïò Üíèñùðïò íá ìçí ìðïñåß íá áðáíôÞóåé. Ï óõããñáöÝáò
ôïíßæåé ðùò ôá âéâëßá äå äßíïõí áðÜíôçóç óå ôÝôïéá æçôÞìáôá· áðëþò åêöñÜæïõí ôçí á-
ãùíßá ôïõ áíèñþðïõ ãé’ áõôÜ. ÌÜëéóôá, ãéá íá âïçèÞóåé ôïí áãáíáêôéóìÝíï ÆïñìðÜ íá
êáôáëÜâåé üôé ðÝñá áðü ôç ãíþóç êáé ôçí áñåôÞ õðÜñ÷åé ôï äÝïò, ôïõ ðáñáèÝôåé Ýíá ìý-
èï, üðïõ ï Üíèñùðïò åßíáé óêïõëÞêé ðïõ âáäßæåé ó’ Ýíá ðåëþñéï äÝíôñï. Ôï äÝíôñï åß-
íáé ôï óýìðáí, ôá öýëëÜ ôïõ ôá áóôÝñéá êáé ôá öýëëÜ ìå ôá óêïõëÞêéá åßíáé ç ãç.
Ìå ôïí ôñüðï áõôü ï óõããñáöÝáò ðñïóðáèåß íá åîçãÞóåé ôçí áóçìáíôüôçôá ôïõ áí-
èñþðïõ ìÝóá óôï óýìðáí. Ôïíßæåé ðùò Üëëïé Üíèñùðïé åñìçíåýïõí ìå ôç èñçóêåßá ôçí
ýðáñîÞ ôïõò êáé Üëëïé äÝ÷ïíôáé ôá ðñÜãìáôá ùò Ý÷ïõí. Ï ÆïñìðÜò ïìïëïãåß üôé äå öï-
âÜôáé ôï èÜíáôï, ôïíßæåé üìùò ðùò ï Üíèñùðïò ðñÝðåé íá åßíáé åëåýèåñïò êáé åßíáé å-
ëåýèåñïò, üôáí åßíáé õðåýèõíïò ãéá ôç æùÞ ôïõ. Êáé ìå ôá ëüãéá áõôÜ áðïêïéìéÝôáé.
Ï óõããñáöÝáò üìùò äåí êïéìÜôáé. Âõèßæåôáé óôéò óêÝøåéò ôïõ êáé âëÝðåé ôï óýìðáí
íá ùñéìÜæåé êáé íá áëëÜæåé, íá âãÜæåé áðü ìÝóá ôïõ ü,ôé êñõöü Ý÷åé. Ìüíï üôáí îç-
ìÝñùóå, Ýöõãå áðü ìðñïóôÜ ôïõ ôï èáýìá áõôü ôïõ ïõñáíïý êáé îáíáãýñéóå óôçí
ðñáãìáôéêüôçôá.

1. óôñïõöé÷ôÞ ïõñÜ: ãõñéóôÞ ïõñÜ.
2. áóêþèçêå: óçêþèçêå.
3. áíÜñéá áíÜñéá: óå áñáéÜ äéáóôÞìáôá.
4. ôï èñï: èñüéóìá.
5. íïãïýìå: íéþèïõìå.
1ç åíüôçôá: Ç åíüôçôá áõôÞ áðïôåëåß ôïí ðñüëïãï óôï áðüóðáóìá. Óå áõôÞ äßíåôáé
ç áéôéïëïãßá ãéá ôïõò öéëïóïöéêïýò óôï÷áóìïýò ðïõ èá åêöñáóôïýí áðü ôïí óõã-
ãñáöÝá óôçí åðüìåíç åíüôçôá, ó÷åôéêÜ ìå ôï õðáñîéáêü ðñüâëçìá ôïõ áíèñþðïõ.
Ãéáôß; ï èÜíáôïò ôçò ÌáíôÜì ÏñôÜíò äçìéïõñãåß áíÜëïãï ðñïâëçìáôéóìü.
2ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ èá åêöñáóôïýí Üìåóá ïé áðüøåéò ôïõ óõããñáöÝá êáé
ôïõ ÆïñìðÜ ãéá ôç æùÞ êáé ôï èÜíáôï. ÌÜëéóôá, ç áðÝñáíôç çóõ÷ßá êáé ç óéùðÞ
ðïõ åðéêñáôïýóå, åßíáé åíäåéêôéêÜ óôïé÷åßá ðùò ôïõò åß÷å âÜëåé óå âáèéÝò óêÝøåéò.
Ç áðåñáíôïóýíç ôïõ óýìðáíôïò äçìéïõñãåß ôñüìï ðïõ áéóèçôïðïéåßôáé ìå ôçí åì-
114
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 115
öÜíéóç ôïõ öïâåñïý áóôåñéóìïý, ôï ïðïßï Ýìïéáæå ìå ìåãÜëï ôÝñáò.

Ï Üíèñùðïò áíôéìåôùðßæåé ìå äÝïò ôï óýìðáí êáé ôç ìïßñá ôïõ ìÝóá óå áõôü. Ç
ðñïóðÜèåéÜ ôïõ íá ôï åîåñåõíÞóåé äåí ìðïñåß íá ôïí ïäçãÞóåé ìå ôç ëïãéêÞ óå óõ-
ãêåêñéìÝíá óõìðåñÜóìáôá êáé áõôü ôïõ ðñïêáëåß Ýêðëçîç êáé èáõìáóìü. Ãé’ áõ-
ôü êáé êáôáöåýãåé óôï ìýèï, ãéá íá ðñïóåããßóåé áõôü ðïõ ìå ôçí ëïãéêÞ äåí ìðï-
ñåß íá åñìçíåýóåé.
Ìå ôï áðüóðáóìá áõôü ï ÊáæáíôæÜêçò êÜíåé Üìåóá êáôáíïçôÝò ôéò áðüøåéò ôïõ ãéá
ôïí êüóìï êáé ôïí Üíèñùðï. Ðéóôåýåé ðùò ï Üíèñùðïò åßíáé Ýíá ôáëáßðùñï ïí, Ý-
íá óêïõëÞêé ðïõ óÝñíåôáé ãåìÜôï áðïñßá, ÷ùñßò íá êáôáëáâáßíåé ôï óêïðü ôçò ý-
ðáñîÞò ôïõ. Ç ìüíç ôïõ åëðßäá åßíáé íá âñßóêåôáé óå óõíå÷Þ ðñïâëçìáôéóìü, íá
÷ñçóéìïðïéåß ôç óêÝøç ôïõ üóï ðåñéóóüôåñï ìðïñåß, íá åßíáé üóï ôï äõíáôüí ðå-
ñéóóüôåñï åëåýèåñïò.
Ôçí øõ÷Þ ôïõ Íßêïõ ÊáæáíôæÜêç äé÷Üæïõí äñáìáôéêÝò áíôéíïìßåò. Ìéá ôÝôïéá âáóéêÞ
áíôéíïìßá, ðïõ åðçñåÜæåé êáé êáôåõèýíåé ôçí êïóìïèåùñçôéêÞ ôïõ óêÝøç, åßíáé ç á-
Ýíáç ðÜëç áíÜìåóá óôç èÝëçóç ôïõ áíèñþðïõ ãéá åëåõèåñßá êáé óôçí ïäõíçñÞ äéá-
ðßóôùóç ôïõ áíÝöéêôïõ Þ ôïõ ó÷åôéêïý áõôÞò ôçò åëåõèåñßáò. Ï Íßêïò ÊáæáíôæÜêçò
æçôÜ ôçí åëåõèåñßá, ëá÷ôáñÜ ôçí åëåõèåñßá, áãùíßæåôáé ìå ôá ãñáøßìáôÜ ôïõ êáé ìÝ-
óá óôá ãñáøßìáôÜ ôïõ ãéá ôçí åëåõèåñßá êáé üìùò Ý÷åé âáèéÜ óõíåéäçôïðïéÞóåé ðùò
ç åëåõèåñßá äåí åßíáé åöéêôÞ êáé ðùò ç áíáãêáéüôçôá åßíáé ç ìïßñá êáé ï íüìïò ôïõ
áíèñþðïõ. Ç óõíåßäçóÞ ôïõ áõôÞ åêöñÜæåôáé ìå ôçí áêüëïõèç óçìáíôéêÞ äéáôýðù-
óç: «Íá ëåò «íáé» óôçí áíÜãêç, íá ìåôïõóéþíåéò ôï áíáðÜíôå÷ï óå äéêÞ óïõ ëåýôå-
ñç âïýëçóç - áõôü ßóùò, åßíáé ï ìüíïò áíèñþðéíïò äñüìïò ôçò ëýôñùóçò. Åëååéíüò,
ìá äåí Ý÷åé Üëëï»... Ðáñüëç áõôÞ ôçí ôñïìåñÞ êáé êáôáèëéðôéêÞ óõíåßäçóç ôçò óé-
äåñÝíéáò áíáãêáéüôçôáò ðïõ äéÝðåé ôçí ðïñåßá ôçò æùÞò êáé ôïõ êüóìïõ ãåíéêÜ, ï Íß-
êïò ÊáæáíôæÜêçò ðáëåýåé ìéá äñáìáôéêÞ êáé áðåëðéóìÝíç ðÜëç, ìéá ðÜëç ðïõ Ý÷åé
áðü ôá ðñéí êñéèåß êáé ðñïóáñìüæåé ôï «ðéóôåýù» ôïõ óôç óõíåßäçóç áõôÞ: «Ç ïõóßá
ôïõ Èåïý ìáò åßíáé ï áãþíáò».
3ç åíüôçôá: Ç åíüôçôá áõôÞ ëåéôïõñãåß ùò åðßëïãïò óôï áðüóðáóìá. Ç Ýëåõóç ôçò
çìÝñáò áíáãêÜæåé ôï óõããñáöÝá íá åðáíÝëèåé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá.

Ôï áðüóðáóìá ìðïñåß íá äéáêñéèåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:
Ðñï÷ùñïýóáìå áìßëçôïé ..... íôñåðüìáóôáí íá êïéìçèïýìå»: Ï óõã-
ãñáöÝáò êáé ï ÆïñìðÜò åðéóôñÝöïõí áðü ôçí êçäåßá.
Êáèßóáìå óôçí Üêñá ôçò èÜëáóóáò ..... Êáëçíý÷ôá, áöåíôéêü, åßðå öôÜ -
115
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 116
íåé»: Ïé óêÝøåéò ôïõ óõããñáöÝá ãéá ôï óýìðáí.

3ç åíüôçôá: «ÆÆåóôüò íïôéÜò öõóïýóå ..... çìåñþíåé»: ÅðéóôñïöÞ óôçí ðñáãìáôéêüôçôá.

1. ÁöÞãçóç: Ç ðëçñüôçôá ôùí åêöñáóôéêþí ìÝóùí, ç ðëïýóéá ÷ùñßò áêáëáßóèçôåò
áêñüôçôåò äçìïôéêÞ, ôï åðéìåëçìÝíï êé Ýíôïíá ðñïóùðéêü ýöïò, ï âáñýò êáé ñù-
ìáëÝïò óôï÷áóìüò êáé ç áíáêßíçóç, êáôÜ ôñüðï áðëü êáé ðåæïãñáöéêÜ ìåôïõóéù-
ìÝíï, ôùí âáóéêþí ðñïâëçìÜôùí êáé ôùí ìåãÜëùí åñùôçìÜôùí ðïõ êõêëþíïõí,
ðéÝæïõí êáé ãåìßæïõí áãùíßá ôçí øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ êÜèå åðï÷Þò, ôïðïèåôïýí ôï
âéâëßï ðÜíù áðü êÜèå óõæÞôçóç ãéá ôçí áëÞèåéá ôïõ Þñùá ôïõ, êáèþò êáé ãéá ôçí
áéóèçôéêÞ áëÞèåéá ôïõ.
2. Åéêüíåò: Ãéá íá áéóèçôïðïéÞóåé ðÜíôùò ï óõããñáöÝáò ôéò éäÝåò ôïõ ÷ñçóéìïðïéåß
ðáñáóôáôéêÝò åéêüíåò, üðùò ç åéêüíá ôïõ ÆïñìðÜ êáé ôïõ óõããñáöÝá ðïõ âáäß-
æïõí óéùðçëÜ, ç åéêüíá ôïõ Ýíáóôñïõ ïõñáíïý êáé ç åéêüíá ôïõ ìýèïõ ðïõ äßíå-
ôáé ìå ëõñéêü ôñüðï êáé ìå ìéá ìåãáëåéþäç ðáñïìïßùóç.
3. Ðáñïìïéþóåéò: «êñáôþíôáò óá öáíÜñé ôï êëïõâß», «äå è’ áðëþóù åãþ óôï ×Üñï
ôï ëáéìü ìïõ óáí áñíß».
4. ÌåôáöïñÝò: «åßðá, ãéá íá êüøù ôç âáñéÜ óéùðÞ», «èá ’÷åéò óôßøåé äõï ôñåéò ÷é-
ëéÜäåò ïêÜäåò ÷áñôß».
5. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «ôá óðßôéá ìáõñïëïãïýóáí ïëïóêüôåéíá», « Ýíáò öïâåñüò á-
óôåñéóìüò áíÝâçêå áðü ôï âïõíü».

1ç: Ãéáôß ï ÆïñìðÜò Ý÷åé «ìåôáöõóéêÝò áíçóõ÷ßåò»; Ôé Ý÷åé ðñïçãçèåß; (Íá
äéáâÜóåôå ôï åéóáãùãéêü óçìåéþìá).
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå áíÜëõóç 1çò åíüôçôáò.
Áðü: «Ç åíüôçôá áõôÞ áðïôåëåß...................ðñïâëçìáôéóìü»
2ç: Ðïéåò åßíáé ïé ìåôáöõóéêÝò áíçóõ÷ßåò ôïõ ÆïñìðÜ êáé ìå ðïéá åñùôÞ-
ìáôá äéáôõðþíïíôáé;
Á ð Ü í ô ç ó ç : ÂëÝðå íïçìáôéêÞ áðüäïóç.
Áðü: «Ï ÆïñìðÜò...................ôïõ èáíÜôïõ»
116
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 117
3ç: Ãéáôß ï ÆïñìðÜò Ý÷åé ôçí áîßùóç íá ðÜñåé áðü ôï óõããñáöÝá áðÜíôçóç
óôá åñùôÞìáôÜ ôïõ;
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå íïçìáôéêÞ áðüäïóç êáé áíÜëõóç 2çò åíüôçôáò.
Áðü: «Ï óõããñáöÝáò äçëþíåé Üãíïéá...................ç ãç» êáé áðü «Óôçí åíüôçôá áõ-
ôÞ èá åêöñáóôïýí...................ôÝñáò»
4ç: Ðïéá åéêüíá âñßóêåé ï óõããñáöÝáò ãéá íá åîçãÞóåé óôï ÆïñìðÜ ôç öéëï-
óïöéêÞ êïóìïëïãßá êáé áíèñùðïëïãßá ôïõ; Ôé óõìðåñáßíåôå áðü áõôÞ;
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå íïçìáôéêÞ áðüäïóç êáé áíÜëõóç 2çò åíüôçôáò.
Áðü: «ãéá íá âïçèÞóåé...................ãç»
5ç: Ôé åßíáé ï «éåñüò ôñüìïò» êáé ðïéåò åßíáé êáôÜ ôï óõããñáöÝá ïé äõíáôÝò
áíôéäñÜóåéò ôùí áíèñþðùí ó’ áõôüí; Ðïéá åßíáé ç áíôßäñáóç ôïõ ÆïñìðÜ;
ÁðÜíôçóç:
Ï éåñüò ôñüìïò åßíáé ôï äÝïò ðïõ êáôáëáìâÜíåé ôïí Üíèñùðï, üôáí áíôéëáìâÜíå-
ôáé ðùò äåí ìðïñåß íá ðñï÷ùñÞóåé ðÝñá áðü ôá üñéá ðïõ èÝôåé ç ëïãéêÞ. ÁðÝíáíôé
óôçí êáôÜóôáóç áõôÞ Üëëïé Üíèñùðïé æáëßæïíôáé êáé ðáñáìéëïýí, Üëëïé öïâïýíôáé êáé
ìï÷èïýí êáé âñßóêïõí ôåëéêÜ êáôáöýãéï óôï Èåü. Ï ÆïñìðÜò áíôéìåôùðßæåé êáôÜìáôá
ôçí êáôÜóôáóç, ãéáôß, óáí åëåýèåñïò Üíèñùðïò ðïõ åßíáé, èÝëåé íá Ý÷åé áõôüò ôï äé-
êáßùìá êáé ôç äõíáôüôçôá ôçò áðüöáóçò.
6ç: Ðþò áíôéëáìâÜíåóôå ôéò öñÜóåéò «Áðü ôç óôéãìÞ åêåßíç áñ÷ßæåé ç ðïßç-
óç» êáé «íá ìåôïõóéþíåéò ôï áíáðüöåõêôï óå äéêéÜ óïõ ëåýôåñç âïýëçóç»;
ÁðÜíôçóç:
Ìå ôçí ðñþôç öñÜóç ï óõããñáöÝáò èÝëåé íá ôïíßóåé ðùò ç ðïßçóç áñ÷ßæåé åêåß
ðïõ óôáìáôÜ ôç ëïãéêÞ. Ãéáôß, ç ðïßçóç åßíáé ìýèïò êáé óõíáßóèçìá ðïõ õðïêáèéóôïýí
ôçí ëïãéêÞ, üôáí åêåßíç äåí ìðïñåß íá åñìçíåýóåé êÜðïéá öáéíüìåíá.
Ìå ôç äåýôåñç öñÜóç ï óõããñáöÝáò åííïåß ðùò ï Üíèñùðïò ìðïñåß íá ëåéôïõñ-
ãåß áõôüâïõëá êáé íá îåðåñíÜ ôçí áíáãêáéüôçôá ôçò ìïßñáò, üíôáò ï ßäéïò õðåýèõíïò
ãéá ôçí ôý÷ç ôïõ.
117
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 118
á. Ï «ÁëÝîçò ÆïñìðÜò» åßíáé Ýñãï ôïõ ÐñåâåëÜêç.

â. Ï ÆïñìðÜò åßíáé õðáñêôü ðñüóùðï, ü÷é Êñçôéêüò.
ã. Ï ÊáæáíôæÜêçò áöïñßóôçêå ãéá ôï ðåñéå÷üìåíï ôùí Ýñãùí.
ä. Ï ÆïñìðÜò öïâÜôáé ìïíÜ÷á ôïí èÜíáôï.
å. Êáé ïé äýï ðñùôáãùíéóôÝò èÝëïõí íá öéëïóïöïýí.

Á Â
1. Ï Íßêïò ÊáæáíôæÜêçò ôáîßäåøå ðïëý á. åêôõëßóóåôáé óôçí ÊñÞôç.
2. Ôï óêïõëÞêé óÝñíåôáé ÷ùñßò íá â. êáé Ýìáèå ðïëëÝò ãëþóóåò.
3. Ï ÆïñìðÜò åßíáé Ýíáò ãíÞóéïò ã. êáôáëáâáßíåé ôïí ëüãï
ýðáñîÞò ôïõ.
4. ¼ëç ç õðüèåóç ôïõ Ýñãïõ ä. åßíáé ôï óôáìÜôçìá ôïõ áãþíá.
5. Ï ÊáæáíôæÜêçò ðéóôåýåé üôé äõóôõ÷ßá å. Üíèñùðïò ôïõ ëáïý, õðáñêôüò.

Ï ÊáæáíôæÜêçò ðéóôåýåé üôé ï Üíèñùðïò åßíáé:
á) Ýíá ãáúäïýñé óôï áëþíé. â) Ýíá óêïõëÞêé ó’ Ýíá ìÞëï.
ã) áðüëõôïò ãíþóôçò ôùí ðÜíôùí. ä) Ýíá ïí ÷ùñßò óêÝøç.

Ï èÜíáôïò ôçò ÌáíôÜì ÏñôÜíò äçìéïõñãåß óôïõò äýï Þñùåò:
á) èñÞíï êáé ïäõñìü. â) äéÜèåóç ãéá ãëÝíôé.
ã) áíÜãêç ãéá ìïéñïëüé. ä) åõêáéñßá ãéá ðñïâëçìáôéóìü.
5ç: Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå ôá ó÷Þìáôá ëüãïõ ôçò óôÞëçò Â
Á Â
1. «ôï ëáéìü ìïõ óáí áñíß» á. ìåôáöïñÜ
2. «íá êüøù ôç âáñéÜ óéùðÞ» â. ïðôéêÞ åéêüíá.
3. «èá ’÷åéò óôßøåé ÷éëéÜäåò ïêÜäåò ÷áñôß» ã. ðñïóùðïðïßçóç.
4. «ôá óðßôéá ìáéñïëïãïýóáí» ä. ðáñïìïßùóç.
5. Ï ÆïñìðÜò êáé ï áöçãçôÞò ðåñðáôïýí å. ìåôáöïñÜ
óéùðçëÜ.
.
118
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 119
ÐÁÑÁÑËÁÌÁ
ÄçìïóèÝíçò ÂïõôõñÜò

ÃåííÞèçêå óôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç, óôá 1872, áëëÜ Ýæçóå ôï ìåãáëýôåñï äéÜóôçìá
ôçò æùÞò ôïõ óôïí ÐåéñáéÜ. Áñ÷éêÜ, åñãÜóôçêå ùò äéåõèõíôÞò óôçí «Åôáéñåßá ïéêïäï-
ìþí» ôïõ ðáôÝñá ôïõ. ÌåôÜ ôç ÷ñåïêïðßá ôçò üìùò, óôñÜöçêå óôç äçìïóéïãñáößá.
Óôç ëïãïôå÷íßá åìöáíßóôçêå ãéá ðñþôç öïñÜ ìå ôç óõëëïãÞ äéçãçìÜôùí ôïõ «Ï
ËáãêÜò êé ÜëëÜ äéçãÞìáôá». Ôá èÝìáôÜ ôïõ áíôëåß êõñßùò áðü ôï ìéêñïáóôéêü êáé åñ-
ãáôéêü êüóìï ôùí ðüëåùí, åíþ ÞñùÝò ôïõ åßíáé Üíèñùðïé óôåñçìÝíïé Þ áðïôõ÷çìÝ-
íïé ðïõ æïõí ìïéñïëáôñéêÜ ôç æùÞ ôïõò.
Ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «ÆùÞ ÁññùóôçìÝíç», «¼íåéñï ðïõ äåí Ôå-
ëåéþíåé», «Ï èñÞíïò ôùí Âïäéþí» ê.ë.ð.
ÐÝèáíå óôá 1958.

Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá áðü ôá ðéï áíôéðñïóùðåõôéêÜ äéçãÞìáôá ôïõ ÂïõôõñÜ. Ç äéÞãç-
óÞ ôïõ äéáêñßíåôáé ãéá ôç ãëùóóéêÞ ôçò ðñï÷åéñüôçôá êáé ôç äïìéêÞ ôçò áêáôáóôáóßá.
Ï ÖÜñìáò, ï Þñùáò ôïõ äéçãÞìáôïò, åñãÜæåôáé óõíå÷þò óå Ýíá ìç÷Üíçìá. ÐÝñá

áðü ôç äïõëåéÜ, ç æùÞ ôïõ äåí Ý÷åé êáíÝíá åíäéáöÝñïí. Äå äßíåé óçìáóßá óå êáíÝíáí
ìüíï óêÝöôåôáé êáìéÜ öïñÜ ôç ìÜíá ôïõ êáé ôïí ðáôÝñá ôïõ. Äå ìéëÜåé óå êáíÝíáí,
ïýôå Ý÷åé öéëïõò. Óôï êñáóïðïõëåéü ðçãáßíåé ãéá íá ðéåé êáé ãéá íá áêïýóåé. Ìéá ìÝ-
ñá Üêïõóå êÜðïéïí íá ëÝåé ôéò ìõóôçñéþäåéò ëÝîåéò: «ÌåíÝ, ÌåíÝ, ÈåêÝë, ïõ öáñóßí»,
ðïõ ôïõ ðñïêÜëåóáí öüâï áëëÜ êáé ìåãÜëç åíôýðùóç.
Ôï åðüìåíï âñÜäõ, êé åíþ ï óõãêÜôïéêüò ôïõ êïéìüôáí áðü íùñßò, ðÞãå êñõöÜ óôï
119
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 120
ìáãáæß ðïõ äïýëåõå êáé Ýãñáøå óôïí ôïß÷ï ôçí áêáôáíüçôç ëÝîç «ðáñáñëÜìá». Ôçí Üë-
ëç ìÝñá óôç äïõëåéÜ, üëïé áó÷ïëïýíôáí ìå ôç ëÝîç ðïõ åß÷å ãñÜøåé· ëÝîç, ðïõ ôïõò åß-
÷å äçìéïõñãÞóåé öüâï êáé ìåôÜ áðü äéáôáãÞ ôïõ áöåíôéêïý ôç óâÞóáíå. ¼ìùò, ôç íý-
÷ôá ï ÖÜñìáò ôçí îáíÜãñáøå, ãéá íá ðñïêáëÝóåé íÝï èüñõâï êáé öüâï üôé öáíôÜóìá-
ôá êõêëïöïñïýóáí áíÜìåóÜ ôïõò. Ï öüâïò ôïõò ìÜëéóôá Þôáí ôÝôïéïò ðïõ ôï áöåíôé-
êü Ýâáëå íõ÷ôïöýëáêåò. ¼ìùò, êÜðïéá óôéãìÞ ï ÖÜñìáò êáôÜöåñå íá îáíáãñÜøåé ìå
êüêêéíá ãñÜììáôá ôç ëÝîç, ðñïêáëþíôáò èñÞíïõò êáé üñêïõò óôïõò ôå÷íßôåò ðïõ Þôáí
ôþñá ó÷åäüí âÝâáéïé ðùò êÜðïéï öÜíôáóìá åß÷å ãñÜøåé ôç ëÝîç. Ï öüâïò ôïõò Ýêáíå
ôï ÖÜñìá íá ãåëÜóåé óéùðçëÜ, êáèþò ôïõò ðáñáêïëïõèïýóå áðü øçëÜ.
1. èÝêåë: «åóôÜèç åí æõãþ êáé åõñÝèç õóôåñïýóá»: ìðÞêå ðÜíù óôç æõãáñéÜ êáé âñÝ-
èçêå íá õóôåñåß.
2. ïõ öáñóßí: ìõóôçñéþäçò ëÝîç ìå áíÜëïãï ðåñéå÷üìåíï.
Ï ÖÜñìáò, ï êýñéïò ÷áñáêôÞñáò ôïõ äéçãÞìáôïò, ðáñïõóéÜæåôáé óôåñçìÝíïò áðü

ìíÞìç, ÷ùñßò ïñÜìáôá ãéá ôï ìÝëëïí, ìå ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç. Äåí Ý÷åé ößëïõò, äåí
áéóèÜíåôáé ôßðïôå Üëëï ãéá ôïõò Üëëïõò åêôüò áðü ìßóïò. Äå óêÝöôåôáé, äåí åñìçíåý-
åé ëïãéêÜ ôá ðñÜãìáôá, áëëÜ åßíáé èýìá ôçò ìïéñïëáôñßáò êáé ôçò äåéóéäáéìïíßáò. Ãé’
áõôü êáé ïé ëÝîåéò áðïêôïýí óôç óêÝøç ôïõ Ýíá ðåñßåñãï, ìõóôçñéáêü íüçìá. (ÁðÜ-
íôçóç 1çò åñþôçóçò)
Óôï ðñüóùðü ôïõ ï ÂïõôõñÜò ðáñïõóéÜæåé ôéò åðéðôþóåéò ôçò âéïìç÷áíéêÞò êïé-
íùíßáò, ç ïðïßá ìåôáâÜëëåé ôïõò áíèñþðïõò óå «ñïìðïôÜêéá», êáèþò ðåñéìÝíåé áðü
áõôïýò üóï ôï äõíáôüí ìåãáëýôåñç ðáñáãùãÞ. Ìå ôïí ôñüðï áõôü ôïõò áðïóôåñåß á-
ðü êÜèå óõíáéóèçìáôéêü âÜèïò, ôïõò áðïìïíþíåé áðü ôïõò óõíáíèñþðïõò ôïõò êáé
ôïõò êñáôÜ êëåéóìÝíïõò óôïí åáõôü ôïõò.
Åðßóçò, ç áìÜèåéá ôïõò êñáôÜ äÝóìéïõò ôçò äåéóéäáéìïíßáò êáé ôçò ðñïêáôÜëçøçò,
áíßêáíïõò íá åëÝãîïõí ôç æùÞ ôïõò êáé íá ôç èÝóïõí õðü ëïãéêÞ åðåîåñãáóßá.
Ãéá ôïõò áíèñþðïõò áõôïýò, ðïõ åßíáé èýìáôá ôçò åêâéïìç÷Üíéóçò êáé ôçò åîá-
èëßùóçò, ìüíï óõìðÜèåéá ìðïñåß íá íéþóåé êáíåßò, êáèþò äéáðéóôþíåé ðùò åßíáé Ýñ-
ìáéá ôçò ìïßñáò ôïõò êáé áäõíáôïýí íá ïñáìáôéóôïýí Ýíá êáëýôåñï ìÝëëïí ãéá ôïí å-
áõôü ôïõò.
120
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 121
Ôï äéÞãçìá áðáñôßæåôáé áðü ôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «ÊÊÜðïôå ôïõ ÖÜñìá ..... ìáæß ìå ôïõò êñüôïõò ôçò ñüäáò»: Ï ÖÜñìáò á-
êïýåé óôï êáöåíåßï ðåñßåñãá ëüãéá ðïõ ôïí åíôõðùóéÜæïõí.
2ç åíüôçôá: «ÔÔçí Üëëç âñáäéÜ ,....Ýöõãå üðùò åß÷å ðÜåé»:Ï ÖÜñìáò ãñÜöåé óôïí ôïß-
÷ï ôïõ ìáãáæéïý ôïõ ôçí áêáôáíüçôç ëÝîç.
3ç åíüôçôá: «ÔÔï ðñùß ,.... óôç äéêÞ ôïõ ãëþóóá»: Ï öüâïò ôùí åñãáôþí, êáé
4ç åíüôçôá: «ÔÔç íý÷ôá ï êýñéïò ôïõ êáôáóôÞìáôïò ..... Ýíá óéùðçëü ãÝëéï!»: Ç ÷áñÜ
ôïõ ÖÜñìá ãéá ôïí ðáíéêü ðïõ ðñïêÜëåóå.

1. ÁöÞãçóç: Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá çèïãñÜöçìá áðü ôï ïðïßï üìùò ëåßðåé ç ùñáéïëï-
ãßá êáé ï ãëùóóéêüò ðëïýôïò, êáèþò ï óõããñáöÝáò äåí åíäéáöÝñåôáé ôüóï ãéá ôçí
áéóèçôéêÞ ôïõ Ýñãïõ ôïõ üóï ãéá ôï ðåñéå÷üìåíü ôïõ.
2. Åéêüíåò: Ôá ðéï óçìáíôéêÜ ðÜíôùò åêöñáóôéêÜ ìÝóá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß åßíáé ïé åé-
êüíåò: ç åéêüíá ôïõ ÖÜñìá óôï ÷þñï ôçò äïõëåéÜò ôïõ, óôï êñáóïðïõëåéü, óôï
äùìÜôéü ôïõ, óôï ìáãáæß ìå ôï áöåíôéêü ôïõ, ç åéêüíá ôçò áíôßäñáóçò ôùí åñãáæü-
ìåíùí óôçí ðåñßåñãç ëÝîç.
3. ÌåôáöïñÝò: «êáíåßò äáßìïíáò äåí êáôáäå÷üôáí íá ôïõ ôç öÝñåé óôï íïõ ãéá íá
ôïí ðåéñÜîåé».
4. Ðáñïìïéþóåéò:«óáí ðáñÜîåíï ðñÜãìá», «óáí íá ìéëïýóå ôç ãëþóóá ôçò ñüäáò»,
«óáí âïõâü ôçò ðñüóùðï», «óáí ÷ñõóü ëáìðåñü øÜñé öôåñùôü».
5. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «ôá åß÷å öÜåé ôï ãýñéóìá ôçò ñüäáò êáé ôï êñáóß».
6. ×áñáêôçñéóôéêÜ åðßèåôá: «óâçóìÝíï êáé Ýñçìï óþìá», «åñåéðùìÝíï óðßôé Þ
ðýñãï», «÷áñôß êßôñéíï».
1ç: Ï Þñùáò ôïõ äéçãÞìáôïò ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôï óõããñáöÝá ùò Üíèñù-

ðïò êåíüò áðü áéóèÞìáôá. Íá åðéóçìÜíåôå ôá äåßãìáôá ôçò óõìðåñéöï-
ñÜò ôïõ ðïõ öáíåñþíïõí áõôÞ ôçí øõ÷ïëïãéêÞ ôïõ êáôÜóôáóç.
121
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 122
ÁðÜíôçóç:
Ï ÖÜñìáò..................íüçìá»
Áðü: «Ï
2ç: Ðïéåò Þôáí ïé áéôßåò ðïõ ïäÞãçóáí ôïí Þñùá óôçí øõ÷éêÞ åñÞìùóç;
ÁðÜíôçóç:
Ç ñïõôßíá ôçò æùÞò, ç óêÝøç ãéá ôçí åîáóöÜëéóç ôïõ ìåñïêÜìáôïõ ðïõ óôåñåß ôïí
Üíèñùðï áðü êÜèå äéÜèåóç ðñùôïâïõëßáò êáé äçìéïõñãéêÞò äñáóôçñéüôçôáò, ç áìÜ-
èåéá êáé ç Üãíïéá óôåñïýí ôïí Üíèñùðï áðü êÜèå óõíáßóèçìá êáé ôïí ïäçãïýí óôçí
øõ÷éêÞ åñÞìùóç.
3ç: ¼ôáí ï ÖÜñìáò ìðáßíåé Ýíá âñÜäõ óôï äùìÜôéü ôïõ, âñßóêåé ðÜíù óôï
ôñáðÝæé ôïõ ìéá ìýãá. Ôé èÝëåé íá äçëþóåé ï óõããñáöÝáò ì’ áõôÞ ôçí åé-
êüíá;
ÁðÜíôçóç:
Ìå ôçí åéêüíá áõôÞ ï óõããñáöÝáò èÝëåé íá äåßîåé ôçí Ýêôáóç ôçò öôþ÷åéáò êáé ôçò
åîáèëßùóçò ðïõ áíôéìåôþðéæå ï ÖÜñìáò. Ç æùÞ ôïõ åßíáé êåíÞ, ÷ùñßò êáíÝíá åíäéá-
öÝñïí, ðñáãìáôéêÜ Üèëéá.
4ç: Ðïéåò íïìßæåôå üôé Þôáí ïé áéôßåò ðïõ ðñïêÜëåóáí ôçí åíÝñãåéá ôïõÖÜñ-
ìá êáé ðïéïò Þôáí ï óêïðüò ôçò;
ÁðÜíôçóç:
Ï ÖÜñìáò Ýãñáøå ôçí ëÝîç áõôÞ, ãéáôß ôïõ öÜíçêå ðåñßåñãç, üóï ðåñßåñãåò êáé á-
íåñìÞíåõôåò Þôáí êáé ïé ëÝîåéò ðïõ ãñÜöôçêáí óôïí ôïß÷ï ôïõ ðáëáôéïý ôïõ ÂáëôÜóáñ,
üðùò Üêïõóå áðü êÜðïéïí ðïëýîåñï óôçí ôáâÝñíá üôé Ýãéíå. Óêïðüò ôïõ üìùò åßíáé
íá öïâÞóåé ôïõò áíèñþðïõò êáé íá ãåëÜóåé ìå ôï öüâï ôïõò, ðáßñíïíôáò Ýôóé åêäß-
êçóç ãéá ôéò öïñÝò ðïõ åêåßíïé ãÝëáóáí ìáæß ôïõ.
5ç: Íïìßæåôå üôé ôï äéÞãçìá óõãêåíôñþíåé ðéï ðïëý ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ ñå-
áëéóìïý Þ ôïõ íáôïõñáëéóìïý; Íá áðáíôÞóåôå, áöïý óõìâïõëåõèåßôå ôçí åé-
óáãùãÞ.
ÁðÜíôçóç:
Ï ÂïõôõñÜò öáßíåôáé ñåáëéóôÞò óôï Ýñãï áõôü, ãéáôß äåí ðáñïõóéÜæåé áðëÜ êÜðïéá
ãåãïíüôá áëëÜ ðáßñíåé êÜðïéá èÝóç óå áõôÜ. Ç ðñïóùðéêÞ ôïõ èÝóç üìùò, äå öáß-
íåôáé Üìåóá, áöïý ðñüóùðá êáé êáôáóôÜóåéò ðáñïõóéÜæïíôáé áíôéêåéìåíéêÜ. ¸ôóé,
ìðïñåß íá ÷áñáêôçñéóôåß êáé ùò íáôïõñáëéóôÞò.
122
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 123
á. Ôá Ýñãá ôïõ ÂïõôõñÜ äéáêáôÝ÷ïíôáé áðü ðåóéìéóìü.
â. Ï ÖÜñìáò åßíáé Ýíá Ýíôïíá êïéíùíéêïðïéçìÝíï Üôïìï.
ã. Äåí áðïêáëýðôåé óå êáíÝíáí üôé áõôüò Ýãñáøå ôç ëÝîç.
ä. Ç âéïìç÷áíéêÞ êïéíùíßá óÝâåôáé ôï Üôïìï.
å. Ïé Üíèñùðïé ôïõ äéçãÞìáôïò êëåßíïíôáé óôïí åáõôü ôïõò.

Á Â
1. Ôá èÝìáôá ôïõ ï ÂïõôõñÜò á. áðü ôéò ðáñÜîåíåò ëÝîåéò.
2. Ï ÖÜñìáò åíôõðùóéÜæåôáé â. ðïõ ðñïêáëåß ôñüìï óôïõò Üëëïõò.
3. Ï ÖÜñìáò ÷áßñåôáé ã. ìå ôç âéïìç÷áíïðïßçóç.
4. Ï ÂïõôçñÜò äéáöùíåß ä. äåí óçìáßíåé ôßðïôá.
5. «ÐáñáñëÜìá» å. ôá áíôëåß áðü ôï åñãáôéêü êüóìï ôùí
ðüëåùí.

Ï ÖÜñìáò åßíáé Ýíáò Üíèñùðïò:
á) êëåéóôüò. â) êïéíùíéêüò.
ã) êáêüò. ä) öéëï÷ñÞìáôïò.

Ï ÂïõôõñÜò êáôáêñßíåé ôçí âéïìç÷áíïðïßçóç ãéáôß:
á) äçìéïõñãåß áíåñãßá. â) ñß÷íåé ôçí ðïéüôçôá.
ã) êÜíåé ôïõò åñãÜôåò «ñïìðïôÜêéá». ä) áíåâÜæåé ôéò ôéìÝò ôùí ðñïúüíôùí.
5ç: Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå ôá ó÷Þìáôá ëüãïõ ôçò

óôÞëçò Â.
1. Ç áíôßäñáóç ôùí åñãáæïìÝíùí á. ðñïóùðïðïßçóç.
2. «óáí ÷ñõóü ëáìðåñü øÜñé» â. ïðôéêÞ åéêüíá.
3. «êáíåßò äáßìïíáò ..... ôïí ðåéñÜæåé» ã. ìåôáöïñÜ.
4. «óâçóìÝíï êáé Ýñçìï óþìá» ä. ðáñïìïßùóç.
5. «ôá åß÷å öÜåé ôï ãýñéóìá ôçò ñüäáò» å. ÷áñáêôçñéóôéêü åðßèåôï.
123
01b.qxd 9/30/08 12:09 PM Óåëßäá 124
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 127
ÐÁËÉ ÂÑÅ×ÅÉ
Áðüóôïëïò Ìåëá÷ñéíüò

ÃåííÞèçêå óôá 1880, óôç ÂñÜéëá ôçò Ñïõìáíßáò, áëëÜ ìåãÜëùóå óôçí Êùíóôáíôé-
íïýðïëç. ÌåôÜ ôç ìéêñáóéáôéêÞ êáôáóôñïöÞ Þñèå óôçí ÁèÞíá, üðïõ Üíïéîå äéêü ôïõ
ôõðïãñáöåßï.
Óôçí ðïßçóç Ýêáíå ôçí ðñþôç ôïõ åìöÜíéóç óôá 1905 ìå ôç óõëëïãÞ «Ï äñüìïò...
öÝñíåé». Ç ôå÷íïôñïðßá ðïõ ÷ñçóéìïðïßçóå, îÜöíéáóå ôïõò óõíôçñçôéêïýò êýêëïõò
ôçò åðï÷Þò ôïõ, áëëÜ âïÞèçóå óôçí áíáíÝùóç ôçò ðïéçôéêÞò Ýêöñáóçò. ÌÜëéóôá, èå-
ùñåßôáé ùò ï êýñéïò åêðñüóùðïò ôïõ óõìâïëéóìïý.
Ï êñéôéêüò Ê. Óåñãéüðïõëïò ôüíéóå ðùò: «áêïýñáóôïò óôçí áíáæÞôçóç ôçò ìïñöé-
êÞò ôåëåéÜôçôáò, äåßãìá êáé ôïýôï ôïõ åêëåêôéóìïý ôïõ, ï Ìåëá÷ñéíüò Ýöôáíå óõíÞèùò
óôçí ôåëéêÞ ìïñöÞ ôùí ðïéçìÜôùí ôïõ ýóôåñá áðü åðßìïíç êáé êáôáóôñåðôéêÞ ãéá ôá
ðåñéóóüôåñá êïììÜôéá åðåîåñãáóßá, ìå áðïôÝëåóìá áñêåôÝò áðü ôéò ìåôÝðåéôá äçìï-
óéåýóåéò ôïõ íá åßíáé ðïëëÝò öïñÝò êáôþôåñåò áðü ôéò ðñþôåò».
Åðßóçò, åîÝäùóå ôá ðïéÞìáôá: «ÐáñáëëáãÝò», «Áðïëëþíéïò», «Ößëôñá Åðùäþí», å-
íþ åñãÜóôçêå êáé ãéá ôçí Ýêäïóç ôùí ðåñéïäéêþí «ÆùÞ» êáé «Êýêëïò». ÐÝèáíå óôá
1952.

Ôï ðïßçìá åêäüèçêå óôá 1907, óôï ðëáßóéá ôçò óõëëïãÞò «ÐáñáëëáãÝò». Óå üëç
ôçí ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ êõñéáñ÷åß ç âõæáíôéíÞ áôìüóöáéñá ìå ìéá ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèå-
óç. Éäßùò üìùò, ôï óõãêåêñéìÝíï ðïßçìá «äåß÷íåé ìå ôïí êáëýôåñï ôñüðï áõôÞ ôç äé-
åßóäõóç ôïõ áíåðßêáéñïõ óôï óýã÷ñïíï, üðïõ ìÝóá áðü ìéá èåßá ìïõóéêÞ ìïíïôïíßá
ï ðïéçôÞò, ìïñöïðïéþíôáò Ýíá üñáìÜ ôïõ áðü ôï Âõæáíôéíü êüóìï êáé ìå ôá ìáãéêÜ
ößëôñá ôçò ôÝ÷íçò ôïõ, ìåôáâÜëëïíôáò ôï üíåéñï óå ðñáãìáôéêüôçôá êáé ôçí ðñáãìáôé-
êüôçôá óå üíåéñï, èá ôïðïèåôÞóåé ó’ áõôü ôï ÷þñï ôç óýã÷ñïíç ìåëáã÷ïëßá ôïõ», (Ì.
ÄçìÜêçò, Ðåñéïäéêü «Êýêëüò», óåë. 60).
127
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 128
ÌÝóá ó’ áõôÞ ôçí ôáñá÷Þ ôçò øõ÷Þò ðïõ íéþèåé ï ðïéçôÞò èõìÜôáé óõ÷íÜ êÜðïéá
åéêüíá ãåìÜôç èñçóêåõôéêüôçôá. ÌÜëéóôá, áêüìá êáé ïé øáëìïß ðïõ èõìÜôáé üôé äéÜ-
âáæå êÜðïéï, ßóùò ðñáãìáôéêü, ðñüóùðï, åßíáé èñçíçôéêïß, ãéá íá ôáéñéÜæïõí ìå ôçí
êáôÜóôáóç ôïõ ßäéïõ.
Ç âñï÷Þ ðáñïõóéÜæåôáé íá áñ÷ßæåé ðÜëé êáé ç èëßøç êõñéáñ÷åß óôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéç-
ôÞ ðïõ ôç ìïñöïðïéåß ìå åéêüíåò ðïõ ó÷çìáôßæïíôáé áðü ôéò áêôßíåò ôïõ Þëßïõ ðÜíù óôá
áñá÷íéáóìÝíá ôæÜìéá ôïõ êåëéïý êáé ìïéÜæïõí ìå áãéïãñáößåò ðïõ êëáßíå.
Ç âñï÷Þ óõíå÷ßæåôáé ìïíüôïíá êáé ï Þ÷ïò ôçò ìïéÜæåé - üðùò ôçí áíáêáëåß óôç
ìíÞìç ôïõ ï ðïéçôÞò- ìå ðñïóåõ÷Þ ôçò öýóçò. ÌðñïóôÜ óå áõôÞ ôçí åéêüíá ç øõ÷Þ
ôïõ ðïéçôÞ õðïâÜëëåôáé, åðçñåÜæåôáé êáé êëáßåé ãéá êÜôé ðïõ ðïèåß.
ÈõìÜôáé êáçìïýò êáé âÜóáíá ðïõ áíáóôáôþíïõí ôçí øõ÷Þ ôïõ êáé äåí ôïí áöÞ-
íïõí íá çóõ÷Üóåé. Êáé ç øõ÷Þ ôïõ, ðïõ ôüóï Ý÷åé âáóáíéóôåß, äåí áíôÝ÷åé ðéá óå ÜëëÜ
äÜêñõá. ¼ìùò, äåí ìðïñåß íá óôáìáôÞóåé íá ôá óêÝöôåôáé. ÅîÜëëïõ, ç âñï÷Þ áêüìá
óõíå÷ßæåôáß êáé üëç áõôÞ ç áôìüóöáéñá ôïõ äçìéïõñãåß Ýíôïíç ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç.

1. ôñéüäéá: óçìåßï óõìâïëÞò ôñéþí äñüìùí.
2. ïé øáëìïß èñçíïýí: áêïýãïíôáé èñçíçôéêïß øáëìïß.
3. Üóðéëç: áìüëõíôç, áãíÞ.
4. ìõóôçñéáêÝò áãéïãñáößåò: ôá ó÷Ýäéá ðïõ ó÷çìáôßæïíôáé óôï ðáñÜèõñï, üôáí ôï
öùôßæåé ï Þëéïò.
ÓôñïöÞ á´: Ï ðïéçôÞò ìå ôçí Ýêöñáóç «ÐÜëé âñÝ÷åé!» êÜíåé öáíåñÞ áðü ôçí áñ÷Þ ôç
ìåëáã÷ïëéêÞ ôïõ äéÜèåóç.
Ôï óýìâïëá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï ðïéçôÞò åßíáé ç âñï÷Þ, ôá ôñßóôñáôá. ïé èñçíçôé-
êïß øáëìïß êáé üëá áéóèçôïðïéïýí ìå õðïâëçôéêüôçôá ôïí ôñüðï ðïõ ï ßäéïò íéþ-
èåé, äçëáäÞ ôç ìåëáã÷ïëßá êáé ôç èëßøç ôïõ.
ÓôñïöÞ â´: ºóùò ï ðïéçôÞò áíáöÝñåôáé óå êÜðïéï -ìïíá÷ü/Þ ðïõ ìå ôç óïâáñüôçôÜ
ôïõ- ôçò ôáéñéÜæåé ìå ôçí üëç èñçóêåõôéêÞ áôìüóöáéñá ðïõ åðéêñáôåß êáé ãé’ áõôü
Ý÷åé ÷áñáêôåß ôüóï áíåîßôçëá óôç ìíÞìç ôïõ.
128
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 129
ÓôñïöÞ ã´: Óôçí õðïâëçôéêÞ áôìüóöáéñá ðïõ äçìéïõñãåß ï ðïéçôÞò ç «êëáéÜìåíç âñï-
÷Þ» ìïéÜæåé ìå ðñïóåõ÷Þ, áöïý êáé ç ôåëåõôáßá Ý÷åé ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç. ÅîÜë-
ëïõ, óôçí ðñïóåõ÷Þ ôïõ ï Üíèñùðïò æçôÜåé ôç ëýôñùóç áðü ôï Èåü áíáöïñéêÜ
ðñïò ü,ôé ôïí âáóáíßæåé. ¸ôóé êé åäþ, ç øõ÷Þ ôïõ ðáñáóõñìÝíç áðü ôçí õðïâëçôé-
êÞ êáé èñçóêåõôéêÞ áôìüóöáéñá ðïõ äçìéïõñãåß ç âñï÷Þ æçôÜåé ôç ëýôñùóç.
ÓôñïöÞ ä´: Ç âñï÷Þ óõíå÷ßæåôáé êáé ï ðïéçôÞò áíôéëáìâÜíåôáé ðüóï äñáóôéêÜ ôïí å-
ðçñåÜæåé ç áôìüóöáéñá ðïõ äçìéïõñãåß. Ï ðïéçôÞò ëïéðüí èÝëåé íá ôïíßóåé ðùò
ç èýìçóç ôùí êáçìþí äå ëõôñþíåé ôçí áíèñþðéíç øõ÷Þ, äå âïçèÜ ôïí Üíèñù-
ðï íá áíôéìåôùðßæåé ìå ðåñéóóüôåñï êïõñÜãéï ôç æùÞ. Áíôßèåôá, ôïõ äçìéïõñãïýí
ìéá Ýíôïíç ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç êáé ôïí èëßâïõí.
¼ëï ôï ðïßçìá áðïôåëåßôáé áðü ìéá åíüôçôá ðïõ åêöñÜæåé ôç ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèå-
óç ôïõ ðïéçôÞ, óýìöùíá ìå ôéò áñ÷Ýò ôïõ óõìâïëéóìïý ðïõ áðáéôïýí ôçí áðïõóßá óõ-
ãêåêñéìÝíïõ èÝìáôïò.

1. Åéêüíåò: Ï ðïéçôÞò êáôáöÝñíåé íá åêöñÜóåé ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôïõ ìïñöïðïéþ-
íôáò ôá óå åéêüíåò, óýìöùíá ìå ôéò áñ÷Ýò ôïõ óõìâïëéóìïý. Ïé ðéï óçìáíôéêÝò
åßíáé: «ðÜëé âñÝ÷åé», «óôá ðáñÜìåñá ôñéüäéá... óôïí üñèñï», «óôïõ êåëïý... øáë-
ìùäßåò», «êé ç øõ÷Þ óïõ... ðïõ áðïèýìåé».
2. ÅðáíÜëçøç ôçò öñÜóçò «ðÜëé âñÝ÷åé»: áðïêáëýðôåé ôç ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç
ôïõ ðïéçôÞ, ìå ôç ìïíïôïíßá ðïõ äçìéïõñãåß.
3. Ìïõóéêüôçôá: Ç ìïõóéêüôçôá ôùí Þ÷ùí ïëïêëçñþíïõí ôçí áôìüóöáéñá ôïõ ðïé-
çôÞ. ÌÜëéóôá, óå áõôü âïçèÜ ôï ôñï÷áúêü ìÝôñï êáé ç ïìïéïêáôáëçîßá ôùí óôß÷ùí
ðïõ áðïôåëïýíôáé áðü äéáöïñåôéêÝò óõëëáâÝò.

1ç: ¸íá áðü ôá êõñéüôåñá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ãíùñßóìáôá ôçò ðïéçôéêÞò óõë-
ëïãÞò «ÐáñáëëáãÝò» ôïõ Ìåëá÷ñéíïý, üðïõ êáé äçìïóéåýôçêå óå ðñþôç
ìïñöÞ êáé ôï áíùôÝñù ðïéçìá. åßíáé êáé ç ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç. Ôï ðïß-
çìá ðïõ äéáâÜóáôå åðéâåâáéþíåé áõôÞ ôçí Üðïøç;
129
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 130
ÁðÜíôçóç:
Ôï óõãêåêñéìÝíï ðïßçìá ôïõ Ìåëá÷ñéíïý Ý÷åé óáöþò ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç, üðùò
öáßíåôáé áðü ôçí åðáíáëáìâáíüìåíç áíáöïñÜ óôç âñï÷Þ, óýìâïëï èëßøçò êáé ìå-
ëáã÷ïëßáò áëëÜ êáé áðü Üëëåò åêöñÜóåéò, üðùò: «ïé øáëìïß èñçíïýí», «êëáßí’ ìõ-
óôçñéáêÝò áãéïãñáößåò», «êëáéÜìåíç âñï÷Þ», «ç øõ÷Þ óïõ êëáßåé», «ïé êáçìïß... ìïý-
óêåøáí... êáé óôá äÜêñõá äåí áíôÝ÷åé». Áí ëïéðüí üëç ç óõëëïãÞ êéíåßôáé óôï ßäéï êëß-
ìá åßíáé óßãïõñï ðùò ùò êýñéï ÷áñáêôçñéóôéêü Ý÷åé ôç ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç.
2ç: Ôé ðåôõ÷áßíåé ï ðïéçôÞò ìå ôçí åðáíÜëçøç ôïõ ðñþôïõ óôß÷ïõ;

ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò åðáíáëáìâÜíåé ôïí ðñþôï óôß÷ï ãéá íá äçìéïõñãÞóåé ìéá õðïâëçôéêÞ,
ìåëáã÷ïëéêÞ áôìüóöáéñá. Åßíáé êáôáíïçôü ðùò ï ìïíüôïíïò Þ÷ïò ôçò âñï÷Þò åê-
öñÜæåé ôç äéÜèåóç ìåëáã÷ïëßáò êáé áðáéóéïäïîßáò ãé’ áõôü êáé ôïí ÷ñçóéìïðïéåß åäþ
ï ðïéçôÞò.
3ç: Ðïéåò öñÜóåéò áðç÷ïýí ôç èñçóêåõôéêÞ áôìüóöáéñá ôïõ ðïéÞìáôïò; Íá

ôéò õðïãñáììßóåôå.
ÁðÜíôçóç:
Ïé öñÜóåéò ðïõ áðç÷ïýí ôç èñçóêåõôéêÞ áôìüóöáéñá åßíáé ïé åîÞò: «øáëìïß èñç-
íïýí», «üñèñï», «óå ìéá äÝçóçí», «ìõóôçñéáêÝò áãéïãñáößåò», «óôéò ëéâáíéóôÝò óïõ
øáëìùäßåò», «áíôßöùíï», «ðñïóåõ÷Þ», «Üóðéëç øõ÷Þ».
á. Ï Ìåëá÷ñéíüò èåùñåßôáé ï êýñéïò åêðñüóùðïò ôïõ óõìâïëéóìïý.
â. Êáé ôá ìõèéóôïñÞìáôá ôïõ åßíáé åîßóïõ óçìáíôéêÜ.
ã. Óôï ðïßçìá êõñéáñ÷åß ç áñ÷áßá åëëçíéêÞ áôìüóöáéñá.
ä. Ç âñï÷Þ óõíôåëåß óôçí Üó÷çìç øõ÷ïëïãéêÞ äéÜèåóç ôïõ ðïéçôÞ.
å. ÁðïõóéÜæåé ôï óõãêåêñéìÝíï èÝáìá.

Á Â
1. ¼ëá ôá óýìâïëá ôïõ ðïéçôÞ á. Ýíôïíç èñçóêåõôéêüôçôá.
2. Åðéêñáôåß óôï ðïßçìá â. åßíáé ç ìåëáã÷ïëßá.
130
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 131
3. ÊáôÜ ôïí ðïéçôÞ ç áíÜìíçóç ã. óõìâÜëëïõí óôçí ìåëáã÷ïëßá.

4. Êýñéï ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ Ìåëá÷ñéíïý ä. óýìâïëá ôçò áðáéóéïäïîßáò.
5. Ç âñï÷Þ åßíáé áðü ôá ðéï óõíÞèç å. äåí ëõôñþíåé ôçí øõ÷Þ.

Ï Áðüóôïëïò Ìåëá÷ñéíüò ãñÜöåé:
á) óõìâïëéêÞ ðïßçóç.
â) ñåáëéóôéêÞ ðïßçóç.
ã) ìõèéóôïñÞìáôá.
ä) äéçãÞìáôá.

Ç âñï÷Þ óõìâïëßæåé:
á) ôçí áéóéïäïîßá.
â) ôçí áíáâëçôéêüôçôá.
ã) ôçí ñïÞ ôïõ ÷ñüíïõ.
ä) ôçí ìåëáã÷ïëßá.
Â.
Á Â
1. «êáé ç øõ÷Þ óïõ .... ðïõ áðïèýìåé» á. ðñïóùðïðïßçóç.
2. «ðÜëé âñÝ÷åé» â. ìåôáöïñÜ.
3. «Ìõñïâüëçóå ç øõ÷ïýëá» ã. ðáñïìïßùóç.
4. «Óáí áíôßöùíï» ä. ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç.
5. «Ïé êáçìïß ðïõ ëåí: èõìÞóïõ;» å. óõìâïëéêÞ åéêüíá.
131
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 132
MADONA MIA
Ñþìïò Öéëýñáò

ÃåííÞèçêå óôï ÊéÜôï ôçò Êïñéíèßáò, óôá 1888, áëëÜ ìåãÜëùóå óôïí ÐåéñáéÜ. Ôï
ðñáãìáôéêü ôïõ üíïìá Þôáí ÉùÜííçò Ïéêïíïìüðïõëïò. ÐÞñå ìÝñïò óôïõò Âáëêáíé-
êïýò ðïëÝìïõò ùò áîéùìáôéêüò. Êõñßùò áó÷ïëÞèçêå ìå ôç äçìïóéïãñáößá.
Óôç ëïãïôå÷íßá Ýêáíå ôçí ðñþôç ôïõ åìöÜíéóç óôá 1903, ìå äéÞãçìá ðïõ äçìïóß-
åõóå óôï ðåñéïäéêü «ÍïõìÜò». Óôç óõíÝ÷åéá Ýãñáøå áñêåôÜ Ýñãá, üðùò: «Ñüäá óôïí
Áöñü», «Ãõñéóìïß», «Ïé Åñ÷üìåíåò», «Êëåøýäñá», «Ï Ðéåññüôïò», «Èõóßá» - ðïéÞìá-
ôá - êáé ôï ðåæïãñÜöçìá «Ï Èåáôñßíïò ôçò ÆùÞò».
Ôï Ýñãï ôïõ äéáêñéíüôáí ãéá ôç óðÜíéá ëõñéêÞ Ýîáñóç ôïõ. Åíþ üìùò, îåêßíçóå á-
êïëïõèþíôáò ôçí ðïéçôéêÞ ðáñÜäïóç ôïõ ÐáëáìÜ, êáôüñèùóå íá áíáíåþóåé ôïí ðá-
ñáäïóéáêü óôß÷ï ìå ôçí áðïìÜêñõíóÞ ôïõ áðü ôç íïçìáôéêÞ óõíï÷Þ êáé ôç óôñïöÞ
ôïõ óå ëåðôüôåñïõò ëõñéêïýò ôüíïõò.
¼ìùò, áññþóôçóå êáé êëåßóôçêå óôá 1927 óôï ÄñïìïêáôÀôåéï, üðïõ êáé ðÝèáíå,
óôï 1942, ÷ùñßò ðïôÝ íá óôáìáôÞóåé íá ãñÜöåé êáé íá äçìïóéåýåé ôá Ýñãá ôïõ.

Ðñüêåéôáé ãéá ðïßçìá ðïõ åíôÜóóåôáé óôçí ðñþôç ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ ôïõ Öéëýñá
«Ñüäá óôïí Áöñü», ðïõ äçìïóéåýôçêå óôá 1911. Äéáêñßíåôáé ãéá ôç ëåðôÞ åõáéóèçóßá
êáé ôçí ôÜóç ãéá åîáàëùóç êáé åîéäáíßêåõóç.

Ï ðïéçôÞò ðáñïìïéÜæåé ôç ãõíáßêá ðïõ ôïõ äçìéïõñãåß Ýíôïíç åñùôéêÞ äéÜèåóç ìå
ðåôáëïýäá, ìå ôï óôÜëáãìá ôçò äñïóéÜò óôá êñßíá, ìå ðíïÞ ðïõ ôïí áããßæåé áðáëÜ, ìå
ôçò áõãÞò ôï ðñþôï áðáëü öùò.
Óôç óõíÝ÷åéá ðáñïìïéÜæåé ôç ãõíáßêá ìå ôçí Ðáíáãßá, äåß÷íïíôáò ìå ôïí ôñüðï áõ-
132
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 133
ôü ôï óåâáóìü êáé ôç ëáôñåßá ðïõ Ýôñåöå ãé’ áõôÞí. Ï åñ÷ïìüò ôçò ôïõ ðñïêáëåß á-
íåßðùôï ðüèï êáé ôçí ðáñïìïéÜæåé ìå ïõñÜíéá ïðôáóßá, óáí áðïêÜëõøç åíüò Üãíù-
óôïõ ùò ôüôå êüóìïõ ðïõ öáíåñþèçêå ìðñïóôÜ ôïõ óå üëï ôïõ ôï ìåãáëåßï.
Madona Mia (éôáëéêÞ öñÜóç): Ðáíáãßá ìïõ.

1ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ åßíáé Ýíôïíï ôï åñùôéêü óõíáßóèçìá. ÌÜëéóôá, ç ãõ-
íáßêá ðïõ äçìéïõñãåß óôïí ðïéçôÞ ôÝôïéá óõíáéóèÞìáôá Ý÷åé áðïëÝóåé ôç ãÞéíç õ-
ðüóôáóÞ ôçò êáé åìöáíßæåôáé óáí ìéá ïõñÜíéá ïðôáóßá.
Ç ìïñöÞ ðáñïõóéÜæåôáé ðñÜãìáôé ôüóï åîåéäáíéêåõìÝíç, ðïõ êáèéóôÜ êáôáíïçôü
ôï óåâáóìü êáé ôç ëáôñåßá ðïõ íéþèåé ãé’ áõôÞí ï ðïéçôÞò. ÅîÜëëïõ, ôßðïôå ôï óù-
ìáôéêü äåí õðÜñ÷åé óôïí Ýñùôá áõôü, ðïõ ðáñáâÜëëåôáé ìå ôï óåâáóìü ðïõ íéþ-
èåé êáíåßò ãéá ôçí Ðáíáãßá.((ÁðÜíôçóç 1çò åñþôçóçò)
¼ìùò, äå ëåßðåé êáé ç ìåëáã÷ïëßá áðü ôï ðïßçìá. Ãéáôß ï Ýñùôáò áõôüò åßíáé Ýíá á-
ðüêïóìï üñáìá, ðïõ üóï êáé áí ôï ðïèåß ï ðïéçôÞò äåí ìðïñåß íá ôï ÷áñåß.
2ç åíüôçôá: Ç åîéäáíßêåõóç ôçò ïìïñöéÜò êáé ôïõ Ýñùôá ðáñïõóéÜæåôáé éäéáßôåñá Ý-
íôïíá óôçí åíüôçôá áõôÞ «óáí êÜôé ðÝñá áðü ôïí ðüèï». Ç ëÜìøç ôçò åîéäáíé-
êåõìÝíçò ïìïñöéÜò Üóôñáøå îáöíéêÜ ìðñïóôÜ óôïí ðïéçôÞ, ôïí óõãêëüíéóå, áë-
ëÜ Ýìåéíå ìüíï Ýíá Üðéáóôï üíåéñï.
Ôï ðïßçìá ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: ÓôñïöÝò á´ êáé â’: Ï ðïéçôÞò ðåñéãñÜöåé ôçí áãáðçìÝíç ôïõ, êáé
2ç åíüôçôá: ÓôñïöÞ ã’: Ï ðüèïò ôïõ ðïéçôÞ ãéá ôçí áãáðçìÝíç ôïõ.

1. ÁöÞãçóç: ¸íôïíï åßíáé ôï óõíáßóèçìá ôçò ôñõöåñüôçôáò ðïõ êõñéáñ÷åß óôçí
ðñþôç óôñïöÞ ôïõ ðïéÞìáôïò, áí êáé óôç äåýôåñç óôñïöÞ ðñïóôßèåôáé ìéá íüôá
ìåëáã÷ïëßáò ðïõ ãßíåôáé ðéï Ýíôïíç óôçí ôåëåõôáßá óôñïöÞ.
133
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 134
Ï ðïéçôÞò áéóèçôïðïéåß ôéò éäÝåò ôïõ ìÝóá áðü ðïéêßëá åêöñáóôéêÜ ìÝóá, üðùò
ðáñïìïéþóåéò: «áðáëÞ óáí ðåôáëïýäá», «óáí ôçò äñïóéÜò ôï óôÜëáãìá óôá êñß-
íá», «óá ìéá ðíïÞ ðïõ áããßæåé óå âåëïýäá», «óáí ôçò áõãÞò ôçí ðñþôç ÷ñõóáêôß-
íá», «óáí áðïêÜëõøç áãíþóôïõ êüóìïõ».((ÁðÜíôçóç 2çò åñþôçóçò)
3. Óôß÷ïò: Ïé óôß÷ïé åßíáé åíôåêáóýëëáâïé ðïõ ïìïéïêáôáëçêôïýí ðëåêôÜ óôçí ðñþôç
óôñïöÞ êáé æåõãáñùôÜ óôéò Üëëåò, óå éáìâéêü ìÝôñï.

1ç: Ðþò ðáñïõóéÜæåôáé óôï ðïßçìá ç ãõíáéêåßá ìïñöÞ;
ÁðÜíôçóç:
Ç ìïñöÞ..................Ðáíáãßá»
Áðü «Ç
2ç: Ðïéá åêöñáóôéêÜ ìÝóá (ó÷Þìáôá ëüãïõ, åéêüíåò) ÷ñçóéìïðïéåß ï ðïéç-

ôÞò, ãéá íá ðáñáóôÞóåé ôç ãõíáéêåßá ìïñöÞ êáé ðþò êëéìáêþíïíôáé ìÝ-
óá óôï ðïßçìá;
ÁðÜíôçóç:
Áðü «ÏÏ ðïéçôÞò..................êüóìïõ».
3ç: Ðþò ðñïåôïéìÜæåôáé ç óõíáéóèçìáôéêÞ êáôÜóôáóç ðïõ åêöñÜæåôáé óôïõò

óôß÷ïõò 9-10;
ÁðÜíôçóç:
Ç óõíáéóèçìáôéêÞ êáôÜóôáóç ðïõ åêöñÜæåôáé óôïõò óôß÷ïõò 9-10 ðñïåôïéìÜæåôáé
Þäç áðü ôçí áñ÷Þ ôïõ ðïéÞìáôïò. Ãéáôß, óôçí áñ÷Þ ôïíßæåôáé Ýíôïíá ôï åñùôéêü óôïé-
÷åßï ãéá ôç ãõíáßêá áõôÞ, ðïõ üìùò ðáñïõóéÜæåôáé åîéäáíéêåõìÝíç, óáí êÜôé Üõëï êáé
ìáêñéíü, óáí ôçí Ðáíáãßá ãåãïíüò ðïõ õðïäçëþíåé ðùò ï ðïéçôÞò áäõíáôåß íá ôçí
êåñäßóåé. ¸ôóé äéêáéïëïãåßôáé ç ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç ôùí óôß÷ùí 910.
á. Ï Öéëýñáò õðçñåôåß ôçí ëõñéêÞ Ýîáñóç.
â. ¸ãñáøå ìüíï ðïéÞìáôá óôç æùÞ ôïõ.
ã. ÐáñïõóéÜæåôáé ç ãõíáßêá óôï ðïßçìá ùò Ðáíáãßá.
134
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 135
ä. Ç ìïñöÞ ôçò ãõíáßêáò ðáñïõóéÜæåôáé åîéäáíéêåõìÝíç.

å. Ï Öéëýñáò áêïëïõèåß áíáëëïßùôá ôçí ðáñÜäïóç ôïõ ÐáëáìÜ.

Á Â
1. Ôï ðñáãìáôéêü üíïìá ôïõ Öéëýñá á. ç ëõñéêüôçôá.
2. Áêüìá êáé üôáí áññþóôçóå â. ùò ïõñÜíéá ïðôáóßá.
3. Ôá ðïéÞìáôÜ ôïõ Ý÷ïõí ôçí ôÜóç ã. óõíÝ÷éóå ôçí äçìïóßåõóç.
4. Ç ãõíáßêá ðáñïõóéÜæåôáé ä. ãéá åîéäáíßêåõóç.
5. Óôï Ýñãï ôïõ åßíáé Ýíôïíç å. Þôáí É. Ïéêïíïìüðïõëïò.

Ï Öéëýñáò êáôüñèùóå íá:
á) áêïëïõèÞóåé áðüëõôá ôïí ÐáëáìÜ.
â) ãñÜøåé êáèáñÜ íáôïõñéëéóôéêÜ.
ã) áíáíåþóåé ôïí ðáñáäïóéáêü óôß÷ï.
ä) ãñÜøåé ñåáëéóôéêÞ ðïßçóç.

Ç ãõíáßêá ðáñïõóéÜæåôáé ùò:
á) Ðáíáãßá.
â) ìÜíá.
ã) áäåëöÞ.
ä) Üãíùóôç.
Â.
Á Â
1. «óáí ðåôáëïýäá» á. ïðôéêÞ åéêüíá.
2. «ðíïÞ ðïõ áããßæåé» â. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
3. «¹ñèåò .....» ã. ðáñïìïßùóç.
4. «Ýíá óôÝíáãìá óôá ÷åßëç» ä. ìåëáã÷ïëéêÞ äéáðßóôùóç.
5. «óáí êÜôé ðïõ äåí öôÜíù» å. ìåôáöïñÜ.
135
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 136
ÍÕ×ÔÅÑÉÍÏ
ÍáðïëÝùí Ëáðáèéþôçò

ÃåííÞèçêå óôçí ÁèÞíá, óôá 1888. Óðïýäáóå ÍïìéêÜ, áëëÜ áó÷ïëÞèçêå áðïêëåé-
óôéêÜ ìå ôçí ðïßçóç. ÅðçñåÜóôçêå êõñßùò áðü ôïí ¼óêáñ ÏõÜéëíô áëëÜ êáé áðü ôïõò
«åóôÝô» ôçò åðï÷Þò ôïõ, ðïõ ðñïóðáèïýóáí íá óõíäõÜóïõí ôçí ôÝ÷íç óå ìéá ðñïóù-
ðéêÞ æùÞ éäéüññõèìç êáé áñéóôïêñáôéêÞ. ¸æçóå Ýíôïíç êáé Ýêëõôç æùÞ, ç ïðïßá óå
óõíäõáóìü ìå ôéò êáêïõ÷ßåò ôçò êáôï÷Þò ôïí ïäÞãçóå óôçí áõôïêôïíßá, óôá 1944.
Óôç ëïãïôå÷íßá åìöáíßóôçêå ãéá ðñþôç öïñÜ óôá 1901 ìå ôï Ýììåôñï äñÜìá «ÍÝ-
ñùí ï Ôýñáííïò». Áðü ôüôå Ýãñáøå áñêåôÜ ðïéÞìáôá, äéçãÞìáôá, íïõâÝëåò ê.Ü.¼óï
æïýóå, ôýðùóå ìïíÜ÷á ìéá óõëëïãÞ ðïéçìÜôùí ôïõ ìå ôïí ôßôëï «Ôá ÐïéÞìáôá».
Óôçí ðïßçóç êáëëéÝñãçóå ìéá íåïñïìáíôéêÞ äéÜèåóç, êáèþò åß÷å åðçñåáóôåß áðü
ôçí ðïßçóç ôùí ÃÜëëùí óõìâïëéóôþí. ¼ðùò ôïíßæåé ï Ê. Óôåñãéüðïõëïò, «ï Ëáðá-
èéþôçò êéíÞèçêå êáôÜ âÜóç ãýñù áðü äýï Üîïíåò: ôçí Ýêóôáóç ðïõ áããßæåé ôç ìÝèç
(ü÷é ôç ÷áñÜ) êáé ôïí ðüíï, ìå êïéíü óõíäåôéêü ìïôßâï ôç íïóôáëãéêÞ áíáðüëçóç. ¸-
ôóé, áðüìåéíå ùò ôï ôÝëïò óå ìéá óõíáéóèçìáôéêÞ èåþñçóç ôïõ êüóìïõ» («Ç áíáíåù-
ìÝíç ðáñÜäïóç», 1980, óåë. 264-265).

Ðñüêåéôáé ãéá ðïßçìá, ôï ïðïßï åíôÜóóåôáé óôç ìïíáäéêÞ óõëëïãÞ ðïõ äçìïóßåõ-
óå ï Ëáðáèéþôçò üóï æïýóå, «Ôá ÐïéÞìáôá».
Ï ðïéçôÞò öáßíåôáé íá âñßóêåôáé ìÝóá ó’ Ýíá óêïôåéíü äùìÜôéï. Åêåß, äåóðüæåé ç

öëüãá åíüò êåñéïý, áí êáé åßíáé Ýôïéìç êé áõôÞ íá óâÞóåé. ¸îù áðü ôï ðáñÜèõñü ôïõ
öáßíåôáé ôï öåããÜñé íá ñß÷íåé ôï öùò ôïõ äõíáôü ðáíôïý, óå áíôßèåóç ìå ôï áäýíáìï
136
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 137
öùò ôïõ êåñéïý. ¼ìùò, êáé ç íý÷ôá ìå ôï êåñß ðïõ óâÞíåé âñßóêïíôáé óå áñìïíéêÞ
ó÷Ýóç ìå ôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ, óôçí ïðïßá åðßóçò êõñéáñ÷åß ôï óêïôÜäé, ìéá áíáßôéá
ëýðç - üðùò êáé ï ßäéïò ï ðïéçôÞò ôç ÷áñáêôçñßæåé.
áôåëåýôçôç: ÷ùñßò ôÝëïò, ðïëý ìåãÜëç.
1ç åíüôçôá: Ôï óõíáßóèçìá ôçò ìåëáã÷ïëßáò êáé ôçò ìïíáîéÜò åßíáé Ýíôïíï Þäç áðü
ôçí åíüôçôá áõôÞ êáé õðïâÜëëåôáé áðü ôçí áêéíçóßá ðïõ åðéêñáôåß óôïõò äýï
ðñþôïõò óôß÷ïõò («ìïíÜ÷ç ç öëüãá ..... óôï ôñáðÝæé»). ÁëëÜ êáé óôç óõíÝ÷åéá, ç
ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç ôïõ ðïéçôÞ ãßíåôáé ðéï Ýíôïíç, êáèþò ìå ìéá ðáñïìïßùóç
åêöñÜæåé üëç ôç äéÜóôáóç ôçò øõ÷ïëïãéêÞò ôïõ êáôÜóôáóçò ðáñáóôáôéêÜ.
Óôü÷ïò ôïõ ðïéçôÞ åßíáé íá ôïíßóåé ôï ðÝñáóìá ôçò æùÞò êáé ôç óôáäéáêÞ öèïñÜ
ôçò, ôï ÷Üóéìü ôçò. Ôï íüçìá áõôü óõìâïëßæåé ôï êåñß ðïõ ôñåìïðáßæåé ìÝóá óôï
óêïôåéíü äùìÜôéï êáé åôïéìÜæåôáé íá óâÞóåé.
2ç åíüôçôá: Ï ðïéçôÞò óõëëáìâÜíåé ìéá íÝá åéêüíá áðü ôïí åîùôåñéêü ôïõ óðéôéïý
÷þñï, ç ïðïßá èá áðïôåëÝóåé åðßóçò Ýíá íÝï óýìâïëï. Ôï öåããÜñé öáßíåôáé íá
åðïðôåýåé ôá ðÜíôá áðü øçëÜ. ¼ìùò, Ýñ÷åôáé óå áíôßèåóç ìå ôï êåñß ðïõ ôñåìï-
óâÞíåé.
Ôï öåããÜñé, ç öýóç ïëüêëçñç êáëåß ôïí Üíèñùðï êïíôÜ ôçò, óå äçìéïõñãßá êáé
æùÞ. ¼ìùò, ç æùÞ åßíáé ìéêñÞ, öèåßñåôáé, ôåëåéþíåé êé áõôü äçìéïõñãåß Ýíôïíç ìå-
ëáã÷ïëßá óôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ.
3ç åíüôçôá: Ôï êåñß, ôï öåããÜñé êáé ç øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ äÝíïíôáé ðéá óôï ßäéï óêçíé-
êü êáé åêöñÜæïõí ôï ßäéï óõíáßóèçìá, ôç ëýðç. Ðñüêåéôáé ãéá ìéá êáèáñÜ åóù-
ôåñéêÞ ëýðç - «÷ùñßò áéôßá» - ðïõ äçìéïõñãåßôáé áðü ôçí áßóèçóç ôçò öèïñÜò ôïõ
÷ñüíïõ êáé ôçò æùÞò ðïõ ôåëéêÜ ÷Üíåôáé.
Áðü ôçí ðïßçóç ôïõ Ëáðáèéþôç áðïõóéÜæïõí ïé õëéêÝò áíôéóôÜóåéò êáé êõñéáñ-
÷ïýí ôá áöçñçìÝíá: ôá óõíáéóèÞìáôá, ïé äéáèÝóåéò, ïé êáôáóôÜóåéò êáé ïé öåõ-
ãáëÝåò åíôõðþóåéò, åíþ ôá óõãêåêñéìÝíá åîáôìßæïíôáé êáé óõìâïëïðïéïýíôáé.
Ï ðïéçôÞò õðÞñîå Ýíáò ãíÞóéïò esthe’te êáé ôá âñßóêåé üëá áíïýóéá óôç öõóééêÞ
ôïõò êáôÜóôáóç, üôáí äåí ðåñéâÜëëïíôáé áðü ôçí áßãëç ôçò ïìïñöéÜò. Äå âëÝðåé
êáíÝíá Üëëï íüçìá, êáíÝíá óêïðü ó’ üëï áõôü ðïõ ëÝãåôáé æùÞ. Ç Ýííïéá ôçò
æùÞò Þôáí êÜðïôå ìÝóá ôïõ ôáõôüóçìç ìå ôçí Ýííïéá ôïõ èáýìáôïò, áëëÜ ç óý-
137
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 138
ãêñéóç ìå ôçí ðñáãìáôéêüôçôá åêìçäÝíéóå ôï èáýìá. ¸ôóé, Ýöôéáîå Ýíá õðïêáôÜ-

óôáôü ôïõ: ôçí áéóèçôéêÞ óõãêßíçóç, ãéá íá åîáêïëïõèÞóåé íá æåé ìå ôï íá åßíáé
áéóèçôéêÜ óõãêéíçìÝíïò. ¸ãéíå äçëáäÞ ìéá åêôñïðÞ áðü ðïëý íùñßò, ðïõ äéá-
êõìáßíåôáé áðü ôçí áðëÞ óõãêßíçóç ßóáìå ôéò áêñüôáôåò óõíÝðåéåò: ôçí áíåäáöé-
êüôçôá» (Ê. Óôåñãéüðïõëïò, «ÐåñéäéáâÜæïíôáò», óåë. 132133 ).
Ôï ðïßçìá ìðïñåß íá äéáêñéèåß óå ôñåéò åíüôçôåò, ìßá ãéá êÜèå óôñïöÞ, üðïõ óå
êáèåìéÜ ôïíßæåôáé ç ëýðç ðïõ êõñéáñ÷åß óôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ.

1. Óôß÷ïò: Ôï ðïßçìá åßíáé ãñáììÝíï óå åííåáóýëëáâïõò óôß÷ïõò ìå éáìâéêü ìÝôñï
êáé ïìïéïêáôáëçîßá ðïõ åíäõíáìþíåé ôç ìïõóéêüôçôá êáé ôçí õðïâëçôéêüôçôá ôïõ
ðïéÞìáôïò.
2. Åéêüíåò: Ãéá íá áéóèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôïõ ï ðïéçôÞò ÷ñçóéìïðïéåß ðïéêßëá åê-
öñáóôéêÜ ìÝóá, üðùò ÷áñáêôçñéóôéêÝò ãéá ôçí ðáñáóôáôéêüôçôÜ ôïõò åéêüíåò:
«ÌïíÜ÷ç ç öëüãá ôïõ êåñéïý ìïõ ..... ôñåìïðáßæåé» «Áðüîù Ýí’ Üãñõðíï öåããÜ-
ñé ìå êüðï ,... åñÞìïõ».((ÁðÜíôçóç 1çò åñþôçóçò)
3. Ðáñïìïßùóç: «óá ìéá øõ÷ïýëá öïâéóìÝíç».
4. ÌåôáöïñÝò: «âáñýèõìï öåããÜñé».
5. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «ôï åôïéìïèÜíáôï êåñß ìïõ», «ðïõ ÷ñüíéá ôþñá Ý÷åé óùðÜóåé».

1ç: Ðïéåò åéêüíåò êõñéáñ÷ïýí óôï ðïßçìá êáé ðïéá øõ÷éêÞ äéÜèåóç õðï-
âÜëëïõí;
ÁðÜíôçóç:
Åéêüíåò]
ÂëÝðå áíÜëõóç êáé ÁéóèçôéêÞ ðñïóÝããéóç. [Å
2ç: Óå ðïéá óçìåßá ôïõ ðïéÞìáôïò ï ðïéçôÞò åêöñÜæåé Ýììåóá ôá áéóèÞìá-

ôÜ ôïõ êáé óå ðïéá Üìåóá; Íá äéêáéïëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò.
ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò åêöñÜæåé Ýììåóá ôá áéóèÞìáôÜ ôïõ óå üëï ôï ðïßçìá åêôüò áðü ôïí ôå-
138
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 139
ëåõôáßï óôß÷ï, üðïõ ðéá Üìåóá áöÞíåé íá öáíåß ç ìåëáã÷ïëßá êáé ç ëýðç ôïõ. Áõôü ôï
ðåôõ÷áßíåé êõñßùò ìå ôéò äõï åéêüíåò ðïõ ðáñáèÝôåé êáé ðïõ áíáöÝñïíôáé óôç æùÞ ðïõ
óâÞíåé ÷ùñßò áéôßá, ìÝóá óå ìéá Ýíôïíç èëßøç.
3ç: Ï Ëáðáèéþôçò óõíäõÜæåé óôçí ðïßçóÞ ôïõ ñïìáíôéêÜ óôïé÷åßá ìå åðé-

äñÜóåéò ôçò óõìâïëéóôéêÞò ðïßçóçò. Åðáëçèåýåôáé áõôÞ ç ðáñáôÞñçóç
áðü ôï ðáñáðÜíù ðïßçìá; Íá áðáíôÞóåôå áöïý óõìâïõëåõôåßôå ôá ó÷å-
ôéêÜ ÷ùñßá ãéá ôï óõìâïëéóìü êáé ôï ñïìáíôéóìü.
ÁðÜíôçóç:
Óôïé÷åßá ñïìáíôéóìïý åßíáé ç ìåëáã÷ïëßá êáé ç ëýðç ðïõ äåí ðñïÝñ÷ïíôáé áðü
êÜðïéá óõãêåêñéìÝíç áéôßá êáé ðïõ äçëþíïíôáé öáíåñÜ êáé óôï ðïßçìá áõôü ôïõ Ëá-
ðáèéþôç.
Óôïé÷åßá óõìâïëéóìïý åßíáé ôï üôé ï ðïéçôÞò óõíäÝåé ôá óõíáéóèÞìáôá ôïõ ìå óõ-
ãêåêñéìÝíá ðñÜãìáôá ôá ïðïßá áðïôåëïýí óýìâïëá, üðùò ôï êåñß êáé ôï öåããÜñé. Å-
ðßóçò, ç õðïâëçôéêüôçôá êáé ç ìïõóéêüôçôá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé êýñéï óôïé÷åßï óõì-
âïëéóìïý, êáèþò åðßóçò ç áðïõóßá óõãêåêñéìÝíïõ èÝìáôïò.
á. Ï Ëáðáèéþôçò åðçñåÜóôçêå áðü ôïõò ÃÜëëïõò óõìâïëéóôÝò.
â. ÊáôÜöåñå íá äåé üëï ôïõ ôï Ýñãï ôõðùìÝíï.
ã. Óôï ðïßçìá êõñéáñ÷åß ç áíôßèåóç êåñéïý - öåããáñéïý.
ä. Óôá ðïéÞìáôá ôïõ Ëáðáèéþôç êõñéáñ÷åß ôï áöçñçìÝíï.
å. Ôï ðïßçìá ôï ÷áñáêôçñßæåé ç áéóéïäïîßá.

Á Â
1. Óå üëï ôï ðïßçìá ôïíßæåôáé á. ðïõ äçìïóéåýôçêå üóï æïýóå.
2. «Ôá ðïéÞìáôá» åßíáé ç ìüíç óõëëïãÞ â. Ýíôïíç êáé Ýêëõôç æùÞ.
3. Ç íý÷ôá êáé ôï êåñß âñßóêïíôáé ã. ôçí óõíôïìßá ôçò æùÞò.
4. Ï Ëáðáèéþôçò Ýæçóå ä. ç ëýðç ðïõ êõñéáñ÷åß óôçíøõ÷Þ.
5. Ï ðïéçôÞò óôåíï÷ùñéÝôáé ãéá å. óå áñìïíéêÞ ó÷Ýóç ìå ôçí
øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ.
139
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 140
[ÅÉÌÁÓÔÅ ÊÁÔÉ...]
Ê. Ã. ÊáñõùôÜêçò
Ç æùÞ ôïõ
ÃåííÞèçêå óôçí Ôñßðïëç óôéò 30 Ïêôùâñßïõ 1896. Ï ðáôÝñáò ôïõ Þôáí íïìïìç-
÷áíéêüò êáé ôá ðáéäéêÜ ôïõ ÷ñüíéá ìåôáêéíÞèçêå óå äéÜöïñåò åðáñ÷éáêÝò ðüëåéò. Óôá
×áíéÜ ôåëåßùóå ôï ÃõìíÜóéï. ¹ôáí ðáéäß äåéëü êáé áóèåíéêü, ðïõ ôïõ Üñåóå ç ìïíá-
îéÜ êáé ðñïóðáèïýóå íá áíôëÞóåé áðü ôïí åáõôü ôïõ ôç äýíáìç ôçò ðáñçãïñéÜò. Óôá
×áíéÜ åß÷å ìéá áéóèçìáôéêÞ áðïãïÞôåõóç, ðïõ -ùò öáßíåôáé- Ýðáéîå êÜðïéï ñüëï óôç
äéáìüñöùóç ôçò ðñïóùðéêüôçôÜò ôïõ.
Ôï 1913 ãñÜöôçêå óôç ÍïìéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò ÁèÞíáò êáé ôï 1917
ðÞñå ðôõ÷ßï. Ãéá íá ðåôý÷åé áíáâïëÞ óôñÜôåõóçò ãñÜöôçêå êáé óôç ÖéëïóïöéêÞ Ó÷ïëÞ.
Ôï 1919 ðÞñå ôçí Üäåéá ôïõ äéêçãüñïõ, áëëÜ äåí Üóêçóå ôï åðÜããåëìá, ãéáôß óôñáôåý-
èçêå. Áðü ôï 1919 õðçñÝôçóå ùò õðÜëëçëïò óå äéÜöïñåò ðüëåéò.
×ñçóéìïðïéþíôáò ôéò ÜäåéÝò ôïõ ôáîßäåøå ôï 1924 óôçí Éôáëßá êáé Ãåñìáíßá. ôï
1920 óôç Ñïõìáíßá êáé ôï 1928 óôï Ðáñßóé. Óôï äéÜóôçìá ôçò ôåëåõôáßáò ôïõ áðïõ-
óßáò ôïí ìåôÝèåóáí äõóìåíþò óôçí ÐÜôñá êáé ôåëéêÜ óôçí ÐñÝâåæá åêåß áðïìïíùìÝ-
íïò êáé áðïãïçôåõìÝíïò áõôïêôüíçóå ìå ðéóôüëé óôéò 21 Éïõëßïõ 1928.
Ç äéáìüñöùóç ôçò éäéïóõãêñáóßáò ôïõ äåí ïöåßëåôáé ïýôå óå êëçñïíïìéêüôçôá
ïýôå óå ïéêïíïìéêÝò óôåíï÷þñéåò. ¸íá óýìðëåãìá êáôùôåñüôçôáò, ç åñùôéêÞ áðï-
ãïÞôåõóç óôá ×áíéÜ êáé ïé ìåôáèÝóåéò ôïõ óôçí åðáñ÷ßá åßíáé ïé ðéï ðéèáíïß ëüãïé áõ-
ôÞò ôïõ ôçò êáôÜóôáóçò.
Ôï Ýñãï ôïõ åßíáé êõñßùò ðïéçôéêü êáé äåõôåñåõüíôùò ðåæïãñáöéêü. Åêôüò áðü ôá
íåáíéêÜ ôïõ ðïéÞìáôá åîÝäùóå 3 ðïéçôéêÝò óõëëïãÝò:
1. «Ï ðüíïò ôùí áíèñþðùí êáé ôùí ðñáãìÜôùí» (1919). 2. «ÍçðåíèÞ» (1921).
3. «Åëåãåßá êáé ÓÜôéñåò» (1927). ÌåôÝöñáóå êõñßùò ÃÜëëïõò ðïéçôÝò.
Ôï 1938 ðñùôïåêäüèçêáí áðü ôïí åêäïôéêü ïßêï «ºêáñïò» ôá ¢ðáíôÜ ôïõ êáé ôï
1966 Ýãéíå áðü ôéò åêäüóåéò ÅñìÞò öéëïëïãéêÞ Ýêèåóç ôïõ Ýñãïõ ôïõ. ÅðçñåáóìÝíïò
140
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 141
áðü ôïõò ÃÜëëïõò óõìâïëéêïýò, áðü ôá äåäïìÝíá ôçò éóôïñéêÞò êáé êïéíùíéêÞò ðñáã-
ìáôéêüôçôáò ôçò åðï÷Þò ôïõ êáé áðü ðñïóùðéêÝò ðåñéðÝôåéåò Ýæçóå êõñéåõìÝíïò áðü
áíßá áðïãïÞôåõóç êáé áðåëðéóßá ìå êáôÜëçîç ôçí áõôïêôïíßá. ÌåëåôçôÝò óçìåéþíïõí
ãé’ áõôüí: «¹ôáí ðïéçôÞò ìå ðëïýóéï ôáëÝíôï êáé óðÜíéá åêöñáóôéêÞ äýíáìç. ÅîÝ-
öñáóå üóï êáíÝíáò Üëëïò áðü ôç ãåíéÜ ôïõ ôï áßóèçìá ôïõ áíéêáíïðïßçôïõ êáé ôçò
ðáñáêìÞò, ðïõ ÷áñáêôÞñéæå ôçí åðï÷Þ ôïõ. (...) Äýï åßíáé ôåëéêÜ ïé üøåéò ôïõ Ýñãïõ
ôïõ, êé áðü ôçí Üðïøç ôçò ïõóßáò êé áðü ôçí Üðïøç ôçò ìïñöÞò: ç ñïìáíôéêÞ êáé ç
ñåáëéóôéêÞ, ïé åëåãåßåò êáé ïé óÜôéñåò, ç ñïðÞ ðñïò ôï áöçñçìÝíï êáé ç åéóâïëÞ ôïõ
ðñáãìáôéêïý óôïí áöçñçìÝíï êüóìï ôïõ.

Ôï ðïßçìá åßíáé óïíÝôï êáé ðåñéÝ÷åôáé óôç óõëëïãÞ «Åëåãåßá êáé óÜôéñåò» ðïõ á-
ðïôåëåß ôï êýêíåéï Üóìá ôïõ ðïéçôÞ. ÄéÜ÷õôç óôç óõëëïãÞ åßíáé ç ìåëáã÷ïëßá, ç ðß-
êñá êáé ðáñÜëëçëá ç óáñêáóôéêÞ ôïõ óôÜóç áðÝíáíôé ó’ ü,ôé ôïí ðíßãåé. Åßíáé ßóùò ôï
áíôéðñïóùðåõôéêüôåñï êáé áñôéüôåñï Ýñãï ôïõ ðïéçôÞ.
Ï ðïéçôÞò, åêðñïóùðþíôáò ìéá ïìÜäá áíèñþðùí ìå ôçí ßäéá íïïôñïðßá êáé ôçí ß-
äéá éäéïóõãêñáóßá ìå áõôüí, ëÝåé ðùò ìïéÜæïõí ìå îå÷áñâáëùìÝíåò êéèÜñåò ï áÝñáò
îõðíÜåé óôß÷ïõò êáé Þ÷ïõò ðáñÜöùíïõò, üôáí ðåñíÜåé ìÝóá áðü ôéò ÷ïñäÝò ðïõ êñÝ-
ìïíôáé óáí áëõóßäåò.
Ðñï÷ùñþíôáò óôïí áõôïóáñêáóìü ôïõ ëÝåé ðùò ìïéÜæïõí ìå áðßóôåõôåò êåñáßåò
ðïõ óáí äÜ÷ôõëá õøþíïíôáé óôï ÷Üïò êé åíþ óôçí êïñöÞ ôïõò áíôç÷åß ôï Üðåéñï, ãñÞ-
ãïñá ðÝöôïõí óáí óðáóìÝíåò. ÐáñïìïéÜæåé åðßóçò ôïí åáõôü ôïõ êáé ôïõò Üëëïõò ìå
äéÜ÷õôåò áéóèÞóåéò, ÷ùñßò åëðßäá íá óõãêåíôñùèïýí üëç ç öýóç ìðåñäåýåôáé óôá íåý-
ñá ôïõò, ôï óþìá ôïõò ðïíÜåé óå êÜèå áíÜìíçóç. Ôá ðñÜãìáôá ôïõ êüóìïõ ôïõò áðù-
èïýí êáé ôï ìüíï êáôáöýãéï åßíáé ç ðïßçóç, ÷ùñßò êé áõôÞ íá ðñïóöÝñåé ôç ëýôñùóç.

1. Åßìáóôå: ìéëÜåé ùò åêðñüóùðïò áíèñþðùí ìå ôçí äéêÞ ôïõ åõáéóèçóßá ðïõ ðëç-
ãþíïíôáé áðü ôá ðñÜãìáôá ôçò æùÞò, íéþèïõí ôçí ôñáãéêüôçôá ôçò ýðáñîçò êáé
ðÜó÷ïõí.
141
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 142
2. îå÷áñâáëùìÝíåò êéèÜñåò: Üíèñùðïé óáí ôïí ðïéçôÞ äéáêñßíïíôáé ãéá ôçí åõáé-
óèçóßá ôïõò, ôçí éêáíüôçôÜ ôïõò íá äïíïýíôáé áðü ôá ðñÜãìáôá üðùò ïé ÷ïñäÝò
ôçò êéèÜñáò. Ïé êéèÜñåò üìùò åßíáé îå÷áñâáëùìÝíåò, äéüôé ïé õðåñåõáßóèçôåò áõ-
ôÝò öýóåéò ãßíïíôáé ôåëéêÜ ëåßá ôùí ðñáãìÜôùí, áíßêáíåò íá ðáñÜãïõí ìåëùäßá.
3. ï Üíåìïò: ç æùÞ ìå ôéò äõóâÜóôá÷ôåò ðïëëÝò öïñÝò êáôáóôÜóåéò ôçò.
4. Þ÷ïò ðáñÜöùíïò: áõôïß ïé Üíèñùðïé, áí êáé Ý÷ïõí ôç äùñåÜ íá ðáñÜãïõí ìåëù-
äßá, áíôéäñïýí óôá åñåèßóìáôá ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò ìå Þ÷ïõò äõóÜñåóôïõò, ðáñÜ-
öùíïõò áõôü óçìáßíåé üôé åßíáé áðñïåôïßìáóôïé, áäõíáôïýí íá âñïõí åêöñáóôé-
êïýò ôñüðïõò ãéá íá áðïäþóïõí ôç óýã÷ñïíç ðñáãìáôéêüôçôá.
5. áíôÝíåò: ïé êåñáßåò. Ç öýóç ôÝôïéùí áíèñþðùí ðáñïìïéÜæåôáé ìå äÝêôåò, ìïíá÷é-
êÝò êåñáßåò ðïõ óõëëáìâÜíïõí ôá ìçíýìáôá ôïõ óýìðáíôïò, ùóôüóï ç óõíôñéâÞ
ôïõò åßíáé áíáìåíüìåíç.
6. äéÜ÷õôåò áéóèÞóåéò: ïé åõáßóèçôïé Üíèñùðïé óáí ôïí ðïéçôÞ åßíáé áíïé÷ôïß óôïí
êüóìï, ìå üëåò ôïõ ôéò áéóèÞóåéò, ôïí ðåñéåñãÜæïíôáé ìå áðëçóôßá. ÁõôÞ üìùò ç
åõáéóèçóßá öôÜíåé ùò ôçí åõåñåèéóôéêüôçôá, ç çñåìßá åßíáé áíýðáñêôç ãé’ áõôïýò.
7. óôï óþìá, óôçí åíèýìçóç ðïíïýìå: ôï ôþñá êáé ôï ÷èåò ôïõò ôõñáííÜåé.
8. ìáò äéþ÷íïõíå ôá ðñÜãìáôá: ç ðñáãìáôéêüôçôá ôïõò áðùèåß.
9. êáôáöýãéï ðïõ öèïíïýìå: ìïíáäéêÞ ðáñçãïñéÜ ç ðïßçóç, êé áõôÞ üìùò óõ÷íÜ
åßíáé áðñüóéôç, äå âïçèÜåé.
Ç ìåëáã÷ïëßá ôïõ ðïéçôÞ, ìüíéìï óõíáßóèçìá ôçò æùÞò ôïõ, êõñéáñ÷åß êáé ó’ áõôü
ôï ðïßçìá, üðïõ ï ÊáñõùôÜêçò óáñêÜæåé ü÷é ìüíï ôïí åáõôü ôïõ áëëÜ êáé ôïõò Üë-
ëïõò. ÅêöñÜæåé ìå áðüëõôç åéëéêñßíåéá êáé ãíÞóéï ëõñéóìü ôçí áðïãïÞôåõóÞ ôïõ ãéá
ôï èÝáìá ôïõ êüóìïõ, ôçí áäõíáìßá äõíáìéêÞò áíôßóôáóçò óôá ðñÜãìáôá, ôçí ôåëéêÞ
Üñíçóç ôçò æùÞò. Ç áðüãíùóç åßíáé Ýíôïíç êáé äå äéáãñÜöåôáé êáìßá äéÝîïäïò.
Ôï ðïßçìá Ý÷åé êáíïíéêÞ äïìÞ, áöïý õðÜñ÷åé ðëÞñçò åóùôåñéêÞ óýíäåóç. Åßíáé äý-
óêïëï íá ôï ÷ùñßóïõìå óå åíüôçôåò, áöïý üëï åßíáé ïñãáíùìÝíï ãýñù áðü ôï ßäéï èÝ-
ìá ìå ôç ÷ñÞóç áëëåðÜëëçëùí åéêüíùí. Áí äå÷ôïýìå Ýíá ÷ùñéóìü, èá ðñÝðåé ïé ôñåéò
ðñþôåò óôñïöÝò íá áðïôåëÝóïõí ìéá åíüôçôá êáé ç ôÝôáñôç ìéá Üëëç.
142
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 143

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé ç äçìïôéêÞ ìå åëÜ÷éóôïõò ôýðïõò ôçò áðëÞò êáèáñåý-
ïõóáò (öýóéò, ðïßçóéò).
2. ¾öïò: Ôï ýöïò ãëáöõñü, óáôéñéêü, óáñêáóôéêü.
3. Óôß÷ïò: Ôï ðïßçìá åßíáé óïíÝôï áðüëõôá óôáèåñÞò ìïñöÞò. Áðïôåëåßôáé äçë. áðü
äýï ôåôñÜóôé÷åò óôñïöÝò êáé äýï ôñßóôé÷åò. Ïé óôß÷ïé åßíáé éáìâéêïß åíäåêáóýëëá-
âïé ðáñïîýôïíïé. Ç ïìïéïêáôáëçîßá óôéò äýï ðñþôåò óôñïöÝò åßíáé óôáõñùôÞ êáé
óôéò ôåëåõôáßåò ðëå÷ôÞ.
á. Ðáñïìïéþóåéò: «åßìáóôå êÜôé îå÷áñâáëùìÝíåò êéèÜñåò», «êñÝìïíôáé óáí êáäÝ-
íåò», «åßìáóôå êÜôé áðßóôåõôåò áíôÝíåò/õøþíïíôáé óá äÜ÷ôõëá óôá ÷Üç», «åßìáóôå
êÜôé äéÜ÷õôåò áéóèÞóåéò.
â. Ðñïóùðïðïßçóç: «ï Üíåìïò, óôß÷ïõò, Þ÷ïõò ðáñÜöùíïõò îõðíÜåé». Óôéò ôñåéò
ðñþôåò óôñïöÝò õðÜñ÷ïõí ïðôéêÝò êáé áêïõóôéêÝò åéêüíåò.

Ðñéí áðáíôÞóåôå óôéò åñùôÞóåéò, íá ðñïóÝîåôå ôá åîÞò; á) ï ðïéçôÞò ÷ñçóéìïðïéåß
ôï á’ ðëçèõíôéêü ðñüóùðï. Áõôü óçìáßíåé ðùò ìéëÜåé ùò åêðñüóùðïò åíüò ìåãáëý-
ôåñïõ ðëÞèïõò áíèñþðùí, ôçò ãåíéÜò ôïõ. â) Ï ðñþôïò óôß÷ïò ôùí ôñéþí ðñþôùí
óôñïöþí áñ÷ßæåé ìå ôï ßäéï ñÞìá.
1ç: Ãéá ôéò ôñåéò ðñþôåò óôñïöÝò; á) Íá ðåñéãñÜøåôå ôéò åéêüíåò ôùí ôñéþí
ðñþôùí óôñïöþí (ç ðåñéãñáöÞ íá åßíáé óýíôïìç êáé áêñéâÞò). â) Ç åé-
êüíá ôçò êÜèå óôñïöÞò õðïäçëþíåé êáé ìéá áíôßóôïé÷ç åóùôåñéêÞ êáôÜ-
óôáóç. Íá åíôïðßóåôå áõôÞ ôçí êáôÜóôáóç åðéóçìáßíïíôáò ôéò ëÝîåéò Þ ôéò
öñÜóåéò ðïõ ðåñéóóüôåñï ôçí åêöñÜæïõí.
ÁðÜíôçóç:
á. Óôçí ðñþôç óôñïöÞ õðÜñ÷åé ç åéêüíá ìå ôéò îå÷áñâáëùìÝíåò êéèÜñåò êáé ôïí Ü-
íåìï ðïõ ðåñíÜåé ìÝóá áðü ôéò ÷ïñäÝò ôïõò âãÜæïíôáò Þ÷ïõò ðáñÜöùíïõò.
Óôç äåýôåñç óôñïöÞ åßíáé ïé áíôÝíåò ïé õøùìÝíåò óôï ÷Üïò. Óôçí ôñßôç óôñïöÞ ç
éäåáôÞ åéêüíá ìå ôéò äéÜ÷õôåò áéóèÞóåéò.
â. Ç åéêüíá ôçò ðñþôçò óôñïöÞò õðïäçëþíåé ôçí åõáéóèçóßá ôùí áíèñþðùí ôçò
ãåíéÜò ôïõ ðïéçôÞ, ïé ïðïßïé äïíïýíôáé áðü ôá åñåèßóìáôá, áäõíáôþíôáò üìùò íá åê-
öñáóôïýí áñìïíéêÜ. ÁíÜëïãåò åêöñÜóåéò: «îå÷áñâáëùìÝíåò êéèÜñåò», «Þ÷ïõò ðáñÜ-
öùíïõò».
143
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 144
2ç: Ôé óçìáßíïõí ïé öñÜóåéò «ìáò äéþ÷íïõíå ôá ðñÜãìáôá» êáé «ç ðïßçóéò

åßíáé ôï êáôáöýãéï ðïõ öèïíïýìå» ôçò ôÝôáñôçò óôñïöÞò
ÁðÜíôçóç:
Ç ðñþôç öñÜóç äçëþíåé üôé ï ðïéçôÞò êé üóïé âñßóêïíôáé óôçí ßäéá êáôÜóôáóç ì’
áõôüí Ý÷ïõí äéáññÞîåé êÜèå äåóìü ìå ôçí ðñáãìáôéêüôçôá. Íéþèïõí üôé ôïõò áðùèåß
êáé åßíáé áíÞìðïñïé íá ðñïóáñìïóôïýí êáé íá óõìâéâáóôïýí.
Ç Üëëç öñÜóç öáíåñþíåé ôï ìïíáäéêü êáôáöýãéï ðïõ èá ìðïñïýóáí íá Ý÷ïõí:
ôçí ðïßçóç. Êé áõôÞ ùóôüóï äåí ðñïóöÝñåé ôçí ðïèïýìåíç ëýôñùóç êé Ýôóé ìÝíïõí
ìåôÝùñïé, ÷ùñßò æùôéêü ÷þñï äñÜóçò.
3ç: Ìå âÜóç ôéò áðáíôÞóåéò ðïõ äþóáôå óôéò ðñïçãïýìåíåò åñùôÞóåéò· íá å-

íôïðßóåôå á) ôç óõíáéóèçìáôéêÞ äéÜèåóç ôïõ ðïéÞìáôïò êáé â) ôé èÝëçóå
íá åêöñÜóåé ì’ áõôü ï ðïéçôÞò;
ÁðÜíôçóç:
á. Ç áðïãïÞôåõóç, ç áðüãíùóç, ç ìïíáîéÜ, ç áäõíáìßá Ýêöñáóçò, ç õðåñâïëéêÞ
åõáéóèçóßá ðïõ ãßíåôáé ðáñÜðïíï åßíáé äéÜ÷õôç óôï ðïßçìá.
â. Ìå ôçí ðñïçãïýìåíç ìïõíôÞ áðü÷ñùóç óõíáéóèçìÜôùí ï ðïéçôÞò åîÝöñáóå
ôçí êñßóç ü÷é ìüíï ôçí ðñïóùðéêÞ áëëÜ êáé üëùí ôùí áíÞóõ÷ùí áíèñþðùí ôçò ãå-
íéÜò ôïõ· øõ÷Ýò åõáßóèçôåò, ðñïêéóìÝíåò ìå ôçí éêáíüôçôá íá äéáðåñíïýí ôçí åðéöÜ-
íåéá ôùí ðñáãìÜôùí êáé íá áíáæçôïýí ôçí ïõóßá, âñßóêïíôáé óå ôñáãéêü áäéÝîïäï, êá-
èþò ç ãýñù ôïõò ðñáãìáôéêüôçôá äåí êáëýðôåé ïýôå óôï åëÜ÷éóôï ôéò áíÜãêåò ôïõò, á-
íôßèåôá âñßóêåôáé óå äéÜóôáóç ìå ôá üíåéñá êáé ôá éäáíéêÜ ôïõò.
4ç: Íá äéêáéïëïãÞóåôå ôçí Üðïøç ðïõ äéáôõðþíåôáé óôï åéóáãùãéêü óçìåß-

ùìá ôïõ ðïéÞìáôïò «¢í ðñïóÝîïõìå üìùò;.. ôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ».
ÁðÜíôçóç:
Ï ÊáñõùôÜêçò, áí êáé ôõðéêüò óôç óôé÷ïõñãéêÞ, äåí Ý÷åé áêïëïõèÞóåé ôïí ßäéï
ñõèìü êáé ìÝôñï óå üëïõò ôïõò óôß÷ïõò ôïõ ðïéÞìáôïò ð.÷. åíþ ôï ìÝôñï åßíáé éáìâé-
êü, ïé óô. 1 êáé 4 äåí åßíáé ãñáììÝíïé ó’ áõôü ôï ìÝôñï.
á. Ôï ðïßçìá áõôü áíÞêåé óôç óõëëïãÞ «Åëåãåßá êáé óÜôéñåò».
â. Ç øõ÷éêÞ êáôÜóôáóç ôïõ ðïéçôÞ åßíáé áñíçôéêÞ.
144
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 145
ã. Ôïí ðïéçôÞ ôïí ãïÞôåõå ç ðñáãìáôéêüôçôá.

ä. Ôï ðïßçìá åßíáé óïíÝôï êáé áêïëïõèåß ôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ õðåññåáëéóìïý.
å. Ïé äýï ôåëåõôáßïé óôß÷ïé åêöñÜæïõí ôï ôñáãéêü áäéÝîïäï ôçò ðïéçôéêÞò ãåíéÜò ôïõ.

Á Â
1.Ôï ýöïò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé áðëü á. ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ùò
óýìâïëá.
2. Óôéò ôñåéò åéêüíåò äéáêñßíåôáé â. êáé áðïðíÝåé äéÜèåóç ìåëáã-
÷ïëßáò.
3. Ç ïìïéïêáôáëçîßá ôïõ ðïéÞìáôïò. ã. óçìÜäåøå ìéá ïëüêëçñç ãåíéÜ.
4. ÕðÜñ÷ïõí óôï ðïßçìá ëÝîåéò ä. áõôïóáñêáóìüò ôïõ ðïéçôÞ.
5. Ï ÊáñõùôÜêçò ìå ôçí ðïßçóç å. åßíáé áíôßóôïé÷á óôáõñùôÞ êáé
ðëå÷ôÞ.

Ôï ðïßçìá áðïðíÝåé äéÜèåóç:
á. áãùíßáò. â. áéóéïäïîßáò êáé ÷áñÜò.
ã. ìåëáã÷ïëßáò êáé áðïãïÞôåõóçò. ä. óôåíá÷þñéáò.

Ðïéá áðü ôéò ðáñáêÜôù ëÝîåéò åßíáé, êáôÜ ôç ãíþìç óáò, áíôéðïéçôéêÞ:
á. «êñÝìïíôáé» â. «ðïíïýìå»
ã. «÷ùñßò åëðßäá» ä. «îå÷áñâáëùìÝíåò».
Â.
Á Â
1. «óáí êáäÝíåò á. ïìïéïôÝëåõôï ó÷Þìá.
2. «óôß÷ïõò, Þ÷ïõò» â. ìåôáöïñÜ.
3. «ïé îå÷áñâáëùìÝíåò êéèÜñåò» ã. ðáñïìïßùóç.
4. «Ï Üíåìïò ... Þ÷ïõò îõðíÜåé» ä. áíôßèåóç.
5. «..... ìá ãñÞãïñá èá ðÝóïõíå óðáóìÝíåò» å. óýìâïëï.
145
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 146
ÓÔÏ ÁÃÁËÌÁ
ÔÇÓ ÅËÅÕÈÅÑÉÁÓ
ÐÏÕ ÖÙÔÉÆÅÉ ÔÏÍ ÊÏÓÌÏ


Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá ðïßçìá ðïõ åíôÜóóåôáé óôç óõëëïãÞ «Åëåãåßá êáé ÓÜôéñåò» êáé
ðáñïõóéÜæåé éäéáßôåñï ðïëéôéêü åíäéáöÝñïí.¼óï ãéá ôá óôïé÷åßá ôçò ðïßçóÞò ôïõ, ü-
ðùò ðáñáôÞñçóå ï ÔÝëëïò ¢ãñáò, ðñüêåéôáé ãéá «ìåé÷ôÜ ìÝôñá, ðáñáôïíéóìïýò, äéá-
óêåëéóìïýò, ìÞôå Ýíáò ãíùìéêüò óôß÷ïò, ìåôÜèåóç ôçò ôïìÞò, óõíßæçóç êáêÜ ôïíéóìÝ-
íç, êåíïß ÷ñüíïé, ÷ùëÜ ìÝôñá, ÷áóìùäßåò áðñïóäüêçôåò».
Ï ðïéçôÞò áíôéëáìâÜíåôáé ðùò ôï Üãáëìá ôçò åëåõèåñßáò ðïõ âñßóêåôáé óôç ÍÝá
Õüñêç äåí áíôáðïêñßíåôáé ðñáãìáôéêÜ óôïõò óôü÷ïõò üóùí ôï êáôáóêåýáóáí. Ôï
óôÝììá ôïõ, áíôß íá óôïëßæåé ôïí ïõñáíü, ôïí ó÷ßæåé. Ôï öùò ôçò äÜäáò ôïõ ôõöëþíåé
ôïõò áíèñþðïõò ôüóï, þóôå íá áîéïëïãïýí ôï Üãáëìá ìå âÜóç ôç ÷ñçìáôéêÞ ôïõ áîßá
êáé ü÷é ìå âÜóç áõôü ðïõ åêðñïóùðåß, ôï éäáíéêü ôçò åëåõèåñßáò.
Ãé’ áõôü êáé êÜðïôå ôï Üãáëìá èá áðïôåëÝóåé áíôéêåßìåíï áãïñáðùëçóßáò áðü å-
ìðüñïõò, ÷ñçìáôéóôÝò êáé ôñáðåæßôåò. Ç åëåõèåñßá èá ÷Üóåé ðéá ôçí áîßá ôçò êáé ôï Ü-
ãáëìá èá åêðñïóùðåýåé áõôÞ ôçí ðáñáêìÞ, üðùò áêñéâþò êáé ôï ðïñôñÝôï ôïõ Íôü-
ñéáí Ãêñáßõ.
Ç áéóéïäïîßá üìùò, áí êáé óõãêñáôçìÝíç, äå ëåßðåé áðü ôïí ðïéçôÞ. Ôïíßæåé ëïéðüí
146
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 147
ðùò õðÜñ÷ïõí Üíèñùðïé ðïõ èá áãùíéóôïýí ãéá ôçí åëåõèåñßá, ÷ùñßò íá èÝôïõí ðÜíù
áð’ üëá ôá õëéêÜ áãáèÜ. Áõôïß ïé Üíèñùðïé èá åßíáé ìïíá÷éêïß, èá áãùíßæïíôáé ÷ùñßò
íá ãíùñßóïõí ðïôÝ ôçí êïéíùíéêÞ áíôáðüäïóç Þ ôçí åðéâñÜâåõóç, áöïý èá æïõí äéá-
öïñåôéêÜ áðü ü,ôé ç êïéíùíßá ç ßäéá áíáãíùñßæåé êáé áíôáìïßâåé.
1. ï õðåñïýóéïò: ï èåúêüò.
2. êïíóüñôóéá: ðñïóùñéíïß óõíåôáéñéóìïß åðé÷åéñÞóåùí ãéá ôçí ðñáãìáôïðïßçóç
óêïðþí áìïéâáßïõ óõìöÝñïíôïò.
3. ôï ðïñôñÝôï ôïõ Dorian Gray: ìõèéóôüñçìá ôïõ ¼óêáñ ÏõÜéëíô, óôï ïðïßï ôï-
íßæåôáé ç ðáñáêìÞ êáé ç äéáöèïñÜ. ¸ôóé, åíþ ç ìïñöÞ ôïõ Dorian Gray ìÝíåé á-
íáëëïßùôç áðü ôá ÷ñüíéá, ùñáßá êáé óöñéãçëÞ, ôï ðïñôñÝôï ôïõ áëëïéþíåôáé, ãå-
ãïíüò ðïõ õðïäçëþíåé ôçí åðßäñáóç ôçò öèïñÜò êáé ôçò óÞøçò ôïõ áíèñþðïõ
êáé ôçò êïéíùíßáò.
1ç åíüôçôá: ¹äç áðü ôçí åíüôçôá áõôÞ ôï âáèýôåñï íüçìá ôïõ ðïéÞìáôïò ãßíåôáé
öáíåñü ìÝóá áðü ôéò áíôéèÝóåéò ðïõ ðáñáèÝôåé. Åíþ ëïéðüí ôï Üãáëìá ôçò åëåõ-
èåñßáò èá ’ðñåðå íá öùôßæåé ôïí êüóìï, óôçí ïõóßá ôïí ôõöëþíåé åíþ ôï óôÝììá
ôïõ èá ’ðñåðå íá óôïëßæåé ôïí ïõñáíü, óôçí ïõóßá ôïí ó÷ßæåé.
Ï äçêôéêüò ôüíïò ôïõ ðïéçôÞ åßíáé óáöÞò. Óôü÷ïò ôïõ åßíáé íá êáõôçñéÜóåé ôéò êïé-
íùíßåò ôçò õðåñ-áíÜðôõîçò êáé éäßùò ôçí áìåñéêÜíéêç, ðïõ èåïðïéåß õëéêÜ áãáèÜ
êáé åìðáßæåé ôçò áîßåò êáé ôá éäáíéêÜ ôùí Üëëùí.
ÌÜëéóôá, ôïíßæåôáé ðùò ïé ÁìåñéêÜíïé åêôéìïýí ìå âÜóç ôá ÷ñÞìáôá ôçí áîßá ôïõ
áãÜëìáôïò, êáèþò áõôü ðéá äåí åêöñÜæåé ôçí éäÝá ôçò åëåõèåñßáò áëëÜ åêðñï-
óùðåýåé ìéá íÝá åðï÷Þ êáôáíÜëùóçò êáé çèéêÞò öèïñÜò, üðïõ üëá èõóéÜæïíôáé
ðñïò ÷Üñéí ôùí ÷ñçìÜôùí.
ÅîÜëëïõ, üðùò Ý÷åé ôïíßóåé ï Ã. ÄÜëëáò, «ï êüóìïò ôïõ ÊáñõùôÜêç åßíáé êüóìïò
áðïêëåéóìïý êáé óçìáóéïäïôåß ôçí áíôéêåéìåíéêÞ áéôßá ðïõ ôïí Ýöåñå óôçí õðï-
êåéìåíéêÞ êáôÜëçîç êáé ôçí ðñïóùðéêÞ ôïõ óôÜóç ðïõ ðåñéÝ÷åé êáé Üëëåò óôÜóåéò,
þóðïõ áðü åîïìïëüãçóç öôÜíåé íá ãßíåé áðïëïãßá ìéáò ãåíéÜò. Ãé’ áõôü, ðñïò ôç
÷ñåùêïðßá ôïõ åäþ äåí Ý÷åé Üëëç áíôßóôáóç íá ðñïôÜîåé, ðáñÜ ìéáí áíÝíäïôç
äéáìáñôõñßá óáí óôÜóç æùÞò êáé ôç âáèìéáßá áöáßñåóç óôçí ÝêöñáóÞ ôïõ» (Ðå-
ñéïäéêü «Åíäï÷þñá», 6, ôåý÷ïò 34-35, óåë. 106).((ÁðÜíôçóç 3çò åñþôçóçò)
147
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 148
2ç åíüôçôá: ÅðáíáëáìâÜíïíôáò ï ðïéçôÞò ôç ëÝîç «ËåõôåñéÜ», óáñêÜæåôáé ôï îåðïý-

ëçìÜ ôçò áðü åìðüñïõò êáé êÜèå ëïãÞò ìåôáðñÜôåò ðïõ ìïíáäéêü ôïõò óôü÷ï Ý-
÷ïõí íá åîõðçñåôÞóïõí ôá äéêÜ ôïõò óõìöÝñïíôá ìå èõóßá êÜèå áñ÷Þò êáé áîßáò.
ÌÜëéóôá, ìå ôç ëÝîç «åâñáßïé» äçëþíåé üëïõò ôïõò åìðüñïõò, áöïý ïé Üíèñùðïé
áõôïß åßíáé ãíùóôïß ãéá ôï åðé÷åéñçìáôéêü ôïõò ðíåýìá.
ÁõôÞ ôç äéÜâñùóç êáé ôçí çèéêÞ êñßóç èá ãíùñßóïõí ïé ìåôÝðåéôá ãåíéÝò êáé èá
ôéò óõíäÝóïõí ìå ôï áëëïéùìÝíï ðïñôñÝôï ôïõ Dorian Gray. Ãéáôß, üðùò åêåßíï
áëëïéùíüôáí áðü ôá åãêëÞìáôá ðïõ äéÝðñáôôå ï Dorian Gray - üóï êé áí ç ìïñ-
öÞ ôïõ ðáñÝìåéíå åîùôåñéêÜ ç ßäéá -, Ýôóé êáé ç êïéíùíßá áëëïéþíåôáé áðü ôç äéá-
öèïñÜ êáé ôï Üãáëìá ôçò åëåõèåñßáò õðÜñ÷åé ãéá íá äçëþíåé áõôÞ ôç äéáöèïñÜ.
3ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï ðïéçôÞò åðéêáëåßôáé ôçí ðñáãìáôéêÞ õðüóôáóç ôçò
åëåõèåñßáò. Ôþñá, ç åðßêëçóç ôçò «ËåõôåñéÜò» äåí åßíáé Ýêöñáóç áðåëðéóßáò áë-
ëÜ êñáõãÞ âïÞèåéáò. ¸ôóé, ìÝóá áðü ôá ëüãéá ôïõ ðñïâÜëëåé ôï óõíáßóèçìá ôçò
åëðßäáò êáé ôçò óôÝñçóçò ðïõ äçìéïõñãåß ç áðïõóßá ôçò åëåõèåñßáò. Ãéáôß, ç á-
ðïõóßá ôçò, ìå ôéò ôñáãéêÝò óõíÝðåéåò ðïõ åðéöÝñåé óôïí Üíèñùðï êáé ôçí êïéíù-
íßá - «ìáêñéíÜ äÜóç, ñçìáãìÝíïé êÞðïé», åííïþíôáò ôçí êáôáóôñïöÞ ðïõ áêï-
ëïõèåß -, êÜíåé ðéï Ýíôïíç ôçí åðéèõìßá êáé ôçí áíÜãêç ãé’ áõôÞ.
¼ìùò, õðÜñ÷ïõí êáé êÜðïéïé Üíèñùðïé ðïõ áãùíßæïíôáé ãéá ôçí åëåõèåñßá, ðá-
ñáìÝíïíôáò ðéóôïß áãùíéóôÝò óå ìéá êïéíùíßá êáôáíáëùôéêÞ ðïõ áñíåßôáé êÜèå
áíèñþðéíç áñ÷Þ êáé áîßá êáé äßíåé óçìáóßá ìüíï óôá õëéêÜ áãáèÜ.
Ç áéóéïäïîßá ôïõ ðïéçôÞ ãéá ôïí áãþíá êÜðïéùí áíèñþðùí åßíáé ðÜíôùò óõãêñá-
ôçìÝíç, ãéáôß áõôïß áãùíßæïíôáé ìåìïíùìÝíá êáé áðïêïììÝíá áðü ôï óýíïëï.
Ôï ðïßçìá áõôü ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óå ôñåéò åíüôçôåò, üóåò åßíáé êáé ïé óôñïöÝò ôïõ:
ËåõôåñéÜ ..... ìÝôáëëÜ óïõ»: Ôï Üãáëìá ôçò åëåõèåñßáò äå óôïëßæåé ôïí
1ç åíüôçôá: «Ë
ïõñáíü áëëÜ ôïí óêßæåé.
2ç åíüôçôá: «ËËåõôåñéÜ, ËåõôåñéÜ, èá ó’ áãïñÜóïõí ..... Dorian Gray»: Ç ðáñáêìÞ
ôùí éäåþí.
ËåõôåñéÜ ,,... ç êáèéÝñùóéò ôïõò ëåßðåé»: Ï áãþíáò ôùí áíèñþðùí ãéá
3ç åíüôçôá: «Ë
ôçí åëåõèåñßá.
148
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 149

1. ÁöÞãçóç: Ôï ðïßçìá, ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ ýöïõò ôïõ ÊáñõùôÜêç, äéáêñßíåôáé ãéá
ôï óõíáßóèçìá ôïõ áíéêáíïðïßçôïõ, ôçò ðßêñáò áëëÜ êáé êÜðïéáò óõãêñáôçìÝíçò
áéóéïäïîßáò ãéá Ýíá ìáêñéíü üíåéñï, ôçí êáôÜêôçóç ôçò åëåõèåñßáò, ôçò áðáëëá-
ãÞò áðü ôçí çèéêÞ êñßóç êáé äéáöèïñÜ.
2. ÌåôáöïñÝò: Ôéò éäÝåò ôïõ áõôÝò ï ðïéçôÞò áéóèçôïðïéåß ìÝóá áðü ðïéêßëá åêöñá-
óôéêÜ ìÝóá, üðùò ìåôáöïñéêÝò ÷ñÞóåéò ëÝîåùí: «óêßæåé, äáãêÜíåé ôïõò ïõñáíïýò
ôï óôÝììá óïõ», «ôï öùò óïõ - ôõöëþíåé ôï ëáü óïõ».((ÁðÜíôçóç 3çò åñþôçóçò)
3. Óôß÷ïò: Ï óôß÷ïò åßíáé áñêåôÜ äïõëåìÝíïò, áí êáé ôï ãñÜøéìï öáßíåôáé óå ìéá ðñþ-
ôç ìáôéÜ áöñüíôéóôï, êáé ïìïéïêáôáëçêôåß. «Ï áíôßêôõðïò ôïõ ðåñéå÷ïìÝíïõ ôïõ ðá-
ñïõóéÜæåôáé êé åðÜíù óôç óôé÷ïõñãßá ôïõ. Óå áõôÞí, üìùò, äåí åìéìÞèçêå ôïí Ëá-
öüñãê· åêôüò áðü äõï ôñåéò åîáéñÝóåéò, äåí Ýöèáóåí ùò ôïí åëåýèåñï óôß÷ï. Ôá
ðïéÞìáôÜ ôïõ åßíáé êáìùìÝíá óå óôñïöÝò ðïõ öáßíïíôáé ôýðïõ êáíïíéêïý· éóüóôé-
÷åò ìåôáîý ôïõò, ìå ïìïéïêáôáëçîßåò. ¼ìùò, áí êïéôÜîïõìå ïëßãï ðéï ðñïóåêôéêÜ,
ôé åëåõèåñßá, ôé áêáôáóôáóßá, ôé áíáñ÷ßá! Áí äåí Ýãñáøå óå vers libre, Ýãñáøå üìùò
ôïí vers libere ï ÊáñõùôÜêçò, ì’ åëåõèåñéüôçôåò ðïõ äåí åß÷åí áðïôïëìÞóåé êáíåßò
óôçí åëëçíéêÞ ðïßçóç» («Ï ÊáñõùôÜêçò êáé ïé ÓÜôéñåò», ÔÝëëïò ¢ãñáò).

1ç: Ðïý áíáöÝñïíôáé ïé äýï ðñþôåò óôñïöÝò êáé ðïý ç ôñßôç;
ÁðÜíôçóç:
¹äç áðü.................óýíïëï»
Áðü «¹
2ç: Ï óáñêáóìüò ôïõ ÊáñõùôÜêç, åíþ öáßíåôáé üôé áããßæåé êÜðïéï èÝìá ãå-
íéêïý åíäéáöÝñíôïò, êáôáëÞãåé, ìå ôçí ðáñáäï÷Þ ôçò Þôôáò ôïõ, óå ðñï-
óùðéêÞ äéáêùìþäçóç êáé óå ðëÞñç Üñíçóç: áðü ðïéï óçìåßï ôïõ ðïéÞ-
ìáôïò åðéâåâáéþíåôáé ç ðáñáôÞñçóç áõôÞ;
ÁðÜíôçóç:
ÐñÜãìáôé, ï ðïéçôÞò îåêéíÜ ìå Ýíá èÝìá ãåíéêïý åíäéáöÝñïíôïò. ÓáñêÜæåôáé ôçí á-
ðïõóßá ôçò åëåõèåñßáò êáé ôç öèïñÜ ðïõ ìáóôßæåé ôïí êüóìï, óôéò äýï ðñþôåò óôñïöÝò.
Óôç óõíÝ÷åéá üìùò ï óáñêáóìüò ôïõ ãßíåôáé ðéï Ýíôïíïò êáé óôñÝöåôáé êáé óôïí ßäéï ôïõ
ôïí åáõôü, áöïý êáé ï ßäéïò áíÞêåé óôçí êïéíùíßá áõôÞ ôçò öèïñÜò. ÐÜíôùò, áãùíßæå-
ôáé íá áðïäåóìåõôåß áðü áõôÞí, ÷ùñßò üìùò êÜðïéá åëðßäá.
149
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 150
3ç: Íá åðéóçìÜíåôå ôéò ðéï ÷áñáêôçñéóôéêÝò ìåôáöïñéêÝò ÷ñÞóåéò ôùí ñç-

ìÜôùí· ôé åêöñÜæåé ìå áõôÝò ï ðïéçôÞò;
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå ÁéóèçôéêÞ ðñïóÝããéóç êáé áíÜëõóç 1çò åíüôçôáò.
ÌåôáöïñÝò................ëáïý óïõ» êáé áðü «Ç
Áðü: «Ì Ç ãç...............óåë. 106»
4ç: ×ñçóéìïðïéþíôáò ôá ðáñáäåßãìáôá ìÝóá áðü ôï ðïßçìá íá åðéâåâáéþ-

óåôå ôéò ðáñáôçñÞóåéò ôïõ ÔÝëëïõ ¢ãñá êáé ôïõ Â. Âáñßêá ãéá ôç ìåôñé-
êÞ ôïõ ÊáñõùôÜêç.
ÁðÜíôçóç:
Ï Âáñßêáò ôïíßæåé ãéá ôç ìåôñéêÞ ôïõ ÊáñõùôÜêç ðùò, «åíôÜóóåôáé óôï ãåíéêü ðïé-
çôéêü ôïõ êëßìá, óôçí åðáíáóôáôçìÝíç ôïõ óôÜóç ðïõ èÝëåé íá îåöýãåé áðü ôá ðáñá-
äïóéáêÜ êáëïýðéá êáé íá áíïßîåé íÝïõò äñüìïõò êáé - áêüìá - èÝëåé íá óáñêÜóåé ôá
óôÝñåá êáëïýðéá Þ ôéò ùñáßåò öüñìåò êÜíïíôáò «ãêñéìÜôóåò». ÐñÜãìáôé, ðáñáôçñïý-
ìå ðùò óôï ðïßçìá áíáìéãíýïíôáé äéÜöïñá ìÝôñá êáé ñõèìïß, åíþ ïé ôïíéóìïß ðïéêßë-
ëïõí. Äéáóêåëéóìüò õðÜñ÷åé óôïõò óôß÷ïõò 2-3, 5-6, 10-11, ðáñáôïíéóìüò óôç ëÝîç
«ÁìåñéêÜíïé» êáé ÷áóìùäßá óôç ëÝîç «ãåíåÝò».
á. Ï ÊáñùôÜêçò áõôïêôïíåß ãéá ïéêïíïìéêïýò ëüãïõò.
â. Ùò ðïßçìá ìåéïíåêôåß óôçí ôå÷íéêÞ ôïõ.
ã. Ï ÊáñùôÜêçò äéáöùíåß ìå ôïí óõìâïëéóìü ôïõ áãÜëìáôïò.
ä. Äåí ÷Üíåé ôçí åëðßäá üôé õðÜñ÷ïõí Üíèñùðïé ìå çèéêÝò áñ÷Ýò.
å. Ç êïéíùíßá èá áíôáìåßøåé ôïõò áíèñþðïõò ðïõ äåí åðéæçôïýí ôá õëéêÜ áãáèÜ.

Á Â
1. Ï ÊáñùôÜêçò á. Ýíáò ôüíïò áéóéïäïîßáò.
2. Óôï ðïßçìÜ ôïõ õðÜñ÷åé â. åßíáé éäéáßôåñá ìåëáã÷ïëéêÞ.
3. Ï ÊáñùôÜêçò åðçñåÜæåôáé ã. áõôïêôüíçóå óôçí ÐñÝâåæá.
4. Ôï Üãáëìá ôçò Åëåõèåñßáò ä. áðü ôï üóêáñ ÏõÜéëíô.
5. Ç óôÜóç ôïõ ÊáñùôÜêç å. áíôéðñïóùðåýåé ôá õëéêÜ áãáèÜ.
áðÝíáíôé óôç æùÞ
150
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 151
ÌÐÁËÁÍÔÁ ÓÔÏÕÓ ÁÄÏÎÏÕÓ

ÐÏÉÇÔÅÓ ÔÙÍ ÁIÙÍÙÍ


Ðñüêåéôáé ãéá ðïßçìá ðïõ åíôÜóóåôáé óôç óõëëïãÞ «ÍçðåíèÞ», ôï ôåëåõôáßï ôçò ðñþ-
ôçò óåéñÜò ðïõ ôéôëïöïñåßôáé «ÐëçãùìÝíïé Èåïß». Ìå áõôü ï ðïéçôÞò åêöñÜæåé ôçí ðé-
êñßá ôïõ, ãéáôß üóï æïýóå äå âñÞêå áíôáðüêñéóç áðü ôïõò óýã÷ñïíïýò ôïõ.
Ï ðïéçôÞò áíáöÝñåôáé áñ÷éêÜ óôïõò êáôáîéùìÝíïõò ðïéçôÝò. Áõôïß, üðùò ï Âåñ-
ëáßí, ï Ïõãêü, Ï Ðüå, ï Ìðïíôëáßñ, åßôå Ýæçóáí äõóôõ÷éóìÝíïé åßôå îÝðåóáí áðü ôï
áñ÷éêü ôïõò âÜèñï, ãíþñéóáí ôïõëÜ÷éóôïí ôçí áèáíáóßá êáé ôçí êáôáîßùóç. ¼ìùò, ï
ðïéçôÞò èá áíáöåñèåß êõñßùò óôïõò Üäïîïõò ðïéçôÝò ðïõ, åíþ ðåñéìÝíïõí ôç Äüîá
íá êáôáîéþóåé ôï Ýñãï ôïõò, áíôéëáìâÜíïíôáé ðùò ç åëðßäá ôïõò áõôÞ åßíáé ìÜôáéç êáé
äå èá õëïðïéçèåß ðïôÝ. Ãé’ áõôïýò, ãéá ôç ìïßñá ôïõò, ï ðïéçôÞò èñçíåß, ãéáôß ãíùñßæåé
ðùò äå èá áíáãíùñéóôïýí ðïôÝ. Ôï ßäéï èá ãßíåé êáé ìå ôïí ßäéï. ÌÜëéóôá, óôï ìÝëëïí
ç ìðáëÜíôá ôïõ áõôÞ èá ÷áñáêôçñéóôåß ðåíé÷ñÞ, áóÞìáíôç.

1. ñßìá: ïìïéïêáôáëçîßá.
2. ôéìùñßåò: óáôéñéêÞ ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ ôïõ Ïõãêü ðïõ äçìïóéåýôçêå óôá 1853.
3. ôùí Ïëõìðßùí ôçí åêäßêçóç ìåèïýíå: åííïåß ðùò ï Ïõãêü êáé Üëëïé ðïéçôÝò,
üðùò áõôüò, ðñïêáëïýí ìå ôá ðïéÞìáôÜ ôïõò ôçí åêäßêçóç ôùí èåþí.
151
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 152

1ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï ÊáñõùôÜêçò ðáñïõóéÜæåé ôïõò ðïéçôÝò, áêüìá êáé
ôïõò êáôáîéùìÝíïõò, íá ìçí åßíáé åõôõ÷éóìÝíïé. Ãéáôß, áêüìá êáé ïé ðñüóêáéñç åõ-
ôõ÷ßá ôïõò - üðùò Ýãéíå ìå ôï Âåñëáßí Þ ôïí Ïõãêü - ÷Üíåôáé. Åßôå, åðåéäÞ ðñï-
êÜëåóáí ôçí áíôßäñáóç ôùí éó÷õñþí ôçò åðï÷Þò - üðùò Ýãéíå ìå ôïí Ïõãêü ðïõ
ðñïêÜëåóå ìå ôïõò óáôéñéêïýò ôïõ óôß÷ïõò ôçí ïñãÞ ôïõ ÍáðïëÝïíôá åßôå åðåéäÞ
Ý÷áóáí ôçí åêôßìçóç ôçò êïéíùíßáò - üðùò óôçí ðåñßðôùóç ôïõ Âåñëáßí - äåí åß-
÷áí ãéá ðÜíôá ôçí êïéíùíéêÞ áðïäï÷Þ. ¼ìùò, ðáñÜ ôéò ôáëáéðùñßåò, ôéò äéþîåéò
êáé ôï ìßóïò åíáíôßïí ôïõò ïé ðïéçôÝò áõôïß ãíþñéóáí êÜðïéá óôéãìÞ ôç Äüîá, äé-
êáéþèçêáí.((ÁðÜíôçóç 1çò åñþôçóçò)
2ç åíüôçôá: Ï ðïéçôÞò óáñêÜæåôáé Ýíôïíá ôïõò Üäïîïõò ðïéçôÝò, êáèþò åëðßæïõí ìÜ-
ôáéá ðùò ç Äüîá ôïõò ðåñéìÝíåé. ¼ìùò, ç ðñáãìáôéêüôçôá åßíáé äéáöïñåôéêÞ, á-
öïý êáíåßò äåí ôïõò éóôïñåß, äåí ôïõò èõìÜôáé ðéá. ¸ôóé, ðáñïõóéÜæïíôáé ùò ôñá-
ãéêÜ ðñüóùðá, áöïý äåí áíôéëáìâÜíïíôáé ðïéá åßíáé ðñáãìáôéêÜ ç êáôÜóôáóÞ
ôïõò. Ðéï ôñáãéêü ðñüóùðï üìùò åßíáé ï ÊáñõùôÜêçò, ãéáôß ãíùñßæåé êáëÜ ðïéá
ôý÷ç ôïõò ðåñßìåíå üëïõò.
ÐÜíôùò, èåùñåß éåñÞ õðï÷ñÝùóÞ ôïõ íá ãñÜøåé ìðáëÜíôá ãéá ôïõò Üäïîïõò ðïé-
çôÝò, ãéá íá ôïõò âãÜëåé áðü ôçí áöÜíåéá. Ãíùñßæåé üìùò ðùò äåí ìðïñåß íá ôá
êáôáöÝñåé êáé áõôü ôïí óôåíá÷ùñåß ðåñéóóüôåñï áðü ïôéäÞðïôå. ÌÜëéóôá, ïýôå ï
ßäéïò èá êáôáîéùèåß üóï èá âñßóêåôáé óôç æùÞ êáé èá áíÞêåé êáé ï ßäéïò óôïõò Ü-
äïîïõò ðïéçôÝò.

Ôï ðïßçìá ìðïñåß íá äéáêñéèåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá: ÓôñïöÝò á´- â´ ðïõ äéáêñßíïíôáé óå äýï õðïåíüôçôåò, êáèþò êÜèå óôñï-
öÞ ìðïñåß íá áðïôåëåß ìéá îå÷ùñéóôÞ õðïåíüôçôá, ìå èÝìá ôçí êáôáîßùóç ðïõ
ãíþñéóáí ïé ðñïçãïýìåíïé ðïéçôÝò, êáé
2ç åíüôçôá: ÓôñïöÝò ã´- ä´ ðïõ åðßóçò ìðïñåß íá äéá÷ùñéóôåß óå äýï õðïåíüôçôåò, ìå
èÝìá ôï èñÞíï ôïõ ðïéçôÞ ãéá ôï üôé ç äéêÞ ôïõ ðïßçóç äå èá áíáãíùñéóôåß ðïôÝ.

1. ÁöÞãçóç: Ôï ðïßçìá áíÞêåé óôçí ðñþéìç ðåñßïäï ôçò äçìéïõñãßáò ôïõ ðïéçôÞ êáé
152
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 153
ãé’ áõôü äå èåùñåßôáé áðü ôá êáëýôåñÜ ôïõ. Äéáêñßíåôáé üìùò ãéá ôçí ðñùôïôõðßá
ôïõ êáé ôçí Üøïãç ôå÷íéêÞ åðåîåñãáóßá ôçò ìïñöÞò ôïõ.
2. Áíôßèåóç: Ãéá íá áéóèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôïõ á ðïéçôÞò ÷ñçóéìïðïéåß êõñßùò ôçí á-
íôßèåóç. Áíôßèåóç áíÜìåóá óôç äõóôõ÷éóìÝíç æùÞ ôùí êáôáîéùìÝíùí ðïéçôþí êáé ôç
äçìüóéá áíáãíþñéóÞ ôïõò áëëÜ êáé áíôßèåóç áíÜìåóá óôïõò êáôáîéùìÝíïõò êáé
ôïõò Üäïîïõò ðïéçôÝò. Ðéï ôñáãéêÞ üìùò åßíáé ç áíôßèåóç ðïõ õðÜñ÷åé áíÜìåóá
óôçí éäÝá ðïõ Ý÷ïõí ïé Üäïîïé ðïéçôÝò ãéá ôá Ýñãá ôïõò êáé ôçí ðñáãìáôéêüôçôá,
3. Ðáñïìïéþóåéò: «óáí Üñ÷ïíôåò ðïõ åîÝðåóáí».
4. ÌåôáöïñÝò: «ðéêñïß», «ìáñáßíïíôáé», «ðëïýôïò ç ñßìá», «ôùí Ïëõìðßùí åêäßêçóç
ìåèïýíå», «Ýñåâïò åóêÝðáóå âáñý», «ç êáôáöñüíéá ôïõò âáñáßíåé».
5. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «Ç Äüîá êáñôåñåß , ðáñèÝíá âáèõóôü÷áóôá éëáñÞ», «Ïé ìåë-
ëïýìåíïé êáéñïß èÝëù íá ðïýíå».
6. Ïîýìùñï: «åæÞóáíå íåêñïß».
7. Óôß÷ïò: Ïé óôß÷ïé åßíáé åíôåêáóýëëáâïé êáé äåêáóýëëáâïé, óå éáìâéêü ìÝôñï, ìå
ðëïýóéá ïìïéïêáôáëçîßá.

1ç: Ðþò Ýæçóáí óôç æùÞ ôïõò ïé ÂåñëÝí, Ðüå êáé ÌðïíôëÝñ êáé ôé ôïõò áðï-
ìÝíåé ùò áíôéóôÜèìéóìá;
ÁðÜíôçóç:
Ï ÊáñõùôÜêçò..............äéêáéþèçêáí»
ÂëÝðå áíÜëõóç. Áðü: «Ï
2ç: Ðþò ðáñïõóéÜæåôáé ðñïïäåõôéêÜ ç èÝóç ôùí Üäïîùí ðïéçôþí óôéò ôñåéò
ðñþôåò óôñïöÝò; Óå ðïéá áð’ áõôÝò äßíåôáé ìéá ðéï ïëïêëçñùìÝíç åéêü-
íá ôïõ äñÜìáôüò ôïõò;
ÁðÜíôçóç:
Óôéò ôñåéò óôñïöÝò ôïõ ðïéÞìáôïò ðáñïõóéÜæåôáé ðñïïäåõôéêÜ ç èÝóç ôùí Üäïîùí
ðïéçôþí. Óôçí ðñþôç óôñïöÞ ç áíáöïñÜ óå áõôïýò åßíáé óýíôïìç, ëéôÞ, ìéá ðñïïéêï-
íïìßá ãéá üóá èá åîåëé÷èïýí. ÌÜëéóôá, óôïõò äýï ôåëåõôáßïõò óôß÷ïõò ôçò ðñþôçò
óôñïöÞò ï ÊáñõùôÜêçò áðëÜ áíáöÝñåôáé óôïõò Üäïîïõò ðïéçôÝò êáé óôç äéêÞ ôïõ èÝ-
óç áðÝíáíôß ôïõò.
Óôç äåýôåñç óôñïöÞ áíáöÝñåôáé óôï ðùò ïé ðïëëïß áäéáöïñïýí ãéá ôïõò Üäïîïõò
ðïéçôÝò, óôïõò ïðïßïõò ìüíç áíôáìïéâÞ ìÝíåé ç ìðáëÜíôá ðïõ äçìéïõñãåß ãéá åêåß-
íïõò. Ç ôñßôç óôñïöÞ üìùò áíáöÝñåôáé áðïêëåéóôéêÜ óôïõò Üäïîïõò ðïéçôÝò. Ôïíßæå-
ôáé ôï ðñüâëçìá óå âÜèïò êáé áéôéïëïãåßôáé ç áöÜíåéá óôçí ïðïßá Ý÷ïõí ðåñéÝëèåé.
153
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 154
ÌÜëéóôá, óôïõò äýï ôåëåõôáßïõò óôß÷ïõò åêöñÜæåôáé ï ðüíïò ôïõ ÊáñõùôÜêç óå üëï
ôïõ ôï ìÝãåèïò ãéá ôïõò ïìïôÝ÷íïõò ôïõ ðïõ äå èá âñïõí ðïôÝ ôç äéêáßùóç, üðùò ç
äéêÞ ôïõ ìðáëÜíôá èá èåùñåßôáé ðåíé÷ñÞ.
3ç: Ãéáôß áéóèÜíèçêå ï ÊáñõùôÜêçò ôçí áíÜãêç íá ãñÜøåé ðïßçìá ãéá ôïõò
Üäïîïõò ðïéçôÝò ôùí áéþíùí;
ÁðÜíôçóç:
Ï ÊáñõùôÜêçò áéóèÜíèçêå ôçí áíÜãêç íá ãñÜøåé ðïßçìá ãéá ôïõò Üäïîïõò ðïéç-
ôÝò ôùí áéþíùí, ãéáôß äéáéóèÜíåôáé ðùò êáé ï ßäéïò èá ìåßíåé óôçí áöÜíåéá. ¼íôáò íÝ-
ïò êáé Ý÷ïíôáò åìöáíéóôåß íùñßò óôçí ðïßçóç, áéóèÜíåôáé áìöéâïëßåò ãéá ôçí ðïéçôéêÞ
ôïõ ôÝ÷íç êáé ðñïóðáèåß íá âñåé Ýíáí ôñüðï íá äéêáéùèåß êáé ï ßäéïò, ôïðïèåôþíôáò
ôïí åáõôü ôïõ óôçí ßäéá ìïßñá ìå ôïõò Üäïîïõò ðïéçôÝò ôùí áéþíùí.
4ç: Ï ðïéçôÞò ÷áñáêôçñßæåé ôç ìðáëÜíôá ôïõ ðåíé÷ñÞ. Äéêáéïëïãåßôáé áõôüò
ï ÷áñáêôçñéóìüò;
ÁðÜíôçóç:
Ï ÊáñõùôÜêçò èåùñåß ðùò ç ìðáëÜíôá ôïõ åßíáé «ðåíé÷ñÞ», ãéáôß ï ßäéïò äåí Ý÷åé
áêüìá êáôáîéùèåß. Ìéá ðñïóåêôéêÞ üìùò áíÜëõóç ôïõ ðïéÞìáôïò áðïäåéêíýåé ðùò
êÜèå Üëëï ðáñÜ ðåíé÷ñü åßíáé. Áíôßèåôá, äéáêñßíåôáé ãéá ôçí Üñôéá ôå÷íéêÞ ôïõ êáé ôïí
ïëïêëçñùìÝíï ôïõ ðñïâëçìáôéóìü.
5ç: Ï ðïéçôÞò áêïëïõèåß ôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ óõìâïëéóìïý êáé ãé’ áõôü ðñï-
óÝ÷åé ðïëý ôçí åðåîåñãáóßá ôïõ óôß÷ïõ áðïôÝëåóìá áõôÞò ôçò åðåîåñãá-
óßáò åßíáé ç ìïõóéêüôçôá êáé ç ðëïýóéá ïìïéïêáôáëçîßá. Ìðïñåßôå íá
äéêáéïëïãÞóåôå áõôÞ ôçí Üðïøç;
ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò ðñïóÝ÷åé ðïëý ôçí åðåîåñãáóßá ôïõ óôß÷ïõ, üðùò áðïäåéêíýåé ç ìïõ-
óéêüôçôá ðïõ äçìéïõñãåßôáé ìå ôïí éáìâéêü ñõèìü êáé ôïí êõìáôéóìü ôïõ óôß÷ïõ. Ç ï-
ìïéïêáôáëçîßá åßíáé ðëïýóéá êáé ðáñïõóéÜæåé ôçí åîÞò ìïñöÞ óôéò ðñþôåò ôñåéò ïêôÜ-
óôé÷åò óôñïöÝò: 1-3, 2-4, 5-7, 6-8, åíþ ç ôåëåõôáßá ôåôñÜóôé÷ç óôñïöÞ Ý÷åé ðëåêôÞ ï-
ìïéïêáôáëçîßá.
á. Êåíôñéêüò Üîïíáò ôçò âéïèåùñßáò ôïõ ÊáñõùôÜêç åßíáé ï èÜíáôïò.
â. Ôï Ýñãï ôïõ áíáãíùñßóôçêå óôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôçò æùÞò ôïõ.
154
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 155
ã. Ç ðïßçóç ôïõ ÊáñõùôÜêç åêöñÜæåé Ýíá ðíåýìá äéÜëõóçò êáé ðáñáêìÞò.

ä. Óôï ðïßçìá õðÜñ÷ïõí ëÝîåéò óýìâïëá.
å. Ïé Üäïîïé ðïéçôÝò èåùñïýíôáé áðü ôïí êüóìï óôé÷ïðëüêïé êáé ü÷é ðñáãìáôéêïß
ðïéçôÝò.
Á Â
1. Ç ìðáëÜíôá åßíáé åßäïò ðïéÞìáôïò á. ü÷é óôéò ëÝîåéò, áëëÜ óôç
ìïñöÞ.
2. Áêïëïõèåß ôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ â. åßíáé óôï÷áóôéêü
óõìâïëéóìïý
3. ÈÝìá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ã. åßíáé áíåëÝçôç.
4. Ôï ðåñéå÷üìåíï ôïõ ðïéÞìáôïò ä. ìå óôáèåñÞ ìïñöÞ êáé äñá-
ìáôéêÜ óôïé÷åßá.
5. Ç óôÜóç ôïõ êüóìïõ óôïõò Üäïîïõò å. ç áõôáðÜôç ôùí áôÜëáíôùí
ðïéçôÝò ðïéçôþí üôé óôï ìÝëëïí èá áíá-
ãíùñéóôåß ç áîßá ôïõò.
Ôï ìÝóï ôå÷íéêÞò ðïõ êõñéáñ÷åß óôï ðïßçìá åßíáé:
á. ç åðáíÜëçøç. â. ç ðáñïìïßùóç.
ã. ç ìåôáöïñÜ. ä. ç áíôßèåóç.
Ïé ðïéçôÝò ÂåñëÝí, Ðüå êáé ÌðïíôëÝñ åêðñïóùðïýí:
á. ôïõò ôáëáíôïý÷ïõò ðïéçôÝò ðïõ Ýæçóáí äõóôõ÷éóìÝíïé êáé ôùí ïðïßùí ç áîßá
äåí áíáãíùñßóôçêå.
â. ôïõò áóÞìáíôïõò ðïéçôÝò ïé ïðïßïé äïîÜóôçêáí ìåôÜ ôï èÜíáôü ôïõò.
ã. ôïõò áóÞìáíôïõò ðïéçôÝò ðïõ Ýæçóáí äõóôõ÷éóìÝíïé.
ä. ôïõò ôáëáíôïý÷ïõò ðïéçôÝò ðïõ äïîÜóôçêáí áëëÜ Ýæçóáí äõóôõ÷éóìÝíïé.
Á Â
1. «ç êáôáöñüíéá ôïõò âáñáßíåé» á. ðñïóùðïðïßçóç.
2. «óáí Üñ÷ïíôåò ðïõ åîÝðåóáí» â. ìåôáöïñÜ.
3. «Ìá åãþ èá ãñÜøù ìéá ëõðçôåñÞ» ã. ïîýìùñï ó÷Þìá.
4. «Ç Äüîá êáñôåñåß» ä. ðáñïìïßùóç.
5. «åæÞóáíå íåêñïß» å. áíôßèåóç.
155
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 156
ÊÁÈÁÑÓÉÓ


Ç «ÊÜèáñóéò» åßíáé Ýíá áðü ôá åöôÜ ðåæïãñáöÞìáôá ðïõ êáôÜ ðÜóá ðéèáíüôçôá Ý-
ãñáøå ï ÊáñõùôÜêçò áíÜìåóá óôïí ÉáíïõÜñéï êáé óôïí Éïýíéï ôïõ 1928. Óôá ðåæÜ ôïõ
äåí ðñïóÝ÷ôçêå áðü ôïõò êñéôéêïýò, üóï Ýðñåðå. ÊÜðïéïé ùóôüóï ìåëåôçôÝò åðéóç-
ìÜíïõí ôçí áîßá ôïõò, õðïóôçñßæïíôáò üôé ìå áõôÜ áíïß÷ôçêå óôï ÷þñï ôçò ðåæïãñá-
ößáò Ýíáò êáéíïýñéïò äñüìïò áíÜìåóá óôï ëïãéêü êáé óôï ðáñÜëïãï, ôçí ðñáãìáôé-
êüôçôáò êáé ôçí ðáñáßóèçóç.
Ï óõããñáöÝáò, ðïõ Þôáí äçìüóéïò õðÜëëçëïò, ìáò äßíåé ìéá æùíôáíÞ åéêüíá ôçò
áôìüóöáéñáò ôùí ãñáöåßùí, ðáñïõóéÜæïíôáò ôç óõìðåñéöïñÜ åíüò êáôþôåñïõ õðáë-
ëÞëïõ (ðñïöáíþò ôïõ éäßïõ) ðñïò ôïõò ðñïúóôáìÝíïõò ôïõ, óå ðåñßðôùóç ðïõ áõôüò
Þèåëå íá áíáññé÷çèåß óôçí êïñõöÞ ôçò éåñáñ÷ßáò. ¸ðñåðå ëïéðüí, êáôáñ÷Þí, íá óêý-
øåé ìðñïóôÜ óôïí ¢ëöá êáé íá ôïõ ôéíÜîåé ôÜ÷á ôç óêüíç ðïõ õðÞñ÷å óôï óáêÜêé ôïõ.
Óå Üëëç ðÜëé ðåñßðôùóç Ýðñåðå íá ðåñéìÝíåé êÜðïõ íá ðåñÜóåé ï ÂÞôá êáé íá ôïõ øé-
èõñßóåé åìðéóôåõôéêÜ óå âÜñïò ôïõ ¢ëöá. ¸ðñåðå áêüìç íá ðåñéìÝíåé ôçí åõíïúêÞ
ìáôéÜ ôïõ ÃÜììá, ïðüôå èá ôïõ ôçí áíôáðÝäéäå ìå Ýíá ðëáôý ÷áìüãåëï êé áí áñãïý-
óå, íá óêýøåé ôï êåöÜëé êáé íá ôïõ ðåé óõíôñéììÝíïò: «Äïýëïò óáò êýñéå». ÔÝëïò, Ý-
ðñåðå íá ìðåé óôç óðåßñá ôïõ ÄÝëôá, íá óõíåñãÞóåé óôéò áðÜôåò ôïõò êé Ýôóé ìéá ìÝñá
èá êáôáêôïýóå ôï ÷ñõóïöüñï áëëÜ ýðïðôï èñüíï.
Ôßðïôå üìùò áðü áõôÜ äåí Ýêáíå âñßóêåôáé óå äõóìÝíåéá, ìáêñéÜ êÜðïõ êïíôÜ óôç
èÜëáóóá. Èõìþíåé, ðíßãåôáé áðü ôçí áãáíÜêôçóç, ïñáìáôßæåôáé ôçí çìÝñá ðïõ üëïé ïé
156
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 157
ôáëáéðùñçìÝíïé êáé áäéêçìÝíïé èá åðáíáóôáôÞóïõí êáé èá ðáñáìåñßóïõí áõôïýò

ôïõò ðñüóôõ÷ïõò êáé äéåöèáñìÝíïõò áíèñþðïõò.
Óôï ôÝëïò áíåâáßíåé óôï åíåôéêü êÜóôñï ôçò åðáñ÷éáêÞò ðüëçò êáé ðåñéðëáíéÝôáé
óôïõò ÷þñïõò· åêåß ÷Üíåé ôá ß÷íç ôïõò, ôïõò îå÷íÜ ìÝóá óôçí åñçìéÜ, ìüíïò áíÜìåóá
óôïí ïõñáíü êáé ôç ãç, êåñäßæåé ôçí åëåõèåñßá ôïõ.
1. óåâéüô (ãáë. ëÝîç): åßäïò ìáëëéþí áããëéêÞò ðñïÝëåõóçò êáé ôï ýöáóìá áðü áõôÜ.
2. ¢ëöá ÂÞôá, ÃÜììá, ÄÝëôá: ðñüóùðá öáíôáóôéêÜ ðïõ åêðñïóùðïýí ï êáèÝíáò
êáé ìéá áíôßóôïé÷ç óõìðåñéöïñÜ.
3. êáñáäïêþ: ðåñéìÝíù ìå ëá÷ôÜñá, ìå áíõðïìïíçóßá.
4. éëáñüò: öáéäñüò, åýèõìïò, éëáñÞ ìáôéÜ: åõìåíÞò ìáôéÜ.
5. ç øáýóéò: ôï Üããéãìá.
6. êáíÜãéáò (éôáë. ëÝîç) óêõëïëüé, óõñöåôüò åäþ: ÷õäáßïò Üíèñùðïò, êÜèáñìá.
7. åðÜëîåéò: ôá ðñéóìáôéêÜ ìÝñç ôçò ôïé÷ïðïéßáò ôïõ ôåß÷ïõò ðïõ Ýìïéáæáí ìå äüíôéá,
ôá ìðåíôÝíéá.

Óôï ðåæü áõôü êåßìåíï ï óõããñáöÝáò åêöñÜæåé ôçí Ýíôïíç áíôßäñáóÞ ôïõ, ôçí áç-
äßá êáé ôçí ïñãÞ ôïõ ãéá ôçí õðÜñ÷ïõóá êáôÜóôáóç óôï ÷þñï ôçò äçìüóéáò äéïßêç-
óçò. Óôçí á’ åíüôçôá åßíáé Ýíôïíç ç åéñùíéêÞ äéÜèåóç ãéá ôá üóá Ýðñåðå íá êÜíåé ãéá
íá åõ÷áñéóôÞóåé ôïõò ðñïúóôáìÝíïõò ðßóù üìùò áðü ôï óáñêáóìü õðïâüóêåé ç áãá-
íÜêôçóç êáé ç ïñãÞ ðïõ îåóðïýí áóõãêñÜôçôåò óôï â’ ìÝñïò ôïõ êåéìÝíïõ. Ç áðÝ-
÷èåéÜ ôïõ ãé’ áõôÝò ôéò áðáñÜäåêôåò êáôáóôÜóåéò ôïõ ðñïêáëïýí Ýíôïíç äéÜèåóç ãéá
áðïìüíùóç, ãéá áÝñá áìüëõíôï ìáêñéÜ áðü ôç âñïìéÜ ôçò ðüëçò. Óôï ôÝëïò åêäçëþ-
íåé ìéá ÷áñáêôçñéóôéêÞ ôÜóç öõãÞò áðü ôï êïéíùíéêü ðåñéâÜëëïí, ðïõ ôåëéêÜ åîçãåß
ôçí áõôïêôïíßá ðïõ Ýãéíå ëßãï ìåôÜ ôç óõããñáöÞ ôïõ êåéìÝíïõ.

Ôï ðåæïãñÜöçìá äéáêñßíåôáé óå äýï åíüôçôåò ìå äéá÷ùñéóôéêÞ ãñáììÞ ôçí õâñé-
óôéêÞ Ýêöñáóç: ÊáíÜãéåò!
ÂÝâáéá.¸ðñåðå... êáé íá öèÜóù»): ÁíáöÝñïíôáé ìå ôñüðï ðïëý åéñù-
1ç åíüôçôá: («Â
157
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 158
íéêü óôçí ôáêôéêÞ ðïõ Ýðñåðå íá áêïëïõèÞóåé óôï ÷þñï ôçò äéåöèáñìÝíçò äéïß-
êçóçò,ãéá íá ðñïùèçèåß óôçí êïñõöÞ ôçò éåñáñ÷ßáò.
2ç åíüôçôá: («ÊÊáíÜãéåò! Ôï øùìß ôçò åîïñßáò... óáñþóåé» 1ç õðïåíüôçôá, «Ó
ÓÞìåñá...
ç íý÷ôá 2ç õðïåíüôçôá): Ìå áöïñìÞ ôçí áçäéáóôéêÞ áôìüóöáéñá ôçò ðñïçãïý-
ìåíçò ðåñéãñáöÞò îåóðÜåé óå èõìü, åëååéíïëïãåß ôç âñùìåñüôçôá ôùí çèþí êáé
ôçí á÷ñåéüôçôá ôùí ðñïóþðùí êáé áíáæçôåß ôç ëýôñùóç óå ìéá åðáñ÷éáêÞ ðüëç,
óôï ÷þñï ôïõ åíåôéêïý öñïõñßïõ.

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé ç áðëÞ äçìïôéêÞ ÷ùñßò äõóêïëßåò. ×ñçóéìïðïéïýíôáé
êáé åëÜ÷éóôåò ëÝîåéò ôçò êáèáñåýïõóáò: ÊÜèáñóéò, éððüôïõ, õðü ëáìðñïýò äéå-
èíåßò ïéùíïýò, ç øáýóéò.
2.¾öïò: Ôï ýöïò åßíáé ëõñéêü, åîïìïëïãçôéêü, ìá êáé êÜðùò óêïôåéíü. Åßíáé ýöïò
áíèñþðïõ ìå ôáñáãìÝíç óõíåßäçóç.
×áñáêôçñéóôéêÞ åßíáé ç äéáöïñÜ ôüíïõ áíÜìåóá óôéò äýï åíüôçôåò. Óôçí á´ Ý÷ïõ-
ìå Ýíá ðëÞèïò áðü êïýöéåò, ðåñßôå÷íåò åêöñÜóåéò, áðüäïóç ó÷ïëáóôéêÞ ôçò ðá-
ñáìéêñÞò êßíçóçò, ôçò øéèõñéóôÞò ïìéëßáò óôç â’ åíüôçôá îáíáâñßóêïõìå ôçí á-
ðëüôçôá êáé ôç ãíçóéüôçôá ôïõ ëüãïõ ôïõ ÊáñõùôÜêç.
á. Ðáñïìïßùóç: «íá ôç äå÷ôþ» üðùò óå ìáíäýá éððüôïõ Ýíá âáóéëéêü âñÝöïò».
â. ÌåôáöïñÝò: «éëáñÞ ìáôéÜ óïõ», «ôñüðïõò ëåðôïýò, áÝñéíïõò».
ã. Óõíåêäï÷Þ: «ôï øùìß ôçò åîïñßáò ìå ôñÝöåé».
ä. ÅðáíÜëçøç: íá óêýøù... íá óêýøù... íá óêýøù.
ÆùíôáíÝò êáé åýãëùôôåò åßíáé ïé åéêüíåò ôùí ôåóóÜñùí áíôéðñïóùðåõôéêþí ôý-
ðùí, ôùí ðñïúóôáìÝíùí ôïõ õðáëëÞëïõ.

1ç: Ðïéåò áíôßóôïé÷åò áíèñþðéíåò êáôáóôÜóåéò èÝëåé íá äþóåé ï áöçãçôÞò
óôç óõìðåñéöïñÜ ôïõ áðÝíáíôé óôïõò êõñßïõò ¢ëöá, ÂÞôá êáé ÃÜììá;
Ðþò ôïõò ðåñéãñÜöåé êáé ãéáôß åðéìÝíåé óôç äéáäéêáóßá ôçò óõìðåñéöï-
ñÜò áðÝíáíôß ôïõò;
ÁðÜíôçóç:
ÁðÝíáíôé óôïí ¢ëöá ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ áöçãçôÞ, åßíáé åêåßíç ôïõ áíèñþðïõ ðïõ
ðñïóðáèåß íá êïëáêåýóåé ôç ìáôáéïäïîßá ôïõ Üëëïõ. Ìå ôï ÂÞôá ðáñïõóéÜæåôáé ç äéá-
158
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 159
äéêáóßá ôçò äéáâïëÞò, ôçò óõêïöáíôßáò. Ìå ôï ÃÜììá Ý÷ïìå ôçí ðåñßðôùóç ôçò ïëï-
êëçñùôéêÞò õðïôáãÞò, ôçò áðïðïßçóçò êÜèå ß÷íïõò áîéïðñÝðåéáò, ðñïêåéìÝíïõ íá
ìçí ôïí äõóáñåóôÞóåé.
Ï ðñþôïò ðåñéãñÜöåôáé ùò áíüçôá ìáôáéüäïîïò, ï äåýôåñïò öèïíåñüò êé ï ôñßôïò
õðåñïðôéêüò êáé áëáæïíéêüò.
Ìáò ðáñïõóéÜæåé ôï ÷áñáêôÞñá ôïõò ìÝóá áðü ôç äñÜóç ôïõò, ãéá íá ìåôáäþóåé
ðáñáóôáôéêüôåñá êáé ðåéóôüôåñá ôç ãëïéþäç óõìðåñéöïñÜ ôïõò.
2ç: Ôé õðáéíßóåôáé üëç ç óêçíÞ ðïõ áíáöÝñåôáé óôç óðåßñá ôïõ ÄÝëôá;
ÁðÜíôçóç:
Ç óêçíÞ ìå ôçí óðåßñá ôïõ ÄÝëôá õðáéíßóóåôáé ôéò âñüìéêåò óõíáëëáãÝò ðïõ ãßíï-
íôáé óå ðïëëÜ äçìüóéá ãñáöåßá, üðïõ ìå ìõóôéêüôçôá, äéáêñéôéêüôçôá êáé ìå óõíèç-
ìáôéêü ôñüðï ðñïóöÝñïíôáé åêäïõëåýóåéò êáé äéåêðåñáéþíïíôáé ü÷é ðÜíôïôå áðüëõôá
íüìéìåò õðïèÝóåéò.
3ç: Ç äåýôåñç åíüôçôá ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óå äýï åðéìÝñïõò (1. ÊáíÜãéåò...

óáñþóåé. 2. ÓÞìåñá... ç íý÷ôá). Ðïéá äéÜèåóç åêöñÜæåé ç êáèåìéÜ;
Á ð Ü í ô ç ó ç : Óôçí á´ õðïåíüôçôá åßíáé öáíåñÞ ç ðßêñá êáé ç áãáíÜêôçóç ôïõ
óõããñáöÝá, ðïõ êáôáëÞãåé êÜðïéá óôéãìÞ óå ìéá åðáíáóôáôéêÞ ðñïöçôåßá.
Óôçí Üëëç õðïåíüôçôá, âëÝðïíôáò íá äéáøåýäåôáé ï ñïìáíôéóìüò êáé ï éäåáëéóìüò
ôïõ, ðñïóðáèåß íá âñåé êÜðïéá ëýôñùóç ìå ôç öõãÞ áðü ôïí êüóìï ìáêñéÜ ëïéðüí áð’
üëïõò îåóðÜåé äéáäçëþíïíôáò ôçí åëåõèåñßá ôïõ.
á. Ï ÊáñõùôÜêçò áíÝðôõîå êáé óõíäéêáëéóôéêÞ äñÜóç.
â. Óôï êåßìåíï õðÜñ÷åé Ýíôïíç åéñùíåßá.
ã. Ï ÊáñõùôÜêçò èá áêïëïõèÞóåé üóá óêÝöôåôáé óôï êåßìåíï.
ä. ÕðÜñ÷åé óôï êåßìåíï êáé Ýíôïíïò ðåóóéìéóìüò.
å. Ï ÊáñõùôÜêçò åëðßæåé óôçí áíôßäñáóç ôùí áãñïôþí.
159
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 160

Á Â
1. Ìå ôá ðåæÜ ï ÊáñõùôÜêçò á. äõóìÝíåéá åñãáóéáêÞ - éêá-
íïðïßçóç çèéêÞ.
2. Óôï êåßìåíï óôçëéôåýåôáé â. ï èõìüò ìÝóá óôï êåßìåíï.
3. ÕðÜñ÷åé Ýíôïíç ç áíôßèåóç ã. ç õðïôÝëåéá óôïõò ðñïúóôáìÝ
íïõò.
4. Ï ÊáñõùôÜêçò áðïêáëåß ä. áíïßãåé äñüìï áíÜìåóá óôï
ëïãéêü êáé ôï ðáñÜëïãï.
5. ÕðÜñ÷åé äéÜ÷õôïò å. ôïõò áíþôåñïõò: ÊáíÜãéåò!

Ï ÊáñõùôÜêçò óôçí ÐñÝâåæá:
á) äéáðñÝðåé ùò õðÜëëçëïò. â) îåêéíÜ Ýíôïíï óõíäéêáëéóôéêü áãþíá.
ã) áõôïêôïíåß. ä) ðáñáéôåßôáé áðü äçìüóéïò õðÜëëçëïò.

Ôï êåßìåíï åêöñÜæåé ôçí:
á) éêáíïðïßçóç ôïõ ãéá ü,ôé óõìâáßíåé.
â) ðñüôáóç ôïõ ðïéçôÞ ãéá áëëáãÞ.
ã) áéôßá ðïõ áõôïêôüíçóå.
ä) Ýíôïíç áíôßäñáóç ôïõ ðïéçôÞ óôï êáôåóôçìÝíï.
Â.
Á Â
1. éëáñüò á. óõíåêäï÷Þ.
2. «üðùò óå ìáíäýá éððüôïõ» â. äõíáôÞ øõ÷éêÞ äéÜèåóç.
3. «ôï øùìß ôçò åîïñßáò» ã. åðáíÜëçøç.
4. êáíÜãéåò ä. ðáñïìïßùóç.
5. «íá óêýøù .... íá óêýøù ... íá óêýøù» å. Ýíôïíï åðßèåôï.
160
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 161
ÁÌÁÎÉ ÓÔÇÍ ÂÑÏ×Ç

ÔÝëëïò ¢ãñáò
Ìå ôï öéëïëïãéêü áõôü øåõäþíõìï Ýìåéíå ãíùóôüò ï ÅõÜããåëïò ÉùÜííïõ. ÃåííÞ-
èçêå óôçí ÊáëáìðÜêá, óôá 1899. Ôï ÃõìíÜóéï ôåëåßùóå óôçí ÁèÞíá, üðïõ êáé óðïý-
äáóå ÍïìéêÜ. Äéïñßóôçêå óôï Õðïõñãåßï Ãåùñãßáò êáé óôç óõíÝ÷åéá óôçí ÅèíéêÞ Âé-
âëéïèÞêç, èÝóç óôçí ïðïßá ðáñÝìåéíå ùò ôï ôÝëïò ôçò æùÞò ôïõ.
Áó÷ïëÞèçêå ìå ôç äçìïóéïãñáößá, êáèþò åðßóçò ìå ôéò ìåôáöñÜóåéò Ýñãùí îÝíùí
óõããñáöÝùí êáé ìå ôçí êñéôéêÞ. Óôçí ðïßçóç åìöáíßóôçêå ðïëý íùñßò, ìå äçìïóéåý-
óåéò ðïéçìÜôùí ôïõ óôï ðåñéïäéêü «Ç ÄéÜðëáóç ôùí Ðáßäùí». Ðéï óçìáíôéêÜ Ýñãá
ôïõ õðÞñîáí ôá åîÞò: «Ôá ÂïõêïëéêÜ êáé ôá Åãêþìéá», «ÊáèçìåñéíÝò», «ÔñéáíôÜöõë-
ëá ÌéáíÞò ÌÝñáò» - ðïéÞìáôá -, «ÓôñïöÝò ôïõ Æáí ÌïñåÜò», «ÅêëïãÞ áðü ôï ðïéçôé-
êü Ýñãï ôïõ Æáí ÌïñåÜò», «Ïé ÍÝïé» - ìåôáöñÜóåéò - ê.Ü.
Ï ¢ãñáò õðÞñîå ìéá îå÷ùñéóôÞ ðáñïõóßá óôçí ðïßçóç. Ôï Ýñãï ôïõ, ðïõ ìðïñåß
íá èåùñçèåß ùò ôï ðéï óçìáíôéêü ìåôÜ ôï Ýñãï ôïõ ÊáñõùôÜêç, æùíôáíåýåé ôç æùÞ ôçò
ÁèÞíáò ôïõ ìåóïðïëÝìïõ, åéäùìÝíç ìÝóá áðü ôá åõáßóèçôá ìÜôéá ôïõ. «Ç ðïßçóÞ ôïõ
åßíáé ìéá ðïßçóç ìéêñþí ðñáãìÜôùí ðïõ Ý÷ïõí ãßíåé óýìâïëá. ÐñÜãìáôá «öèáñôÜ»
êáé «åãêüóìéá», êáèþò ôá åßðå êáé ï ßäéïò, ðñÜãìáôá «êáèçìåñéíÜ» ðïõ, Ýôóé üðùò ðá-
ñïõóéÜæïíôáé ìå ôç ìïñöÞ ôïõ óõìâüëïõ, ðáßñíïõí ìéá ðñïÝêôáóç óå âÜèïò, ðÜíôï-
ôå óôåñåÜ, ÷ùñßò íá ÷Üíïõí ôï ðåñßãñáììá êáé ôïí üãêï ôïõò, ìá êáé óÜìðùò ôõëéã-
ìÝíá ìå ìéáí Ü÷íç ïíåßñïõ». (Ê. Óôåñãéüðïõëïò, «Ï ÔÝëëïò ¢ãñáò êáé ôï ðíåýìá ôçò
ðáñáêìÞò». ÁèÞíá 1962).
Ôï ðïéçôéêü Ýñãï ôïõ üìùò ôÝëåéùóå íùñßò ìáæß ìå ôç æùÞ ôïõ, óôá 1944. ÐÝèáíå
áðü ãÜãñáéíá, ýóôåñá áðü ôñáõìáôéóìü ôïõ, ôçí çìÝñá ôçò áðï÷þñçóçò ôùí Ãåñìá-
íþí áðü ôçí ÁèÞíá.

Ðñüêåéôáé ãéá ðïßçìá ðïõ áíÞêåé óôç óõëëïãÞ ôïõ ¢ãñá «ÊáèçìåñéíÝò» êáé êéíåß-
ôáé áíÜìåóá óôá ìéêñÜ, öèáñôÜ ðñÜãìáôÜ ôçò êáèçìåñéíÞò æùÞò ðïõ ðáßñíïõí ôçí
ðñïÝêôáóç ôïõ óõìâïëéóìïý.
161
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 162
Ï ðïéçôÞò ðáñïõóéÜæåé ìéá ðáëéÜ Üìáîá íá óôÝêåôáé ìïíÜ÷ç êÜôù áðü ôç âñï÷Þ, ÷ù-
ñßò üìùò áõôü íá ôçí ðåéñÜæåé. Åêåßíï ðïõ êõñßùò ôçí åíï÷ëåß åßíáé ôï üôé ç îÝíç ãåéôïíéÜ
äåí ôç èÝëåé, ìéá êáé èåùñåß ðùò ç Üìáîá äåí ôáéñéÜæåé ðéá óôï ðåñéâÜëëïí ôçò.
Óôéò áõëÝò ôùí óðéôéþí äåí õðÜñ÷ïõí ðéá ðåñéêïêëÜäåò, ïýôå ãñßëéåò óôá ðáñÜèõ-
ñá, ïýôå öáíÜñéá óôéò åéóüäïõò ôùí óðéôéþí. Ôá áíþöëéá, ïé áãêùíÝò êáé ïé ãáëáñßåò
Ýðåóáí êáé ôßðïôá äå èõìßæåé ôçí ðáëéÜ åðï÷Þ. Áêüìá êáé ïé áíáìíÞóåéò Ý÷ïõí ÷áèåß,
üðùò ïé êáëÝò, óåìíÝò êõñßåò ìéáò Üëëçò åðï÷Þò. Ôüôå ï ðïéçôÞò æçôÜ áðü ôçí Üìáîá
íá ôïí ðÜñåé ìáæß ôçò ùò ôáîéäéþôç, Ýôóé þóôå êáé ïé äõï ìáæß íá ìðïñÝóïõí íá ôáîé-
äÝøïõí ðßóù óôá ðåñáóìÝíá.

1. êÜíïõí êáñôÝñé: ðåñéìÝíïõí.
2. áíþöëé: ôï õðÝñèõñï.
3. ãáëáñßá: óôïÜ.
4. áãêùíÞ: ç ãùíßá,
5. ðåñéêïêëÜäá: áíáññé÷þìåíï öõôü.
6. âéôüñéá: åßäïò áìáîéïý ðïõ ôï óÝñíïõí Üëïãá.

1ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï ðïéçôÞò ìáò äßíåé ìéá åéêüíá ðïõ èá áðïôåëÝóåé êáé
ôçí áöïñìÞ ôçò ðïéçôéêÞò ôïõ Ýìðíåõóçò. Ìéá Üìáîá ìå äõï Üëïãá óôÝêåôáé êÜ-
ôù áðü ôç âñï÷Þ. Áõôü üìùò ðïõ ôçí åíï÷ëåß, åßíáé ôï üôé ç ðüëç Ý÷åé áëëÜîåé
ìïñöÞ êáé óôï íÝï áõôü áóôéêü ðåñéâÜëëïí ç Üìáîá êáôáëáâáßíåé ðùò äåí ôáé-
ñéÜæåé. Åßíáé ðéá îÝíç.
2ç åíüôçôá: Ôï ðåñéâÜëëïí ôçò ðÜëçò Ý÷åé ìåôáâëçèåß óçìáíôéêÜ. Äåí õðÜñ÷ïõí ðéá
ãñßëéåò óôá ðáñáèýñéá Þ ðåñéêïêëÜäåò óôéò áõëÝò. Ôá öáíÜñéá ðïõ êÜðïôå öþ-
ôéæáí ôéò áõëÝò ôùí óðéôéþí ôþñá ìÝíïõí Ü÷ñçóôá, åíþ ôá áíþöëéá, ïé áãêùíéÝò
êáé ïé ãáëáñßåò Ýðåóáí êé áõôÝò.
Ï ôå÷íïëïãéêüò ðïëéôéóìüò Ýñ÷åôáé êáé ìåôáâÜëëåé áêüìá êáé ôç ìïñöÞ ôùí ðü-
ëåùí. ¼ëá áõôïìáôïðïéïýíôáé. ×Üíïõí ôï ðáëéü, ðáñáäïóéáêü ôïõò ÷ñþìá. Ãß-
íïíôáé ðéï áðüìáêñá, ðéï îÝíá ìåôáîý ôïõò. Áêüìá êáé ïé áíáìíÞóåéò ôïõ ðáëé-
162
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 163
ïý êáéñïý Ý÷ïõí õðï÷ùñÞóåé ìðñïóôÜ óôçí åéóâïëÞ ôùí íÝùí óõíèçêþí êáé Ý-
÷ïõí ÷áèåß êé áõôÝò.
3ç åíüôçôá: Ï ðïéçôÞò æçôÜ áðü ôçí Üìáîá íá ôïí ðÜñåé ìáæß ôçò, ôáîéäåõôÞ óôá ðå-
ñáóìÝíá. ÁíôéëáìâÜíåôáé ðùò ï ßäéïò êáé ç Üìáîá áíÞêïõí óå ìéá Üëëç åðï÷Þ,
ôçí ïðïßá íïóôáëãåß. ¸ôóé, ç Üìáîá ãßíåôáé ôï óýìâïëï ôçò åðéèõìßáò ôïõ ãéá å-
ðéóôñïöÞ óôï ðáñåëèüí áëëÜ êáé ç Ýíäåéîç ôçò áíôéðÜèåéÜò ôïõ ãéá ôï ðáñüí ðïõ
åîïâÝëõóå üëá ôá ùñáßá ðñÜãìáôá áðü ôç æùÞ ôïõ.
Ï ðïéçôÞò áíáäåéêíýåôáé Ýôóé óå ôñáãéêü ðñüóùðï. Ãíùñßæåé ðùò ôßðïôå äåí ìðïñåß
íá îáíáãßíåé, üðùò ï ßäéïò ôï ãíþñéóå êáé ðùò ç åðï÷Þ ðïõ íïóôáëãåß Ý÷åé ðåñÜ-
óåé ðéá áíåðéóôñåðôß. Áõôü ðïõ åðé÷åéñåß üìùò åßíáé ç öõãÞ ðïõ äåí ðñüêåéôáé ðï-
ôÝ íá õëïðïéçèåß êáé ï ßäéïò äåí ðñüêåéôáé íá äéêáéùèåß.((ÁðÜíôçóç 1çò åñþôçóçò)

1ç åíüôçôá: ÓôñïöÝò á’ êáé â’: Ç Üìáîá óôÝêåôáé ìüíç ôçò êÜôù áðü ôç âñï÷Þ.
2ç åíüôçôá: ÓôñïöÝò ã’ êáé ä’: Ç åðï÷Þ Ý÷åé áëëÜîåé, êáé
3ç åíüôçôá: ÓôñïöÞ å’: ÐáñÜêëçóç ôïõ ðïéçôÞ óôïí áìáîÜ íá óõíå÷ßóåé ìáæß ôïõ ôï
ôáîßäé óôï ðáñåëèüí.

1. Óôß÷ïò: Ôï ðïßçìá äéáêñßíåôáé ãéá ôç ìïõóéêüôçôá ôïõ óôß÷ïõ, ôçí ðëïýóéá ïìïéï-
êáôáëçîßá ôïõ êáé ôï éáìâéêü ôïõ ìÝôñï.
2. ÁíôéèÝóåéò: Ï ðïéçôÞò ðñïóðáèåß íá áéóèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôïõ ÷ñçóéìïðïéþ-
íôáò ðïéêßëá åêöñáóôéêÜ ìÝóá, ìå ðéï óçìáíôéêÜ ôéò áíôéèÝóåéò: «îÝíç ãåéôïíéÜ
ðïõ äåí ôç èÝëåé».
3. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: ç Üìáîá.
4. Åéêüíåò: «¿ñá, ðñïóìÝíåé ìïíá÷Þ ç Üìáîá ..... êáé äåí ôç ìÝëåé», «ô’ áëïãáôÜêéá
ôçò, óéìÜ, ..... êÜíïõí êáñôÝñé», «ãñßëéåò äåí åßíáé ..... ôá óôáõñùìÝíá», «ô’ áíþ-
öëéá åðÝóáí êé ïé áãêùíÝò ..... ïé ãáëáñßåò».
5. Ðáñïìïéþóåéò: «óáí ôéò êáëÝò, óåìíÝò êõñßåò».
163
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 164
1ç: Íá åñìçíåýóåôå ôï ðïßçìá, áöïý åðéóçìÜíåôå:á) Ôï ÷þñï, ìÝóá óôïí ï-

ðïßï ôïðïèåôåßôáé ç Üìáîá (óôñïö. É-2).â) Ôéò áëëáãÝò ðïõ Ý÷ïõí ãßíåé
ìÝóá ó’ áõôü ôï ÷þñï (óôñïö. 3-4). ã) Ôï íüçìá ôçò åðßêëçóçò ôïõ ðïé-
çôÞ (óôñïö. 5).
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå áíÜëõóç. Áðü: «Ï ðïéçôÞò.................äéêáéùèåß»
2ç: Ìå âÜóç ôçí ðáñáðÜíù åñìçíåßá, í’ åðéâåâáéþóåôå ôçí Üðïøç ðïõ äéá-
ôõðþíåôáé óôï åéóáãùãéêü óçìåßùìá.
ÁðÜíôçóç:
Ôï ðïßçìá áõôü åßíáé åíäåéêôéêü ôïõ ðþò ëåéôïõñãïýí ôá áðëÜ, ìéêñÜ ðñÜãìáôá
óôçí ðïßçóç ôïõ ¢ãñá. Ç Üìáîá, ç ãåéôïíéÜ, ïé ãñßëéåò, ïé áõëÝò, ïé ðåñéêïêëÜäåò, ôá
öáíÜñéá ìå ôá ìðñïýôæéíá öôåñÜ, ôá áíþöëéá, ïé áãêùíÝò êáé ïé ãáëáñßåò äåí åßíáé á-
ðëÜ áíôéêåßìåíá ôçò êáèçìåñéíÞò æùÞò. Áðïôåëïýí óýìâïëá ìéáò Üëëçò åðï÷Þò êáé
êÜíïõí ôïí ðïéçôÞ íá ôç íïóôáëãåß.
3ç: Áêïëïõèåß ôï ðïßçìá ôéò âáóéêÝò áñ÷Ýò ôïõ óõìâïëéóìïý; [Âë. ôçí åéóá-
ãùãÞ ó’ áõôÞ ôçí ðåñéüäï ôïõ âéâëßïõ óáò]
ÁðÜíôçóç:
Ôï ðïßçìá áêïëïõèåß ôéò âáóéêÝò áñ÷Ýò ôïõ óõìâïëéóìïý, ãéáôß ðåñéïñßæåé óôï Ýðáêñï
ôï åííïéïëïãéêü ðåñéå÷üìåíï êáé ôáõôßæåé ôá óõíáéóèÞìáôá ôïõ ðñïóþðïõ ìå ïñéóìÝíá
áíôéêåßìåíá ðïõ ìåôáâÜëëïíôáé óå óýìâïëá. Åðßóçò, üðùò óôï óõìâïëéóìü ÷ñçóéìïðïé-
ïýíôáé ðïëëÝò åéêüíåò, Ýôóé êáé åäþ ï ðïéçôÞò ÷ñçóéìïðïéåß õðïâëçôéêÝò åéêüíåò ðïõ äç-
ìéïõñãïýí ìéá îå÷ùñéóôÞ áôìüóöáéñá. ÔÝëïò, êáôáöÝñíåé íá åîáóöáëßóåé ôç ìïõóéêüôç-
ôá ôïõ óôß÷ïõ, üðùò áðáéôåß ôï ñåýìá ôïõ óõìâïëéóìïý.
4ç: ÅêöñÜæåé ôï ðïßçìá ìéá äéÜèåóç ìåëáã÷ïëßáò êáé ðáñáêìÞò; Íá õðï-

óôçñßîåôå ôçí ÜðïøÞ óáò.
ÁðÜíôçóç:
Ç äéÜèåóç ìåëáã÷ïëßáò öáßíåôáé êõñßùò áðü ôçí ðñïóÞëùóç ôïõ ðïéçôÞ óôï ðá-
ñåëèüí êáé ôç íïóôáëãßá ãé’ áõôü. Ç äéÜèåóç ðáñáêìÞò äçëþíåôáé áðü ôçí ôÜóç öõ-
ãÞò ôïõ ðïéçôÞ áðü ôï ðáñüí, áðü ôï üôé áéóèÜíåôáé îÝíïò óôçí åðï÷Þ ôïõ, üðùò êáé
ç Üìáîá.
164
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 165
á.Ôï ðñáãìáôéêü üíïìá ôïõ Ô.ÁãñÜ Þôáí ÅõÜããåëïò ÉùÜííïõ.
â. Ùò ðïéçôÞò áíÞêåé óôç ãåíéÜ ôïõ ’30
ã. Ôï «ÁìÜîé óôçí Âñï÷Þ» áêïëïõèåß ôï ñåýìá ôïõ óõìâïëéóìïý.
ä.Ç Üìáîá óôçí áôáßñéáóôç ãåéôïíéÜ óõìâïëßæåé ôçí ðáëéÜ åðï÷Þ êáé ôçí øõ÷Þ ôïõ
ðïéçôÞ.
å. Ç ìåôáöïñÜ Üìáîáò êáé ðïéçôÞ óôï ðáñåëèüí åßíáé ìéá ñåáëéóôéêÞ åéêüíá.

Á Â
1. Ôï ðïßçìá åßíáé ëõñéêü á. ç íïóôáëãßá ôïõ ðáñåëèüíôïò.
2. ÈÝìá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé â. óýìâïëï ôïõ ðáñåëèüíôïò.
3. Ùò ìÝóá ôå÷íéêÞò ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ã. êáé ôï ðåñéå÷üìåíü ôïõ íïóôáëãé-
êü.
4. Ç Üìáîá åßíáé ä. ç åéêüíá êáé ôï óýìâïëï.
5. Ôï ðïßçìá åêöñÜæåé å. ðíåýìá ðáñáêìÞò.

Ç äéÜ÷õôç óôï ðïßçìá èëßøç åßíáé:
á. áðëþò áðïôÝëåóìá ôçò âñï÷Þò.
â. áðïôÝëåóìá ôçò åéêüíáò ôïõ ðáñåëèüíôïò.
ã. åßíáé ç ìüíéìç äéÜèåóç ôïõ ðïéçôÞ.
ä. åîáéôßáò ôïõ èëéâåñïý êáé ìåëáã÷ïëéêïý ôïðßïõ.
Ðïéá óõíáéóèÞìáôá äçìéïõñãïýíôáé óôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ:
á. ìåëáã÷ïëßá êáé èëßøç. â. áãùíßá.
ã. óôåíá÷þñéá. ä. åõ÷áñßóôçóç.
Á Â
1. «ïé èýìçóåò Ýöõãáí Ýíôñïìåò» á. ðñïóùðïðïßçóç
2. «óá íá ôçí ôõñáííÜ» â. ðáñïìïßùóç
3. «êÜíïõí êáñôÝñé» ã. ìåôáöïñÜ
4. «Öôù÷Þ Âéôüñéá» ä. åéêüíá
5. Ç Üäåéá Üìáîá ìÝóá óôç âñï÷Þ å. ðåñßöñáóç
165
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 166
ÅÓÙÔÅÑÉÊÏ
ÌÞôóïò ÐáðáíéêïëÜïõ
ÃåííÞèçêå óôçí ¾äñá, óôá 1900, áëëÜ ìåãÜëùóå óôïí ÐåéñáéÜ. Óðïýäáóå óôç Íï-
ìéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí, ÷ùñßò üìùò íá áðïöïéôÞóåé ðïôÝ. Åðáããåëìá-
ôéêÜ áó÷ïëÞèçêå ìå ôç äçìïóéïãñáößá. ÄéáôÝëåóå áñ÷éóõíôÜêôçò óôï ðåñéïäéêü «Ðáéäé-
êüò ÁóôÞñ» ôïõ Ãáëëéêïý Ëõêåßïõ Áèçíþí êáé äéåõèõíôÞò óôï ðåñéïäéêü ôï «ÌðïõêÝôï».
Óôç ëïãïôå÷íßá Ýêáíå ôçí ðñþôç ôïõ åìöÜíéóç óôá 1919, ìå ðïßçìá ðïõ äçìïóß-
åõóå óôï ðåñéïäéêü «Âùìüò». Áðü ôüôå Ýãñáøå áñêåôÜ ðïéÞìáôá, Üñèñá, äïêßìéá êáé
ìåôÝöñáóå îÝíá ìõèéóôïñÞìáôá. Ôá ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «ÐïéÞìá-
ôá», «ÌåôáöñÜóåéò», «ÊñéôéêÜ».
Óôï Ýñãï ôïõ åðçñåÜóôçêå áñ÷éêÜ áðü ôï íåïñïìáíôéóìü êáé ôïí ðáëéüôåñï óõìâïëé-
óìü, ãéá íá ðåñÜóåé óôç óõíÝ÷åéá óôï ìåôáóõìâïëéóìü êáé ðÜëé ðßóù óôï ìåôáóõìâïëé-
óôéêü êëßìá. Êýñéá ãíùñßóìáôá ôçò ðïßçóÞò ôïõ åßíáé ï áéóèçôéóìüò êáé ç ðñïóåãìÝíç ôå-
÷íéêÞ, åíþ óôá ðïéÞìáôÜ ôïõ êõñéáñ÷ïýí ç ìíÞìç êáé ç öõãÞ. Ç ìíÞìç ôïí ìåôáöÝñåé óå
ðåñáóìÝíåò êáëÝò åðï÷Ýò ç öõãÞ ôïí áðïìáêñýíåé áðü ôç óêëçñÞ ðñáãìáôéêüôçôá.
Ôï Ýñãï ôïõ ðÜíôùò äéáêüðçêå íùñßò áðü ôïí áéöíßäéï èÜíáôü ôïõ. ÐÝèáíå óôá
1943, áðü õðåñâïëéêÞ äüóç íáñêùôéêþí ïõóéþí.

Ôï ðïßçìá ðñùôïäçìïóéåýôçêå óôï ðåñéïäéêü «ÍÝá Åóôßá», óôá 1939, êáé êéíåßôáé
óôá ðëáßóéá ôïõ óõìâïëéóìïý, ìå êÜðïéåò üìùò äåéëÝò áíáíåùôéêÝò ôÜóåéò, ðïõ Þôáí
áðïôÝëåóìá ôçò åðßäñáóçò ôçò íåüôåñçò ðïßçóçò.

Ï ðïéçôÞò ìáò äßíåé áñ÷éêÜ ìéá åéêüíá ôçò ðáôñßäáò ôïõ, ôçí ïðïßá óõíáíôÜåé åðé-
óôñÝöïíôáò áðü ôçí îåíéôéÜ. ÂëÝðåé ôéò óçìáßåò íá îåäéðëþíïíôáé áðü ôï âïñéÜ êáé ôç
èÜëáóóá öïõóêùìÝíç íá êáëýðôåé ôéò ðñïêõìáßåò. Áðü êáéñü óêåöôüôáí ôçí þñá
166
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 167
ðïõ èá áíôßêñõæå ôïí ôüðï ôïõ êáé éäßùò ôï óðßôé ôïõ ìå ôç ìÜíá ôïõ ìÝóá íá ôïí ðå-
ñéìÝíåé. ÐåñéðëáíÞèçêå ðïëý ðñéí ãõñßóåé óôçí ðáôñßäá ôïõ. Áññþóôçóå êáé ðÝñáóå
ðÜèç ðïëëÜ. ¼ìùò, ôþñá ãýñéóå åðéôÝëïõò ðßóù êáé âñÞêå ôç ìÜíá ôïõ íá ôïõ ÷áìï-
ãåëÜ. ¼ëá Þôáí, üðùò ôá Üöçóå, ãíþñéìá êé áãáðçìÝíá. Êé üóï ãéá ôïí Üíåìï êáé ôç
âñï÷Þ, ôþñá ðïõ åßíáé áóöáëéóìÝíïò óôç ãáëÞíç ôïõ óðéôéïý ôïõ, ôïõ öáßíïíôáé óáí
íá ôñáãïõäïýí, óáí íá áðáããÝëëïõí óôß÷ïõò.

1. ðëáôáãßæù: êÜíù èüñõâï.
2. áíÜëëáãç: ÷ùñßò áëëáãÝò.
3. óôï ëéìÜíé ôçò óôïñãÞò: óôçí ðáéäéêÞ çëéêßá.

1ç åíüôçôá: Ï ðïéçôÞò óôçí åíüôçôá áõôÞ ìáò äßíåé ìéá åéêüíá ôçò ðáôñßäáò ôïõ, ìÜë-
ëïí ôçò ¾äñáò (áðü ôçí ïðïßá êáôáãüôáí). Ìå ôçí åéêüíá áõôÞ, ðïõ ðáñïõóéÜ-
æåé ôï âïñéÜ íá îåäéðëþíåé ôéò óçìáßåò êáé ôç èÜëáóóá íá óêåðÜæåé ôéò ðñïêõìáß-
åò, äßíåôáé áíôéêåéìåíéêÜ ç ðñáãìáôéêüôçôá.
¼ìùò, Ýììåóá ðñïâÜëëåôáé êáé ìéá Üëëç ðñáãìáôéêüôçôá, áõôÞ ôçò øõ÷Þò ôïõ ðïé-
çôÞ, ìå óôïé÷åßá óáöþò õðïêåéìåíéêÜ, ôá ïðïßá áíáóýñåé ï ðïéçôÞò áðü ôï ðáñåë-
èüí ôïõ. ÔÝôïéá åßíáé ôá ôÝñáôá ðïõ ðáñáìïíåýïõí óôïõò äñüìïõò êáé ôï «ðáñá-
ìýèé» ðïõ îáíáæåß ìÝóá óôçí øõ÷Þ ôïõ. Ìå ôïí ôñüðï áõôü öáßíåôáé ç ìåëáã÷ïëßá
êáé ç èëßøç ðïõ åðéêñáôåß óôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ, ßóùò êáé ï öüâïò ìðñïóôÜ óôç
óêëçñÞ ðñáãìáôéêüôçôá, üðùò ï öüâïò ðïõ äçìéïõñãåßôáé óôçí øõ÷Þ ôùí ðáéäéþí
áðü ôá ðáñáìýèéá.((ÁðÜíôçóç 1çò åñþôçóçò)
2ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ôï áßóèçìá ôçò öõãÞò åßíáé ðéï Ýíôïíï. Ï ðïéçôÞò,
ðñïóðáèþíôáò íá îåöýãåé áðü ôç óêëçñÞ ðñáãìáôéêüôçôá, êáôáöåýãåé óå áíá-
ìíÞóåéò ôçò ðáéäéêÞò ôïõ çëéêßáò. ÌÜëéóôá, ç áíáäñïìÞ áõôÞ óôï ðáñåëèüí ãß-
íåôáé öáíåñÞ áðü ôçí åíáëëáãÞ ôùí ÷ñüíùí. ¸ôóé, áñ÷éêÜ ÷ñçóéìïðïéåß ðáñåë-
èïíôéêü ÷ñüíï («ëá÷ôÜñéæá, Þìïõí, ðåñéðëáíÞèçêá») ãéá íá äçëþóåé ôï ðùò áé-
óèáíüôáí óôá îÝíá, üôáí æïýóå ìå ôçí áíÜìíçóç êáé ôïí ðüèï ôçò åðéóôñïöÞò
óôçí ðáôñßäá ôïõ. Åðßóçò, ÷ñçóéìïðïéåß ÷ñüíï åíåóôþôá («÷áìïãåëÜ - åßíáé – óù-
ðáßíåé»), ôïí ïðïßï óõíäõÜæåé ìå áüñéóôï («ãýñéóá - âñÞêá»), ãéá íá äçëþóåé äõï
÷ñïíéêÝò äéáóôÜóåéò: ôï ðáñåëèüí - óôï ïðïßï êõñßáñ÷ç ìïñöÞ åßíáé ç ìçôÝñá, ç
ïðïßá ìÜëéóôá ìïéÜæåé ìå åßêïóé ÷ñïíþí - êáé ôï ðáñüí, áöïý ç ìçôÝñá ìïéÜæåé
ìå ôùñéíÞ ðáñïõóßá.
167
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 168
Ï ðïéçôÞò üìùò, äå ÷ñçóéìïðïéåß ìüíï ôç ìíÞìç, ôç íïóôáëãßá ôïõ ðáñåëèüíôïò,

áëëÜ êáé ôç öõãÞ, ìå äõï äéáöïñåôéêïýò ôñüðïõò. Ç öõãÞ ôïõ ðïéçôÞ óôá îÝíá åß-
íáé ç áéôßá ôçò ôáëáéðùñßáò ôïõ åêåß. ¼ìùò, ç óêëçñÞ ðñáãìáôéêüôçôá ðïõ áíôéìå-
ôùðßæåé ôþñá ôïí áíáãêÜæåé íá êáôáöýãåé ðÜëé óôç öõãÞ.
3ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï ðïéçôÞò åðéóôñÝöåé óôï ðáñüí. Âñßóêåôáé óôï óðßôé
ôïõ, ìÝóá óôçí êÜìáñÞ ôïõ êáé êáôáöÝñíåé Ýôóé íá âñåé ôçí çñåìßá êáé ôç ãáëÞíç.
Ôßðïôå ðéá äåí ôïí öïâßæåé. Ï Üíåìïò äåí åßíáé áðåéëçôéêüò êáé ç âñï÷Þ ðáßñíåé
Üëëï íüçìá, ðéï ãëõêü. Ìå ôïí ôñüðï áõôü ï ðïéçôÞò óõíäÝåé íïçìáôéêÜ ôï ðïß-
çìÜ ôïõ ìå ôçí ðñþôç óôñïöÞ, üðïõ åðßóçò åß÷å áíáöåñèåß óôá óôïé÷åßá ôçò öý-
óçò, ôá ïðïßá üìùò åêåß ðáñéóôáßíïíôáí ìå áðåéëçôéêü ôñüðï. ¸ôóé, ï ðïéçôÞò êá-
ôáöÝñíåé íá îåöýãåé áðü ôçí ðñáãìáôéêüôçôá, ôçí ïðïßá åêëáìâÜíåé ùò ðíéãåñÞ,
êáé íá âñåé ôçí áóöÜëåéá óôéò áíáìíÞóåéò ôùí ðáéäéêþí ôïõ ÷ñüíùí.
«Ìå ôç öõãÞ ôïõ ðïéçôÞ óôïí «åóùôåñéêü» ôïõ êüóìï - áðü üðïõ êáé ï ôßôëïò ôïõ
ðïéÞìáôïò - ïñéïèåôïýíôáé êáé ïé óõíèÞêåò ôçò óêëçñÞò ðñáãìáôéêüôçôáò ôçò å-
ðï÷Þò ôïõ, ôçò åðï÷Þò ôçò ðáñáêìÞò êáé ôçò äéÜëõóçò. Ãéáôß êé áõôüò áíÞêåé óôç
ãåíéÜ ðïõ ïëüêëçñç ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ìéá ãåíéêÞ êüðùóç êé áðáéóéïäïîßá,
óõíäõáóìÝíç ìå ôçí áßóèçóç ôïõ áíéêáíïðïßçôïõ êáé ôïõ áäéÝîïäïõ. Êëåßíåôáé
óôï áðïìïíùìÝíï Üôïìï, âñßóêåé ôüíïõò áâñïýò ãéá íá ôñáãïõäÞóåé ôç öèïñÜ Þ
êáôáöåýãåé óôç ìíÞìç êáé ôçí ïìïñöéÜ» (Ê. Óôåñãéüðïõëïò, «Ç áíáíåùìÝíç ðá-
ñÜäïóç», åêä. «Óïêüëç», ÁèÞíá 1980, óåë. 378).

Ôï ðïßçìá ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óå 3 åíüôçôåò, ìå êýñéï èÝìá ôç öõãÞ ôïõ ðïéçôÞ á -
ðü ôç óêëçñÞ ðñáãìáôéêüôçôá êáé ôçí êáôáöõãÞ óôçí ðáéäéêÞ áíÜìíçóç ãéá ãáëÞíç
êáé áóöÜëåéá:
1ç åíüôçôá: ÓôñïöÞ á´: Ç åéêüíá ôçò ðáôñßäáò.
2ç åíüôçôá: ÓôñïöÞ â´ êáé ã´: Ôá óõíáéóèÞìáôá ôïõ îåíéôåìÝíïõ, êáé
3ç åíüôçôá: ÓôñïöÞ ä´ êáé å´: Ï ðïéçôÞò áóöáëéóìÝíïò óôç ãáëÞíç ôïõ óðéôéïý ôïõ.

1. ¾öïò: Ï ðïéçôÞò êáôáöåýãåé óå óýìâïëá êáé óôç äçìéïõñãßá ìéáò Ýíôïíá õðïâëç-
ôéêÞò áôìüóöáéñáò óå áðáëïýò ôüíïõò, ãéá íá ðáñïõóéÜóåé ôéò éäÝåò ôïõ.
2. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá ôïõ åßíáé áðëÞ êáé ï óôß÷ïò ôïõ äåêáðåíôáóýëëáâïò, óå éáìâéêü
168
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 169
ìÝôñï êáé ðëåêôÞ ïìïéïêáôáëçîßá, óôïé÷åßá ôçò íåïóõìâïëéêÞò ó÷ïëÞò ôçí ïðïßá á-
êïëïõèåß ï ðïéçôÞò. «Áíáêáôåýïíôáò ôá ìÝôñá êáé ôïõò ñõèìïýò ôçò ðáñÜäïóçò.
óðÜæïíôáò ôç ëïãïêñáôéêÞ áíôßëçøç ðïõ åðéêñáôïýóå Ýùò åêåßíç ôç óôéãìÞ êáé ðñï-
åôïéìÜæïíôáò Ýôóé ôï Ýäáöïò ãéá ôéò íÝåò ôÜóåéò, ï ðïéçôÞò êáôáöÝñíåé íá åêöñÜóåé
ôç öèïñÜ êáé ôç äéÜëõóç. Ðñüêåéôáé ãéá ìéá ðåñßåñãç äéáóôáýñùóç ôçò êáâáöéêÞò
ðïëéôåßáò ìå ôç ñïìáíôéêÞ ÁèÞíá, ðïõ åðÝôõ÷å ÷Üñç óôç ìåóïëÜâçóç ôïõ ãáëëéêïý
óõìâïëéóìïý êáé ôùí Åõñùðáßùí esth~ tes ôïõ ðåñáóìÝíïõ áéþíá. Ï ñïìáíôéóìüò
êáé ç åðéóôñïöÞ óôï ðáñåëèüí, ï åêëåêôéóìüò êáé ç ëåðôáéóèçóßá, ï óõìâïëéóìüò
êé ï áéóèçôéóìüò, ï êïóìïðïëéôéóìüò, ç ôÜóç ôçò öõãÞò êáé ç óôñïöÞ ðñïò ôá ðñÜã-
ìáôá êáé ôá áéóèçôÜ áðïôåëïýí ôá êýñéá ãíùñßóìáôÜ ôçò» (Ê. Óôåñãéüðïõëïò, «Ðå-
ñéäéáâÜæïíôáò», óåë. 130).

1ç Ðïéá áôìüóöáéñá äçìéïõñãïýí ïé óôß÷ïé ôçò ðñþôçò óôñïöÞò êáé åéäé-
êüôåñá ï óôß÷ïò 4;
ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò...................ðáñáìýèé»
ÂëÝðå áíÜëõóç 1çò åíüôçôáò. Áðü: «Ï
2ç Ðïéá åßíáé ç ðñáãìáôéêüôçôá ðïõ æåé ï ðïéçôÞò êáé ðïý êáôáöåýãåé ãéá
íá ôçí áíôéìåôùðßóåé;
ÁðÜíôçóç:
Ç ðñáãìáôéêüôçôá ðïõ æåé ï ðïéçôÞò åßíáé éäéáßôåñá óêëçñÞ. Áíôéìåôùðßæåé ôç ìï-
íáîéÜ, ôçí áðïãïÞôåõóç, ôçí áññþóôéá. Ãé’ áõôü, ãéá íá ôçí áíôéìåôùðßæåé, êáôáöåýãåé
óôï ðáñåëèüí.
3ç Íá äéêáéïëïãÞóåôå ôçí Üðïøç ðïõ äéáôõðþíåôáé óôï âéïãñáöéêü óçìåé-
þìá: «¼,ôé ôïí âáóáíßæåé êáé êõñéáñ÷åß ìÝóá ôïõ åßíáé ç ìíÞìç êáé ç
öõãÞ» (íá óõíäõÜóåôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò ìå ôçí áðÜíôçóç ðïõ äþóáôå
óôçí ðñïçãïýìåíç åñþôçóç).
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå áíÜëõóç. Áðü: «Ìå ôç öõãÞ ôïõ..................ïìïñöéÜ»
4ç Ç ðïßçóç ôïõ óõìâïëéóìïý åðéäßùîå ôçí ôÝëåéá áñìïíßá ôïõ óôß÷ïõ, ðïõ
ôç âñßóêïõìå êõñßùò óôçí ïìïéïêáôáëçîßá, óôï ìÝôñï êáé óôçí êáôÜëëç-
ëç åðéëïãÞ êáé ôïðïèÝôçóç ôùí ëÝîåùí ìÝóá óôï ðïßçìá. Íïìßæåôå üôé ôï
ðïßçìá áíôáðïêñßíåôáé óôéò ðáñáðÜíù áðáéôÞóåéò ôïõ óõìâïëéóìïý;
169
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 170
ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò...................ãíùñßóìáôÜ ôçò»
ÂëÝðå áéóèçôéêÞ ðñïóÝããéóç. Áðü: «Ï
1ç Íá óçìåéþóåôå ðïéÝò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé ðïé-
á. Ï Ì. ÐáðáíéêïëÜïõ ãåííÞèçêå óôçí ÁèÞíá.
â. Åêôüò áðü ôá ðïéÞìáôá Ýãñáøå êáé ìåôáöñÜóåéò.
ã. Ôá ðïéÞìáôÜ ôïõ êéíïýíôáé óôï ðëáßóéï ôïõ óõìâïëéóìïý.
ä. Ôï ðïßçìá áíáöÝñåôáé óôçí ðáôñßäá ôïõ.
å. Ï ðïéçôÞò èõìÜôáé ìå áðïóôñïöÞ ôá ðáéäéÜ ôïõ ÷ñüíéá.
2ç Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå áõôÝò ôçò óôÞëçò Â.
Á Â
1. Ï ðïéçôÞò ðñïôéìÜ á. ôÝëåéá áñìïíßá ôïõ óôß÷ïõ.
2. ÊÜíåé Ýíôïíç ÷ñÞóç â. ìßá éäéáßôåñá óêëçñÞ ðñáãìáôéêüôçôá.
3. Ç ãëþóóá ôïõ ðïéÞìáôïò ã. ôùí óõìâüëùí.
4. Ï ðïéçôÞò áíôéìåôùðßæåé ä. ôçí öõãÞ óôïí åóùôåñéêü êüóìï ôïõ.
5. Óôï ðïßçìá õðÜñ÷åé å. åßíáé áðëÞ, óõìâïëéêÞ.
3ç Íá óçìåéþóåôå ðïéåò áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÝò.
Ï ÌÞôóïò ÐáðáíéêïëÜïõ Ýãñáøå ðïéÞìáôá üðïõ êõñéáñ÷åß:
á) ç áéóéïäïîßá â) ç öõãÞ
ã) ï ðåóóéìéóìüò ä) ç êñéôéêÞ ôùí ðñáãìÜôùí
4ç Íá óçìåéþóåôå ðïéá áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÞ.
Ôï «åóùôåñéêü» áíáöÝñåôáé óôï åóùôåñéêü:
á) ôçò ÷þñáò ôïõ. â) ôçò óêÝøçò ôïõ.
ã) ôïõ êüóìïõ ôïõ. ä) ôùí õðïèÝóåùí ôçò äïõëåéÜò ôïõ.
5ç Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå ôá ó÷Þìáôá ëüãïõ ôçò óôÞ-
ëçò Â.
Á Â
1. «ðáñáìïíåýïõí ôÝñáôá» á. ðáñïìïßùóç.
2. «óáí åßêïóé ÷ñïíþí» â. ìåôáöïñÜ.
3. «öùíÜæåé ..... ï Üíåìïò» ã. ðáñïìïßùóç.
4. «óôï ëéìÜíé ôç óôïñãÞò» ä. ìåôáöïñÜ.
5. «óáí íá áðáããÝëëåé óôß÷ïõò» å. óõíåêäï÷Þ.
170
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 171
ÊÏÍÔÁ ÓÏÕ
Ìáñßá Ðïëõäïýñç
Á. H ÄÇÌÉÏÕÑÃÏÓ
Ç æùÞ êáé ôï Ýñãï ôçò

ÃåííÞèçêå óôçí ÊáëáìÜôá, óôá 1902. Áñ÷éêÜ äéïñßóôçêå óôç íïìáñ÷ßá Ìåóóçíßáò
áëëÜ ìåôÜ ôï èÜíáôï ôùí ãïíÝùí ôçò æÞôçóå ìåôÜèåóç êáé Þñèå óôçí ÁèÞíá. Åêåß ãíù-
ñßóôçêå ìå ôïí Ê. ÊáñõùôÜêç, åíþ ðáñÜëëçëá ãñÜöôçêå óôç ÍïìéêÞ Ó÷ïëÞ. Ç Ðï-
ëõäïýñç åñùôåýôçêå ôïí ÊáñõùôÜêç, áðü ôïí ïðïßï ìÜëéóôá åðçñåÜóôçêå êáé óôçí
ðïéçôéêÞ ôçò ôå÷íïôñïðßá. Ï äåóìüò ôïõò üìùò êñÜôçóå ëßãï êáé ìåôÜ ôç äéÜëõóÞ ôïõ
ç Ðïëõäïýñç ñß÷ôçêå óå Ýíôïíç æùÞ, ìå áðïôÝëåóìá íá áññùóôÞóåé êáé íá ðåèÜíåé
ôåëéêÜ óôï óáíáôüñéï «Óùôçñßá», óôá 1930.
Óôçí ðïßçóç åìöáíßóôçêå ãéá ðñþôç öïñÜ ìå Ýñãï ôçò ðïõ äçìïóéåýôçêå óôï ðå-
ñéïäéêü «¸óðåñïò» ôçò Óýñïõ, óôá 1922. Ðéï óçìáíôéêÜ ôçò Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «Ïé
ôñßëéåò ðïõ óâÞíïõí», «Ç÷þ óôï ÷Üóå». Ôá ðïéÞìáôÜ ôçò Ý÷ïõí ðçãáßï ëõñéóìü êáé
ôñõöåñÞ ãõíáéêåßá åõáéóèçóßá, ãåìÜôç èëßøç.
«Ç Ðïëõäïýñç êéíåßôáé ïëüêëçñç óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ óõíáéóèÞìáôïò êáé ôùí óõíáé-
óèçìáôéêþí êáôáóôÜóåùí, óõíÞèùò ãýñù áð’ ôá äõï âáóéêÜ ìïôßâá ôïõ Ýñùôá êáé ôïõ
èÜíÜôïõ, äéáôçñþíôáò Ýíáí éäéáßôåñá ðñïóùðéêü ôüíï. ÐëçèùñéêÞ áðü ôçí áñ÷Þ óå óõ-
íáéóèçìáôéóìïýò, óå ôñõöåñüôçôá êáé ãõíáéêåßá åõáéóèçóßá, öôÜíåé í’ áããßîåé óôï ôÝëïò
êÜðïéåò äñáìáôéêÝò íüôåò êáé íá ìåôñéÜóåé óôéò êáëýôåñåò óôéãìÝò ôçò ôéò ðïëëÝò ñïìá-
íôéêÝò êïéíïôïðßåò, ôï ìåëïäñáìáôéóìü êáé ôçí êëáõèìçñÞ äéÜèåóç, ðïõ ôç ÷áñáêôçñß-
æïõí êáôÜ Ýíá ìåãÜëï ìÝñïò, ãéá íá ðåñéïñéóôåß ïîýôåñá óôï áôïìéêü ôçò äñÜìá» (Ê.
Óôåñãéüðïõëïò, «Ç áíáíåùìÝíç ðáñÜäïóç», óåë. 420).

Ôï ðïßçìá åíôÜóóåôáé óôç óõëëïãÞ «Ïé Ôñßëéåò ðïõ óâÞíïõí», ðïõ äçìïóéåýôçêå óôá
1928. Êéíåßôáé óôï ãíùóôü ðïéçôéêü êëßìá ôçò Ðïëõäïýñç, ðïõ äéáìïñöþíåôáé êõñßùò
áðü ôï åñùôéêü óõíáßóèçìá, äéáðïôéóìÝíï ìå ìéá ãõíáéêåßá åõáéóèçóßá.
171
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 172
Ç ðïéÞôñéá áðåõèýíåôáé óôïí áãáðçìÝíï ôçò êáé ôïíßæåé ðùò êïíôÜ ôïõ áéóèÜíåôáé
ãáëÞíç êáé çñåìßá, êáèþò ïé Üíåìïé äåí ç÷ïýí Üãñéá êáé óôç öýóç ðáíôïý åðéêñáôåß
ç çóõ÷ßá êáé ôï öùò. ¼ôáí âñßóêåôáé äßðëá ôïõ, èåùñåß áêüìá êáé ôç óéãÞ ãÝëéï óôá
ìÜôéá ôïõ áãáðçìÝíïõ ôçò êáé ôçí êïõâÝíôá ìáæß ôïõ áíåßðùôç ÷áñÜ. Ç èëßøç áíèßæåé
óáí ëïõëïýäé, üôáí åßíáé äßðëá ôïõ, êáé ôçí ðñïóðåñíÜ ÷ùñßò íá ôçí áããßîåé éäéáßôå-
ñá, êáèþò üëá ôá áéóèÜíåôáé óáí ÷Üäé êáé óáí ãëõêéÜ ðíïÞ.

1. áíÝìç: üñãáíï óôï ïðïßï ôõëßãïõí ôá íÞìáôá.
2. áíáöôåñéÜæù: áíáóçêþíù êáé ÷ôõðþ ôá öôåñÜ.

ÓôñïöÞ á´´: Ç ðïéÞôñéá ìå êáèáñÜ åîïìïëïãçôéêü ýöïò ôïíßæåé ôá óõíáéóèÞìáôá ðïõ ôçò
äçìéïõñãåß ç åðáöÞ ìå ôïí áãáðçìÝíï ôçò. ÌÜëéóôá, ôï åñùôéêü áõôü óõíáßóèçìá
äçëþíåôáé ðéï Ýíôïíá ìå ôçí åðáíÜëçøç ôïõ åðéññÞìáôïò «êïíôÜ» êáé ôçò áíôùíõ-
ìßáò «óïõ». Ç ðáñïõóßá ôïõ áãáðçìÝíïõ åßíáé êáèïñéóôéêÞ óôç æùÞ ôçò ðïéÞôñéáò·
ôç ìåôáâÜëëåé, êáèþò ãåìßæåé ôçí øõ÷Þ ôçò ÷áñÜ êáé çñåìßá.
Óôïõò äýï ðñþôïõò óôß÷ïõò ôïõ ðïéÞìáôïò äçëþíåôáé Üìåóá ç çñåìßá, ðïõ êåñ-
äßæåé ç ðïéÞôñéá êïíôÜ óôïí áãáðçìÝíï ôçò, ìå äýï ôñüðïõò· áñíçôéêÜ («ÊïíôÜ
óïõ äåí á÷ïýí Üãñéá ïé Üíåìïé») êáé èåôéêÜ («ÊïíôÜ óïõ åßíáé ç ãáëÞíç êáé ôï
öùò»). Ìå ôïõò ôñüðïõò áõôïýò ïñéïèåôåßôáé ôï ìÝôñï ôçò åõôõ÷éóìÝíçò æùÞò. Êï-
íôÜ óôïí áãáðçìÝíï ôçò ç ðïéÞôñéá áéóèÜíåôáé ðñáãìáôéêÜ ôçí åõôõ÷ßá óå âáèìü
ðïõ êáé ïé óêÝøåéò ôçò íá ãßíïíôáé «ñüäéíåò», ÷áñïýìåíåò.
ÓôñïöÞ â´´: Óôç äåýôåñç óôñïöÞ ãßíåôáé ðéï Ýíôïíï ôï åñùôéêü óõíáßóèçìá êáé ðÜëé
ìå ôçí åðáíÜëçøç ôçò öñÜóçò «ÊïíôÜ óïõ», áöïý ìåôáâÜëëåôáé ç êáôÜóôáóç ôçò
çñåìßáò. Ç êáôÜóôáóç ôçò ãáëÞíçò áðïêôÜ åäþ ôï ÷áñáêôÞñá ôçò ÷áñÜò, ôïõ ãÝ-
ëéïõ. ÌÜëéóôá, ç ìåôáöïñÜ ðïõ õðÜñ÷åé óôï óôß÷ï «áíáöôåñéÜæåé ðëÜé ìáò êÜðïõ
ç Üíåñãç ÷áñÜ», äçëþíåé öáíåñÜ ìéá Þñåìç êßíçóç ðïõ êÜíïõí ôá öôåñÜ, ôçí á-
ðüëõôç çñåìßá êáé áðáëüôçôá ðïõ ãåìßæåé ôçí øõ÷Þ ìå ãáëÞíç êáé ÷áñÜ.
ÓôñïöÞ ã´´: Êáé óôç óôñïöÞ áõôÞ ç åðáíÜëçøç ôçò öñÜóçò «ÊïíôÜ óïõ» äçëþíåé ôçí
172
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 173
êïñýöùóç ôïõ åñùôéêïý óõíáéóèÞìáôïò. ÌÜëéóôá, áõôü åßíáé ôüóï Ýíôïíï, þóôå
êáé ç èëßøç áðáëýíåôáé, ìåôïõóéþíåôáé êé áõôÞ ìÝóá óôçí áôìüóöáéñá ãáëÞíçò
êáé çñåìßáò ðïõ åðéêñáôåß, áöïý ðáßñíåé ôç ìïñöÞ åíüò áíèéóìÝíïõ ëïõëïõäéïý.
ÁëëÜ êáé ïé ðáñïìïéþóåéò óôïõò äýï ôåëåõôáßïõò óôß÷ïõò åêöñÜæïõí ôçí Ýíôáóç
ôïõ åñùôéêïý óõíáéóèÞìáôïò óå üëï ôïõ ôï ìÝãåèïò, êáèþò äßíïõí åéêüíåò áöÞò,
áöÞíïíôáò Ýíáí éäéáßôåñá åñùôéêü ôüíï óôï ðïßçìá.

Ôï ðïßçìá áðïôåëåß ìéá åíéáßá åíüôçôá, ðïõ áíáöÝñåôáé óôïí ðüèï ôçò ðïéÞôñéáò
ãéá ôïí áãáðçìÝíï ôçò.

1. ÁöÞãçóç: Ôï ðïßçìá äéáêñßíåôáé áðü ìéá Ýíôïíç åñùôéêÞ äéÜèåóç, áðü ìéá ãõ-
íáéêåßá åõáéóèçóßá äéáðïôéóìÝíï, üðùò êáé üëá ôá ðïéÞìáôá ôçò Ðïëõäïýñç.
2. Ðáñïìïéþóåéò: Ãéá íá áéóèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôçò ç ðïéÞôñéá ÷ñçóéìïðïéåß ðïé-
êßëá åêöñáóôéêÜ ìÝóá, üðùò áîéüëïãåò ðáñïìïéþóåéò: «êé üëá óá ÷íïýäé», «óá
÷Üäé», «óá äñïóïýëá», «óáí ðíïÞ».
3. ÌåôáöïñÝò: «áíáöôåñéÜæåé ðëÜé ìáò êÜðïõ ç Üíåñãç ÷áñÜ».
4. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «ï ñüäéíïò ôõëéÝôáé óôï÷áóìüò», «êïíôÜ óïõ ç èëßøç ..... á-
íýðïðôá ðåñíÜ ìåò óôç æùÞ».
5. Óôß÷ïò: Ïé óôß÷ïé åßíáé åíôåêáóýëëáâïé êáé äåêáóýëëáâïé ðïõ ïìïéïêáôáëçêôïýí
áíôßóôïé÷á, óå éáìâéêü ìÝôñï.
1ç Ðïéï åßíáé ôï øõ÷éêü êëßìá ôçò ðïéÞôñéáò êáé ìå ðïéåò ëÝîåéò Þ öñÜóåéò
åêöñÜæåôáé;
ÁðÜíôçóç:
Ç øõ÷éêÞ äéÜèåóç ôçò ðïéÞôñéáò åßíáé Ýíôïíá åñùôéêÞ êáé åêöñÜæåôáé ìå äéÜöïñåò
öñÜóåéò, ðïõ äçëþíïõí ðùò, üôáí åßíáé êïíôÜ óôïí áãáðçìÝíï ôçò, Ý÷åé «ãáëÞíç êáé
öùò», åíþ ç óéùðÞ ôçò ìïéÜæåé «ìå ãÝëéï», ç ïìéëßá ìå «÷áñÜ», «ç èëßøç áíèßæåé óá
ëïõëïýäé» êáé üëá ãýñù ôçò åßíáé «ãëõêÜ».
173
02a.qxd 9/30/08 12:11 PM Óåëßäá 174
2ç Ðïéåò áñíçôéêÝò êáôáóôÜóåéò ìåôáâÜëëïíôáé óôï áíôßèåôü ôïõò ìå ôçí ðá-

ñïõóßá ôïõ áãáðçìÝíïõ ðñïóþðïõ;
ÁðÜíôçóç:
Ïé áñíçôéêÝò êáôáóôÜóåéò ðïõ ìåôáâÜëëïíôáé óôï áíôßèåôü ôïõò ìå ôçí ðáñïõóßá
ôïõ áãáðçìÝíïõ ðñïóþðïõ åßíáé ïé «Üãñéïé Üíåìïé», ç «óéãáëéÜ» êáé «ç èëßøç».
á. Ç Ì. Ðïëõäïýñç åðçñåÜóôçêå óôçí ðïéçôéêÞ ôïõ ôå÷íïôñïðßá áðü ôïí Ê.Ð. Êá-
âÜöç.
â. Ôï ýöïò ôçò ðïéÞôñéáò åßíáé åîïìïëïãçôéêü.
ã. Ôï ìÝôñï åßíáé éáìâéêü êáé ï óôß÷ïò äåêáðåíôáóýëëáâïò.
ä. Ç øõ÷éêÞ äéÜèåóç ôçò ðïéÞôñéáò åßíáé Ýíôïíá åñùôéêÞ.
å. ×ñçóéìïðïéåß ðïéêßëá åêöñáóôéêÜ ìÝóá, ãéá íá áéóèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôçò.
Á Â
1. Ç Ðïëõäïýñç êéíåßôáé á. åêöñÜæïõí Ýíôáóç ôïõ åñùôéêïý
óõíáéóèÞìáôïò.
2. Ôï åñùôéêü óõíáßóèçìá â. äçëþíåôáé Üìåóá ç çñåìßá.
3. Ôï ðïßçìá áíáöÝñåôáé ã. ãýñù áðü ôá 2 âáóéêÜ ìïôßâá, ôïõ
Ýñùôá êáé ôïõ èáíÜôïõ.
4. Óôïõò äýï ðñþôïõò óôß÷ïõò ä. åßíáé äéáðïôéóìÝíï áðü ìéá ãõíáéêåßá
åõáéóèçóßá.
5. Ïé ðáñïìïéþóåéò óôï ôÝëïò ôïõ å. óôïí ðüèï ôçò ðïéÞôñéáò ãéá ôïí áãá-
ðïéÞìáôïò ôçò. ðçìÝíï
1. Ç ïìïéïêáôáëçîßá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé:
á. æåõãáñùôÞ â. ðëå÷ôÞ
ã. óôáõñùôÞ ä. åëåýèåñç
174
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 177
ÐÅÑÉÇÃÇÔÅÓ ÓÔÇ ËÅÉÔÏÕÑÃÉÁ

Ô. Ê. Ðáðáôóþíçò
Ç æùÞ ôïõ
Ï Ðáðáôóþíçò (1895-1976) ãåííÞèçêå êáé ðÝèáíå óôçí ÁèÞíá. Îåêßíçóå ôéò
óðïõäÝò ôïõ óôï ÐáíåðéóôÞìéï ôçò ÁèÞíáò, üðïõ óðïýäáóå ÍïìéêÜ êáé ÐïëéôéêÝò Å-
ðéóôÞìåò, êáé ôéò ïëïêëÞñùóå óôï ÐáíåðéóôÞìéï ôçò Ãåíåýçò, üðïõ åéäéêåýôçêå óôç
Äçìüóéá Ïéêïíïìßá. Áðü ôï 1918 åñãáæüôáí ùò õðÜëëçëïò óôï Õðïõñãåßï Ïéêïíï-
ìéêþí, áðü üðïõ áðï÷þñçóå ôï 1955.
×áñáêôçñéóôéêü óôïé÷åßï ôïõ Ýñãïõ ôïõ åßíáé ç âáèéÜ èñçóêåõôéêÞ ðßóôç. Ç ãëþóóá
ôçò ðïßçóÞò ôïõ åßíáé ìéêôÞ - êÜôé áíÜìåóá óôçí êáèáñÞ äçìïôéêÞ, ôçí êáèáñåýïõóá êáé
ôç ãëþóóá ôùí åêêëçóéáóôéêþí ýìíùí. Ôïí ÷áñáêôÞñéóáí ùò ôïí ðéï éäéüôõðï óýã÷ñï-
íï ¸ëëçíá ðïéçôÞ, üìùò ç ðïßçóÞ ôïõ Ý÷åé åíäéáöÝñïí. Åêôüò áðü ôç ìéêôÞ ãëþóóá, Üë-
ëá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ Ýñãïõ ôïõ Ðáðáôóþíç åßíáé ç ëåêôéêÞ áêáôáóôáóßá, ç ìåôñéêÞ êáé
ñõèìéêÞ áðëüôçôá êáé ôï ðåæïëïãéêü ôçò ýöïò. Áí ðñïóèÝóïõìå êáé ôï ëõñéóìü, Ý÷ïõìå
ìéá óöáéñéêÞ åéêüíá ôçò ðïßçóçò ôïõ Ðáðáôóþíç.
Óôéò ðïéçôéêÝò óõëëïãÝò ôïõ Ðáðáôóþíç óõìðåñéëáìâÜíïíôáé: «ÅêëïãÞ Á´», «Ursa
Ìinïr = ÌéêñÞ ¢ñêôïò», «ÅêëïãÞ Â´».
Áêüìç, ï Ðáðáôóþíçò Ý÷åé ãñÜøåé äïêßìéá êáé ôáîéäéùôéêÜ Ýñãá, üðùò åðßóçò êáé
ìåôáöñÜóåéò.

Ôï ðïßçìá «ÐåñéçãçôÝò óôç ëåéôïõñãßá» ðåñéëáìâÜíåôáé óôç óõëëïãÞ «ÅêëïãÞ Á´»,
ç ïðïßá åêäüèçêå ôï 1929 êáé åßíáé ç ðñþôç óõëëïãÞ ôïõ ðïéçôÞ.
Åäþ ï ðïéçôÞò äçìéïõñãåß äýï åéêüíåò áíôßèåôåò ìåôáîý ôïõò -áðü ôç ìéá, ç ôáñá-
÷Þ ðïõ Ýöåñáí ïé ðåñéçãçôÝò, êé áðü ôçí Üëëç, ç áôÜñá÷ç åéêüíá ôçò åêêëçóßáò.
177
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 178
Ç õðüèåóç åîåëßóóåôáé óå ìéá åêêëçóßá, ôç ìÝñá ôçò ÁíáëÞøåùò, óôéò ðñùéíÝò Ëåé-
ôïõñãßåò ìðÞêå óôçí åêêëçóßá ìéá ìåãÜëç ïìÜäá ðåñéçãçôÝò. ¹ôáí êáëïêáßñé êáé Ý-
êáíå æÝóôç áðü ôï ðñùß. ¸ôóé, üðùò ìðÞêå ôï ðëÞèïò, Ýöåñå ôáñá÷Þ.
¼ìùò ç Åêêëçóßá Ýìïéáæå áíåðçñÝáóôç, áôÜñá÷ç áðü ôçí åéóâïëÞ ôïõ ðëÞèïõò. Ç
ëåéôïõñãßá óõíå÷ßóôçêå êáíïíéêÜ, ïé ´Ùñåò, ï êáíüíáò. Åðüðôåõå êáé áãêÜëéáæå üëïõò
ôïõò ðéóôïýò, áð’ üðïõ êé áí Þôáí. ÌÝóá óôï èõóéáóôÞñéï åðéêñáôïýóå ðëÞñçò ôÜîç, óå
áíôßèåóç ìå ôçí áôáîßá ðïõ Ýöåñå ôï óõìâÜí, ï åñ÷ïìüò ôùí ðåñéçãçôþí.
1. «Óáí ÔæåñâÜóé»: Áð’ ü,ôé êáôáëáâáßíïõìå, ðñüêåéôáé ãéá ôïí «¢ãéï ÃåñâÜóéï»,
èñçóêåõôéêü óýëëïãï.
2. Âýñôåìðåñãê: Åßíáé ç ÂõñôåìâÝñãç, ðåñéï÷Þ ôçò Ãåñìáíßáò. Ìáæß ìå ôç ÂÜíäç á-
ðïôåëïýí îå÷ùñéóôü êñáôßäéï ôçò Ï.Ä. ôçò Ãåñìáíßáò.
3. üèå: áðü üðïõ.
4. Ýíäïí: ìÝóá.
5. óýìðôùìá: åííïåß óõìâÜí, ãåãïíüò - ç Üöéîç ôùí ðåñéçãçôþí.

Ôï ðïßçìá óôçñßæåôáé óôçí áíôßèåóç áíÜìåóá óôçí ôáñá÷Þ ðïõ ðñïêÜëåóáí ïé ðå-
ñéçãçôÝò êáé óôçí áôáñáîßá ôçò Åêêëçóßáò. Ì’ áõôüí ôïí ôñüðï ôïíßæåôáé, áðü ôç ìéá
ìåñéÜ, ï ðåðåñáóìÝíïò ÷áñáêôÞñáò ôùí ãÞéíùí õðïèÝóåùí, óôéò ïðïßåò êõñéáñ÷ïýí
ôá óôïé÷åßá ôçò öèïñÜò êáé ôçò áôáîßáò, Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, ôï èåúêü óôïé÷åßï, ðïõ
óôçí ðñïêåéìÝíç ðåñßðôùóç óõãêåêñéìåíïðïéåßôáé ìå ôçí åéêüíá ôçò åêêëçóßáò, ÷á-
ñáêôçñßæåôáé áðü áôáñáîßá êáé ôÜîç, áöïý ü,ôé óõìâáßíåé åäþ Ý÷åé ÷áñáêôÞñá áéþíéï.
Ç åêêëçóßá ìïéÜæåé ìå üáóç ãáëÞíçò êáé çñåìßáò, üðïõ ìðïñïýí íá êáôáöåýãïõí ïé
ðéóôïß ãéá íá áðïêôÞóïõí åóùôåñéêÞ ôáýôéóç êáé ãéá íá óõíáäåëöùèïýí ìå ôïí êü-
óìï. ÁõôÞ ôçí åéêüíá êáé áõôÞí ôçí êáôÜóôáóç äåí ìðïñåß íá ôç äéáôáñÜîåé ïýôå ôï
ðëÞèïò ôùí ðåñéçãçôþí.
178
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 179
ÊÜèå óôñïöÞ ôïõ ðïéÞìáôïò áðïôåëåß îå÷ùñéóôÞ åíüôçôá:

1ç åíüôçôá: Ç ôáñá÷Þ áðü ôçí åßóïäï ôùí ðåñéçãçôþí.
2ç åíüôçôá: Ç áôáñáîßá ôçò åêêëçóßáò.

1. Åéêüíåò êáé Áíôßèåóç: Äýï åéêüíåò êõñéáñ÷ïýí óôï ðïßçìá. Ç ðñþôç åßíáé ç
åéêüíá ôçò åêêëçóßáò óôçí ïðïßá åéóÝñ÷ïíôáé ïé ðåñéçãçôÝò, ìå áðïôÝëåóìá íá ðñï-
êáëïýí ôáñá÷Þ. Ç äåýôåñç åßíáé åéêüíá ôçò Åêêëçóßáò, ç ïðïßá óôçí ðñáãìáôéêüôç-
ôá äåí åðçñåÜæåôáé êáèüëïõ áðü ôï ðëÞèïò êáé äéáôçñåß ôçí áñ÷éêÞ ôçò áôáñáîßá êáé
ãáëÞíç. Ïé åéêüíåò áõôÝò âñßóêïíôáé óå áíôßèåóç ìåôáîý ôïõò: ïé ðåñéçãçôÝò öÝñ-
íïõí ôáñá÷Þ êáé áôáîßá, åíþ óôçí åêêëçóßá åðéêñáôåß áôáñáîßá êáé ôÜîç.
2. Ðñïóùðïðïßçóç: Éäéáßôåñá óôç äåýôåñç óôñïöÞ åßíáé áéóèçôÞ ç ðñïóùðïðïßç-
óç ôçò åêêëçóßáò, ç ïðïßá áðïêôÜ éäéüôçôåò áíèñþðéíåò, åßíáé áôÜñá÷ç, åðï-
ðôåýåé ôç óõíÝ÷éóç ôçò èåiáò Ëåéôïõñãßáò, áãêáëéÜæåé üëïõò ôïõò ðéóôïýò, áð’ ü-
ðïõ êé áí ðñïÝñ÷ïíôáé.
3. Ðáñïìïéþóåéò: á) «ÌðÞêáí óáí êýìá», â) «ßäéïò ï Èåüò». Ç Åêêëçóßá åðéâëÝðåé
êáé åðïðôåýåé ôá ðÜíôá, áêñéâþò üðùò ï Èåüò åðïðôåýåé ôïí êüóìï.

1ç: ÄéáâÜæïíôáò ôï ðïßçìá åßìáóôå õðï÷ñåùìÝíïé íá êÜíïõìå ïñéóìÝíåò
ðáýóåéò (êõñßùò óôçí ðñþôç åíüôçôá). Ðïý ðñÝðåé íá ãßíïõí áõôÝò ïé
ðáýóåéò êáé ôé ðñïóöÝñïõí óôïí áöçãçìáôéêü ñõèìü ôïõ ðïéÞìáôïò,
ÁðÜíôçóç:
Ôá ðïëëÜ óçìåßá óôßîçò õðïäçëþíïõí ðïý ðñÝðåé íá ãßíïõí ïé áðáñáßôçôåò ðáý-
óåéò. Éäéáßôåñá óôçí ðñþôç åíüôçôá, ïé ôåëåßåò êáé ôá êüììáôá áðïóêïðïýí óôçí áðü-
äïóç êáôáíõêôéêïý ôüíïõ êáé õðïâëçôéêÞò áôìüóöáéñáò ôÝôïéáò, ðïõ íá ôáéñéÜæåé óôï
ðåñéå÷üìåíï ôïõ ðïéÞìáôïò. Ïé ðåñéçãçôÝò ìå ôïí åñ÷ïìü ôïõò êáé ôç öáóáñßá ðïõ
ðñïêáëïýí âñßóêïíôáé óå áíôßèåóç ìå ôçí ðáñáðÜíù áôìüóöáéñá.
2ç: Ç êÜèå åíüôçôá áðïôåëåß êáé ìéá åéêüíá. Íá åðéóçìÜíåôå: á) ðïéåò ëÝîåéò
179
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 180
Þ Üëëá åêöñáóôéêÜ ìÝóá ÷ñçóéìïðïéåß ï ðïéçôÞò ãéá íá ôéò åêöñÜóåé â)

ôé èÝëåé íá ôïíßóåé ìå ôçí ðñþôç åéêüíá êáé ôé ìå ôç äåýôåñç;
ÁðÜíôçóç:
Ç ðñþôç åéêüíá (ðñþôç óôñïöÞ) öáíåñþíåé áíáóôÜôùóç, öáóáñßá, ôáñá÷Þ, áôá-
îßá. Ç äåýôåñç åéêüíá (äåýôåñç óôñïöÞ) öáíåñþíåé çñåìßá, áôáñáîßá, ôÜîç.
Ç ðñþôç åéêüíá áðïäßäåôáé ìå ôéò ëÝîåéò «ïñìÞóáíå», «óùñüò», «áóôïß ôïõ Âýñôå-
ìðåñãê», «êáëïêáéñéíïß», «öÝñáí ôáñá÷Þ». ÅíäéáöÝñïí ðáñïõóéÜæåé åðßóçò ç ðáñï-
ìïßùóç «ìðÞêáí óáí êýìá».
Ç äåýôåñç åéêüíá áðïäßäåôáé ìå ôéò ëÝîåéò «ìïíÜ÷ç», «áôÜñá÷ç», «åðüðôåõå», «á-
ãêÜëéáæå», «ìÝôñï Áðïóôïëéêü êáé Íüìïò», «ðëÞñç ôÜîç». ÕðÜñ÷åé êé åäþ ìéá ðáñï-
ìïßùóç: «ßäéïò Èåüò».
Ìå ôçí ðñþôç åéêüíá ï ðïéçôÞò èÝëåé íá ôïíßóåé üôé óôá áíèñþðéíá ðñÜãìáôá êõ-
ñßáñ÷ï åßíáé ôï óôïé÷åßï ôçò ôáñá÷Þò, ôçò áôáîßáò, ôçò ðáñïäéêüôçôáò. Áíôßèåôá, ìå ôç
äåýôåñç åéêüíá ï ðïéçôÞò èÝëåé íá äåßîåé üôé óôá æçôÞìáôá ôçò åêêëçóßáò êõñéáñ÷åß ôï
óôïé÷åßï ôçò áôáñáîßáò, ôçò ôÜîçò, ôçò áéùíéüôçôáò.
Ýò ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò).
á. Ç èñçóêåõôéêÞ ðßóôç åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêü óôïé÷åßï ôïõ Ýñãïõ ôïõ Ðáðáôóþíç.
â. Ç ãëþóóá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß åßíáé ç êáèáñåýïõóá.
ã. Ôçí ðïßçóÞ ôïõ ôç äéáêñßíåé ìéá éäéïôõðßá.
ä. Óôï ðïßçìá êõñéáñ÷ïýí ôñåéò åéêüíåò.
å. Ç õðüèåóç åîåëßóóåôáé óå ìéá åêêëçóßá ôç ìÝñá ôïõ Äåêáðåíôáýãïõóôïõ.
Á Â
1. Ôï ðïßçìá á. óôçñßæåôáé óå ìéá áíôßèåóç.
2. Ïé ðåñéçãçôÝò â. ôïí áöçãçìáôéêü ñõèìü ôïõ ðåæïý
ëüãïõ.
3. Ç Åêêëçóßá ã. öÝñíïõí ôáñá÷Þ êáé áôáîßá.
4. ×áñáêôçñéóôéêü ôïõ Ýñãïõ ôïõ ä. äéáôçñåß ôçí áñ÷éêÞ ôïõ áôáñáîßá êáé
Ðáðáôóþíç ãáëÞíç.
5. Ôï ðïßçìá áêïëïõèåß å. åßíáé ç ìåôñéêÞ êáé ñõèìéêÞ áðëüôçôá.
180
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 181
ÓÕÍÁÍÔÇÌÁ
Ô. Ê. Ðáðáôóþíçò

Êáé ó’ áõôü ôï ðïßçìá åßíáé öáíåñÞ ç èñçóêåõôéêüôçôá ôçò ðïßçóçò ôïõ Ðáðáôóþíç,
ðáñÜ ôï ãåãïíüò üôé ôï èÝìá åßíáé áðëü êáé êáèçìåñéíü, ìéá ðñùéíÞ âüëôá óôïí êÞðï.
Óôïí êÞðï óôáëÜæåé ç ðñùéíÞ äñïóéÜ. Ç õãñáóßá åßíáé Ýíôïíç, üìùò ç áôìüóöáéñá
åßíáé ÷áñïýìåíç. ¸íáò äéáâÜôçò ðåñðáôÜ. Åß÷å âãåé áñ÷éêÜ ãéá äïõëåéÜ, üìùò ôåëéêÜ á-
ðïöÜóéóå íá ÷áñåß ôçí «ðñþôç ôñõöåñüôçôá ôçò ÇìÝñáò». Íïéþèåé ìéá åõôõ÷ßá áíáðÜ-
íôå÷ç. Ìéá åõëïãßá ðïõ ìÝíåé áðïôõðùìÝíç óå ïëüêëçñç ôç ìÝñá. Áêüìç êáé ôï âñÜäõ,
üôáí ôá öþôá ÷áìçëþíïõí êáé âãáßíïõí óôïí ïõñáíü ô’ áóôÝñéá. Ç åõëïãßá áõôÞ äéáñ-
êåß ìÝ÷ñé ôïí ýðíï êáé ãåìßæåé ìå åõôõ÷ßá ôïí ðñùéíü äéáâÜôç, ï ïðïßïò ôõëßãåôáé óôï óå-
íôüíé ôçò çóõ÷ßáò. Ôüôå äåí áéóèÜíåôáé ìüíïò, áöïý ç øõ÷Þ ôïõ ôõëßãåôáé ìå öùò ãá-
ëÞíçò, ü÷é îÝíï, áëëÜ åêåßíï ðïõ áíôßêñõóå, üôáí âãÞêå âüëôá ôï ðñùi óôïí êÞðï.
1. óõíÜíôçìá: óõíáðÜíôçìá, óõíÜíôçóç.

2. óõíôÝìíåé: óõíôïìåýåé.
3. êïìßæåé: ðáßñíåé, áðïêïìßæåé.
4. åùèéíüò: ðñùéíüò.
5. áëëüôñéïò: îÝíïò, ðïõ äåí Ý÷åé ó÷Ýóç ìå ôçí áíèñþðéíç öýóç.

Ôï ðïßçìá áõôü åßíáé óõìâïëéêü. Áðü ðñþôç Üðïøç, ìéëÜåé ãéá ìéá âüëôá åíüò äéá-
âÜôç óå êÜðïéï êÞðï. Ç âüëôá ôïí áíáíåþíåé êáé, äßíåé äýíáìç êáé ÷áñÜ ðïõ äéáñêåß
ìÝ÷ñé ôï âñÜäõ.
181
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 182
¼ìùò óôï ðïßçìá õðÜñ÷åé êáé Ýíá äåýôåñï åðßðåäï êáôáíüçóçò. ÌïéÜæåé ìå áóâå-
óôùìÝíï ôïß÷ï, êÜôù áðü ôïí áóâÝóôç ôïõ ïðïßïõ êñýâåôáé ìéá áãéïãñáößá. Ôï êñõì-
ìÝíï ëïéðüí íüçìá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ôï åîÞò· ç âüëôá óôïí êÞðï óõìâïëßæåé ôï ðÝ-
ñáóìá ôïõ áíèñþðïõ áðü ôïí êüóìï. Ðéï óõãêåêñéìÝíá, ï êÞðïò åßíáé ï êüóìïò ôïõ
Èåïý, ç æùÞ êïíôÜ óôï Èåü êáé óôçí Åêêëçóßá êáé ï äéáâÜôçò åßíáé ï Üíèñùðïò ãåíé-
êÜ, êÜèå Üíèñùðïò, ðïõ áðïöáóßæåé íá ðëçóéÜóåé ôï Èåü. Ç «ÄïõëåéÜ» óõìâïëßæåé ôéò
ãÞéíåò áó÷ïëßåò, ìå ôéò ïðïßåò åßíáé áðáó÷ïëçìÝíïé êáèçìåñéíÜ ïé Üíèñùðïé.
Ç åðáöÞ ôïõ áíèñþðïõ ìå ôï Èåü ãßíåôáé óôá ðëáßóéá ôçò Åêêëçóßáò. Ç «ÇìÝñá»
óõìâïëßæåé ôç äéÜñêåéá ôçò áíèñþðéíçò æùÞò - Ç æùÞ ìïéÜæåé ìå ìéá ìÝñá, ôï ðñùß ï Üí-
èñùðïò ãåííéÝôáé êáé ôï âñÜäõ ðåèáßíåé. Ç «ÅóðÝñá» ëïéðüí åßíáé ôá ãçñáôåéÜ. Ï Üí-
èñùðïò ðïõ áöéÝñùóå Ýóôù êáé ëßãï ÷ñüíï áðü ôç æùÞ ôïõ, ãéá íá Ýñèåé óå åðáöÞ ìå
ôï Èåü ìÝóá óôá ðëáßóéá ôçò Åêêëçóßáò, áéóèÜíåôáé ôçí åõôõ÷ßá ôçò åðáöÞò áõôÞò ìÝ-
÷ñé ôï èÜíáôü ôïõ, ìÝ÷ñéò üôïõ ôïí óêåðÜóåé ôçò «Çóõ÷ßáò ôï óéíäüíé». üðïõ ç «çóõ÷ßá»
åßíáé ï èÜíáôïò. Ï Üíèñùðïò áõôüò äåí áéóèÜíåôáé ôï öüâï ôïõ èáíÜôïõ, äåí åßíáé ìü-
íïò êáé äåí öïâÜôáé áëëïôñßùóç. Ôï öùò ôçò ãáëÞíçò ãßíåôáé Ýíá ìå ôçí øõ÷Þ ôïõ.

Ôï ðïßçìá áðïôåëåßôáé áðü ôñåéò åíüôçôåò:
ÓôáëÜæåé.. äïõëåéÜ»: Ç ðñùéíÞ âüëôá óôïí êÞðï.
1ç åíüôçôá «Ó
ÁëëÜ üìùò êÝñäïò... ìÝíåé»: Ôï êÝñäïò.
2ç åíüôçôá «Á
Áêüìç ç ÅóðÝñá... ôï ðñùß»: Ôï âñÜäõ.
3ç åíüôçôá «Á

Óõìâïëéóìïß: Ïé óõìâïëéóìïß ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï ðïéçôÞò åßíáé ðïëëïß êáé åßíáé åì-
öáíåßò áðü ôçí áñ÷Þ ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò ôïõ ðïéÞìáôïò. Ï ÊÞðïò, ç ÄïõëåéÜ, ï Äéá-
âÜôçò, ç ÇìÝñá, ç Çóõ÷ßá, üëï áõôÜ ôá óôïé÷åßá áðïôåëïýí óýìâïëá ìéáò Üëëçò
ðñáãìáôéêüôçôáò.

1ç: Áêïëïõèåß ôï ðïßçìá, üðùò êáé ôï ðñïçãïýìåíï, ôïí áöçãçìáôéêü ñõè-
ìü ôïõ ðåæïý ëüãïõ; Íá åíôïðßóåôå ïñéóìÝíá ÷áñáêôçñéóôéêü ÷ùñßá.
ÁðÜíôçóç:
ÐñÜãìáôé, ôï ðïßçìá áêïëïõèåß ôïí áöçãçìáôéêü ñõèìü ôïõ ðåæïý ëüãïõ. Áõôü
182
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 183
öáßíåôáé óôá åîÞò ÷ùñßá: «Áí êáé õãñáóßá åßíáé, åíôïýôïéò, áóöáëþò», «Åíþ áñ÷éêþò
åâãÞêå ãéá äïõëåéÜ», «ôï ÷ñÝïò ôïõ ãéá äïõëåéÜ», «ÁëëÜ üìùò êÝñäïò êïìßæåé», «äéáñ-
êåß ìÝ÷ñé ôïõ ýðíïõ... ðïõ áíôßêñõóå, óáí åâãÞêå, ôï ðñùß».
2ç: Ðþò óõíôåëåßôáé ç ìåôÜâáóç áðü ôçí ðåæÞ êáèçìåñéíÞ æùÞ óôçí êáôÜóôá-
óç ôçò Ýîáñóçò; Íá ðáñáêïëïõèÞóåôå ôçí åîÝëéîÞ ôçò ðñïóäéïñßæïíôáò
(êáôÜ ôï äõíáôü) ôïõò ðéèáíïýò óõìâïëéóìïýò Þ ôç ìåôáöïñéêÞ ÷ñÞóç á)
ôùí ëÝîåùí ìå êåöáëáßï ôï áñ÷éêü ãñÜììá êáé â) ïñéóìÝíùí êïéíþí ëÝ-
îåùí Þ öñÜóåùí (ë.÷. ôñõöåñüôçôá ôçò ÇìÝñáò, óéíäüíé ôçò Çóõ÷ßáò).
ÁðÜíôçóç:
Ç êáèçìåñéíÞ æùÞ õðïäçëþíåôáé ìå ôéò öñÜóåéò «áñ÷éêþò åâãÞêå ãéá ÄïõëåéÜ»
êáé «ôï ÷ñÝïò ôïõ ãéá äïõëåéÜ». Ç ìåôÜâáóç óôçí êáôÜóôáóç ôçò Ýîáñóçò ðñáãìáôï-
ðïéåßôáé óáí áðü èáýìá: «åõåñãåóßá ôïõ ’ñ÷åôáé üèå äåí åæçôÞèç». Ìå ôïí ôñüðï áõ-
ôü ç åõëïãßá ìåôáäßäåôáé óå ïëüêëçñç ôç ìÝñá. ¼ìùò êÜôù áðü ôçí êõñéïëåêôéêÞ êá-
ôáíüçóç ôïõ ðïéÞìáôïò êñýâåôáé Ýíá äåýôåñï åðßðåäï, ðßóù áðü ôá óýìâïëá åìöáíß-
æåôáé Ýíá äåýôåñï íüçìá.
ÓõãêåêñéìÝíá: Ï «ÊÞðïò» åßíáé ç æùÞ êïíôÜ óôï Èåü, óôçí Åêêëçóßá, ï «ÄéáâÜ-
ôçò» åßíáé ï Üíèñùðïò ãåíéêÜ êáé ç «ÄïõëåéÜ» ïé âéïôéêÝò ôïõ áó÷ïëßåò. Ïé «¿ñåò»
óõìâïëßæïõí ôéò çëéêßåò ôïõ áíèñþðïõ, ç «Ðñùßá» ôç íéüôç, ç «ÅóðÝñá» ôá ãçñáôåéÜ
êáé ôçò «Çóõ÷ßáò ôï óéíäüíé» ôï èÜíáôï. Ç «ðñþôç ôñõöåñüôçôá ôçò ÇìÝñáò» êáé ç
«Äñüóïò Øõ÷Þò» åßíáé ç æùíôÜíéá êáé ç ÷Üñç ðïõ ÷áñáêôçñßæåé ôïí Üíèñùðï üóï åß-
íáé íÝïò. ¼ôáí üìùò ãåñÜóåé, ç æùíôÜíéá óâÞíåé êáé ç ÷Üñç öåýãåé, ï Üíèñùðïò ï-
äçãåßôáé óôç öèïñÜ êáé óôï èÜíáôï. ¼ìùò áõôÞ ç öõóéïëïãéêÞ åîÝëéîç áíáôñÝðåôáé
ãéá üóïõò áðïöáóßóïõí íá ìðïõí óôïí «ÊÞðï ôïõ Èåïý», íá æÞóïõí êïíôÜ ôïõ êáé
íá Ýñèïõí óå åðáöÞ ìáæß ôïõ. Áõôïß ïé åêëåêôïß äéáôçñïýí ôç íåáíéêÞ æùíôÜíéá ìÝ÷ñé
ôï ôÝëïò, áðïöåýãïõí ôç öèïñÜ ôïõ èáíÜôïõ, íéêïýí ôï èÜíáôï, êåñäßæïíôáò ôçí øõ-
÷éêÞ ãáëÞíç êáé ôçí åóùôåñéêÞ åõôõ÷ßá. Ôï «ÓõíÜíôçìá» ôïõ ôßôëïõ äåí åßíáé Üëëï á-
ðü ôç óõíÜíôçóç ôïõ áíèñþðïõ ìå ôï Èåü.
3ç: Åñãáóßá ãéá ôï óðßôé: á) Óôï âéïãñáöéêü óçìåßùìá áíáãñÜöïíôáé ìåñé-
êü âáóéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò ðïßçóçò ôïõ Ðáðáôóþíç. Íïìßæåôå üôé é-
ó÷ýïõí êáé ãéá ôá äõï ðïéÞìáôá ðïõ äéáâÜóáôå; â) Ðïéá ãëþóóá êõ-
ñéáñ÷åß ðåñéóóüôåñï óôï ðñþôï ðïßçìá êáé ðïéá óôï äåýôåñï;
ÁðÜíôçóç:
á) Ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ãíùñßóìáôá ôçò ðïßçóçò ôïõ Ðáðáôóþíç, êïéíÜ êáé ãéá ôá
äõï ðïéÞìáôá, åßíáé ôá åîÞò:
183
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 184
- Ç èñçóêåõôéêüôçôá: Åßíáé åìöáíÞò êáé óôá äõï ðïéÞìáôá - ôï ðñþôï áíáöÝñåôáé

óå Ëåéôïõñãßá êáé ôï äåýôåñï óôï «ÓõíÜíôçìá» ôïõ áíèñþðïõ ìå ôï Èåü.
- ÌéêôÞ ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé äçìïôéêÞ, åìðëïõôéóìÝíç ìå ëüãéá êáé åêêëçóéá-
óôéêÜ óôïé÷åßá. (Ëüãéá: êïìßæåé, áíáìÝíåôï, áêïëïõèïýóåò, üèå. ÅêêëçóéáóôéêÜ: «öùò
åùèéíü», ôçò «Çóõ÷ßáò óéíäüíé», «ÌÝôñï Áðïóôïëéêü êáé Íüìïò», «¿ñåò»).
- ËåêôéêÞ áêáôáóôáóßá: Åêôüò áðü ôç ìéêôÞ ãëþóóá, åäþ ìðïñïýìå íá áíáöÝñïõ-
ìå ôçí áêáôÜóôáôç óýíôáîç («áêüìç ç åóðÝñá Ýñ÷åôáé, ìå ÷áìÞëùìá ôùí öþôùí êáé
ìå áóôÝñéá, êáé ìÝíåé öùò åùèéíü») êáé êëßóç ôùí ëÝîåùí (ü÷é îÝíïí, ü÷é áëëüôñéï).
- Ðåæïëïãéêü ýöïò: Ï óôß÷ïò Ý÷åé ñõèìü áöçãçìáôéêü ðïõ èõìßæåé ðåæü ëüãï. - É-
äéïôõðßá êáé áðñïóäéüñéóôï èÝëãçôñï: ¼ëá ôá ðáñáðÜíù óôïé÷åßá óõíèÝôïõí ôçí é-
äéïôõðßá ôïõ Ýñãïõ ôïõ Ðáðáôóþíç, ôï ïðïßï üìùò ôáõôü÷ñïíá ìáò èÝëãåé ìå ôçí åé-
ëéêñßíåéá êáé ôç ãíçóéüôçôÜ ôïõ.
â) Óôï ðñþôï ðïßçìá êõñéáñ÷åß ç äçìïôéêÞ ãëþóóá - ôá ëüãéá óôïé÷åßá åßíáé ëßãá
(«Ýíäïí»). Áíôßèåôá, óôï äåýôåñï ðïßçìá ôá ëüãéá óôïé÷åßá åßíáé ðåñéóóüôåñá êáé ç
ãëþóóá åßíáé åìöáíþò ìéêôÞ.
á. Ôï ðïßçìá Ý÷åé êáé äåýôåñï åðßðåäï êáôáíüçóçò.
â. Áêïëïõèåß ôïí áöçãçìáôéêü ñõèìü ôïõ ðåæïý ëüãïõ.
ã. Ç èñçóêåõôéêüôçôá åßíáé Ýíôïíç.
ä. Äåí äéáêñßíïõìå ëåêôéêÞ áêáôáóôáóßá.
å. Ç ãëþóóá åßíáé ìéêôÞ.
Á Â
1. Ôï ðïßçìá áõôü á. ï ðéï éäéüôõðïò ¸ëëçíáò ðïéçôÞò.
2. Ç âüëôá óôïí êÞðï óõìâïëßæåé â. ôç äéÜñêåéá ôçò áíèñþðéíçò æùÞò.
3. Ç «ÇìÝñá» óõìâïëßæåé ã. åßíáé óõìâïëéêü.
4. Äåí äéáêñßíïõìå ëåêôéêÞ áêáôáóôáóßá ä. ôï ðÝñáóìá ôïõ áíèñþðïõ
áðü ôïí êüóìï.
5. Ï Ðáðáôóþíçò åßíáé å. áðü ôñåéò åíüôçôåò.
184
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 185
ÐÁÍÙ Ó’ ÅÍÁÍ ÎÅÍÏ ÓÔÉ×Ï

Ãéþñãïò ÓåöÝñçò

¼ôáí ï ðïéçôÞò Ýãñáöå ôï ðïßçìá áõôü, åß÷å êÜèå ëüãï íá áéóèÜíåôáé óôçí ßäéá
èÝóç ìå ôïí ÏäõóóÝá. Âñéóêüôáí óôï Ëïíäßíï êáé õðçñåôïýóå ùò äéðëùìÜôçò óôï åë-
ëçíéêü ðñïîåíåßï. Ôáõôü÷ñïíá Þôáí îåñéæùìÝíïò áðü ôçí éäéáßôåñç ðáôñßäá ôïõ, ôç
Óìýñíç.
Åõôõ÷éóìÝíïò åßíáé ï Üíèñùðïò åêåßíïò ðïõ áîéþèçêå íá êÜíåé Ýíá ôÝôïéï ôáîßäé, ü-
ðùò Ýêáíå ï ÏäõóóÝáò. Åõôõ÷éóìÝíïò áí, îåêéíþíôáò ôï ôáîßäé, Ýíéùèå ìÝóá ôïõ ìéá á-
ãÜðç, äõíáôÞ êáé ðáíôïôéíÞ. Ï ðïéçôÞò ðáñáêáëÜ ôï Èåü íá ôïí âïçèÞóåé íá ìéëÞóåé
ãé’ áõôÞí ôçí áãÜðç. Åíþ âñßóêåôáé óôçí îåíéôéÜ êáé ôç óêÝöôåôáé, ðáñïõóéÜæåôáé ìðñï-
óôÜ ôïõ ôï öÜíôáóìá ôïõ ÏäõóóÝá. Ôïí öáíôÜæåôáé íá ìéëÜ óôçí áñ÷áßá ìáò ãëþóóá,
ç ðáëÜìç ôïõ åßíáé ñïæéáóìÝíç êáé ôï äÝñìá ôïõ åßíáé Üãñéï. Áíôéìåôþðéóå öïâåñÜ ôÝ-
ñáôá, üìùò, óôçí ðñáãìáôéêüôçôá, Þôáí Ýíáò Üíèñùðïò ðïõ ðÜëåøå ìÝóá óôïí êüóìï,
ìå ôçí øõ÷Þ êáé ìå ôï óþìá. Ï ðïéçôÞò öáíôÜæåôáé ðùò ï ÏäõóóÝáò èá ôïí óõìâïõ-
ëÝøåé ðþò íá öôéÜîåé êé áõôüò Ýíá îýëéíï Üëïãï êáé íá êáôáêôÞóåé ôç äéêÞ ôïõ Ôñïßá.
Ï ÏäõóóÝáò ìéëÜ ôáðåéíÜ êáé ìå ãáëÞíç, óáí ðáôÝñáò Þ óáí ôïõò ãÝñïõò èáëáóóéíïýò
ðïõ ëÝãáíå ôï ôñáãïýäé ôïõ Åñùôüêñéôïõ. ËÝåé ãéá ôïí ðüíï íá èõìÜóáé ôá ðáëéÜ êáé
íá ‘óáé ìüíïò ìÝóá óôç íý÷ôá. ËÝåé ãéá ôçí ðßêñá íá âëÝðåéò ôïõò óõíôñüöïõò óïõ íá
÷Üíïíôáé Ýíáò Ýíáò êáé íá ìéëÜò ìå ôïõò ðåèáìÝíïõò, ãéá íá ðÜñåéò èÜññïò. Ôá ÷Ýñéá
ôïõ ÷áñßæïõí óôïí ðïéçôÞ ôç ãáëÞíç ôçò áêýìáíôçò ãáëÜæéáò èÜëáóóáò ìÝóá óôçí êáñ-
äéÜ ôïõ ÷åéìþíá.
185
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 186
1. áêáôÜëõôïò: áóôáìÜôçôïò, áéþíéïò.

2. äñïëÜðé: äõíáôÞ âñï÷Þ ìå Üíåìï.
3. äïéÜêé: ôï ðçäÜëéï ôïõ ðëïßïõ.
4. ôç äéêÞ ìïõ Ôñïßá: ôï óêïðü ðïõ Ý÷åé âÜëåé óôç æùÞ ôïõ,
5. áñìçíÝøåé: óõìâïõëÝøåé.
6. ôï ôñáãïýäé ôïõ Åñùôüêñéôïõ: ôïõ ÂéôóÝíôæïõ ÊïñíÜñïõ. Ï ðïéçôÞò áíáöÝñåôáé
óôéò ëáúêÝò åêäüóåéò ðïõ êõêëïöïñïýóáí åêåßíç ôçí åðï÷Þ, üôáí Þôáí ìéêñüò,
óôç Óìýñíç, ôçí éäéáßôåñç ðáôñßäá ôïõ.
7. áíôßäéêç: å÷èñéêÞ, Üäéêç.

1. «Åõôõ÷éóìÝíïò ðïõ Ýêáíå ôï ôáîßäé ôïõ ÏäõóóÝá»: Åõôõ÷éóìÝíïò åßíáé ï Üí-
èñùðïò ðïõ Ýêáíå ôï ôáîßäé ôïõ ÏäõóóÝá. Åõôõ÷éóìÝíïò, áí îåêéíþíôáò Ýíéù-
èå ìÝóá ôïõ ìéá äõíáôÞ áãÜðç. Ìéá áãÜðç áêáôÝëõôç, áêáôáíßêçôç êáé ðáíôï-
ôéíÞ. Ç áãÜðç áõôÞ åßíáé ôï èåìáôéêü êÝíôñï ôïõ ðïéÞìáôïò. Åßíáé ï óêïðüò êáé
ï ðüèïò ðïõ äßíåé íüçìá êáé ðåñéå÷üìåíï óôç æùÞ.
2. «ëüãéá ôçò ãëþóóáò ìáò, üðùò ôç ìéëïýóáí ðñéí ôñåéò ÷éëéÜäåò ÷ñüíéá»: Ç
åëëçíéêÞ ãëþóóá ÷áñáêôçñßæåôáé áðü äéá÷ñïíéêüôçôá. Áðü ôçí åðï÷Þ ôïõ Ï-
ìÞñïõ ìÝ÷ñé óÞìåñá Ý÷åé äéáôçñÞóåé ðïëëÜ óôïé÷åßá ôçò áíáëëïßùôá.
3. «Þôáí êé áõôüò Ýíáò Üíèñùðïò»: Ôá ðïëëÜ ôÝñáôá, ôá ïðïßá áíôéìåôþðéóå ï Ï-
äõóóÝáò, ìáò åìðïäßæïõí íá äïýìå üôé Þôáí êé áõôüò Ýíáò áðëüò Üíèñùðïò. Ïé
«ìýèïé» ìáò åìðïäßæïõí íá äïýìå ôïõò «Þñùåò» óôéò ðñáãìáôéêÝò ôïõò äéáóôÜóåéò.
4. «íá êåñäßóù ôç äéêÞ ìïõ Ôñïßá»: ÊÜèå Üíèñùðïò Ý÷åé Þ ðñÝðåé íá Ý÷åé Ýíá
óêïðü óôç æùÞ ôïõ, ìéá Ôñïßá. Ï óêïðüò áõôüò åßíáé Ýíáò ëüãïò ãéá íá áãùíé-
óôåßò, ìéá áéôßá ãéá íá ðñïóðáèÞóåéò íá ðåôý÷åéò êÜðïéá éäáíéêÜ. Ó’ áõôüí ôïí
áãþíá ï ðïéçôÞò æçôÜ ôç âïÞèåéá ôïõ ÏäõóóÝá.
5. «ôç èýìçóç... êáé íá’óáé ìüíïò»: Ç íïóôáëãßá êáé ç ìïíáîéÜ åßíáé ôá óçìåßá
ðïõ óõíäÝïõí ôïí ðïéçôÞ ìå ôïí ÏäõóóÝá, ôá êïéíÜ óçìåßá ìå âÜóç ôá ïðïßá
èá ðñáãìáôïðïéçèåß ç óõíáéóèçìáôéêÞ åðáöÞ.
6. «ôïõò óõíôñüöïõò óïõ êáôáðïíôéóìÝíïõò»: ÊõñéïëåêôéêÜ êáé ìåôáöïñéêÜ. Êõ-
ñéïëåêôéêÜ, üðùò ÷Üèçêáí óôá êýìáôá ïé óýíôñïöïé ôïõ ÏäõóóÝá. Ìåôáöïñé-
êÜ, íá ÷Üíïíôáé, äçëáäÞ íá åãêáôáëåßðïõí ôïí áãþíá.
7. «áíôñåéåýåóáé ìéëþíôáò ìå ôïõò ðåèáìÝíïõò»: Íéþèïíôáò ôçí Ýëëåéøç ôùí óõ-
186
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 187
íôñüöùí êáé ôç ìïíáîéÜ, ï ðïéçôÞò ðñïóðáèåß íá áíôëÞóåé äýíáìç êáé êïõñÜãéï

áðü ôïõò ðåèáìÝíïõò. Ìå áõôüí ôïí ôñüðï ï ðïéçôÞò äåß÷íåé ðüóï áíéêáíïðïßç-
ôïò åßíáé ìå ü,ôé âëÝðåé ãýñù ôïõ. ÓôñÝöåôáé ëïéðüí óôçí ðáñÜäïóç, óôïõò ìåãÜ-
ëïõò ôïõ ðáñåëèüíôïò, ãéá íá âñåé êÜðïéï íüçìá íá ðñï÷ùñÞóåé óôï ìÝëëïí.

Ôï ðïßçìá áðïôåëåßôáé áðü ôéò åîÞò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá (óô. 1-2): Åõôõ÷éóìÝíïò üðïéïò Ýêáíå ôï ôáîßäé ôïõ ÏäõóóÝá êáé îåêéíþ-
íôáò Ýíéùèå ìÝóá ôïõ ìéá äõíáôÞ áãÜðç.
2ç åíüôçôá (óô. 3-4) Ìéáò áãÜðçò... êáíåßò: Ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò áãÜðçò.
3ç åíüôçôá (óô. 5-6) Ðáñáêáëþ... äñïëÜðé: ÐáñÜêëçóç óôï Èåü.
4ç åíüôçôá (óô. 7-8) Êáé ðáñïõóéÜæåôáé... èýñá: Ç åìöÜíéóç ôïõ ÏäõóóÝá.
5ç åíüôçôá (óô. 9-10) ÓôÝêåôáé... ÷éüíéá: Ç ïìéëßá êáé ç ðåñéãñáöÞ ôïõ ÏäõóóÝá.
6ç åíüôçôá (óô. 11-12) Èá ’ëåãåò... óþìá: ¸íáò áðëüò Üíèñùðïò.
7ç åíüôçôá (óô. 13-14) Åßíáé... Ôñïßá: Ç êáôÜêôçóç ôçò Ôñïßáò.
8ç åíüôçôá (óô. 15-18) Ãéáôß ìéëÜ... óêáëïðÜôéá: Óáí ðáôÝñáò Þ óáí ôïõò ãÝñïõò èá-
ëáóóéíïýò ðïõ éóôïñïýóáíå êÜðïôå ôá âÜóáíá ôïõ Åñùôüêñéôïõ êáé ôçò Áñå-
ôïýóáò.
9ç åíüôçôá (óô. 19-20) Ìïõ ëÝåé... áëþíé: Ç èýìçóç êáé ç ìïíáîéÜ.
10ç åíüôçôá (óô. 21-22) Ôçí ðßêñá... áðïìÝíáí: Ï ÷áìüò ôùí óõíôñüöùí êáé ç óõ-
íïìéëßá ìå ôïõò ðåèáìÝíïõò.
11ç åíüôçôá (óô. 23-24) ÌéëÜ... ÷åéìþíá: Ôá ÷Ýñéá ôïõ ÏäõóóÝá ÷áñßæïõí ôç ãáëÞíç.

1. Ï ñåáëéóìüò ôçò ìïñöÞò ôïõ ÏäõóóÝá: Ï ðïéçôÞò Ý÷åé áðïâÜëåé áðü ôç ìïñ-
öÞ ôïõ ÏäõóóÝá ôá ìõèéêÜ óôïé÷åßá ðïõ óõíáíôÜìå óôïí ¼ìçñï. Ï Þñùáò åßíáé
ðïëýðåéñïò, Ýîõðíïò, ìïéÜæåé ìå ðáôÝñá Þ ìå ãÝñï èáëáóóéíü ðïõ äéçãåßôáé é-
óôïñßåò. ÌéëÜåé åëëçíéêÜ êáé ç øõ÷Þ ôïõ åßíáé ãåìÜôç íïóôáëãßá êáé ìïíáîéÜ, Ý-
ôóé þóôå íá áíáãêÜæåôáé íá ìéëÜ ìå ôïõò ðåèáìÝíïõò.
2. Ï óôß÷ïò: Âáóéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ï ìáêñýò óôß÷ïò ðïõ êáëý-
ðôåé äõï Þ ôñåéò ãñáììÝò. Äýï óôß÷ïé áðïôåëïýí ìéá óôñïöÞ. Åäþ ï ÓåöÝñçò êáé-
íïôïìåß.
187
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 188
3. ÌåôáöïñÝò: Ïé ìåôáöïñÝò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ðïëëÝò êáé æùíôáíÝò «ôçí áñìá-
ôùóéÜ ìéáò áãÜðçò», «ôñéãõñéóìÝíïò áðü ôçí îåíéôéÜ», «áêïýù ôï âïýéóìÜ ôçò»,
«ìåóôùìÝíï ðüèï», «äÝñìá äïõëåìÝíï áðü ôï îåñïâüñé», «èýìùíå ï áãÝñáò»,
«ôçí áíôßäéêç ìïßñá... íá êáôåâáßíåé», «ôá ðáíéÜ ôïõ êáñáâéïý óáí öïõóêùìÝíá
áðü ôç èýìçóç», «ôçí øõ÷Þ óïõ íá ãßíåôáé ôéìüíé», «íá ’óáé ìüíïò, óêïôåéíüò...
êáé áêõâÝñíçôïò», «íá ìïõ ÷áñßæïõí ôçí áêýìáíôç ãáëÜæéá èÜëáóóá».
4. Ðáñïìïéþóåéò: «óáí ôéò öëÝâåò üðïõ, âïõßæåé ôï áßìá», «óáí ôç ìïõóéêÞ», «óáí
ôïí á÷ü ôçò èÜëáóóáò», «óáí ô’ Ü÷åñï óô’ áëþíé».

1ç: Ðïéá ÷áñáêôçñéóôéêÜ Ý÷åé áõôÞ ç áãÜðç;
ÁðÜíôçóç:
Ç áãÜðç ôçí ïðïßá áéóèÜíåôáé üðïéïò êÜíåé Ýíá ôáîßäé ðáñüìïéï ìå ôïí ÏäõóóÝá åß-
íáé äõíáôÞ. Ôçí ÝíôáóÞ ôçò öáíåñþíïõí ïé ìåôáöïñÝò «ãåñÞ áñìáôùóéÜ», «áðëùìÝíç
ìÝóá óôï êïñìß óïõ, óáí ôéò öëÝâåò üðïõ âïõßæåé ôï áßìá». ¢ëëá óôïé÷åßá áõôÞò ôçò áãÜ-
ðçò åßíáé ï áêáôÜëõôïò ñõèìüò ôçò, êáé ç ðáíôïôéíÞ ôçò äéÜñêåéá. Åßíáé áêáôáíßêçôç óáí
ôç ìïõóéêÞ êáé êáíåßò äåí ãíùñßæåé áí ðåèáßíåé üôáí ðåèáßíïõìå.
2ç: Ôé ðåñéå÷üìåíï äßíåé ï ðïéçôÞò óôçí Ýííïéá áõôÞò ôçò áãÜðçò
ÁðÜíôçóç:
Ç áãÜðç ôïõ ÏäõóóÝá Þôáí ç áãÜðç ãéá ôçí ðáôñßäá. Ç áãÜðç ôïõ îåíéôåìÝíïõ ãéá
ôçí ðáôñßäá ôïõ, ðïõ ôïõ ëåßðåé. Åßôå ç áãÜðç ôïõ îåñéæùìÝíïõ ãéá ôïí ôüðï ôïõ, áðü ôïí
ïðïßï ôïí Ýäéùîáí ìå ôç âßá - Ýôóé üðùò ï ÓåöÝñçò îåñéæþèçêå áðü ôç ÌéêñÜ Áóßá. ÔÝ-
ëïò, ç áãÜðç ìðïñåß íá ðÜñåé ôç ìïñöÞ ôçò ëáôñåßáò ãéá ôï áñ÷áßï åëëçíéêü ðáñåëèüí,
ãéá ôç ìåãÜëç ðáñÜäïóç ðïõ ìáò Üöçóáí ïé ðñüãïíïß ìáò êáé åßíáé ôþñá ðáñåëèüí.
¸ôóé ç áãÜðç óôïí ÓåöÝñç ìðïñåß íá åñìçíåõôåß ìå ôñåéò äéáöïñåôéêïýò ôñüðïõò.
á. Ï ÓåöÝñçò ôéìÞèçêå ôï 1973 ìå ôï âñáâåßï Íüìðåë Ëïãïôå÷íßáò.
â. Ç åëëçíéêÞ ãëþóóá ÷áñáêôçñßæåôáé áðü äéá÷ñïíéêüôçôá.
ã. Ïé «ìýèïé» ìáò âïçèïýí íá äïýìå üôé ï ÏäõóóÝáò Þôáí Ýíáò áðëüò Üíèñùðïò.
ä. ÊÜèå Üíèñùðïò ðñÝðåé íá Ý÷åé Ýíá óêïðü óôç æùÞ ôïõ.
å. Ôñåéò óôß÷ïé áðïôåëïýí ìéá óôñïöÞ.
188
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 189

Á Â
1. Ï óêïðüò êáé ï ðüèïò á. åßíáé ç íïóôáëãßá êáé ç ìïíáîéÜ.
2. Ç åëëçíéêÞ ãëþóóá â. êáëýðôåé äýï Þ ôñåéò ãñáììÝò.
3. Ï ðïéçôÞò óôñÝöåôáé óôçí ðáñÜäïóç ã. äßíåé íüçìá êáé ðåñéå÷üìåíï óôç
æùÞ.
4. Ôá óçìåßá ðïõ óõíäÝïõí ôïí ðïéçôÞ ä. Ý÷åé äéáôçñÞóåé ðïëëÜ óôïé-
ìå ôïí ÏäõóóÝá ÷åßá ôçò áíáëëïßùôá.
5. ÊÜèå óôß÷ïò óôï ÓåöÝñç å. ãéá íá âñåé íüçìá ãéá ôï ìÝëëïí.
Åõôõ÷éóìÝíïò åßíáé ï Üíèñùðïò ðïõ Ýêáíå ôï ôáîßäé ôïõ ÏäõóóÝá áí:
á. îåêéíþíôáò Ýíéùèå ìÝóá ôïõ ìéá äõíáôÞ áãÜðç.
â. îåêéíþíôáò åß÷å Ýíá óõãêåêñéìÝíï ðñïïñéóìü.
ã. üôáí îåêßíçóå åß÷å êÜðïéï óêïðü.
ä. îåêéíþíôáò äåí åß÷å ôßðïôá óõãêåêñéìÝíï óôï ìõáëü ôïõ.
Ç áãÜðç ôïõ ÏäõóóÝá óôï ðïßçìá Þôáí ç áãÜðç ãéá:
á. ôçí Ðçíåëüðç
â. ôéò ðåñéðëáíÞóåéò
ã. ôçí ðáôñßäá
ä. ôçí åîïõóßá
ëçò Â.
Á Â
1. «óáí ôéò öëÝâåò, üðïõ âïõßæåé ôï áßìá» á. ìåôáöïñÜ
2. «... ôçí ìïßñá ôçò ÁñåôÞò íá êáôåâáßíåé ôá â. ðáñïìïßùóç
ìáñìáñÝíéá óêáëïðÜôéá»
3. «äÝñìá äïõëåìÝíï áðü ôï îåñïâüñé» ã. ìåôùíõìßá
4. «ôñéãõñéóìÝíïò áðü ôç îåíéôéÜ» ä. åðßèåôï
5. «ôçí áêýìáíôç ãáëÜæéá èÜëáóóá» å. ðñïóùðïðïßçóç.
189
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 190
ÅËÅÍÇ

Ôï ðïßçìá áõôü ãñÜöôçêå ôï 1953 óôçí Êýðñï, üôáí áõôÞ áíÞêå áêüìç óôïõò ¢ã-
ãëïõò. Ó’ áõôü ðåñéðëÝêïíôáé, áðü ôç ìéá ìåñéÜ, ïé ìýèïé ôïõ Ôåýêñïõ êáé ôçò ÅëÝíçò,
êáé õðü ôçí Üëëç, ôï äñÜìá ôïõ óýã÷ñïíïõ Åëëçíéóìïý, ïé ðüëåìïé êáé ç ìéêñáóéáôé-
êÞ êáôáóôñïöÞ.
Óýìöùíá ìå êÜðïéïõò ìýèïõò, ï Ôåýêñïò, áäåëöüò ôïõ Áßáíôá êáé ãéïò ôïõ Ôåëá-
ìþíá, üôáí ãýñéóå áðü ôçí Ôñïßá óôç Óáëáìßíá, åêäéþ÷èçêå áðü ôïí ðáôÝñá ôïõ, åðåé-
äÞ äå óõìðáñáóôÜèçêå óôïí áäåëöü ôïõ Áßáíôá. (Èõìßæïõìå üôé ï Áßáíôáò åß÷å áõôï-
êôïíÞóåé, ãéáôß äåí êáôÜöåñå íá ðÜñåé ôá üðëá ôïõ íåêñïý Á÷éëëÝá). Ôüôå ï Ôåýêñïò êá-
ôÝöõãå óôçí Êýðñï, üðïõ ßäñõóå ðüëç ìå ôï üíïìá Óáëáìßíá. Ðçãáßíïíôáò üìùò óôçí
Êýðñï, ðÝñáóå áðü ôçí Áßãõðôï, üðïõ ôõ÷áßá óõíÜíôçóå ôçí ÅëÝíç, ôçí üìïñöç ãõíáß-
êá ôïõ ÌåíÝëáïõ, ãéá ôçí ïðïßá Ýãéíå ï ðüëåìïò ôçò Ôñïßáò. ¸ôóé áðïäåß÷èçêå üôé ï ðü-
ëåìïò áõôüò äåí Ýãéíå ãéá ôçí ðñáãìáôéêÞ ÅëÝíç, áëëÜ ãéá Ýíá ïìïßùìá ðïõ Ýäùóå ç Á-
öñïäßôç óôïí ÐÜñç. ¼ëïé ïé óêïôùìïß Ýãéíáí Üäéêá...
Ï ðïéçôÞò, ðïõ ôáõôßæåôáé ìå ôï ìõèéêü Ôåýêñï, âñßóêåôáé óôçí Êýðñï, óôéò ÐëÜ-
ôñåò. Ô’ áçäüíéá äåí ôïí áöÞíïõí íá êïéìçèåß. Ìïíïëïãþíôáò äçëþíåé üôé Ýæçóå ôç
æùÞ ôïõ áêïýãïíôáò ðñùôÜêïõóôá ïíüìáôá, âëÝðïíôáò êáéíïýñéïõò ôüðïõò êáé êáé-
íïýñéåò ôñÝëåò áíèñþðùí êáé èåþí. ÔåëéêÜ ç ìïßñá ôïõ ôïí ïäÞãçóå óôçí Êýðñï.
ÂëÝðïíôáò ôï öåããÜñé íá áëëÜæåé ôçí åéêüíá ôïõ Ýíáóôñïõ ïõñáíïý, ï ðïéçôÞò áíá-
ñùôéÝôáé ãéá ôçí áëÞèåéá. Ôá áçäüíéá ôïõ èõìßæïõí ìéáí Üëëç âñáäéÜ, üôáí óôçí Áß-
ãõðôï êÜðïéåò óêëÜâåò ÓðáñôéÜôéóóåò Üñ÷éóáí íá èñçíïýí, êé áíÜìåóÜ ôïõò áíá-
ãíþñéóå ôçí ÅëÝíç. Öþíáæå áõôÞ ðùò ðïôÝ äåí ðÜôçóå óôçí Ôñïßá. Ôüôå ï Ôåýêñïò
190
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 191
äéáðßóôùóå üôé ç üìïñöç ãõíáßêá Þôáí ðñÜãìáôé åêåß êé üôé óôçí Ôñïßá ðÞãå Ýíá åß-
äùëü ôçò. Ìå Ýíáí ßóêéï ðëÜãéáæå ï ÐÜñçò, ãéá Ýíáí ßóêéï óöÜæïíôáí ïé Á÷áéïß. Ôü-
óïò ðüíïò, ôüóïé íåêñïß ãéá Ýíá ðïõêÜìéóï áäåéáíü, ãéá ìéáí ïðôáóßá... Ãéá Ýíá ðá-
ñáìýèé ÷Üèçêáí ôüóåò æùÝò... Ôï åñþôçìá üìùò åßíáé áí Þôáí ðñÜãìáôé ðáñáìýèé áõ-
ôüò ï ðüëåìïò Þ áí êÜðïôå ïé Üíèñùðïé îáíáðÝóïõí èýìáôá ôïõ ðáëéïý äüëïõ ôùí
èåþí. ºóùò ýóôåñá áðü ðïëëÜ ÷ñüíéá, êÜðïéïò ðïõ åßäå ÷éëéÜäåò êïñìéÜ íá ÷Üíïíôáé,
ßóùò îáíáêïýóåé ðùò ôüóïò ðüíïò, ôüóåò æùÝò ÷Üèçêáí Üäéêá, ãéá Ýíá ðïõêÜìéóï á-
äåéáíü, ãéá ìéáí ÅëÝíç.
1. ÐëÜôñåò: ôïðïèåóßá óôçí Êýðñï.
2. ãõñïãéÜëé: áêôÞ.
3. Ôïîüôçò, Óêïñðéüò: áóôåñéóìïß.
4. ôï óôåñíü óðáèß: äçëáäÞ áõôü ìå ôï ïðïßï áõôïêôüíçóå ï Áßáíôáò, ï áäåëöüò
ôïõ Ôåýêñïõ.
5. óáí Áöñïäßôç: óýìöùíá ìå ôï ìýèï, ç Áöñïäßôç áíáäýèçêå áðü ôç èÜëáóóá.
6. ÐñùôÝáò: èáëáóóéíüò äáßìïíáò êáé âáóéëéÜò ôçò Áéãýðôïõ (Åõñéðßäçò).
7. ðïéçôÜñçò: ëáúêüò ðïéçôÞò.
8. ìáíôáôïöüñïò: áããåëéïöüñïò.
1. «Ô’ áçäüíéá äå ó’ áöÞíïõíå íá êïéìçèåßò óôéò ÐëÜôñåò.»: Ï óôß÷ïò åßíáé äå-

êáðåíôáóýëëáâïò. Ì’ áõôÜ ôá ëüãéá ï ðïéçôÞò äçëþíåé ôçí ðíåõìáôéêÞ ôïõ å-
ãñÞãïñóç êáé áíçóõ÷ßá. ÄéáêáôÝ÷åôáé áðü óõíáéóèÞìáôá áãùíßáò êáé áíçóõ-
÷ßáò ãéá ôï ìÝëëïí ôïõ åëëçíéóìïý êáé åéäéêüôåñá ôïõ êõðñéáêïý.
2. Ðïý åßí’ ç áëÞèåéá; Ç åéêüíá ôïõ öåããáñéïý ðïõ áëëÜæåé ôçí üøç ôïõ Ýíáóôñïõ
ïõñáíïý, áöïý êñýâåé ôï öùò ôùí áóôåñéþí, êÜíåé ôïí ðïéçôÞ íá áíáñùôéÝôáé
ðïý âñßóêåôáé ç áëÞèåéá. Åßíáé Üñáãå ïé Üíèñùðïé óå èÝóç íá ãíùñßæïõí ôçí
áëÞèåéá Þ ìÞðùò áõôü ðïõ èåùñïýí áëÞèåéá äåí åßíáé ôßðïôå Üëëá áðü Ýíá ù-
ñáßï øÝìá; Áêñéâþò üðùò ôï öåããÜñé äçìéïõñãåß ôçí øåõäáßóèçóç üôé åîáöá-
íßæïíôáé ôá Üóôñá...
3. «ôüóïò ðüíïò... ãéá ìéáí ÅëÝíç» (óô. 66-68): Ï ðïéçôÞò îåöåýãåé áðü ôç óõ-
ãêåêñéìÝíç ðåñßðôùóç ôïõ ôñùéêïý ðïëÝìïõ. Ãåíéêåýïíôáò ôï èÝìá ôïõ áíá-
ñùôéÝôáé ìÞðùò ôåëéêÜ ïé áëÞèåéåò óôéò ïðïßåò ðéóôåýïõí ïé Üíèñùðïé êáé ãé’ áõ-
ôÝò èõóéÜæïõí ôéò æùÝò ôïõò, ìÞðùò ïé áëÞèåéåò áõôÝò åßíáé Ýíá ìåãÜëï øÝìá.
191
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 192
ºóùò óôï ìÝëëïí ç åìðåéñßá ôïõ Ôåýêñïõ åðáíáëçöèåß îáíÜ. ºóùò êÜðïéïò
Üëëïò ðïõ ðßóôåøå óå ìéáí éäÝá, óå Ýíá éäáíéêü êáé áãùíßóôçêå ãé’ áõôü, ßóùò
ìÜèåé êÜðïôå üôé áãùíßóôçêå ãéá êÜôé øåýôéêï, ãéá ìéá êáéíïýñéá áðÜôç ôùí èå-
þí. ¸ôóé ôï ðïßçìá êáé ôï èÝìá ôïõ áðïêôïýí ÷áñáêôÞñá ðáíáíèñþðéíï. Ï
ðïéçôÞò ðñïâëçìáôßæåôáé ðÜíù óôç ìïßñá ôïõ áíèñþðïõ êáé óôï ðåñéå÷üìåíü
ôçò «áëÞèåéáò» ôïõ.
Áí óõíäÝóïõìå ôï ðïßçìá ìå ôçí åðï÷Þ ðïõ ãñÜöôçêå - ëßãï ðñéí îåóðÜóåé ï
êõðñéáêüò áãþíáò ãéá ôçí áðåëåõèÝñùóç áðü ôïõò ¢ããëïõò - âñßóêïõìå üôé ïé
ðñïâëçìáôéóìïß áõôïß áíáöÝñïíôáé óõãêåêñéìÝíá óôïí áãþíá ôùí Êõðñßùí ãéá
åëåõèåñßá.

Ïé åíüôçôåò ôïõ êåéìÝíïõ åßíáé ïé åîÞò:
1ç åíüôçôá (óô. 1-9): «Ô’ áçäüíéá... ÐëÜôñåò»: Ï ðïéçôÞò-Ôåýêñïò äåí ìðïñåß íá êïé-
ìçèåß, ëüãù ôùí áçäïíéþí.
2ç åíüôçôá (óô. 10-22): «Ðïéåò åßíáé... îáóôü÷çóå»: Ç ìïßñá ôïõ ðïéçôÞ-Ôåýêñïõ êáé ôï
öåããÜñé, ðïõ üëá ô’ áëëÜæåé, ôïí êÜíïõí íá áíáñùôéÝôáé ðïéá åßíáé ç áëÞèåéá.
3ç åíüôçôá (óô. 23-31): «Áçäüíé.. Ôñïßá»: Ï èñÞíïò ôùí Óðáñôéáôéóóþí êáé ç óõíÜ-
íôçóç ìå ôçí ÅëÝíç.
4ç åíüôçôá (óô. 32-41): «Ìå ôï âáèý... äÝêá ÷ñüíéá»: Ç ðåñéãñáöÞ ôçò ÅëÝíçò êáé ç
áðïêÜëõøç ôçò áðÜôçò.
5ç åíüôçôá (óô. 42-53): «ÌåãÜëïò ðüíïò... ÐëÜôñåò»: Ï áíèñþðéíïò ðüíïò Þôáí ìå-
ãÜëïò.
6ç åíüôçôá (óô. 54-68): «ÄáêñõóìÝíï ðïõëß... ÅëÝíç»: Ç ìïßñá ôùí áíèñþðùí óôïõò
ðïëÝìïõò.

1. Óõíåéñìïß: Ôçí ôå÷íéêÞ ôùí óõíåéñìþí ôçí ÷ñçóéìïðïéåß ó ðïéçôÞò ðïëý óõ÷íÜ
êáé ó’ áõôü ôï ðïßçìá. ¸ôóé ôá áçäüíéá èõìßæïõí óôïí ðïéçôÞ-Ôåýêñï ìéáí Üëëç
âñáäéÜ, üôáí ôï åß÷å îáíáêïýóåé íá êåëáçäïýí êÜðïõ óôçí Áßãõðôï. Ì’ áõôüí ôïí
ôñüðï ï ðïéçôÞò, ÷ñçóéìïðïéþíôáò Ýíá ôõ÷áßï Üêïõóìá, ìéá åéêüíá Þ ìéá óêÝøç,
ðåñíÜ óå êÜôé Üëëá, äßíïíôáò Ýôóé þèçóç óôçí åîÝëéîç ôçò áöÞãçóçò.
192
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 193
2. Óõìâïëéóìïß: Ï ÓåöÝñçò ÷ñçóéìïðïéåß ðïëëÜ óýìâïëá, ïíüìáôá êáé èÝìáôá, ü-

ðùò ç ÅëÝíç, ç Ôñïßá êáé ï ôñùéêüò ðüëåìïò, ãéá íá õðïäçëþóåé Üëëåò êáôá-
óôÜóåéò, ôÝôïéåò ðïõ íá áöïñïýí ôçí ÅëëÜäá êáé ôïí Üíèñùðï ãåíéêüôåñá. ¸ôóé,
åíþ ìéëÜ ãéá ôïí ôñùéêü ðüëåìï, áíáöÝñåôáé óôïõò ðïëÝìïõò ãåíéêÜ. Ç ìïßñá ôïõ
Ôåýêñïõ åßíáé ç ìïßñá ïðïéïõäÞðïôå áíèñþðïõ.
3. ÌåôáöïñÝò: «óôïí áíáóáóìü ôùí öýëëùí», «ôç ìïõóéêÞ äñïóéÜ ôïõ äÜóïõò»,
«ìÝóá óôç íõ÷ôùìÝíç ìíÞìç», «ôï ðéêñü ôñéêýìéóìá», «ôïí Þëéï óôá ìáëëéÜ», «ß-
óêéïé êáé ÷áìüãåëá ðáíôïý», «óôá óáãüíéá ôçò èÜëáóóáò», «äáêñõóìÝíï ðïõëß».
4. Ðáñïìïéþóåéò: «óáí Áöñïäßôç», «óáí ôï óéôÜñé».

1ç: Ðïéï ìÝóï ÷ñçóéìïðïéåß ï ðïéçôÞò ãéá íá èÝóåé óå êßíçóç ôç ìíÞìç êáé
ôéò óêÝøåéò ôïõ Ôåýêñïõ;
ÁðÜíôçóç:
Ôï ìÝóï ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï ðïéçôÞò åßíáé ôï êåëÜçäçìá ôïõ áçäïíéïý. Áõôü êñá-
ôÜåé Üãñõðíï ôïí Ôåýêñï êáé áíÞóõ÷ï ôïí ðïéçôÞ.
2ç: Ðïéá åßíáé ç áöïñìÞ ðïõ ãåííÜ óôïí Ôåýêñï ôçí áìöéâïëßá ãéá ôçí á-
ëÞèåéá óôï óôß÷ï 20;
ÁðÜíôçóç:
Ç áöïñìÞ, ðïõ êÜíåé ôïí Ôåýêñï íá áíáñùôéÝôáé ðïéá åßíáé ç áëÞèåéá, åßíáé ôï öåã-
ãÜñé ðïõ áíåâáßíåé óôïí ïõñáíü óáí Áöñïäßôç êáé áëëÜæåé ôçí üøç ôïõ óôåñåþìáôïò,
êñýâïíôáò êÜðïéá Üóôñá. Ôï öåããÜñé äçìéïõñãåß øåõäáéóèÞóåéò êáé ï Ôåýêñïò áíá-
ñùôéÝôáé ìÞðùò êáé ïé «áëÞèåéåò» ôùí áíèñþðùí åßíáé êáé áõôÝò øåõäáéóèÞóåéò.
3ç: Ãéáôß ï ðïéçôÞò äßíåé Ýêôáóç óôçí ðåñéãñáöÞ ôçò ÅëÝíçò óôïõò óôß÷ïõò
32-36; Íá êÜíåôå óýãêñéóç ìå ôï óôß÷ï 40, ôé ðáñáôçñåßôå;
ÁðÜíôçóç:
Óôïõò óôß÷ïõò áõôïýò õðÜñ÷åé ìéá áíôßèåóç. Áðü ôç ìéá ìåñéÜ âëÝðïõìå ôçí ðñáã-
ìáôéêÞ ÅëÝíç, ç ïðïßá âñßóêåôáé óôçí Áßãõðôï, åíþ áðü ôçí Üëëç, ï ÐÜñçò êáé ïé Á-
÷áéïß ðïëåìïýóáí ãéá Ýíáí ßóêéï. Áëëïý âñßóêåôáé ç áëÞèåéá êáé áëëïý ïé øåõäáé-
óèÞóåéò ôùí áíèñþðùí. Ôá éäáíéêÜ, ïé éäÝåò êáé ïé áîßåò áðïäåß÷íïíôáé ðïëý åýêïëá
øåýôéêá ïñÜìáôá. Ïé ðüëåìïé ãßíïíôáé Üäéêá, áöïý ç áëÞèåéá âñßóêåôáé áëëïý.
4ç: Ðïéï åßíáé ôï åðéìýèéï óôï ïðïßï êáôáëÞãåé ï Ôåýêñïò ìå áöïñìÞ ôï ìý-
èï ôïõ ôñùéêïý ðïëÝìïõ;
193
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 194
ÁðÜíôçóç:
Ï Ôåýêñïò êáôÜëáâå ðüóï Üäéêïò Þôáí ï ôñùéêüò ðüëåìïò, áöïý êáé ïé äýï ðëåõ-
ñÝò Á÷áéïß êáé Ôñþåò, óêïôþèçêáí ãéá ìéá ÅëÝíç-ïðôáóßá. ÁíáñùôéÝôáé ëïéðüí ìÞðùò
üëïé ïé ðüëåìïé ãßíïíôáé ãéá éäáíéêÜ áðáôçëÜ, øåýôéêá. ¸ôóé ôï ðïßçìá áðïêôÜ áíôé-
ðïëåìéêü ðåñéå÷üìåíï.
5ç: Ìðïñåßôå íá ðñïóäéïñßóåôå óçìåßá ôïõ ðïéÞìáôïò, üðïõ ðßóù áðü ôá ëü-
ãéá ôïõ Ôåýêñïõ áêïýôå åõêñéíÝóôåñá ôç öùíÞ ôïõ ÓåöÝñç;
ÁðÜíôçóç:
Ïé åìðåéñßåò ôïõ ÓåöÝñç óõìðßðôïõí óå ðïëëÜ óçìåßá ìå ôéò åìðåéñßåò ôïõ Ôåý-
êñïõ. Êáé ï ðïéçôÞò Ýæçóå ôïí ðüíï ôïõ îåñéæùìïý áðü ôçí ðáôñßäá ôïõ, ôç Ìéêñáóßá.
Êáé ï ðïéçôÞò Ýæçóå áñãüôåñá óôçí Êýðñï. ¸ôóé, ôáýôéóç ôïõ ðïéçôÞ ìå ôïí Ôåýêñï
ðáñáôçñåßôáé óôïõò ðáñáêÜôù óôß÷ïõò.
á) «Ô’ áçäüíéá äå ó’ áöÞíïõíå íá êïéìçèåßò óôéò ÐëÜôñåò».
â) «¸æçóá ôç æùÞ ìïõ... Þ ôùí èåþí».
ã) «Ôï ñéæéêü ìïõ, åíüò áíèñþðïõ ðïõ îáóôü÷çóå».
ä) «ÌåãÜëïò ðüíïò åß÷å ðÝóåé óôçí ÅëëÜäá».
å) «Ðùò êÜðïéïò Üëëïò Ôåýêñïò, ýóôåñá áðü ÷ñüíéá, ãéá Ýíá ðïõêÜìéóï áäåéáíü,
ãéá ìéáí ÅëÝíç».
á. Ï ÓåöÝñçò åßíáé áðü ôïõ óçìáíôéêüôåñïõò åêðñïóþðïõò ôçò ÃåíéÜò ôïõ ‘30.
â. Ç ðïéçôéêÞ ôïõ óõëëïãÞ «ÓôñïöÞ» áðïôåëåß óôáèìü óôç íåïåëëçíéêÞ ëïãïôå-
÷íßá.
ã. Ï ÷áñáêôÞñáò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ðïëåìéêüò.
ä. Ï ÓåöÝñçò óôçñßæåôáé óôçí ïìçñéêÞ åêäï÷Þ ôçò «ÅëÝíçò».
å. Óå üëï ôï ðïßçìá ðßóù áðü ôïí Ôåýêñï âñßóêåôáé ï ðïéçôÞò.
Á Â
1. Ç ìïßñá ôïõ ðïéçôÞ á. ôï ôÝëïò ôïõ Â´ Ðáãêïóìßïõ
ðïëÝìïõ.
2. Ôï óôåñíü óðáèß åíüò Áßáíôá åßíáé â. Ýðåóå èýìá ìéáò áðÜôçò.
194
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 195
3. Ãßíåôáé ðáñïìïßùóç ôïõ öåããáñéïý ã. åßíáé ßäéá ìå ôïõ Ôåýêñïõ.

4. Ôï ðïßçìá äßíåôáé ä. ìå ôçí Áöñïäßôç.
5. Ï Ôåýêñïò óõíåéäçôïðïéåß üôé å. óå áöçãçìáôéêÞ ìïñöÞ.
Óôï ôÝëïò ôïõ ðïéÞìáôïò áðïäåéêíýåôáé üôé:
á. Üîéæå ðïõ ðïëåìïýóáí ôüóá ÷ñüíéá.
â. ï ðüëåìïò Ýãéíå ãéá ôçí ðñáãìáôéêÞ ÅëÝíç.
ã. ïé ðüëåìïé Ý÷ïõí ïõóéáóôéêïýò óôü÷ïõò.
ä. ï ðüëåìïò êáé ïé óêïôùìïß Ýãéíáí Üäéêá.
Ïé ðñïâëçìáôéóìïß ôïõ ÓåöÝñç áíáöÝñïíôáé:
á. óôïí ôñùéêü ðüëåìï.
â. óôïõò ðïëÝìïõò ãåíéêÜ.
ã. óôïí áãþíá ðïõ Ýêáíáí ïé Êýðñéïé ãéá åëåõèåñßá.
ä. óôï Â´ Ðáãêüóìéï ðüëåìï.
ëçò Â.
Á Â
1. êáé óôçí Ôñïßá; á. ðñïóùðïðïßçóç.
2. íôñïðáëü áçäüíé â. ìåôáöïñÜ.
3. ìïõóéêÞ äñïóéÜ ã. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
4. ôñéêýìéóìá ôçò îáãñéåìÝíçò óêëÜâáò ä. ïðôéêÞ åéêüíá.
5. óôïí áíáóáóìü ôùí öýëëùí å. åñþôçóç.
195
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 196
«ÅÐÉ ÁÓÐÁËÁÈÙÍ»
ÂëÝðå 201.

Ôï ðïßçìá áõôü ôïõ ÓåöÝñç áíáöÝñåôáé óôïí ôýñáííï ôçò Ðáìöõëßáò Áñäéáßï. Ï
ÐëÜôùíáò áíáöÝñåé üôé Þôáí éäéáßôåñá óêëçñüò êáé Üäéêïò - áíÜìåóá óô’ Üëëá åß÷å
óêïôþóåé ôïí ðáôÝñá ôïõ êáé ôïí áäåëöü ôïõ. Ç ôéìùñßá ôïõ Þôáí ôï ßäéá óêëçñÞ·
ôïõ Ýäåóáí ôá ÷Ýñéá, ôá ðüäéá êáé ôï êåöÜëé, ôïí Ýñéîáí êÜôù êáé ôïí Ýãäáñáí, ôïí
Ýóõñáí óôï äñüìï êáé ôïí îÝóêéóáí åðÜíù óôïõò èÜìíïõò - óô’ áóðáëÜèéá.
Ôï ðïßçìá ãñÜöôçêå óôçí ðåñßïäï ôçò äéêôáôïñßáò, ôï ÌÜñôç ôïõ 1971, êáé äçìï-
óéåýôçêå óôçí åöçìåñßäá ôï ÂÞìá ôñåéò ìÝñåò ìåôÜ ôï èÜíáôï ôïõ ÓåöÝñç, óôéò 29 ôïõ
ÓåðôÝìâñç ôçò ßäéáò ÷ñïíéÜò. Åßíáé ëïéðüí öáíåñü üôé, áíáöåñüìåíïò óôïí ôýñáííï
ôçò Ðáìöõëßáò, ï ÓåöÝñçò åß÷å óôï íïõ ôïõ áõôïýò ðïõ êõâåñíïýóáí ôçí ÅëëÜäá
óôéò ìÝñåò ôïõ, ôïõò óýã÷ñïíïýò ôïõ ôõñÜííïõò.
Ôç ìÝñá ôïõ Åõáããåëéóìïý ï ðïéçôÞò ðñïôßìçóå íá ðÜåé óôï Óïýíéï. Ãýñù áðü ôéò
ðÝôñåò õðÞñ÷áí ëßãá ðñÜóéíá öýëëá, êüêêéíï ÷þìá êáé áóðÜëáèïé ðïõ åß÷áí Ýôïéìá
ôá ìåãÜëá ôïõò âåëüíéá êáé ôïõò êßôñéíïõò áíèïýò. Ðéï ìáêñéÜ ïé áñ÷áßåò êïëüíåò èý-
ìéæáí ÷ïñäÝò ìéáò Üñðáò ðïõ áíôç÷ïýí áêüìç.
Ôï ôïðßï áõôü ôïí ãÝìéóå ãáëÞíç. ÈõìÞèçêå ôüôå ìéá ëÝîç óôïí ÐëÜôùíá, ôï üíï-
ìá ôïõ êßôñéïõ èÜìíïõ, ðïõ Ýìåéíå ôï ßäéï áðü ôá áñ÷áßá ÷ñüíéá. Ãõñßæïíôáò óôï óðß-
ôé ôïõ, ôï âñÜäõ âñÞêå ôçí ðåñéêïðÞ. ¸ëåãå üôé Ýäåóáí ôïí Áñäéáßï ÷åéñïðüäáñá, ôïí
Ýñéîáí ÷Üìù êáé ôïí Ýãäáñáí, ôïí êáôáîÝóêéóáí ðÜíù óôïõò áóðÜëáèïõò êáé ôïí ðÝ-
ôáîáí óôïí ÔÜñôáñï, êïõñÝëé. ¸ôóé ðëÞñùóå ôéò áäéêßåò ðïõ åß÷å êÜíåé ï Ðáìöýëéïò
ôýñáííïò.
196
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 197
1. ÁóðÜëáèïé: èÜìíïò ìå ÷ïíôñÜ ìõôåñÜ âåëüíéá êáé êßôñéíá ëïõëïýäéá.

2. Ïé áñ÷áßåò êïëüíåò: ïé êïëüíåò ôïõ íáïý ôïõ Ðïóåéäþíá óôï Óïýíéï. Ï íáüò
÷ôßóôçêå ôï 444 ð.×.
3. óôïõ ìõáëïý ô’ áõëÜêéá: óôç ìíÞìç.
4. ôçí ðåñéêïðÞ: ôï áðüóðáóìá áðü ôçí Ðïëéôåßá ôïõ ÐëÜôùíá.
5. Ðáìöýëéïò: áðü ôçí Ðáìöõëßá ôçò ÌéêñÜò Áóßáò.

Ç ôõñáííßá· Ìå ôï ðïßçìá áõôü ï ÓåöÝñçò åêöñÜæåé ôçí áíôßèåóÞ ôïõ ìå êÜèå ìïñ-
öÞò ôõñáííéêü êáèåóôþò. ÎåêéíÜ âÝâáéá áðü ôïí ôýñáííï êáé ðáñïõóéÜæåé ôç óêëç-
ñÞ ôïõ ôéìùñßá. ¼ìùò ï ðïéçôÞò áíáöÝñåôáé ãåíéêüôåñá óå üëïõò ôïõò ôõñÜííïõò ü-
ëùí ôùí åðï÷þí. Åßíáé öáíåñÜ ïñãéóìÝíïò ìå áõôïýò ðïõ ðåñéïñßæïõí ôéò åëåõèå-
ñßåò ôùí ðïëéôþí êáé ôïõò áäéêïýí, áöïý ðÜñïõí óôá ÷Ýñéá ôïõò ìå ôç âßá ôçí åîïõ-
óßá. Ðéóôåýåé êáé åý÷åôáé ôÝôïéïõ åßäïõò êáèåóôþôá íá Ý÷ïõí ôçí ßäéá ôý÷ç ìå ôïí
Ðáìöýëéï ôýñáííï Áñäéáßï. ÓêëçñÞ ôéìùñßá áñìüæåé óå üëïõò ôïõò ôõñÜííïõò, ìïé-
Üæåé íá åßíáé ôï åðéìýèéï ôïõ ðïéÞìáôïò. ¼ìùò ï ÓåöÝñçò, åßíáé öáíåñü, Ý÷åé óôï
ìõáëü ôïõ ôïõò ôõñÜííïõò ðïõ åß÷áí êáôáëÜâåé ðáñÜíïìá ôçí åîïõóßá óôéò ìÝñåò
ôïõ, ôïõò óýã÷ñïíïýò ôïõ äéêôÜôïñåò.

Óôï ðïßçìá äéáêñßíïõìå ôñåéò åíüôçôåò:
1ð åíüôçôá (óô. 1-7): Ôï ôïðßï óôï Óïýíéï.
2ç åíüôçôá (óô. 8-18): ÐåñéãñáöÞ ôçò ôéìùñßáò ôïõ Áñäéáßïõ.
3ç åíüôçôá (óô. 19-20): Åðéìýèéï (óõìðÝñáóìá).

1. Åéêüíåò: «¹ôáí ùñáßï ôï Óïýíéï... áíôç÷ïýí áêüìç...» Óôïõò óôß÷ïõò áõôïýò ï
ðïéçôÞò ðåñéãñÜöåé ôï ôïðßï óôï Óïýíéï ôç ìÝñá ôïõ Åõáããåëéóìïý. Åßíáé ìéá
èáõìÜóéá åéêüíá, ïðôéêÞ êáé áêïõóôéêÞ - åêôüò áðü ôï ôïðßï, åßíáé áéóèçôüò ï Þ-
÷ïò ôçò Üñðáò ðïõ áíôç÷åß áêüìç.
197
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 198
«ôïí Ýäåóáí... êïõñÝëé": Óôç óêëçñÞ åéêüíá ðåñéãñÜöåôáé ç ôéìùñiá ôïõ Áñäéáßïõ.
2. ÌåôáöïñÝò: «Áðüìáêñá ïé áñ÷áßåò êïëüíåò, ÷ïñäÝò ìéáò Üñðáò áíôç÷ïýí áêü-
ìç...»: Ï áñ÷áßåò êïëüíåò, ôá áðïìåéíÜñéá ôïõ íáïý ôïõ Ðïóåéäþíá, ìïéÜæïõí ìå
÷ïñäÝò Üñðáò ðïõ áíôç÷ïýí áêüìç. Ç êëçñïíïìéÜ ôùí áñ÷áßùí, ïé éäÝåò êáé ôá
ìçíýìáôá åßíáé áêüìç æùíôáíÜ.
«óêïõñéáóìÝíåò ðÝôñåò»: áðü ôï ãêñßæï ÷ñþìá ôïõò.

1ç: Ç ìÝñá ôïõ Åõáããåëéóìïý åßíáé êáé ç ìÝñá ôçò åèíéêÞò ìáò ãéïñôÞò. Ôç ìÝ-
ñá áõôÞ ï ðïéçôÞò, áðïöåýãïíôáò ôïõò øåýôéêïõò åïñôáóìïýò êáé ôïõò ðï-
ìðþäåéò ðáíçãõñéêïýò ôçò äéêôáôïñßáò, ðñïôßìçóå íá åðéóêåöôåß ôï Óïý-
íéï, íá æÞóåé ðéï êïíôÜ óôçí åëëçíéêÞ öýóç êáé ðáñÜäïóç. Íá äéáâÜóåôå
ôïõò óôß÷ïõò 1-7 êáé íá ðáñáôçñÞóåôå: á) Ðþò åéêïíßæåôáé ôï ôïðßï; â)
Ðþò «âëÝðåé» ï ðïéçôÞò ôï åñåßðéï ôïõ íáïý ôïõ Ðïóåéäþíá; (Íá áíáëý-
óåôå ôç ìåôáöïñÜ).
ÁðÜíôçóç:
á) Óôïõò óôß÷ïõò áõôïýò ôï öõóéêü ôïðßï åéêïíßæåôáé áðëü êáé ëéôü, üðùò åßíáé óôçí
ðñáãìáôéêüôçôá ôï ôïðßï ôçò ÁôôéêÞò· ôá ðñÜóéíá öýëëá ëßãá, ïé ðÝôñåò ãêñßæåò, ôï ÷þ-
ìá êüêêéíï êáé åäþ êé åêåß êÜðïéïé èÜìíïé. Ï ðïéçôÞò ðåñéãñÜöåé éäéáßôåñá ëåðôïìå-
ñåéáêÜ ôïõò áóðÜëáèïõò, ãéáôß Ýôóé ðñïåôïéìÜæåé ôï êýñéá èÝìá ôïõ ðïéÞìáôïò, ôçí ôé-
ìùñßá ôïõ Áñäéáßïõ.
â) Ï ðïéçôÞò ðáñïìïéÜæåé ôá åñåßðéá ôïõ íáïý ôïõ Ðïóåéäþíá ìå ÷ïñäÝò Üñðáò
ðïõ ç÷ïýí áêüìç. Ì’ áõôüí ôïí ôñüðï ôïíßæåé ôï ðüóï æùíôáíÞ åßíáé áêüìç êáé óÞ-
ìåñá ç áñ÷áßá ðáñÜäïóç. Ôá ìçíýìáôá êáé ïé éäÝåò ôùí ðñïãüíùí ìáò åßíáé áêüìç
æùíôáíÝò. ÁõôÞ ç èáõìÜóéá ìåôáöïñÜ óêïðåýåé óôçí ðñïåôïéìáóßá ôïõ êõñßïõ èÝìá-
ôïò, áöïý, üðùò ôéìùñÞèçêå ï Áñäéáiïò, Ýôóé èá ôéìùñçèïýí êáé ïé óýã÷ñïíïé ôý-
ñáííïé - ôï ìÞíõìá ôùí áñ÷áßùí äéáôçñåß ôçí åðéêáéñüôçôÜ ôïõ. ÁõôÞ ç éäÝá ðáñïõ-
óéÜæåôáé ìå ìéá ïðôéêÞ êáé áêïõóôéêÞ åéêüíá.
2ç: Ìå ðïéï ôñüðï ãßíåôáé ç ìåôÜâáóç óôïí Áñäéáßï;
ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò ìåôáâáßíåé óôïí Áñäéáßï óõíåéñìéêÜ. Áñ÷éêÜ âëÝðåé ôï èÜìíï - ç åéêü-
íá åßíáé ïðôéêÞ. ÎÝñåé üôé ôï üíïìÜ ôïõ åßíáé «áóðÜëáèáò» êáé èõìÜôáé üôé ôï üíïìá
áõôü «äåí Üëëáîå áðü åêåßíïõò ôïõò êáéñïýò», áðü ôçí áñ÷áéüôçôá. ¸ôóé ôï ìõáëü ôïõ
ðÞãå óôïí Áñäéáßï, ôïí áñ÷áßï ôýñáííï, ðïõ ôïí ôéìþñçóáí êáôáîåóêßæïíôÜò ôïí ðÜ-
íù óôïõò èÜìíïõò.
198
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 199
3ç: Ðïéïé óõíåéñìïß ãßíïíôáé óôï ìõáëü ôïõ ðïéçôÞ;

ÁðÜíôçóç:
¼ðùò áíáöÝñáìå êáé ðñïçãïõìÝíùò, ôï áñ÷éêü åñÝèéóìá åßíáé ç åéêüíá ôïõ èÜ-
ìíïõ. Ïé áñ÷áßåò êïëüíåò óôñÝöïõí ôï ìõáëü ôïõ ðñïò ôçí áñ÷áéüôçôá. ÈõìÜôáé üôé
ç ïíïìáóßá «áóðÜëáèïò» äåí Ý÷åé áëëÜîåé áðü åêåßíá ôá ÷ñüíéá. Ôç ëÝîç áõôÞ ôçí åß-
÷å äéáâÜóåé êÜðïõ óôïí ÐëÜôùíá, åêåß åß÷å äéáâÜóåé ãéá ôïí ôýñáííï Áñäéáßï êáé ãéá
ôçí ôéìùñßá ôïõ.
¼ìùò ïé ÷ïñäÝò ôçò áñ÷áßáò Üñðáò áíôç÷ïýí áêüìç - ïé éäÝåò êáé ç êëçñïíïìéÜ
ôùí áñ÷áßùí åßíáé áêüìç æùíôáíÝò. ¼ðùò ôéìùñÞèçêå ï Áñäéáßïò, Ýôóé èá ôéìùñç-
èïýí êáé ïé óýã÷ñïíïé ôýñáííïé ôçò ðáôñßäáò ôïõ. Áõôïß ïé óõíåéñìïß ãßíïíôáé ìÝóá
óôï ìõáëü ôïõ ðïéçôÞ.
4ç: Ðþò óõíäÝåôáé ôï ðïßçìá ìå ôçí åðï÷Þ ðïõ ãñÜöôçêå;
ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò äåí áíáöÝñåôáé Üìåóá óôçí åðï÷Þ ôïõ. Ôï èÝìá ôïõ åßíáé ðáñìÝíï áðü
ôçí áñ÷áßá éóôïñßá ìáò.¼ìùò ìÝóá áðü ôïõò óõìâïëéóìïýò êáé ìÝóá áðü ôá õðïíï-
ïýìåíá åßíáé öáíåñü üôé ï ðïéçôÞò åíäéáöÝñåôáé ãéá üóá óõìâáßíïõí ãýñù ôïõ êáé äõ-
óáíáó÷åôåß ìå ôï ôõñáííéêü êáèåóôþò ðïõ åß÷áí åãêáèéäñýóåé ïé óýã÷ñïíïé äéêôÜôï-
ñåò. Ï ÓåöÝñçò èõìßæåé ôá äéäÜãìáôá ôçò éóôïñßáò - üëïé ïé äéêôÜôïñåò, üëïé ïé ôý-
ñáííïé, áñãÜ Þ ãñÞãïñá ôáðåéíþíïíôáé êáé ôéìùñïýíôáé, üðùò áêñéâþò ï áñ÷áßïò Áñ-
äéáßïò. ÁñãÜ Þ ãñÞãïñá ç áëáæïíéêÞ ôïõò Ýðáñóç ôïõò ïäçãåß óôçí êáôáóôñïöÞ. Åß-
íáé óáöÞ ôá áíôéäéêôáôïñéêÜ áéóèÞìáôá ôïõ ðïéçôÞ.
5ç: Ðïéá äéÜèåóç ôïõ ðïéçôÞ öáíåñþíåé ôï ðïßçìá;
ÁðÜíôçóç:
Åßíáé öáíåñü üôé ôï áßóèçìá ôçò ôáðåßíùóçò êõñéáñ÷ïýóå óôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ,
üôáí áðïöÜóéóå íá öýãåé áðü ôçí ÁèÞíá ôç ìÝñá ôçò åèíéêÞò ãéïñôÞò. Áéóèáíüôáí
áçäßá êáé áðïóôñïöÞ ãéá üóá óõíÝâáéíáí ãýñù ôïõ, ìå ôá êïýöéá ëüãéá, ôïõò áíüç-
ôïõò ðáíçãõñéóìïýò êáé ôá Üäåéá ðõñïôå÷íÞìáôá. Ðçãáßíïíôáò óôï Óïýíéï Ýíéùóå íá
ãáëçíåýåé - êÜôé ôï ôïðßï, êÜôé ïé áñ÷áßåò êïëüíåò, ôï áðïôÝëåóìá Þôáí íá çñåìÞóåé
øõ÷éêÜ. ¼ìùò óýíôïìá ç êáôÜóôáóÞ ôïõ îáíáÜëëáîå, ôç ãáëÞíç äéáäÝ÷èçêå ç ïñãÞ,
êáèþò ïé èÜìíïé, ïé áóðÜëáèïé ôïõ Ýöåñáí óôï ìõáëü ôïí Áñäéáßï, ôïí áñ÷áßï ôý-
ñáííï. Ìéá åðéèõìßá áðüäïóçò äéêáéïóýíçò ðëçììýñéóå ôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ.
199
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 200
á. Ï ÓåöÝñçò óôï ðïéçôéêü ôïõ Ýñãï åðçñåÜóôçêå áðü ôï óõìâïëéóìü.
â. Ôï ðïßçìá ãñÜöôçêå óôçí ðåñßïäï ôç äéêôáôïñßáò.
ã. Óôï ðïßçìá äåí áíáöÝñåôáé ï Ôüðïò êáé ï ×ñüíïò.
ä. Äéáêñßíïõìå óôï ðïßçìá êÜðïéá óôïé÷åßá åëëçíéêüôçôáò.
å. Äåí õðÜñ÷åé óõíåéñìüò óôç óêÝøç ôïõ ÓåöÝñç.
Á Â
1. Ôï ðïßçìá áíáöÝñåôáé á. óõíåéñìéêÜ
2. Ï ÓåöÝñçò åêöñÜæåé ôçí áíôßèåóÞ ôïõ â. óôïí ôýñáííï Áñäéáßá.
3. Ôï åðéèýìéï ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé üôé ã. óôá ôõñáííéêÜ êáèåóôþôá.
4. Ãéá ôïí ðïéçôÞ ôýñáííïò ä. áñìüæåé óêëçñÞ ôéìùñßá
óôïõò ôõñÜííïõò.
5. Ï ðïéçôÞò ìåôáâáßíåé óôïí Áñäéáßï å. Þôáí ïé äéêôÜôïñåò.
Ï ÓåöÝñçò ìáò ðáñáðÝìðåé óå áðüóðáóìá ôïõ:
á. ÓùêñÜôç â. ÁñéóôïôÝëç
ã. Ðñùôáãüñá ä. ÐëÜôùíá
Ï ðïéçôÞò ðñïôåßíåé:
á. íá ëõðçèïýìå ôïõò äéêôÜôïñåò.
â. íá åëðßæïõìå üôé èá áëëÜîåé ç êáôÜóôáóç.
ã. íá ôéìùñçèïýí ïé äéêôÜôïñåò, üðùò óôçí áñ÷áéüôçôá ïé ôýñáííïé.
ä. íá õðïìÝíïõìå ôéò áäéêßåò.
ëçò Â.
Á Â
1. «ëéãïóôÜ ðñÜóéíá öýëëá» á. ìåôáöïñÜ.
2. «óêïõñéáóìÝíåò ðÝôñåò» â. ðñïóùðïðïßçóç.
3. «ïé áóðÜëáèïé äåß÷íïõí ôá âåëüíéá ôïõò» ã. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
4. «ï Þ÷ïò áðü ôéò ÷ïñäÝò ôçò «Üñðáò» ä. åðßèåôï.
5. «âåëüíéá áíôß áãêÜèéá» å. ìåôáöïñÜ.
200
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 201
O ÂÁÓÉËÉÁÓ ÔÇÓ ÁÓÉÍÇÓ

Ç æùÞ ôïõ
Ï Ã. ÓåöÝñçò (öéëïëïãéêü øåõäþíõìï ôïõ Ã. ÓåöåñéÜäç) ãåííÞèçêå óôçí Óìýñ-
íç ôï 1900. ÐáôÝñáò ôïõ Þôáí ï äéáêåêñéìÝíïò íïìéêüò ÓôÝëéïò ÓåöåñéÜäçò, êáèç-
ãçôÞò ôïõ Äéåèíïýò Äéêáßïõ óôç ÍïìéêÞ Ó÷ïëÞ Áèçíþí, óýìâïõëüò åðéêñáôåßáò êáé
áêáäçìáúêüò.
Óå çëéêßá 14 åôþí ï ÓåöÝñçò êáé ç ïéêïãÝíåéÜ ôïõ åãêáôáóôÜèçêáí óôçí ÁèÞíá.
ÔÝóóåñá ÷ñüíéá áñãüôåñá ï ðïéçôÞò ðÞãå óôï Ðáñßóé ãéá íá óðïõäÜóåé íïìéêÜ êáé Ý-
ìåéíå åêåß ùò ôï 1924. Ëßãá ÷ñüíéá áñãüôåñá ìåôÜ ôçí åðéóôñïöÞ ôïõ ìðÞêå óôï äé-
ðëùìáôéêü êëÜäï êáé Ýëáâå äéÜöïñåò õðåýèõíåò èÝóåéò óå åëëçíéêÜ ðñïîåíåßá êáé
ðñåóâåßåò: Ëïíäßíï, ÊïñõôóÜ, Ôßñáíá, ¢ãêõñá, Ëïíäßíï, Âçñõôü, Ëßâáíï, Óõñßá,
Éïñäáíßá ÉñÜê. ¸öôáóå ùò ôá ðéï õøçëÜ áîéþìáôá ôçò äéðëùìáôßáò, áðü ôçí ïðïßá á-
ðï÷þñçóå ôï 1962, ïðüôå êáé åãêáôÝëåéøå ïñéóôéêÜ ôçí ÁèÞíá.
Ôï 1960 áíáêçñý÷èçêå åðßôéìïò äéäÜêôùñ ôïõ ðáíåðéóôçìßïõ ôïõ Êáßìðñéôæ. Ôï
1964 ôùí ðáíåðéóôçìßùí Èåóóáëïíßêçò êáé Ïîöüñäçò, ôï 1967 åðßôéìïò åôáßñïò ôïõ
Éíóôéôïýôïõ ÁíùôÜôùí Óðïõäþí ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôïõ Ðñßíóôïí êáé ôïí Éïýëéï 1971
åðßôéìï ìÝëïò ôçò ÁìåñéêáíéêÞò Áêáäçìßáò ÃñáììÜôùí êáé Ôå÷íþí. ÐÝèáíå óôéò 20-
9-71. Ôçí êçäåßá ôïõ, ðïõ Ýãéíå óôéò 22 Óåðôåìâñßïõ ðáñáêïëïýèçóå ðïëýò êüóìïò
êáé éäßùò íÝïé, ðïõ óõãêéíçìÝíïé ôñáãïõäïýóáí ìåëïðïéçìÝíá ðïéÞìáôÜ ôïõ êáé ôï
êñçôéêü ôñáãïýäé «Ðüôå èá êÜíåé îáóôåñéÜ». Ôïí ðñïÝðåìøáí óôïí ôÜöï ôïõ ìå ÷åé-
ñïêñïôÞìáôá êáé ôïí åèíéêü ýìíï.
ÐïéÞìáôá Üñ÷éóå íá ãñÜöåé áðü ìáèçôÞò ãõìíáóßïõ óôç Óìýñíç. Ôï 1931 ãßíåôáé
ç ðñþôç åðßóçìç åìöÜíéóç ôïõ ðïéçôÞ óôá ãñÜììáôá ìå ôçí Ýêäïóç ôçò ðïéçôéêÞò ôïõ
óõëëïãÞò «ÓôñïöÞ». Êáé áðü ôüôå áêïëïýèçóáí ôá ôüóá ðïëëÜ Ýñãá ôïõ: «Ç ÓôÝñíá»
(1932), «Ìõèéóôüñçìá» (1935), «ÃõìíïðáéäéÜ» (1939), «ÔåôñÜäéï ÃõìíáóìÜôùí»
(Á1940), «Çìåñïëüãéï Êáôáóôñþìáôïò Á», «Çìåñïëüãéï Êáôáóôñþìáôïò» (Â-1944),
«Êß÷ëç» (1946), «Êýðñïõ, ïõ ì’ åèÝóðéóåí» (1955), «Ôñßá ÊñõöÜ ðïéÞìáôá» (1966).
201
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 202
¼ëï ôï Ýñãï ôïõ ìå ôïí ôßôëï «ÐïéÞìáôá» åßíáé óõãêåíôñùìÝíï óå Ýêäïóç ºêáñïò
ìå åðéìÝëåéá ôïõ êáèçãçôÞ Ã. Óáââßäç. ×ùñéóôü Ýñãï ìå ÜëëÜ ðïéÞìáôá åßíáé ç óõë-
ëïãÞ ÔåôñÜäéï ÃõìíáóìÜôùí Â.
Åêôüò áðü ôï ðñùôüôõðï ðïéçôéêü ôïõ Ýñãï ï Ã. ÓåöÝñçò áó÷ïëÞèçêå êáé ìå ìå-
ôáöñÜóåéò. ¸÷åé ìåôáöñÜóåé ôçí «¸ñçìç ×þñá êáé ÜëëÜ ðïéÞìáôá» êáé «Ôï Öïíéêü
óôçí åêêëçóßá» ôïõ Ô. ¸ëéïô, «Ôï ¢óìá ÁóìÜôùí», «Ôçí áðïêÜëõøç ôïõ ÉùÜííç», áñ-
÷áßïõò óõããñáöåßò, ðïéçôÝò êáé ðåæïãñÜöïõò.
Åðßóçò, Ý÷åé ãñÜøåé êáé ïñéóìÝíåò ðïëý åíäéáöÝñïõóåò êñéôéêÝò ìåëÝôåò (ãéá ôï
ÌáêñõãéÜííç, ôïí ÊÜëâï, ôïí ÊáâÜöç, ôïí «Åñùôüêñéôï» ôïõ ÊïñíÜñïõ) ðïõ õðÜñ-
÷ïõí óå äýï ôüìïõò ìå ôßôëï «ÄïêéìÝò». ¸ãñáøå åðßóçò Ýíá äïêßìéï «Ïé þñåò ôçò êõ-
ñßáò ¸ñóçò» êáé ôï áöÞãçìá «¸îé íý÷ôåò óôçí Áêñüðïëç».
Êõêëïöïñïýí åðßóçò: á) Ôï ðñïóùðéêü çìåñïëüãéï», ðïõ êñáôïýóå ï ÓåöÝñçò óå
üëç ôç æùÞ ôïõ. ¸÷ïõí åêäïèåß Þäç ðÝíôå ôüìïé ìå ôïí ôßôëï ÌÝñåò Á, Â, Ã, Ä, Å ðïõ
êáëýðôïõí ôçí ðåñßïäï 1925-1951. â) «Ôï ðïëéôéêü çìåñïëüãéï» ðïõ áíáöÝñåôáé óå ãå-
ãïíüôá ôçò ðïëéôéêÞò æùÞò. ã) «Ç áëëçëïãñáößá» ôïõ Ã. ÓåöÝñç ìå ôï Ã. ÈåïôïêÜ.
Ç ðñïóöïñÜ ôïõ Ã. ÓåöÝñç óôçí ðíåõìáôéêÞ æùÞ ôïõ ôüðïõ ìáò õðÞñîå ìïíáäé-
êÞ. ÁíáíÝùóå êáé âÜèõíå ôç íåïåëëçíéêÞ ðïßçóç, åíóùìáôþíïíôáò óôçí ðáñÜäïóç
ôç íÝá ðåßñá ôçò åõñùðáúêÞò ðïßçóçò. Áíß÷íåõóå ôçí ôñáãéêüôçôá ôçò áíèñþðéíçò ý-
ðáñîçò óå üëï ôï âÜèïò ôçò. ÖáíÝñùóå êáé óõíäýáóå ðçãÝò åëëçíéêüôçôáò áðü ôïí
¼ìçñï êáé ôïí Áéó÷ýëï ùò ôïí ÊïñíÜñï, ôï ÌáêñõãéÜííç êáé ôï Èåüöéëï. Ôï Ýñãï
ôïõ ÷áñáêôçñßæåôáé áðü óðÜíéá ðõêíüôçôá íïçìÜôùí êáé ëåðôüôçôá óõãêéíÞóåùí êáé
ãé’ áõôü áðáéôåß äåêôéêü êáé êáëëéåñãçìÝíï áíáãíþóôç. Ï ôñüðïò ìå ôïí ïðïßï óõí-
èÝôåé ëõñéêÜ êáé åðéêÜ óôïé÷åßá ìáò èõìßæåé ôçí áðëüôçôá ôïõ êëáóéêéóìïý. Ìïõóéêüò,
áöçãçìáôéêüò Þ ìå Þñåìï êáé ÷áìçëü ôüíï, ï óôß÷ïò ôïõ äéáôçñåßôáé óõíÞèùò óôá ü-
ñéá ôçò äùñéêÞò áîéïðñÝðåéáò.
Ôï 1963 ôéìÞèçêå ìå ôï áíþôåñï âñáâåßï ãéá ôçí ðíåõìáôéêÞ ôïõ ðñïóöïñÜ: ôï
âñáâåßï Íüìðåë Ëïãïôå÷íßáò. Ôï 1967, ìå ôçí åðéêñÜôçóç ôçò óôõãíÞò äéêôáôïñßáò,
ï ÓåöÝñçò, Üíèñùðïò ìå ãíÞóéá äçìïêñáôéêÜ êáé öéëåëåýèåñá áéóèÞìáôá, äåí Þôáí
äõíáôü íá ìåßíåé áðáèÞò. ¸ôóé, óôéò 29 Ìáñôßïõ 1969 êÜíåé ôç ãíùóôÞ äÞëùóç ìå ôçí
ïðïßá êáôáããÝëëåé óå üëï ôïí êüóìï ôç äéêôáôïñßá ôùí óõíôáãìáôáñ÷þí. «Åßíáé» ëÝåé
«ìéá êáôÜóôáóç õðï÷ñåùôéêÞò íÜñêçò, üðïõ üóåò ðíåõìáôéêÝò áîßåò êáôïñèþóáìå íá
êñáôÞóïõìå æùíôáíÝò, ìå ðüíïõò êáé ìå êüðïõò, ðÜíå êáé áõôÝò íá êáôáðïíôéóôïýí
ìÝóá óôá åëþäç óôåêÜìåíá íåñÜ.» Ï ÓåöÝñçò äåí ðñüöôáóå íá äåé ôçí ðáôñßäá ôïõ
íá âãáßíåé áðü ôç íÜñêç ç êçäåßá ôïõ ôïí ÓåðôÝìâñç ôïõ 1971, Ýãéíå ìéá áíôéäéêôá-
ôïñéêÞ äéáìáñôõñßá.
202
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 203

Ôï ðïßçìá åßíáé ôï ôåëåõôáßï ôçò óõëëïãÞò «Çìåñïëüãéï Êáôáóôñþìáôïò Á» ðïõ
ãñÜöôçêå óôçí ðåñßïäï 1938-1940. Ðñùôïäçìïóéåýôçêå óôá «ÍÝá ÃñÜììáôá» ôïí É-
ïýëéï ôïõ ’40. Ï ôßôëïò êáé ôï èÝìá ôïõ Ý÷ïõí áöåôçñßá ôïõ ôç óýíôïìç ìíåßá ôçò Á-
óßíçò óå Ýíá óôß÷ï ôçò ÉëéÜäáò (Â 56ï). Äýï ÷ñüíéá ÷ñåéÜóôçêáí óôïí ðïéçôÞ ãéá íá
ìåôïõóéþóåé áéóèçôéêÜ ôçí éäéáßôåñç åìðåéñßá ôïõ áðü ôçí áíÜãíùóç ôïõ ïìçñéêïý
êåéìÝíïõ êáé ôçí åðßóêåøç óôçí áñãïëéêÞ ðüëç Áóßíç. Ç ôåëéêÞ ãñáöÞ ðñáãìáôï-
ðïéÞèçêå ìÝóá óå ìéá íý÷ôá.
Ôï ðïßçìá åßíáé ëõñéêü-óõìâïëéêü êáé Ý÷åé öéëïóïöéêü ðåñéå÷üìåíï.
Ôï ðïßçìá áñ÷ßæåé ìå ìßá ðåñéÞãçóç óôï ÷þñï ãýñù êáé ìÝóá óôï áíÜêôïñï ôçò Á-
óßíçò ç ðåñéÞãçóç îåêéíÜåé áðü ôï ìÝñïò ôïõ ßóêéïõ, áðü ôç ìåñéÜ üðïõ ôï êÜóôñï ìïé-
Üæåé ìå ðñïÝêôáóç ôïõ öõóéêïý ôïðßïõ. Ç èÜëáóóá åêåß åßíáé ðñÜóéíç, êñõììÝíç áðü
ôï öùò êáé äßíåé óôïí ðïéçôÞ ôçí áßóèçóç ðùò âïõëéÜæåé ó’ áõôÞí üðùò óôï ÷ñüíï -÷ù-
ñßò íá êÜíåé ÷Üóìáôá. Óå áõôü ôï ìÝñïò ôïõ âñÜ÷ïõ ïé ó÷éóìÝò êáôåâáßíïõí ÷áìçëÜ óáí
óôñéììÝíá êëÞìáôá êáé öáíôÜæïõí ðéï æùçñÜ áðü ôï áíôéöÝããéóìá ôïõ íåñïý.
Áðü ôï ìÝñïò ôïõ Þëéïõ ï ãéáëüò åßíáé ìáêñýò êáé ôï öùò äõíáôü, äßíïíôáò óôá å-
ñåéðùìÝíá ôåß÷ç êÜôé áðü ôçí áëëïôéíÞ ôïõò ëáìðñüôçôá. Ç åñçìéÜ âáóéëåýåé ðáíôïý:
êáíÝíá æùíôáíü ðëÜóìá äå öáßíåôáé êáé ôá áãñéïðåñßóôåñá Ý÷ïõí öýãåé. ¢öáíôïò åß-
íáé êé ï âáóéëéÜò ôçò Áóßíçò, ðïõ ôïí øÜ÷íåé ï ðïéçôÞò äýï ÷ñüíéá ôþñá ìüíï ìéá ëÝ-
îç áíáöÝñåé ï ¼ìçñïò óôçí ÉëéÜäá êáé õðÜñ÷åé êáé ìéá (öáíôáóôéêÞ) åéêüíá ìáò äß-
íåé ç åíôÜöéá ÷ñõóÞ ðñïóùðßäá ðïõ âñÝèçêå óôéò áíáóêáöÝò. ¸ôóé ï âáóéëéÜò ôçò Á-
óßíçò Ýìåéíå áèÝáôïò, ìéá áßóèçóç ôïõ êåíïý, áëëÜ ðáíôïý ìå ôç öáíôáóßá ôïõ ðïéç-
ôÞ. ÐÝñáóå ç æùÞ ôïõ ìÝóá óôï ÷ñüíï, óõíïäåõüìåíïò áðü êÜðïéï öåõãáëÝï Þ÷ï, ìá
äåí Üöçóå êáíÝíá ß÷íïò üëç ôïõ ôç æùÞ, ðáéäéÜ, üíåéñá, óêÝøåéò, ðñÜîåéò, áöáíé-
óìÝíá óôï ÷ñüíï, ëåò êáé äåí õðÞñîáí ðïôÝ.
Îåêéíþíôáò ëïéðüí áðü áõôÞ ôç óêÝøç êáé ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôçí åéêüíá ôçò ðñïóù-
ðßäáò ðïõ óêåðÜæåé áíÜãëõöá ü,ôé õðÞñ÷å ðáëéÜ, ï ðïéçôÞò ãëéóôñÜ óôï äéêü ôïõ ðáñüí
ðßóù áðü ôï ðñïóùðåßï ôçò ýðáñîÞò ìáò, ðßóù áðü áõôü ðïõ óõíáíôÜåé ï Þëéïò, õðÜñ-
÷åé Ýíá êåíü, ìéá áßóèçóç öõãÞò êáé áðïõóßáò åßíáé áõôïß ðïõ Üããéîáí ôç æùÞ ìáò, áë-
ëÜ Ýöõãáí êáé ðïõ ôïõò ðåñéöÝñïìå ÷ùñßò åëðßäá íá ôïõò îáíáâñïýìå· ôï ðïõëß ðïõ
203
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 204
ðÝôáîå, ç ãõíáßêá ðïõ Ýöõãå, ç øõ÷Þ ðïõ ãýñåøå ôïí êÜôù êüóìï.
Êáé êïéôÜæïíôáò ï ðïéçôÞò ôá åñåßðéá ôçò æùÞò, áíáñùôéÝôáé áí ó’ áõôü ôï ÷þñï üðïõ
óõíáíôéïýíôáé ïé äõíÜìåéò ôçò öèïñÜò (ó’ áõôü ôï áíÜêôïñï, ðÜíù óå ôïýôç ôç ãç) õ-
ðÜñ÷åé ìÝóá ìáò êÜôé áðü ôçí ïõóßá åêåßíùí ðïõ êÜðïôå áãáðÞóáìå Þ äåí áðïìÝíåé ðá-
ñÜ ìüíï ç íïóôáëãßá ôçò õëéêüôçôÜò ôïõò êé áí åßíáé Ýôóé ôüôå êáé ïé æùíôáíïß åßíáé ïõ-
óéáóôéêÜ áíõðüóðáóôïé, áðïãõìíùìÝíïé áðü ôçí ïõóßá üóùí áãÜðçóáí êáé äß÷ùò ôçí
êáèïñéóôéêÞ ðáñïõóßá ôïõò óôç æùÞ üóùí ôïõò áãáðïýí. Ëõãßæïõí ìüíï áðü ôï Ü÷ñç-
óôï âÜñïò ôçò êáèçìåñéíüôçôáò, âõèéóìÝíïé óå âáèéÜ áðåëðéóßá.
ÌÝóá ó’ áõôÞí ôçí áôìüóöáéñá ôïõ êåíïý êé ï ðïéçôÞò åßíáé êé áõôüò Ýíá êåíü, áäýíá-
ìïò íá ìåôáäþóåé ôçí ïõóßá ôïõ óôïõò Üëëïõò êáé áíßêáíïò íá äå÷ôåß ôç äéêÞ ôïõò.
ÌÝóá üìùò ó’ áõôü ôï èëéâåñü êëßìá ðñïâÜëëåé ï Þëéïò åêôõöëùôéêÜ ìå ôçí ôåñÜ-
óôéá öùôåéíÞ ôïõ áóðßäá, ðïëåìþíôáò ôá óêïôÜäéá ç íõ÷ôåñßäá ðåôÜãåôáé ôñïìáãìÝíç á-
ðü ôá âÜèç ôçò óðçëéÜò, óõìðëçñþíïíôáò óôï áíôéèåôéêü æåýãïò ôï óêïôÜäé êáé ôç äéÜ-
ëõóç ðïõ áíôéôßèåôáé óôï öùò. Êáé ï ðïéçôÞò äéåñùôÜôáé· ìÞðùò åßíáé áõôÞ ç øõ÷Þ ôïõ
âáóéëéÜ ôçò Áóßíçò, ðïõ ôüóï ìÜôáéá ôïí áíáæçôÜìå óôá åñåßðéá áõôÞò ôçò áêñüðïëçò;
1. Ôï êÜóôñï: åííïåß ôá åñåßðéá ôïõ êÜóôñïõ ôçò áñ÷. Áóßíçò, ðïõ âñßóêåôáé óôçí
Áñãïëßäá êïíôÜ óôï Íáýðëéï.
2. Ôï óôÞèïò óêïôùìÝíïõ ðáãïíéïý: ç õðïëáíèÜíïõóá ðáñïìïßùóç áíáöÝñåôáé
óôï ðñÜóéíï ÷ñþìá êáé ôá ðåñßåñãá ó÷Þìáôá.
3. ïé öëÝâåò ôïõ âñÜ÷ïõ: ïé ó÷éóìÝò ôùí ðåôñùìÜôùí êÜôù áðü ôç äéÜâñùóç.
4. óôñéììÝíá êëÞìáôá: ôï ó÷Þìá ôùí öëåâþí Þôáí, üðùò ïé êëçìáôáñéÝò ðïõ åßíáé
óôñéöôïß ïé êïñìïß ôïõò.
5. ëßêíéóìá: áñãü ðáëéíäñïìéêü êïýíçìá.
6. ôï öùò ôñßâïíôáò äéáìáíôéêÜ óôá ìåãÜëá ôåß÷ç: ç öñÜóç áðïäßäåé ôç äýíáìç
ôïõ çëéáêïý öùôüò, ðïõ ÷ôõðÜ ìå äýíáìç êáé áíôáíáêëÜ ðÜíù óôá ðñÜãìáôá.
7. ðïõ ôïí ãõñåýïõìå äõï ÷ñüíéá ôþñá: ð åðåîåñãáóßá ôïõ õëéêïý ãéá ôç óõã-
ãñáöÞ ôïõ ðïéÞìáôïò Ýãéíå óôç äéåôßá 1938-40.
8. ìüíï ìéá ëÝîç óôçí ÉëéÜäá êáé åêåßíç áâÝâáéç: ï ¼ìçñïò áíáöÝñåé ìüíï ìéá
ó÷åôéêÞ ëÝîç óôçí ÉëéÜäá, óôïí êáôÜëïãï ôùí ðëïßùí, ôïõ ïðïßïõ üìùò áìöé-
óâçôåßôáé ç ãíçóéüôçôá.
9. åíôÜöéá ÷ñõóÞ ðñïóùðßäá: ðñüêåéôáé ãéá ôç ÷ñõóÞ ìõêçíáúêÞ ðñïóùðßäá ðïõ
âñÝèçêå óå ôÜöï ôçò ðåñéï÷Þò êáôÜ ôéò áíáóêáöÝò ôùí Óïõçäþí áñ÷áéïëüãùí
ôï 1922.
204
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 205
10. Ýíá êåíü êÜôù áðü ôçí ðñïóùðßäá: ôï êåíü ðïõ Üöçóå ï ÷ñüíïò. Ìå ôï óõì-
âïëéóìü åìöáíÞò ãßíåôáé ç áßóèçóç ôçò áðïõóßáò.
11. Áóßíçí ôå... Áóßíçí ôå...: óôï Â 560, óôïí êáôÜëïãï ôùí ðëïßùí ðïõ ðÞñáí ìÝñïò
óôçí ôñùéêÞ åêóôñáôåßá, ï¼ìçñïò áíáöÝñåé: «Åñìéüíçí Áóßíçí ôå âáèýí êáôÜ
êüëðïí å÷ïýóáò» (= ôçí Åñìéüíç, êáé ôçí Áóßíç ðïõ âñßóêïíôáé óôï âáèý êüëðï).
12. ôá ðáéäéÜ ôïõ áãÜëìáôá: óõìâïëéóìüò ôçò áêéíçóßáò êáé ôïõ èÜíÜôïõ. Ç ëÝîç «Ü-
ãáëìá» ÷ñçóéìïðïéåßôáé óõ÷íÜ óôçí ðïßçóÞ ôïõ ùò óýìâïëï ôçò ìåôÜâáóçò óôïí
Üëëï êüóìï, ôçò áíõðáñîßáò ôçò äéáêïðÞò ôçò óõíÝ÷åéáò ôçò æùÞò.
13. âüóôñõ÷ïé: ïé ìðïýêëåò.
14. óêÞíùìá æùÞò: ôï ëåßøáíï, ôï áðïìåéíÜñé ôçò æùÞò.
15. ôá óêõëüäïíôá ôïõ êáëïêáéñéïý: ôá «êõíéêÜ êáýìáôá». Óýìöùíá ìå ðáëáéü-
ôåñç áíôßëçøç ï áóôåñéóìüò ôïõ Êõíüò ðñïêáëåß êýìáôá êáýóùíá ôï êáëïêáß-
ñé (êõíéêÜ êáýìáôá). Ç öñÜóç åäþ åííïåß ôç ãõíáßêá ðïõ Ýöõãå ôï êáëïêáßñé.
16. ð øõ÷Þ ðïõ ãýñåøå ôóéñßæïíôáò ôïí êÜôù êüóìï: öñÜóç ðáñìÝíç áðü ôïí ¼-
ìçñï. Óôçí Ïäýóóåéá (ù 1-9) ï ÅñìÞò ìåôÜ ôï èÜíáôï ôùí ìíçóôÞñùí ïäçãïýóå
ôéò øõ÷Ýò ôïõò óôïí ¢äç êáé áõôÝò ôïí áêïëïõèïýóáí ìå ôóéñé÷ôÜ.
17. áêìÝò, áé÷ìÝò, êïßëá, êáìðýëåò: ó÷Þìáôá ðïõ Ý÷ïõí ôá åñåßðéá.
18. ç êßíçóç ôïõ ðñïóþðïõ, ôï ó÷Þìá ôçò óôïñãÞò: óôïé÷åßá ôçò áíèñþðéíçò õ-
ðüóôáóçò áõôþí ðïõ êÜðïôå áãáðÞóáìå êáé ðïõ óéãÜ-óéãÜ ëçóìïíÞóáìå.
19. ç íïóôáëãßá ôïõ âÜñïõò ìéáò ýðáñîçò æùíôáíÞò: áðü ôïõò áíèñþðïõò ìå
ôïõò ïðïßïõò óõíäåèÞêáìå äåí áðïìÝíåé ðáñÜ ç íïóôáëãßá ôçò õëéêüôçôÜò ôïõò.
20. áíõðüóôáôïé: ÷ùñßò ïíôüôçôá, ÷ùñßò ýðáñîç.
21. éôéÜ: ðñüêåéôáé ãéá ôï ãíùóôü äÝíôñï «éôéÜ êëáßïõóá», ðïõ óôçí ðïßçóç ëåéôïõñ-
ãåß ùò óýìâïëï ôïõ ðÝíèïõò.
Ôï íüçìá ôùí óôß÷ùí åßíáé üôé êáé ïé Üíèñùðïé ôïõ ðáñüíôïò ðáñáìÝíïõí ïõóéá-
óôéêÜ áíõðüóôáôïé, ç õëéêüôçôÜ ôïõò ëéãïóôåýåé ïëïÝíá, åßíáé Ýíá âÜñïò ìïíÜ÷á ðïõ
ãÝñíåé ðáèçôéêÜ êáé áðåëðéóìÝíá, ðáãéäåõìÝíïé óå ìéá áíüçôç êáé âñüìéêç êáèçìå-
ñéíüôçôá, êáôáäéêáóìÝíïé óå ìéá óðáñáêôéêÞ åðßãíùóç ìïíáîéÜò.
22. Ï ðïéçôÞò Ýíá êåíü: ï ðïéçôÞò ìå èëßøç äéáðéóôþíåé üôé ôåëéêÜ ðáñáìÝíïõìå á-
ìåôÜäïôïé, óôïõò Üëëïõò ìÝíåé áðü ìáò ìüíï ç áßóèçóç ôïõ êåíïý ôçò áðïõóßáò.
23. Ýíá óçìåßï óêïôåéíü ðïõ ôáîéäåýåé óáí ôï øÜñé: ç áßóèçóç ôïõ êåíïý ðïõ õ-
ðïâüóêåé, ôïõ öåõãáëÝïõ ðïõ ôï íéþèåéò., áëëÜ äå ãßíåôáé íá ôï áããßîåéò.
24. áóðéäïöüñïò ï Þëéïò áíÝâáéíå ðïëåìþíôáò: óôïé÷åßï æùÞò, ðïõ äõíáìþíåé
çèéêÜ ãéá íá áíôéìåôùðßóïõìå ôçí êáèçìåñéíÞ ðñáãìáôéêüôçôá öùôåéíü êáé ðá-
ñÞãïñï óçìÜäé.
205
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 206
25. íõ÷ôåñßäá ôñïìáãìÝíç: ç ðñïçãïýìåíç áéóéüäïîç åéêüíá åßíáé ðáñïäéêÞ, ãéá-

ôß ï ðïéçôÞò ìå áõôÞ ôçò ôñïìáãìÝíçò íõ÷ôåñßäáò (ìáò èõìßæåé ôï óô. 37) îáíá-
ãõñßæåé óôïõò ðÝíèéìïõò óôï÷áóìïýò ôïõ êáé èá áêïõóôåß îáíÜ ï ãíþñéìïò ðéá
24. Þ÷ïò ôçò áðïõóßáò: «Áóßíçí ôå... Áóßíçí ôå...».
Ðåñéçãïýìåíïò ï ðïéçôÞò ôï ÷þñï ôïõ áíáêôüñïõ ôçò Áóßíçò êáé áíáæçôþíôáò ß-

÷íç ôçò ðáñïõóßáò ôïõ âáóéëÝá, èá äéáðéóôþóåé ôï êåíü Ýíá êåíü ðïõ åðåêôåßíåôáé á-
ðü ôçí ðåñßðôùóç ôïõ âáóéëéÜ óôçí áíèñþðéíç æùÞ ãåíéêÜ, üðïõ åßíáé åíôïíüôáôç ç
áßóèçóç ôçò áðïõóßáò, ôçò Ýëëåéøçò ðñïóþðùí êáé êáôáóôÜóåùí ðïõ ìáò Üããéîáí êáé
ìåôÜ ÷Üèçêáí.

Ôï ðïßçìá ÷ùñßæåôáé óå ðÝíôå åíüôçôåò, üóåò åßíáé êáé ïé óôñïöÝò ôïõ:
1ç åíüôçôá: (óô. 1-9): ÐåñéãñáöÞ ôïõ ÷þñïõ áðü ôç ìåñéÜ ôïõ ßóêéïõ.
2ç åíüôçôá: (óô. 10-26): ÐñïóðÝëáóç óôï êÜóôñï áðü ôï ìÝñïò ôïõ Þëéïõ êáé äéáðß-
óôùóç ôçò ðëÞñïõò áðïõóßáò ôïõ âáóéëéÜ ìÝóá óôï åñåéðùìÝíï áíÜêôïñï.
3ç åíüôçôá: (óô. 27-39): ÌåôÜâáóç óôç äéêÞ ìïõ ýðáñîç êáé äéáðßóôùóç êáé åêåß ôïõ
êåíïý ðïõ áöÞíïõí ôá ðñüóùðá ðïõ ÷Üèçêáí.
4ç åíüôçôá: (óô. 41-54): Êïñýöùóç ôïõ íïÞìáôïò ìå ôç äñáìáôéêÞ åðéóÞìáíóç ôçò
ìïíáîéÜò ôçò áíèñþðéíçò ýðáñîçò, ðïõ âáóáíßæåôáé áðü ôçí Ýíôïíç íïóôáëãßá
áõôþí ðïõ óçìÜäåøáí ôç æùÞ ìáò êáé ýóôåñá Ýöõãáí.
5ç åíüôçôá: (óô. 55-61): Ç êáôáëõôéêÞ ðáñïõóßá ôïõ Þëéïõ áíôéìÜ÷åôáé ðÜíôá ôçí åéêü-
íá ôçò öèïñÜò êáé ôçò äéÜëõóçò, ðïõ óõìâïëßæåé ç ôñïìáãìÝíç íõ÷ôåñßäá.
1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ðëïýóéá, óôñùôÞ êáé æùíôáíÞ äçìïôéêÞ, ÷ù-
ñßò êáìßá äõóêïëßá, ìå ëÝîåéò êïéíÝò ìå éäéáßôåñï êÜèå öïñÜ íïçìáôéêü âÜñïò.
2. ¾öïò: Ôï ýöïò ëõñéêü, æùçñü, áõèüñìçôï. ÐáñïõóéÜæåé üìùò ðïëëÜ êåíÜ óôï
íüçìá, ðïõ ãéá ôçí êáëýôåñç êáôáíüçóç ðñÝðåé íá ôá óõìðëçñþóåé ï áíáãíþ-
óôçò. Ìéá Üëëç äõóêïëßá ðñïóèÝôåé ç ýðáñîç ðïëëþí äéáóêåëéóìþí, ôï óõ÷íü
êüøéìï ôïõ óôß÷ïõ, ðïõ ðñïêáëåß êÜðïéá áññõèìßá.
206
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 207
á. Ðáñïìïéþóåéò: «ç èÜëáóóá... ôï óôÞèïò óêïôùìÝíïõ ðáãùíéïý», «ïé öëÝâåò ôïõ
âñÜ÷ïõ... óôñéììÝíá êëÞìáôá», «ìéá ëÝîç... ñéãìÝíç åäþ óáí ôçí åíôÜöéá ÷ñõóÞ
ðñïóùðßäá», «êïýöéï ìÝóá óôï öùò óáí ôï óôåãíü ðéèÜñé óôï óêáììÝíï ÷þìá»,
«Ýíá óçìåßï óêïôåéíü ðïõ ôáîéäåýåé óáí ôï øÜñé», «ï ôüðïò óáí ôï ìåãÜëï Ðëá-
ôáíüöõëëï», «óáí ôá êëùíÜñéá ôçò öñéêôÞò éôéÜò», «÷ôýðçóå ðÜíù óôï öùò óáí ôç
óáßôá ðÜíù óôï óêïõôÜñé».
â. ÌåôáöïñÝò: «ïé öëÝâåò ôïõ âñÜ÷ïõ», «ôï öùò ôñßâïíôáò äéáìáíôéêÜ», «ïé ðüèïé
ôïõ öôåñïõãßóìáôïò ðïõëéþí», «ï ÷åßìáññïò ôïõ Þëéïõ», «åéêüíá ìïñöÞò ðïõ
ìáñìÜñùóå ìå ôçí áðüöáóç ìéáò ðßêñáò ðáíôïôéíÞò».
ã. Åéêüíåò: ç åéêüíá ôçò ðñÜóéíçò èÜëáóóáò, ôùí ó÷çìÜôùí ôùí âñÜ÷ùí, ôïõ ìáêñý
ãéáëïý, ôùí ðëïßùí ìå ôá êïõðéÜ ôïõò (áêïõóôéêÞ åéêüíá).
ä. Åðßèåôá: ðñÜóéíç èÜëáóóá, ãõìíÜ ðïëýêëùíá êëÞìáôá, ìáêñýò ïëÜíïé÷ôïò ãéá-
ëüò, åíôÜöéá ÷ñõóÞ ðñïóùðßäá, êáìðýëá ÷åßëç, ìáëáìáôÝíéï óêÝðáóìá, áõãé-
íÞ ãáëÞíç, óýã÷ñïíç èëßøç áóðéäïöüñïò Þëéïò.
4. ÌïñöÞ: Ôï ðïßçìá Ý÷åé áóôáèÞ ìïñöÞ, åëåýèåñï óôß÷ï êáé áíÞêåé óôç ìïíôÝñíá
ðïßçóç.
1ç: Ôï ðïßçìá óôçñßæåôáé êõñßùò ðÜíù óôá áíôéèåôéêÜ æåýãç: öùò-óêéÜ, å-

ðéöÜíåéá-âÜèïò, ðáñüí-ðáñåëèüí, ðáñïõóßá-áðïõóßá. Íá âñåßôå ôá óýì-
âïëá êáé ôéò åéêüíåò ðïõ åêöñÜæïõí áõôÜ ôá æåýãç.
ÁðÜíôçóç:
¸íá áðü ôá êýñéá åêöñáóôéêÜ ìÝóá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ïé áíôéèÝóåéò, ðïõ äßíï-
íôáé ìå áíôéèåôéêÜ æåýãç:
á. Ôï áíôéèåôéêü æåýãïò öùò-óêéÜ äçëþíåôáé ìå ôá: áðü ôï ìÝñïò ôïõ Þëéïõ- áðü
ôï ìÝñïò ôïõ ßóêéïõ, äéáìáíôéêÜ -óôÞèïò óêïôùìÝíïõ ðáãùíéïý, ìáëáìáôÝíéï óêÝðá-
óìá Ýíá óçìåßï óêïôåéíü, ÷åßìáññïò ôïõ Þëéïõ- ç øõ÷Þ ðïõ ãýñåøå ôïí êÜôù êüóìï,
áóðéäïöüñïò ï Þëéïò- áðü ôï âÜèïò ôçò óðçëéÜò ìéá íõ÷ôåñßäá.
â. Ôï áíôéèåôéêü æåýãïò åðéöÜíåéá -âÜèïò äçëþíåôáé ìå ôï áíÜãëõöá óôï ìáëáìá-
ôÝíéï óêÝðáóìá ôçò ýðáñîÞò ìáò- Ýíá óçìåßï óêïôåéíü.
ã. Ôï áíôéèåôéêü æåýãïò ðáñüí -ðáñåëèüí äçëþíåôáé ìå ôá: êáíÝíá ðëÜóìá, æù-
íôáíü -êé ï âáóéëéÜò ëçóìïíçìÝíïò, ç óýã÷ñïíç èëßøç -ôá áñ÷áßá ìíçìåßá, ìÝíïõìå
áíõðüóôáôïé-ìáñìÜñùóå.
207
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 208
ä. Ôï áíôéèåôéêü æåýãïò ðáñïõóßá-áðïõóßá äçëþíåôáé ìå ôá: ôçí Üããéîåò, èõìÜóáé

ôïí Þ÷ï ôçò; - êïýöéï..., ðáíôïý ìáæß ìáò -Ýíá êåíü, êÜôù áð’ ôçí ðñïóùðßäá Ýíá êå-
íü, ç êßíçóç ôïõ ðñïóþðïõ - ç íïóôáëãßá ôïõ âÜñïõò.
2ç: Ï ðïéçôÞò îåêéíÜåé áðü ìéá åìðåéñßá ôùí áéóèÞóåùí (ðåñéÞãçóç óôï êÜ-
óôñï ôçò Áóßíçò) êáé öôÜíåé óå ìéá ðíåõìáôéêÞ åìðåéñßá: ï ðïéçôÞò Ýíá
êåíü (óô. 54).Íá ðáñáêïëïõèÞóåôå ôçí ðïñåßá ôùí óõíåéñìþí ðïõ ôïí ï-
äçãïýí ó’ áõôÞ ôç äéáðßóôùóç.
ÁðÜíôçóç:
Ðáñáôçñþíôáò ï ðïéçôÞò ôá åñåßðéá ôïõ áñ÷. êÜóôñïõ, ôç ÷ñõóÞ ðñïóùðßäá äéáðé-
óôþíåé ôçí áíõðáñîßá ôïõ ðñïóþðïõ, ôï êåíü. Ðñï÷ùñåß óôç óõíÝ÷åéá êáé óôá ðñüóù-
ðá ôùí áíèñþðùí, üðïõ ðßóù áðü ôéò ìïñöÝò êñýâïíôáé ìíÞìåò áðïõóßáò. Êáé áíá-
ñùôéÝôáé: ôé áðïìÝíåé áðü ôïõò áíèñþðïõò ìå ôïõò ïðïßïõò óõíäåèÞêáìå; ðïéá èÝóç Ý-
÷ïõí ìÝóá ìáò; Ôçí áðÜíôçóç ôç äßíåé ìüíïò ôïõ· ç íïóôáëãßá ôçò ýðáñîÞò ôïõò, äçë.
ç áßóèçóç ôïõ êåíïý. Ç áðÜíôçóç áõôÞ ôïí ïäçãåß óôç óêÝøç· êáé ï ðïéçôÞò Ýíá êåíü,
÷ùñßò íá áðïôåëåß åîáßñåóç óôï ñåýìá ôçò öèïñÜò.
3ç: Ðïéï åßíáé ôï êõñßáñ÷ï áßóèçìá ìÝóá óôï ðïßçìá; Ðïéïé óôß÷ïé ôá åê-
öñÜæïõí ðéï ñçôÜ êáé ðéï Ýíôïíá;
ÁðÜíôçóç:
Êõñßáñ÷ï áßóèçìá óôï ðïßçìá åßíáé áõôü ôïõ êåíïý, ôçò áðïõóßáò ôçò óõíáêü-
ëïõèçò áðüãíùóçò êáé èëßøçò. Åíäåéêôéêïß åßíáé ïé óôß÷ïé: «Ìüíï ìéá ëÝîç áâÝâáéç»,
«Ï âáóéëéÜò ôçò Áóßíçò Ýíá êåíü êÜôù áðü ôçí ðñïóùðßäá», «Êáé ôá ðáéäéÜ ôïõ... Ü-
öáíôï ëéìÜíé», «¸íá êåíü ðáíôïý ìáæß ìáò», «ç íïóôáëãßá ôïõ âÜñïõò... ëõãßæïíôáò»,
«ï ðïéçôÞò Ýíá êåíü».
4ç: Ðþò åñìçíåýåôáé ôçí åéêüíá ôùí óôß÷ùí 55-58;
ÁðÜíôçóç:
Ç íõ÷ôåñßäá-óýìâïëï ôçò óêéÜò, ôïõ êÜôù êüóìïõ- ðåôÜãåôáé ðÜíù óôçí áóðßäá
ôïõ Þëéïõ, üðùò áêñéâþò ïé áíáìíÞóåéò áõôþí ðïõ ÷Üèçêáí ãéá ìáò ïñìïýí îáöíéêÜ
áðü ôá âÜèç ôïõò óôçí åðéöÜíåéá, êÜíïíôáò Ýíôïíç ôçí áßóèçóç ôïõ êåíïý êáé ôçò á-
ðïõóßáò.
208
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 209
á. Ï ÓåöÝñçò ÷ñçóéìïðïéåß ôï â´ ðëçèõíôéêü ðñüóùðï.
â. Ç Áóßíç âñßóêåôáé óôçí Áñãïëßäá.
ã. Åßíáé Ýíôïíï ôï áßóèçìá ôïõ êåíïý óôï ðïßçìá.
ä. Ï ¼ìçñïò õìíåß ôçí Áóßíç óôçí ÉëéÜäá.
å. Ï ÓåöÝñçò ãñÜöåé ôï ðïßçìá ÷ùñßò íá åðçñåÜæåôáé áðü êáíÝíáí.
Á Â
1. Ôï ðïßçìá ðåñéÝ÷åôáé óôç óõëëïãÞ á. åßíáé ïìçñéêÞ ðüëç.
2. Ï ðïéçôÞò ðáñáôçñåß ôçí Áóßíç â. óõìâïëßæåé ôç íåêñÞ øõ÷Þ.
3. Åßíáé ðïëý óçìáíôéêü ãéá ôïí ÓåöÝñç ã. ìÝóá áðü ôï êáñÜâé.
4. Ç Áóßíç ä. Çìåñïëüãéï Êáôáóôñþìáôïò Á´
5. Êáé óôïí ¼ìçñï ç íõ÷ôåñßäá å. ç ÷ñÞóç ôïõ á’ ðëçèõíôéêïý.
Ï ÓåöÝñçò óôçñßæåôáé ðïëý óôçí:
á. áíôßèåóç â. ïìïéïêáôáëçîßá
ã. ðáñïìïßùóç ä. ìåôáöïñÜ
Ç Áóßíç áíáöÝñåôáé êáé:
á. óôïí ÊáâÜöç â. óôçí ÉëéÜäá
ã. óôçí Ïäýóóåéá ä. óôï «¢îéïí åóôß»
ëçò Â.
Á Â
1. «óáí ôï øÜñé» á. áíôßèåóç
2. êïýöéïò Þ÷ïò ôçò ðñïóùðßäáò â. ìåôáöïñÜ
3. «ï ÷åßìáññïò ôïõ Þëéïõ» ã. ìåôùíõìßá
4. «áñ÷áßá ìíçìåßá - óýã÷ñïíç èëßøç» ä. ðáñïìïßùóç
5. «ôá óêõëüäïíôá ôïõ êáëïêáéñéïý» å. óõíåêäï÷Þ
209
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 210
ÔÅËÅÕÔÁÉÏÓ ÓÔÁÈÌÏÓ

Ôï ðïßçìá åßíáé ôï ôåëåõôáßï ôçò óõëëïãÞ «Çìåñïëüãéï Êáôáóôñþìáôïò Â êáé ãñÜöôç-
êå ôïí Ïêôþâñç ôïõ 1944 óôçí Cáíá dei Tirreni, ëéìÜíé ôçò Í. Éôáëßáò êïíôÜ óôï Óá-
ôÝñíï ôçò Êáìðáíßáò. Åêåß Ýìåéíå ï ÓåöÝñçò ìáæß ìå ôçí êõâÝñíçóç êáé ôá êëéìÜêéá
äéáöüñùí õðçñåóéþí ðïõ ôçí áêïëïõèïýóáí áðü ôéò 27 Óåðôåìâñßïõ ùò ôéò 17 Ïêôù-
âñßïõ 1944, ðåñéìÝíïíôáò ôï ôáîßäé ôçò åðéóôñïöÞò óôçí ÅëëÜäá ìåôÜ ôçí áðï÷þñçóç
ôùí Ãåñìáíþí. Ôï ðïßçìá ðñùôïäçìïóéåýôçêå óôï «ÔåôñÜäéï» ôï ÌÜñôéï ôïõ 1947.
Ï ðïéçôÞò, ðïõ ó’ üëï ôï äéÜóôçìá ôçò êáôï÷Þò Ýëåéðå áðü ôçí ÅëëÜäá, ôþñá âñß-
óêåôáé óå Ýíá ëéìÜíé ôçò Í. Éôáëßáò ðïõ áðïôåëåß ôïí ôåëåõôáßï óôáèìü ðñéí áðü ôçí å-
ðéóôñïöÞ ôïõ óôçí áðåëåýèåñç ðéá ÷þñá. ÁõôÞ áêñéâþò ôçí þñá, ðïõ Üíåñãïò ðåñé-
ìÝíåé ôï ðëïßï, åêèÝôåé ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôïõ áðü ôïí ðüëåìï, ôçí êáôï÷Þ êáé ôéò ðåñé-
ðÝôåéåò ôçò ÅëëÜäáò, êÜíåé Ýíáí áðïëïãéóìü ãéá üóá Ý÷ïõí ðéá ðåñÜóåé êáé áôåíßæåé
ãåìÜôïò áíçóõ÷ßá ôéò çìÝñåò ðïõ Ýñ÷ïíôáé.
ÌÝóá ëïéðüí óôç öåããáñüëïõóôç öèéíïðùñéíÞ íý÷ôá óêÝðôåôáé üôé äåí åßíáé ðïë-
ëÝò ïé ôÝôïéåò íý÷ôåò ðïõ ôïõ Üñåóáí. Ïé áíáìíÞóåéò ôïõ åßíáé ðïéêßëåò, áíÜëïãá, ìå
ôá ìÝñç ðïõ Ýæçóå ôÝôïéåò âñáäéÝò. Ôï ôåëåõôáßï âñÜäõ, ó’ áõôü åäþ ôï ôõññçíéêü ëé-
ìÜíé, ôï öùò ôïõ öåããáñéïý ðëçììõñßæåé ôá ðÜíôá, êáèþò ðëçóéÜæåé ç þñá ôïõ ãõñé-
óìïý. Ôçí þñá áõôÞ ôç âëÝðåé ï ðïéçôÞò óáí þñá ðëçñùìÞò åíüò ðáëéïý ÷ñÝïõò, õ-
ðïäçëþíïíôáò ôéò ïéêïíïìéêÝò óêïðéìüôçôåò ðïõ äéáðëÝêïíôáí óôçí åèíéêÞ êáé åõ-
ñùðáúêÞ ðïëéôéêÞ. Åêìåôáëëåýåôáé ëïéðüí ôéò «áãáðçìÝíåò óéùðÝò ôçò ÓåëÞíçò», ãéá
íá ðáñáäïèåß óå óôï÷áóìïýò, óå áíáðïëÞóåéò êáé óå ïñáìáôéóìïýò.
210
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 211
ÁõôÞ ç óéùðÞ -ãñÜöåé- óå ðáñáêéíåß íá ìéëÞóåéò ìüíïò óïõ, üðùò èá Üíïéãåò ôçí
êáñäéÜ óïõ óå Ýíá ößëï, ðïõ Ýñ÷åôáé óôá îÝíá êáé óïõ öÝñíåé åéäÞóåéò áðü ôï óðßôé óïõ.
ÂéÜæåóáé ëïéðüí íá ôïõ ìéëÞóåéò, ðñéí ðñïëÜâåé ç îåíéôéÜ êáé ôïí áëëÜîåé.
ÈõìÜôáé ï ðïéçôÞò ðùò Ý÷ïõí ìáæåõôåß êáé åðéóôñÝöïõí áðü ÷þñåò ôçò Ì. Áíáôï-
ëÞò· ÷þñåò ðïõ åß÷áí êÜðïôå êÜðïéá éóôïñßá, üðùò ôï åëëçíéóôéêü êñáôßäéï ôçò Êïì-
ìáãçíÞò, ðïõ ðñïóðÜèçóå ìÜôáéá íá êñáôÞóåé ôï öùò ôïõ åëëçíéóìïý ìåò óôçí Áóßá
êáé óÞìåñá äåí îÝñïõí êáëÜ êáëÜ ïýôå ôï üíïìÜ ôïõ. Ïé ôüðïé áõôïß Üëëïôå Ýëáìøáí,
ìá ôþñá Ýóâçóáí ïé ðéï ðïëëïß, êé ï ðïéçôÞò åíäüìõ÷á öïâÜôáé ìÞðùò ôá óõìöÝñï-
íôá íôüðéùí êáé îÝíùí ïäçãÞóïõí êáé ôç äéêÞ ôïõ ÷þñá óå ðáñüìïéï åêìçäåíéóìü.
Åñ÷üìáóôå, ëÝåé ï ðïéçôÞò, áðü ôçí Áßãõðôï, ìå øõ÷Ýò ìáñáæùìÝíåò áðü ôç öèïñÜ.
¼ëïé áõôïß ðïõ åðéóôñÝöïõí ôþñá Ý÷ïõí êÜðïéï áîßùìá, ìá ôçí øõ÷Þ ôïõò äÝñíåé
ç áìáñôßá. Ðñïóðáèåß ôþñá íá åîçãÞóåé -Þ êáé íá äéêáéïëïãÞóåé Ýóôù -ôçí áíèñþðé-
íç ìéêñüôçôá· ôçí áðïäßäåé ëïéðüí óôï ðåñéâÜëëïí, óôï îÝíï êëßìá, óôéò êáêÝò óõíÞ-
èåéåò ôïõ äüëïõ êáé ôçò áðÜôçò -óõíçèéóìÝíï ìÝóï åðéâßùóçò óå äýóêïëåò êáôáóôÜ-
óåéò- áëëÜ ôÝëïò ç áãáíÜêôçóÞ ôïõ îåóðÜ ìéëÜ ãéá ôçí åõôÝëåéá, ôá éäéùôéêÜ óõìöÝ-
ñïíôá óôéò áíèñþðéíåò ó÷Ýóåéò. Êáé ðÜëé óõãêñáôåßôáé, êáèþò ðñïóðáèåß íá äéêáéï-
ëïãÞóåé ôïí Üíèñùðï ìå ðáñÜãïíôá åóùôåñéêü ôçí åããåíÞ ôïõ áäõíáìßá. Ìáò èõìß-
æåé ðùò åßíáé ðëÜóìá áíßó÷õñï, ÷ùñßò äýíáìç áíôßóôáóçò, êáé åðçñåÜæåôáé üðùò ôï
÷üñôï áðü ôéò óõíèÞêåò ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò. Ç áäõíáìßá ôïõ ïöåßëåôáé óôç öéëçäïíßá
ôïõ, óôç äåéëßá ôïõ, óôçí áêüñåóôç äßøá ôïõ ãéá êÝñäïò. ÎåóðÜ Ýôóé ãéá äåýôåñç öï-
ñÜ, ëÝãïíôáò ðùò üôáí öôÜóåé áíÝêêëçôç ç êáôáóôñïöÞ (ç þñá ôïõ èÝñïõò), üëïé
ðñïôéìïýí íá èåñßóïõí ôá îÝíá óðáñôÜ, üëïé èÝëïõí íá åêìåôáëëåõèïýí ôéò èõóßåò
ôùí Üëëùí· Üëëïé êáôáöåýãïõí óå ôå÷íÜóìáôá, Üëëïé ï÷õñþíïíôáé ðßóù áðü ôá óõì-
öÝñïíôá êáé ôá áãáèÜ ôïõò, Üëëïé ðñïóðáèïýí ìå ëüãéá êáé ñçôïñåßåò íá èåñáðåý-
óïõí ôï êáêü. Ìüíï üìùò ôá Ýñãá, ç áíèñþðéíç áíõóôåñüâïõëç ïëïêëçñùôéêÞ ðñï-
óöïñÜ èá ìðïñïýóáí íá ôï ðñïëÜâïõí Þ íá ôï åîïõäåôåñþóïõí.
Áò ìç ìïõ ðåé êáíåßò, ëÝåé ï ðïéçôÞò, ðùò ãñÜöù ôá ßäéá êáé ôá ßäéá. Äåí åßíáé åý-
êïëï íá öýãïõí áõôÜ ôá ðñÜãìáôá -üóï ðéêñÜ êé áí åßíáé- áðü ôç óêÝøç ôïõ ðñü-
óöõãá, ôïõ áé÷ìáëþôïõ óõíèçêþí ðïõ ôïí äåóìåýïõí, ôïõ áíèñþðïõ ðïõ êáôÜíôç-
óå äéáðñáãìáôåýóéìï åßäïò óôá ÷Ýñéá éó÷õñïôÝñùí ôïõ. Ìðïñåß áõôüò ï Üíèñùðïò íá
Þèåëå íá ìåßíåé âáóéëéÜò áíèñùðïöÜãùí ðÝñá åêåß óôçí áíáôïëÞ, íá ðåñðáôÜåé áíÜ-
ìåóá óå êÜìðïõò åîùôéêþí ëïõëïõäéþí, íá áêïýåé ôýìðáíá êÜôù áðü äÝíôñá ìðá-
ìðïý êáé íá âëÝðåé áõëéêïýò íá ÷ïñåýïõí öïñþíôáò ôåñáôþäåéò ìÜóêåò. Ìá äåí ìðï-
ñåß íá ôï êÜíåé, ãéáôß ôïí âáóáíßæåé ç ôý÷ç ôïõ ôüðïõ ôïõ, ç óõìöïñÜ ôçò ðáôñßäáò ôïõ,
ðïõ ôçí ðåëåêïýí óáí ôï ðåýêï êáé ôçí êáßíå. Ôá âÜóáíá êáé ôïõò êáôáôñåãìïýò ôçò
211
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 212
âëÝðåé äéáñêþò ï ðïéçôÞò, ôá ìåôáöÝñåé ìáæß ôïõ, ãéáôß åßíáé ñéæùìÝíá óôï ìõáëü ôïõ,
üðùò ñéæþíïõí ôá äÝíôñá ìÝóá óôá ðáñèÝíá äÜóç êáé ñß÷íïõí êëùíÜñéá ðïõ êáñ-
öþíïíôáé óôï ÷þìá êáé îáíáöõôñþíïõí. ¸ôóé, ïé óêÝøåéò ôïõ ãéá ôï âáóáíéóìÝíï ôü-
ðï ôïõ êáé ï ðüíïò ôïõ ãéá ôïõò óêïôùìÝíïõò ößëïõò ó÷çìáôßæïõí ïäõíçñÝò äéáêëá-
äþóåéò. Êé áí ìéëÜåé, ëÝåé, ìå ðáñáìýèéá êáé ðáñáâïëÝò, åßíáé ãéá íá áêïýãïíôáé ðéï
ãëõêÜ áõôÜ ðïõ ëÝåé ãéáôß ç öñßêç äåí ìðáßíåé óå ëÝîåéò, ãéáôß åßíáé æùíôáíÞ êáé âïõ-
âÞ ðñï÷ùñÜåé. Ï ðüíïò äçëçôçñéÜæåé ìÝñá êáé íý÷ôá ôç óõíåéäçôÞ êáé õðïóõíåßäçôç
æùÞ ôïõ ðïéçôÞ.
Êé áí èåëÞóåé ï ðïéçôÞò íá ìéëÞóåé ãéá Þñùåò, óáí ôï Ìé÷Üëç ðïõ ãíþñéóå êáé ðïõ
ìå áãéÜôñåõôåò ðëçãÝò Ýöõãå áðü ôï íïóïêïìåßï, åßíáé õðï÷ñåùìÝíïò íá ðåé ðùò äå
äéêáéþíåôáé ðÜíôá ï çñùéóìüò êáé ç èõóßá ôïõò. Ïé Þñùåò ðñï÷ùñïýí óôá óêïôåéíÜ
êáé åßíáé áâÝâáéï ôï ìÝëëïí ôïõò.
¸÷ïíôáò ëïéðüí óõíïøßóåé ìÝóá ôïõ üëç ôçí ðéêñßá ãéá ôï ðáñåëèüí êáé ôï ðïéïí
ôùí áíèñþðùí äéêáéïëïãåß ãéáôß åßíáé ëßãåò ïé öåããáñüëïõóôåò íý÷ôåò ðïõ ôïõ áñÝóïõí.
1. áëöáâçôÜñé ôùí Üóôñùí: ãëùóóéêü ðáé÷íßäé ðÜíù óôçí áíÜãíùóç ôïõ áëöáâÞ-
ôïõ êáé óôïõò ó÷çìáôéóìïýò ôùí Üóôñùí.
2. ôþñá ðïõ êÜèïìáé Üíåñãïò: ðåñéìÝíåé ôï ðëïßï ðïõ èá ôïõ öÝñåé óôçí ÅëëÜäá
ýóôåñá áðü áðïõóßá ðïëëþí ÷ñüíùí. Ôçí ßäéá öñÜóç ÷ñçóéìïðïéåß êáé ï Ìá-
êñõãéÜííçò «åäþ åéò ¢ñãïò, üðïõ êÜèïìáé Üíåñãïò...».
3. ÷Üóç: ôï âáóßëåìá ôïõ öåããáñéïý.
4. öåããáñüöùôá óå ðïëéôåßåò ôïõ âïññÜ: ôï öùò ôïõ öåããáñéïý üðùò ôï Ýâëåðå
óå Üëëåò ìåñéÝò ôçò ãçò.
5. óêÜëá: ëéìÜíé áíáöÝñåôáé óôï ëéìÜíé Cava dei Tirreni. Ôç ÷áñáêôçñßæåé óôåñíÞ,
ãéáôß ýóôåñá áðü ôï ëéìÜíé áõôü èá ðÜðåé ðéá óôçí ÅëëÜäá. ÁõôÞ ôçí Ýííïéá Ý-
÷åé êáé ï ôßôëïò ôïõ ðïéÞìáôïò «Ôåëåõôáßïò Óôáèìüò».
6. ìïíÝäá: íüìéóìá. Õðáéíßóóåôáé ôá ïéêïíïìéêÜ óõìöÝñïíôá, óôá ïðïßá áðÝâëåðáí
áñêåôïß áðü ôïõò åðáíáðáôñéæüìåíïõò êáôÜ ôçí åðéóôñïöÞ ôïõò óôçí ÅëëÜäá.
7. ôõññçíéêü ÷ùñéü: Ïé Ôõññçíïß Þ Åôñïýóêïé Þôáí ïé ðáëéïß êÜôïéêïé ôçò Éôáëßáò.
Cava dei Tirreni óçìáßíåé ç ÓðçëéÜ ôùí Ôõññçíþí.
8. óìÜëôï: ç áäáìáíôßíç.
9. óéùðÝò áãáðçìÝíåò ôçò ÓåëÞíçò: üðùò áíáöÝñåé êáé ï ßäéïò ï ðïéçôÞò ï óôß-
÷ïò åßíáé ðáñìÝíïò áðü ôçí ÁéíåéÜäá ôïõ Âéñãéëßïõ~ Amica silentia lunae».
10. öÝñíåé ìáíôÜôá áðü ôï óðßôé: åéäÞóåéò, íÝá áðü ôçí ÅëëÜäá.
212
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 213
11. Áñáðßá, Áßãõðôï, Ðáëáéóôßíç, Óõñßá: ÷þñåò ôçò Ì. ÁíáôïëÞò, üðïõ êáôÝöõ-
ãáí ìåôÜ ôçí åðÝëáóç ôùí Ãåñìáíþí óôçí ÅëëÜäá ðïëëïß ¸ëëçíåò åðßóçìïé
êáé áíþíõìïé.
12. ôï êñáôßäéï ôçò ÊïììïæçíÞò: áñ÷. êñáôßäéï óôá ÂÁ ôçò Óõñßáò ìå ðñùôåýïõ-
óá ôá Óáìüóáôá. Óôçí ðåñßïäï 162 ð.×.-72 ì.×. Þôáí áíåîÜñôçôï âáóßëåéï ôå-
ëéêÜ êáôáêôÞèçêå áðü ôïõò Ñùìáßïõò.
13. ãêáìïýæåò (ë. áñáâ): áãåëÜäåò, âïõâÜëéá.
14. èÜëáóóåò ôïõ ÐñùôÝá: èáëÜóóéïò èåüò ðïõ ðñïóôÜôåõå êáé öýëáãå ôéò öþêéåò
êáé ôá ÜëëÜ èáëáóóéíÜ æþá ðïõ áíÞêïõí óôïí Ðïóåéäþíá. Æïýóå óõíÞèùò óôç
íÞóï ÖÜñï, êïíôÜ óôéò åêâïëÝò ôïõ Íåßëïõ. Åß÷å ôçí éêáíüôçôá íá ðñïëÝãåé ôá
ìÝëëïíôá áëëÜ êáé íá áëëÜæåé äéáñêþò ìïñöÞ.
15. ¢ñá: èÜëáóóåò ôïõ ÐñùôÝá: èÜëáóóåò ôçò Áéãýðôïõ.
16. ìáñáãêéáóìÝíåò: ìáñáìÝíåò, ñõôéäéáóìÝíåò.
17. íÝìåóç: ç ôéìùñßá ðïõ áêïëïõèåß ìéá êáêÞ ðñÜîç Þ óôÜóç.
18. éäéïôÝëåéá íá êáñðùèåßò ôï áßìá ôùí Üëëùí: ïé êïììáôéêÝò äéáìÜ÷åò åß÷áí
öÝñåé óôçí åðéöÜíåéá ôá éäéïôåëÞ óõìöÝñïíôá, ôéò ìéêñïøõ÷ßåò ôùí ðïëéôéêþí.
19. ôñßâåôáé ï Üíèñùðïò ìåò óôïõò ðïëÝìïõò: ï ðüëåìïò êáé üëåò ïé ðáñüìïéåò
êáôáóôÜóåéò öèïñÜò ïäçãïýí ôç óõíÞèùò áäýíáìç áíèñþðéíç öýóç óôçí êá-
ôÜðôùóç.
20. ÷åßëéá êáé äÜ÷ôõëá... óöýñéãìá ôïõ êÝñäïõò: ï ðïéçôÞò ìå ðåñéöñüíçóç êáé
áçäßá, óôéãìáôßæåé ôçí áíèñþðéíç óõìðåñéöïñÜ· ç öéëçäïíßá, ç äåéëßá ðïõ êñý-
âåôáé êÜôù áðü ôç èñáóýôçôá, ç áêüñåóôç äßøá ôïõ êÝñäïõò äéáìïñöþíïõí ôç
óõìðåñéöïñÜ ðïëëþí áíèñþðùí ó’ áõôÞí ôçí êñßóéìç ðåñßïäï.
21. ðñïôéìÜ íá óöõñßæïõí... Üëëïé ñçôïñåýïõí: óå äýóêïëåò þñåò áðïäåé-
êíýåôáé ç ìéêñüôçôá ôùí óõíåéäÞóåùí: Üëëïé ðñïôéìïýí ôï êáêü íá ðÝóåé
óôï ðëáéíü ÷ùñÜöé, Üëëïé ðñïóðïéïýíôáé üôé äåí õðÜñ÷åé êáé êáôáöåýãïõí óå
ôå÷íÜóìáôá, Üëëïé óôá áãáèÜ ôïõò, Üëëïé óå ñçôïñåßá.
22. ÌÞðùò ï Üíèñùðïò... ìåôáäßíåé ôç æùÞ: ðñïâÜëëåé êáôáëõôéêü ôï åñþôçìá·
ìÞðùò ï Üíèñùðïò äåí åßíáé áõôü ôï áíþôåñï ïí ðïõ íïìßóáìå, ìÞðùò åßíáé
ðïëý ãõìíüôåñïò áðü üóï õðïèÝóáìå, Ýíá ïí ðïõ äåí îåðÝñáóå ðïôÝ ôï åðß-
ðåäï ôïõ ôõöëïý æùéêïý üíôïò ðïõ áðëÜ äéáéùíßæåôáé.
23. áãÜðáíèïé: öõôü ôçò ÁöñéêÞò, ðïõ áíÞêåé óôçí ïéêïãÝíåéá ôùí «ëåéñéïåéäþí».
Åßíáé öõôü ðïëý÷ñïíï êáé êáëëéåñãåßôáé ùò êáëëùðéóôéêü êáé óôçí ÅëëÜäá.
24. ôïõìðåëÝêé (ë. ôïýñêéêç): ìéêñü ëáúêü ôýìðáíï.
25. ìíçóéðßìùí: áõôüò ðïõ õðåíèõìßæåé ôç äõóôõ÷ßá Þ áõôüò ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü ôçí
áíÜìíçóç ôùí ðáèçìÜôùí.
213
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 214
26. ïé Þñùåò ðñï÷ùñïýí óôá óêïôåéíÜ: ïé Þñùåò èõóéÜæïíôáé áíéäéïôåëþò, üìùò

ôï ìÝëëïí ôïõ ôüðïõ ðáñáìÝíåé áâÝâáéï êáé áóáöÝò. Ç ðïñåßá ôïõò Ýôóé ãßíå-
ôáé ó’ Ýíá ÷þñï óêïôåéíü ìå âÜèïò áðñüâåëðôï.
Ï Ã. ÓåöÝñçò êáôåß÷å õðåýèõíç èÝóç óôï äéðëùìáôéêü óþìá. Ãíþñéæå ëïéðüí ìå

êÜèå ëåðôïìÝñåéá ôéò äéåñãáóßåò ðïõ äéåîÜãïíôáí óôá äéðëùìáôéêÜ ðáñáóêÞíéá áðü
ðïëý íùñßò åß÷å áíôéëçöèåß ôá ðïëéôéêÜ ðáé÷íßäéá ðïõ ðáßæïíôáí áðü ôïõò ìåãÜëïõò
åéò âÜñïò ôùí ìéêñþí ìå ôç ëÞîç ôïõ Â´ ðáãêïóìßïõ ðïëÝìïõ. Ôéò ðéêñÝò ôïõ óêÝøåéò
áðü áõôÝò ôéò äéáðéóôþóåéò, ôçí áíçóõ÷ßá ôïõ ãéá ôçí ðáñáôçñïýìåíç öèïñÜ ôùí óõ-
íåéäÞóåùí êáé ôçí áðïóôñïöÞ ôïõ ãéá ôïí åõôåëéóìü ôçò áíèñþðéíçò óõìðåñéöïñÜò
åêöñÜæåé óôï óõãêåêñéìÝíï ðïßçìá. Óôéãìáôßæåé ôçí éäéïôÝëåéá êáé ìéêñïøõ÷ßá ôùí
óôñáôéùôéêþí êáé ôùí ðïëéôéêþí, ðïõ åß÷å öôÜóåé óôï áíþôáôï óçìåßï êáé äñïýóå á-
íáóôáëôéêÜ óôçí åèíéêÞ óõóðåßñùóç, ôï êýñéï ìÝóï ðïõ èá ðåñéüñéæå ôéò æçìéÝò áðü
ôç âÜíáõóç åðÝìâáóç ôùí îÝíùí. ¼ëïé áõôïß ïé óõëëïãéóìïß ôïõ ãéá ôçí êáôÜðôùóç
ôùí áíèñþðùí êáé ï ðüíïò ôïõ ãéá ôçí ðïëýðáèç ðáôñßäá ôïõ åêöñÜæïíôáé ìéá Þóõ-
÷ç êáé ãáëÞíéá íý÷ôá ìå óôß÷ï ðéêñü, åîïìïëïãçôéêü, õðåýèõíï, èáññáëÝï.

Ôï ðïßçìá äéáêñßíåôáé óå ôÝóóåñåò åíüôçôåò.
1ç åíüôçôá: (óô. 1-23): ÐåñéìÝíïíôáò ôï êáñÜâé ôçò åðéóôñïöÞò óôï ôõññçíéêü ÷ù-
ñéü, îåêéíÜåé ï ðïéçôÞò Ýíá åßäïò ðïéçôéêïý çìåñïëïãßïõ, üðïõ ðåñéãñÜöåé ôá
ðáñüíôá êáé áíáôñÝ÷åé óå ìíÞìåò ðáëáéüôåñåò.
2ç åíüôçôá: (óô. 24-63): ÌåôÜ ìéá óýíôïìç éóôïñéêÞ ìíÞìç ôïõ åëëçíéóìïý, ï ðïéç-
ôÞò ìéëÜåé ãéá ôçí ðáñïýóá óõìðåñéöïñÜ ôùí áíèñþðùí, ðïõ åßíáé ãåìÜôç ìé-
êñïøõ÷ßá, éäéïôÝëåéá êáé åõôÝëåéá.
3ç åíüôçôá: (óô. 64-88) : Ï ðïéçôÞò åîçãåß ôï äéêü ôïõ ôñüðï èÝáóçò êáé Ýêöñáóçò
ôùí ðñáãìÜôùí, âáèéÜ óôéãìáôéóìÝíá áðü ôçí åèíéêÞ ðåñéðÝôåéá.
4ç åíüôçôá: (óô. 89-96): ÁíáöïñÜ óôçí ðñïóöïñÜ ôùí çñþùí -áâÝâáéç ùò ðñïò ôï
áðïôÝëåóìá- êáé ïëïêëÞñùóç ìå ôïí ßäéï óôß÷ï ðïõ Üñ÷éóå (ð áðïêñõðôïãñÜ-
öçóÞ ôïõ ðëÝïí åßíáé äõíáôÞ).
214
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 215

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé ç ãíùóôÞ ðëïýóéá êáé ãïçôåõôéêÞ äçìïôéêÞ ôïõ ÓåöÝñç
ìå ðïëý ëßãåò éäéùìáôéêÝò ëÝîåéò êáé åëÜ÷éóôåò ôçò áñ÷áßáò. ×áñáêôçñéóôéêü ôçò
åßíáé ç ðõêíüôçôá ôùí íïçìÜôùí êáé ç áêñéâïëïãßá.
2. ¾öïò: Ôï ýöïò åßíáé áðëü, åëëåéðôéêü, ëõñéêü, óå ðïëëÜ óçìåßá äñáìáôéêü (êõ-
ñßùò åêåß ðïõ áíáãêÜæåôáé íá êÜíåé óõãêëïíéóôéêÝò áðïêáëýøåéò êáé ïìïëïãßåò).
ÕðÜñ÷åé âÝâáéá óôï ýöïò ôïõ ÓåöÝñç ìéá áéíéãìáôéêüôçôá, ðïõ áðáéôåß ðñïóï÷Þ
óôçí êáôáíüçóç.
3. Óôß÷ïò: Ï óôß÷ïò åßíáé åëåýèåñïò.
á. Ðáñïìïéþóåéò: «ç åðéóôñïöÞ åßíáé óáí Ýíá ÷ñÝïò ðáëéü», «ôï êñáôßäéï ðïõ Ý-
óâçóå óáí ôï ìéêñü ëõ÷íÜñé», «êáèÝíáò êé Ýíá áîßùìá óáí ôï ðïõëß óôï êëïõâß
ôïõ», «ï Üíèñùðïò åßíáé ìáëáêüò êáé äéøáóìÝíïò óáí ôï ÷üñôï».
â. ÌåôáöïñÝò: «ôï áëöáâçôÜñé ôùí Üóôñùí», «÷ñþìá èëéììÝíçò ÐáíáãéÜò», «øõ÷Ýò
ìáñáãêéáóìÝíåò áðü äçìüóéåò áìáñôßåò», «ôï äÜóïò ôùí óêïôùìÝíùí ößëùí, åý-
êïëá ôñßâåôáé ï Üíèñùðïò ìåò óôïõò ðïëÝìïõò» ê.Ü.
ã. Åéêüíåò: «Ôï áëöáâçôÜñé ôùí Üóôñùí ðïõ óõëëáâßæåéò», «óôçí Üêñç ìéáò öèéíï-
ðùñéíÞò ìðüñáò ôï öåããÜñé îåðÝñáóå ôá óýííåöá, êáé ãßíáí ôá óðßôéá óôçí áíôß-
ðåñá ðëáãéÜ áðü óìÜëôï», ç óýíèåôç êáé áëëçãïñéêÞ åéêüíá ôïõ èåñéóìïý, ôùí
åîïñêéóìþí êáé ôùí ñçôïñåéþí.
ä. Ðñïóùðïðïßçóç: «ç öñßêç åßíáé æùíôáíÞ, áìßëçôç êáé ðñï÷ùñÜåé».
å. Ìåôùíõìßá: ìç óå ðñïëÜâåé ç îåíéôéÜ (áíôß ïé Üíèñùðïé ôçò îåíéôéÜò), åñ÷üìáóôå
áðü ôçí Üììï ôçò Ýñçìïò áð’ ôéò èÜëáóóåò ôïõ ÐñùôÝá.

1ç: Ôï ðïßçìá åßíáé ÷ùñéóìÝíï óå ðïéçôéêÝò åíüôçôåò. Áöïý ôéò ìåëåôÞóåôå
÷ùñéóôÜ, íá âñåßôå:á) Ðïéï åßíáé ôï èÝìá ôçò ðñþôçò åíüôçôáò êáé ðþò
óõíäÝåôáé ìå ôï õðüëïéðï ðïßçìá. Ðïéåò íïìßæåôå üôé åßíáé ïé äõóêïëßåò
ãéá ôéò ïðïßåò ìéëÜåé ï ðïéçôÞò;â) Ðïéá åßíáé ôá åðéìÝñïõò èÝìáôá óôéò õ-
ðüëïéðåò åíüôçôåò;
ÁðÜíôçóç:
á. ÈÝìá ôçò ðñþôçò åíüôçôáò åßíáé ïé ìÝñåò ôçò áíáìïíÞò óôï éôáëéêü ÷ùñéü, ïé ôå-
ëåõôáßåò çìÝñåò ôçò åîïñßáò, ìå üëá ôá óõíáéóèÞìáôá ðïõ áõôÝò ðåñéêëåßïõí. ÓõíäÝ-
åôáé ìå ôï õðüëïéðï ðïßçìá ìå ôï óôß÷ï «ÓéùðÝò áãáðçìÝíåò ôçò óåëÞíçò». Óå áõôÝò
215
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 216
ôéò óéùðÝò èá åêöñÜóåé ôéò ðñïóùðéêÝò êáé óõëëïãéêÝò ôïõ ìíÞìåò, êÜôé ðïõ äåí åßíáé
ðÜíôá éäéáßôåñá åýêïëï, áöïý ïé áíáìíÞóåéò óõ÷íÜ åßíáé ïäõíçñÝò. Ãé’ áõôü ëÝåé üôé
«Ëßãåò åßíáé ïé íý÷ôåò ìå öåããÜñé ðïõ ì’ Üñåóáí».
â. Óôç äåýôåñç åíüôçôá áíáöÝñåôáé óôïí êüóìï ðïõ âãÞêå áðü ôïí ðüëåìï çèéêÜ
áðïãõìíùìÝíïò.
Óôçí ôñßôç ðñïóðáèåß íá áíáêáëýøåé ôéò ñßæåò ôçò äéêÞò ôïõ ìíÞìçò êáé ôÝëïò íá
åñìçíåýóåé ôç äéêÞ ôïõ áëëçãïñéêÞ ðïßçóç.
Óôçí ôÝôáñôç, ôÝëïò, åíüôçôá ìå áöïñìÞ ìéá ðñïóùðéêÞ åìðåéñßá áíáöÝñåôáé óôçí
ðñïóöïñÜ ôùí çñþùí.
2ç: Ôï ðïßçìá Ý÷åé Üìåóç óõíÜöåéá ìå ôçí åðï÷Þ ðïõ ãñÜöôçêå, üðùò äç-
ëþíåé ï ðïéçôÞò ìå ôç óçìåßùóç óôï ôÝëïò (âë, êáé åéóáãùãéêü óçìåéþ-
ìá). Íá âñåßôå ôïõò óôß÷ïõò ðïõ ìéëïýí:á) Ãéá ôïõò ¸ëëçíåò ðïõ åðé-
óôñÝöïõí áðü ôç Ì. ÁíáôïëÞ. â) Ãéá ôçí ÅëëÜäá êáé ôç ìïßñá ôçò.ã) Ãéá
ôïí Üíèñùðï ãåíéêÜ. ä) Ãéá ôïõò Þñùåò.Ðþò åêöñÜæåôáé ï ðïéçôÞò ãéá
ôï êáèÝíá áðü ôá ðáñáðÜíù; Ðïéá áéóèÞìáôá óõíïäåýïõí ôéò óêÝøåéò
ôïõ êáé ðïéá íïìßæåôå üôé åßíáé ç áéôßá áõôþí ôùí áéóèçìÜôùí;
ÁðÜíôçóç:
á. «Åñ÷üìáóôå áðü ôçí ÁñáðéÜ, ôçí Áßãõðôï, ôçí Ðáëáéóôßíç, ôç Óõñßá,
ôï êñáôßäéï ôçò ÊïììáãçíÞò», «Åñ÷üìáóôå áðü ôçí Üììï ôçò Ýñçìïò áð’ ôéò èÜ-
ëáóóåò ôïõ ÐñùôÝá».
â. «¼ìùò ï ôüðïò ðïõ ôïí ðåëåêïýí êáé ðïõ ôïí êáßíå óáí ôï ðåýêï», «¸íá ðáñ-
èÝíï äÜóïò óêïôùìÝíùí ößëùí».
ã. «Åýêïëá ôñßâåôáé ï Üíèñùðïò ìåò óôïõò ðïëÝìïõò... Üëëïé ñçôïñåýïõí».
ä. «Ïé Þñùåò ðñï÷ùñïýí óôá óêïôåéíÜ».
¼ôáí áíáöÝñåôáé óôïõò ¸ëëçíåò ðïõ åß÷áí áíáëÜâåé äçìüóéá áîéþìáôá êáé ðïõ ÷åé-
ñßæïíôáí ôéò ôý÷åò ôçò ÅëëÜäáò, ç èÝóç ôïõ åßíáé êáôáäéêáóôéêÞ. Ôá ðñüóùðá áõôÜ Þôáí
ìéêñüøõ÷á, õðï÷ùñçôéêÜ, ðáãéäåõìÝíá óôïõò ñüëïõò ôïõò, åíäïôéêÜ óå óõìâéâáóìïýò.
Ç áíáöïñÜ ôïõ óôçí ÅëëÜäá ãåííÜ óõíáéóèÞìáôá ðüíïõ êáé ïäýíçò, êáèþò áõ-
ôÞ Ý÷åé ðáñáäïèåß óôïõò êáôáóôñïöåßò êáé óå üóïõò óôç óõíÝ÷åéá ôçí åêìåôáëëåýï-
íôáí. Ïé åðéóçìÜíóåéò ôïõ ãéá ôçí áíèñþðéíç öýóç åßíáé åýóôï÷åò êáé áêñéâåßò.
ÐñÜãìáôé, óõ÷íÜ ï Üíèñùðïò áðïäåéêíýåôáé åíôåëþò áäýíáìïò óôéò äïêéìáóßåò
ôçò æùÞò, üðùò åßíáé ï ðüëåìïò, ìéêñïðñåðÞò, åõôåëÞò, áíÜëãçôïò.
Ç áíáöïñÜ ôïõ óôï ñüëï ôùí çñþùí -ìå áöïñìÞ ìéá ðñïóùðéêÞ ôïõ ìíÞìç- åê-
öñÜæåé ôçí áíçóõ÷ßá ôïõ ãéá ôïí ôüðï áëëÜ êáé ôçí áíáêïýöéóç êáé åëðßäá, üôé áí õ-
ðÜñîåé êÜðïéá óùôçñßá, èá ðñïÝëèåé áðü áõôïýò.
216
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 217
Êõñßáñ÷ï óõíáßóèçìá óôï ðïßçìá åßíáé ç ðéêñßá ôïõ ãé’ áõôÜ ðïõ óõíÝâçóáí êáé
óõìâáßíïõí, ç áíçóõ÷ßá ôïõ, ï âáèýò ðñïâëçìáôéóìüò ôïõ. Áéôßá áõôþí ôùí óõíáé-
óèçìÜôùí ç åðéêñáôïýóá êáôÜóôáóç.
3ç: Ôï ðïßçìá áñ÷ßæåé êáé ôåëåéþíåé ìå ôïí ßäéï óôß÷ï. ¢ëëÜ åíþ óôïí ðñþôï
óôß÷ï ôï ñÞìá åßíáé óå ÷ñüíï ðáñåëèïíôéêü óôïí ôåëåõôáßï åßíáé óå ÷ñü-
íï ðáñïíôéêü. Ðþò äéêáéïëïãåßôå áõôÞ ôçí áëëáãÞ ôïõ ÷ñüíïõ, êáé ðïéï
åßíáé ôï ìïñöïëïãéêü áðïôÝëåóìá áõôÞò ôçò åðáíÜëçøçò;
ÁðÜíôçóç:
ÐñÜãìáôé, ôï ðïßçìá áñ÷ßæåé êáé ôåëåéþíåé ìå ôïí ßäéï óôß÷ï: «Ëßãåò åßíáé ïé íý÷ôåò
ìå öåããÜñé ðïõ ì’ Üñåóáí , ì’ áñÝóïõí». Óôçí áñ÷éêÞ ôïõ äéáôýðùóç ôï ñÞìá âñß-
óêåôáé óå ÷ñüíï ðáñåëèïíôéêü, äéüôé åêöñÜæåôáé ìéá äéáðßóôùóç ðïõ éó÷ýåé áðü ôï ðá-
ñåëèüí. ÌåôÜ ôçí ðáñïõóßáóç ôùí óêÝøåþí ôïõ êáôáëÞãåé ìå ôçí ßäéá äéáðßóôùóç óå
÷ñüíï ðáñïíôéêü, ðñÜãìá ðïõ óçìáßíåé üôé ðáñÜ ôçí ðéêñßá ðïõ êõñéáñ÷åß óôï ðïßç-
ìá åîáêïëïõèïýí íá ôïõ áñÝóïõí êáé óôï ðáñüí êÜðïéåò öåããáñüëïõóôåò íý÷ôåò.
Ìå áõôÞí ôçí åðáíÜëçøç óçìåéþíåôáé ìïñöïëïãéêÜ ôï ó÷Þìá ôïõ êýêëïõ· ï ðïé-
çôÞò äéáãñÜöåé êõêëéêÞ ðïñåßá, êáôáëÞãïíôáò óôï óçìåßï áð’ üðïõ îåêßíçóå.
á) Ï ÓåöÝñçò êáè’ üëç ôçí äéÜñêåéá ôçò êáôï÷Þò âñéóêüôáí óôçí ÅëëÜäá.
â) Ôï ðïßçìá äçìïóéåýôçêå áìÝóùò ìåôÜ ôçí åðéóôñïöÞ ôïõ ðïéçôÞ.
ã) Ç óéùðÞ ðáñáêéíåß ôïí ðïéçôÞ íá óôï÷áóôåß.
ä) Áíçóõ÷åß ãéá ôï ìÝëëïí ôçò ÅëëÜäáò.
å) Åßíáé ïé óêÝøåéò ôïõ ðïéçôÞ ðïõ êÜíïõí üìïñöç ôçí âñáäéÜ.
Á Â
1. Ôï ðïßçìá åßíáé ôï ôåëåõôáßï á. Ýíôïíç áéíéãìáôéêüôçôá.
2. ÊáôÜ ôïí ÓåöÝñç, ç áäõíáìßá ôïõ â. åßíáé óõ÷íÜ áâÝâáéï.
áíèñþðïõ ïöåßëåôáé
3. Ôï áðïôÝëåóìá ôçò èõóßáò ã. óôçí öéëçäïíßá êáé ôç öéëï-
÷ñçìáôßá.
4. ÍÝìåóéò åßíáé ä. ôçò óõëëïãÞò «Çìåñïëüãéï
êáôáóôñþìáôïò Â».
5. Óôçí ðïßçóç ôïõ ÓåöÝñç õðÜñ÷åé å ç ôéìùñßá ìéáò êáêÞò ðñÜîçò.
217
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 218
[ÔÑÉÁ ÁÐÏÓÐÁÓÌÁÔÁ]
ÁíäñÝáò Åìðåéñßêïò
Ç æùÞ ôïõ
Ï ÁíôñÝáò Åìðåéñßêïò (1901-1975) ãåííÞèçêå óôç ÂñÜéëá ôçò Ñïõìáíßáò. ¸æçóå
óôç Ãáëëßá êáé óôçí Áããëßá ãéá ðïëëÜ ÷ñüíéá. Óðïýäáóå ïéêïíïìéêÝò ÅðéóôÞìåò óôçí
Åëâåôßá êáé öéëïëïãßá óôï Ëïíäßíï. Óôï Ðáñßóé ìåëÝôçóå øõ÷Üëõóç êáé ãíùñßóôçêå
ìå ôïí ÁíôñÝ Ìðñåôüí, ôïí ãåíÜñ÷ç ôïõ õðåññåáëéóìïý. Ç ãíùñéìßá áõôÞ Üóêçóå êá-
ôáëõôéêÞ åðßäñáóç óôï Ýñãï ôïõ Åìðåéñßêïõ.
Ï Åìðåéñßêïò åßíáé ï ðñþôïò ¸ëëçíáò õðåññåáëéóôÞò ðïéçôÞò. Ç ðïéçôéêÞ óõëëï-
ãÞ «ÕøéêÜìéíïò», ðïõ êõêëïöüñçóå ôï 1935, åðçñÝáóå ôçí ðïéçôéêÞ ðáñáãùãÞ ôçò
åðï÷Þò ôïõ. Ï Åìðåéñßêïò ÷ñçóéìïðïßçóå ôçí «áõôüìáôç ãñáöÞ», èÝëïíôáò Ýôóé íá á-
ðïäåóìåýóåé áðü ôï õðïóõíåßäçôü ôïõ ëÝîåéò êáé åéêüíåò. Êáé ìðïñåß áõôÝò ïé åéêüíåò
íá ìçí Ý÷ïõí ëïãéêü åéñìü, áöïý ç ëïãéêÞ äåí ðáñåìâáßíåé óôç äéá
1o ÁÐÏÓÐÁÓÌÁ

Ôá ðáñáêÜôù ðïéÞìáôá áðïôåëïýí ÷áñáêôçñéóôéêÜ äåßãìáôá ôïõ ôñüðïõ ãñáöÞò
ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýóå ï Åìðåéñßêïò. ×ñçóéìïðïéåß ôçí áõôüìáôç ãñáöÞ, üìùò åäþ êé
åêåß ãßíåôáé áéóèçôüò êÜðïéïò ëïãéêüò åéñìüò. ÓõíïëéêÜ üìùò ôá ðïéÞìáôá áõôÜ åßíáé
õðåññåáëéóôéêÜ.

Ï ðïéçôÞò ïñßæåé ôçí ðïßçóç ùò áíÜðôõîç ãõáëéóôåñïý ðïäçëÜôïõ. ÌÝóá óôçí ðïßç-
218
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 219
óç üëïé ìåãáëþíïõìå. Ïé äñüìïé ôçò åßíáé ëåõêïß. Ô’ Üíèç ìéëïýí êé áðü ôá ðÝôáëÜ ôïõò
âãáßíïõí ìéêñÜ êïñßôóéá. Ç ðïßçóç ìïéÜæåé ìå åêäñïìÞ ðïõ äåí Ý÷åé ôÝëïò.
1. Ï ðïéçôÞò, ðñïóðáèþíôáò íá äþóåé Ýíáí ïñéóìü ôçò ðïßçóçò, ôçí ïñßæåé ùò «á-
íÜðôõîç óôßëâïíôïò ðïäçëÜôïõ». Ç óêÝøç áõôÞ öÝñíåé óôï ìõáëü ìáò Ýíáí Üëëï ï-
ñéóìü ðïõ Ýäùóå ï ÃÜëëïò ðïéçôÞò Ðïë Âáëåñß, óýìöùíá ìå ôïí ïðïßï «Ç ðïßçóç
åßíáé áíÜðõîç åíüò åðéöùíÞìáôïò. Áõôü óçìáßíåé üôé ç ðïßçóç óôçñßæåôáé êõñßùò óôï
óõíáßóèçìá (ü÷é óôç ëïãéêÞ). Ôá åðéöùíÞìáôá åêöñÜæïõí ôçí øõ÷éêÞ äéÜèåóç ôïõ
áíèñþðïõ, ôç ÷áñÜ, ôç ëýðç, ôïí ðüíï. ÁõôÜ ôá óõíáéóèÞìáôá áíáðôýóóåé êáé ðá-
ñïõóéÜæåé ï ðïéçôÞò.
Áí óõãêñßíïõìå ôïí ïñéóìü ôïõ Âáëåñß ìå ôïí ïñéóìü ôïõ Åìðåéñßêïõ, âãÜæïõìå
ôï óõìðÝñáóìá üôé ï äåýôåñïò âëÝðåé ôçí ðïßçóç êÜðùò äéáöïñåôéêÜ, Ï Åìðåéñßêïò
ðéóôåýåé üôé ç ðïßçóç óôçñßæåôáé êõñßùò óôéò áéóèÞóåéò, óôçí üñáóç, áöïý ðáßñíåé ôç
ìïñöÞ ðïäçëÜôïõ ðïõ áóôñÜöôåé. Åðßóçò, ç ðïßçóç Ý÷åé ôç äýíáìç íá ìåôáìïñöþíåé
ôïí êüóìï óýìöùíá ìå ôç öáíôáóßá êáé ôéò åðéèõìßåò ôïõ ðïéçôÞ. Áõôü ãßíåôáé áéóèç-
ôü ìå ôéò õðåññåáëéóôéêÝò åéêüíåò ðïõ ðåñéãñÜöïíôáé ðáñáêÜôù.
2. ÌÝóá óôçí ðïßçóç üëïé ìåãáëþíïõìå. Ãéáôß ìåãáëþíïõí ôá üñéá ôïõ êüóìïõ óôïí
ïðïßï æïýìå. Ìå ôç öáíôáóßá äçìéïõñãïýíôáé êáéíïýñéåò ðñáãìáôéêüôçôåò, êáéíïýñéïé
êüóìïé, ìÝóá óôéò ïðïßåò õðÜñ÷ïõìå êáé êéíïýìáóôå, Áõôü áêïýãåôáé éäåáëéóôéêü, áöïý
ï ðïéçôÞò ðñïóðáèåß íá äçìéïõñãÞóåé êüóìïõò Ýîù áðü ôçí ðñáãìáôéêüôçôá, êüóìïõò
öáíôáóôéêïýò. Ï éäåáëéóìüò åßíáé ç áöåôçñßá ôçò ðïßçóçò ôïõ Åìðåéñßêïõ.
3. Ïé äñüìïé ôçò ðïßçóçò åßíáé ëåõêïß. Ôï ëåõêü ÷ñþìá åßíáé ôï ÷ñþìá ôçò áãíü-
ôçôáò. óõíåðþò ç ðïßçóç åßíáé áãíÞ, üðùò åðßóçò åßíáé áãíïß ïé öáíôáóôéêïß êüóìïé
ðïõ äçìéïõñãåß.
4. Ô’ Üíèç ìéëïýí. Ç åéêüíá áõôÞ åßíáé õðåññåáëéóôéêÞ. Ç ðïßçóç êéíåßôáé óôï ÷þ-
ñï ôïõ ðáñáìõèéïý, üðïõ üëá ìðïñïýí íá óõìâïýí. Ìáò ãõñßæåé ðßóù óôçí çëéêßá ôçò
ðáéäéêÞò áèùüôçôáò, üôáí ôá ðÜíôá ìðïñïýóáí íá ãßíïõí ðéóôåõôÜ. ÁõôÞí ôçí áèùü-
ôçôá ï Üíèñùðïò ìðïñåß íá ôçí ðåôý÷åé óå êÜèå çëéêßá, áñêåß íá ÷ñçóéìïðïéÞóåé ôá
öôåñÜ ôçò öáíôáóßáò êáé ôïõ ðáñáìõèéïý. ÁõôÞ åßíáé ç ìüíç óùôçñßá ãéá ôï óýã÷ñï-
íï Üíèñùðï, ìïéÜæåé íá ëÝåé ï Åìðåéñßêïò.
5. Áðü ôá ðÝôáëá ôùí ëïõëïõäéþí âãáßíïõí ìéêñïýôóéêåò ðáéäßóêåò. ¼ðùò óõì-
âáßíåé óôá ðáñáìýèéá Þ üðùò êÜíïõí ïé ôá÷õäáêôõëïõñãïß. Ç ðïßçóç åßíáé ìéá ìïñ-
öÞ ìáãåßáò. ¢ëëç ìéá õðåññåáëéóôéêÞ åéêüíá.
219
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 220
6. Ç ðïßçóç ìïéÜæåé ìå åêäñïìÞ ÷ùñßò ôÝëïò. Åßíáé ôáîßäé óå Ýíáí êüóìï ðÝñá á-
ðü ôï ëïãéêü, óå Ýíáí êüóìï üðïõ üëá åßíáé äõíáôÜ êáé üëá ìðïñïýí íá óõìâïýí.
¼óïé ðáßñíïõí ìÝñïò ó’ áõôÞí ôçí åêäñïìÞ, ìðïñïýí íá áðïëáìâÜíïõí ôçí ïìïñ-
öéÜ ôçò ðåñéðëÜíçóçò, ôçí ïìïñöéÜ ôùí öáíôáóôéêþí êüóìùí óôïõò ïðïßïõò ðçãáß-
íïõí. Êáé ç åõ÷áñßóôçóç ôçí ïðïßá áéóèÜíïíôáé äåí Ý÷åé ôÝëïò, üðùò äåí Ý÷åé ðåðå-
ñáóìÝíá üñéá, äåí Ý÷åé ôÝëïò êáé ï êüóìïò ôçò öáíôáóßáò.

1. Áõôü ðïõ ðáñáôçñïýìå áìÝóùò åßíáé üôé ôï ðïßçìá Ý÷åé ôç ìïñöÞ ðåæïý. Äåí Ý-
÷åé åêåßíá ôá åîùôåñéêÜ óôïé÷åßá ðïõ ÷áñáêôçñßæïõí ôçí ðïßçóç,
2. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá ôïõ Åìðåéñßêïõ åßíáé äçìïôéêÞ, áëëÜ ôáõôü÷ñïíá õðÜñ÷ïõí
óôï êåßìåíï ðïëëÝò ëüãéåò ëÝîåéò (ðïßçóéò, óôßëâïíôïò, ê.ëð.).
3. Åéêüíåò: Ìéá óåéñÜ áðü õðåññåáëéóôéêÝò åéêüíåò åêöñÜæïõí ôéò áðüøåéò ôïõ ðïé-
çôÞ ãéá ôçí ðïßçóç (ôï áóôñáöôåñü ðïäÞëáôï, ïé ëåõêïß äñüìïé, ôá Üíèç ðïõ ìé-
ëïýí, ïé ðáéäßóêåò ðïõ âãáßíïõí áðü ôá ðÝôáëÜ ôïõò).
4. ÌåôáöïñÝò: Ç ðïßçóç ðáñïõóéÜæåôáé óáí áóôñáöôåñü ðïäÞëáôï êáé óáí åêäñï-
ìÞ ÷ùñßò ôÝëïò.

Óôï ðïßçìá áõôü ãßíåôáé ðåñéóóüôåñï áéóèçôÞ ç áõôüìáôç ãñáöÞ, ðïõ ÷ñçóéìïðïé-
ïýóå ï Åìðåéñßêïò. Ôï áðïôÝëåóìá åßíáé ôÝôïéï ðïõ ðïëëÝò åñìçíåßåò åßíáé äõíáôÝò.
Ôï ðïßçìá ìðïñåß íá êáôáíïçèåß ìå äéÜöïñïõò ôñüðïõò, áíÜëïãá ìå ôéò åìðåéñßåò
êáé ôá åöüäéá ôïõ áíáãíþóôç. ¸ôóé, ç ðáñáêÜôù íïçìáôéêÞ áðüäïóç åßíáé áðëþò
ìßá áðü ôéò åöéêôÝò åñìçíåßåò.
Åßíáé íýêôá. Ï ðïéçôÞò ðáñáôçñåß ôá ëïõëïýäéá óôç ÷ëüç, ðïõ ìïéÜæïõí ìå êï-
óìÞìáôá. Ôá áóôÝñéá óôï óêïôåéíü ïõñáíü ìïéÜæïõí ìå äéáìÜíôéá. Ìéá ðåôáëïýäá
220
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 221
ãåííÞèçêå êáé áíáããÝëåé ôçí áíãÞ, óå ëßãï îçìåñþíåé. Ôï ðÝôáãìá ôçò ðåôáëïýäáò
ìïéÜæåé ìå óöáäáóìü, ìå óðáóìùäéêü ôßíáãìá. Ôï ðñùéíü, ßäéï ðïõëß, êñáôÜåé ôçí ðå-
ôáëïýäá óôï ñÜìöïò ôïõ.

Ôá íïÞìáôá óôï ðïßçìá åßíáé ëßãá êáé áíôéöáôéêÜ. Áðü ôç ìéá ìåñéÜ, ç ãÝííçóç ôçò
ðåôáëïýäáò åßíáé ìÞíõìá åëðßäáò êáé áéóéïäïîßáò. ÊÜèå ãÝííá ìáò ãåìßæåé åëðßäá,
üðùò êÜèå ðñùéíü ìáò ãåìßæåé áéóéïäïîßá. Åäþ ôáéñéÜæïõí ôá ëüãéá ôïõ ÊáæáíôæÜêç:
«üóï õðÜñ÷ïõí óôïí êüóìï ðáéäéÜ êáé ëïõëïýäéá êáé ðïõëéÜ, ìç öïâÜóáé, üëá èá
ðÜíå êáëÜ». Ìéá ôÝôïéá åéêüíá áéóéïäïîßáò õðÜñ÷åé êáé åäþ.
¼ìùò, ôçí ßäéá óôéãìÞ, ôï óöÜäáóìá ôçò ðåôáëïýäáò óôï ñÜìöïò ôïõ ðñùéíïý åß-
íáé ìéá åéêüíá Âßáéá. Ìáò èõìßæåé üôé êÜèå ãÝííá, êÜèå öïñÜ ðïõ ãåííéÝôáé êÜôé êáé-
íïýñéï, ðÜíôá, ìáæß ìå ôéò åëðßäåò óõíõðÜñ÷åé ôï óôïé÷åßï ôçò âßáò.

1. Åéêüíåò:Ïé åéêüíåò åßíáé õðåññåáëéóôéêÝò. «Ëßãá êïóìÞìáôá óôç ÷ëüç», «Ëßãá äéá-
ìÜíôéá óôï óêïôÜäé», «Ìéá ðåôáëïýäá ðïõ ãåííÞèçêå ôç íý÷ôá êáé áíáããÝëåé ôçí
áõãÞ, óáöáäÜæïíôáò óôï ñÜìöïò ôïõ ðñùéíïý».
2. ÌåôáöïñÝò:Ïé ðáñáðÜíù åéêüíåò åßíáé ìåôáöïñéêÝò: ôá ëïõëïýäéá ìïéÜæïõí ìå
êïóìÞìáôá êáé ôá Üóôñá ìå äéáìÜíôéá, ç ðåôáëïýäá ìïéÜæåé íá óöáäÜæåé êáé ôï
ðñùéíü åßíáé ðïõëß ðïõ ôçí Ý÷åé áñðÜîåé óôï ñÜìöïò ôïõ.
3. Ãëþóóá:Ç ãëþóóá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ìéêôÞ (íýêôùñ, åãåííÞèç, ðñùßáò).
Åßíáé ôá âëÝöáñÜ ìïõ...
Ï ðïéçôÞò ðáñïìïéÜæåé ôá âëÝöáñÜ ôïõ ìå äéÜöáíåò áõëáßåò. ¼ôáí ô’ áíïßãåé, âëÝ-

ðåé ìðñïóôÜ ôïõ ü,ôé ôý÷åé. ¼ôáí üìùò ôá êëåßíåé âëÝðåé ìðñïóôÜ ôïõ ü,ôé ðïèåß.
221
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 222
Ï Üíèñùðïò ìðïñåß íá äåé êáé íá óêåöôåß ôá ðéï äéáöïñåôéêÜ ðñÜãìáôá. Ç ãýñù

ìáò ðñáãìáôéêüôçôá åßíáé ï ôüðïò ðïõ êõñéáñ÷åß ôï ôõ÷áßï, ôï áóÞìáíôï. Åêåß ï Üí-
èñùðïò âëÝðåé ðñÜãìáôá îÝíá ðñïò ôïí åáõôü ôïõ, áéóèÜíåôáé ìïíáîéÜ êáé áðïîÝíù-
óç. Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ üìùò, õðÜñ÷åé ï êüóìïò ôçò öáíôáóßáò. Åßíáé êáé áõôüò
ðñáãìáôéêüò ìå ôç äéáöïñÜ üôé ó’ áõôüí ðñáãìáôþíïíôáé ôá üíåéñá ôïõ áíèñþðïõ. Åß-
íáé ï êüóìïò ôïõ ðáñáìõèéïý êáé ôçò ìáãåßáò, ïéêåßïò óôïí Üíèñùðï. Ó’ áõôüí ôïí
êüóìï ï ðïéçôÞò áéóèÜíåôáé áíåôüôåñá áð’ ü,ôé óôïí Üëëï, ôïí ðñáãìáôéêü. Óôïí êü-
óìï ôçò öáíôáóßáò âñßóêïõí åêðëÞñùóç ôá üíåéñÜ ôïõ.

1. Áíôßèåóç: Ôï ðïßçìá óôçñßæåôáé óå ìéá áíôßèåóç: «¼ôáí ô’ áíïßãù âëÝðù åìðñüò
ìïõ ü,ôé êé áí ôý÷åé - ¼ôáí ôá êëåßíù âëÝðù åìðñüò ìïõ ü,ôé ðïèþ».
2. Åéêüíá: Ôá âëÝöáñá ôïõ ðïéçôÞ. Êáé ïé äéÜöáíåò áõëáßåò.
3. ÌåôáöïñÜ: Ï ðñþôïò óôß÷ïò åßíáé ìåôáöïñÜ: áöïý ôá âëÝöáñá ðáñïìïéÜæïíôáé
ìå äéÜöáíåò áõëáßåò.
1ç: Íá åðéâåâáéþóåôå ôéò ðáñáôçñÞóåéò ôïõ ó÷ïëßïõ 2 ìå âÜóç ôï ðïßçìá 1.

ÁðÜíôçóç:
Óôï ðïßçìá 2 («Ëßãá êïóìÞìáôá...») ðáñáôçñïýìå äõï óôïé÷åßá ÷áñáêôçñéóôéêÜ
ôçò õðåññåáëéóôéêÞò ðïßçóçò. Ðñþôï, õðÜñ÷ïõí åéêüíåò ðïõ áíáðçäïýí áðü ôç öá-
íôáóßá ôïõ ðïéçôÞ áõôüìáôá, ÷ùñßò íá Ý÷ïõí áõóôçñÞ ëïãéêÞ áëëçëïõ÷ßá ìåôáîý
ôïõò.Ïé åéêüíåò áõôÝò åßíáé: ôá êïóìÞìáôá ðïõ ëÜìðïõí óôç ÷ëüç, ôá äéáìÜíôéá ðïõ
ëÜìðïõí óôï óêïôÜäé, ç ðåôáëïýäá ðïõ ãåííÞèçêå ôç íý÷ôá,.áíáããÝëëåé ôçí áõãÞ êáé
óöáäÜæåé óôï ñÜìöïò ôïõ ðñùéíïý.
Äåýôåñï, ïé ìåôáöïñÝò ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé åßíáé ðñÜãìáôé ôïëìçñÝò, áöïý óõíäÝ-
ïõí ðñÜãìáôá ðïõ äå óõíäõÜæïíôáé ëïãéêÜ: ôá ëïõëïýäéá ðáñïõóéÜæïíôáé ùò êïóìÞìá-
ôá, ôá Üóôñá ùò äéáìÜíôéá, ç ðåôáëïýäá ÷áñáêôçñßæåôáé íýêôùñ, áíáããÝëëåé ôçí áõãÞ êáé
óöáäÜæåé êáé, ôÝëïò, ôï ðñùéíü Ý÷åé ñÜìöïò. Ç ôüëìç ôùí ìåôáöïñþí åßíáé öáíåñÞ.
Ïé áóýíäåôåò åéêüíåò êáé ïé ôïëìçñÝò ìåôáöïñÝò áðïôåëïýí âáóéêÜ ÷áñáêôçñéóôé-
êÜ ôçò ðïßçóçò ôïõ Åìðåéñßêïõ.
222
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 223
2ç: Ï ðïéçôÞò ìáò äßíåé óôïí á; óôß÷ï ôïõ ðïéÞìáôïò ôçí ÜðïøÞ ôïõ ãéá ôçí
ðïßçóç. Ðïéa åßíáé áõôÞ êáé ìå ðïéåò åéêüíåò áíáðôýóóåôáé;
ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò ðéóôåýåé üôé ç ðïßçóç åßíáé «áíÜðôõîç óôßëâïíôïò ðïäçëÜôïõ». Ì’ áõôÜ
ôá ëüãéá èÝëåé íá ðåé üôé ç ðïßçóç áðåõèýíåôáé óôéò áéóèÞóåéò, îåêéíÜåé áðü ôçí åéêü-
íá. Åðßóçò, ðéóôåýåé üôé ç ðïßçóç åßíáé ìéá ìïñöÞ ìáãåßáò êáé Ý÷åé ôç äýíáìç íá ìå-
ôáìïñöþíåé ôïí êüóìï óýìöùíá ìå ôç öáíôáóßá ìáò êáé ôéò åðéèõìßåò.
Ç Üðïøç áõôÞ ãéá ôçí ðïßçóç ðáñïõóéÜæåôáé ìå ðïëëÝò åéêüíåò. ÁõôÝò åßíáé ôï á-
óôñáöôåñü ðïäÞëáôï,ïé ëåõêïß äñüìïé (ðïõ äåß÷íïõí áãíüôçôá), ôá Üíèç ðïõ ìéëïýí
êáé ïé ðáéäïýëåò ðïõ âãáßíïõí áðü ôá ðÝôáëá ôùí ëïõëïõäéþí. Ïé åéêüíåò áõôÝò åß-
íáé õðåññåáëéóôéêÝò êáé äåß÷íïõí ôç ìáãéêÞ äýíáìç ðïõ Ý÷åé ç ðïßçóç.
3ç: Ôï ðïßçìá 3 óôçñßæåôáé óå ìéá áíôßèåóç. Íá ôçí åðéóçìÜíåôå êáé íá âñåß-
ôå ôé èÝëåé íá åêöñÜóåé ì’ áõôÞí ï ðïéçôÞò.
ÁðÜíôçóç:
Ç áíôßèåóç âñßóêåôáé áíÜìåóá óôï êëåßóéìï êáé óôï Üíïéãìá ôùí âëåöÜñùí ôïõ
ðïéçôÞ. Åßíáé ç áíôßèåóç áíÜìåóá óå äõï åéêüíåò êáé óå äõï êáôáóôÜóåéò. Ôá áíïé÷ôÜ
âëÝöáñá óõìâïëßæïõí ôç ãýñù ìáò ðñáãìáôéêüôçôá, âáóéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò ïðïß-
áò åßíáé ôï ôõ÷áßï. Ï ðïéçôÞò áéóèÜíåôáé îÝíïò ó’ áõôÞí ôçí ðñáãìáôéêüôçôá. Áðü ôçí
Üëëç ìåñéÜ, ç åéêüíá ôùí êëåéóôþí ìáôéþí óõìâïëßæåé ôïí êüóìï ôùí ïíåßñùí êáé ôçò
öáíôáóßáò, âáóéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ ïðïßïõ åßíáé üôé óõìâáäßæåé ìå ôïõò ðüèïõò êáé
ôéò åðéèõìßåò ôïõ áíèñþðïõ. Áõôüí ôïí êüóìï ï ðïéçôÞò ôïí áéóèÜíåôáé ïéêåßï, ó’ áõ-
ôüí áéóèÜíåôáé Üíåôá, ãéáôß âñßóêåôáé óå áíôéóôïé÷ßá ìå ôá üíåéñÜ ôïõ.
á) Ï ÁíäñÝáò Åìðåéñßêïò èåùñåßôáé ï åéóçãçôÞò ôïõ õðåññåáëéóìïý óôçí ÅëëÜäá.
â) ÕðÜñ÷åé ëïãéêÞ áëëçëïõ÷ßá óôéò åéêüíåò.
ã) Óôï ðñþôï ðïßçìá äßíåé ôïí ïñéóìü ôçò ðïßçóçò.
ä) Äåí õðÜñ÷ïõí ìåôáöïñÝò óôá ðïéÞìáôá.
å) Ôï ôñßôï ðïßçìá óôçñßæåôáé ðÜíù óå ìéá áíôßèåóç.
Á Â
1. Ï Åìðåéñßêïò èåùñåß üôé ç ðïßçóç á. ðëáôåßò ïñßæïíôåò.
223
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 224
2. Ç ðïßçóç áíïßãåé ìðñïóôÜ óôá ìÜôéá ôïõ â. ìéá éäéïôõðßá.

3. Ï ðïéçôÞò äåí åßíáé áíáãêáóìÝíïò ã. ïé åðéèõìßåò ôïõ ðïéçôÞ.
4. Ç ãëþóóá ôïõ Åìðåéñßêïõ ðáñïõóéÜæåé ä. Ý÷åé ó÷Ýóç ìå ôçí åéêüíá.
5. Ìå ôçí ðïßçóç åêöñÜæïíôáé å. íá õðáêïýåé óôïõò
ðåñéïñéóìïýò ôçò ðñáãìáôéêüôçôáò.
Ãéá ôïí Åìðåéñßêï ç ðïßçóç Ý÷åé áöåôçñßá:
á. ôçí áßóèçóç
â. ôçí ðñáãìáôéêüôçôá
ã. ôï óõíáßóèçìá
ä. ôç ëïãéêÞ
4ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéåò áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÝò.
Ôï ôñßôï ðïßçìá îåêéíÜåé:
á. ìå ìéá ìåôáöïñÜ.
â. ìå ìéá ðñïóùðïðïßçóç.
ã. ìå ìéá ðáñïìïßùóç.
ä. ìå ìéá åéêüíá.
ëçò Â.
Á Â
1. ¼ôáí ô´áíïßãù - üôáí ôá êëåßíù á. ìåôáöïñÜ.
2. ¢íèç ðïõ ìéëÜíå â. ïðôéêÞ åéêüíá.
3. Ç ðïßçóéò - áíÜðôõîéò óôßëâïíôïò ðïäçëÜôïõ ã. ïñéóìüò.
4. ¸íá áóôñáöôåñü ðïäÞëáôï ä. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
5. Ôá ìÜôéá - áõëáßåò å. áíôßèåóç.
224
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 225
Ç×Ù
ÁíäñÝáò Åìðåéñßêïò
Ï ðïéçôÞò ìéëþíôáò óå á´ ðëçèõíôéêü ðñüóùðï, ëÝåé üôé ôç âÞìáôá ôá äéêÜ ôïõ êáé
ôçò ðáñÝáò ôïõ áíôç÷ïýí áêüìá ìÝóá óôï äÜóïò, ìáæß ìå ôï âüìâï ôùí åíôüìùí êáé
ôéò âáñéÝò óôáãüíåò áð’ ô’ áãéÜæé, ðïõ óôÜæåé óôá öõëëþìáôá ôùí äÝíôñùí. ÌÝóá óôéò
áðçëéÝò áíôç÷åß ï èüñõâïò êÜèå êôõðÞìáôïò ôùí îõëïêüðùí, êáèþò êüâïõí ìå ôç ðå-
ëÝêéá ôá äÝíôñá. Ïé îõëïêüðïé êñáôïýí ìÝóá óôï óôüìá ôïõò ôá ôñáãïýäéá ðïõ ôñá-
ãïõäïýóáí üôáí Þôáíå ðáéäéÜ êáé ðáýáíå êñõöôïýëé ìÝóá óôï äÜóïò.
Ôá íïÞìáôá óôï ðïßçìá åßíáé ëßãá, êáèþò ï ðïéçôÞò åðéäéþêåé íá ìáò ãïçôåýóåé
ðñïêáëþíôáò ôç öáíôáóßá ìáò. Ôï âáóéêü ôïõ èÝìá åßíáé ç åðéóôñïöÞ ôçò ìíÞìçò óå
åéêüíåò áðü ôçí ðáéäéêÞ çëéêßá êáé ç áíôéðáñÜèåóÞ ôïõò ìå åéêüíåò ôïõ ðáñüíôïò. Á-
ðü ôï ðáñåëèüí Ýñ÷ïíôáé óé åéêüíåò ìå ôá âÞìáôá ôùí ðáéäéþí ìÝóá óôï äÜóïò, ôá ôñá-
ãïýäéá ôùí õëïôüìùí, üôáí Þôáí ìéêñïß êáé ðáßæáíå êñõöôïýëé. Ïé áíáìíÞóåéò áõôÝò
ðëÝêïíôáé ìå åéêüíåò áðü ôï ðáñüí, ï âüìâïò ôùí åíôüìùí, ï Þ÷ïò ôùí âáñéþí óôá-
ãüíùí áð’ ô’ áãéÜæé ðïõ óôÜæåé óôá öõëëþìáôá ôùí äÝíôñùí, ï êñüôïò áðü ôá êôõðÞ-
ìáôá ôùí îõëïêüðùí (õëïôüìùí) ðïõ êüâïõí ôá äÝíôñá. Óõíåðþò, ôï ðïßçìá áðïôå-
ëåßôáé áðü Þ÷ïõò ðïõ Ýñ÷ïíôáé áðü ôï ðáñåëèüí ãéá íá áíáìåé÷èïýí ìå Þ÷ïõò ôïõ ðá-
ñüíôïò. Ç åðáíÜëçøç Þ÷ùí áðü ôï ðáñåëèüí åîçãåß êáé ôïí ôßôëï ôïõ ðïéÞìáôïò. Ïé Þ-
÷ïé ôïõ ðáñåëèüíôïò ìïéÜæïõí ìå Þ÷ïõò ðïõ âñßóêïõí êÜðïéï åìðüäéï êáé ãõñßæïõí
ðßóù. Ì’ áõôüí ôïí ôñüðï, ðáñåëèüí êáé ðáñüí óõíäÝïíôáé Üññçêôá, ãßíïíôáé Ýíá åíé-
áßï óýíïëï· Ýíáò åíéáßïò ÷þñïò êáé ÷ñüíïò.
225
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 226

1. Åéêüíåò: ¸íá õðåññåáëéóôéêü ðïßçìá äå âáóßæåôáé óôç ëïãéêÞ áëëçëïõ÷ßá ôùí
íïçìÜôùí, áëëÜ óôçí åíáëëáãÞ æùçñþí åéêüíùí êáé ôïëìçñþí óõíäõáóìþí ôùí
ëÝîåùí. Êáé ó’ áõôü ôï ðïßçìá âëÝðïõìå íá åíáëëÜóóïíôáé åéêüíåò ïðôéêÝò ðïõ
åßíáé ôáõôü÷ñïíá êáé áêïõóôéêÝò. Ïé åéêüíåò áõôÝò åßíáé: Ç áíôÞ÷çóç ôùí âçìÜ-
ôùí ìÝóá óôï äÜóïò, ï âüìâïò ôùí åíôüìùí, ïé âáñéÝò óôáãüíåò áð’ ô’ áãéÜæé ðïõ
óôÜæåé óôá öõëëþìáôá ôùí äÝíôñùí, ï êñüôïò («óêÜæåé») ìÝóá óôéò óðçëéÝò ôùí
äïíÞóåùí ôùí êôõðçìÜôùí ôùí îõëïêüðùí, ðïõ êüâïõí ôá äÝíôñá êáé êñáôïýí
ìÝóá óôï óôüìá ôïõò ôñáãïýäéá, ôá ðáéäéÜ ðïõ ôñáãïõäïýóáí êáé Ýðáéæáí êñõ-
öôïýëé ìÝóá óôï äÜóïò.
Ïé åéêüíåò åßíáé ðïëëÝò êáé ôï âáóéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõò åßíáé üôé üëåò ôïõò åß-
íáé ôáõôü÷ñïíá êáé áêïõóôéêÝò.
2. ÌåôáöïñÝò: Äå ëåßðïõí áðü ôï ðïßçìá êáé ïé ìåôáöïñÝò: ïé âáñéÝò óôáãüíåò,
óêÜæåé ç äüíçóéò êÜèå êôõðÞìáôïò; êñáôþíôáò ìåò óôï óôüìá ôïõò ôñáãïýäéá.
3. Ï óôß÷ïò êáé ôï ìÝôñï: Ï óôß÷ïò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé åëåýèåñïò. Ôï ìÝôñï åßíáé
éáìâéêü.
4. ÐáñÞ÷çóç: Ï ðïéçôÞò åðéëÝãåé ðñïóåêôéêÜ ôéò ëÝîåéò, þóôå íá äçìéïõñãïýí ôï å-
ðéèõìçôü ç÷çôéêü áðïôÝëåóìá. ¸ôóé ïé ëÝîåéò êáãéÜæé», «óôÜæåé» êáé «óêÜæåé» äç-
ìéïõñãïýí ðáñÞ÷çóç.
1ç: Ãéáôß äéÜëåîå ï ðïéçôÞò ùò ôßôëï ôïõ ðïéÞìáôüò ôïõ ôç ëÝîç «Ç÷þ»;
ÁðÜíôçóç:
Ç÷þ åßíáé ç åðéóôñïöÞ åíüò Þ÷ïõ, üôáí ðñïóêñïýóåé óå êÜðïéï åìðüäéï. Ï ðïé-
çôÞò ôéôëïöïñåß ôï ðïßçìÜ ôïõò «Ç÷þ», ãéáôß ïé Þ÷ïé áðü ôï ðáñåëèüí ìïéÜæïõí íá å-
ðéóôñÝöïõí óôï ðáñüí, üðùò áêñéâþò ãßíåôáé, üôáí õðÜñ÷åé ç÷þ. Ïé Þ÷ïé åðéóôñÝ-
öïõí áðü ôï ðáñåëèüí êáé ìðåñäåýïíôáé ìå ôïõò Þ÷ïõò ôïõ ðáñüíôïò óå Ýíá åíéáßï
óýíïëï, êáôáñãþíôáò Ýôóé ôï öñÜãìá ôïõ ÷ñüíïõ.
2ç: Áðü ôï ðëÞèïò ôùí åéêüíùí ðïõ áóöáëþò èá ðáñáôÞñçóå ï ðïéçôÞò ðåñ-
ðáôþíôáò ìÝóá óôï äÜóïò, åëÜ÷éóôåò ìáò ðáñïõóéÜæåé óôï ðïßçìÜ ôïõ.
Íá ôéò âñåßôå êáé íá êáèïñßóåôå ôï åßäïò ôïõò.
ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò ðáñïõóéÜæåé óôï ðïßçìÜ ôïõ Ýíá ðëÞèïò åéêüíùí. Áí ðñïóðáèÞóïõìå
226
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 227
íá êáèïñßóïõìå ôï åßäïò ôïõ, óõìðåñáßíïõìå:

1. Ôá âÞìáôá áíôç÷ïýí - áêïõóôéêÞ åéêüíá.
2. Ï âüìâïò ôùí åíôüìùí - áêïõóôéêÞ åéêüíá.
3. Ïé âáñéÝò óôáãüíåò... ôùí äÝíôñùí - ïðôéêÞ êáé áêïõóôéêÞ åéêüíá.
4. ÓêÜæåé ç äüíçóéò - áêïõóôéêÞ êáé ïðôéêÞ åéêüíá.
5. Áñáéþíïõí ôïõò êïñìïýò - ïðôéêÞ êáé áêïõóôéêÞ åéêüíá.
6. Êñáôþíôáò ôñáãïýäéá... ìåò óôï äÜóïò - ïðôéêÞ êáé áêïõóôéêÜ åéêüíá.
ÖôÜíïõìå ëïéðüí óôï óõìðÝñáóìá üôé ïé åéêüíåò ôïõ ðïéÞìáôïò Þôáí êõñßùò á-
êïõóôéêÝò. ÐñÜãìáôé, åßíáé Ýíôïíç ç áêïõóôéêÞ åíôýðùóç ðïõ äçìéïõñãåßôáé áðü ôï
äéÜâáóìá ôïõ ðïéÞìáôïò êáé åîçãåß ôïí ôßôëï «Ç÷þ».
3ç: Ôé åííïåß ï ðïéçôÞò ìå ôïõò ôñåéò ôåëåõôáßïõò óôß÷ïõò;
ÁðÜíôçóç:
Ôá ðáéäéÜ Ý÷ïõí ìåãáëþóåé êáé Ýãéíáí îõëïêüðïé. Ôþñá ðéá äåí ôñáãïõäïýí, ü-
ðùò Ýêáíáí êÜðïôå, áëëÜ êñáôïýí ôá ôñáãïýäéá ìÝóá óôï óôüìá ôïõò. Ôþñá ðéá Ý-
÷ïõí ÷Üóåé ôçí åõáéóèçóßá ðïõ åß÷áí üôáí Þôáíå ðáéäéÜ, ç êáñäéÜ ôïõò Ý÷åé óêëçñý-
íåé êáé Ý÷ïõí ÷Üóåé ôçí áßóèçóç ôïõ ùñáßïõ.
á. Ï ðïéçôÞò ÷ñçóéìïðïéåß ôï á’ åíéêü ðñüóùðï.
â. Ôá íïÞìáôá óôï ðïßçìá åßíáé ðïëëÜ.
ã. Ôï âáóéêü èÝìá åßíáé ç åðéóôñïöÞ ôçò ìíÞìçò óå åéêüíåò ôïõ ðáñåëèüíôïò.
ä. Åßíáé Ýíá ðïßçìá ðïõ áíÞêåé óôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ ñåáëéóìïý.
å. Óôï ðïßçìá åíáëëÜóóïíôáé åéêüíåò ïðôéêÝò êáé áêïõóôéêÝò.
Á Â
1. Êõñßáñ÷ï óôïé÷åßï ôùí åéêüíùí á. ðëÝêïíôáé ìå áõôÝò ôïõ ðáñüíôïò.
2. Ï ðïéçôÞò èÝëåé íá êáôáñãÞóåé â. ôçí áõôüìáôç ãñáöÞ.
3. Ïé åéêüíåò ôïõ ðáñåëèüíôïò ã. åßíáé ï Þ÷ïò.
4. Ôï ðïßçìá äåí Ý÷åé ä. ôï öñÜãìá ôïõ ÷ñüíïõ.
5. Ï Åìðåéñßêïò áêïëïõèåß å. ëïãéêÞ áëëçëïõ÷ßá.
227
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 228

Áõôü ðïõ ìáò êÜíåé åíôýðùóç óôï ðïßçìá åßíáé üôé:
á. Ý÷åé ðïëëÝò åéêüíåò.
â. ïé ðåñéóóüôåñåò ïðôéêÝò åéêüíåò åßíáé ôáõôü÷ñïíá êáé áêïõóôéêÝò.
ã. Ý÷åé ðïëëÝò ìåôáöïñÝò.
ä. äåí Ý÷åé ðáñïìïéþóåéò.
Ï óôß÷ïò êáé ôï ìÝôñï ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé:
á. äåêáðåíôáóýëëáâïò êáé éáìâéêü.
â. ïêôáóýëëáâïò êáé ôñï÷áúêü.
ã. åëåýèåñïò êáé ôñï÷áúêü.
ä. åëåýèåñïò êáé éáìâéêü.
ëçò Â.
Á Â
1. ÓêÜæåé ç äüíçóéò á. ðáñÞ÷çóç.
2. áãéÜæé - áãéÜæé - óêÜæåé â. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
3. Ôá âÞìáôá áíôç÷ïýí ã. ïðôéêÞ êáé áêïõóôéêÞ åéêüíá.
4. ïé âáñéÝò óôáãüíåò ä. ìåôáöïñÜ.
5. êñáôþíôáò ìåò óôï óôüìá å. ìåôáöïñÜ.
ôïõò ôñáãïýäéá
228
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 229
ÔÏÕ ÊÁËÏÊÁÉÑÉÏÕ
ÆùÞ ÊáñÝëëç
Á. Ç ÄÇÌÉÏÕÑÃÏÓ
Ç æùÞ êáé ôï Ýñãï ôçò

Ìå ôï öéëïëïãéêü áõôü øåõäþíõìï Ýãéíå ãíùóôÞ ç ×ñõóïýëá ÁñãõñéÜäïõ. Ãåí-
íÞèçêå óôç Èåóóáëïíßêç, óôá 1901. Óðïýäáóå Öéëïëïãßá óôï ÐáíåðéóôÞìéï Èåóóá-
ëïíßêçò êáé óôá 1956 ôéìÞèçêå ìå ôï Â’ Êñáôéêü Âñáâåßï ðïßçóçò, åíþ óôá 1974 ìå
ôï Á´ Âñáâåßï ãéá ôá ðïéÞìáôÜ ôçò, ðïõ åîÝäùóå ôüôå óõãêåíôñùìÝíá.
Óôç ëïãïôå÷íßá ðáñïõóéÜóôçêå ãéá ðñþôç öïñÜ óôá 1934, ìå ðïßçìá ðïõ äçìïóß-
åõóå óôï ðåñéïäéêü «Ôï Ôñßôï ÌÜôé». Êýñéï óôïé÷åßï ôïõ Ýñãïõ ôçò åßíáé ç ìåôáöõóé-
êÞ áãùíßá ðïõ öôÜíåé ùò êáé ôï ìõóôéêéóìü. ¼ðùò ôïíßæåé ï Ã. ÉùÜííïõ óôçí ÊáñÝë-
ëç ôçí áðáó÷ïëïýí áäéÜëåéðôá ôá èåìåëéáêÜ ðñïâëÞìáôá ôïõ áíèñþðïõ· ç æùÞ, ï èÜ-
íáôïò, ôï ìõóôÞñéï ôçò ýðáñîçò ãåíéêÜ. Ôç äéáëýïõí êáé ôçí áíáóõíèÝôïõí óõíå÷þò
ç óáãÞíç ôçò æùÞò áðü ôç ìéá êáé ôï óáñÜêé ôçò áÝíáçò ðíåõìáôéêÞò áìáñôßáò áðü
ôçí Üëëç. ÈÝëåé íá áöåèåß, ìá åëÝã÷åôáé. Ôï âýèéóìá ìÝóá óôá õðáñîéáêÜ ðñïâëÞ-
ìáôá ôïõ áíèñþðïõ, ôï áíôßêñéóìá ôùí ìåôáöõóéêþí ðôõ÷þí ôçò æùÞò, ç äéáêýìáíóç
áíÜìåóá óôçí êáôÜöáóç êáé ôçí åðéöýëáîç ãéá ôá öáéíüìåíá, äéáðïôßæïõí ôçí ðïßç-
óÞ ôçò ìå üëç ôç âáñéÜ ðíåõìáôéêÞ áãùíßá ðïõ ÷áñáêôçñßæåé ôï óýã÷ñïíï Üíèñùðï»
(«ÅöÞâùí êáé ìç», ÁèÞíá 1982; óåë. 227).
Ðéï óçìáíôéêÜ ôçò Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «Ðïñåßá», «Åðï÷Þ èáíÜôïõ», «Ðáñáìýèéá
ôïõ ÊÞðïõ».

Ðñüêåéôáé ãéá ðïßçìá ðïõ åíôÜóóåôáé óôç óõëëïãÞ «Ðáñáìýèéá ôïõ ÊÞðïõ», ç ïðïßá
åêäüèçêå óôá 1955.
Ç ðïéÞôñéá ðáñïõóéÜæåé ôï êáëïêáßñé óáí Ýíá îáíèü ðáëéêÜñé ðïõ Ý÷åé ìéá ãáëÜ-
229
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 230
æéá ãñáììÞ óôï ìÝôùðü ôïõ. Ôá ìÜôéá ôïõ åßíáé êáóôáíÜ êáé ôá âëÝöáñÜ ôïõ óêéåñÜ,
ìå áêôéíùôÝò âëåöáñßäåò. Ôï êïñìß ôïõ ßóéï êáé çëéïøçìÝíï, åíþ ôï ÷áìüãåëü ôïõ, á-
ìÝñéìíï êáé Üóêïðï, öùôßæåé ôï ðñüóùðü ôïõ êáé êÜíåé ôá äüíôéá ôïõ íá öáßíïíôáé êÜ-
ôááðñá, óáí ÷áëßêéá ðïõ ôá ’÷åé ðëýíåé ôï íåñü ôçò èÜëáóóáò.

Äåí õðÜñ÷ïõí ðñïâëÞìáôá óôçí êáôáíüçóç ôïõ ëåîéëïãßïõ ôïõ ðïéÞìáôïò.
ÓôñïöÞ á´: Ç ðïéÞôñéá áéóèçôïðïéåß ôéò éäÝåò ôçò, ôáõôßæïíôáò ôçí åéêüíá ôïõ êáëï-
êáéñéïý ìå ôçí åéêüíá åíüò îáíèïý ðáëéêáñéïý. ÌÜëéóôá, ìå ôï ÷áñáêôçñéïìü
«îáíèü» ôïíßæåé áêñéâþò üëï ôï ÷ñùìáôéóìü óôï ðåñéâÜëëïí, áöïý ç åðï÷Þ áõ-
ôÞ åßíáé ãéá ôçí ÅëëÜäá ç åðï÷Þ ôçò ÷áñÜò êáé ôïõ öùôüò.
¼óï ãéá ôéò åðéìÝñïõò åéêüíåò ôçò ðñþôçò óôñïöÞò, Ýñ÷ïíôáé, ãéá íá óõìðëç-
ñþóïõí ôçí åéêüíá ôïõ êáëïêáéñéïý. Ôá êáóôáíÜ ìÜôéá ôïõ ðáëéêáñéïý, ôá óêéå-
ñÜ ôïõ âëÝöáñá êáé ïé á÷ôéäùôÝò ôïõ âëåöáñßäåò õðïäçëþíïõí ôïõò äéÜöï-
ñïõò ÷ñùìáôéóìïýò êáé ôéò öùôïóêéÜóåéò ðïõ äçìéïõñãåß ï Þëéïò êáé ðïõ ðñï-
êáëåß ìéá åéêüíá ðñáãìáôéêÜ èáõìáóôÞ, ôÝôïéá ðïõ íá óõãêéíåß ôçí áíèñþðéíç
øõ÷Þ êáé íá éêáíïðïéåß üëåò ôéò áéóèÞóåéò.((ÁðÜíôçóç 1çò åñþôçóçò)
ÓôñïöÞ â´: Óôç óôñïöÞ áõôÞ ç ðïéÞôñéá ìå ìéá óåéñÜ íÝùí åéêüíùí ôïíßæåé ðéï Ýíôï-
íá ôçí ïìïñöéÜ ôïõ êáëïêáéñéïý. Ôï óþìá ôïõ ðáëéêáñéïý Ý÷åé ìáõñßóåé áðü
ôïí Þëéï. ÌÜëéóôá, ï ÷ñùìáôéóìüò áõôüò ðåôõ÷áßíåôáé ìå ôá åðßèåôá «çëéïøç-
ìÝíï - ëáìðñü», ðïõ äçëþíïõí ôçí ðïéêéëßá êáé ôçí ïìïñöéÜ ôùí ÷ñùìáôéóìþí
ôçò öýóçò.
Åðßóçò ôïíßæåôáé ç ÷áñïýìåíç äéÜèåóç ðïõ äçìéïõñãåßôáé áðü ôá ðáé÷íßäéá óôç
èÜëáóóá êáé ôéò ÷áñïýìåíåò åêäçëþóåéò ôïõ êáëïêáéñéïý. Éäßùò, ôá åðéññÞìá-
ôá «áìÝñéìíá, Üóêïðá» ðáñáôßèåíôáé ãéá íá ôïíßóïõí ôçí îÝãíïéáóôç æùÞ ôïõ
êáëïêáéñéïý.
ÔÝëïò ìå ìéá êëáóóéêÞ ðáñïìïßùóç êáé ìéá õðåññåáëéóôéêÞ åéêüíá, ç ðïéÞôñéá
óõíäõÜæåé ôá êÜôáóðñï äüíôéá ôïõ ðáëéêáñéïý ìå ôá Üóðñá ÷áëßêéá ðïõ Ý÷ïõí
îåðëõèåß áðü ôï íåñü ôçò èÜëáóóáò.
230
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 231

¼ëï ôï ðïßçìá ìðïñåß íá áðïôåëÝóåé ìéá åíéáßá åíüôçôá, ìå êýñéï èÝìá ôï áßóèçìá
ôçò õãåßáò, ôçò ÷áñÜò êáé ôçò áéóéïäïîßáò ðïõ äçìéïõñãåß óôïí Üíèñùðï ôï êáëïêáßñé.

1. ¾öïò: Ôï ðïßçìá áõôü, ðïõ äéáêñßíåôáé ãéá ôçí ðõêíüôçôá ôçò ãñáöÞò ôïõ, óõ-
ìðëÝêåé ôçí éäÝá ôïõ êáëïêáéñéïý ìå óõãêåêñéìÝíá ãåãïíüôá ðïõ óõìâáßíïõí ôü-
ôå Þ êáé ìå óêçíÝò áðü ôç öýóç. Ìå ôïí ôñüðï áõôü äçëþíåôáé êáé ç óõãêßíçóç
ôçò ðïéÞôñéáò ãéá ôçí ïìïñöéÜ ôïõ êáëïêáéñéïý êáé ôïõ ðáëéêáñéïý.
2. Åéêüíåò: Ãéá íá áéóèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôçò ç ðïéÞôñéá ÷ñçóéìïðïéåß ðïéêßëá åê-
öñáóôéêÜ ìÝóá, üðùò éäéáßôåñá ÷áñáêôçñéóôéêÝò ãéá ôçí ðáñáóôáôéêüôçôÜ ôïõò åé-
êüíåò: «Ôï îáíèü ðáëéêÜñé ôïõ êáëïêáéñéïý ..... óôï ëåßï ìÝôùðï», «Óôá êáóôáíÜ
ôïõ ìÜôéá ..... ôéò âëåöáñßäåò á÷ôéäùôÝò», «ÇëéïøçìÝíï óôõëþíåé ôï ëáìðñü êïñìß
..... Üóêïðá», «ÖáíôÜæïõí êÜôáóðñá ôá äüíôéá ôïõ ..... êáé êñõóôÜëëéíïõ íåñïý».
3. Ðáñïìïßùóç: «öáíôÜæïõí êÜôáóðñá ôá äüíôéá ôïõ ..... êáèáñïðëõìÝíá».
4. ×áñáêôçñéóôéêÜ åðßèåôá: «îáíèÜ», «ãáëáíÞ», «óêéåñÜ». «á÷ôéäùôÝò», «çëéïøçìÝ-
íï», «ëáìðñü». «êÜôáóðñá», «êáèáñïðëõìÝíá».
5. ÌÝôñï: Ôï ìÝôñï ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé åëåýèåñï êáé ôï ýöïò ëõñéêü. «Ç ãëùóóï-
ôå÷íéêÞ ìïñöÞ ôçò ÊáñÝëëç åßíáé ç êõñéïëåîßá êáé ç ðõêíüôçôá, äýï óôïé÷åßá ðïõ
èá ‘ëåãå êáíåßò ðùò áíÞêïõí óôïí ðåæü ëüãï. ¼ìùò, ï ÷þñïò üðïõ êõñéïëå-
êôïýí åßíáé ðïéçôéêüò, ôï ðïéçôéêü åóþôåñï áíåßðùôï.
Ç ÊáñÝëëç ëÝåé Üìåóá êáé êáô’ åõèåßáí áõôü ðïõ èÝëåé Þ ðÜó÷åé íá ðåé. Ç ðïéçôé-
êÞ ôçò åßíáé ìéá êáßñéá óõíåéäçóéáêÞ äéáðßóôùóá êáé Ýêöñáóç áíåßðùôùí ñéðþí ôçò
øõêÞò ðïõ áãùíéÜ. Åßíáé ðïßçóç óéùðÞò ì’ Ýíá Üëëï ðõñÞíá áðü åêåßíïí ôïõ Óå-
öÝñç Þ êÜðïéïõ Üëëïõ íåþôåñïõ Þ ðáëéüôåñïõ. Åíåñãåß ìå ôçí êõñéïëåîßá, ÷ùñßò
öñáóôéêÜ ôå÷íÜóìáôá. Áð’ ôçí ôÜóç ãéá êõñéïëåîßá âãáßíåé êáé ç ÷ñÞóç áöçñçìÝ-
íùí åííïéþí, ðïõ óôéò êáëýôåñåò óôéãìÝò ðáßñíïõí ÷õìü êáé âÜñïò ýëçò. ¸÷åé äé-
êéÜ ôçò ãëþóóá, äéêéÜ ôçò üøç êáé ìïñöÞ. Åßíáé ëõñéóìüò ðõêíüò áðü ïõóßá, ìå ëÝ-
îåéò áðëÝò êáé áêÝñáéåò» (Ã. ÈÝìåëçò «Ç Íåþôåñç ðïßçóç» ôüìïò 1. óåë. 122).
231
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 232

1ç: Ðþò ç ðïéÞôñéá ôáõôßæåé ôïí íÝï ìå ôï êáëïêáßñé;
ÁðÜíôçóç:
Ç ðïéÞôñéá................áéóèÞóåéò»
Áðü «Ç
2ç: Ðïéï áßóèçìá êõñéáñ÷åß ìÝóá óôï ðáßçìá;
ÁðÜíôçóç:
Óôï ðïßçìá êõñéáñ÷åß ç áéóéïäïîßá êáé ç ÷áñÜ ãéá êÜèå üìïñöï êáé ùñáßï ðïõ õ-
ðÜñ÷åé óôç æùÞ, ãéá ôá íéÜôá, ôçí ïìïñöéÜ ôçò öýóçò, ôçí áìåñéìíçóßá.
á) Ôï üíïìá «ÆùÞ ÊáñÝëç» åßíáé øåõäþíõìï.
â) ÃåíéêÜ ç ðïßçóç ôçò ÊáñÝëç åßíáé ñåáëéóôéêÞ.
ã) Åíþ ôï ðáëéêÜñé ðáñïõóéÜæåôáé öõóéïëïãéêü õðÜñ÷åé êÜôé ôï ðáñÜôáéñï óôçí åì-
öÜíéóÞ ôïõ.
ä) Ç åéêüíá ôïõ ðáëéêáñéïý óõìâïëßæåé ôçí áéóéïäïîßá.
å) Áðü ôï ðïßçìá ëåßðïõí åíôåëþò ôá åðßèåôá.
Á Â
1. Ôï ìÝôñï ôïõ ðïßçìáôïò á. äßíåé ôïí ÷ñùìáôéóìü ôïõ ðåñéâÜëëï-íôïò.
2. Ç ëÝîç «îáíèüò» â. ç áéóéïäïîßá êáé ç ÷áñÜ.
3. Óôï ðïßçìá êõñéáñ÷åß ã. áó÷ïëåßôáé ìå ôï ìõóôÞñéï ôçò ýðáñîçò.
4. Ç ÊáñÝëç Ý÷åé ôéìçèåß ä. åßíáé åëåýèåñï.
5. Ç ðïßçóç ôçò ÊáñÝëç å. ìå äýï ÊñáôéêÜ âñáâåßá ðïßçóçò.
Ç ÆùÞ ÊáñÝëç ãñÜöåé êõñßùò ãéá:
á) ôï ìõóôÞñéï ôçò æùÞò.
â) ôïí ðüëåìï.
ã) ôçí åñãáôéÜ.
ä) ôçí áãÜðç.
232
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 233
Ç ÅËÅÃÅÉÁ ÔÙÍ ÁÄÅËÖÙÍ

Ã.Ö. Âáöüðïõëïò
Ç æùÞ ôïõ
Ï Ãéþñãïò Âáöüðïõëïò ãåííÞèçêå óôç ÃåõãåëÞ ôï 1903. ¼ôáí Üñ÷éóáí ïé Âáë-
êáíéêïß ðüëåìïé, Ýöõãå áðü ôçí éäéáßôåñç ðáôñßäá ôïõ ùò ðñüóöõãáò ãéá íá êáôáëÞ-
îåé óôç Èåóóáëïíßêç, üðïõ Ýæçóå ôçí õðüëïéðç æùÞ ôïõ. Ðáñáêïëïýèçóå ìáèÞìáôá
óôï ðáíåðéóôÞìéï, üìùò äåí ïëïêëÞñùóå ôéò óðïõäÝò ôïõ.
Ï Âáöüðïõëïò ðñùôïåìöáíßóôçêå óôá ãñÜììáôá óå çëéêßá 16 ìüëéò ÷ñïíþí. ¹-
ôáí ðñïóùðéêüôçôá ìïíá÷éêÞ, ãåãïíüò ðïõ åß÷å ôçí áíôáíÜêëáóÞ ôïõ êáé óôï Ýñãï
ôïõ. Ðåñéïñéæüôáí óå äéÜëïãï ìå ôïí åáõôü ôïõ êáé ôï âáóéêü ôïõ èÝìá åßíáé ï èÜíá-
ôïò. Ìå áõôüí ðñïóðáèïýóå ï ðïéçôÞò íá åîïéêåéùèåß.
¸ñãá ôïõ åßíáé: «Ôá Ñüäá ôçò ÌõñôÜëçò», «ÅóèÞñ», «ÐñóöïñÜ», «ÐñóöïñÜ êáé
ÁíáóôÜóéìá» ê.Ü.

Ôï áðüóðáóìá ðñïÝñ÷åôáé áðü ôçí ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ «Ôï äÜðåäï êáé Üëëá ðïéÞìá-
ôá». Ôï ðïßçìá «Ç åëåãåßá ôùí áäåëöþí» áðïôåëåßôáé áðü ôÝóóåñá ìÝñç. Ôï åñÝèé-
óìá ãéá ôç óõããñáöÞ ôïõ Þôáí ï åìöýëéïò óðáñáãìüò, ï ïðïßïò þèçóå ôïí ðïéçôÞ
íá âãåé áðü ôçí áðïìüíùóÞ ôïõ êáé íá åíäéáöåñèåß ãéá ôïõò óõíáíèñþðïõò ôïõ,
ôïõò áäåëöïýò ôïõ.
Ôï ðïßçìá Ý÷åé ôç ìïñöÞ ðñïóåõ÷Þò. Áðåõèõíüìåíïò óôï Èåü, ï ðïéçôÞò ëÝåé
ðùò, üôáí âãáßíåé ôï âñÜäõ, ãéá íá óõíáíôÞóåé ôá áäÝëöéá ôïõ ðïõ öýãáí, áêïýåé ôá
âÞìáôÜ ôïõ óôï ñõèìü ôùí äéêþí ôïõ âçìÜôùí.
233
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 234
¼ôáí ìÝóá óôç íý÷ôá öùíÜæåé ôá áäÝëöéá ôïõ, ðïõ äåí ìðïñïýí ðéá íá ôïí áêïýóïõí,
ç ìüíç ðáñçãïñéÜ ôïõ åßíáé ðùò ôïõëÜ÷éóôïí ï Èåüò ìðïñåß íá ôïí áêïýóåé.
Ôïí ÷áñáêôçñßæåé óêÝðç ðïõ óêåðÜæåé ôï óðßôé, öùôéÜ ðïõ ðçäÜåé ìÝóá óôï ôæÜêé,
ëý÷íï ðïõ ôñþåé ôï óêïôÜäé.
¼ìùò ç áðïõóßá åßíáé áéóèçôÞ. ×ùñßò ôá áäÝëöéá ôïõ, ôï óðßôé åßíáé Üäåéï. Áðåõ-
èýíïíôáò êñáõãÞ áãùíßáò ðñïò ôï Èåü, ï ðïéçôÞò ôïíßæåé üôé ôï óðßôé åßíáé Üäåéï ÷ù-
ñßò ôá áäÝëöéá ôïõ, ðïõ Ý÷ïõí öýãåé, êñáôþíôáò ôï ìáôùìÝíï ìá÷áßñé.
1. îÜãíáíôï: áíïé÷ôüò ôüðïò óôçí åîï÷Þ.

2. ô’ áäÝñöéá ìïõ ðïõ öýãáí: åííïåß áõôïýò ðïõ ÷Üóáí ôç æùÞ ôïõò óôç äéÜñêåéá
ôïõ åìöõëßïõ ðïëÝìïõ.
3. ôùí âçìÜôùí óïõ: äçëáäÞ ôùí âçìÜôùí ôïõ Èåïý.
Ôï èÝìá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ï ðüíïò ãéá ôçí áðþëåéá áíèñþðéíùí æùþí óôç äéÜñ-
êåéá ôïõ åìöõëßïõ ðïëÝìïõ. Ï ðïéçôÞò ôïõò ÷áñáêôçñßæåé «áäåëöïýò» ôïõ, üìùò ç ëÝîç
ðáßñíåé åäþ ôçí ðëáôéÜ ôçò Ýííïéá, åííïåß óõíáíèñþðïõò, ößëïõò, áãáðçôÜ ðñüóùðá.
Óôçí áñ÷Þ ôïõ ðïéÞìáôïò - óôéò ôñåéò ðñþôåò óôñïöÝò- öáßíåôáé ðùò ç ðßóôç ôïõ óôï
Èåü ìðïñåß íá áðáëýíåé êÜðùò ôïí ðüíï. ÁéóèÜíåôáé óéãïõñéÜ, üôáí óôï ñõèìü ôùí äé-
êþí ôïõ âçìÜôùí áêïýåé ôá âÞìáôá ôïõ Èåïý. ÁéóèÜíåôáé ðáñçãïñéÜ, üôáí óêÝöôåôáé ü-
ôé, ðáñ’ üëï ðïõ ô’ áäÝëöéá ôïõ äåí ìðïñïýí íá ôïí áêïýóïõí ðéá, ôïõëÜ÷éóôïí ìðïñåß
íá ôïí áêïýóåé ï Èåüò. Ï Èåüò åßíáé ç óêåðÞ ðïõ ôïí ðñïóôáôåýåé, ç öùôéÜ ðïõ ôïõ æå-
óôáßíåé ôçí êáñäéÜ êáé ï ëý÷íïò ðïõ ÷áñßæåé öùò óôç æùÞ ôïõ.
¼ìùò óôçí ôåëåõôáßá óôñïöÞ ôá ðñÜãìáôá áëëÜæïõí. Ï ðïéçôÞò áíáöùíåß üôé,
ðáñ’ üëç ôç âïÞèåéá ðïõ äÝ÷åôáé áðü ôçí ðßóôç óôï Èåü, ôï êåíü äåí êáëýðôåôáé· ç
ðëçãÞ äåí ìðïñåß íá åðïõëùèåß, ç áðþëåéá ôùí áäåëöþí, ôùí óõíáíèñþðùí, åßíáé
áéóèçôÞ. Ç ìïíáîéÜ ðïõ áêïëïýèçóå ôïí áäåëöïêôüíï ðüëåìï äåí ìðïñåß íá îåðå-
ñáóôåß ìå êáíÝíá ôñüðï.
Ôï ðïßçìá áðïôåëåßôáé áðü äõï èåìáôéêÝò åíüôçôåò:
234
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 235
Åíüôçôá 1ç ¼ôáí âãáßíù... ôï óêïôÜäé): Ï Èåüò - ç ìüíç ðáñçãïñéÜ ôïõ ðïéçôÞ, ðïõ
ðåñéìÝíåé íá ãõñßóïõí ôá áäÝëöéá ôïõ.
Åíüôçôá 2ç (¼ìùò äß÷ùò... ìá÷áßñé): Ôï êåíü áðü ôçí áðïõóßá ôùí áäåëöþí åßíáé
áéóèçôü.

1. Åéêüíåò ìåôáöïñéêÝò: á) Ç ðñþôç óôñïöÞ: ôï îÜãíáíôï ðïõ áêïýãïíôáé ôá âÞ-
ìáôá ôïõ Èåïý. Ç åéêüíá åßíáé ïðôéêÞ êáé áêïõóôéêÞ. ¸÷åé êáé ìåôáöïñéêÞ óç-
ìáóßá - õðïíïåß ôçí åñçìéÜ ðïõ äçìéïýñãçóå ï åìöýëéïò ðüëåìïò êáé äçìéïõñ-
ãåß áôìüóöáéñá õðïâëçôéêÞ.
â) Ç äåýôåñç óôñïöÞ: ï ðïéçôÞò ìÝóá óôç íý÷ôá öùíÜæåé ô’ áäÝëöéá ôïõ, ðïõ ü-
ìùò äåí ìðïñïýí íá ôïí áêïýóïõí.
ã) Ç óêÝðç, ç öùôéÜ, ï ëý÷íïò: ïé åéêüíåò áõôÝò Ý÷ïõí ìåôáöïñéêÞ óçìáóßá, á-
öïý áíáöÝñïíôáé óå ôñåéò éäéüôçôåò ôïõ Èåïý.
2. Åëåãåßá: ´Åëåãïò óçìáßíåé èñÞíïò êáé ç «åëåãåßá» Þôáí èñçíçôéêü ôñáãïýäé, ôï ï-
ðïßï ÷áñá- êôçñéæüôáí áðü ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç êáé ëõðçìÝíï ôüíï.
Ï ðïéçôÞò ÷áñáêôçñßæåé ôï ðïßçìá «åëåãåßá», ãéáôß Ý÷åé èñçíçôéêü ðåñéå÷üìåíï
êáé ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç. Èñçíåß ãéá ôá áäéêï÷áìÝíá ôïõ áäÝëöéá.
3. ÌÝôñï: Ôï ìÝôñï ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé áíáðáéóôéêü:
óôß÷ïò 1ïò:¼/ôáí / âãáß/íù / ôï âñÜ/äõ / óôï / îÜ/ãíá/íôï / ôïýôï ôïíéóìüò óõëëá-
âÞò: õ õ -õ õ - õ õ - õ õ áñéèìüò 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3.
1ç: Ðïéï åßíáé ôï ðñïóùðéêü äñÜìá ôïõ ðïéçôÞ êáé ðïéï ôï äñÜìá ðïõ óõ-
íôåëåßôáé ãýñù ôïõ;
ÁðÜíôçóç:
Ôï ðñïóùðéêü äñÜìá ôïõ ðïéçôÞ åßíáé ç áðþëåéá ôùí áäåëöþí ôïõ, ðïõ Ýöõãáí
êñáôþíôáò Ýíá ìáôùìÝíï ìá÷áßñé. Ï ðïéçôÞò áéóèÜíåôáé ðüíï, ìïíáîéÜ êáé åñçìéÜ. Ðå-
ñéìÝíåé ô’ áäÝëöéá ôïõ, üìùò îÝñåé ðùò äå èá ãõñßóïõí, öùíÜæåé, üìùò äåí ôïí áêïýí.
Ôï äñÜìá ðïõ óõíôåëåßôáé ãýñù áðü ôïí ðïéçôÞ åßíáé ï åìöýëéïò ðüëåìïò, óôïí ï-
ðïßï ðïëëïß óõíÜíèñùðïß ìáò Ý÷áóáí ôç æùÞ ôïõò. Ïé áäéêï÷áìÝíïé óõíÜíèñùðïé åß-
íáé ôá áäÝëöéá óôá ïðïßá áíáöÝñåôáé ï ðïéçôÞò.
2ç: Ôé åêöñÜæåé ð áíôßèåóç ðïõ õðÜñ÷åé óôéò äýï ôåëåõôáßåò óôñïöÝò;
235
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 236
ÁðÜíôçóç:
Óôéò äýï ôåëåõôáßåò óôñïöÝò ôïõ ðïéÞìáôïò, óôçí ôñßôç êáé ôçí ôÝôáñôç, õðÜñ÷åé ìéá
áíôßèåóç. Óôçí ôñßôç óôñïöÞ ï ðïéçôÞò åêöñÜæåé ôçí ðßóôç ôïõ óôï Èåü, ôïí ïðïßï ÷á-
ñáêôçñßæåé óêåðÞ ôïõ óðéôéïý ôïõ, öùôéÜ ðïõ æåóôáßíåé ôçí êáñäéÜ êáé ëý÷íï ðïõ öù-
ôßæåé ôá óêïôÜäéá. Ï Èåüò öÝñíåé ôçí áíáêïýöéóç êáé ôçí ðáñçãïñéÜ óôá êáèçìåñéíÜ
ðñïâëÞìáôá.
¼ìùò óôçí ôÝôáñôç óôñïöÞ ç äéÜèåóç áëëÜæåé. Äåí õðÜñ÷åé áíáêïýöéóç· ï ðïéç-
ôÞò äåí ìðïñåß íá âñåé ðáñçãïñéÜ. Ç áéôßá åßíáé ï áäéêïóêïôùìüò ôùí áäåëöþí, ôùí
óõíáíèñþðùí, óôïí åìöýëéï ðüëåìï. ¸ôóé, ôï óðßôé öáßíåôáé Üäåéï, ìïíáîéÜ êáé åñç-
ìéÜ åðéêñáôïýí ðáíôïý.
Ç áíôßèåóç áíÜìåóá óôéò äõï óôñïöÝò äçëþíåôáé ìå ôç ëÝîç «üìùò», ìå ôçí ïðïßá
åéóÜãåôáé ç äåýôåñç.
3ç: Ï ðïéçôÞò óõíåéäçôïðïéåß óôáäéáêÜ ôç äñáìáôéêÞ êáôÜóôáóÞ ôïõ. Íá ôçí
ðáñáêïëïõèÞóåôå óôçí åîÝëéîÞ ôçò êáé íá åðéóçìÜíåôå ôçí êïñýöùóÞ ôçò.
ÁðÜíôçóç:
Ç äñáìáôéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ ðïéçôÞ áêïëïõèåß ôçí åîÞò åîÝëéîç:
á) Óôçí ðñþôç óôñïöÞ ï ðïéçôÞò åßíáé ìüíïò, áëëÜ ðåñéìÝíåé áêüìç ô’ áäÝëöéá ôïõ
íá ãõñßóïõí. â) Óôç äåýôåñç óôñïöÞ öùíÜæåé ô’ áäÝëöéá ôïõ, üìùò óõíåéäçôïðïéåß ãéá
ðñþôç öïñÜ, üôé äåí ìðïñïýí íá ôïí áêïýóïõí. ã) Óôçí ôñßôç óôñïöÞ õðÜñ÷åé Ýíáò
ýìíïò óôï Èåü, ï ïðïßïò ÷áñßæåé óôç æùÞ ðáñçãïñéÜ êáé ðñïóôáóßá. ä) ¼ìùò óôçí ôÝ-
ôáñôç óôñïöÞ, ï ðïéçôÞò äéáðéóôþíåé üôé ïýôå áõôÞ ç ýøéóôç ðáñçãïñéÜ, ï Èåüò, ìðï-
ñåß íá êáëýøåé ôï êåíü ðïõ Üöçóáí ðßóù ôïõò ïé áäéêïóêïôùìÝíïé óõíÜíèñùðïß ôïõ,
ïé áäåëöïß ôïõ, üðùò ôïõò áðïêáëåß. Óôçí ôÝôáñôç óôñïöÞ ëïéðüí êïñõöþíåôáé ç
äñáìáôéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ ðïéçôÞ.
á. Ï ðïéçôÞò áíáöÝñåôáé óôïí ðüëåìï åíÜíôéá óôïõò Ãåñìáíïýò.
â. Ôá áäÝñöéá ðïõ áíáöÝñåé åßíáé üëïé ïé óõìðáôñéþôåò ôïõ.
ã. Ôï ðïßçìá áðåõèýíåôáé óôïí Èåü.
ä. Ç øõ÷ïëïãéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ ðïéçôÞ åßíáé ðïëý åõ÷Üñéóôç.
å. Ôï ìáôùìÝíï ìá÷áßñé åßíáé ôï ìá÷áßñé ôïõ ðïëÝìïõ.
236
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 237

Á Â
1) Ãéá ôïí ðïéçôÞ ï Èåüò åßíáé á. åßíáé áíÜëïãç ìå ôçí ÷ñïíéêÞ
ðåñßïäï.
2) Ôï ãåãïíüò üôé áíáöÝñåôáé â. ôá áéóèÞìáôá ôïõ ðïéçôÞ.
` óôïí åìöýëéï
3) Ç ëÝîç «áäåëöüò» äåß÷íåé ã. áãéÜôñåõôç ãéá ôïí ðïéçôÞ.
4) Ç ðëçãÞ ôïõ åìöõëßïõ åßíáé ä. êÜíåé ðéï Ýíôïíï ôïí ðüíï ôïõ.
5) Ç áôìüóöáéñá ôïõ ðïéÞìáôïò å. ï ìüíïò ðïõ ôïí áêïýåé.
Âáóéêü èÝìá ôùí ðïéçìÜôùí ôïõ Âáöüðïõëïõ åßíáé:
á) ï ðüëåìïò. â) ç áãÜðç.
ã) ç åéñÞíç. ä) ï èÜíáôïò.
Ôï ðïßçìá Ý÷åé êáèáñÜ:
á) ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç. â) åðéêñéôéêÞ äéÜèåóç.
ã) ÷áñïýìåíç äéÜèåóç. ä) áßóèçóç ôçò éêáíïðïßçóçò.
ëçò Â.
Á Â
1. «íá ’ñèïõí ðïõ öýãáí» á. ìåôáöïñéêÞ åéêüíá.
2. «ï ëý÷íïò ðïõ ôñþåé ôï óêïôÜäé» â. áíôßèåóç.
3. «åßíáé Üäåéï ..... ÈåÝ ìïõ» ã. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
4. «áêïýãïíôáé âÞìáôá ôïõ èåïý» ä. Ýíôïíç åðáíÜëçøç.
5. «åßóáé ç öùôéÜ ðïõ ðçäÜåé ìåò ôï ôæÜêé» å. ìåôáöïñÜ.
237
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 238
ÄÅÍ ÅÉÌÁÓÔÅ ÐÏÉÇÔÅÓ ÓÇÌÁÉÍÅÉ...

Ãéþñãïò ÓáñáíôÜñçò
Ç æùÞ ôïõ
Ï Ãéþñãïò ÓáñáíôÜñçò (1908-1941) ãåííÞèçêå óôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç. Áðü ôï
1910 Ýùò ôï 1931 Ýæçóå óôçí Éôáëßá, üðïõ êáé ìïñöþèçêå. Óðïýäáóå ÍïìéêÜ óôá
ÐáíåðéóôÞìéá ôçò Ìðïëüíéá êáé ôçò ÌáôóåñÜôá. Ôï 1931 Ýñ÷åôáé óôçí ÅëëÜäá êáé ìÝ-
÷ñé ôïí ðüëåìï áíáðôýóóåé áîéüëïãç óõããñáöéêÞ äñÜóç. ¼ìùò ï ðüëåìïò Þñèå íá
äéáêüøåé ðñüùñá ôç æùÞ ôïõ íåáñïý ðïéçôÞ. ÊáôÜ ôçí åëëçíïúôáëéêÞ óýãêñïõóç õ-
ðçñÝôçóå ùò áðëüò óôñáôéþôçò óôçí Áëâáíßá. ÐÝèáíå ôï ÖåâñïõÜñéï ôïõ 1941 áðü
ôéò êáêïõ÷ßåò.
Ï ÓáñáíôÜñçò Þôáí ðíåýìá áíÞóõ÷ï êáé åß÷å öéëïóïöéêÜ åíäéáöÝñïíôá êáé áíá-
æçôÞóåéò. Óôá ãñÜììáôá ðñùôïåìöáíßóôçêå ôï 1933 êáé ìÝ÷ñé ôï 1940 äçìïóßåõóå ìå-
ñéêÝò ðïéçôéêÝò óõëëïãÝò, áíÜìåóá óôéò ïðïßåò Þôáí: «Ïé áãÜðåò ôïõ ÷ñüíïõ» êáé ïé
«Åéêüíåò ñÝìâçò». ÐïéÞìáôá Ýãñáøå ü÷é ìüíï óôá åëëçíéêÜ, áëëÜ êáé óôá éôáëéêÜ êáé
óôá ãáëëéêÜ. ¸íá ìÝñïò ôçò ðïéçôéêÞò ôïõ ðáñáãùãÞò Ý÷åé ìåßíåé áíÝêäïôï.
Åêôüò áðü ôçí ðïßçóç, ï ÓáñáíôÜñçò Ýãñáøå ðåæÜ êáèþò êáé öéëïóïöéêÜ äïêß-
ìéá. ÅðçñåÜóôçêå áðü ôçí õðáñîéáêÞ öéëïóïößá.

Ôï ðïßçìá ðñïÝñ÷åôáé áðü ôç óõëëïãÞ «Åéêüíåò ñÝìâçò». Ó’ áõôü ï ÓáñáíôÜñçò
ðáñïõóéÜæåé ôéò áðüøåéò ôïõ ãéá ôçí ðïßçóç.
¸ôóé, åíþ áíáöÝñåé ôé óçìáßíåé íá ìçí åßóáé ðïéçôÞò, óôçí ïõóßá, ðáñïõóéÜæåé ôçí
ÜðïøÞ ôïõ ãéá ôï ôé óçìáßíåé íá åßóáé ðïéçôÞò.

¼ðùò õðïóôçñßæåé ï ðïéçôÞò, äåí åßìáóôå ðïéçôÝò óçìáßíåé öåýãïõìå, ëéðïôá-
238
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 239
êôïýìå, åãêáôáëåßðïõìå ôïí áãþíá ôçò æùÞò. Äåí åßìáóôå ðïéçôÝò óçìáßíåé ðáñáôÜìå
ôç æùÞ óôïõò áíßäåïõò, áöÞíïõìå ôéò ãõíáßêåò ìüíåò ôïõò. ¼óïé äåí åßíáé ðïéçôÝò äåí
îÝñïõí íá íéþóïõí ôç ãõíáéêåßá óõíôñïöéÜ, äåí ìðïñïýí íá áðïëáýóïõí ôç æåóôá-
óéÜ ôïõ Ýñùôá.
Ìå äõï ëüãéá, üóïé äåí åßíáé ðïéçôÝò Ý÷ïõí ôï öüâï ñéæùìÝíï óôçí øõ÷Þ ôïõò, áé-
óèÜíïíôáé ôç æùÞ ôïõò îÝíç êáé öïâïýíôáé ôï èÜíáôï.

Ï ÓáñáíôÜñçò ðáñïõóéÜæåé ìéá óåéñÜ áðü áîßåò ðïõ Ýñ÷ïíôáé óå áíôßèåóç ìå ôïí
êïéíü íïõ ôïõ «ìÝóïõ áíèñþðïõ» êáé ìå ôéò óõíÞèåéåò êáé ôéò áíôéëÞøåéò ôçò êáèçìå-
ñéíüôçôáò. Ïé áîßåò áõôÝò åßíáé, êáô’ áñ÷Þí, ç øõ÷éêÞ ãåííáéüôçôá êáé ç áãùíéóôéêÞ
äéÜèåóç. Ï ïëïêëçñùìÝíïò Üíèñùðïò åßíáé ôáõôü÷ñïíá êáé áãùíéóôÞò êáé äåí ðá-
ñáôÜ ôç æùÞ óôïõò áíßäåïõò, ïé ïðïßïé, ðáñ’ üëç ôçí áíéêáíüôçôÜ ôïõò, êáôáöÝñíïõí
íá åðéðëÝïõí êáé íá åðéâéþíïõí. Áêüìç, ï ïëïêëçñùìÝíïò Üíèñùðïò îÝñåé ôçí áîßá
ôïõ Ýñùôá, îÝñåé íá ÷áßñåôáé ôç óõíôñïöéÜ ôçò ãõíáßêáò.
¼ìùò ôï óçìáíôéêüôåñï ßóùò ÷áñáêôçñéóôéêü åíüò ïëïêëçñùìÝíïõ áíèñþðïõ åß-
íáé ç áíáãíþñéóç ôçò áîßáò ôçò æùÞò êáé ï óåâáóìüò ðñïò áõôÞí. ¸íáò óåâáìüò ðïõ
äéáðåñíÜ üëåò ôéò åíÝñãåéåò êáé üëåò ôéò ðñÜîåéò ôïõ áíèñþðïõ êáé Ý÷åé ùò áðïôÝëå-
óìá ôçí áðïìÜêñõíóç áðü ôçí øõ÷Þ êÜèå öüâïõ, éäéáßôåñá ôïõ öüâïõ ôïõ èáíÜôïõ.
Áõôüò ðïõ äå óÝâåôáé ôç æùÞ ôçí áéóèÜíåôáé îÝíç, ôçí ìåôá÷åéñßæåôáé ùò éäéïêôçóßá ôïõ
ðïõ äå èÝëåé íá ÷Üóåé, ãé’ áõôü ï èÜíáôïò ôïí ãåìßæåé ìå öüâï, ãßíåôáé ðñáãìáôéêüò
âñá÷íÜò.
Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, áõôüò ðïõ áãáðÜ êáé óÝâåôáé ôç æùÞ áðïâÜëëåé áðü ôçí øõ-
÷Þ ôïõ êÜèå öüâï, áêüìç êáé ôï öüâï ôïõ èáíÜôïõ. ¼÷é ðùò ï èÜíáôïò óôáìáôÜ íá
áðïôåëåß èëéâåñü ãåãïíüò. Áðëþò ç æùÞ âáñáßíåé ðåñéóóüôåñï óôç æõãáñéÜ, ãßíåôáé
ôáîßäé, ðçãáéìüò óôçí ÉèÜêç. Áõôüò ðïõ áãáðÜ ôç æùÞ îÝñåé íá ðåé óôï ôÝëïò: «Êáëü
‘ôáí ôï ôáîßäé, ôþñá öôÜóáìå».
Ôé åßíáé üìùò áõôü ðïõ, óýìöùíá ìå ôïí ÓáñáíôÜñç, äßíåé óôïí Üíèñùðï áõôÞí
ôçí ïëïêëÞñùóç; Åßíáé ç ðïßçóç. Ï ïëïêëçñùìÝíïò Üíèñùðïò äåí ìðïñåß ðáñÜ íá
åßíáé ðïéçôÞò.

Ôï ðïßçìá åßíáé åíéáßï êáé áíáöÝñåôáé üëï óôçí Üðïøç ôïõ ðïéçôÞ ãéá ôçí ðïßçóç.
239
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 240

1. ÌåôáöïñÝò: «óôá öéëéÜ ôïõ áíÝìïõ», «óôç óêüíç ôïõ êáéñïý».
2. Óôß÷ïò: Ï óôß÷ïò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé åëåýèåñïò, äåí õðÜñ÷åé ïìïéïêáôáëçîßá, óõ-
ãêåêñéìÝíïò áñéèìüò óõëëáâþí ê.ëð.

1ç: Ðïéá ç áíôßëçøç ôïõ ÓáñáíôÜñç ãéá ôçí ðïßçóç; Ðïéåò ðñïóöïñÝò ôçò
åðéóçìáßíåé Þ õðáéíßóóåôáé ï ðïéçôÞò;
ÁðÜíôçóç:
Ï ÓáñáíôÜñçò õðïóôçñßæåé üôé ç ðïßçóç óå ìáèáßíåé íá áíôéìåôùðßæåéò ôç æùÞ ðáëé-
êáñßóéá. Íá ìç öåýãåéò ìå ôéò ðñþôåò äõóêïëßåò ïýôå íá åãêáôáëåßðåéò ôïí áãþíá ãéá
âåëôßùóç ôïõ åáõôïý óïõ êáé ôçò æùÞò. Íá ’óáé ðïéçôÞò óçìáßíåé íá ’óáé áãùíéóôÞò.
Åðßóçò, ç ðïßçóç óå ìáèáßíåé íá åêôéìÜò ôçí ïìïñöéÜ êáé íá áðïëáìâÜíåéò ôïí Ý-
ñùôá, ôç óõíôñïöéÜ ôçò ãõíáßêáò. Ç çïßçóç áíáðôýóóåé óôçí øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ åõ-
áéóèçóßá êáé äýíáìç.
ÔÝëïò, ç ðïßçóç ìáèáßíåé óôïí Üíèñùðï íá åêôéìÜ, íá óÝâåôáé êáé íá áãáðÜ ôï
öáéíüìåíï ôçò æùÞò. ¸íáò ôÝôïéïò Üíèñùðïò Ý÷åé äéþîåé áðü ôçí øõ÷Þ ôïõ ôïí õ-
ðåñâïëéêü öüâï, áêüìç êáé ãéá ôï ðéï èëéâåñü ãåãïíüò, ôï èÜíáôï.
1ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéÝò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé ðïé-
á. Ï Ã. ÓáñáíôÜñçò Þôáí óçìáíôéêüò óôï÷áóôÞò êáé ðïéçôÞò ôïõ ÌåóïðïëÝìïõ.
â. ×ñçóéìïðïéåß ôï á’ åíéêü ðñüóùðï.
ã. ÌéëÜåé óáí íá ôïí Ý÷ïõí åîïõóéïäïôÞóåé ïé ðïéçôÝò.
ä. Óôü÷ïò ôïõ åßíáé íá ðáñïõóéÜóåé ôçí ðïßçóç ùò óôÜóç æùÞò.
å. Ïé ðïéçôÝò äåí ðáßñíïõí ðÜíù ôïõò ôéò åõèýíåò.
Á Â
1. Ï ðïéçôÞò ðëçóéÜæåé ôï èÝìá á. ôç ãíþìç ôïõò
2. Ïé ðïéçôÝò ãåíéêÜ â. áðü ôçí áñíçôéêÞ ôïõ ðëåõñÜ.
3. Èåùñåß üôé ïé ðïéçôÝò ã. Ýíáò äéáñêÞò áãþíáò êáé ü÷é öõãÞ ôïõ.
4. Ç ðïßçóç åßíáé ä. Ý÷ïõí óõìâéâáóôåß ìå ôçí éäÝá ôïõ èáíÜôïõ.
5. Äéáêçñýóóïõí ìå ðáññçóßá å.êñáôÜíå èåôéêÞ óôÜóç áðÝíáíôé óôïí Ýñùôá.
240
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 241
ÑÙÌÉÏÓÕÍÇ
ÃéÜííçò Ñßôóïò
Ç æùÞ ôïõ
Ï ÃéÜííçò Ñßôóïò ãåííÞèçêå ôï 1909 óôç ÌïíåìâáóéÜ. Óôï Ãýèåéï ôÝëåéùóå ôï Ãõ-
ìíÜóéï êáé áìÝóùò ìåôÜ, ôï 1925, Þñèå óôçí ÁèÞíá, üðïõ Üóêçóå äéÜöïñá åðáã-
ãÝëìáôá. Áó÷ïëÞèçêå ìå ôç æùãñáöéêÞ, ôç ìïõóéêÞ, ôï èÝáôñï, êáé, öõóéêÜ, ìå ôçí
ðïßçóç. Ãéá ôçí ðñïóöïñÜ ôïõ óôçí ðïßçóç êÝñäéóå ðïëëÝò äéáêñßóåéò óôçí ÅëëÜäá
êáé óôï åîùôåñéêü. Ç åíáó÷üëçóÞ ôïõ ìå ôçí ðïëéôéêÞ ôïõ óôïß÷éóå ðïëëÜ ÷ñüíéá öõ-
ëáêßóåéò êáé åîïñßåò.
Ï Ñßôóïò èåùñåßôáé Ýíáò áðü ôïõò ìåãáëýôåñïõò íåïÝëëçíåò ðïéçôÝò êáé Ýñãá ôïõ
Ý÷ïõí ìåôáöñáóôåß óå ðÜñá ðïëëÝò ãëþóóåò. Èßãåé ðñïâëÞìáôá ôçò åðï÷Þò ôïõ, ôá
èÝìáôÜ ôïõ åßíáé ðáñìÝíá áðü ôçí ðáéäéêÞ êáé ôçí åöçâéêÞ ôïõ çëéêßá, áðü ôçí åëëç-
íéêÞ ðáñÜäïóç êáé áðü ôïõò êïéíùíéêïýò áãþíåò. ×áñáêôçñéóôéêü ôïõ Ýñãïõ ôïõ åß-
íáé ôï ðçãáßï áßóèçìá, ï ëõñéóìüò êáé ç ðïëõìïñößá ôçò ôå÷íïôñïðßáò. ¸÷åé åðçñå-
áóôåß áðü äéÜöïñá ðïéçôéêÜ ñåýìáôá, áíÜìåóá óôá ïðïßá åßíáé êáé ï õðåññåáëéóìüò.
Ç ðïßçóç ôïõ Ñßôóïõ áðïôåëåßôáé áðü Ýñãá ðïëýóôé÷á, ìå ìéá óõíå÷Þ ñïÞ ðïõ îåðç-
äÜ áõèüñìçôç áëëÜ êáé áíåîÝëåãêôç.
Ôá ðïéÞìáôÜ ôïõ âñßóêïíôáé óõãêåíôñùìÝíá óå áñêåôïýò ïãêþäåéò ôüìïõò, áíÜ-
ìåóá óôïõò ïðïßïõò åßíáé: «ÐïéÞìáôá Á, Â, Ã, Ä», «ÔÝôáñôç äéÜóôáóç», «Ôá Åðéêáéñé-
êÜ», «Ãßãíåóèáé» ê.Ü.

1. Ôï ðïßçìá «Ñùìéïóýíç» ãñÜöôçêå áìÝóùò ìåôÜ ôïí Â’ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï, ôï
äéÜóôçìá 1945-1947, êáé ðåñéÝ÷åôáé óôç óõëëïãÞ «Áãñýðíéá».
Ç «Ñùìéïóýíç» åßíáé ÷ùñéóìÝíç óå åöôÜ åíüôçôåò. ÌÝóá ó’ áõôÞí âñßóêïõìå Ýíá
ðëÞèïò óôïé÷åßùí ôçò éóôïñéêÞò ðáñÜäïóçò ôçò ÷þñáò ìáò, ôïõ åëëçíéêïý ëáïý. Óõ-
íáíôÜìå åðßóçò Ýíá ðëÞèïò åêöñáóôéêþí ôñüðùí. Óêïðüò ôïõ ðïéçôÞ åßíáé íá äåßîåé
ôï äéá÷ñïíéêü ðñüóùðï ôçò ÅëëÜäáò êáé ôùí ÅëëÞíùí óôïí áãþíá ãéá áíèñùðéÜ, äé-
êáéïïýíç êáé åëåõèåñßá.
241
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 242
ÁõôÜ ôá äÝíôñá, ôá äÝíôñá ôçò ÅëëÜäáò, èÝëïõí ïõñáíü ãéá íá õðÜñ÷ïõí, ïé ðÝ-
ôñåò ôçò äå âïëåýïíôáé êÜôù áð’ ôá îÝíá âÞìáôá, ôá ðñüóùðá åðéæçôïýí ôïí Þëéï êáé
óé êáñäéÝò ôùí ÅëëÞíùí ôï äßêáéï.
Ôï ôïðßï ôçò ÅëëÜäáò åßíáé óêëçñü óáí ôç óéùðÞ, ôá ëéèÜñéá ôïõ åßíáé ðõñùìÝíá,
ïé åëéÝò êáé ô’ áìðÝëéá ôïõ ïñöáíÜ. Ôï íåñü åßíáé ëßãï, åíþ ôï öùò ðïëý. Ï äñüìïò
÷Üíåôáé óôï öùò êáé ï ßóêéïò ôçò ìÜíôñáò åßíáé âáñýò.
Ôá äÝíôñá, ôá ðïôÜìéá êé ïé öùíÝò ìáñìÜñùóáí. Ç ñßæá âñßóêåé ôï ìÜñìáñï. Íå-
ñü äåí õðÜñ÷åé êáé ç ðßêñá åßíáé ìåãÜëç. Ôá ìÜôéá ôùí áíèñþðùí åßíáé êüêêéíá áð’
ôçí áãñýðíéá êé áíÜìåóá óôá öñýäéá ôïõò åßíáé óöçíùìÝíç ìéá âáèéÜ ÷áñáêéÜ.
Ôï ÷Ýñé ôïõò åßíáé êïëëçìÝíï óôï íôïõöÝêé, ðïõ ìïéÜæåé íá åßíáé óõíÝ÷åéá ôïõ ÷å-
ñéïý ôïõò. Ôï ÷Ýñé ôïõò ìïéÜæåé íá åßíáé óõíÝ÷åéá ôçò øõ÷Þò ôïõò. Óôá ÷åßëéá ôïõò Ý-
÷ïõí ôï èõìü êáé âáèéÜ óôá ìÜôéá ôïõò ôïí êáçìü.
¼ôáí óößããïõí ôï ÷Ýñé, ï Þëéïò åßíáé âÝâáéïò ãéá ôïí êüóìï, üôáí ÷áìïãåëÜíå, Ý-
íá ÷åëéäüíé âãáßíåé áðü ôá ãÝíéá ôïõò, üôáí êïéìïýíôáé, Üóôñá ðÝöôïõí áðü ôéò ôóÝðåò
ôïõò, üôáí óêïôþíïíôáé, ç æùÞ ôñáâÜåé ìðñïóôÜ.
×ñüíéá ôþñá ðåéíÜíå, äéøÜíå, óêïôþíïíôáé ðïëéïñêçìÝíïé. Ç êÜøá, ç áñìýñá, ï
áãÝñáò ôá ñÞìáîáí üëá. Ï èÜíáôïò åßíáé êõñßáñ÷ïò. Ôá ëüãéá ôïõò åßíáé óôõöÜ êáé ôá
óêõëéÜ ôïõò ðÝèáíáí. Ç âñï÷Þ ôïõò ÷ôõðÜ êé áõôÞ.
ÌïéÜæïõí íá Ý÷ïõí ðåôñþóåé ðÜíù óôá êáñáïýëéá, üðïõ ðïëåìïýí óõíå÷þò êáé
êïéôïýí êáôÜ ôï ðÝëáãïò.
Ôï øùìß ôÝëåéùóå, ôá âüëéá ôÝëåéùóáí. Ôï ìüíï ðïõ ôïõò Ýìåéíå åßíáé ç êáñäéÜ ôïõò.
Åßíáé ðïëéïñêçìÝíïé ðïëëÜ ÷ñüíéá, ðåéíÜíå êáé óêïôþíïíôáé, üìùò êáíåßò äåí Ý-
÷åé ðåèÜíåé. ¸÷ïõí êåñäßóåé ôçí áèáíáóßá. Ôá ìÜôéá ôïõò ëÜìðïõí ðÜíù óôá êáñá-
ïýëéá êáé êÜèå áõãÞ ÷éëéÜäåò ðåñéóôÝñéá, ìÞíõìá åéñÞíçò, öåýãïõí áðü ôá ÷Ýñéá ôïõò
ãéá ôá ôÝóóåñá óçìåßá ôïõ ïñßæïíôá.
1. Ôá îÝíá âÞìáôá: åííïåß ôùí êáôáêôçôþí.
2. Ï ßóêéïò ôçò ìÜíôñáò åßíáé óßäåñï: ç óêëáâéÜ êÜíåé ôïí ßóêéï íá ìïéÜæåé áðü
óßäåñï.
3. ¼ëïé ìáóÜíå ìéá ìðïõêéÜ ïõñáíü: üëïé åëðßæïõí üôé èá Ýñèïõí êáëýôåñåò ìÝñåò.
242
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 243
4. Ï Þëéïò åßíáé âÝâáéïò: ôï êáëýôåñï áýñéï åßíáé åîáóöáëéóìÝíï, ç äéêáéïóýíç

êáé ç åëåõèåñßá.
5. äþäåêá Üóôñá ðÝöôïõí: ôá üíåéñá ôùí áãùíéóôþí ãéá ìéá êáëýôåñç æùÞ.

Ôï ðïßçìá äéáêñßíåôáé áðÜ ôç âáèéÜ áãÜðç ãéá ôçí ÅëëÜäá êáé ôïõò ¸ëëçíåò. Ôï
ôïðßï êáé ïé Üíèñùðïé ðáñïõóéÜæïíôáé, üðùò åßíáé. ÕðÜñ÷åé öôþ÷éá, äõóêïëßåò, ìü-
÷èïò. ¼ìùò ïé êáñäéÝò ìÝíïõí ðéóôÝò óôïí áãþíá ãéá åëåõèåñßá, äéêáéïóýíç, áîéï-
ðñÝðåéá. Ï áãþíáò áõôüò áðáéôåß áãñýðíéá êáé åßíáé äýóêïëïò, üìùò ìüíï áõôüò êá-
ôáîéþíåé ôç æùÞ. Ï èÜíáôïò ôùí áãùíéóôþí ïäçãåß ôç æùÞ ìðñïóôÜ êáé, ðáñ’ üëï ðïõ
óêïôþíïíôáé, ìÝíïõí áèÜíáôïé óôç óêÝøç üëùí.
ÕðÜñ÷åé Ýíáò èáõìáóìüò ãéá ôçí áãùíéóôéêüôçôá ôù ÅëëÞíùí. ¸íá áßóèçìá ðå-
ñçöÜíéáò êáé ðáôñéùôéóìïý, áãÜðçò ãéï ôç ëåâåíôéÜ êáé ôçí áîéïðñÝðåéá.
Ïé éäÝåò êáé ôá íïÞìáôá åßíáé ðïëëÜ. Ïé ¸ëëçíåò êáé ç ÅëëÜäá äåí áãáðïýí ôç
óêëáâéÜ, áëëÜ èÝëïõí íá æÞóïõí ìå ëåõôåñéÜ êáé äéêáéïóýíç. Ï áãþíáò ãé’ áõôÜ ôá é-
äáíéêÜ áîßæåé. ÐáñÜ ôç öôþ÷éá êáé ôéò äõóêïëßåò, ïé ¸ëëçíåò óõíå÷ßæïõí íá ðáëåýïõí,
åëðßæïíôáò óå ìéá êáëýôåñç æùÞ. Óôïí áãþíá áõôü ïé ¸ëëçíåò õðïöÝñïõí êáé óêïôþ-
íïíôáé, üìùò ïé áãùíéóôÝò ìÝíïõí áèÜíáôïé, åßíáé æùíôáíïß êáé êáèïäçãïýí ôïõò Üë-
ëïõò ìå ôï ðáñÜäåéãìÜ ôïõò. Ï áãþíáò ãéá åëåõèåñßá êáé åéñÞíç èá äéêáéùèåß.

Ôï ðïßçìá áðïôåëåßôáé áðü ðÝíôå åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá (óô. 1-4): Ôï ôïðßï êáé ïé Üíèñùðïé.
2ç åíüôçôá (óô. 5-16): Ç óêëáâéÜ.
3ç åíüôçôá (óô. 17-34): Ï áãþíáò ãéá åëåõèåñßá êáé äéêáéïóýíç.
4ç åíüôçôá (óô. 35-39): Äåí Ý÷ïõí ôßðïôá, áëëÜ óõíå÷ßæïõí íá ðïëåìïýí.
5ç åíüôçôá (óô. 40-45): ÊÝñäéóáí ôçí áèáíáóßá.

ÓôñïöÞ á´
- ÕðÜñ÷ïõí åéêüíåò áðü ôï åëëçíéêü ôïðßï êáé ôïõò áíèñþðïõò. - Ôá äÝíôñá êáé
ïé ðÝôñåò ðñïóùðïðïéïýíôáé (äå âïëåýïíôáé).
243
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 244
- Ï ïõñáíüò êáé ï Þëéïò Ý÷ïõí ìåôáöïñéêÞ óçìáóßá êáé óõìâïëßæïõí ôçí åëåõèå-
ñßá êáé ôç äéêáéïóýíç.
ÓôñïöÞ â´
- Ôï ôïðßï ðñïóùðïðïéåßôáé (åßíáé óêëçñü, óößããåé.,.)
- ÌåôáöïñéêÜ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ïé ëÝîåéò óêëçñü, óößããåé, ïñöáíÝò, óéäåñï.
- Ç åéêüíá ðåñéãñÜöåé ðéóôÜ ôï åëëçíéêü ôïðßï óôá äýóêïëá ÷ñüíéá ôçò îÝíçò êá-
ôï÷Þò.
ÓôñïöÞ ã´:
- ÌåôáöïñéêÝò åéêüíåò: á) ìáñìÜñùóáí ôá äÝíôñá, ôá ðïôÜìéá êé ïé öùíÝò
ìåò óôïí áóâÝóôç ôïõ Þëéïõ, â) ç ñßæá óêïíôÜöôåé óôï ìÜñìáñï, ã) üëïé ìá-
óÜíå ìéá ìðïõêéÜ ïõñáíü ðÜíïõ áð’ ôçí ðßêñá ôïõò.
- ¼ëåò ïé ðáñáðÜíù ìåôáöïñéêÝò åéêüíåò äéáêñßíïíôáé ãéá ôçí ôüëìç ôïõò.
ÔïëìçñÝò ìåôáöïñÝò êáé ôïëìçñÝò åéêüíåò åßíáé âáóéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ
õðåññåáëéóìïý. - Ðñïóùðïðïßçóç: ç ñßæá óêïíôÜöôåé óôï ìÜñìáñï.
ÓôñïöÞ ä´
- Ðáñïìïéþóåéò: á) «ìéá âáèéÜ ÷áñáêéÜ óöçíùìÝíç áíÜìåóá óôá öñýäéá ôïõò/
óáí Ýíá êõðáñßóóé áíÜìåóá óå äõï âïõíÜ ôï ëéüãåñìá». â)«Ý÷ïõíå ôïí êáçìü
âáèéÜ âáèéÜ óôá ìÜôéá ôïõò/óáí Ýíá áóôÝñé óå ìéá ãïýâá áëÜôé».
- ÌåôáöïñéêÝò åéêüíåò: á) «Ôï ÷Ýñé ôïõò åßíáé êïëëçìÝíï óôï íôïõöÝêé/ôï
íôïõöÝêé åßíáé óõíÝ÷åéá ôïõ ÷åñéïý ôïõò/ôï ÷Ýñé ôïõò åßíáé óõíÝ÷åéá ôçò øõ-
÷Þò ôïõò». â) «Ý÷ïõí óôá ÷åßëéá ôïõò áðÜíïõ ôï èõìü». ã) «Ýíá áóôÝñé óå ìéá
ãïýâá áëÜôé».
- Êáé áõôÝò ïé åéêüíåò äéáêñßíïíôáé ãéá ôçí ôüëìç ôïõò êáé äåß÷íïõí åðßäñáóç
ôïõ õðåññåáëéóìïý.
ÓôñïöÞ å´: - Åéêüíåò ìåôáöïñéêÝò: á) «¼ôáí óößããïõí ôï ÷Ýñé...», â) «üôáí ÷á-
ìïãåëÜíå, Ýíá ìéêñü ÷åëéäüíé öåýãåé ìåó’ áð’ ô’ Üãñéá ãÝíéá ôïõò», ã) «üôáí êïé-
ìïýíôáé, äþäåêá Üóôñá ðÝöôïõí áð’ ôéò Üäåéåò ôóÝðåò ôïõò», ä) «üôáí óêïôþ-
íïíôáé... ôáìðïýñëá».
- Ðñïóùðïðïßçóç: «Ç æùÞ ôñáâÜåé ôçí áíçöüñá».
- Ïé ¸ëëçíåò åìðíÝïõí åìðéóôïóýíç. ¼ôáí ïé áãùíéóôÝò óêïôþíïíôáé ç æùÞ ôñá-
âÜåé ìðñïóôÜ, ï êüóìïò ðñïïäåýåé. Ïé ôïëìçñÝò ìåôáöïñéêÝò åéêüíåò, ìå ôéò ï-
ðïßåò ðáñïõóéÜæïíôáé áõôÝò ïé éäÝåò, öáíåñþíïõí åðßäñáóç ôïõ õðåññåáëéóìïý.
ÓôñïöÞ óô´:
- ÐñïóùðïðïéÞóåéò: á) ç êÜøá Ýöáãå, â) ç áñìýñá ðüôéóå, ã) ï èÜíáôïò
ìðáéíïâãáßíåé.
244
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 245
- Ïé åéêüíåò åßíáé æùçñÝò: á) ðïëéïñêçìÝíïé áðü óôåñéÜ êáé èÜëáóóá, â) Ý-

öáãå...ðëáôåßáò, ã) áðü ôéò ôñýðåò... èÜíáôïò, ä) ðÝèáíáí ôá óêõëéÜ ôïõò ôõ-
ëéãìÝíá óôïí ßóêéï ôïõò, å) ç âñï÷Þ ÷ôõðÜåé óôá êüêáëÜ ôïõò.
- Ðáñïìïßùóç: ç ãëþóóá ôïõò åßíáé óôõöÞ óáí ôï êõðáñéóóüìçëá.
- ÕðåññåáëéóôéêÞ åðßäñáóç õðÜñ÷åé óå åéêüíåò üðùò: á) áðü ôéò ôñýðåò
ôïõ ðáíùöïñéïý ôïõò... èÜíáôïò, â) ðÝèáíáí ôá óêõëéÜ ôïõò ôõëéãìÝíá óôïí ß-
óêéï ôïõò.
ÓôñïöÞ æ´: - Ïé åéêüíåò åßíáé êáé åäþ ìåôáöïñéêÝò êáé æùçñÝò: «ÐÜíïõ óôá
êáñáïýëéá... öåããáñéïý».
ÓôñïöÞ ç´: - ÌåôáöïñéêÞ åéêüíá: «Ôï øùìß óþèçêå, ôá âüëéá óþèçêáí/ ãåìßæïõí
ôþñá ôá êáíüíéá ôïõò ìüíï ìå ôçí êáñäéÜ ôïõò».
ÓôñïöÞ è´: - Åéêüíåò: Êáé åäþ ïé åéêüíåò, ðïõ åßíáé ðïëëÝò êáé æùçñÝò, Ý÷ïõí ìå-
ôáöïñéêÞ óçìáóßá. á) «Ôüóá ÷ñüíéá ðïëéïñêçìÝíïé... êáíÝíáò äåí ðÝèáíå», â)
«ðÜíù óôá êáñáïýëéá... êáôáêüêêéíç», ã) «êÜèå áõãÞ ÷éëéÜäåò ðåñéóôÝñéá,.. ï-
ñßæïíôá».
- ÌåôáöïñÝò: á) Ôá ìÜôéá ôïõò ëÜìðïõí, åßíáé óçìáßá, åßíáé öùôéÜ êáôáêüêêéíç. â)
Ôá ðåñéóôÝñéá åßíáé óýìâïëá ôçò óõíáäÝëöùóçò êáé ôçò åéñÞíçò.
Êñßíïíôáò óõíïëéêÜ ôï ðïßçìá, ðáñáôçñïýìå üôé áðïôåëåßôáé áðü ìéá åíáëëáãÞ æù-
çñþí åéêüíùí, ïé ðåñéóóüôåñåò áðü ôéò ïðïßåò Ý÷ïõí ìåôáöïñéêÞ óçìáóßá. ÆùçñÝò åé-
êüíåò, ôïëìçñÝò ìåôáöïñÝò êáé ãåíéêÜ ôïëìçñÝò óõíäÝóåéò ëÝîåùí öáíåñþíïõí üôé
óôï óõãêåêñéìÝíï ðïßçìá ï Ñßôóïò Ý÷åé äå÷ôåß åðßäñáóç ôïõ õðåññåáëéóìïý. ¼ðùò
åßäáìå êáé óå Üëëá ðïéÞìáôá, ç ôüëìç ôùí åéêüíùí êáé ôùí ìåôáöïñþí åßíáé âáóéêü
÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ õðåññåáëéóìïý. Ìå áõôÜ ôá åêöñáóôéêÜ ìÝóá ï ðïéçôÞò ðñïóðá-
èåß íá ìåôáäþóåé Ýíá ðëÞèïò éäåþí êáé íïçìÜôùí.
1ç: Óôï êåßìåíï õðÜñ÷ïõí ëÝîåéò, öñÜóåéò êáé åéêüíåò ðïõ áíáöÝñïíôáé á)
óôï åëëçíéêü öõóéêü ôïðßï êáé â) óôïõò áíèñþðïõò. Íá ôéò åðéóçìÜíåôå
êáé íá âñåßôå ðïéá éäéáßôåñá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ ôïðßïõ êáé ôùí áíèñþ-
ðùí ðñïâÜëëïõí.
ÁðÜíôçóç:
á) Ôï ôïðßï:
- ÁõôÜ ôá äÝíôñá äå âïëåýïíôáé ìå ëéãüôåñï ïõñáíü... âÞìáôá. - Åôïýôï ôï ôïðßï...
åßíáé óßäåñï.
245
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 246
- ÌáñìÜñùóáí ôá äÝíôñá.,. Äåí õðÜñ÷åé íåñü.

- ¸íá êõðáñßóóé áíÜìåóá óå äõï âïõíÜ ôï ëéüãåñìá.
-¸íá áóôÝñé óå ìéá ãïýâá áëÜôé.
-¸öáãå ç êÜøá ôá ÷ùñÜöéá ôïõò... ðëáôåßáò.
- Ôï ìáíéáóìÝíï ðÝëáãï... êáôÜñôé ôïõ öåããáñéïý.
Áðü ôá ðáñáðÜíù âëÝðïõìå üôé ôá ôïðßï ÷áñáêôçñßæåôáé áðü áðëïôçôá, ëéôüôçôá. Ôï
Ýäáöïò åßíáé ðåôñþäåò êáé Üãáíï. Ôï íåñü åßíáé ëßãï, åíþ ôï öùò äõíáôü, ï Þëéïò êõ-
ñéáñ÷åß óôïí ãáëÜæéï ïõñáíü. Ôáõôü÷ñïíá, åßíáé Ýíôïíç ç ðáñïõóßá ôçò áñ÷áßáò ðáñÜ-
äïóçò (ç ñßæá óêïíôÜöôåé óôï ìÜñìáñï). Ôï åëëçíéêü ôïðßï åßíáé óêëçñü êáé ðåñÞöáíï.
â) Ïé Üíèñùðïé:
- ÁõôÜ ôá ðñüóùðá... óôï äßêéï.
- Ëá÷áíéÜæïõí.
-¼ëïé äéøÜíå... ðßêñá ôïõò.
- Ôá ìÜôéá ôïõò... öñýäéá ôïõò,
- Ôï ÷Ýñé ôïõò... âáèéÜ óôá ìÜôéá ôïõò. -¼ôáí óößããïõí ôï ÷Ýñé.,. ìå ôáìðïýñëá. -
Ôüóá ÷ñüíéá... êáé èÜëáóóá.
- Áðü ôéò ôñýðåò ôïõ... óôá êüêáëÜ ôïõò.
- ÐÜíïõ óôá êáñáïýëéá ðåôñùìÝíïé... ðÝëáãï. - Ôï øùìß óþèçêå... ìå ôçí êáñäéÜ
ôïõò.
- Ôüóá ÷ñüíéá... ïñßæïíôá.
Ïé Üíèñùðïé (ïé ¸ëëçíåò) áãáðïýí ôçí åëåõèåñßá êáé ôç äéêáéïóýíç. Ðïèïýí ìéá
êáëýôåñç æùÞ êáé åëðßæïõí. Áãñõðíïýí ãéá íá äéáöõëÜîïõí ôçí åëåõèåñßá ôïõò. Ï
êáçìüò êáé ï ðüíïò ôïõò åßíáé ìåãÜëïò, üìùò äåí ÷Üíïõí ôçí áãùíéóôéêÞ äéÜèåóç êáé
åôïéìüôçôá. Äéáêñßíïíôáé ãéá ôçí ôéìéüôçôá, ôçí åéëéêñßíåéá êáé ôçí êáëïóýíç ôïõò. Ïé
õëéêÝò åëëåßøåéò åßíáé ðïëëÝò, üìùò ç øõ÷éêÞ êáñôåñßá êáé ç äýíáìÞ ôïõò ìåãÜëåò.
Ïé áäéÜêïðåò äïêéìáóßåò äå óâÞíïõí ôç äéÜèåóÞ ôïõò ãéá èõóßá, ðïõ ôïõò ïäçãåß óôï
èÜíáôï. Ìå ôç æùÞ êáé ôïí áãþíá ôïõò ïé Üíèñùðïé åîõøþíïõí ôç æùÞ.
2ç: Íá ðáñáôçñÞóåôå ðþò óõíäÝåé ï ðïéçôÞò ôï öõóéêü ìå ôï áíèñþðéíï ðå-
ñéâÜëëïí. Ðïéá ó÷Ýóç âñßóêåôå;
ÁðÜíôçóç:
Ï Ñßôóïò óõíäÝåé ôï öõóéêü êáé ôï áíèñþðéíï ðåñéâÜëëïí. Ç ó÷Ýóç ôïõò åßíáé ó÷Ý-
óç áíáëïãßáò. Ç áðëüôçôá, ç ëéôüôçôá, ç óêëçñüôçôá, ç ðåñçöÜíéá, üëá áõôÜ ôá ÷á-
ñáêôçñéóôéêÜ áíÞêïõí ôüóï óôï ðåñéâÜëëïí, üóï êáé óôïõò áíèñþðïõò. Åßíáé ÷áñá-
êôçñéóôéêü üôé óõ÷íÜ ôï ôïðßï åìöáíßæåôáé ìå áíèñþðéíåò éäéüôçôåò ðñïóùðïðïéçìÝ-
íï: «óößããåé ôá äüíôéá» ê.ëð.
246
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 247
3ç: Íá âñåßôå ëÝîåéò êáé öñÜóåéò á) ðïõ öáíåñþíïõí ôïí áäéÜêïðï áãþíá
ôùí áíèñþðùí, â) ðïõ ðñïóäéïñßæïõí ôïõò óôü÷ïõò ôïõ áãþíá.
ÁðÜíôçóç:
á) Ï áäéÜêïðïò áãþíáò ôùí áíèñþðùí öáíåñþíåôáé ìå ôéò åîÞò ëÝîåéò êáé åê-
öñÜóåéò: «ôï ÷Ýñé ôïõò åßíáé êïëëçìÝíï óôï íôïõöÝêé... ôçò øõ÷Þò ôïõò», «üëïé óêï-
ôþíïíôáé», «ôá ìÜôéá ôïõò åßíáé êüêêéíá áð’ ôçí áãñýðíéá», «ðÜíïõ óôá êáñáïýëéá ðå-
ôñùìÝíïé», «ãåìßæïõí ôþñá ôá êáíüíéá ôïõò ìüíï ìå ôçí êáñäéÜ ôïõò», «ôüóá ÷ñüíéá
ðïëéïñêçìÝíïé».
â) Ïé óôü÷ïé ôïõ áãþíá ôùí áíèñþðùí åßíáé: «äå âïëåýïíôáé êÜôïõ áðü îÝíá âÞ-
ìáôá» (áíåîáñôçóßá), «äå âïëåýïíôáé ìå ëéãüôåñï ïõñáíü» (åëåõèåñßá, ðåñçöÜíéá),
«äå âïëåýïíôáé ðáñÜ ìüíï óôï äßêéï» (äéêáéïóýíç), «ìáóÜíå ìéá ìðïõêéÜ ïõñáíü ðÜ-
íù áð’ ôçí ðßêñá ôïõò» (åëðßäá ãéá ìéá êáëýôåñá æùÞ), «÷éëéÜäåò ðåñéóôÝñéá öåýãïõí
áð’ ôá ÷Ýñéá ôïõò ãéá ôéò ôÝóóåñéò ðüñôåò ôïõ ïñßæïíôá» (åéñÞíç êáé óõíáäÝëöùóç ôùí
áíèñþðùí êáé ôùí ëáþí).
4ç: Íá ìåëåôÞóåôå ôéò ðáñáêÜôù åêöñÜóåéò êáé íá ðñïóäéïñßóåôå ôï íüçìÜ
ôïõò: á) Ï ßóêéïò ôçò ìÜíôñáò åßíáé óßäåñï.., â) ¼ôáí óêïôþíïíôáé ç æùÞ
ôñáâÜåé ôçí áíçöüñá.,. ã) ¼ëïé óêïôþíïíôáé êáé êáíÝíáò äåí ðÝèáíå...
ÁðÜíôçóç:
á) Ï ßóêéïò ôçò ìÜíôñáò åßíáé óßäåñï...: ÄçëáäÞ ï æõãüò ôçò äïõëåßáò åßíáé áâÜ-
óôá÷ôïò. Ï ßóêéïò ôçò ìÜíôñáò åßíáé âáñýò óáí óßäåñï, üðùò óôç öõëáêÞ Þ üðùò ü-
ôáí õðÜñ÷åé êáèåóôþò îÝíçò êáôï÷Þò.
â) ¼ôáí óêïôþíïíôáé ç æùÞ ôñáâÜåé ôçí áíçöüñá...: Ï èÜíáôïò ôùí áãùíéóôþí å-
îõøþíåé ôç æùÞ. Ï áãþíáò ãéá áîßåò êáé éäáíéêÜ äßíåé íüçìá êáé ðåñéå÷üìåíï óôç æùÞ
ôùí áíèñþðùí, ôçí êÜíåé áãùíéóôéêÞ ðïñåßá, êïñýöùóç ôçò ïðïßáò åßíáé ï èÜíáôïò.
ã) ¼ëïé óêïôþíïíôáé êáé êáíÝíáò äåí ðÝèáíå...: ¼ðïéïò ðåèáßíåé ãéá êÜðïéá õøçëÜ é-
äáíéêÜ, ãéá ôçí åëåõèåñßá êáé ôç äéêáéïóýíç, ìÝíåé ðÜíôá áèÜíáôïò óôç ìíÞìç êáé óôéò
ðñÜîåéò ôùí íåïôÝñùí, áöïý ç èõóßá ôïõ ãßíåôáé õðüäåéãìá ãéá ìßìçóç.
5ç: Íá åðéóçìÜíåôå ÷áñáêôçñéóôéêÝò åéêüíåò ðïõ áðç÷ïýí ôïí õðåññåáëé-
óôéêü ôñüðï ãñáöÞò:
ÁðÜíôçóç:
Ïé åéêüíåò ðïõ áðç÷ïýí ôïí õðåññåáëéóôéêü ôñüðï ãñáöÞò åßíáé ðïëëÝò. Åßíáé áõ-
ôÝò ðïõ ÷áñáêôçñßæïíôáé ãéá ôçí ôüëìç ìå ôçí ïðïßá áðïäßäïíôáé ôá ìåôáöïñéêÜ íïÞ-
ìáôá. Ïé ëÝîåéò óõíäÝïíôáé ìå ôñüðï ôÝôïéï ðïõ ðñïêáëåß Ýêðëçîç.
á) Åôïýôï ôï ôïðßï åßíáé óêëçñü... óößããåé ôá äüíôéá. â) ÌáñìÜñùóáí ôá äÝíôñá...
óôïí áóâÝóôç ôïõ Þëéïõ. ã) Ç ñßæá óêïíôÜöôåé óôï ìÜñìáñï.
247
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 248
ä) ¼ëïé ìáóÜíå ìéá ìðïõêéÜ ïõñáíü ðÜíïõ áð’ ôçí ðßêñá ôïõò.
å) ¼ôáí ÷áìïãåëÜíå, Ýíá ìéêñü ÷åëéäüíé öåýãåé ìÝó’ áð’ ô’ Üãñéá ãÝíéá ôïõò. óô)
¼ôáí êïéìïýíôáé, äþäåêá... ôóÝðåò ôïõò.
æ) Áðü ôéò ôñýðåò... ï èÜíáôïò.
ç) Ãåìßæïõí ôþñá ôá êáíüíéá ôïõò ìüíï ìå ôçí êáñäéÜ ôïõò. è) Êáé êÜèå áõãÞ ÷é-
ëéÜäåò... ôïõ ïñßæïíôá.
á. Ç Ñùìéïóýíç ÷ùñßæåôáé óå åííéÜ èåìáôéêÝò åíüôçôáò.
â. Ï Ñßôóïò åßíáé êáé ëõñéêüò êáé ñïìáíôéêüò ðïéçôÞò.
ã. Ç óêëçñüôçôá ôïõ åëëçíéêïý ôïðßïõ ðáñïìïéÜæåôáé ìå ôç óéùðÞ.
ä. Óôï ðïßçìá õðÜñ÷ïõí ìüíï ñåáëéóôéêÝò åéêüíåò.
å. Óôïõò äýï ðñþôïõò óôß÷ïõò ãßíåôáé ëüãïò ãéá ôïõò áíèñþðïõò.
Á Â
1. Ôï èÝìá ôïõ ðïéÞìáôïò á. ôçí éäåïëïãéêÞ ôïðïèÝôçóç ôïõ
ðïéçôÞ.
2. Ï ôßôëïò åêöñÜæåé â. åßíáé áãùíéóôéêü êáé áíôéóôáóéáêü.
3. ÁöïñìÞ ôçò Ýìðíåõóçò ôïõ ã. åßíáé ôï öõóéêü ôïðßï êáé ïé Üíèñùðïé.
ðïéçôÞ
4. Ï Üîïíáò ãýñù áðü ôïí ïðïßï ä. öñÜóåéò ôùí óôß÷ùí 27 êáé 28.
êéíåßôáé ï ðïéçôÞò.
5. Óôïõò óôß÷ïõò 40-41 å. åßíáé ï çñùéêüò áãþíáò ôçò Áíôßóôá-
åðáíáëáìâÜíïíôáé óçò.
Ïé óôß÷ïé 40-45 ðñïâÜëëïõí ðåñéóóüôåñï.
2. ôï áßóèçìá ôçò Þôôáò.
3. ôï öüâï ôùí áãùíéóôþí.
ã. ôç äéÜäïóç ôùí éäáíéêþí ôùí áãùíéóôþí.
ä. ôçí áßóèçóç ôçò ìáôáéüôçôáò.
248
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 249
4ç: á óçìåéþóåôå ðïéá áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÞ.

Ç öñÜóç üëïé äéøÜíå (óô. 13) ÷ñçóéìïðïéåßôáé êõñßùò:
á. ìå êõñéïëåêôéêÞ óçìáóßá.
â. ìå ìåôáöïñéêÞ óçìáóßá.
ã. êáé ìå ôéò äýï.
ä. ãéá ðåñéãñáöéêïýò óêïðïýò.
ëçò Â
Á Â
1. «óáí ôï êõðáñéóóüìçëï» á. ðáñïìïßùóç
2. «ìðáéíïâãáßíåé ï èÜíáôïò» â. ðñïóùðïðïßçóç
3. «ôï ëá÷áíéáóìÝíï ìïõëÜñé» ã. ìåôáöïñÜ
4. «ÌáñìÜñùóáí ôá äÝíôñá» ä. ðïëõóýíäåôï ó÷Þìá
5. «ôüóá ÷ñüíéá üëïé ðåéíÜíå, å. åéêüíá.
üëïé äéøÜíå, üëïé óêïôþíïíôáé»
249
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 250
O ÔÏÐÏÓ ÌÁÓ

Ôï ðïßçìá ãñÜöôçêå óôéò 13 Äåêåìâñßïõ 1967 óôï ÐáñèÝíé ôçò ËÝñïõ. Óôï ìÝñïò
åêåßíï ï Ñßôóïò âñéóêüôáí åîüñéóôïò óôá ÷ñüíéá ôçò äéêôáôïñßáò. Ôï ðïßçìá óõìðåñé-
ëáìâÜíåôáé óôç óõëëïãÞ «Ï ôïß÷ïò ìÝóá óôïí êáèñÝöôç».
Áðü Ýíá ëüöï, ï ðïéçôÞò êáé ïé óýíôñïöïß ôïõ ðáñáôçñïýí ôïí ôüðï ôïõò. Öôù÷é-
êÜ ÷ùñÜöéá, ðÝôñåò, ëéüäåíôñá, áìðÝëéá ìÝ÷ñé ôç èÜëáóóá. Äßðëá óô’ áëÝôñé êáðíßæåé
ìéêñÞ öùôéÜ. ¸íá óêéÜ÷ôñï öôéáãìÝíï ìå ôá ñïý÷á ôïõ ðáððïõëÞ. Ç æùÞ åßíáé Ýíáò
áäéÜêïðïò áãþíáò ãéá ëßãï øùìß êÜôù áðü ôïí äõíáôü Þëéï. ÊÜôù áðü ôéò ëåýêåò õ-
ðÜñ÷åé Ýíá øÜèéíï êáðÝëá, Ýíáò ðåôåéíüò óôï öñÜ÷ôç, ìéá áãåëÜäá óôï êßôñéíï ÷ù-
ñÜöé.
Ï ðïéçôÞò áíáñùôéÝôáé ðþò ì’ Ýíá ðÝôñéíï ÷Ýñé ìåôáìïñöþèçêå ç æùÞ. Ðþò üëá
Ýãéíáí óêëçñÜ óáí ðÝôñá. ÐÜíù óô’ áíþöëéá Ý÷åé ìåßíåé ç êáðíéÜ áðü ôá êåñéÜ ôïõ
ÐÜó÷á, ïé ìéêñïß óôáõñïß ðïõ ÷Üñáîáí áõôïß ðïõ Ý÷ïõí ðéá ðåèÜíåé, ãõñßæïíôáò áðü
ôçí ÁíÜóôáóç. Ï ôüðïò áõôüò áãáðéÝôáé ðïëý áð’ üóïõò äéáèÝôïõí õðïìïíÞ êáé ðå-
ñçöÜíéá. ÊÜèå âñÜäõ ôá áãÜëìáôá âãáßíïõí áðü ôï îåñü ðçãÜäé êé áíåâáßíïõí óôá
äÝíôñá. Ôï ðáñåëèüí ãßíåôáé Ýíá ìå ôï ðáñüí.
1. ÁìðÝëéá ôñáâïýí êáôÜ ôç ÈÜëáóóá: ôá áìðÝëéá öôÜíïõí þò ôç èÜëáóóá.

2. Êáðíßæåé ìéá ìéêñÞ öùôéÜ: Ôçí Ý÷åé áíÜøåé ï ãåùñãüò.
3. Ïé ìÝñåò ìáò... ëéáêÜäåò: Ç áãñïôéêÞ æùÞ åßíáé äýóêïëç.
250
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 251
4. ÊÜñãéåò: êáëéáêïýäåò: ÐïõëéÜ ðïõ ôñþíå ôïõò óðüñïõò ôùí äçìçôñéáêþí êáé
ãé’ áõôü âëÜðôïõí ôç ãåùñãßá.
5. ÐÝôñéíï ÷Ýñé: Äåßãìá óêëçñüôçôáò.
6. ìéêñïß ìáýñïé óôáõñïß: Ôïõò êÜíïõí ôï ÐÜó÷á.
7. ô’ áãÜëìáôá: Óõìâïëßæïõí ôï ðáñåëèüí, ôçí ðáñÜäïóç.
Ç âáóéêÞ éäÝá, ôï âáóéêü óõíáßóèçìá ðïõ äéáðåñíÜ ïëüêëçñï ôï ðïßçìá åßíáé ç

áãÜðç ôïõ ðïéçôÞ ãéá ôïí ôüðï ôïõ, ç íïóôáëãßá ôçò åéñçíéêÞò ãåùñãéêÞò æùÞò. ¹ôáí
ìéá æùÞ ãåìÜôç áðëüôçôá êáé áíèñùðéÜ, ìéá æùÞ êïíôÜ óôç öýóç. ÐñùôáãùíéóôÝò áõ-
ôÞò ôçò æùÞò ïé áðëïß Üíèñùðïé, ïé áãñüôåò, ðïõ ç æùÞ ôïõò Þôáí Ýíáò óõíå÷Þò ìü-
÷èïò. Áíôßèåóç õðÜñ÷åé áíÜìåóá óôï ðáñåëèüí êáé óôï ìÝëëïí. ÐáëéÜ ç æùÞ Þôáí ü-
ìïñöç, áðëÞ, ìåôñçìÝíç. Ôþñá Ý÷åé ãßíåé óêëçñÞ êáé áðÜíèñùðç. Ðþò Ýãéíå áõôÞ ç
áëëáãÞ; Ðþò áíáðïäïãýñéóáí ôá ðÜíôá; Ôþñá Ý÷åé ìåßíåé ìüíï ç áíÜìíçóç áðü ôï
ðáñåëèüí, ïé óôáõñïß ðïõ Ýêáíáí ïé ðåèáìÝíïé, üôáí ãýñéæáí áðü ôçí ÁíÜóôáóç. Êáé
ô’ áãÜëìáôá ðïõ âãáßíïõí êÜèå íý÷ôá áðü ôï îåñü ðçãÜäé êáé áíåâáßíïõí óôá äÝíôñá.
Ôï ðáñåëèüí æåé ìÝóá óôï ðáñüí. Åßíáé åýêïëï íá áãáðÞóåéò áõôüí ôïí ôüðï, áí Ý-
÷åéò õðïìïíÞ êáé ðåñçöÜíéá, ãéáôß áõôÜ åßíáé êáé äéêÜ ôïõ ÷áñáêôçñéóôéêÜ.
Ôï ðïßçìá áðïôåëåßôáé áðü ìéá åíüôçôá, üðïõ ï ðïéçôÞò ðåñéãñÜöåé ôçí ðåñéï÷Þ
ðïõ æåé êáé ôï ðáñåëèüí ôçò

1. åéêüíåò:
Óôï ðïßçìá õðÜñ÷åé Ýíá ðëÞèïò åéêüíåò ôçò áãñïôéêÞò æùÞò, åéêüíåò ãåìÜôåò ëõ-
ñéóìü êáé áíèñùðéÜ. Ïé åéêüíåò áõôÝò åßíáé:
á) «ÁíåâÞêáìå... êáôÜ ôç èÜëáóóá»: óõíïëéêÞ êÜôïøç.
â) «Äßðëá... öùôéÜ»: åéêüíá áðü ôçí êáèçìåñéíÞ äïõëåéÜ.
ã) «Ôïõ ðáððïõëÞ... êÜñãéåò»: ôï óêéÜ÷ôñï.
ä) «Ïé ìÝñåò ìáò... ëéáêÜäåò»: æùÞ ãåìÜôç ìü÷èï.
251
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 252
å) «ÊÜôù... óôï êßôñéíï»: ìåñéêÝò ÷áñáêôçñéóôéêÝò åéêüíåò.

óô) «Ì’ Ýíá ðÝôñéíï ÷Ýñé... ôç æùÞ ìáò»: óÞìåñá ç æùÞ Ýãéíå óêëçñÞ.
æ) «ÐÜíù... ÁíÜóôáóç»: ïé ìáýñïé óôáõñïß.
ç) «ÊÜèå íý÷ôá... óôá äÝíôñá»: ôá áãÜëìáôá.
2. ÌåôáöïñÝò:
Ïé ìåôáöïñéêÝò åêöñÜóåéò åßíáé ôïëìçñÝò:
á) ìåôñçìÝíá ÷ùñÜöéá, â) öÝããåé Ýíá øÜèéíï êáðÝëï, ã) ì’ Ýíá ðÝôñéíï ÷Ýñé óõ-
ãõñßóáìå ôï óðßôé ìáò êáé ôç æùÞ ìáò.
3. Ðñïóùðïðïßçóç:
á) «ÁìðÝëéá ôñáâÜí êáôÜ ôç èÜëáóóá»: ôá áìðÝëéá åìöáíßæïíôáé íá Ý÷ïõí áíèñþ-
ðéíåò éäéüôçôåò.
â) «Ïé ìÝñåò ðáßñíïõí ôï äñüìï ôïõò ãéá ëßãï øùìß êáé ìåãÜëåò ëéáêÜäåò»: åäþ ïé
ìÝñåò åìöáíßæïíôáé ðñïóùðïðïéçìÝíåò.
4. Õðåññåáëéóìüò:
Ç åðßäñáóç ôïõ õðåññåáëéóôéêïý ôñüðïõ ãñáöÞò öáßíåôáé óå ïñéóìÝíá êõñßùò óç-
ìåßá: á) «Ðþò Ýãéíå êáé ì’ Ýíá ðÝôñéíï ÷Ýñé óõãõñßóáìå ôï óðßôé ìáò êáé ôç æùÞ ìáò;»
â) «ÊÜèå íý÷ôá áð’ ôï îåñü ðçãÜäé âãáßíïõí ô’ áãÜëìáôá ðñïóå÷ôéêÜ êé áíåâáßíïõí
óôá äÝíôñá».
Åðßäñáóç ôïõ õðåññåáëéóìïý öáßíåôáé óôéò ôïëìçñÝò ìåôáöïñéêÝò åéêüíåò, áëëÜ
êáé óôéò ðñïóùðïðïéÞóåéò ôùí áìðåëéþí êáé ôùí çìåñþí.
1ç: Ï ðïéçôÞò áðü ôï ëüöï ðïõ âñßóêåôáé óôñÝöåé ôï âëÝììá ðüôå ãýñù ôïõ
êáé ðüôå ìÝóá ôïí åíáëëÜóóïíôáò ôçí ðáñáôÞñçóç ìå ôï óôï÷áóìü. Áöïý
åðéóçìÜíåôå áõôÞ ôçí åíáëëáãÞ óôçí ðïñåßá ôïõ ðïéÞìáôïò, íá âñåßôå: á)
ôé âëÝðåé ï ðïéçôÞò êáé â) ôé óêÝðôåôáé:
ÁðÜíôçóç:
á) Ï ðïéçôÞò âëÝðåé åéêüíåò ÷áñáêôçñéóôéêÝò ôïõ åëëçíéêïý öõóéêïý ôïðßïõ: ÷ù-
ñÜöéá, åëáéüäåíôñá, áìðÝëéá, Ýíá áëÝôñé äßðëá óå ìéá öùôéÜ ðïõ êáðíßæåé, Ýíá óêéÜ-
÷ôñï, Ýíá øÜèéíï êáðÝëï êÜôù áðü ôéò ëåýêåò, ìéá áãåëÜäá ðïõ âüóêåé óôï êßôñéíï
÷ùñÜöé, Ýíáí ðåôåéíü óôï öñÜ÷ôç. Áêüìç, âëÝðåé ôïõò ìéêñïýò óôáõñïýò óô’ áíþöëéá
ôùí óðéôéþí.
â) Ç ðáñáôÞñçóç ôïõ ôïðßïõ äéáêüðôåôáé áðü óôï÷áóìïýò. Ï ðïéçôÞò: á) ÓêÝöôå-
ôáé ðüóï ìü÷èï Ý÷åé ï êáèçìåñéíüò áãþíáò ãéá ôïí åðéïýóéï. â) ÁíáñùôéÝôáé ðþò ç
252
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 253
æùÞ Ýãéíå ôüóï óêëçñÞ (ì’ Ýíá ðÝôñéíï ÷Ýñé). ã) Óçìåéþíåé ðüóï áãáðéÝôáé áõôüò ï ôü-
ðïò. ä) ÐáñïõóéÜæåé ìéá åéêüíá öáíôáóôéêÞ - ôá áãÜëìáôá ðïõ êÜèå âñÜäõ âãáßíïõí
áðü ôï îåñü ðçãÜäé êáé áíåâáßíïõí óôá äÝíôñá.
2ç: Ðïéá óôïé÷åßá ëáâáßíåé õðüøç ôïõ ï ðïéçôÞò ãéá íá ìéëÞóåé ãéá ôïí ôüðï
ìáò á) áðü ôç öýóç, â) áðü ôç æùÞ êáé ã) áðü ôçí ðáñÜäïóç.
ÁðÜíôçóç:
á) Áðü ôç öýóç õðÜñ÷ïõí åéêüíåò ôçò áãñïôéêÞò æùÞò, ÷ùñÜöéá, åëéÝò, áìðÝëéá,
èÜëáóóá ê.ëð.
â) Áðü ôç æùÞ ðñïÝñ÷ïíôáé áíôéêåßìåíá êáé áó÷ïëßåò ðïõ ðáñïõóéÜæïõí ôç æùÞ êáé ôç
äïõëåéÜ ôïõ áãñüôç: áëÝôñé, óêéÜ÷ôñï, ãéá ëßãï øùìß, ì’ Ýíá ðÝôñéíï ÷Ýñé ê.ëð.
ã) Áðü ôçí ðáñÜäïóç ðñïÝñ÷ïíôáé ïé «ðåèáìÝíïé» êáé ôá «áãÜëìáôá» ðïõ âãáß-
íïõí áðü ôï ðçãÜäé. Ìå ôéò åéêüíåò áõôÝò ï ðïéçôÞò äçëþíåé üôé ôï ðáñåëèüí, ç ðá-
ñÜäïóç, åßíáé áêüìç æùíôáíÞ.
3ç: Íá ìåëåôÞóåôå ôç öñÜóç «ðïëý áãáðéÝôáé... ðåñçöÜíåéá». Ðþò áíôéëáì-
âÜíåóôå ôï íüçìÜ ôçò;
ÁðÜíôçóç:
Ôï öôù÷ü êáé áðëü ôïðßï áíáëáãåß óôï ÷áñáêôÞñá ôùí áíèñþðùí. Ç æùÞ åäþ åß-
íáé öôù÷éêÞ êáé áðëÞ, óêëçñÞ êáé äýóêïëç. Ãé’ áõôü ÷ñåéÜæåôáé õðïìïíÞ, ãéá íá ìðï-
ñÝóåé íá êáôáíïÞóåé êáé íá áãáðÞóåé êáíåßò åôïýôïí ôïí ôüðï êé åôïýôïõò ôïõò áí-
èñþðïõò. Ïé Üíèñùðïé áõôïß áãùíßæïíôáé êáèçìåñéíÜ ãéá íá ëýíïõí ôá ðñïâëÞìáôÜ
ôçò æùÞò. Ï áãþíáò áõôüò ôïõò Ýêáíå ðåñÞöáíïõò. Ãéá íá ôïõò êáôáíïÞóåé êáíåßò
÷ñåéÜæåôáé ðåñçöÜíéá êáé áîéïðñÝðåéá.
4ç: : Íá ìåëåôÞóåôå ôç öñÜóç «êÜèå íý÷ôá... óôá äÝíôñá». á) Ãéáôß áõôÞ ç Ýê-
öñáóç ìðïñåß íá èåùñçèåß õðåññåáëéóôéêÞ; â) Ðïéï åßíáé ôï íüçìÜ ôçò;
(Íá ëÜâåôå õðüøç óáò üôé ôá áãÜëìáôá åéêïíßæïõí ìïñöÝò ôïõ ðáñåëèü-
íôïò).
ÁðÜíôçóç:
á) Ç åéêüíá åßíáé õðåññåáëéóôéêÞ, ãéáôß åßíáé ðñùôüôõðç êáé ôïëìçñÞ. Âãáßíåé Ýîù
áðü ôá üñéÜ ôçò ëïãéêÞò ðñáãìáôéêüôçôáò êáé áíáöÝñåôáé óå Ýíáí êüóìï öáíôáóôéêü.
â) Ðáßñíïíôáò õðüøç üôé ôá áãÜëìáôá áíáöÝñïíôáé óôï ðáñåëèüí, öôÜíïõìå óôï
óõìðÝñáóìá üôé ìå ôçí åéêüíá áõôÞ, ï ðïéçôÞò èÝëåé íá äåßîåé üôé ôï ðáñåëèüí æåé ìÝ-
óá óôï ðáñüí, ç ðáñÜäïóç åßíáé æùíôáíÞ êáé áíáãåííéÝôáé ìÝóá óôç óçìåñéíÞ ðñáã-
ìáôéêüôçôá. Ôßðïôá áð’ áõôÜ ðïõ ðÝñáóáí, ðïõ Üîéæáí êáé áãáðÞèçêáí, äåí ðÞãå ÷á-
ìÝíï, áöïý ç ðáñÜäïóç, ìå ôéò áîßåò êáé ôá ïñÜìáôá ðïõ äçìéïýñãçóå, óõíå÷ßæåé íá
õðÜñ÷åé êáé íá æåé óôï ðáñüí.
253
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 254
1ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéÝò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé ðïé-
á. Ôï ðïßçìá ãñÜöôçêå ôï 1967, üôáí ï Ñßôóïò Þôáí åîüñéóôïò
óôá ÷ñüíéá ôçò äéêôáôïñßáò.
â. Ôï ðïßçìá äåí Ý÷åé óôïé÷åßá õðåññåáëéóìïý.
ã. Ôá áãÜëìáôá áíáöÝñïíôáé óôï ðáñüí.
ä. Ç ðáñÜäïóç óõíå÷ßæåé íá õðÜñ÷åé êáé íá æåé óôï ðáñüí.
å. Ï ðïéçôÞò öáßíåôáé íá áðå÷èÜíåôáé ôç ãåùñãéêÞ æùÞ.
Á Â
1. Ôï Ýñãï Ý÷åé ðëÞèïò åéêüíåò á. óôï ðáñüí êáé ôï ðáñåëèüí.
2. Ç ðáñáôÞñçóç ôïõ ôïðßïõ â. ôçò áãñïôéêÞò æùÞò.
3. Ç âáóéêÞ éäÝá åßíáé ã. äéáêüðôåôáé áðü óôï÷áóìïýò.
4. ÕðÜñ÷åé áíôßèåóç áíÜìåóá ä. åßíáé ôïëìçñÝò.
5. Ïé ìåôáöïñéêÝò åêöñÜóåéò å. ç áãÜðç ôïõ ðïéçôÞ ãéá ôïí ôüðï ôïõ.
Ç æùÞ ôùí áãñïôþí Þôáí:
á. åðéêåñäÞò. â. Ýíáò óõíå÷Þò ìü÷èïò.
ã. åõ÷Üñéóôç êáé ÷ùñßò ðñïâëÞìáôá. ä. îåêïýñáóôç.
Ï Ã. Ñßôóïò áêïëïõèåß ôçí ôå÷íïôñïðßá:
á. ôïõ óïõñåáëéóìïý. â. ôïõ ñåáëéóìïý.
ã. ôïõ õðåññåáëéóìïý. ä. ôïõ íáôïõñáëéóìïý.
Á Â
1. «Ýíá øÜèéíï êáðÝëï» á. ìåôáöïñÜ.
2. «ì’ Ýíá ðÝôñéíï ÷Ýñé óõãõñßóáìå ôï óðßôé ìáò» â. ðñïóùðïðïßçóç.
3. «âãáßíïõí ô’ áãÜëìáôá êáé áíåâáßíïõí óôá äÝíôñá» ã. åéêüíá ïðôéêÞ.
4. «ÁìðÝëéá ôñáâÜí êáôÜ ôç èÜëáóóá» ä. åðßèåôï.
5. «Äßðëá óô’ áëÝôñé êáðíßæåé ìéá ìéêñÞ öùôéÜ» å. ðñïóùðïðïßçóç.
254
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 255
ÁÍÕÐÏÔÁ×ÔÇ ÐÏËÉÔÅÉÁ

Ôï áðüóðáóìá áíÞêåé óôï ðïßçìá «Áíõðüôá÷ôç Ðïëéôåßá» (áðïôåëåßôáé áðü ×× å-
íüôçôåò -ôï êåßìåíï áõôü áðïôåëåß ôç ÉÉ åíüôçôá), Ýíá ìáêñüðíïï ðïßçìá, ðïõ ãñÜ-
öôçêå áðü ôïí Áýãïõóôï ôïõ 1952 ùò ôï ÖåâñïõÜñéï ôïõ 1953, üôáí ï Ñßôóïò åðÝ-
óôñåøå áðü ôïí Áç-ÓôñÜôç, üðïõ åß÷å åîïñéóôåß. ÅêöñÜæåé ôéò åíôõðþóåéò ôïõ ðïéçôÞ
áðü ôçí êáéíïýñãéá ìïñöÞ ðïõ åß÷å ðÜñåé ç ÁèÞíá «ç áíõðüôá÷ôç ðïëéôåßá», ìå ôéò
óýã÷ñïíåò óõíèÞêåò æùÞò.
Ï ðïéçôÞò, åðéóôñÝöïíôáò áðü ôçí åîïñßá, âñßóêåé ôçí ÁèÞíá äéáöïñåôéêÞ áð’ ü,ôé
ôçí Üöçóå. Åßíáé, âÝâáéá, ðÜíôá ç ÁèÞíá ìå ôéò ãñáöéêÝò êáèçìåñéíÝò ôçò åéêüíåò -
ôéò öïõöïýäåò óôïõò äñüìïõò íá øÞíïõí ìïó÷ïâïëéóôü êáëáìðüêé- áëëÜ êáé ôçí
êñõììÝíç åðáíáóôáôéêÞ äýíáìç ìÝóá óôç öôþ÷åéá êáé óôç äõóôõ÷ßá, ìéá äýíáìç ðïõ
äåí Ý÷åé óâÞóåé. Åßíáé ç ðüëç ôùí ôßìéùí äïõëåõôþí -ôþñá üðùò êáé ôüôå- ðïõ äåí
ôïõò ëåßðåé ç êõñéáêÜôéêç åêäñïìÞ. Ìéá ðüëç áíõðüôáêôç, ðïõ ç ïéêïíïìéêÞ åêìå-
ôÜëëåõóç ôùí éó÷õñþí ðñïêáëåß ôçí ïñãÞ ôùí ðïëéôþí ôçò áí êáé öáéíïìåíéêÜ äßíåé
ìéá åéêüíá óõìâéâáóìïý êáé çñåìßáò, êé áõôü ôç äéáöïñïðïéåß áðü ôçí ðüëç ôïõ ÷èåò,
ùóôüóï ï áãþíáò äåí åß÷å åãêáôáëåéöèåß üëïé Þ ôïõëÜ÷éóôïí ïé ðåñéóóüôåñïé ïñáìá-
ôßæïíôáé Ýíá êáëýôåñï áýñéï, ìéá áíÜôáóç ôçò æùÞò. ÐáñÜ ôç äõóôõ÷ßá, áêïýãåôáé ôï
ôñßîéìï ìéáò ðüñôáò ðïõ èá áíïßîåé óå êáëýôåñåò çìÝñåò äéêáéóóýíçò êáé åõôõ÷ßáò. Ïé
åéêüíåò ôçò êáèçìåñéíüôçôáò óõíå÷ßæïíôáé: ïé åñãÜôåò ðåñíïýí óôïõò äñüìïõò, Ýíá
êïñßôóé âñßóêåé ôçí äýíáìç êáé ôïõò ÷áìïãåëÜåé, ïé óôýëïé ôïõ ôçëÝãñáöïõ õøþíïíôáé
óôï óêïôÜäé ôïõ äñüìïõ êÜðïéïé Üíèñùðïé ðåñðáôïýí óêõöôÜ óáí íá ìåôñïýí ôç ãç
êáé íá øÜ÷íïõí íá âñïõí ôï êëåéäß ôïõ óðéôéïý êáé ôçò êáñäéÜò ôïõò. Ôá ðïõêÜìéóÜ
255
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 256
ôïõò ùóôüóï öïõóêþíåé ï áãÝñáò ìéáò ðõñêáãéÜò, ðïéçôéêÞ åéêüíá óõìâïëéêÞ ôçò å-
ðáíáóôáôéêüôçôáò ðïõ êñýâåôáé óôéò øõ÷Ýò ðïëëþí. ÕðÜñ÷åé -áíáñùôéÝôáé ï ðïéçôÞò-
ðïëéôåßá ðéï áóêçìÝíç óôï èõìü, óôç äõóôõ÷ßá, óôç ÷áñÜ; Óå áõôÞ ôçí ôüóï áãáðçìÝ-
íç ðïëéôåßá ïé ãåñìáíéêÝò ðéíáêßäåò óôá óôáõñïäñüìéá Ýäùóáí ôç èÝóç ôïõò óôéò á-
ìåñéêÜíéêåò, êáé åñùôÜ ï ðïéçôÞò: ðüôå åðéôÝëïõò èá äéáâÜóïõìå ôá ïíüìáôá ôùí äñü-
ìùí óôç ãëþóóá ìáò, ðüôå ç ðüëç èá ãßíåé åëëçíéêÞ; ¼ëá ôá ðáñÜèõñá üìùò åßíáé
áíïéêôÜ, ðñïóçëùìÝíá óôï ñïëüé ôçò êáñäéÜò ôçò ðüëçò êÜôé ðåñéìÝíïõí ðïéá þñá,
ðïéï äåõôåñüëåðôï, ðïéá ìõóôéêÞ ðñïèåóìßá; Íáé, óßãïõñá, êÜðïéá ìÝñá èá ðáñáìå-
ñéóèåß ï ðüíïò, èá áíïßîåé ç ðüñôá ôçò åõôõ÷ßáò. Ãé’ áõôü êáëåß üëïõò íá âïçèÞóïõí.
Ç Ýíôáóç ðñÝðåé íá åêäçëùèåß, ç ðáèçôéêüôçôá íá åêëåßøåé. Ìåñßäéï åõèýíçò ãéá ôçí
êáôÜóôáóç áíáëïãåß óå üëïõò. ¼ëïé ëïéðüí íá áöïõãêñáóôïýí ôï ôñßîéìï ôçò ðüñôáò
êáé íá âïçèÞóïõí íá áíïßîåé.
1. ç ðïëéôåßá ðåñíÜåé ìåó áð’ ôá öþôá ôçò: ï äõíáôüò ðáëìüò ôçò ðüëçò, ç Ý-
íôïíç æùÞ ôçò áðïäßäåôáé ìå áõôÞ ôç äõóåñìÞíåõôç åéêüíá ìéáò êéíïýìåíçò ðü-
ëçò ìÝóá óôá öþôá.
2. öïõöïýäåò: óéäåñÝíéåò ó÷Üñåò ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáí ùò ðñü÷åéñåò åóôßåò øç-
óßìáôïò.
3. ÷ôéêéü: ç öõìáôßùóç· ï ðïéçôÞò Ý÷åé ðéêñÞ ðåßñá áð’ áõôÞ ôçí áññþóôéá.
4. óðéèßæù: óðéíèçñïâïëþ.
5. áëëïðáñìÝíïò: îåìõáëéóìÝíïò.
6. ðïëéôåßá ãõìíáóìÝíç óôï èõìü êáé óôçí ðåßíá êáé óôïí Ýñùôá: óôïé÷åßá ïñ-
ãÞò ãéá ôç äõóôõ÷ßá, ðüíïõ êáé ïìïñöéÜò óõíèÝôïõí ôçí ðïëéôåßá.
7. íá öôéÜóåéò ôï ðüìïëï ôïõ Þëéïõ êáé íá áíïßîåéò ôçí ðüñôá óôïí êüóìï: ï
Þëéïò ëåéôïõñãåß ùò óýìâïëï ôçò äéêáéïóýíçò, ôçò ÷áñÜò êáé ôçò åõôõ÷ßáò ïé äõ-
óôõ÷éóìÝíïé Ý÷ïõí Þäç öôÜóåé áõôü ôï ðüìïëï ôçò æùÞò êáé áêïýãåôáé ôï ôñßîé-
ìï áð’ ôï Üíïéãìá ôçò ðüñôáò.
8. ï áãÝñáò ìéáò ðõñêáãéÜò öïõóêþíåé ôá óêéóìÝíá ôïõò ðïõêÜìéóá: ìéá
ðíïÞ áãùíéóôéêÞò äéÜèåóçò äéáðåñíÜ ôï ðïßçìá ðáñÜ ôï ïäõíçñü îÜöíéáóìá
êáé ôç èëßøç ðïõ ôïõ ðñïêáëåß ç ìïñöÞ ôçò ðüëçò.
9. ïé ôáìðÝëåò äåí åßíáé ðéá ãåñìáíéêÝò, áìåñéêÜíéêåò åßíáé: õðïäçëþíåôáé ç
åêìåôÜëëåõóç ôùí îÝíùí.
10. üëá ôá ðáñÜèõñá ðñïóçëùìÝíá óôï ñïëüé ôçò êáñäéÜò óïõ: Èá ôïõ ñßîïõìå
ìéá ìÝñá áíÜóêåëá ôïí ðüíï: õðïäçëþíåôáé ç çñùéêÞ áéóéïäïîßá ôùí ôáëáéðùñç-
ìÝíùí áíèñþðùí, ðïõ ðáñÜ ôç äõóôõ÷ßá ôïõò åëðßæïõí óå êáëýôåñåò çìÝñåò.
256
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 257
11. áêïýóôå áõôü ôï ôñßîéìï ôçò ðüñôáò: ç ðüñôá ôñßæåé áõôü óçìáßíåé üôé óå ëßãï
è’ áíïßîåé, ãéá íá ìðåé ï Þëéïò, äçë. ç äéêáéïóýíç, ç áëÞèåéá êáé ç ÷áñÜ.
12. ð ðïëéôåßá ðïõ êïéëïðïíÜåé ôá ìåôÜëëéíá ðáéäéÜ ôçò: ðáñÜ ôçí åðéöáíåéá-
êÞ íùèñüôçôá êáé áäñÜíåéá ôùí óõíåéäÞóåùí, ç ðïëéôåßá åôïéìÜæåôáé íá «ãåí-
íÞóåé» áõôïýò ðïõ èá öÝñïõí ôçí åðáíÜóôáóç.
13. ïé Üîïíåò Ý÷ïõí ðïëý ôåíôùìÝíá ôá íåýñá ôïõò / êé Ý÷ïõí ðïëëÜ ôñáãïý-
äéá ðïõ äåí ôá ðáí áêüìá: õðÜñ÷åé öïâåñÞ Ýíôáóç -ëáíèÜíïõóá- áðü ôçí
êáôáðßåóç ôùí áíèñþðùí.
14. ðïéïò öôáßåé ðïõ ëåßðåé ôï ôñáãïýäé ìáò; åóý êé åãþ êé åìåßò: ï ðïéçôÞò óôéã-
ìáôßæåé ôçí ðáèçôéêüôçôá ôïõ êüóìïõ, ðïõ ôç èåùñåß ìéá áðü ôéò áéôßåò ôçò äõ-
óôõ÷ßáò ôçò ðïëéôåßáò.
15. ðïëéôåßá ôïõ êáôñáìéïý êáé ôïõ èõìïý êáé ôïõ áóâÝóôç: ç öñÜóç ëåéôïõñ-
ãåß óõìâïëéêÜ ç ðïëéôåßá åíóùìáôþíåé óôïé÷åßá äõóôõ÷ßáò (= ç ìáõñßëá ôïõ êá-
ôñáìéïý),ïñãÞò êáé ïìïñöéÜò (= ç êáèáñüôçôá ôïõ áóâÝóôç).
ÅðéóôñÝöïíôáò ï ðïéçôÞò áðü ôçí åîïñßá âñßóêåé ìéá ÁèÞíá äéáöïñåôéêÞ áð’ ü ôé ôçí
ðåñßìåíå. Ïé Üíèñùðïé åîáêïëïõèïýí íá ìï÷èïýí êáèçìåñéíÜ, íá ÷ýíïõí ôßìéï éäñþ-
ôá, íá áðïôåëïýí ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò áíôéêåßìåíï åêìåôÜëëåõóçò áðü îÝíá êáé íôü-
ðéá óõìöÝñïíôá. Ç åõôõ÷ßá êáé ç ÷áñÜ óõìðëÝêåôáé ìå ôç äõóôõ÷ßá êáé ôïí ðüíï êáé ç
æùÞ ðñï÷ùñÜåé ìÝóá áðü áõôÞ ôçí åíáëëáãÞ êáé óõíýðáñîç äéáöïñåôéêþí ðñáãìáôé-
êïôÞôùí. Åêåßíï ùóôüóï ðïõ ðéêñáßíåé ôçí åõáßóèçôç öýóç ôïõ ðïéçôÞ åßíáé ç ðáñáôç-
ñïýìåíç áäñÜíåéá, ç ðáèçôéêüôçôá, ç áäéáöïñßá ôùí áíèñþðùí. Ôï ìá÷çôéêü öñüíç-
ìá êáé ç áãùíéóôéêÞ äéÜèåóç ôùí ÷ñüíùí ôçò êáôï÷Þò êáé ôçò Áíôßóôáóçò Ý÷åé êáìöèåß
êáôáããÝëëåé ìå ôï óôß÷ï ôïõ ôçí áðÜèåéá ôùí êáôáðéåæïìÝíùí, ðïõ äåí áãùíßæïíôáé üóï
ðñÝðåé ãéá ôá äéêáéþìáôÜ ôïõò. ÐñïôñÝðåé Ýôóé üëïõò íá îåóçêùèïýí, ãéá íá áëëÜîåé ç
æùÞ ôïõò, íá ãßíåé äéêáéüôåñç, ðéï åõôõ÷éóìÝíç. Äåí ðáñáëåßðåé âÝâáéá íá åðéóçìÜíåé ü-
ôé ðëçóéÜæåé ç þñá ðïõ èá áíáôåßëåé Ýíáò êáéíïýñãéïò, öùôåéíüôåñïò êüóìïò· ôï üñáìá
âñßóêåôáé êïíôÜ óôçí ðñáãìáôïðïßçóÞ ôïõ, áñêåß íá âïçèÞóïõí üëïé ãéá ôçí áðïôßíáîç
ôçò êáôáðßåóçò êáé ôç äéáìüñöùóç áíèñùðéíüôåñùí üñùí æùÞò.
Óôï áðüóðáóìá áõôü äåí ìðïñïýìå íá äéáêñßíïõìå Ýíá «ìýèï» ðïõ åîåëßóóåôáé,
ãéá íá ôïí ðáñáêïëïõèÞóïõìå êáé íá âñïýìå êáé ôéò åíüôçôÝò ôïõò. Äåí åßíáé äõíáôÞ
257
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 258
Ýôóé ç äéÜêñéóç åíïôÞôùí. Ðáñáêïëïõèïýìå áðëþò äéáöïñåôéêÜ åðßðåäá ðïõ óõ-

ìðëÝêïíôáé ìåôáîý ôïõò, äéáöïñåôéêÝò áðüøåéò ôçò ðñáãìáôéêüôçôáò, ðïõ åêöñÜæåé ç
ðïéçôéêÞ åõáéóèçóßá êáé ç ðïëéôéêïêïéíùíéêÞ ôïðïèÝôçóç ôïõ ðïéçôÞ.

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé óôñùôÞ êáé ðñïóåãìÝíç äçìïôéêÞ, ÷ùñßò äýóêïëåò åê-
öñÜóåéò êáé éäéùìáôéóìïýò. Ôï ýöïò åßíáé ëõñéêü, ðáñáóôáôéêü, èáññáëÝï ðå-
ñéÝ÷åé êáé ëåðôÞ åéñùíåßá.
2. ÄïìÞ: Ðáñáôçñåßôáé êÜðïéá ÷áëáñüôçôá óôç äïìÞ êáé ðëçèùñéêüôçôá óôçí Ýê-
öñáóç, ðïõ äå ìåéþíåé ùóôüóï ôï ôåëéêü áðïôÝëåóìá ÷Üñç óôïí ôñüðï ðïõ ï
ðïéçôÞò ÷ñçóéìïðïéåß ôçí åíáëëáãÞ ôùí óõíáéóèçìÜôùí.
3. Óôß÷ïò: Ï óôß÷ïò åßíáé åëåýèåñïò, äçë. äåí õðÜñ÷åé óôáèåñüò ìåôñéêüò ñõèìüò, ï-
ñéóìÝíïò áñéèìüò óõëëáâþí êáé âÝâáéá ïìïéïêáôáëçîßá.
Ïé óôß÷ïé îå÷ùñßæïõí óáí ìéêñÝò åéêüíåò Þ êñáõãÝò, êáìéÜ öïñÜ êïöôÝò åðá-
íáëáìâáíüìåíåò êÜðïôå óå ìïñöÝò ðáñáðëÞóéåò êáé ìå êÜðïéá óõíáéóèçìáôé-
êÞ êëéìÜêùóç.
á) ÌåôáöïñÝò: «ìå ôïõò êåñáõíïýò óïõ áðïèçêåõìÝíïõò óôïõò õðïíüìïõò», «óðé-
èßæïíôáò ôçí ïñãÞ óáò». «êÜôù áð’ ô’ Üðëçóôá ñïõèïýíéá ôùí åìðüñùí», «ç ðïëé-
ôåßá ðåñíÜåé ìåó áð’ ôá öþôá ôçò». «öôéÜ÷íïíôáò óêÜëåò ìå ôá äåêáíßêéá ôùí áíÜ-
ðçñùí», «íá öôÜóåéò ôï ðüìïëï ôïõ Þëéïõ êáé í’ áíïßîåéò ôçí ðüñôá óôïí êüóìï»,
«ôï êëåéäß... êáé ãéá ôçí êáñäéÜ ôïõò», «üëá ôá ðáñÜèõñá ðñïóçëùìÝíá óôï ñïëüé
ôçò êáñäéÜò óïõ», «ðïëéôåßá ôïõ êáôñáìéïý êáé ôïõ èõìïý êáé ôïõ áóâÝóôç».
â) ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «×áóìïõñéïýíôáé ôá êëåéäéÜ ôùí áðüóôñáôùí», «ðïëéôåßá áë-
ëïðáñìÝíç ìå ôá ñïæéáóìÝíá ÷Ýñéá óïõ». «ïé óôýëïé ôïõ ôçëÝãñáöïõ äñáóêåëïýí
ìå ôá ìáêñéÜ ôïõò ðüäéá ôï óêïôÜäé», «ðïëéôåßá ãõìíáóìÝíç...», «ôçí ðïëéôåßá ðïõ
êïéëïðïíÜåé...», «èá ôïõ ñßîïõìå áíÜóêåëá ôïõ ðüíï».
ã) Ìåôùíõìßá: «ðïëéôåßá ôïõ ôßìéïõ éäñþôá (: áíôß ôçò ôßìéáò åñãáóßáò).
ä) Ðáñïìïßùóç: «Üíèñùðïé ãõñíïýí êïéôÜæïíôáò ôï ÷þìá óáí íá ìåôñÜí ôç ãç». Å-
ðáíáëÞøåéò: «ãéá Ýíá ðïëý øçëü óðßôé / ãéá Ýíá ðïëý øçëü âïõíü / ãéá Ýíáí ðïëý
øçëü ïõñáíü», «Áíõðüôá÷ôç, áíõðüôá÷ôç...».
å) Åéêüíåò:«Ç ðïëéôåßá áíÜâåé ôéò öïõöïýäåò ôçò ìåóïêáëüêáéñá óôéò ãùíéÝò ôùí
äñüìùí. Ç ðïëéôåßá ìïó÷ïâïëÜåé øçìÝíï êáëïìðüêé», «... ìå ôï åêäñïìéêü ôçò óá-
êßäéï óôïí þìï ôçò ãõñíþíôáò áð’ ôçí ÊõñéáêÞ ðñïò ôç ÄåõôÝñá, ìå ôéò ðåõêïâå-
258
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 259
ëüíåò óôá ìáëëéÜ ôçò êáé ìå ôï êïêêéíü÷ùìá óôá ÷Ýñéá ôçò», «Äýï åñãÜôåò ìå ôéò
öüñìåò ôïõò... ôï óêïôÜäé». «¢íèñùðïé ìå óêõöôü êåöÜëé... ðïõêÜìéóá».
1ç: Ôï ðïßçìá áõôü Ý÷åé ôßôëï «Áíõðüôá÷ôç Ðïëéôåßá». ÁíáöÝñåôáé óôçí êáôï÷éêÞ Á-
èÞíá. ¼ëï ôï ðïßçìá ó÷åäüí Ý÷åé áíáöïñÝò óôçí ðüëç, áëëÜ õðÜñ÷ïõí êÜðïéá
ðïõ äéêáéïëïãïýí áðüëõôá ôï ÷áñáêôçñéóìü «Áíõðüôá÷ôç». ÁõôÜ åßíáé· «Ç ðïëé-
ôåßá............óôïõò õðïíüìïõò», «Áíõðüôá÷ôç................ôçí ðüñôá óôïí êüóìï»,
«¼ëá ôá ðáñÜèõñá...................ðåñéìÝíïõí», «Ðïëéôåßá ôïõ êáôñáìéïý...............
êáé ôïõ áóâÝóôç».
2ç: Ãõñíþíôáò ï ðïéçôÞò âëÝðåé ôéò ôáìðÝëåò óôïõò äñüìïõò êáé ðáñáôçñåß üôé åßíáé
ãñáììÝíåò óôá áìåñéêÜíéêá. «Ðïëéôåßá ìïõ............áìåñéêÜíéêåò». Åßíáé ìéá áë-
ëáãÞ, áöïý, üôáí Ýöõãå áðü ôçí ÁèÞíá ïé ôáìðÝëåò, Þôáí ãñáììÝíåò óôá ãåñ-
ìáíéêÜ. ÁõôÞ ç áëëáãÞ äåß÷íåé óôïí ðïéçôÞ üôé ç ðüëç åßíáé áêüìá õðïôáãìÝíç
óôïõò îÝíïõò êáôáêôçôÝò. ÐáñáðïíéÝôáé ãé’áõôÞ ôçí êáôÜíôéá êáé áíáæçôÜ ôçí þ-
ñá ðïõ èá äéáâÜóåé ôéò ôáìðÝëåò óôá åëëçíéêÜ.
3ç: Ï ðïéçôÞò áðïäßäåé ôç íÝá åéêüíá ôçò ÁèÞíáò óôçí áëëáãÞ ôïõ êáèåóôþôïò. Ï
Ãåñìáíüò êáôáêôçôÞò Ý÷åé öýãåé êáé óôç ðüëç ðíÝåé Üíåìïò áéóéïäïîßáò. ÕðÜñ÷åé
ìéá ïéêïõìåíéêüôçôá óôïõò êáôïßêïõò áõôÞò ôçò ðüëçò åíþ áéóèÜíïíôáé ìéá ðõñ-
êáãéÜ óôá óôÞèç ôïõò.¼ëïé áõôïß ïé Üíèñùðïé èá áðïôéíÜîïõí êáé ôïí íÝï êáôá-
êôçôÞ. ÐÜíù áð’ üëá üìùò ï ðïéçôÞò áðïäßäåé áõôÞ ôçí åéêüíá ôçò ÁèÞíáò ôþñá
óôïõò ßäéïõò ôïõò êáôïßêïõò. Áõôïß åðÝôñåøáí íá öôÜóåé ó’áõôÞ ôçí êáôÜóôáóç ç
ðüëç, áõôïß åßíáé ðïõ ðñÝðåé íá áíáëÜâïõí þóôå íá âãåé áðü áõôÞí.
4ç: Ç áéóéïäïîßá ãßíåôáé öáíåñÞ óå üëï ôï ðïßçìá. Ç ðïëéôåßá ìïóêïâïëÜåé øçìÝíï
êáëáìðüêé, ç êõñéáêÜôéêç åêäñïìÞ, ç åðáíÜëçøç «ðïëý øçëü», ïé áãêáëéáóìÝ-
íïé åñãÜôåò, ôï êïñßôóé ðïõ ÷áìïãåëÜåé, ç ðïëéôåßá ðïõ åßíáé ãõìíáóìÝíç óôïí Ý-
ñùôá. Åßíáé åéêüíåò ðïõ ðñáãìáôéêÜ áíáâëýæïõí áéóéïäïîßá. Åßíáé ç áéóéïäïîßá
ôùí íÝùí áíèñþðùí ðïõ èá ïäçãÞóïõí ôçí ÁèÞíá óôçí åëåõèåñßá.
5ç: Ôï ôñßîéìï ðïõ áíáöÝñåé ï ðïéçôÞò åßíáé ôï óýíèçìá ãéá ôçí åîÝãåñóç. ¼ëïé áõ-
ôïß ðïõ è’áêïýóïõí ôï ôñßîéìï ôçò ðüñôáò, è’ áêïýóïõí ôï Ýíáõóìá óôçí øõ÷Þ
ôïõò ãéá áñ÷Þ ôïõ áãþíá ðïõ è’ áðïôéíÜîåé ôï íÝï êáôáêôçôÞ áðü ôçí ÁèÞíá êáé
áðü ôçí ÅëëÜäá ïëüêëçñç. ôï ôñßîéìï åßíáé ï Þ÷ïò ìéáò ðüëçò ðïõ äåí áíÝ÷åôáé
ðëÝïí êáôáêôçôÝò êáé äõíÜóôåò. Ìå ôï ôñßîéìï êáëåß üëïõò íá ôçí âïçèÞóïõí íá
áðáëá÷ôåß. Åßíáé ï Þ÷ïò ðïõ èá îåóçêþóåé ôïõò ðÜíôåò êáé ðïõ èá ôïõò îõðíÞ-
óåé íá äéåêäçêÞóïõí ôá äéêáéþìáôÜ ôïõò.
259
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 260
á. Ï Ñßôóïò Ýæçóå ìéá æùÞ ãåìÜôç ðåñéðÝôåéåò êáé êáêïõ÷ßåò.
â. Ôïí «åðéôÜöéï» ìåëïðïßçóç ï Óôáýñïò Îáñ÷Üêïò.
ã. Ôï ðïßçìá áíáöÝñåôáé óôçí áëëáãÞ ôçò ÁèÞíáò.
ä. Ç ìõñùäéÜ ôïõ îÝíïõ õðÜñ÷åé áêüìá óôçí ÁèÞíá.
å. Ï Ñßôóïò õðïóôçñßæåé üôé üëá ðñÝðåé íá ðáñáìåßíïõí Ýôóé.
Á Â
1. Ç ÁèÞíá åßíáé ìéá ðüëç ðïõ á. ôçí øõ÷Þ ôïõ ¸ëëçíá
2. Ï Ñßôóïò åîïñßóôçêå óõ÷íÜ â. Ýãéíå èåôéêÜ äåêôüò áðü ôïí ÐáëáìÜ.
3. Ôï ðïßçìá ôïõ Ñßôóïõ äéÝðåôáé ã. óõíäõÜæåé ôçí äõóôõ÷ßá êáé ôçí ïìïñöéÜ.
4. Ç ÁèÞíá óõìâïëßæåé ä. áðü áéóéïäïîßá ãéá áëëáãÞ.
5. Ï Ñßôóïò áðü ôçí áñ÷Þ å. ãéá ôï éäåïëïãéêü ôïõ ðëáßóéï.
Ï Ñßôóïò ùò êáëëéôÝ÷íçò åßíáé:
á) ìïíïäéÜóôáôïò. â) ñç÷üò.
ã) ðïëõäéÜóôáôïò. ä) õðïêåéìåíéêüò.
Áíõðüôá÷ôç Ðïëéôåßá åßíáé:
á) ï Áç - ÓôñÜôçò â) ç ËÝñïò
ã) ç Èåóóáëïíßêç ä) ç ÁèÞíá
ëçò Â
Á Â
1. «óáí íá ìåôñÜí ôç ãç» á. ìåôáöïñÜ
2. «ðïëéôåßá ãõìíáóìÝíç» â. ðáñïìïßùóç
3. «óêÜëåò ìå ôá äåêáíßêéá ôùí áíáðÞñùí» ã. ðñïóùðïðïßçóç
4. «ðïëý øçëü ... ðïëý øçëü ... ðïëý øçëü» ä. ìåôùíõìßá
5. «ðïëéôåßá ôïõ ôßìéïõ éäñþôá» å. åðáíÜëçøç
260
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 261
ÁÕÔÏÐÔÇÓ ÌÁÑÔÕÑÁÓ

Ôï ðïßçìá áíÞêåé óôçí ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ ôïõ Ã. Ñßôóï «ÃñáöÞ Ôõöëïý», ðïõ äç-
ìïóéåýôçêå óå ðñþôç êáé äåýôåñç ìïñöÞ ôï 1972 êáé óå ôñßôç ìïñöÞ ôï 1973. Åßíáé
ìéá áëëçãïñéêÞ åéêüíá, ðïõ ôçí åßäå ï ðïéçôÞò óôçí áðïìüíùóç ðïõ ôïí åß÷å êáôáäé-
êÜóåé ç äéêôáôïñßá, êáé ìáæß ìå 11 Üëëá ðïéÞìáôá ôçò ßäéáò óõëëïãÞò åßíáé áöéåñùìÝ-
íá óôï Ëïõß Áñáãêüí.
Ï ðïéçôÞò åßäå, ãñÜöåé, äõï äéáññÞêôåò áðü ôéò ãñßëéåò íá ðáñáâéÜæïõí ôçí áðÝ-
íáíôé ðüñôá , ìá äå öþíáîå êáèüëïõ. Ôï öåããÜñé Þôáí ëáìðñü êáé öáßíïíôáí êáèá-
ñÜ ôá áíôéêëåßäéá ôïõò êáé ôá óôïëßäéá ôïõ ãýøïõ óôïí ôïß÷ï.
Äåí áíôÝäñáóå, üìùò ìáò ëÝåé. ¸öõãå áðü ôï ðáñÜèõñï, êÜèéóå óôçí êáñÝêëá êáé
áêïõìðþíôáò ôï ìÝôùðü ôïõ óôï ìÜñìáñï ôïõ ôñáðåæéïý áðïêïéìÞèçêå, êïíôÜ óôï öôù-
÷ü ìåëáíùìÝíï ÷Ýñé ôïõ ðáéäéïý ðïõ äåí ðñïâéâÜóôçêå. ÌÝóá óôïí ýðíï ôïõ Ýíéùóå íá
ôïí ðïíÜ ôï êåöÜëé ôïõ áðü ôï öåããáñüöùò. Ôá ÷áñÜìáôá ôïõ ÷ôýðçóáí ôçí ðüñôá. ¢-
íïéîå· Þôáí ïé äýï äéáññÞêôåò ðïõ êñáôïýóáí ùñáßåò áíèïäÝóìåò. ÌðÞêå óôçí êïõæß-
íá êáé Ýâáëå ôá ëïõëïýäéá óôï íåñü. Êáèþò üìùò ãýñéæå ðßóù, êñáôþíôáò Ýíá ÂÜæï óôï
êÜèå ôïõ ÷Ýñé, äå âñÞêå ôïõò äéáññÞêôåò. Åß÷áí öýãåé.
Áò ëçöèåß õðüøç üôé ôï ðïßçìá åßíáé áéíéãìáôéêü, ìïéÜæåé ìå üíåéñï. Ç áëëçãïñéêÞ

ôïõ ìïñöÞ êáé ï ãåíéêüò ÷áñáêôÞñáò ôùí ðáñå÷üìåíùí óôïé÷åßùí (-óõìâüëùí) êáèéóôÜ
ü÷é åýêïëç ôçí åñìçíåßá ôïõ. ¸÷ïíôáò ùóôüóï êáôÜ íïõ ôéò ðïëéôéêïêïéíùíéêÝò ðåðïé-
èÞóåéò ôïõ ðïéçôÞ, ðïõ åíÝðíåõóáí ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôçò ðïéçôéêÞò ôïõ ðáñáãùãÞò,
261
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 262
ôç óýëëçøç êáé åêôüðéóç ôïõ óôç ÃõÜñï áñ÷éêÜ êáé áñãüôåñá óôç ËÝñï êáé üëá ôá ãåãï-
íüôá ðïõ åêôõëß÷èçóáí åêåßíç ôçí ðåñßïäï, ìðïñïýìå åýëïãá íá õðïóôçñßîïõìå ðùò ï
«Áõôüðôçò ÌÜñôõñáò» õðáíßóóåôáé ôç äéêôáôïñßá ôïõ 1967.
1. äýï äéáññÞêôåò: ïé óçìáíôéêüôåñïé, Þ ìÜëëïí ïé áñ÷çãïß ôïõ ðñáîéêïðÞìáôïò
ðïõ ðáñáâßáóáí ôç íüìéìç åîïõóßá Þôáí äýï óõíôáãìáôÜñ÷åò.
2. ôçí áðÝíáíôé ðüñôá: ôï íüìéìï ðïëßôåõìá ôçò ÷þñáò.
3. ô’ áíôéêëåßäéá ôïõò: ïé éó÷õñÝò óôñáôéùôéêÝò äõíÜìåéò (ôá èùñáêéóìÝíá ôïõò) ðïõ
åíþ ç êõâÝñíçóç ôïýò ôá åß÷å åìðéóôåõôåß, ãéá íá ðñïáóðßæïõí ôçí åëåõèåñßá
ôçò ÷þñáò, åêåßíïé ôá ÷ñçóéìïðïßçóáí ãéá íá êáôáëýóïõí ôï äçìïêñáôéêü êá-
èåóôþò.
4. ôá óôïëßäéá ôïõ ãýøïõ: óõíåéñìéêÜ ç öñÜóç ìáò ðáñáðÝìðåé óôïõò ëüãïõò ôïõ
áñ÷éäéêôÜôïñá åêåßíçò ôçò åðï÷Þò, ðïõ ðáñïìïßáæå ôçí ÅëëÜäá ìå ôñáõìáôé-
óìÝíï, ï ïðïßïò Ýðñåðå íá ìåßíåé óôï ãýøï. ÊáíÝíáò äå öþíáîå·Ýíá ìåãÜëï
ìÝñïò ôïõ ëáïý, áí êáé åßäå ôçí êáôÜëõóç ôïõ ðïëéôåýìáôïò êáé ôçí êáôÜöùñç
ðáñáâßáóç ôçò íïìéìüôçôáò, äå äéáìáñôõñÞèçêå ïýôå áíôéóôÜèçêå. Ï êáèÝíáò
ðåñßìåíå íá êéíçèïýí ðñþôá ïé Üëëïé üóïé ôïõ öáßíïíôáí ðéï êáôÜëëçëïé Þ ðéï
éó÷õñïß.
5.’Åöõãá, áð’ ôï ðáñÜèõñï... ôïõ ôñáðåæéïý: ç áíôßäñáóç ôïõ áõôüðôç ìÜñôõñá,
ìáò ðáñïõóéÜæåé ôï åêïýóéï êëåßóéìï ôùí ìáôéþí, áí êáé Þîåñå êáëÜ ôé óõíÝ-
âáéíå Ýîù, ôç äéÜèåóç öõãïìá÷ßáò üôáí ëÝåé üôé Üããéæå ìå ôï ìÝôùðü ôïõ, ôï ôñá-
ðÝæé, äçëþíåôáé ìéá êëáóéêÞ óôÜóç õðïôáãÞò. Äßíåôáé åäþ ç èëéâåñÞ åéêüíá ü-
óùí åèåëïôõöëïýí óå ôÝôïéåò ðåñéðôþóåéò êáé õðïôÜóóïíôáé óêýâïíôáò ôï êå-
öÜëé.
6. ... áðïêïéìÞèçêá: ï áõôüðôçò ìÜñôõñáò áðïêïéìéÝôáé, ÷Üíåé äçë. ôç óõíáßóèçóç
ôçò ðñáãìáôéêüôçôáò.
7. ðïíïêÝöáëïò áð’ ôï öåããÜñé: ìÝóá óôï óêïôÜäé ôïõ ýðíïõ (= ôï óêïôáäéóìü
ôçò äéêôáôïñßáò) ôï çìßöùò ôïõ öåããáñéïý, üóï ëéãïóôü êé áí åßíáé, ôïõ öÝñíåé
ðïíïêÝöáëï. Õðïíïïýíôáé åäþ ïé ðñþôåò åíï÷ëÞóåéò, ôá ðñþôá äåßãìáôá áãá-
íÜêôçóçò êáé ôùí åöçóõ÷áóìÝíùí ðïëéôþí áðü ôç äéáìïñöùèåßóá êáôÜóôáóç.
8. ôá ÷áñÜìáôá...: Óôï áõãéíü öùò -ìåôÜ ôï óêïôÜäé- îõðíÜ áöåíüò ôïí áõôüðôç
ìÜñôõñá (áñ÷ßæåé äçë íá áíôéëáìâÜíåôáé ðåñß ôßíïò ðñüêåéôáé óôçí ðñáãìáôéêü-
ôçôá) êáé áöåôÝñïõ áíçóõ÷åß, èïñõâåß ôïõò äéáññÞêôåò ìÞðùò ôïõò êáôáäþóåé,
ìÞðùò äçë. ôï öùò ôçò áëÞèåéáò ðñïêáëÝóåé Ýíôïíåò áíôéäñÜóåéò.
9. êÜèéóá óôçí êáñÝêëá: ç öñÜóç ðñïóëáìâÜíåé åõñýôåñç óçìáóßá, ðÝñá áðü å-
êåßíç ôïõ óõíçèéóìÝíïõ êáèßóìáôïò~åßíáé ç èÝóç óå êÜðïéá õðçñåóßá Þ ãåíé-
262
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 263
êüôåñá óôçí êïéíùíßá, ðßóù áðü ôçí ïðïßá ï÷õñþíïíôáí ïé áðáèåßò ðïëßôåò,
ìÝíïíôáò ðáèçôéêïß äÝêôåò ôùí ãåãïíüôùí.
10. äýï ùñáßåò áíèïäÝóìåò: ïé äéêôÜôïñåò óôçí ðñïóðÜèåéÜ ôïõò íá êáèçóõ÷Üóïõí
ôï ëïü êáé íá áðïôñÝøïõí êéíÞóåéò áíôßäñáóçò ðñïÝâçóáí óå ðáñáðëáíçôéêÜ åõ-
åñãåôéêÜ ìÝôñá êáé óå ëáïðñüâëçôåò åïñôáóôéêÝò åêäçëþóåéò.
11. ÌðÞêá óôçí êïõæßíá íá âÜëù ôá ëïõëïýäéá óôï íåñü: ïé ðñïóöïñÝò áõôÝò
óôÜèçêáí éêáíÝò íá ðáñáðëáíÞóïõí ôïõò áöåëåßò.
12. Ãõñßæïíôáò ðßóù... äåí ôïõò âñÞêá: áõôÞ ç êáôÜóôáóç ðïëéôéêÞò áíùìáëßáò
äå äéÞñêåóå ãéá ðïëý üóïé ôçí áðïäÝ÷ôçêáí îáöíéÜóôçêáí, üôáí åßäáí ðüóï
ãñÞãïñá ïé äéêôÜôïñåò Ýðåóáí.

Ôï ðïßçìá ãñÜöçêå ôçí ðåñßïäï äßùîçò ôïõ ðïéçôÞ áðü ôç äéêôáôïñßá. Ï áëëçãï-
ñéêüò ôïõ ëüãïò áíáöÝñåôáé óå êáôáóôÜóåéò ðïõ åðéêñáôïýóáí ôüôå óôç ÷þñá· óôçí
ðñáîéêïðçìáôéêÞ êáôÜëõóç ôïõ ðïëéôåýìáôïò, óôçí Ýëëåéøç áíôßäñáóçò ìåñßäáò ôïõ
ðëçèõóìïý óôçí ðïëéôéêÞ áíùìáëßá, óôï óêïôáäéóìü ôïõ êáèåóôþôïò êáé óôçí ðñï-
óðÜèåéá ôùí öïñÝùí ôïõ íá ðñïóåëêýóïõí ôçí êïéíÞ ãíþìç. Ï ðïéçôÞò õðáéíéêôéêÜ
êáôáããÝëëåé áõôÜ ðïõ óõíÝâáéíáí åêöñÜæïíôáò ôçí áíôßèåóÞ ôïõò áëëÜ êáé ôçí åëðß-
äá ôïõ üôé áñãÜ Þ ãñÞãïñá ç óéùðçñÞ äõóöïñßá èá áýîáíå êáé èá áêïëïõèïýóå ç
ðôþóç ôçò äéêôáôïñßáò.

Äéáêñßíïõìå ôéò åîÞò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá: (óô. 1-5): ÐåñéãñáöÞ ôçò åéêüíáò ôùí äéáññçêôþí.
2ç åíüôçôá: (óô. 6- Þìéóõ ôïõ 10ïõ óô.): ÐáèçôéêÞ èÝáóç ôùí ãåãïíüôùí.
3ç åíüôçôá: (Þìéóõ ôïõ 10ïõ óô. - ôÝëïò): ÐñïóðÜèåéá ôùí äéáññçêôþí ãéá ðñï-
óåôáéñéóìü ôïí áõôüðôç ìÜñôõñá.

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé áðëÞ êáé ÷ùñßò éäéùìáôéóìïýò äçìïôéêÞ.
2. ¾öïò: Ôï ýöïò áðëü, ëéôü, áëëçãïñéêü.
3. Óôß÷ïò: Ï óôß÷ïò åëåýèåñïò ìå ôï ñõèìü ôçò ìïíôÝñíáò ðïßçóçò. ÁðïõóéÜæïõí ôá
ôå÷íéêÜ åêöñáóôéêÜ ìÝóá õðÜñ÷ïõí áñêåôïß äéáóêåëéóìïß. ÓáöÞò êáé åðéãñáì-
263
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 264
ìáôéêÞ ç ðåñéãñáöÞ ôùí áíôéêåéìÝíùí, ðïõ ðÝñá áðü ôçí êáèáñüôçôá êáé óá-
öÞíåéá ðïõ ðñïóäßäåé óôï ðïßçìá åîõðçñåôåß êáé Üëëïõò ëüãïõò: ìåéþíåé ôçí
Ýíôáóç, öáíåñþíåé óôï åííïéïëïãéêü åðßðåäï- ôçí ôÜóç ôïõ êüóìïõ íá ðñïóÝ-
÷åé ôéò áóÞìáíôåò ëåðôïìÝñåéåò êáé áêüìç ãéá ëüãïõò ðñïóùðéêÞò áóöÜëåéáò
ôïõ ðïéçôÞ óõóêïôßæåé ôï áëçèéíü íüçìá ôïõ ðïéÞìáôïò.
1ç: Óôï ðïßçìá áðåéêïíßæïíôáé ïñéóìÝíá ðñáãìáôéêÜ êáé Üëëá åðéíïçìÝíá á-

ðü ôïí ðïéçôÞ ðåñéóôáôéêÜ. Íá âñåßôå ðïéá åßíáé áõôÜ, ðþò óõó÷åôßæïíôáé
êáé ôé èÝëåé íá õðïäçëþóåé ìå áõôÜ ï ðïéçôÞò.
ÁðÜíôçóç:
Ôï ðïßçìá åßíáé óáöþò áëëçãïñéêü. Ìå êÜèå áëëçãïñßá ðáñïõóéÜæïíôáé ãåãïíü-
ôá ðáñìÝíá áðü ôçí ðñáãìáôéêüôçôá, ãåãïíüôá ðïõ èá ìðïñïýóáí íá åßíáé ðñáãìá-
ôéêÜ ðßóù üìùò áðü ôçí áêñßâåéá ôùí ðåñéãñáöþí õðÜñ÷åé Ýíá Üëëï íüçìá ôåëåßùò
äéáöïñåôéêü (âë. ÅñìçíåõôéêÝò ðáñáôçñÞóåéò). ¸ôóé ç äéÜêñéóç ìåôáîý ðñáãìáôéêþí
êáé öáíôáóôéêþí óôïé÷åßùí åßíáé áäýíáôç, áöïý êáèÝíá áðü ôá ðñþôá õðïäçëþíåé Þ
ìÜëëïí óõìâïëßæåé êÜôé Üëëï.
2ç: ÐñïóÝîôå ôç ìåôáôüðéóç ôçò ðñïóï÷Þò ôïõ «áõôüðôç ìÜñôõñá» áðü ôï ãå-
ãïíüò ôçò äéÜññçîçò óôéò ãñáöéêÝò ëåðôïìÝñåéåò: «ôá óôïëßäéá ôïõ ãý-
øïõ...», óôçí åéêüíá ôïõ ðáéäéïý êáé óôçí ðåñéãñáöÞ ôçò áíèïäÝóìçò
êáé ôùí âÜæùí Ðïéá óçìáóßá áðïêôÜ ç ìåôáôüðéóç áõôÞ ìÝóá óôï ðïßç-
ìá;
ÁðÜíôçóç:
Ç óáöÞò ðåñéãñáöÞ ôùí ãñáöéêþí ëåðôïìåñåéþí ãßíåôáé åóêåììÝíá, ãéá íá ÷áëá-
ñþóåé ç Ýíôáóç êáé ãéá íá öáíåß ç ôÜóç ôçò ðëåéïíüôçôáò ôùí ðïëéôþí íá ðñïóÝ÷åé ðå-
ñéóóüôåñåò áóÞìáíôåò ëåðôïìÝñåéåò ðáñÜ ôï ïõóéáóôéêü âÜèïò ðïõ êñýâåôáé ðßóù á-
ðü ôçí åðéöÜíåéá ôùí ðñáãìÜôùí. Áêüìç, áõôÞ ç ìåôáôüðéóç óõóêïôßæåé ôï áëçèéíü
íüçìá ôïõ ðïéÞìáôïò, Ýôóé ðïõ íá ôï áðïêáëýðôåé ìüíï ï ìõçìÝíïò áíáãíþóôçò ðïõ
Ý÷åé ôçí ßäéá ôïðïèÝôçóç ìå ôïí ðïéçôÞ, åíþ íá áäõíáôïýí íá ôï åñìçíåýóïõí ïé Üí-
èñùðïé ôçò äéêôáôïñßáò.
264
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 265
á. Ï Ñßôóïò óôçëéôåýåé ôçí áðÜèåéá ôùí ðïëéôþí.
â. Ïé äýï äéáññÞêôåò åßíáé ïé ôýøåéò ôïõ ðïéçôÞ.
ã. ÏÉ äýï áíèïäÝóìåò óõìâïëßæïõí ôéò ðáñï÷Ýò ôçò äéêôáôïñßáò.
ä. Ôï ðïßçìá åßíáé áöéåñùìÝíï óôïí ÐáëáìÜ.
å. Ï Ñßôóïò ìå ôï ðïßçìá áõôü áíáöÝñåôáé óôïõò Ãåñìáíïýò êáôáêôçôÝò.
Á Â
1. Ç äéêôáôïñßá áíôéìåôùðßóôçêå á. åßíáé êáèáñÜ áëëçãïñéêü.
2. Ôï ýöïò ôïõ ðïéÞìáôïò â. ôïõò ðïëßôåò ðïõ åèåëïôõöëïýí.
3. Ç äéêôáôïñßá Þôáí Ýíá ã. íá ðñïóåôáéñéóôïýí ôïõò ðïëßôåò.
4. Ï Ñßôóïò äåí óõìðáèåß ä. ìå óêëçñüôçôá áð’ ôï Ñßôóï.
5. Ïé äéêôÜôïñåò ðñïóðÜèçóáí å. óêïôáäéóôéêü êáèåóôþò.
Ôï ðïßçìá áíÞêåé óôç óõëëïãÞ:
á) «ÃñáöÞ ôõöëïý» â) «Ðõñáìßäåò»
ã) «Ñùìéïóýíç» ä) «ÊáðíéóìÝíï ÔóïõêÜëé»
Óôï ðïßçìá ç äéêôáôïñßá ðáñïìïéÜæåôáé ìå:
á) ãëÝíôé â) äéÜññçîç
ã) áãïñáðùëçóßá ä) óõíåñãáóßá
ëçò Â.
Á Â
1. «íá ðáñáâéÜæïõí ôçí ðüñôá» á. áóýíäåôï ó÷Þìá.
2. «ðïíïêÝöáëïò áð’ ôï öåããÜñé» â. ìåôáöïñÜ.
2. «Ýöõãá ............ áêïýìðçóá» ã. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
4. «öôù÷ü ÷Ýñé» ä. óõìâïëéóìüò.
5. «ìïõ ÷ôýðçóáí ôçí ðüñôá» å. ïðôéêÞ åéêüíá.
265
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 266
ÐÏÕÓÉ
Íßêïò Êáââáäßáò
ÃåííÞèçêå óôï ×áñìðßí ôçò Ìáíôæïõñßáò áðü ãïíåßò Êåöáëëïíßôåò, óôá 1910. Óôá
1914 ç ïéêïãÝíåéÜ ôïõ åðÝóôñåøå óôçí ÊåöáëëïíéÜ êáé óôá 1921 åãêáôáóôÜèçêå óôïí
ÐåéñáéÜ. ÅñãÜóôçêå ùò áóõñìáôéóôÞò óå åìðïñéêÜ êáé åðéâáôéêÜ ðëïßá êáé ôáîßäåøå
óå üëï ó÷åäüí ôïí êüóìï. Ôéò åìðåéñßåò ôïõ áðü ôá ôáîßäéá ôïõ ðáñÝèåóå óôï Ýñãï
ôïõ, ôï ïðïßï, áí êáé ìéêñÞò ó÷åôéêÜ Ýêôáóçò, îå÷ùñßæåé ãéá ôçí åîùôéêÞ áßóèçóç ðïõ
äßíåé ìå ôçí áíáöïñÜ óå íáõôéêïýò üñïõò, ìáêñéíÜ ëéìÜíéá êáé ðåñéðÝôåéåò ðïõ ãïç-
ôåýïõí ôïí áíáãíþóôç.
Ôá ðéï óçìáíôéêÜ Ýñãá ôïõ åßíáé ôá åîÞò: «Ðïýóé», «Ìáñáìðïý», «ÔñáâÝñóï»,
«ÂÜñäéá».¼ðùò ôïíßæåé ï Ê. Óôåñãéüðïõëïò, «ï Êáââáäßáò êéíåßôáé êáé óôá ôñßá âéâëßá
ôïõ óôïí ßäéï ÷þñï. Ôï ßäéï ðëáßóéï, ôï ßäéï õëéêü, ôá ßäéá ìïôßâá: áðü ôç ìéá ç èÜ-
ëáóóá, ç æùÞ ôïõ êáñáâéïý êé ïé Üíèñùðïé ôïõ èáëáóóéíïý ìü÷èïõ êé áð’ ôçí Üëëç
ôï óõíáéóèçìáôéêü õðüâáèñï êé ç øõ÷ïëïãßá ôïõ ðïéçôÞ, ôï mal de depart, ç ìÝèç ôïõ
ôáîéäéïý, ç åñùôéêÞ äßøá êáé ôï êõíçãçôü ôùí óõãêéíÞóåùí ìáæß ìå ìéá ÷ñïéÜ êïóìï-
ðïëßôéêç» («Ç áíáíåùìÝíç ðáñÜäïóç», óåë. 514).
O Êáââáäßáò ðÝèáíå óôçí ÁèÞíá, áðü åãêåöáëéêü åðåéóüäéï, óôá 1975.

Ôï ðïßçìá ãñÜöôçêå óôá 1940 êé áðü áõôü ôéôëïöïñÞèçêå ïëüêëçñç ç óõëëïãÞ
ðïõ êõêëïöüñçóå ï Êáââáäßáò, óôá 1947. Ðñüêåéôáé ãéá äçìéïýñãçìá ôçò þñéìçò
ðåñéüäïõ ôïõ ðïéçôÞ, óôï ïðïßï ï Êáââáäßáò äå äéçãåßôáé áðëÜ óõãêåêñéìÝíåò èá-
ëáóóéíÝò éóôïñßåò áëëÜ áóýíäåôá ãåãïíüôá áðü ôç æùÞ ôïõ óôá êáñÜâéá.

O ðïéçôÞò ìáò ðáñïõóéÜæåé óôçí áñ÷Þ ôï êáñÜâé íá ðëÝåé ìÝóá óôï ðïýóé êáé ìéá
ãõíáßêá íá ôïí åðéóêÝðôåôáé áðñüóìåíá óôçí ôéìïíéÝñá. Ç áãáðçìÝíç ôïõ åßíáé íôõ-
266
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 267
ìÝíç óôá Üóðñá, áëëÜ åßíáé âñåãìÝíç áðü ôç èÜëáóóá êáé ìå ôá ìáëëéÜ ôçò ìðïñåß
êáíåßò íá ðëÝîåé óêïéíß. ¹ôáí ëïãéêü üìùò íá âñá÷åß. ÔÝôïéá åðï÷Þ âñÝ÷åé ðÜíôá
óôïí êüëðï ôïõ ÐçãÜóóï.
Ï èåñìáóôÞò, Ý÷ïíôáò áêïõìðÞóåé ôá ðüäéá ôïõ óôéò êáäÝíåò ôïõ ðëïßïõ, ôïõò ðá-
ñáìüíåõå. Óõìâïõëåýåé ëïéðüí ôçí áãáðçìÝíç ôïõ íá ìçí êïðÜæåé ðïôÝ ôéò êåñáßåò
ôïõ ðëïßïõ ôçí þñá ôçò ôñéêõìßáò, ãéáôß èá æáëéóôåß. ÅðáíÝñ÷åôáé üìùò óôçí ðñáãìá-
ôéêüôçôá, áðïäéþ÷íåé ôï üíåéñï êáé áðïöáóßæåé íá áíôéìåôùðßóåé ìå ìåãáëýôåñç áðï-
öáóéóôéêüôçôá ôïõò êéíäýíïõò ôçò èÜëáóóáò.
1. êáñáâïöÜíáñï: óêÜöïò áãêõñïâïëçìÝíï óå õöÜëïõò êáé óå Üëëá åðéêßíäõíá
óçìåßá, ãéá íá ôá åðéóçìáßíåé ôçí çìÝñá ìå åðéãñáöÝò óôá ðëåõñÜ ôïõ êáé ôç
íý÷ôá ìå äéïðôñéêü öáíÜñé.
2. ôéìïíéÝñá: äéáìÝñéóìá ðëïßïõ, óôï ðßóù ìÝñïò ôçò ãÝöõñáò, üðïõ õðÜñ÷ïõí ïé
÷Üñôåò ôïõ ðëïßïõ.
3. èåñìáóôÞò: ôå÷íßôçò ðïõ Ý÷åé ãéá Ýñãï íá óõíôçñåß ôéò öùôéÝò óôéò ìç÷áíÝò ôïõ
ðëïßïõ.
4. áëÜñãá (éôáëéêÞ ëÝîç): ìáêñéÜ.
5. Ôïêïðßëá: ëéìÜíé óôç ×éëÞ.
6. êÜëëéï (åðßññçìá): êáëýôåñá,
1ç åíüôçôá: Ï ðïéçôÞò ìáò ðáñïõóéÜæåé ìéá åéêüíá ðñáãìáôéêÜ ïíåéñéêÞ. Ôï ðëïßï ôá-
îéäåýåé, «÷áìÝíï» ìÝóá óôï ðïýóé. Ç íý÷ôá êáé ç áðåñáíôïóýíç ôçò èÜëáóóáò êáé
ôïõ ïõñáíïý äçìéïõñãïýí óõíèÞêåò ôÝôïéåò ðïõ ïäçãïýí áíáðüäñáóôá ôçí åõ-
áßóèçôç øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ - íáõôéêïý - óå ïíåéñïðüëçóç êáé ðåñéóõëëïãÞ.
¸ôóé, ï ðïéçôÞò æùíôáíåýåé ôçí åéêüíá ôçò áãáðçìÝíçò ôïõ. Ç ðáñïõóßá ôçò Þ-
ôáí îáöíéêÞ, ãåãïíüò ðïõ äçëþíåé ðùò ãéá ðïëý þñá âñéóêüôáí óôçí êáôÜ-
óôáóç ôçò ïíåéñïðüëçóçò.
2ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï ðïéçôÞò ôïíßæåé áñ÷éêÜ ðùò ç ðáñïõóßá ôçò ãõíáß-
êáò, ôçò áãáðçìÝíçò ôïõ, ôïí ãåìßæåé ÷áñÜ. ¸ôóé, öáíôÜæåôáé íá ðëÝêåé ôá ìáë-
ëéÜ ôçò, ãéá íá äåßîåé ôçí áìÝôñçôç áãÜðç ôïõ óå áõôÞí áëëÜ êáé ôç ìåãÜëç íï-
óôáëãßá ðïõ íéþèåé ãé’ áõôÞí.
¼ìùò, äåí ìðïñåß íá ìåßíåé ðéóôüò óôï üñáìÜ ôïõ. Ç æùÞ ôïõ åßíáé éäéáßôåñá
äýóêïëç êáé ïé êßíäõíïé ðáñáìïíåýïõí ðáíôïý. Ãé’ áõôü êáé áíáöÝñåôáé óôéò
267
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 268
äýóêïëåò êáéñéêÝò óõíèÞêåò áëëÜ êáé óå êÜðïéá ìéêñïðåñéóôáôéêÜ ôçò êáèç-

ìåñéíÞò æùÞò.
ÅðáíÝñ÷åôáé üìùò, óôçí áãáðçìÝíç ôïõ êáé äåß÷íåé ðÜëé ôç íïóôáëãßá ðïõ íéþ-
èåé ãé’ áõôÞí, áëëÜ êáé ôçí ôñõöåñüôçôÜ ôïõ, êáèþò ôç óõìâïõëåýåé íá ìçí êïé-
ôÜæåé ôéò áíôÝíåò ìÝóá óôçí ôñéêõìßá, ãéáôß èá æáëéóôåß.((ÁðÜíôçóç 1çò åñþôçóçò)
3ç åíüôçôá: ¼óï äýóêïëç üìùò êáé áí åßíáé ç æùÞ ôùí íáõôéêþí Ý÷åé îå÷ùñéóôü åí-
äéáöÝñïí êáé äå óõãêñßíåôáé ìå ôç æùÞ ôùí óôåñéáíþí ðïõ åßíáé ãåìÜôç öüâïõò
êáé ìéêñï÷áñÝò, ÷ùñßò ðåñéðÝôåéåò. ÐñïôéìÜ ëïéðüí ôç æùÞ óôç èÜëáóóá, Ýóôù
êé áí áõôÞ åßíáé äýóêïëç, ãåìÜôç êéíäýíïõò êáé äõóêïëßåò. ¸ôóé, äéþ÷íåé ìá-
êñéÜ ôçí ïðôáóßá ôïõ ãéá íá ìåßíåé ìüíïò ôïõ óôç èÜëáóóá, Ýóôù êé áí êéíäõ-
íåýåé åêåß áðü ôïí êáéñü Þ áðü ôá ãåñìáíéêÜ ðïëåìéêÜ ðëïßá.
ºóùò üìùò ï öüâïò ôïõ íá ó÷åôßæåôáé ìå êÜðïéá åñùôéêÞ ðåñéðÝôåéá ðïõ äåí Þ-
ôáí óßãïõñç êáé ôïõ äçìéïõñãïýóå öüâïõò êáé ðñïóðáèïýóå íá ôçí áðïìá-
êñýíåé áðü ôç óêÝøç ôïõ.
Óýìöùíá ìå ôç ÓöáÝëëïõ, «ï Êáââáäßáò áðïôõðþíåé ôá áéóèÞìáôá ôá äéêÜ ôïõ
êáé óõã÷ñüíùò ôçí øõ÷éêÞ êáôÜóôáóç ÷éëéÜäùí èáëáóóéíþí· ôç ìïíáîéÜ, ôï ï-
íåéñïðüëçìÜ ôïõò ãéá ìéá æåóôÞ áíèñþðéíç ðáñïõóßá, ôéò áíáìíÞóåéò ôïõò áðü
êÜðïéï áãáðçôü ðñüóùðï. Áðü ôï üíåéñü ôïõ ï ðïéçôÞò óõíÝñ÷åôáé ìå ôéò âëá-
óôÞìéåò ôïõ íáýêëçñïõ, åðåéäÞ ç ôñéêõìßá ôïõò êáèõóôåñåß. ¸ôóé ï ðïéçôÞò äéþ-
÷íåé ìáêñéÜ ôçí áãáðçìÝíç ðáñïõóßá, îáíáãõñßæïíôáò óôç ìïíáîéÜ, ôçí ðëÞîç
êáé ôçí áãùíßá ôùí ìáêñéíþí ôáîéäéþí, óôá áðüìáêñá íçóéÜ ôïõ Åéñçíéêïý».

1ç åíüôçôá: ÓôñïöÞ á´: Ç åéêüíá ôïõ êáñáâéïý.
2ç åíüôçôá: ÓôñïöÞ â´ - ä´: Ç åéêüíá ôçò áãáðçìÝíçò ðïõ åðéóêÝðôåôáé ôï èåñìá-
óôÞ, êáé
3ç åíüôçôá: ÓôñïöÞ å´: Ï ðïéçôÞò åðéóôñÝöåé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá.

1. ¾öïò: Ï ðïéçôÞò ìå ëõñéêü ôñüðï äåß÷íåé ôá Ýíôïíá óõíáéóèÞìáôá ðïõ ôñÝöåé ãéá
ôç èÜëáóóá.
268
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 269
2. Åéêüíåò: Ãéá íá áéóèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôïõ ÷ñçóéìïðïéåß ðïéêßëá åêöñáóôéêÜ

ìÝóá, üðùò ðáñáóôáôéêÝò åéêüíåò: «êÜôáóðñá öïñÜò êé Ý÷åéò âñá÷åß ..... ìáë-
ëéÜ óïõ», «ìáò ðáñáìïíåýåé ï èåñìáóôÞò ..... êáäÝíåò», «Ìçí êïéôÜò ..... èá æá-
ëéóôåßò» «ÂëáóôçìÜ ç Ôïêïðßëá».
3. Óôß÷ïò: Ôï ðïßçìá åßíáé ãñáììÝíï óå åííåáóýëëáâïõò êáé äåêáóýëëáâïõò óôß÷ïõò,
óå ôñï÷áúêü ìÝôñï, óôáõñùôÞ ïìïéïêáôáëçîßá óôéò ôñåéò ðñþôåò óôñïöÝò êáé ðëå-
÷ôÞ óôéò äõï ôåëåõôáßåò. «Áêïëïõèåß áðüëõôá ôçí ðéï óöé÷ôÞ ðáñáäïóéáêÞ ìåôñé-
êÞ. Ñßìåò ðëåêôÝò (áâáâ) Þ óôáõñùôÝò (áââá): áðïêëåéóôéêÜ, ôç ìüíç åëåõèåñßá
ðïõ Ý÷ïõí åßíáé íá õðÜñ÷ïõí êÜðïôå óôï ßäéï ðïßçìá åíáëëáóóüìåíåò ÷ùñßò íü-
ìï. Êáé åßíáé ðåñßåñãï, üôáí üëç ç Üëëç ðïéçôéêÞ ðñùôïðïñßá ðïõ áíáæçôÜ ôï êáé-
íïýñãéï (óôçí ïðïßá ïõóéáóôéêÜ áíÞêåé) êáôáëÞãåé óôïí åëåýèåñï óôß÷ï åêåßíïò
íá õðï÷ùñåß óôïí ðéï Üøïãï ìåôñéêÜ óôß÷ï. ÂÝâáéá, ôÝôïéá èÝìáôá åßíáé æçôÞìá-
ôá áéóèçôéêþí ðñïôéìÞóåùí. Ç Ýëîç üìùò ôïõ íåüôñïðïõ ôïí ïäçãåß ì’ Ýíá åõ-
öÜíôáóôï ôñüðï, íá êáôáóôñáôçãÞóåé áðü ìéá ðëåõñÜ, íá ðëïõôßóåé áðü ìéá Üë-
ëç ôï ðñüâëçìá ôçò ðåðáôçìÝíçò ïìïéïêáôáëçîßáò, ðåñíþíôáò óôï ðïéçôéêü ôïõ
ëåîéëüãéï ëÝîåéò - óÞìáôá» (ðåñéïäéêü «Áíôß», ôåý÷ïò 18 óåë. 50).

1ç: Ï ðïéçôÞò âëÝðåé ìéá ïðôáóßá ðïõ ôç óõìðëÝêåé ìå ðñáãìáôéêÝò êáôá-
óôÜóåéò êáé ìå óêÝøåéò ôïõ. Ðïéá åßíáé ç ïðôáóßá, ðïéåò ïé ðñáãìáôéêÝò
êáôáóôÜóåéò ðïéåò ïé óêÝøåéò êáé ðïéï ôï ðåñéå÷üìåíü ôïõò,:
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå áíÜëõóç. Áðü: «Ï ðïéçôÞò æùíôáíåýåé...........èá æáëéóôåß»
2ç: Ðïéåò äéáóôÜóåéò áðü ôç æùÞ ôïõ íáõôéêïý ìáò äßíåé ôï ðïßçìá;
ÁðÜíôçóç:
Ôï ðïßçìá ôïíßæåé ôïõò êéíäýíïõò ðïõ ðáñáìïíåýïõí óôç æùÞ ôïõ íáõôéêïý áëëÜ
êáé ôï óõíáñðáóôéêü åíäéáöÝñïí ðïõ Ý÷åé áõôÞ.
ÐáñÜëëçëá üìùò, áíáöÝñåôáé óôç ìïíáîéÜ êáé ôç íïóôáëãßá ôçò æùÞò óôç óôåñéÜ
ðïõ ôïí êÜíåé íá èõìÜôáé ôçí áãáðçìÝíç ôïõ êáé íá âëÝðåé ïñÜìáôá êáé ïðôáóßåò.
3ç: Ëáâáßíïíôáò õðüøç üôé ôï ðïßçìá óõãêåíôñþíåé ôá êýñéá ãíùñßóìáôá

ôçò ðïßçóçò ôïõ Êáââáäßá êáé äéáâÜæïíôáò ôï âéïãñáöéêü óçìåéþìá ôïõ
ðïéçôÞ, íá óõíèÝóåôå ìéá óýíôïìç åñãáóßá ãéá ôçí ðïßçóç ôïõ Êáââáäßá.
ÁðÜíôçóç:
Ç ðïßçóç ôïõ Êáââáäßá äéáêñßíåôáé ãéá ôç æùíôÜíéá êáé ôï ëõñéóìü ôçò, ãéáôß áêñé-
âþò ðçãÜæåé áðü ôá âéþìáôá ôïõ ðïéçôÞ. Ç æùÞ óôï ðëïßï ìå ôéò äõóêïëßåò êáé ôïõò
269
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 270
êéíäýíïõò ôçò, ôá ôáîßäéá êáé ôéò ðåñéðÝôåéÝò ôïõò ðáñáôßèåíôáé êáé óôá Ýñãá ôïõ. ÁõôÜ
üìùò ôá èÝìáôá ðáñïõóéÜæïíôáé ìÝóá áðü æùçñÝò êáé ðáñáóôáôéêÝò åéêüíåò, ìå ãëþó-
óá ãåìÜôç íáõôéêïýò üñïõò êáé ìïíüôïíïõò ñõèìïýò.
á. Ôï Ýñãï ôïõ Êáââáäßá åßíáé ðïëý ìåãÜëï.
â. Åßíáé ðïëý óçìáíôéêüò ðïéçôÞò, ãéáôß äåß÷íåé ôçí øõ÷ïëïãßá ôïõ íáõôéêïý.
ã. Ôá ðïéÞìáôá ôïõ ôá åìðíåýóèçêå áðü ðñïóùðéêÝò åìðåéñßåò.
ä. Ôï åðÜããåëìá ôïõ íáõôéêïý åêöñÜæåé ôïí Êáââáäßá.
å. Ï íáõôéêüò äåí ìðïñåß íá îåöýãåé áðü ôá ïñÜìáôÜ ôïõ.

1. Ï Êáââáäßáò õðçñÝôçóå á. êõñßùò åéêüíåò óôá ðïéÞìáôÜ ôïõ.
2. Ï íáýôçò äéþ÷íåé ôï üñáìá â. áðü ôéò áíáìíÞóåéò ôïõ.
3. Ï Êáââáäßáò ÷ñçóéìïðïéåß ã. ùò áóõñìáôéóôÞò óôá êáñÜâéá.
4. Ç æùÞ ôïõ íáõôéêïý äõóêïëåýåé ä. åßíáé âßùìá ôïõ íáõôéêïý.
5. Ôï mal de depart å. ãéá íá óõãêåíôñùèåß óôï êáèÞêïí.

Ï Êáââáäßáò ãåííÞèçêå óôçí:
á) ÅëëÜäá â) Éôáëßá. ã) Ìáíôæïõñßá. ä) Éóðáíßá.

Ôï ðïßçìá âáóßæåôáé óå:
á) ìéá ôñéêõìßá. â) Ýíá üñáìá. ã) Ýíá íáõÜãéï. ä) ìéá íáõìá÷ßá.
ëçò Â.
Á Â
1. «ðëÝêù ôá ìáëëéÜ» á. ðñïóôáãÞ.
2. «ðáñïõóßá ôçò áãáðçìÝíçò» â. ïðôéêÞ åéêüíá.
3. «Öýãå!» ã. üñáìá
4. «ðíéãåß ÷éëéÜäåò ..... Åâñßäåò» ä. ñïìáíôéêÞ åéêüíá.
5. «Ìáò ðáñáìïíåýåé ï èåñìáóôÞò» å. óõìâïëéóìüò.
270
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 271
ÍÅÁ ÐÅÑÉ ÔÏÕ ÈÁÍÁÔÏÕ...

Íßêïò Åããïíüðïõëïò
Ç æùÞ ôïõ
Ï Íßêïò Åããïíüðïõëïò ãåííÞèçêå óôçí ÁèÞíá ôï 1910. Óðïýäáóå óôçí ÁíùôÜôç
Ó÷ïëÞ Êáëþí Ôå÷íþí ôçò ÁèÞíáò. Áñãüôåñá äßäáîå óôï Ðïëõôå÷íåßï. Ùò æùãñÜöïò
êáé ùò ðïéçôÞò åßíáé õðåññåáëéóôÞò. Ðáñïõóßáóå Ýñãá ôïõ óå ðïëëÝò åêèÝóåéò óå ü-
ëç ôçí ÅëëÜäá, óôçí Åõñþðç êáé ôçí ÁìåñéêÞ.
Ï Åããïíüðïõëïò äÞëùíå ãéá ôïí åáõôü ôïõ üôé åß÷å ôïí õðåññåáëéóìü ìÝóá ôïõ,
áðü ôçí åðï÷Þ ðïõ ãåííÞèçêå. Ãéá íá ìðïñÝóåé üìùò íá âñåé ôï äñüìï ôïõ êáé íá åê-
äçëùèåß, åðçñåÜóôçêå áðü ôïí ÁíäñÝá Åìðåéñßêï êáé ôï æùãñÜöï Ãåþñãéï íôå Êßñé-
êï. Ç ðïßçóÞ ôïõ ÷áñáêôçñßæåôáé áðü åðáíáóôáôéêüôçôá êáé åßíáé ðñïêëçôéêÞ, ãé’ áõ-
ôü èåùñÞèçêå åíï÷ëçôéêÞ ãéá ôï ìÝóï áóôü. Åíï÷ëïýóå ç ôïëìçñÞ öáíôáóßá êáé ç á-
ðïóôñïöÞ ôïõ ðïéçôÞ ãéá êáèåôß ëïãéêü êáé óõìâáôéêü, ìå áðïôÝëåóìá íá óõíáíôÞóåé
ôçí áãáíÜêôçóç êáé ôï óêþììá. ¼ìùò ðáñ’ üëç ôçí áíôßäñáóç, ï Åããïíüðïõëïò ðá-
ñÝìåéíå óõíåðÞò õðåññåáëéóôÞò êáé óôéò óõëëïãÝò ðïõ åîÝäùóå áñãüôåñá.
ÐïéçôéêÝò ôïõ óõëëïãÝò åßíáé: «Ìçí ïìéëåßôå åéò ôïí ïäçãü», «Ôá Êëåéäïêýìâïëá
ôçò ÓéùðÞò», «ÅðôÜ ÐïéÞìáôá» ê.Ü.
ÔÝëïò, ï Åããïíüðïõëïò Ý÷åé ðñáãìáôáðïéÞóåé ìåôáöñÜóåéò Ýñãùí îÝíùí ëïãïôå-
÷íþí, üðùò ôùí Ëïíôñåáìüí, Ìáãéáêüöóêé, Ëüñêá, ÌðïíôëÝñ ê.Ü.

ÁöïñìÞ ãéá íá ãñáöôåß ôï ðïßçìá óôÜèçêå Ýíá ãåãïíüò, ï èÜíáôïò ôïõ Éóðáíïý
ðïéçôÞ Öåíôåñßêï Ãêáñèßá Ëüñêá. Îåêéíþíôáò áðü áõôü, ï ðïéçôÞò åêöñÜæåé ôéò áðü-
øåéò ôïõ ðÜíù óôï æÞôçìá ôïõ ðñïïñéóìïý ôçò ôÝ÷íçò êáé ôùí äõóêïëéþí ðïõ áíôéìå-
ôùðßæïõí ïé ðïéçôÝò êáé ãåíéêü ïé äéáíïïýìåíïé áðü ôïí êïéíùíéêü ôïõò ðåñßãõñï.
271
03a.qxd 9/30/08 12:13 PM Óåëßäá 272
Ç ôÝ÷íç êáé ç ðïßçóç ìáò âïçèïýí íá ðåèÜíïõìå êé ü÷é íá æÞóïìå.

Áðüëõôç ðåñéöñüíçóç áîßæåé óôï èüñõâï êáé óôéò Ýñåõíåò, óôá ó÷üëéá ðïõ êÜèå
ôüóï îåöïõñíßæïõí äéÜöïñïé ãñáöéÜäåò, Üíèñùðïé áñãüó÷ïëïé êáé ìáôáéüäïîïé. ¸-
ñåõíåò êáé ó÷üëéá ðïõ áíáöÝñïíôáé óôéò ìõóôçñéþäåéò óõíèÞêåò ôçò åêôÝëåóçò ôïõ
Ëüñêá áðü ôïõò öáóßóôåò.
Ï êáèÝíáò ãíùñßæåé üôé åßíáé óõíçèéóìÝíï ðñÜãìá íá äïëïöïíïýí ôïõò ðïéçôÝò. Áõ-
ôü ðÜíôá ßó÷õå, áëëÜ éó÷ýåé óå áêüìç ìåãáëýôåñï âáèìü óôá äéêÜ ìáò óáêÜôéêá ÷ñüíéá.
1. Ëüñêá: Éóðáíüò ðïéçôÞò, ðáãêüóìéá ãíùóôüò. Ôï 1936, óôç äéÜñêåéá ôïõ éóðáíé-
êïý åìöõëßïõ ðïëÝìïõ, äïëïöïíÞèçêå áðü ôïõò öáóßóôåò ôïõ ÖñÜíêï.
2. una accion vil y desgraciado: ìéá ðñÜîç Üíáíôñç êáé áðå÷èÞò (åííïåß ôç äï-
ëïöïíßá ôïõ Ëüñêá).
3. åßèéóôáé: óõíçèßæåôáé.
4. óáêÜôéêá: áíÜðçñá, óáêáôåìÝíá, óáèñÜ, óÜðéá.
1. Ç ôÝ÷íç êáé ç ðïßçóç ìáò âïçèïýí íá ðåèÜíïõìå.

ËÝãåôáé óõ÷íÜ üôé ïé ìåãÜëïé äéáíïçôÝò äåí ôáéñéÜæïõí óôïí êáéñü ôïõò, üôé ãåí-
íÞèçêáí åêáôü ÷ñüíéá íùñßôåñá áð’ ü,ôé Ýðñåðå. Ó’ áõôÜ ôá ëüãéá êñýâåôáé ìéá
ìåãÜëç áëÞèåéá. Ôá ìåãÜëï ðíåýìáôá ìå ôçí áíçóõ÷ßá ðïõ ôá äéáêñßíåé êáé ìå
ôéò êáéíïôïìßåò ôéò ïðïßåò ðñáãìáôïðïéïýí, Ýñ÷ïíôáé óå óýãêñïõóç ìå ôçí åðï÷Þ
ôïõò. ¼ìùò äåí ìðïñïýí íá êÜíïõí áëëéþò. Ôï âÜñïò ôïõ êáèÞêïíôïò ðïõ á-
ðïññÝåé áðü ôçí ôÝ÷íç Þ áðü ôçí ðïßçóç åßíáé ìåãÜëï. Ïé äéáíïçôÝò ðñÝðåé íá
äéáóþóïõí ôéò áîßåò êáé íá áíïßîïõí êáéíïýñéïõò äñüìïõò ãéá ôçí åðï÷Þ ôïõò,
ãéá ôç ÷þñá ôïõò, ãéá ôïí Üíèñùðï. ¼ìùò ôï êáéíïýñéï äåí ãßíåôáé áìÝóùò êá-
ôáíïçôü, «ç ãíþóç ðñïêáëåß ðüíï», üðùò áíáöÝñåôáé óôçí ÐáëáéÜ ÄéáèÞêç. ¸-
ôóé ïé êáéíïôïìßåò öáßíïíôáé ðñïêëçôéêÝò, èåùñïýíôáé áðáñÜäåêôåò êáé ïé å-
ìðíåõóôÝò ôïõò ñß÷íïíôáé óôçí «éåñÞ ðõñÜ», áêñéâþò üðùò äüèçêå óôï ÓùêñÜôç
ôï êþíåéï, ï ×ñéóôüò óôáõñþèçêå êáé ï Ãáëéëáßïò ðáñáëßãï íá ÷Üóåé ôç æùÞ ôïõ.
Áð’ áõôÞ ôçí Üðïøç, ç ôÝ÷íç êáé ç ðïßçóç ìáò âïçèïýí íá ðåèÜíïõìå.
272
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 273
2. Áðü êáéñü ôþñá/-êáé ðñïðáíôüò óôá ÷ñüíéá ôá äéêÜ ìáò ôá óáêÜôéêá-/åßèé-

óôáé/íá äïëïöïíïýí/ôïõò ðïéçôÜò:
Áðü ðáëéÜ ðïëëïß ðïéçôÝò, áëëÜ êáé äéáíïçôÝò ãåíéêüôåñá, Ý÷ïõí ÷Üóåé ôç æùÞ
ôïõò, åîáéôßáò ôçò ôüëìçò ôïõò êáé ôçò áíçóõ÷ßáò ðïõ ôïõò äéáêñßíåé. Ó’ áõôü
äåí õðÜñ÷åé ôßðïôá ðáñÜîåíï, ëÝåé ï ðïéçôÞò.
Áíôßèåôá, óõíçèßæåôáé, éäéáßôåñá óôá äéêÜ ìáò óáêÜôéêá ÷ñüíéá. Ç åðï÷Þ ìáò ÷á-
ñáêôçñßæåôáé «óáêÜôéêç», åßíáé «ï êáéñüò ôïõ ÌáììùíÜ êáé ôïõ Ìïëþ÷», üðùò Ý-
ëåãå ï ÊáæáíôæÜêçò, äçëáäÞ ï êáéñüò ðïõ ëáôñåýåôáé ôï ÷ñÞìá êáé ç âßá. ÓáêÜôé-
êç óçìáßíåé óÜðéá, óáèñÞ. Ó’ áõôÜ ëïéðüí ôá ÷ñüíéá, ïé ðïéçôÝò, ìå ôçí áãíüôçôÜ
ôïõò, ôçí áãÜðç ôïõò ãéá ôçí åëåõèåñßá êáé ôç äéêáéïóýíç, èåùñïýíôáé ðéï áíåðé-
èýìçôïé áð’ ü,ôé ðñéí êáé ãé’ áõôü «åßèéóôáé» íá äïëïöïíïýíôáé.

Ôï ðïßçìá Ý÷åé ôñåéò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá «Ç ÔÝ÷íç... íá ðåèÜíïõìå»: Ç ôÝ÷íç êáé ç ðïßçóç ìáò âïçèïýí íá ðå-
èÜíïõìå.
2ç åíüôçôá «Ðåñéöñüíçóéò... öáóéóôþí»: Ðåñéöñüíçóç ãéá üóá ãñÜöôçêáí ó÷å-
ôéêÜ ìå ôï èÜíáôï ôïõ Éóðáíïý ðïéçôÞ Ëüñêá.
3ç åíüôçôá «ìá åðß ôÝëïõò!... ðïéçôÜò»: Óõíçèßæåôáé íá äïëïöïíïýí ôïõò ðïéçôÝò.

1. Óôßîç: Ï ðïéçôÞò äå ÷ñçóéìïðïéåß êáèüëïõ óçìåßá óôßîçò (ôåëåßåò, êüììáôá,
ê.ëð.). Åðßóçò, äå ÷ñçóéìïðïéåß êåöáëáßá ãñÜììáôá.
2. Ï óôß÷ïò: Ï óôß÷ïò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé åëåýèåñïò êáé äéáêñßíåôáé ãéá ôç ìå-
ãÜëç áíéóüôçôá ùò ðñïò ôçí ÝêôáóÞ ôïõ. ¢ëëïé óôß÷ïé åßíáé ìéêñïß (ìüíï ìßá
óõëëáâÞ: «ðùò») êáé Üëëïé åßíáé åêôåíÝóôåñïé.

1ç: Ïé óõíèÞêåò ôïõ èáíÜôïõ ôïõ Ëüñêá ðñïêÜëåóáí óùñåßá äçìïóéåõìÜ-
ôùí. Ï ðïéçôÞò ðñïóèÝôåé íÝá ãéá ôï èÜíáôï ôïõ Ëüñêá Þ ãéá ôï èÜíáôï
ôùí ðïéçôþí;
273
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 274
ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò äåí ðñïóèÝôåé ôßðïôá íåüôåñï ãéá ôï èÜíáôï ôïõ Ëüñêá Þ ãéá ôï èÜíáôï
Üëëùí ðïéçôþí. Áíôßèåôá ìÜëéóôá, èåùñåß åíôåëþò áíÜîéá ëüãïõ üëï áõôÜ ôá äçìïóé-
åýìáôá ðïõ áíáöÝñïíôáé ó’ áõôÜ ôï ãåãïíüò, ãéáôß ðéóôåýåé üôé ôÝôïéá öáéíüìåíá åßíáé
öõóéêÜ. Ïé ðïéçôÝò Ý÷ïõí ÷ñÝïò íá õðåñáóðßæïíôáé ôçí åëåõèåñßá, óõíåðþò åßíáé öõ-
óéêü íá ôïõò óêïôþíïõí, êõñéïëåêôéêÜ êáé ìåôáöïñéêÜ.
2ç: Ðþò áíôéëáìâÜíåóôå ôï íüçìá ôçò ðñþôçò êáé ôçò ôåëåõôáßáò óôñïöÞò;
ÓõíäÝïíôáé ìåôáîý ôïõò ïé óôñïöÝò áõôÝò;
ÁðÜíôçóç:
Ôï íüçìá ôçò ðñþôçò óôñïöÞò åßíáé ôï åîÞò· ïé äéáíïçôÝò, ðíåõìáôéêïß Üíèñùðïé,
èåùñïýí êáèÞêïí ôïõò íá õðåñáóðßæïíôáé ôçí åëåõèåñßá êáé ôéò ðíåõìáôéêÝò áîßåò.
ÁõôÞ ç óôÜóç üìùò äåí áñÝóåé óå ðïëëïýò, ìå áðïôÝëåóìá íá ïäçãïýíôáé óôï èÜíá-
ôï, öõóéïëïãéêü Þ çèéêü.
Ç ôåëåõôáßá óôñïöÞ óõìðëçñþíåé ôçí ðñþôç. ÁíáöÝñåôáé üôé ðÜíôá, áëëÜ éäéáßôå-
ñá óôçí åðï÷Þ ìáò, óõíçèßæåôáé íá äïëïöïíïýí ôïõò ðïéçôÝò. Öáóßóôåò åßíáé áõôïß
ðïõ äåí áíÝ÷ïíôáé ôïí åëåýèåñï ôñüðï óêÝøçò, ôï áíåîÜñôçôï ðíåýìá, êáé öñïíôß-
æïõí íá äïëïöïíïýí, öõóéïëïãéêÜ Þ çèéêÜ ôïõò ðíåõìáôéêïýò áíèñþðïõò. Ï ÷ëåõá-
óìüò ðïõ äÝ÷èçêå ï Åããïíüðïõëïò ãéá ôï Ýñãï ôïõ åßíáé êáé áõôüò ìéá ìïñöÞ çèéêÞò
äïëïöïíßáò. ÔÝôïéåò åíÝñãåéåò ãßíïíôáé åéäéêÜ óôá «óáêÜôéêá» ÷ñüíéá ìáò, üðïõ ôï
÷ñÞìá êáé ç âßá ëáôñåýïíôáé ùò õðÝñôáôåò áîßåò.
3ç: Âáóéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ãíþñéóìá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ð ðéêñÞ åéñùíßá,

ìðïñåßôå íá äéêáéïëïãÞóåôå áõôÞ ôçí Üðïøç;
ÁðÜíôçóç:
Åéñùíßá õðÜñ÷åé óôïí ôßôëï, üðïõ áíáêïéíþíåôáé üôé èá äïèïýí óôïé÷åßá ãéá ôï èÜ-
íáôï ôïõ Ëüñêá, åíþ äåí äßíåôáé êáíÝíá. Áíôßèåôá, ï ðïéçôÞò ÷áñáêôçñßæåé áñãüó÷ï-
ëïõò üóïõò ðñïóðáèïýí íá äéåñåõíÞóïõí ôç äïëïöïíßá. Ï ðïéçôÞò óõìðëçñþíåé ðé-
êñÜ üôé ç ôÝ÷íç ìáò âïçèÜ íá ðåèÜíïõìå êáé üôé óõíçèßæåôáé íá äïëïöïíïýí ôïõò ðïé-
çôÝò. ÔÝëïò, ìå ôç ëÝîç «äïëïöïíßá» åííïïýíôáé êáé üëåò ïé åíÝñãåéåò -üðùò ï ÷ëåõ-
áóìüò- ðïõ óêïôþíïõí çèéêÜ ôïõò ðïéçôÝò.
Ýò ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò)
á. ÁöïñìÞ ãéá íá ãñáöôåß ôï ðïßçìá óôÜèçêå
274
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 275
ï èÜíáôïò ôïõ Éóðáíïý ðïéçôÞ Öåíôåñßêï Ãêáñèßá Ëüñêá.

â. Õðïóôçñßæåé üôé ç ôÝ÷íç êáé ç ðïßçóç âïçèïýí
ôïõò äéáíïïýìåíïõò íá æÞóïõí ðëïõóéïðÜñï÷á.
ã. Èåùñåß üôé äå óõíçèßæåôáé íá äïëïöïíïýí ôïõò ðïéçôÝò.
ä. Ï ðïéçôÞò äßíåé åðéðëÝïí óôïé÷åßá ãéá ôï èÜíáôï ôïõ Ëüñêá.
å. Ï Åããïíüðïõëïò áíÞêåé óôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ õðåññåáëéóìïý.

Á Â
1. Ï ðïéçôÞò èåùñåß áíÜîéá ëüãïõ á. ðáñáëåßðåé ôç óôßîç.
2. Ï Åããïíüðïõëïò â. íá õðåñáóðßæïíôáé ôçí åëåõèåñßá.
3. Ïé äéáíïçôÝò èåùñïýí êáèÞêïí ã. äéáêñßíåôáé ãéá ôçí áíéóüôçôÜ ôïõ.
ôïõò
4. Óôá «óáêÜôéêá» ÷ñüíéá ìáò ä. ôï ÷ñÞìá êáé ç âßá åßíáé
õðÝñôáôåò áîßåò.
5. Ï óôß÷ïò ôïõ ðïéÞìáôïò å. ôá äçìïóéåýìáôá ðïõ áíáöÝñïíôáé óôï
èÜíáôï ôïõ Ëüñêá.
Ðïéïí áðü ôïõò ðáñáêÜôù ôßôëïõò èá åðéëÝãáôå ãéá ôï ðïßçìá;
á. Ïé óõíèÞêåò èáíÜôïõ ôïõ Ëüñêá. â. Ç ôñáãéêÞ ìïßñá ôùí äéáíïçôþí.
ã. Ç ìïíáîéÜ ôïõ êáëëéôÝ÷íç. ä. Ç äéêáßùóç ôùí äéáíïïõìÝíùí.
Ï ôüíïò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé:
á. êùìéêüò â. äçêôéêüò
ã. åãêùìéáóôéêüò ä. ëõñéêüò
ëçò Â.
Á Â
1. «åßèéóôáé» á. áíôéðïéçôéêÞ ëÝîç.
2. «îåöïõñíßæïõí» â. åéñùíåßá.
3. «ìá åðß ôÝëïõò!» ã. ó÷Þìá Üñóçò - èÝóçò.
4. «äåí ìáò âïçèïýí íá æÞóïõìå ... ìáò ä. ëüãéï óôïé÷åßï.
âïçèïýíå íá ðåèÜíïõìå»
5. «ç ôÝ÷íç êáé ç ðïßçóéò ìáò âïçèïýíå å. ó÷Þìá ïîýìùñï.
íá ðåèÜíïõìå»
275
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 276
ÓÔÇ ÍÕ×ÔÁ ÐÏÕ ÅÑ×ÅÔÁÉ

ÌåëéóóÜíèç
Ç æùÞ ôçò
Ôï ÌåëéóóÜíèç åßíáé öéëïëïãéêü øåõäþíõìï ôçò ¹âçò ÓêáíäáëÜêç. Ç ðïéÞôñéá
ãåííÞèçêå ôï 1910 óôçí ÁèÞíá. Óðïýäáóå ÃáëëéêÞ êáé ÃåñìáíéêÞ Öéëïëïãßá. ÅñãÜ-
óôçêå ùò äçìïóéïãñÜöïò êáé êáèçãÞôñéá ôçò ãáëëéêÞò. ¸÷åé ôéìçèåß ìå ðïëëÝò äéá-
êñßóåéò êáé ôï Ýñãï ôçò Ý÷åé ìåôáöñáóôåß óå ðïëëÝò îÝíåò ãëþóóåò.
Ôï Ýñãï ôçò
Ôï 1930 ç ÌåëéóóÜíèç äçìïóåõóå ôï ðñþôï ôçò Ýñãï, ôçí ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ «Öù-
íÝò åíôüìùí». Áðü ôüôå ìÝ÷ñé ôéò ìÝñåò ìáò Ý÷åé äçìïóéåýóåé ðïëëÝò ðïéçôéêÝò óõëëï-
ãÝò (üðùò «Ðñïöçôåßåò», «Öëåãüìåíç ÂÜôïò». «Ï Ãõñéóìüò ôïõ Áóþôïõ» ê.Ü.), Ýíá èå-
áôñéêü Ýñãï ãéá ðáéäéÜ êáé Ý÷åé ìåôáöñÜóåé ðïëëÜ îÝíá ðïéçôéêÜ Ýñãá. Åêôüò áðü ôçí
ðïßçóç, Ý÷åé áó÷ïëçèåß åðßóçò ìå ôç ìïõóéêÞ êáé ôç æùãñáöéêÞ.

Ôï ðïßçìá âñßóêåôáé óôç óõëëïãÞ «Ôï öñÜãìá ôçò óéùðÞò», ç ïðïßá åêäüèçêå ôï
1965. ÁíáöÝñåôáé óôç æùÞ ôïõ áíèñþðïõ áðü ôç ãÝííçóÞ ôïõ þò ôï èÜíáôï, ï ïðïß-
ïò óõìâïëßæåôáé ìå ôç íý÷ôá.
Ïé Üíèñùðïé îåêéíïýí ôç æùÞ áíÜëáöñïé, üðùò ç ãýñç ôáîéäåýåé óôïí Üíåìï. Óý-
íôïìá ðÝöôïõí óôï ÷þìá, ñß÷íïõí ñßæåò, âãÜæïõí êëáäéÜ êáé ãßíïíôáé äÝíôñá.
Åðéèõìïýí íá öôÜóïõí óôïí ïõñáíü, åíþ, ôçí ßäéá óôéãìÞ, áñðÜæïíôáé ìå üëç ôïõò
ôç äýíáìç áð’ ôç ãç. Óôç óõíÝ÷åéá Ýñ÷ïíôáé ô’ áôÝëåéùôá êáëïêáßñéá ìå ôéò æÝóôåò. ¸ñ-
÷ïíôáé ïé Üíåìïé êáé ôá íåñÜ êáé ðáßñíïõí ôá öýëëá ôïõò. Áñãüôåñá ðëáêþíïõí âá-
276
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 277
ñéÝò óõííåöéÝò, ïé ÷åéìþíåò êáé ïé êáôáéãßäåò ôïõò ôõñáííïýí. ¼ìùò áõôïß ðÜíôá á-
íôéóôÝêïíôáé, ïñèþíïíôáé êáé ðÜíôá íôýíïíôáé ìå íÝï öýëëùìá.
Óôï ôÝëïò öôÜíåé Ýíáò Üíåìïò ðáñÜîåíïò, ðïõ êáíåßò äåí îÝñåé ðüôå êé áðü ðïý
îåêéíÜ. Ï Üíåìïò áõôüò ñß÷íåé ôá äÝíôñá - äçëáäÞ ôïõò áíèñþðïõò- êÜôù ìå ôéò ñßæåò
óôïí áÝñá. Êáé åíþ ðëçóéÜæåé ç íý÷ôá, ìÝóá óôç öõëëùóéÜ ôïõ ðåóìÝíïõ äÝíôñïõ êÜ-
èåôáé êñõììÝíï Ýíá ðïõëß êáé êåëáçäÜ. Ãéá ëßãï áêüìá, ìÝ÷ñé íá Ýñèåé ç íý÷ôá, ï èÜ-
íáôïò.
Óôï ðïßçìá áõôü ç ÌåëéóóÜíèç áó÷ïëåßôáé ìå ôïí êýêëï ôçò æùÞò ôïõ áíèñþðïõ.
¸ñ÷åôáé óáí ãýñç ðïõ ôáîéäåýåé ìå ôïí Üíåìï. Ï Üíèñùðïò åßíáé ïí áíôéöáôéêü· ìÝ-
óá ôïõ äéáäñáìáôßæåôáé Ýíáò áãþíáò, ìéá äéáìÜ÷ç áíÜìåóá óôï ðíåýìá êáé ôçí ýëç.
Ôï ðíåýìá ùèåß ôïí Üíèñùðï íá áíõøùèåß ðíåõìáôéêÜ, íá áíáðôýîåé ôéò äåîéüôçôåò
ôïõ ìõáëïý êáé ôçò øõ÷Þò, íá êáôáêôÞóåé ôïí ïõñáíü. ¼ìùò, áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, ç
ýëç, ôï óþìá, êñáôÜ ôïí Üíèñùðï êáñöùìÝíï óôç ãç, óôéò õëéêÝò áíÜãêåò êáé áðï-
ëáýóåéò. Ôïõ èõìßæåé üôé åßíáé öôéáãìÝíïò áðü ÷þìá êáé óôï ÷þìá èá êáôáëÞîåé. Áõôü
åßíáé ôï íüçìá ôùí óôß÷ùí:
«ãéíüìáóôå äÝíôñá ðïõ äéøïýí ïõñáíü
êé üëï áñðáæüìáóôå ìå äýíáìç áð’ ôç ãç»
Ç ðÜëç ôçò ýëçò ìå ôï ðíåýìá åßíáé ç ïõóßá êáé ôï ðåñéå÷üìåíï ôçò áíèñþðéíçò
ýðáñîçò. Ìéá äéáìÜ÷ç ðïõ äéáðåñíÜ ïëüêëçñç ôç æùÞ ôïõ áíèñþðïõ êáé åßíáé Ü-
ãíùóôç ç ÝêâáóÞ ôçò.

Ôï ðïßçìá áðïôåëåßôáé áðü ôñåéò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá: (óô. 1-2): Ôï îåêßíçìá ôçò æùÞò ôïõ áíèñþðïõ.
2ç åíüôçôá: (óô. 3-13): Ç æùÞ ôïõ áíèñþðïõ êáé ïé áãþíåò ôïõ ãéá ðíåõìáôéêÞ á-
íÜôáóç êáé ãéá áðüêôçóç õëéêþí áãáèþí.
3ç åíüôçôá: (óô. 14-19): Ôï ôÝëïò ôçò æùÞò.
277
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 278

1. Óõìâïëéóìüò:
Ôï ðïßçìá åßíáé åðçñåáóìÝíï áðü ôï óõìâïëéóìü. Ï óõìâïëéóìüò åßíáé ðïéç-
ôéêü êßíçìá ðïõ åìöáíßóôçêå óôç Ãáëëßá. Óýìöùíá ìå ôéò áñ÷Ýò ðïõ áíôéðñï-
óùðåýåé, ç ðïßçóç äåí ðñÝðåé íá ìåôáäßäåé ðëçñïöïñßåò, íá ðåñéãñÜöåé Þ íá
÷ñçóéìïðïéåß ñçôïñßåò êáé ìåãáëïóôïìßåò. Ï óõìâïëéóìüò äéáôçñåß óôï ðïßçìá
ìüíï ôá ëõñéêÜ óôïé÷åßá, áõôÜ ðïõ ôïõ ðñïóäßäïõí ìïõóéêüôçôá êáé õðïâëçôé-
êüôçôá. Ðßóù áðü ôá óýìâïëá êáé ôéò ìåôáöïñÝò õðïíïïýíôáé øõ÷éêÝò êáôá-
óôÜóåéò êáé äéáèÝóåéò.
Óôï ðïßçìá ôï óýìâïëï åßíáé ôï äÝíôñï, ðßóù áðü ôï ïðïßï êñýâåôáé ç áíèñþ-
ðéíç æùÞ êáé ç ðïñåßá ôçò áðü ôç ãÝííçóç ìÝ÷ñé ôï èÜíáôï. ¼ìùò êÜðïéåò äéá-
öïñÝò áðü ôïí êáèáñü óõìâïëéóìü óôçí ôå÷íéêÞ ôïõ ðïéÞìáôïò, ìáò êÜíåé íá
ôï êáôáôÜóóïìå óôïí ÷þñï ôïõ ìåôáóõìâïëéóìïý.
2. Óôß÷ïò:
Ï óôß÷ïò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé åëåýèåñïò, ÷ùñßò áêñéâÞ áñéèìü óõëëáâþí, ÷ù-
ñßò ïìïéïêáôáëçîßá ê.ëð.
3. ÌåôáöïñÝò êáé ðáñïìïéþóåéò:
Óôï ðïßçìá åßíáé ðïëëÝò ïé ìåôáöïñÝò êáé ïé ðáñïìïéþóåéò:
- «îåêéíÜìå áíÜëáöñïé êáèþò ç ãýñç ðïõ ôáîéäåýåé óôïí Üíåìï.» - «ðÝöôïõìå óôï
÷þìá».
- «ãéíüìáóôå äÝíôñá ðïõ äéøïýí ïõñáíü»,
- «êé üëï áñðáæüìáóôå ìå äýíáìç áð’ ôç ãç»,
- «ìáò âñßóêïõí ô’ áôÝëåéùôá êáëïêáßñéá/ôá ìåãÜëá êÜìáôá», - «ïé Üíåìïé, ôá íåñÜ
ðáßñíïõí ôá öýëëÜ ìáò»,
- «ðëáêþíïõí ïé âáñéÝò óõííåöéÝò... êáôáéãßäåò, - «ðÜíôá áíôéóôåêüìáóôå... íÝï
öýëëùìá»,
- «öôÜíåé Ýíáò Üíåìïò ðáñÜîåíïò... îåêéíÜ, - ìáò ñß÷íåé êÜôù... áÝñá»,
- «êÜèåôáé êñõììÝíï... Ýíá ðïõëß».

1ç: Ðïéï åßíáé ôï ðñáãìáôéêü íüçìá ôùí ìåôáöïñéêþí åêöñÜóåùí êÜèå èå-
ìáôéêÞò åíüôçôáò;
ÁðÜíôçóç:
Á´ ÈåìáôéêÞ åíüôçôá:
278
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 279
- «ÎåêéíÜìå áíÜëáöñïõ»: ï Üíèñùðïò, üôáí åßíáé ðáéäß, åßíáé îÝíïéáóôïò êáé á-

èþïò.
Â´ ÈåìáôéêÞ åíüôçôá:
- ÐÝöôïõìå óôï ÷þìá: ï Üíèñùðïò ðñïóáñìüæåôáé óôéò áíÜãêåò ôçò æùÞò.
- Ãéíüìáóôå äÝíôñá ðïõ äéøïýí ïõñáíü: ôåßíïõìå ðñïò ôéò ðíåõìáôéêÝò áó÷ïëßåò
êáé ðñïâëçìáôéóìïýò.
- Áñðáæüìáóôå áð’ ôç ãç: åßìáóôå áé÷ìÜëùôïé ôçò ýëçò.
- ÁôÝëåéùôá êáëïêáßñéá/ìåãÜëá êÜìáôï: ïé äõóêïëßåò êáé ïé áíôéîïüôçôåò ôçò æùÞò.
- Ïé Üíåìïé, ôá íåñÜ, ïé âáñéÝò óõííåöéÝò, êáôáéãßäåò: ïé äõóêïëßåò êáé ïé áíôéîïü-
ôçôåò, ïé ôáëáéðùñßåò êáé ôá ðñïâëÞìáôá ðïõ óõíáíôÜ ï Üíèñùðïò óôç æùÞ ôïõ.
- ÐÜíôá áíôéóôåêüìáóôå... íÝï öýëëùìá: ï Üíèñùðïò âñßóêåé ôç äýíáìç íá õ-
ðåñíéêÜ ôéò áíôéîïüôçôåò ôçò æùÞò.
Ã´ ÈåìáôéêÞ åíüôçôá:
-’Åíáò Üíåìïò ðáñÜîåíïò... ìáò ñß÷íåé êÜôù: ôá ãçñáôåéÜ, ç öèïñÜ ôçò æùÞò, üôáí
ðëçóéÜæåé óôç äýóç ôçò, óôï èÜíáôï.
-¸íá ðïõëß: ç øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ.
- Ìéá ôñßëëéá ôïõ: Ýíá ôñáãïýäé, Ýíáí ýìíï óôç æùÞ. - Óôç íý÷ôá ðïõ Ýñ÷åôáé: óôï
èÜíáôï.
2ç: Ç ôåëåõôáßá èåìáôéêÞ åíüôçôá äçìéïõñãåß ìéá åîùðñáãìáôéêÞ áôìüóöáé-
ñá. Ìðïñåßôå íá åðéóçìÜíåôå ôéò ëÝîåéò Þ ôéò öñÜóåéò ðïõ ðåñéóóüôåñï
ôçí åêöñÜæïõí,
ÁðÜíôçóç:
Ïé åêöñÜóåéò ðïõ äçìéïõñãïýí ôçí åîùðñáãìáôéêÞ, ôç ìåôáöõóéêÞ áôìüóöáéñá åß-
íáé ïé åîÞò: «Üíåìïò ðáñÜîåíïò», «ñßæåò óôïí áÝñá», «Ýíá ðïõëß», «ìéá ôñßëëéá», «íý-
÷ôá ðïõ Ýñ÷åôáé».
Ï «ðáñÜîåíïò Üíåìïò» åßíáé ç öèïñÜ ôçò æùÞò, üôáí Ýñèïõí ôá ãçñáôåéÜ êáé ðëç-
óéÜæåé ï èÜíáôïò. Ï Üíèñùðïò ìïéÜæåé ìå äÝíôñï ðïõ îåñéæþíåôáé êáé ïé ñßæåò ôïõ óôÝ-
êïíôáé óôïí áÝñá. ¼ìùò ðáñ’ üëç ôç öèïñÜ, ç øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ (ôï «ðïõëß») áíôé-
óôÝêåôáé. ÁãáðÜ ôç æùÞ êáé ãé’ áõôü ôï ëüãï óõíå÷ßæåé íá êåëáçäÜ, íá ëÝåé ôéò «ôñßëëéåò»
ôïõ. Ï èÜíáôïò Ýñ÷åôáé áíáðüöåõêôïò, åßíáé ç «íý÷ôá» ðïõ ðÝöôåé. ¼ìùò êáíåßò äå
ãíùñßæåé ôé èá êÜíåé, ðïý èá ðÜåé ìåôÜ ôïí åñ÷ïìü ôçò íý÷ôáò ôï ðïõëß.
1ç: Íá óçìåéþóåôáé ðïéåò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé
ðïéåò ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò)
279
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 280
á. Ôï ÌåëéóóÜíèç åßíáé öéëïëïãéêü øåõäþíõìï.

â. Ç íý÷ôá óõìâïëßæåé ôç ãÝííçóç ôïõ áíèñþðïõ.
ã. Ôï ðïßçìá åßäïò åðçñåáóìÝíï áðü ôï ñåáëéóìü.
ä. Ï óôß÷ïò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé åëåýèåñïò
ìå æåõãáñùôÞ ïìïéïêáôáëçîßá.
å. Ïé èåìáôéêÝò åíüôçôåò ôïõ Ýñãïõ åßíáé ôñåéò.
Á Â
1. Ç ðïßçóç ôçò ÌåëéóóÜíèçò åßíáé á. áíôéöáôéêü ïí
äéáðïôéóìÝíç
2. Ôï ðïßçìá áíáöÝñåôáé óôç æùÞ â. áðü Ýíôïíá èñçóêåõôéêÜ
ôïõ áíèñþðïõ âéþìáôá.
3. Ç ïõóßá ôçò áíèñþðéíçò ýðáñîçò åßíáé ã. åìöáíßóôçêå óôç Ãáëëßá.
4. Ï Üíèñùðïò åßíáé ä. áðü ôç ãÝííçóç ìÝ÷ñé ôï
èÜíáôü ôïõ.
5. Ï óõìâéâáóìüò å. ç ðÜëç ôçò ýëçò ìå ôï ðíåýìá.
Ç öñÜóç: «ðÝöôïõìå óôï ÷þìá» óçìáßíåé üôé:
á. äåí áíôÝîáìå óôéò äõóêïëßåò ôçò æùÞò.
â. öôÜóáìå óôï ôÝëïò ôçò æùÞò ìáò.
ã. ðñïóðáèïýìå íá êñõöôïýìå.
ä. ï Üíèñùðïò ðñïóáñìüæåôáé óôéò áíÜãêåò ôçò æùÞò.
Ôï ðïõëß óõìâïëßæåé:
á. ôçí øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ. â. ôéò åðéèõìßåò ôïõ áíèñþðïõ.
ã. ôï èÜíáôï. ä. ôéò áíÜãêåò ôïõ áíèñþðïõ.
ëçò Â.
Á Â
1. «ç ãýñç ôáîéäåýåé óôïí Üíåìï» á. óýìâïëï.
2. «Ïé Üíåìïé, ôá íåñÜ ðáßñíïõí ôá öýëëá ìáò» â. ìåôáöïñÜ.
3. «ãéíüìáóôå (óá) äÝíôñá ðïõ äéøïýí ïõñáíü» ã. ðáñïìïßùóç.
4. «..... Ýíá ðïõëß» ä. åéêüíá.
5. «öôÜíåé Ýíáò Üíåìïò ðáñÜîåíïò» å. åðßèåôï
280
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 281
Ç ÔÑÅËÇ ÑÏÄÉÁ
ÏäõóóÝáò Åëýôçò
Ç æùÞ ôïõ
Ï ÏäõóóÝáò Åëýôçò ãåííÞèçêå óôï ÇñÜêëåéï ôçò ÊñÞôçò ôï 1911, üìùò ç êáôá-
ãùãÞ ôïõ åßíáé áðü ôç ËÝóâï. Ôï ðñáãìáôéêü ôïõ üíïìá åßíáé ÏäõóóÝáò ÁëåðïõäÝ-
ëçò. Óðïýäáóå ÍïìéêÜ óôï ÐáíåðéóôÞìéï ôçò ÁèÞíáò, üìùò ãñÞãïñá öÜíçêå üôé äåí
Ýôñåöå êáìéÜ éäéáßôåñç êëßóç óôá íïìéêÜ æçôÞìáôá. Ï ðñáãìáôéêüò ôïõ Ýñùôáò Þôáí ç
ðïßçóç óôçí ïðïßá áöéÝñùóå ïëüêëçñç ôç æùÞ ôïõ.
Åíþ ï ÓåöÝñçò Þôáí åðçñåáóìÝíïò áðü ôï óõìâïëéóìü, ï Åëýôçò Ý÷åé óôïé÷åßá õ-
ðåññåáëéóìïý. Ôï 1935 äçìïóéåýôçêáí óôï ðåñéïäéêü «Ôá ÍÝá ÃñÜììáôá» ôá ðñþôá
ôïõ ðïéÞìáôá. ÓõíïëéêÜ èá ìðïñïýóáìå íá ÷ùñßóïõìå ôç óõããñáöéêÞ ôïõ äñáóôç-
ñéüôçôá óå äýï ðåñéüäïõò.
1ç ðåñßïäïò: ôá ðñþôá Ýñãá. Âáóéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõò ç óõ÷íÞò ðáñÜèåóç á-
ðñïóäüêçôùí åéêüíùí, ïé ïðïßåò åêöñÜæïõí ìéá âáèéÜ áßóèçóç æùÞò. ÅðéðëÝïí, ïé
åéêüíåò áõôÝò óõíäÝïíôáé óõíåéñìéêÜ. ÔÝëïò, ðñïêáëåß åõ÷Üñéóôç áßóèçóç ç äéÜèåóç
áíáíÝùóçò ôçò ãëþóóáò, ç ïðïßá åßíáé óõíáéóèçìáôéêÜ öïñôéóìÝíç.
¸ñãï áõôÞò ôçò ðåñéüäïõ åßíáé: «ÐïéçôéêÝò óõëëïãÝò: Ðñïóáíáôïëéóìüò», «¹ëéïò
ï Ðñþôïò», «¢óìá Çñùéêü êáé ÐÝíèéìï ãéá ôï ×áìÝíï Áíèõðïëï÷áãü ôçò Áëâáíßáò».
2ç ðåñßïäïò: ç ùñéìüôçôá. Ç ðåñßïäïò áõôÞ áñ÷ßæåé ìå ôï «¢îéïí Åóôß», Ýñãï ôïìÞ ãéá
ôïí ðïéçôÞ, ôï ïðïßï êáôáöÝñíåé íá áíáðëÜóåé äçìéïõñãéêÜ ôá ðéï ãüíéìá óôïé÷åßá ôçò
ðïéçôéêÞò ìáò ðáñÜäïóçò.
Áêïëïýèçóáí ôá ðïéÞìáôá: «¸îé êáé Ìßá Ôýøåéò ãéá ôïí Ïõñáíü», «Ôï Öùôüäå-
íôñï êáé ç ÄÝêáôç ÔÝôáñôç ÏìïñöéÜ», «Ìáñßá ÍåöÝëç» ê.Ü.
Ï Åëýôçò Ý÷åé ãñÜøåé ôá äïêßìéá: «Ï ÆùãñÜöïò Èåüöéëïò», «Áíïé÷ôÜ ÷áñôéÜ», «Ç
Ìáãåßá ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç».
ÔÝëïò Ý÷åé áó÷ïëçèåß ìå ìåôáöñÜóåéò îÝíùí ðïéçôþí -üðùò ïé Ñåìðþ, Ëïíôñåá-
281
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 282
ìüí, ÅëéÜñ, Ëüñêá, Ìáãéáêüöóêé- áëëÜ êáé èåáôñéêþí óõããñáöÝùí - üðùò ôùí Æé-
ñïíôáý, Ìðñå÷ô êáé ÆåíÝ.
Ìå ôï Ýñãï ôïõ ï Åëýôçò, êïñõöáßïò íåïÝëëçíáò ðïéçôÞò, áíáíÝùóå ôçí ðïßçóç
ôçò ÷þñáò ìáò êáé êáôÜöåñå íá ôçí êÜíåé ãíùóôÞ äéåèíþò. Ôï áðïêïñýöùìá ôçò äéå-
èíïýò áíáãíþñéóçò Þñèå ôï 1979, üôáí ï ðïéçôÞò ðÞñå ôï âñáâåßï Íüìðåë ëïãïôå-
÷íßáò.

Ôï åðßêåíôñï ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ç åéêüíá ôçò ôñåëÞò ñïäéÜò, ãýñù áðü ôçí ïðïßá
ðëÝêåôáé Ýíá ðëÞèïò áðü åéêüíåò ôçò åëëçíéêÞò öýóçò.¼ëï áõôü ôï óýìðëåãìá åéêü-
íùí áðïðíÝåé Ýíá áßóèçìá áéóéïäïîßáò êáé ÷áñÜò, Ýíá áßóèçìá êåöéïý.
Ç ôñåëÞ ñïäéÜ åðåíåñãåß óôéò Üóðñåò áõëÝò êáé óôéò èïëùôÝò êáìÜñåò ôùí íçóéù-
ôéêþí óðéôéþí. ÓêéñôÜåé ôï öùò, óêïñðßæåé ôï ãÝëéï ôçò, óðáñôáñÜåé ìå íåïãÝííçôåò
öõëëùóéÝò êáé áíïßãåé üëï ôá ÷ñþìáôá.
Óôïõò êÜìðïõò, üôáí îõðíïýí, ïëüãõìíá êïñßôóéá èåñßæïõí ôá ôñéöýëëéá, ôüôå ç
ôñåëÞ ñïäéÜ âÜæåé óôá ðáíÝñéá ôïõò ôá öþôá êáé îå÷åéëßæåé áðü êåëáçäéóìïýò ôá ïíü-
ìáôÜ ôïõò. Ç ôñåëÞ ñïäéÜ ìÜ÷åôáé ôç óõííåöéÜ ôïõ êüóìïõ.
Óôç ìÝñá ìå ôïí áéþíéï Þëéï, ç ôñåëÞ ñïäéÜ áñðÜåé ìéá ÷áßôç êáé îåöùíßæåé ôçí êáé-
íïýñéá åëðßäá ðïõ áíáôÝëëåé.
Ç ôñåëÞ ñïäéÜ ÷áéñåôÜåé óôá ìÜêñç ôçò èÜëáóóáò ìå ôá ÷ßëéá äõï êáñÜâéá, ìå ôá
êýìáôá ðïõ ðÜíå ó’ áìýñéóôåò áêñïãéáëéÝò. ÁõôÞ åßíáé ðïõ ôñßæåé ô’ Üñìåíá óôï äéÜ-
öáíï áéèÝñá.
ØçëÜ óôïí ïõñáíü ç ôñåëÞ ñïäéÜ óðÜåé ìå öùò ôéò êáêïêáéñéÝò ôïõ äáßìïíá êáé á-
ðëþíåé ðáíôïý ôçí ðïëõêåíôçìÝíç áðü óðáñôÜ ôñáãïýäéá ôñá÷çëéÜ ôçò ìÝñáò.
Ôçí ðñùôáðñéëéÜ êáé ôï äåêáðåíôáýãïõóôï, óôçí êáñäéÜ ôçò Üíïéîçò êáé ôïõ êáëï-
êáéñéïý ç ôñåëÞ ñïäéÜ ðáßæåé, ïñãßæåôáé, îåëïãéÜæåé, ôéíÜæåé ôá ìáýñá óêïôÜäéá ôçò öïâÝ-
ñáò êáé îå÷ýíåé óôïõò êüñöïõò ôïõ Þëéïõ ìåèõóôéêÜ ðïõëéÜ. Åßíáé ç ôñåëÞ ñïäéÜ ðïõ á-
íïßãåé ôá öôåñÜ óôï óôÞèïò ôùí ðñáãìÜôùí, óôï óôÞèïò ôùí ïíåßñùí ìáò.
282
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 283
1. a pleine haleine: ìå ìéáí áíÜóá.

2. èïëùôÝò êáìÜñåò: üðùò óôá íçóéþôéêá óðßôéá.
3. îõðíïýí: (ç óùóôÞ óåéñÜ ôùí ëÝîåùí) üôáí ôá ïëüãõìíá êïñßôóéá èåñßæïõíå óôïõò
êÜìðïõò ðïõ îõðíïýí.
4. îå÷åéëßæåé: êÜíåé ôá ïíüìáôá ôùí êïñéôóéþí íá ìïéÜæïõí ìå ðëÞèïò êåëáçäéóìþí.
5. ðñßóìáôá: éñéäéóìïß.
6. ÷áéñåôÜåé óôá ìÜêñç: äçëáäÞ ìéá èÜëáóóá.
7. ðáíýøçëá: ç åéêüíá ðáñïõóéÜæåé ìéá ñïäéÜ óôï öüíôï ôïõ ïõñáíïý.
8. îåèçëõêþíåé: îåêïõìðþíåé.
Ç ÷áñÜ ôçò æùÞò åßíáé ôï óõíáßóèçìá ðïõ êõñéáñ÷åß óôï ðïßçìá áõôü. ¸íá áß-
óèçìá ìÝèçò êáé æùíôÜíéáò, ðïõ óõíäÝåôáé Üìåóá ìå ôçí ïìïñöéÜ ôçò öýóçò, ìå ôç
ìáãåßá ôçò öýóçò êáé ôïõ åëëçíéêïý ôïðßïõ. Áõôüò åßíáé ï «ÐáñÜäåéóïò» ôïõ Åëýôç,
Ýíáò êüóìïò åíóùìáôùìÝíïò óôï äéêü ìáò, ðïõ åßìáóôå áíßêáíïé íá áäñÜîïõìå. Áõ-
ôÞ åßíáé ç åõôõ÷ßá, ôçí ïðïßá äåí ìðïñïýìå íá êáñðùèïýìå.
Ðáíôïý êõñéáñ÷åß ôï öùò. Ïé Åõñùðáßïé âñßóêïõí ðÜíôá ôï ìõóôÞñéï óôç óêïôåé-
íéÜ, óôç íý÷ôá, åíþ ïé ¸ëëçíåò ôï âñßóêïõìå óôï öùò. Áõôü åßíáé ãéá ôïí Åëýôç ôï á-
ðüëõôï. Ôï öùò åßíáé ç êéíçôÞñéá äýíáìç ôùí ðÜíôùí. Áõôü êÜíåé ôç ñïäéÜ íá óêéñ-
ôÜåé êáé íá óêïñðßæåé ôï êáñðïöüñï ãÝëéï ôçò. Ôï öùò äßíåé æùÞ êáé ãåìßæåé ôçí ðïß-
çóç ôïõ Åëýôç ìå ÷ñþìáôá êáé äéáöÜíåéá.
Ç äéáöÜíåéá õðÜñ÷åé óôç öýóç. ÁõôÞ ç äéáöÜíåéá ìåôáöÝñåôáé êáé óôçí ðïßçóç êáé
óõíôåëåß óôçí áðåëåõèÝñùóç ôùí áéóèÞóåùí êáé ôçò öáíôáóßáò. Ïé åðåíÝñãåéåò ôçò
ñïäéÜò óôï ðåñéâÜëëïí êáé óôç öýóç èá Þôáí áäýíáôåò ÷ùñßò ôçí áðåëåõèÝñùóç ôçò
öáíôáóßáò áðü ôá äåóìÜ ôïõ ëïãéêïý. Áðü áõôÞ ôçí Üðïøç ï Åëýôçò åßíáé õðåññåá-
ëéóôÞò.
Ï ðïéçôÞò èåùñïýóå ôïí õðåññåáëéóìü ùò ôï ôåëåõôáßï ïîõãüíï ðïõ äéáèÝôåé Ý-
íáò åôïéìïèÜíáôïò êüóìïò. Åßíáé ìÜôáéï íá áíáæçôÜ êáíåßò ôçí ðëÞñç ëïãéêÞ åîÞãç-
óç üóùí äéáäñáìáôßæïíôáé óôçí ðïßçóç ôïõ Åëýôç.
Ïé áéóèÞóåéò åßíáé ôï áíôßâáñï óôï ëïãéêü. ÌÝóù ôùí áéóèÞóåùí ãßíåôáé áíôéëçðôü
êÜèå ðñÜãìá. Áõôüò åßíáé Ýíáò Üëëïò ôñüðïò ãéá ôçí êáôáíüçóç ôïõ êüóìïõ ìÝóù
ôùí áéóèÞóåùí ìïñöïðïéïýíôáé áêüìç êáé ðñÜãìáôá áöçñçìÝíá. Ðñïóùðïðïéïý-
283
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 284
íôáé ïé áöçñçìÝíåò éäÝåò, ÷ùñßò íá ãßíïíôáé áíáãíùñßóéìåò, ãåãïíüò ðïõ äçìéïõñãåß

äõóêïëßåò óôçí êáôáíüçóç ôïõ ðïéÞìáôïò.
¼ìùò ìðïñïýìå ðßóù áðü ôá óýìâïëá êáé ôéò ðñïóùðïðïéÞóåéò íá áíáãíùñß-
óïõìå êÜðïéá íïÞìáôá. Ç ôñåëÞ ñïäéÜ åßíáé ôï ìõóôéêü ñåýìá ôçò æùÞò ðïõ ðåñíÜåé
ìÝóá áðü ôá öõóéêÜ óôïé÷åßá êáé ôïí Üíèñùðï, åîáãíßæïíôáò êáé áíáíåþíïíôáò óôï
ðÝñáóìÜ ôïõ ôá ðÜíôá.
Ïé åíüôçôåò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ïé åîÞò:

1ç åíüôçôá (á´ óôñïöÞ): Ç ñïäéÜ óå áéãáéïðåëáãßôéêï ôïðßï.
2ç åíüôçôá (â´ óôñïöÞ: Ç ñïäéÜ óôïõò êÜìðïõò ìå ôá ïëüãõìíá êïñßôóéá.
3ç åíüôçôá (ã´ óôñïöÞ): Ç ñïäéÜ ôçí áõãÞ, üôáí áíáôÝëëåé ï Þëéïò.
4ç åíüôçôá (ä´ óôñïöÞ): Ç ñïäéÜ áðÝíáíôé áðü ôç èÜëáóóá êáé ôá êáñÜâéá.
5ç åíüôçôá (å´ óôñïöÞ): Ç ñïäéÜ øçëÜ óôïí ïõñáíü.
6ç åíüôçôá (óô´ óôñïöÞ): Ç ñïäéÜ ìÝóá óôçí Üíïéîç êáé ôï êáôáêáëüêáéñï áíïßãåé
öôåñÜ óôá ðñÜãìáôá êáé óôá üíåéñá.

1. Åéêüíåò:
Ôï ðïßçìá åßíáé ãåìÜôï áðü åéêüíåò óôéò ïðïßåò êõñéáñ÷åß ç ñïäéÜ êáé ôï öùò.
Óôçí êÜèå óôñïöÞ ïé åéêüíåò äéáäÝ÷ïíôáé ç ìéá ôçí Üëëç ìå ôÝôïéï ôñüðï, ðïõ äå
ìáò áöÞíïõí íá ðÜñïõìå áíÜóá. Ïé åéêüíåò áõôÝò óõíäÝïíôáé ü÷é ëïãéêÜ áëëÜ
óõíåéñìéêÜ.
á) Êáñðïöüñï ãÝëéï, â) óðáñôáñÜåé ìå öõëëùóéÝò íéïãÝííçôåò ôïí üñèñï, ã) ñßãïò
èñéÜìâïõ, ä) âÜæåé ìåò óôá ÷ëùñÜ ðáíÝñéá ôïõò ôá öþôá, å) îå÷åéëßæåé áðü êåëáç-
äéóìïýò ôá ïíüìáôÜ ôïõò, óô) ìÜ÷åôáé ôç óõííåöéÜ ôïõ êüóìïõ, æ) áñðÜåé ìéá ÷áßôç
ì’ åêáôü âéôóéÝò óôï ôñÝîéìü ôçò, ç) îåöùíßæåé ôçí êáéíïýñéá åëðßäá ðïõ áíáôÝëëåé.
3. ÐñïóùðïðïéÞóåéò:
á) Ç èÜëáóóá åßíáé åôïéìüãåííç, â) ç ìÝñá Ý÷åé ôñá÷çëéÜ ðïëõêåíôçìÝíç áðü
óðáñôÜ ôñáãïýäéá, ã) ç ðñùôáðñéëéÜ öïñÜåé ìåóïöïýóôáíá, ä) ôá ðñÜãìáôá êáé
ôá üíåéñá ðáñïõóéÜæïíôáé íá âãÜæïõí öôåñÜ áðü ôï óôÞèïò ôïõò.
284
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 285

1ç: Óå êÜèå óôñïöÞ ç ôñåëÞ ñïäéÜ ðáñïõóéÜæåôáé íá óõììåôÝ÷åé åíåñãçôéêÜ.
Íá åðéóçìÜíåôå á) ðïý åðåíåñãåß êÜèå öïñÜ ç ôñåëÞ ñïäéÜ; â) ðþò åðå-
íåñãåß;
ÁðÜíôçóç:
(á´ óôñ.) Ç ôñåëÞ ñïäéÜ åðåíåñãåß óôéò áõëÝò êáé óôéò êáìÜñåò ôùí áéãáéïðåëáãßôé-
êùí óðéôéþí. Óêïñðßæåé ôï ãÝëéï ôçò óôï öùò êáé ðáñïõóéÜæåé üëá ôá ÷ñþìáôÜ ôçò. (â´
óôñ.) Ç ñïäéÜ åðåíåñãåß óôïõò êÜìðïõò ôï ðñùß. ÂÜæåé óôá ðáíÝñéá ôùí ïëüãõìíùí
êïñéôóéþí öþôá êáé ìïéÜæåé íá îå÷åéëßæåé ôá ïíüìáôÜ ôïõò ìå êåëáçäéóìïýò. Ç ôñåëÞ
ñïäéÜ ìÜ÷åôáé ôç óõííåöéÜ ôïõ êüóìïõ.
(ã´ óôñ.) Ç ñïäéÜ åðåíåñãåß óôç ìÝñá ôç óôéãìÞ ðïõ îçìåñþíåé. Óôïëßæåôáé ìå öôå-
ñÜ. ãåìßæåé ôïí Þëéï ìå ÷éëéÜäåò éñéäéóìïýò. ÊÜèå ðñùß ìéá êáíïýñéá åëðßäá áíáôÝë-
ëåé. (ä´ óôñ.) Ç ñïäéÜ åðåíåñãåß óôç èÜëáóóá. ×áéñåôÜåé óôá ìÜêñç êáé êÜíåé ôá Üñ-
ìåíá íá ôñßæïõí óôï äéÜöáíï áéèÝñá.
(å´ óôñ.) Ç ñïäéÜ åðåíåñãåß óôïí ïõñáíü. Ìå ôç âïÞèåéá ôïõ öùôüò äéáëýåé ôéò êá-
êïêáéñéÝò ôïõ äáßìïíá êáé îåèçëõêþíåé ôá ìåôáîùôÜ ôçò ìÝñáò.
(óô´ óôñ.) Ç ñïäéÜ åðåíåñãåß óôçí êáñäéÜ ôçò Üíïéîçò êáé ôïõ êáëïêáéñéïý. Ðáßæåé,
ïñãßæåôáé, îåëïãéÜæåé, ôéíÜæåé ôá êáêÜ óêïôÜäéá ôçò öïâÝñáò, îå÷ýíåé óôïõò êüñöïõò
ôïõ Þëéïõ ìåèõóôéêÜ ðïõëéÜ. Ç ôñåëÞ ñïäéÜ áíïßãåé ôá öôåñÜ óôï óôÞèïò ôùí ðñáã-
ìÜôùí êáé óôï óôÞèïò ôùí âáèéþí ïíåßñùí ìáò.
2ç:Ôï ôïðßï ðïõ ðñïâÜëëåôáé óå ðïéï åëëçíéêü ÷þñï ðñïóéäéÜæåé;

ÁðÜíôçóç:
Åßíáé öáíåñü üôé ôï ôïðßï óôï ïðïßï áíáöÝñåôáé ï ðïéçôÞò åßíáé ôï ôïðßï ôùí íçóéþí
ôïõ Áéãáßïõ ðåëÜãïõò. Áõôü öáßíåôáé áðü ôïõò ðñþôïõò óôß÷ïõò, üôáí ãßíåôáé áíáöïñÜ
óôéò «êÜôáóðñåò áõëÝò» êáé óôéò «èïëùôÝò êáìÜñåò». Ç èÜëáóóá ìå ôá ÷ßëéá äõï êáñÜ-
âéá äåí åßíáé Üëëç áðü ôï Áéãáßï ÐÝëáãïò ôï ïðïßï ôüóï áãÜðçóå ï ðïéçôÞò.
3ç:Ôé åßíáé ôåëéêÜ, ãéá ôïí ðïéçôÞ ç ôñåëÞ ñïäéÜ;

ÁðÜíôçóç:
Ç ôñåëÞ ñïäéÜ åßíáé ôï ìõóôéêü ñåýìá ôçò æùÞò, ðïõ ðåñíÜ ìÝóá áðü ôá ðñÜãìá-
ôá êáé ôïõò áíèñþðïõò, äßíïíôÜò ôïõò íÝï ðåñéå÷üìåíï, áíáíåþíïíôÜò ôïõò. Ìå ôïí
ôñüðï áõôü ç ðëÜóç ïëüêëçñç ãßíåôáé Ýíáò «ÐáñÜäåéóïò», áðïêôÜ Ýíá êáéíïýñéï
íüçìá, ôï ïðïßï üìùò äåí åßìáóôå éêáíïß íá áöïìïéþóïõìå. Ï ðáñÜäåéóïò áõôüò åß-
íáé äßðëá ìáò, áëëÜ ìáò öáßíåôáé ôüóï ìáêñéíüò! Áðáñáßôçôç ðñïûðüèåóç ãéá íá ôïí
285
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 286
ðñïóåããßóïõìå áðïôåëåß ç åðéâåâáßùóç ôçò åìðéóôïóýíçò óôéò áéóèÞóåéò ìáò êáé ç á-

íáãÝííçóç ôïõ óåâáóìïý ðñïò ôï öáéíüìåíï ôçò æùÞò. Ç áãÜðç ãéá ôç æùÞ êáé ç å-
ìðéóôïóýíç óôéò áéóèÞóåéò ìðïñïýí íá ìáò åðéôñÝøïõí íá íéþóïìå ôï ìõóôéêü ñåýìá
ôçò æùÞò, ôï ïðïßï ðáßñíåé ôç ìïñöÞ ôçò ôñåëÞò ñïäéÜò.
4ç:Áíôáðïêñßíåôáé ôï ðïßçìá óôï ìüôï ðïõ Ýâáëå ï ðïéçôÞò (ðñùéíü åñùôç-

ìáôéêü êôë); Íá äéêáéïëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóç óáò.
ÁðÜíôçóç:
Ðñùéíü: Ôï ðïßçìá åßíáé ãåìÜôï êÝöé, ÷áñÜ êáé áéóéïäïîßá, óõíáéóèÞìáôá êáé êá-
ôáóôÜóåéò ðïõ ôáéñéÜæïõí óå ðñùéíü.
Åñùôçìáôéêü: Áðü ôçí áñ÷Þ ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò ï ðïéçôÞò ñùôÜåé ôïõò Üëëïõò áí åßíáé
ðñáãìáôéêüôçôá üëç áõôÞ ç ìõóôéêÞ åðåíÝñãåéá ôçò ôñåëÞò ñïäéÜò óôá ðñÜãìáôá êáé
óôïõò áíèñþðïõò.
Ìå êïììÝíç ôçí áíÜóá: ï ñõèìüò ðïõ åíáëëÜóóïíôáé ïé åéêüíåò åßíáé ôüóï ãñÞ-
ãïñïò, ç êßíçóç ôçò ñïäéÜò áðü ôüðï óå ôüðï êáé áðü ôç ìéá ÷ñïíéêÞ óôéãìÞ óôçí Üë-
ëç åßíáé ôüóï ãïñãÞ, þóôå ï áíáãíþóôçò íéþèåé ðñáãìáôéêÜ íá ôïõ êüâåôáé ç áíÜóá.
èïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò)
á) Ç ùñéìüôçôá ôïõ Åëýôç öáßíåôáé áðü ôï «¢îéïí Åóôß».
â) Åêôüò áðü ôçí ðïßçóç ï Åëýôçò Ýãñáøå êáé èåáôñéêÜ Ýñãá.
ã) Åßíáé áðü ôïõò åëÜ÷éóôïõò ¸ëëçíåò ðïõ Ý÷ïõí ôéìçèåß ìå íüìðåë.
ä) Ôï ðïßçìá åßíáé ãåìÜôï áðü áéóéïäïîßá.
å) Ç ñïäéÜ äåí ìðïñåß íá êÜíåé ôßðïôá áðÝíáíôé óôç öýóç.
2ç:Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå áõôÝò ôçò óôÞëçò Â.

Á Â
1. Ç ÷áñÜ ôçò æùÞò á. Þñèå ôï 1979.
2. Ç ñïäéÜ ðáßæåé ôï ñüëï â. åßíáé ôï óõíáßóèçìá ðïõ êõñéáñ÷åß.
3. Ï ðïéçôÞò áíáöÝñåôáé ã. ñõèìéóôÞ ôùí ðñáãìÜôùí ðñïò ôï êáëýôåñï.
4. Ï Åëýôçò Ýäùóå ðíïÞ ä. óôï Áéãáßï ðïõ ôüóï Ý÷åé áãáðÞóåé.
5. Ç áíáãíþñéóç äéåèíþò å. óôçí íåïåëëçíéêÞ ðïßçóç.
286
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 287
3ç:Íá óçìåéþóåôå ðïéá áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÞ.

Ï Åëýôçò äåß÷íåé ìå ôï ðïßçìÜ ôïõ:
á) ôçí áðåëåõèÝñùóç ôùí áéóèÞóåùí.
â) ôçí áðåëåõèÝñùóç ôùí çèþí.
ã) ôçí áðåëåõèÝñùóç ôçò ÅëëÜäáò.
ä) Ôïí Ýíôïíï åñùôéóìü ôùí Åëëçíéêþí íçóéþí.
4ç:Íá óçìåéþóåôå ðïéá áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÞ.

Ï Åëýôçò Ý÷åé ãñÜøåé êáé:
á) ìõèéóôïñÞìáôá.
â) äïêßìéá.
ã) èåáôñéêÜ.
ä) ÷ñïíïãñáöÞìáôá.
5ç:Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå ôá ó÷Þìáôá ëüãïõ ôçò óôÞëçò
Â.
Á Â
1. «êáñðïöüñï ãÝëéï» á. ðñïóùðïðïßçóç.
2. «åôïéìüãåííç èÜëáóóá» â. ïðôéêÞ åéêüíá.
3. «ó’ áõôÝò ôéò êÜôáóðñåò áõëÝò» ã. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
4. «ç ðñùôáðéëéÜ ... ìåóïöïýóôáíá» ä. ìåôáöïñÜ.
5. «ðïõ îå÷åéëßæåé ..... ôá ïíüìáôÜ ôïõò» å. ðñïóùðïðïßçóç.
287
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 288
[ÓÔÁ ×ÔÇÌÁÔÁ ÂÁÄÉÓÁÌÅ

ÏËÇ ÌÅÑÁ...]


Ôï ðïßçìá åßíáé ðáñìÝíï áðü ôç óõëëïãÞ «¹ëéïò ï Ðñþôïò». Åäþ ï ðïéçôÞò äå ìé-
ëÜåé ìüíï ãéá ôïí åáõôü ôïõ, áëëÜ ÷ñçóéìïðïéåß ðáíôïý á´ ðëçèõíôéêü ðñüóùðï. ¸ôóé
áíáöÝñåôáé äéáñêþò óôï «åìåßò», ðïõ åßíáé óõëëïãéêü, êáé ü÷é óôï «åãþ» , ôï áôïìéêü.
Ï ðïéçôÞò êáé ïé óýíôñïöïß ôïõ âáäßóáíå óôá ÷ôÞìáôá üëç ìÝñá, ìå ôéò ãõíáßêåò,
ôïõò Þëéïõò, ôá óêõëéÜ. ¸ðáéîáí, ôñáãïýäçóáí, Þðéáí íåñü, ôï áéþíéï íåñü ôçò ðá-
ñÜäïóçò.
Ôï áðïìåóÞìåñï êÜèçóáí êáé êïéôÜ÷ôçêáí óôá ìÜôéá. Ìéá ëåõêÞ ðåôáëïýäá ðÝôá-
îå áðü ôá óôÞèéá ôïõò. ¹ôáí ðéï ëåõêÞ áðü ôá üíåéñÜ ôïõò. ÁõôÞ ç ðåôáëïýäá äå èá
ôïõò Üöçíå ðïôÝ.
Ôï âñÜäõ Üíáøáí öùôéÝò êáé ôñáãïõäïýóáí. Ìéëïýóáí óôç öùôéÜ êáé ôçò æçôïý-
óáí íá ìç ëõðçèåß ôá êïýôóïõñá, íá ìç öôÜóåé ùò ôç óôÜ÷ôç. Ðáñáêáëïýóáí ôç öù-
ôéÜ íá ôïõò êÜøåé êáé íá ôïõò ðåé ãéá ôç æùÞ.
Ôï ðïßçìá ïëïêëçñþíåôáé ìå Ýíáí ýìíï óôç æùÞ. Ç æùÞ ðñïóùðïðïéåßôáé - ï ðïé-
çôÞò êáé ïé óýíôñïöïß ôïõ ôçí ðéÜíïõí áðü ôá ÷Ýñéá êáé ôçí êïéôÜæïõí óôá ìÜôéá. Ìå-
èïýí êáé ìáãíçôßæïíôáé áðü áõôÞí êáé, ðáñ’ üëï ðïõ ôïõò ðïíÜåé, ðñï÷ùñïýí ìðñï-
óôÜ, ÷áéñåôþíôáò ôá ðïõëéÜ ôçò ðïõ ìéóåýïõí.
Ï ðïéçôÞò êáé ïé óýíôñïöïß ôïõ äçëþíïõí ðåñÞöáíá üôé åßíáé áðü êáëÞ ãåíéÜ.
288
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 289
1. Þðéáìå íåñü... áéþíåò: åííïåß ôï íåñü ôçò ðáñÜäïóçò, ôï ïðïßï ìÝ÷ñé êáé óÞìå-
ñá äéáôçñåß ôç öñåóêÜäá ôïõ.
2. ìéá ðåôáëïýäá: ç ðåôáëïýäá óõìâïëßæåé ôïí Ýñùôá, ï ïðïßïò ôáõôßæåôáé ìå ôçí á-
ãÜðç ôçò æùÞò, ôçí áãÜðç ãéá ü,ôé õðÜñ÷åé ãýñù ìáò.
3. ëåõêÞ: ôï ëåõêü ÷ñþìá ôçò ðåôáëïýäáò õðïäçëþíåé ôçí áãíüôçôá ôïõ óõíáéóèÞ-
ìáôïò ôùí íÝùí áíèñþðùí Þ áõôþí ðïõ Ý÷ïõí ìåßíåé íÝïé.
4. êáé óêïõëÞêéá Ýóåñíå: áðü ôï óêïõëÞêé âãáßíåé ç ðåôáëïýäá, ç ïðïßá üìùò äåí
Ý÷åé êáìéÜ ó÷Ýóç ìå áõôü ðïõ Þôáí ðñïçãïõìÝíùò.
5. ÖùôéÜ ùñáßá öùôéÜ: ç öùôéÜ óõìâïëßæåé ôçí ßäéá ôç æùÞ, åßíáé ç ðñïóùðïðïßç-
óç ôçò æùÞò.
6. Ôá ðïõëéÜ ôçò ðïõ ìéóåýïõíå: áõôïýò ðïõ ðåèáßíïõí.
(á´ óôñ.): Ôï ðåñðÜôçìá óôá ÷ôÞìáôá åßíáé ôï ðÝñáóìá ôïõ áíèñþðïõ áðü ôç æùÞ.
Ðåñíþíôáò ïé Üíèñùðïé óôïõò ïðïßïõò áíáöÝñåôáé ï ðïéçôÞò ãíþñéóáí ôéò ÷á-
ñÝò ôçò æùÞò, ôç óõíôñïöéÜ ôçò ãõíáßêáò, ôïí Þëéï, ôï óêõëß. Ðáé÷íßäé êáé ôñá-
ãïýäé Þôáí ïëüêëçñç ç æùÞ ôïõò êáé ôï íåñü ôçò ðáñÜäïóçò îåðçäïýóå öñÝ-
óêï áðü ôïõò áéþíåò. Ç ðáñÜäïóç åßíáé áêüìç æùíôáíÞ, ìïéÜæåé íá ìáò ëÝåé ï
ðïéçôÞò, ï ïðïßïò ìéëÜ åê ìÝñïõò ôïõ ëáïý ôïõ, åê ìÝñïõò üëùí ôùí ÅëëÞíùí.
(â´ óôñ.): Ôï áðïìåóÞìåñï êÜèçóáí êáé êïéôÜ÷ôçêáí óôá ìÜôéá. Ç åðéêïéíùíßá ãÝííç-
óå ôïí ðüèï ôïõ Ýñùôá, ï ïðïßïò åß÷å ôç ìïñöÞ ðåôáëïýäáò. Ôï áßóèçìá áõôü Þ-
ôáí áãíü êáé êáèáñü - áõôü äåß÷íåé ôï ëåõêü ÷ñþìá ôçò ðåôáëïýäáò- üðùò áãíÜ
åßíáé ôá üíåéñá ôùí íÝùí áíèñþðùí, ßóùò êé áêüìç ðéï ëåõêÜ. ºóùò ôï óõíáß-
óèçìá íá åßíáé ðéï áãíü êé áðü ôá áãíÜ üíåéñá ðïõ êÜíïõí ïé íÝïé Üíèñùðïé ãéá
ôç æùÞ. Ï Ýñùôáò áõôüò, ç áãÜðç ãéá ôç æùÞ, äå èá Ýóâçíå ðïôÝ êáé åðßóçò, ðï-
ôÝ äå èá èõìüôáí ôçí êáôáãùãÞ ôïõ áðü Ýíá ôáðåéíü óêïõëÞêé. Ôï ðáñåëèüí êáé
ôï ðáñüí óõíäÝïíôáé, áëëÜ, ôçí ßäéá óôéãìÞ, õðÜñ÷åé áîåðÝñáóôï ñÞãìá.
(ã´ óôñ.): Ôï âñÜäõ áíÜøáíå öùôéÜ. Ç öùôéÜ åßíáé ç ðñïóùðïðïßçóç ôçò æùÞò, ìå-
ôáìïñöþíåé ôá ðÜíôá óôá áíôßèåôÜ ôïõò, êÜíåé ôá êïýôóïõñá óôÜ÷ôç. Óå ìéá Ýí-
äåéîç áãÜðçò ãéá ôç æùÞ, ï ðïéçôÞò êáé ïé óýíôñïöïß ôïõ ðáñáêáëïýí ôç öùôéÜ
íá ôïõò êÜøåé êáé íá ôïõò ìéëÞóåé ãéá ôç æùÞ.
(ä´ óôñ.): Åäþ ç æùÞ ðñïóùðïðïéåßôáé. Åßíáé ìéá ãõíáßêá ðïõ ìðïñåßò íá ôçò ðéÜóåéò
ôï ÷Ýñé, íá ôçí êïéôÜîåéò êáé íá óå êïéôÜîåé óôá ìÜôéá. Ç åðáöÞ ìáæß ôçò ìåèÜ-
289
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 290
åé, åßíáé ìáãíÞôçò, áëëÜ, ôáõôü÷ñïíá, ðïíÜåé, åßíáé ïäõíçñÞ. Ç æùÞ åßíáé ðïëý
óõ÷íÜ óêëçñÞ, üìùò áõôü äåí áðïãïçôåýåé ôïõò áíèñþðïõò, ïé ïðïßïé óõíå÷ß-
æïõí íá áãáðïýí ôç æùÞ êáé íá ðçãáßíïõí ìðñïóôÜ. Áðü ôçí Üëëç, ÷áéñåôïýí
áõôïýò ðïõ áðï÷ùñïýí áðü ôç æùÞ («ôá ðïõëéÜ ôçò ðïõ ìéóåýïõí»). Ìüíï ü-
óïé åßíáé áðü êáëÞ ãåíéÜ ìðïñïýí íá áãáðïýí ìå ôÝôïéï ðÜèïò ôç æùÞ, êáé ïé
óýíôñïöïé ôïõ ðïéçôÞ äçëþíïõí üôé åßíáé.
Óôï ðïßçìá áõôü ðáñáêïëïõèïýìå ôéò óõíå÷åßò ìåôáìïñöþóåéò ôçò æùÞò. Áñ-
÷éêÜ ç æùÞ åìöáíßæåôáé óáí åìðåéñßá (ðåñðÜôçìá. ðáé÷íßäé, íåñü, ê.ëð.), óôç óõ-
íÝ÷åéá ðáßñíåé ôç ìïñöÞ ðåôáëïýäáò (Ýñùôáò, åëðßäá), ìåôáìïñöþíåôáé óå öù-
ôéÜ êáé, ôÝëïò, óå ãõíáßêá, ðïõ ìáãíçôßæåé áëëÜ êáé ðïíÜåé. ¼óïé åßíáé áðü êá-
ëÞ ãåíéÜ äåí ìðïñïýí ðáñÜ íá áãáðïýí êáé íá óÝâïíôáé ôç æùÞ, óôéò êáëÝò êáé
óôéò êáêÝò åêöÜíóåéò ôçò. Ï óåâáóìüò óôç æùÞ, êÜôé ðïõ ëåßðåé áðü ôçí åðï÷Þ
ìáò, åßíáé âáóéêÞ èÝóç óôçí ðïßçóç ôïõ Åëýôç. Ï ðïéçôÞò äçëþíåé áéóéüäïîïò
áêüìç êáé óôá ìáýñá ÷ñüíéá ôçò êáôï÷Þò, üôáí ãñÜöôçêå áõôü ôï ðïßçìá.
1ç åíüôçôá: (Óôá ÷ôÞìáôá... áéþíåò):Ç ÷áñÜ ôçò æùÞò.

2ç åíüôçôá: (Ôï áðïìåóÞìåñï.., Ýóåñíå): Ç ëåõêÞ ðåôáëïýäá ôï áðïìåóÞìåñï.
3ç åíüôçôá: (Ôï âñÜäõ... ëÝãå ìáò ôç æùÞ): Ç öùôéÜ ôï âñÜäõ êáé ôï ôñáãïýäé.
4ð åíüôçôá: (Åìåßò... êáëÞ ãåíéÜ): ¾ìíïò óôç æùÞ êáé óôç öùôéÜ.

1. Åéêüíåò:
(á´ óôñ.) ¸÷ïõìå åéêüíåò áðü ôç öýóç êáé ôç æùÞ óôá ÷ôÞìáôá. (â´ óôñ.) Ç èáõìÜ-
óéá ìåôáöïñéêÞ åéêüíá ôçò ðåôáëïýäáò.
(ã´ óôñ.) Ôï âñÜäõ ãýñù áðü ôç öùôéÜ. (ä´ óôñ.) Ç æùÞ óáí ãõíáßêá.
Ïé ðñïóùðïðïéÞóåéò åßíáé ðïëý óõ÷íÝò óôçí ðïßçóç ôïõ Åëýôç. ¸ôóé: á) ï Ýñùôáò
ðáßñíåé ôç ìïñöÞ ðåôáëïýäáò.
â) Ç æùÞ ìåôáìïñöþíåôáé óå öùôéÜ ðïõ áëëÜæåé ôá ðÜíôá. ã) ç ßäéá ç æùÞ ðáßñíåé
ôç ìïñöÞ ãõíáßêáò.
Ì’ áõôü ôïí ôñüðï áöçñçìÝíåò Ýííïéåò ðáßñíïõí ìïñöÞ óõãêåêñéìÝíç.
290
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 291
á) ôï íåñü: åííïåß ôçò ðáñÜäïóçò.
â) ôï ëåõêü êëáäß ôçò Üêñçò ôùí ïíåßñùí ìáò: ôá üíåéñá åìöáíßæïíôáé íá åßíáé
áíèéóìÝíá. ã) ôá ðïõëéÜ: åßíáé ïé ðåèáìÝíïé.

1ç: Óå ðïéåò åíüôçôåò äéáñèñþíåôáé ôï ðïßçìá êáé óå ðïéåò þñåò ôçò ìÝñáò
áíôéóôïé÷åß ð êÜèå ìéá;
ÁðÜíôçóç:
Ôï ðïßçìá áðïôåëåßôáé áðü ôÝóóåñéò åíüôçôåò: ç ðñþôç áíáöÝñåôáé óå ïëüêëçñç
ôç ìÝñá, ç äåýôåñç óôï áðïìåóÞìåñï, ç ôñßôç óôï âñÜäõ. ÔÝëïò, ç ôÝôáñôç åíüôçôá á-
íáöÝñåôáé óôç æùÞ.
2ç: Ç ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ «¹ëéïò ï Ðñþôïò», óôçí ïðïßá áíÞêåé ôï ðïßçìá,

êõêëïöüñçóå êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò êáôï÷Þò (1943). Áí ëÜâïõìå õðüøç
ìáò üôé äéáêáôÝ÷åôáé áðü áéóéïäïîßá, íá áðáíôÞóåôå óôá ðáñáêÜôù åñù-
ôÞìáôá: á) Óå ðïéïõò óôß÷ïõò åêöñÜæåôáé áõôÞ ç áéóéïäïîßá;
â) Ãéáôß ï ðïéçôÞò ìéëÜ óôï ðëõèçíôéêü; Ôé áéóèÜíåôáé üôé åêðñïóùðåß; ã)
Ðïéï åßíáé ôï ìýíçìá ôïõ ðïéÞìáôïò êáé óå ðïéïõò óôß÷ïõò åêöñÜæåôáé;
ÁðÜíôçóç:
á) Ðáßîáìå ôñáãïõäÞóáìå Þðéáìå íåñü
ÖñÝóêï êáèþò îåðÞäáãå áðü ôïõò áéþíåò
Ìéá ðåôáëïýäá ðÝôáîå áð’ôá óôÞèéá ìáò. ¹ôáíå ðéï ëåõêÞ
Áð ôï ìéêñü ëåõêü êëáäß ôçò Üêñçò ôùí ïíåßñùí ìáò
ÎÝñáìå ðùò äåí Þôáí íá óâçóôåß ðïôÝò
ÖùôéÜ ùñáßá öùôéÜ êáßãå ìáò ëÝãå ìáò ôç æùÞ
Åìåßò ôç ëÝìå ôç æùÞ ðçãáßíïõìå ìðñïóôÜ
Êáé ÷áéñåôïýìå ôá ðïõëéÜ ôçò ðïõ ìéóåýïõíå
Åßìáóôå áðü êáëÞ ãåíéÜ
â) Ï ðïéçôÞò áéóèÜíåôáé óáí åêðñüóùðïò ïëüêëçñïõ ôïõ ëáïý ôïõ. Ç áéóéïäïîßá ôïõ
ìÝóá óôá ìáýñá ÷ñüíéá ôçò êáôï÷Þò åßíáé ç áéóéïäïîßá üôé ïé äõóêïëßåò èá ðåñÜ-
óïõí êáé èá Ýñèïõí êáëýôåñåò ìÝñåò ãéá ôçí ÅëëÜäá.
ã) Ôï ðïßçìá åêöñÜæåé ìéá ðßóôç óôç æùÞ, áðü ôçí ïðïßá áðïññÝåé ç åëðßäá ãéá Ýíá
êáëýôåñï áýñéï êáé ç áéóéïäïîßá ãéá ôï ìÝëëïí. Ôï ìÞíõìá ëÝåé üôé ôç óêëçñÞ äï-
êéìáóßá ôçò êáôï÷Þò èá ôçí áêïëïõèÞóåé ç åëåõèåñßá, ôçí ôáðåßíùóç êáé ôï èÜíá-
291
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 292
ôï ç áîéïðñÝðåéá êáé ç åðéâåâáßùóç ôçò áîßáò êáé ôïõ óåâáóìïý ôçò æùÞò. Áõôü ôï
ìÞíõìá õðÜñ÷åé óôïõò ßäéïõò óôß÷ïõò, óôïõò ïðïßïõò óõíáíôÜìå ôçí áéóéïäïîßá á-
ðü ôçí ïðïßá äéáðíÝåôáé ôï ðïßçìá (êïßôáîå õðïåñþôçìá á´).
èïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò).
á. Ç óõããñáöéêÞ äñáóôçñéüôçôá ôïõ Åëýôç ÷ùñßæåôáé óå 3 ðåñéüäïõò.
â. Ç êáôáãùãÞ ôïõ ðïéçôÞ åßíáé áðü ôï ÇñÜêëåéï ôçò ÊñÞôçò.
ã. Ôï ðñáãìáôéêü ôïõ åðßèåôï åßíáé ÁëåðïõäÝëçò.
ä. Ôï ðïßçìá åßíáé áöéåñùìÝíï óôç óõëëïãéêüôçôá.
å. ¼ëç ç õðüèåóç ôïõ ðïéÞìáôïò äéáäñáìáôßæåôáé óôçí ÁèÞíá.

Á Â
1. Óôï ðïßçìá áõôü õðÜñ÷ïõí á. Ýñùôá ãéá ôçí æùÞ.
2. Ï Åëýôçò ôñÝöåé â. ôï 1979.
3. Ç öùôéÜ óõìâïëßæåé ã. ìéá ãõíáßêá.
4. Ãéá ôïí Åëýôç ç æùÞ åßíáé ä. ôçí öùôéÜ ðïõ êáßåé ìÝóá ôïõ.
5. Ï Åëýôçò ðÞñå Íüìðåë Ëïãïôå÷íßáò å. ðïëý Ýíôïíåò åéêüíåò.

Ï Åëýôçò ùò ðïéçôÞò áíÞêåé óôïõò:
á. óõìâïëéóôÝò. â. ðáñíáóóéóôÝò.
ã. õðåññåáëéóôÝò. ä. ñåáëéóôÝò.

Ôï «óôá ÷ôÞìáôá âáäßóáìå üëç ìÝñá.....» õìíåßôáé:
á. ç åéñÞíç. â. ç æùÞ.
ã. ôï ÷ñÞìá. ä. ï Ýñùôáò.
292
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 293
Ç ÌÁÑÉÍÁ ÔÙÍ ÂÑÁ×ÙÍ



Ôï ðïßçìá áíÞêåé óôç óõëëïãÞ ôïõ Åëýôç «Ðñïóáíáôïëéóìïß» ðïõ Üñ÷éóå íá ãñÜ-
öåôáé áðü ôï 1936 êáé äçìïóéåýôçêå óôï ôÝëïò ôïõ 1939 êáé óôéò áñ÷Ýò ôïõ 1940. Ç
óõëëïãÞ åêäüèçêå áðü ôüôå ùò óÞìåñá 6 öïñÝò. Ìå ôá ðïéÞìáôá áõôÜ ï Åëýôçò îå-
öåýãåé áðü ôç íïóçñüôçôá ôçò ðïßçóçò ðïõ Ýâëåðå ðáíôïý ôç èëßøç êáé ôá öèéíïðù-
ñéíÜ ôïðßá (ð.÷. ç ðïßçóç ôïõ ÊáñõùôÜêç) êáé Ýñ÷åôáé íá åîõìíÞóåé ôéò ÷áñÝò ôçò æù-
Þò, ôï èáëáóóéíü ôïðßï, ôï ëáìðåñü Þëéï, ôïí Ýñùôá ôçò åöçâéêÞò çëéêßáò. Ï Ê.
ÖñÜéåñ óçìåéþíåé ÷áñáêôçñéóôéêÜ üôé óôç óõëëïãÞ áõôÞ ï Åëýôçò Ýðëáóå Ýíá ïíåéñé-
êü ôïðßï êáé ôï êáôïßêçóå ìå ìåôáìïñöùìÝíá áãüñéá êáé êïñßôóéá, ìå ìõèéêÝò êïðÝ-
ëåò ìå êõìáôÝíéá ìáëëéÜ êáé äéÜöïñá óþìáôá, ðïõ êïõâáëïýí óôá ÷Ýñéá ôïõò ìéá á-
èùüôçôá óáí áðü Üëëï êüóìï, êÜíïíôáò ôï áüñáôï ïñáôü, îáíáðëÜèïíôáò ôá ðñÜã-
ìáôá óýìöùíá ìå ôéò åðéèõìßåò ôçò êáñäéÜò ôïõò, áðïêáëýðôïíôáò ôï áðüêñõöï ìõ-
óôÞñéï ôùí êïéíþí ðñáãìÜôùí ìå ìéáí áèùüôçôá áíÜìåéêôùí áéóèçìÜôùí, óôá ïðïßá
åßíáé äýóêïëï íá îå÷ùñßóåé êáíåßò ôï éäåþäåò áðü ôï ðñáãìáôéêü,
Ï ðïéçôÞò ìå Ýíá äõíáôü îåóÞêùìá ôçò öáíôáóßáò ôïõ óõíäéáëÝãåôáé íïåñÜ ìå ìéá
ðïéçôéêÞ çñùßäá, óõíèÝôïíôáò Ýíá ðïßçìá ðïõ áðïôåëåß ýìíï óôïí Ýñùôá, ýìíï óõ-
íôåèåéìÝíï áðü áéíéãìáôéêÝò öõóéïãíùìßåò, áðü áêáèüñéóôá ó÷Þìáôá êáé Ýíôïíï ÷ñþ-
ìá. Óôçí áñ÷Þ ëïéðüí äßíåé ìßá óõíáéóèçìáôéêÞ êáôÜóôáóç ôçò çñùßäáò, ðïõ ôç öá-
íôÜæåôáé íá ôç ãýìíùóå øõ÷éêÜ Ýíáò ïñìçôéêüò Üíåìïò, åíþ ïé êüñåò ôùí ìáôéþí ôçò
ðÞñáí ôç óêõôÜëç ôçò ×ßìáéñáò (äçë. Ýöôáóáí óå ìéá Üðéáóôç åðéèõìßá). Óôç óõíÝ÷åéá
293
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 294
ï ðïéçôÞò êÜíåé áíáäñïìÞ óôç ÷áìÝíç çëéêßá ôçò åöçâåßáò êáé ôçò áìåñéìíçóßáò, ðå-
ñßïäïò ðïõ ðÝñáóå ãéá ôç Ìáñßíá.
ÐáñáêÜôù èõìÜôáé ï ðïéçôÞò ôéò ðáñáéíÝóåéò ðïõ Ýêáíå êÜðïôå óôç Ìáñßíá, íá á-
ðïëáìâÜíåé ôç æùÞ ìå üëï ôçò ôï åßíáé, íá åßíáé ÷áñïýìåíç êáé áéóéüäïîç. Óõíå÷ßæï-
íôáò ðñïâÜëëåé ôçí çñùßäá ìÝóá óå èáõìÜóéåò ÷ñùìáôéêÝò åéêüíåò· ÷ñõóü ôï öùò ôïõ
êáëïêáéñéïý, êáôáêüêêéíï óáí ôï áßìá ôï öüñåìÜ ôçò, ùóôüóï ç ôáñá÷Þ ôçò øõ÷Þò
ðáñáìÝíåé.
Ôï êáôÝâáóìá óôïõò ãõáëïýò óôÜèçêå ãéá ôç Ìáñßíá êáôÜäõóç óôá âÜèç ôçò áí-
èñþðéíçò øõ÷Þò, Üããéãìá ïäõíçñü ôïõ ðüíïõ, âßùóç óõíáéóèÞìáôïò ðïõ äüíçóå ôçí
øõ÷Þ ôçò êáé ôç ìýçóå óôçí åíçëéêßùóç.
Êáé ðÜëé ï ðïéçôÞò ìéëÜ ðñïôñåðôéêÜ· ðñïåéäïðïéåß áõôÞ ôç öïñÜ ôç Ìáñßíá ðùò ç
ëïãéêÞ ôåëéêÜ äßíåé ïñéóôéêü ó÷Þìá óôéò áíèñþðéíåò åìðåéñßåò· ç íåüôçôá ðåñíÜåé êáé
ï ÷ñüíïò öèåßñåé ôá ðÜíôá. Ïé ïíåéñåìÝíåò óôéãìÝò ôïõ êáëïêáéñéïý äå èá åðáíáëç-
öèïýí êáé ç áðþëåéá ôçò áèùüôçôáò èá åßíáé áìåôÜêëçôç.
Ïëïêëçñþíïíôáò ï ðïéçôÞò ôï ëüãï ôïõ ðñïò ôçí çñùßäá, ëÝåé ðùò èá ðÜøåé ðéá íá
Ý÷åé ôçí áéíéãìáôéêÞ Ýêöñáóç ôçò íåüôçôáò êáé ç ìïñöÞ ôçò èá ÷áñáêôåß áíåîßôçëá áðü ôï
âÜñïò ôçò åìðåéñßáò ðïõ Ýæçóå, áðïëéèùìÝíç óôá âñÜ÷éá, üøç èõåëëþäçò êáé ôñáãéêÞ.
Ôï ðïßçìá åßíáé êáôåîï÷Þí õðåññåáëéóôéêü êáé ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ åßíáé ç áóÜöåéá

ùò ðñïò ôï íüçìá ôùí ëÝîåùí.
1. Ý÷åéò ìéá ãåýóç ôñéêõìßáò óôá ÷åßëç: õðïâÜëëåôáé ìå ôï óôß÷ï ç áãùíßá, ç á-
íáóôÜôùóç êáé ç áâåâáéüôçôá ôçò ãõíáéêåßáò ìïñöÞò óôçí ïðïßá áðåõèýíåôáé
ôï ðïéÞìá.
2. ñÝìâç: ðåñéðëÜíçóç öáíôáóßáò, ïíåéñïðüëçóç.
3. áåôïöüñïò: áõôüò ðïõ öÝñåé ôïí áåôü, äçë. ïñìçôéêüò.
4. ôç óêëçñÞ ñÝìâç ôçò ðÝôñáò êáé ôçò ÈÜëáóóáò: ï ðïéçôÞò ðáßñíåé áðü ôç öý-
óç ôï õëéêü ôùí ëÝîåùí êáé ôùí åéêüíùí. Ï óôß÷ïò áðïäßäåé ôç öïñôùìÝíç ìå
ïäýíç ðåñéðëÜíçóçò ôçò çñùßäáò.
5. ãýìíùóå ôçí åðéèõìßá óïõ ùò ôï êüêáëï: ç óöïäñüôçôá ôïõ ðÜèïõò áðïêÜ-
ëõøå ôçí ôñá÷ýôçôá ôçò åðéèõìßáò, ðïõ áðïôåëåß ôçí åîÞãçóç üëçò áõôÞò ôçò ï-
äýíçò.
6. óêõôÜëç: óôçí áñ÷áßá ÓðÜñôç Þôáí îýëéíï ñáâäß ðïõ ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí ãéá ôçí
êñõðôïãñáöéêÞ áëëçëïãñáößá áíÜìåóá óå óðïõäáßá ðñüóùðá.
294
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 295
7. ×ßìáéñá: ìõèïëïãéêü ôñßìïñöï ôÝñáò, ðáéäß ôçò ¸÷éäíáò êáé ôïõ Ôõößùíá. Åß÷å
êåöáëÞ ëéïíôáñéïý, óþìá ãßäáò êáé ïõñÜ äñÜêïíôá. Óõìâïëßæåé óôá í.å. ôïí á-
ðñáãìáôïðïßçôï ðüèï.
8. Êé ïé êüñåò óïõ ðÞñáíå ôç ÓêõôÜëç ôçò ×ßìáéñáò: ç Ìáñßíá ãëßóôñçóå óôç
äßøá ôïõ áðüëõôïõ êáé ôïõ áíÝëðéäïõ, ó’ Ýíá ðÜèïò áëýôñùôï. Áóýëëçðôç ôå-
ëéêÜ ðáñÝìåéíå ãéá ôçí çñùßäá ç ïõóßá ôçò æùÞò êáé ôïõ Ýñùôá.
9. ñéãþíïíôáò ì’ áöñü ôç Èýìçóç: áõôÞ ç åìðåéñßá Èá ÷áñá÷ôåß óôç óõíåßäçóÞ
ôçò: ç ìíÞìç ôçò èá ñéãþíåôáé êáèþò ç èÜëáóóá ðïõ ôç äéáó÷ßæåé êÜðïéï óþ-
ìá.
10. ìéêñüò ÓåðôÝìâñéïò: ç åðï÷Þ ðïõ ïé ìÝñåò Ý÷ïõí ìéêñýíåé.
11. êõáìþíåò: áðü ôï êýáìïò: êïõêß, èçëÞ. Åäþ åííïåß ôïõò êüñöïõò, ôá óôÞèç ôùí
êïñéôóéþí.
12. äõïóìáñßíéá: äåíôñïëßâáíá.
13. Ðïõ åßíáé... ôá äõïóìáñßíéá: áíôéðáñáôßèåíôáé óôçí åéêüíá ôçò Ýíôáóçò êáé ôçò
ôáñá÷Þò ç ãåìÜôç íïóôáëãßá ç ìíÞìç ôçò åöçâåßáò· ç ãíþñéìç áíçöïñéÜ ìå ôï
êüêêéíï ÷þìá, ï ÓåðôÝìâñçò ìå ôéò åýêïëåò ãñÞãïñåò ìÝñåò ôïõ, ôï Þñåìï Üí-
èéóìá ôùí êïñéôóéþí êáé ç ôñõöåñÞ áèùüôçôá ôùí íåáíéêþí êïñìéþí.
14. ïëõíõ÷ôßò: ìå ôï åðßññçìá áõôü óå ó÷Ýóç ìå ôï ïëçìåñßò ðïõ åß÷áìå óôçí áñ÷Þ
ïëüêëçñþíåôáé ôï èÝìá ôçò ðåñéðëÜíçóçò êáé ôçò áãùíßáò.
15. ßáìâïò: ìÝôñï ôçò ðïßçóçò.
16. çñùßäá éÜìâïõ: ðïéçôéêÞ ìïñöÞ.
17. Óïõ ’ëåãá... çñùßäá éÜìâïõ: ôï íüçìá ôùí ðáñáíÝóåùí ôïõ ðïéçôÞ ðñïò ôç
Ìáñßíá åßíáé íá âëÝðåé ôç öùôåéíÞ ðëåõñÜ ôùí ðñáãìÜôùí, íá ôá ÷áßñåôáé áìÝ-
ñéìíç, íá åëðßæåé êáé íá áéóéïäïîåß, íá áðïëáìâÜíåé ôç æùÞ ìÝ÷ñé ôï âÜèïò ôçò
øõ÷Þò, íá áöÞíåé ôçí åêôõöëùôéêÞ æùíôÜíéá ôïõ êáëïêáéñéïý íá ôçí ðëçììõ-
ñßæåé.
18. ãõÜêéíèïò: ï õÜêéíèïò, ôï ãíùóôü êïóìçôéêü êáé áñùìáôéêü ëïõëïýäé.
19. ¸÷åéò ìéá ãåýóç... ìá ðïõ ãýñøåò: ìÝóá óôï öüíôï ôïõ ðëïýóéïõ, ìåèõóôé-
êïý êáëïêáéñéïý ç Ìáñßíá ðáñïõóéÜæåôáé ìå ôçí áéíéãìáôéêÞ ôáñá÷Þ ôçò, íôõ-
ìÝíç óôï ÷ñþìá ôïõ ðÜèïõò. Ç èÝá áõôÞò ôçò ôáñáãìÝíçò êïðÝëáò öÝñíåé óôá
÷åßëç ôïõ ðïéçôÞ ôç öñÜóç ôçò áðïñßáò êáé ôïõ êáçìïý: «Ìá ðïý ãýñåøåò;».
20. óå ëáãßæù (ãéá öÜñïõò, Üóôñá êë.): åêðÝìðù öùò, öåããïâïëþ.
21. áóôåñßáò: èáëáóóéíü å÷éíüäåñìá, êïéíüò «óôáõñüò ôçò èÜëáóóáò».
22. Êáôåâáßíïíôáò ðñïò ôïõò ãõáëïýò... ï áóôåñßáò: ç åíüôçôá áíáöÝñåôáé óôç
óõìâïëéêÞ êáôÜäõóç, óôç ìýçóç ôçò Ìáñßíáò, ðïõ áðïôÝëåóå ãé’ áõôÞí Ýíá åß-
295
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 296
äïò åíçëéêßùóçò. ÌÝóá áðü ôç óùìáôéêÞ áßóèçóç (Ýíá «êñýï áñìõñü èáëáó-
óü÷ïñôï) ç Ìáñßíá èá ðåñÜóåé óôçí áíáêÜëõøç ôïõ áíèñþðéíïõ ðüíïõ êáé
óôï ëüãï, äßíïíôáò üíïìá óôçí åìðåéñßá ôçò. Ç êáôÜâáóÞ ôçò ùóôüóï åßíáé ôáõ-
ôü÷ñïíá êáé ìéá áíÜâáóç, áöïý èá áíá÷èåß óôç óýëëçøç ôçò áíèñþðéíçò äéÜ-
óôáóçò, óôç óýëçøç ôïõ äéêïý ôçò ïñÜìáôïò. Ïé äéáõãåßò âõèïß ðïõ áðïôåëïýí
ôçí êïñýöùóç ôçò áíïäéêÞò ðïñåßáò ìáò èõìßæïõí ôïí ïõñÜíéï èüëï.
23. ÐáñÜöïñïò: èõåëëþäçò, áóõãêñÜôçôïò, âßáéïò.
24. «¢êïõóå... ç öñüíçóç»: ï ëüãïò (ç ëïãéêÞ êáé ç ÝêöñáóÞ ôçò) åßíáé áõôüò ðïõ
èá óöñáãßæåé ðÜíôá ô’ áíèñþðéíá êáé èá äßíåé ïñéóôéêü ó÷Þìá óôçí áíèñþðéíç
åìðåéñßá.
25. «Êé ï Þëéïò... èçñßï åëðßäáò»: ôï öùò ôþñá ãßíåôáé èçñßï åëðßäáò, áöïý ïé Üí-
èñùðïé üóï åëðßæïõí ðïíïýí.
26. Êé åóý ðéï êïíôÜ... Üëëï êáëïêáßñé: ç çñùßäá åßíáé ðéï åêôåèåéìÝíç ó’ áõôÞ
ôçí áðåéëÞ ôïõ Þëéïõ, êáèþò åßíáé êõñéåõìÝíç áðü Ýíá åñùôéêü óõíáßóèçìá
ðïõ èá ôçò óôåñÞóåé ôç ãáëÞíç êáé èá ôçò êëÝøåé ôçí áèùüôçôá.
27. Ãéá í’ áëëÜîïõìå ñÝìá... óôï ìáÀóôñï: ôï ðÝñáóìá ôçò íåüôçôáò êáé ç áðþ-
ëåéá ôçò áèùüôçôáò åßíáé ïñéóôéêÜ êáé áìåôÜêëçôá. Ç Ìáñßíá äå èá ãíùñßóåé
Üëëïõò áèþïõò åöçâéêïýò Ýñùôåò êáé èá ÷Üóåé ôï áÝñéíï êáé ïíåéñéêü óôïé÷åßï
ôçò ðïõ ôçí ôáõôßæåé ìå ôç öýóç.
28. ÓôïëùìÝíç óôïõò âñÜ÷ïõò... ôï áßíéãìÜ óïõ: ç êÜðùò Üãñéá üøç ôçò Ìáñß-
íáò áðïäßäåé üëç ôçí ïñìçôéêüôçôá ôçò èõåëëþäïõò åìöÜíéóÞò ôçò, ðïõ Ýñ÷å-
ôáé óå áíôßèåóç ìå ôçí «ãáëáíÞ ùò ôï êüêêáëï», áèþá, êáëïêáéñéíÞ ôçò åéêü-
íá. ÁðïëéèùìÝíç êáé óôïé÷åéùìÝíç èá ìåßíåé ìïñöÞ ôñáãéêÞ, ðáýïíôáò ôçí ðå-
ñéðëÜíçóç ôçò óôï ÷þñï êáé óôï ÷ñüíï. Ç åìðåéñßá ðïõ ôçí áðïóâüëùóå êáé
ôç óõíôÜñáîå èá áðïôõðùèåß ó’ áõôÞ ôç ìïñöÞ, áð’ üðïõ èá Ý÷åé ÷áèåß ðéá ç
Ýêöñáóç ôçò áðïñßáò.

ÕðåññåáëéóôÞò ï ðïéçôÞò, ìå ðáíôïäýíáìç êáé õðïôáãìÝíç óôï üíåéñï öáíôáóßá.
Äßíåé ôï äéêü ôïõ üñáìá ôïõ êüóìïõ, åíüò êüóìïõ óõã÷ùíåõìÝíïõ ìå ôï üíåéñï êáé
Ýôóé äéåõñõìÝíïõ. Ï ðçãáßïò ëõñéóìüò ôïõ Ý÷åé ùò âáóéêïýò ðõñÞíåò ôçí åëëçíéêÞ
öýóç, ìéá ãõíáéêåßá ìïñöÞ êáé ôï åñùôéêü óõíáßóèçìá. Ãýñù áðü áõôïýò êéíåßôáé ç
áõôüìáôç ãñáöÞ ôïõ ðïéçôÞ ìå ôéò áóáöåßò óôï íüçìÜ ôïõò êáé öïñôéóìÝíåò óõíáé-
óèçìáôéêÜ ëÝîåéò êáé ôéò óõãêå÷õìÝíåò åéêüíåò ìå ôï óõíåéñìéêü äÝóéìï. Ìå áõôÝò á-
ðïäßäïíôáé ôá óõíáéóèÞìáôá, ìÝóá óå ÷þñïõò áêáèüñéóôïõò êáé íïåñïýò, ìå Ýíôïíç
296
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 297
ôç ìåôáöïñéêÞ ÷ñÞóç. Ç ôáñá÷Þ ôçò çñùßäáò, ôï ïñìçôéêü åñùôéêü óõíáßóèçìá, ôï

óáñùôéêü ðÜèïò ôçò, ç áðþëåéá ôçò áèùüôçôáò, ï óôéãìáôéóìüò ôçò ýðáñîÞò ôçò áðü
äù êáé óôï åîÞò: ç åêôõöëùôéêÞ ïìïñöéÜ ôïõ åëëçíéêïý ôïðßïõ ðáñïõóéÜæïíôáé ìå
ôñüðï ïíåéñéêü, ðïõ èá êáôáñãåß óõ÷íÜ ôç ëïãéêÞ.
Ï ßäéïò ï ðïéçôÞò ÷ùñßæåé ôï ðïßçìÜ ôïõ óå Ýîé åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: (óô. 1-10): ÓõíáéóèçìáôéêÞ êáôÜóôáóç ôçò çñùßäáò êáé áíáäñïìÞ óôçí
ðåñßïäï ôçò îÝãíïéáóôçò åöçâåßáò.
2ç åíüôçôá: (óô. 11-16): ÁíÜìíçóç ôùí ðáñáéíÝóåùí ðïõ Ýêáíå êÜðïôå óôç Ìáñß-
íá.
3ç åíüôçôá: (óô. 17-20): ÅðáíáöïñÜ óôï ðáñüí ôçò çñùßäáò ìÝóá ó’ Ýíá ðáé÷íßäé
÷ñùìÜôùí êáé áñùìÜôùí, ðïõ äçëþíïõí áíÜëïãá óõíáéóèÞìáôá.
4ç åíüôçôá: (óô. 21-26): ÁíáöïñÜ ìÝóá áðü óõíåéñìéêÝò åéêüíåò óå óõíáéóèÞìáôá
ðïõ äüíçóáí ôïí øõ÷éêü êüóìï ôçò çñùßäáò.
5ç åíüôçôá: (óô. 27-36): ÍÝïò êýêëïò ðáñáéíÝóåùí ãéá ôï ðñüóêáéñï ôçò íåüôçôáò
êáé ôçí áíÝêêëçôç áðþëåéá ôçò çëéêßáò ôçò áèùüôçôáò.
6ç åíüôçôá: (óô. 37-39): ÏëïêëÞñùóç ôïõ ëüãïõ ôïõ ðïéçôÞ ðñïò ôçí çñùßäá ìå á-
íáöïñÜ óôç íÝá ôçò ìïñöÞ, ôçí óöñáãéóìÝíç áðü ôçí ðéêñÞ åìðåéñßá.

Áêïëïõèþíôáò ï Åëýôçò óå ìåãÜëï âáèìü ôéò áñ÷Ýò ôïõ õðåññåáëéóìïý, Ý÷åé äþ-
óåé ìåãÜëç åëåõèåñßá óôç ìïñöÞ ôïõ ðïéÞìáôïò. Äåí õðÜñ÷ïõí óôñïöÝò ìå óõãêå-
êñéìÝíï áñéèìü óôß÷ùí, äåí õðÜñ÷åé ïìïéïêáôáëçîßá ïýôå ìÝôñï. Ï ðïéçôÞò óôçñßæå-
ôáé êõñßùò óôéò åéêüíåò óõíåéñìéêÝò, óõãêå÷õìÝíåò, ÷ùñßò óáöÝò ðåñßãñáììá) êáé óôéò
ëÝîåéò (áóáöåßò êáé áêáèüñéóôåò óôï íüçìá, åðéëåãìÝíåò, óõíáéóèçìáôéêÜ öïñôéóìÝ-
íåò, ìå ìåôáöïñéêÞ ÷ñÞóç) ãéá íá áðïäþóåé íïÞìáôá êáé óõíáéóèÞìáôá.
1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé ç ëïãïôå÷íéêÞ äçìïôéêÞ, æùíôáíÞ, óôñùôÞ, ðëïýóéá
2. ¾öïò: Ôï ýøïò åßíáé ãëáöõñü, ëõñéêü.
á. Åéêüíåò: «áåôïöüñïò Üíåìïò ãýìíùóå ôïõò ëüöïõò», «ç ãíþñéìç áíçöïñéÜ ôïõ
ìéêñïý Óåðôåìâñßïõ», «Ýíá êüêêéíï öüñåìá óáí ôï áßìá / âáèßá ìåò óôï ÷ñõóÜ-
297
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 298
öé ôïõ êáëáêáéñéïý», «êáôåâáßíïíôáò ðñïò ôïõò ãõáëïýò ôïõò êüëðïõò ìå ôá âü-

ôóáëá», «Þ ãéá íá ðáò êáâÜëá óôï ìáßóôñï», «ÓôõëùìÝíç óôïõò âñÜ÷ïõò... ìå ôç
÷ôåíéóéÜ ôçò èýåëëáò».
â. Åðßèåôá: óêëçñÞ ñÝìâç, áåôïöüñïò Üíåìïò, ãíþñéìç áíçöïñéÜ, âáèéïýò êõá-
ñþíåò, ãäõôü íåñü, öùôåéíÝò ìÝñåò, ãëýðôçò ðáñÜöïñïò.
ã. Ðáñïìïßùóç: öüñåìá êüêêéíï óáí ôï áßìá.
ä) ÌåôáöïñÝò: ãåýóç ôñéêõìßáò, óêëçñÞ ñÝìâç, ãýìíùóå ôçí åðéèõìßá ôïõò ñéãþ-
íïíôáò ì’ áöñü ôç èýìçóç, íá ÷áßñåóáé ôçí áõãÞ ôùí ðñáãìÜôùí, Ýíá áíèñþðé-
íï áßóèçìá ðïõ ìÜôùíå, ï ÷ñüíïò ãëýðôçò ôùí áíèñþðùí.
ï Þëéïò... èçñßï åëðßäáò, ãéá íá áëëÜîïõíå ñÝìá ôá ðïôÜìéá êáé íá óå ðÜíå ðßóù
óôç ìçôÝñá ôïõò, ãéá íá îáíáöéëÞóåéò Üëëåò êåñáóéÝò Þ ãéá íá ðáò êáâÜëá óôï
ìáÀóôñï, óôõëùìÝíç óôïõò âñÜ÷ïõò, ÷ôåíéóéÜ ôçò èýåëëáò, è’ áðï÷áéñåôÞóåé ôï
áßíéãìÜ óïõ.
1ç: Íá åíôïðßóåôå ôï ôïðßï êáé ôçí åðï÷Þ ôïõ Ýôïõò åðéóçìáßíïíôáò ôéò áíôß-
óôïé÷åò ëÝîåéò Þ åéêüíåò, ðïõ ôá õðïäçëþíïõí.
ÁðÜíôçóç:
Ôï ðïßçìá áíáöÝñåôáé óôçí åðï÷Þ ôïõ êáëïêáéñéïý. ÅíäåéêôéêÝò ïé öñÜóåéò: «óôï
÷ñõóÜöé ôïõ êáëïêáéñéïý», «äåí åßíáé ãéá íá ëïãáñéÜæåé Üëëá êáëïêáßñé».
Ôï ôïðßï åßíáé óáöþò èáëáóóéíü äåí áíáöÝñåôáé óõãêåêñéìÝíá óôï Áéãáßï, áëëÜ
ìðïñïýìå íá ôï óõìðåñÜíïõìå áðü ôç óõ÷íÞ áíáöïñÜ óôç èÜëáóóá, óôéò áíçöïñéÝò
(óô. 7), ôéò öùôåéíÝò çìÝñåò (óô. 13), ôïõò êßôñéíïõò êÜìðïõò (óô. 15), ôïõò ãõáëïýò,
ôïõò êüëðïõò ìå ôá âüôóáëá (óô. 21).
2ç: Ðïéïò åßíáé ï ñüëïò ôùí öñÜóåùí Þ óôß÷ùí ôïõ ðïéÞìáôïò ðïõ åðáíá-
ëáìâÜíïíôáé;
ÁðÜíôçóç:
Ðáñáôçñïýìå üôé óõ÷íÜ ï ðïéçôÞò åðáíáëáìâÜíåé ìåñéêÝò öñÜóåéò êáé óôß÷ïõò, ü-
ðùò: «¸÷åéò ìéá ãåýóç ôñéêõìßáò óôá ÷åßëç», «Ìá ðïý ãýñéæåò;», «ôç óêëçñÞ ñÝìâç ôçò
ðÝôñáò êáé ôçò èÜëáóóáò». Ç åðáíÜëçøç áõôþí ôùí âáóéêþí ìïôßâùí óôï÷åýåé óôç
óõíáéóèçìáôéêÞ öüñôéóç ôïõ ðïéÞìáôïò, óôïí ôïíéóìü ôçò óõíáéóèçìáôéêÞò êáôÜóôá-
óçò ôçò çñùßäáò (ôçò ôáñá÷Þò ôçò êáé ôïõ ðÜèïõò ôçò) êáé óôçí áðüäïóç ôïõ ïíåéñþ-
äïõò ôçò áÝñéíçò ìïñöÞò ôçò.
298
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 299
3ç: Óôï åéóáãùãéêü óçìåßùìá åðéóçìáßíïíôáé ìåñéêÜ âáóéêÜ ÷áñáêôçñéóôé-

êü ôçò ðïéçôéêÞò ãñáöÞò ôïõ Åëýôç. Íá åðéâåâáéþóåôå ìå ðáñáäåßãìáôá
ôá áñéè. 2, 3, 4.
ÁðÜíôçóç:
á. ÅðéóçìÜíèçêå üôé ï ðïéçôÞò áíôëåß ôï õëéêü ôùí ëÝîåùí êáé ôùí åéêüíùí áðü ôç
öýóç. ÐñÜãìáôé, óôï ðïßçìá õðÜñ÷åé ìéá óõíå÷Þò ðåñéãñáöÞ ôïõ èáëáóóéíïý ôïðßïõ
áëëÜ êáé ðïëëÝò ëÝîåéò ðáñìÝíåò áðü ôç èÜëáóóá ë.÷. ãåýóç ôñéêõìßáò, ç ñÝìâç ôçò
ðÝôñáò êáé ôçò èÜëáóóáò, ï áåôïöüñïò Üíåìïò, ôï êïêêéíü÷ñùìá, ôá äõïóìáñßíéá, ïé
êßôñéíïé êÜìðïé, ôï ôñéöýëëé, ôï ÷ñõóÜöé ôïõ êáëïêáéñéïý, ïé êåñáóéÝò ïé âñÜ÷ïé ê.Ü.
â. Ðáñáôßèåíôáé åéêüíåò óõíåéñìéêÜ, üðùò ôïõ åðéâÜëëïõí ç ìíÞìç êáé ôï óõíáß-
óèçìá. Óôï ðïßçìá áëëåðÜëëçëåò åéêüíåò äéáäÝ÷ïíôáé ç ìßá ôçí Üëëç, Ýôóé üðùò ðá-
ñåëáýíïõí óôï ìõáëü ôïõ ðïéçôÞ, ÷ùñßò íá óõíäÝïíôáé ìå ëïãéêÞ óõíÝ÷åéá. ¸ôóé, ôçí
åéêüíá ôçò áíáóôáôùìÝíçò Þñùßäáò áêïëïõèåß åêåßíç ôçò ßäéáò êáé ôùí Üëëùí êïñé-
ôóéþí óôçí åöçâåßá ìåôÜ Ýñ÷åôáé ç åéêüíá ìå ôçí ðáñáßíåóç ãéá áðüëáõóç ôçò æùÞò,
ç åéêüíá ìå ôï ðáé÷íßäé ôùí ÷ñùìÜôùí, ôï êáôÝâáóìá óôïõò ãõáëïýò, ç áðïëéèùìÝíç
óôï âñÜ÷ï ìïñöÞ ôçò Ìáñßíáò.
ã. Ïé ëÝîåéò êáé ïé åéêüíåò ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß åßíáé êÜðùò áóáöåßò óôï íüçìá êáé
óôï ðåñßãñáììÜ ôïõò, êåíôñßæïíôáò ìå áõôü ôïí ôñüðï ðéï ðïëý ôç öáíôáóßá ôïõ áíá-
ãíþóôç. Ç íïçìáôéêÞ áóÜöåéá êáé ç Ýëëåéøç óáöïýò ðåñéãñÜììáôïò åíôïðßæåôáé óôá
åîÞò óçìåßá: «ãåýóç ôñéêõìßáò óôá ÷åßëç», «ãýìíùóå ôçí åðéèõìßá óïõ ùò ôï êüêáëï»,
«ïé êüñåò ôùí ìáôéþí óïõ ðÞñáíå ôç óêõôÜëç ôçò ÷ßìáéñáò», «áíåâáßíïíôáò áíÜëáöñá
ùò ôç äéáýãåéá ôùí âõèþí», «åóý ðéï êïíôÜ ôïõ óößããåéò Ýíáí Ýñùôá», «óôõëùìÝíç
óôïõò êéíäýíïõò ôùí âñÜ÷ùí», «ãäõôü íåñü», «çñùßäá éÜìâïõ», «ï Þëéïò èçñßï åëðß-
äáò».
4ç: Ðþò äéêáéïëïãåßôáé ï ðáñáéíåôéêüò ôüíïò ôçò ðÝìðôçò åíüôçôáò (âë. êáé
åéóáãùãéêü óçìåéþìá).
ÁðÜíôçóç:
Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï ðïéçôÞò õðåíèõìßæåé óôç Ìáñßíá üôé ï ÷ñüíïò ôá öèåßñåé üëá,
üôé ç åöçâéêÞ ôçò áèùüôçôá Ý÷åé ÷áèåß ïñéóôéêÜ êáé áðü êáé óôï åîÞò áñ÷ßæåé ìéá ðå-
ñßïäïò ùñéìüôçôáò, ìå áñêåôÞ ãíþóç êáé ðßêñá. ÌåôÜ ôéò áñ÷éêÝò ðïñáéíÝóåéò ãéá á-
ðüëáõóç ôçò æùÞò, ï äéáöïñåôéêüò åäþ ôüíïò, ï äéäáêôéêüò êáé ðñïåéäïðïéçôéêüò, åñ-
ìçíåýåôáé, áí áðïäïèåß óôï ÷ñüíï ðïõ ðáñÞëèå êáôÜ ôç ñïÞ ôïõ ðïéÞìáôïò· ç óõ-
ãêëïíéóôéêÞ åñùôéêÞ åìðåéñßá óÞìáíå ôï ôÝñìá ãéá ôçí çëéêßá ôçò áìåñéìíçóßáò êáé ôçí
áðáñ÷Þ ìéáò íÝáò åðï÷Þò, áõôÞò ôçò åíçëéêßùóçò.
299
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 300
5ç: Ï ôßôëïò ôïõ ðïéÞìáôïò áíôéóôïé÷åß óôçí åéêüíá ðïõ äßíåé ç ôåëåõôáßá å-
íüôçôá;
ÁðÜíôçóç:
Ï ôßôëïò ôïõ ðïéÞìáôïò áíôëåßôáé áðü ôçí åéêüíá ôçò ôåëåõôáßáò óôñïöÞò, üðïõ ç
ôåëéêÞ ìïñöÞ ôçò Ìáñßíáò Ý÷åé ÷Üóåé ðéá êÜèå óôïé÷åßï áèùüôçôáò êáé åöçâéêÞò äñï-
óéÜò êáé ìÝíåé áðïëéèùìÝíç óôá âñÜ÷éá, óôïé÷åéùìÝíç êáé ôñáãéêÞ üøç, ìåôÜ ôçí å-
ìðåéñßá ðïõ ôç óõãêëüíéóå.
á. Ï Åëýôçò ôéìÞèçêå ìå ôï âñáâåßï Íüìðåë Ëïãïôå÷íßáò ôï 1879.
â. ÁóðÜóôçêå ôï ñåáëéóìü.
ã. ×ñçóéìïðïéåß ðïëý ôéò åéêüíåò êáé ôéò åíôõðùóéáêÝò ëÝîåéò.
ä. Ï ðïéçôÞò öáßíåôáé üôé áðåõèýíåôáé óå êÜðïéï ðñüóùðï.
å. Ôï üíïìá Ìáñßíá óçìáßíåé åêåßíç ðïõ åßíáé
óôåíÜ äåìÝíç ìå ôç èÜëáóóá.

Á Â
1. Ôï ðïßçìá êéíåßôáé óå äýï á. Ý÷åé ðáñáéíåôéêü ÷áñáêôÞñá.
÷ñïíéêÝò âáèìßäåò,
2. Óôçí ôåëåõôáßá åíüôçôá ï ðïéçôÞò â. ôï ðáñüí êáé ôï ðáñåëèüí.
3. Ïé åéêüíåò ôïõ ðïéÞìáôïò ã. åßíáé åëåýèåñç.
4. Ç óôé÷ïõñãßá ôïõ ðïéÞìáôïò ä. Ý÷ïõí óõíáéóèçìáôéêÞ öüñôéóç.
5. Ç ðÝìðôç åíüôçôá å. âñßóêåôáé óôïí ðáñüí êáé
áíáöÝñåôáé óôï ìÝëëïí.

Ìå ôçí åñþôçóç: «Ìá ðïý ãýñéæåò; ï ðïéçôÞò åêöñÜæåé:»
á. ðåñéÝñãåéá.
â. Ýëåã÷ï.
ã. åðßðëçîç.
ä. áãùíßá êáé áíçóõ÷ßá.
300
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 301

Ï óôß÷ïò êáé ôï ìÝôñï ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé:
á. äåêáðåíôáóýëëáâïò êáé éáìâéêü.
â. åëåýèåñïò êáé ðïéêßëï.
ã. ïêôáóýëëáâïò êáé ôñï÷áúêü.
ä. äåêáðåíôáóýëëáâïò êáé ðïéêßëï.
Â.
Á Â
1. «êáôåâáßíïíôáò - áíåâáßíïíôáò» á. áíôßèåóç.
2. «ç êïðÝëá ðïõ ÷áßñåôáé áíÜóêåëá â. ìåôáöïñÜ.
ôçí áõãÞ ôùí ðñáãìÜôùí ã. ðáñïìïßùóç.
3. «÷ñõóÜöé ôïõ êáëïêáéñéïý» ä. ïîýìùñï ó÷Þìá.
4. «óáí ôï áßìá» å. ïðôéêÞ åéêüíá.
5. «äéáýãåéá ôùí âõèþí»
301
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 302
ÔÏ ÁÎÉÏÍ ÅÓÔÉ


Ôï ðïßçìá áíáöÝñåôáé óôéò äýóêïëåò åìðåéñßåò ðïõ Ýæçóå ï åëëçíéêüò ëáüò óôá
ìáýñá ÷ñüíéá ôçò ãåñìáíéêÞò êáôï÷Þò. ÊáôÜ ôï öïâåñü ÷åéìþíá 1941-42 ç ðåßíá èÝ-
ñéæå, ïé êáôáêôçôÝò óêüñðéæáí ðáíôïý ôïí ôñüìï êáé ôï èÜíáôï, åíþ, ôáõôü÷ñïíá, Ý-
ðáéñíáí óôç Ãåñìáíßá ôï ëßãï óéôÜñé ðïõ õðÞñ÷å óôçí ÅëëÜäá. Ó’ áõôÜ ôá ãåãïíüôá,
óôçí ðåßíá êáé óôï èÜíáôï åêåßíùí ôùí ìáñôõñéêþí ÷ñüíùí áíáöÝñåôáé ôï ðáñáêÜôù
áðüóðáóìá.
Ï ðïéçôÞò ãõñíÜ ôá äáêñõóìÝíá ìÜôéá ôïõ êáôÜ ôï ðáñáèýñé. Êïéôþíôáò ôá ÷éïíé-

óìÝíá äÝíôñá ôùí êïéëÜäùí, áðåõèýíåôáé óôïõò óõìðáôñéþôåò ôïõ êáé ôïõò ëÝåé üôé á-
êüìç êáé áõôÜ èá ôá áôéìÜóïõí ïé ðñïóùðéäïöüñïé, áöïý èá ôá ÷ñçóéìïðïéÞóïõí ùò
êñåìÜëåò.
Ãýñù ôïõ êÜèå ß÷íïò æùÞò Ý÷åé ÷áèåß. Ç öùíÞ ôïõ ðïéçôÞ óôéò ðýëåò ôïõ ¢äç ðáßñ-
íåé ôç èëßøç ôùí öïíéÜäùí. Ï èÜíáôïò óêïôåéíéÜæåé ôïí ðõñÞíá ôçò ãçò, åíþ, áêüìç
êáé ç á÷ôßäá ôïõ Þëéïõ, ðïõ óå Üëëåò óõíèÞêåò ÷áñßæåé ôç æùÞ, ôþñá Ý÷åé ãßíåé ï ìßôïò
ðïõ ïäçãåß óôï èÜíáôï.
Ï ðïéçôÞò áðåõèýíåôáé óôéò ðéêñÝò ìáõñïöïñåìÝíåò ãõíáßêåò, íÝåò êáé ìçôÝñåò,
ðïõ êïíôÜ óôç âñýóç äßíáíå íá ðéïõí óô’ áçäüíéá ôùí áããÝëùí. Ôþñá ï ×Üñïò ôïõò
äßíåé ôç öïý÷ôá ôïõ ãåìÜôç, áöïý ìÝóá áðü ôá ðçãÜäéá ôñáâïýí ôïõò áäéêáóêïôùìÝ-
íïõò.
302
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 303
Ç ïñãÞ ãéá ôá âÜóáíá êáé ôçí ðåßíá ôïõ ëáïý åßíáé ôüóï äõíáôÞ, ðïõ îåðåñíÜ á-
êüìç êáé ôç öùôéÜ. Ïé êáôáêôçôÝò öüñôùóáí ôï óôÜñé óå êáìéüíéá êáé ôï ðÞñáí ìá-
êñéÜ. Óôçí Ýñìç êáé Üäåéá ðïëéôåßá, ç ìüíç åëðßäá åßíáé ç Áíôßóôáóç - ôï ÷Ýñé ðïõ ãñÜ-
öåé óôïõò ôïß÷ïõò ØÙÌÉ ÊÉ ÅËÅÕÈÅÑÉÁ.
Ôç íý÷ôá ôá óðßôéá óêïôåéíéÜæïõí, üðùò êáé óôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ. Êáíåßò äåí á-
íôáðïêñßíåôáé óôï êÜëåóìÜ ôïõ. Áðü ôçí Üëëç, ôï ðáñåëèüí äåß÷íåé üôé Ýñ÷ïíôáé äý-
óêïëåò ìÝñåò, ìáýñåò þñåò. Ôá âÜóáíá ôùí áíèñþðùí Ý÷ïõí óêëçñýíåé ôéò êáñäéÝò
ôùí êáôáêôçôþí.
1. óôïí Üëëï áéþíá: óôá óêïôåéíÜ ÷ñüíéá ðïõ èá Ýñèïõí.

2. óôáãüíá ðñÜóéíï áßìá: êáíÝíá ß÷íïò æùÞò.
3. óôéò ðýëåò: åííïåß ôïí ¢äç. Óå ðýëåò ôïõ ¢äç Ý÷ïõí ìåôáôñáðåß ïé ðüëåéò.
4. ï ðõñÞíáò: ôï ðÝíèïò åßíáé ôüóï ìåãÜëá, ðïõ Ý÷åé öôÜóåé ìÝ÷ñé ôïí ðõñÞíá ôçò
ãçò.
5. ìßôïò: íÞìá. Ï ìßôïò ôçò ÁñéÜäíçò, óýìöùíá ìå ôï ìýèï, âïÞèçóå ôï ÈçóÝá íá
âãåé áðü ôï ëáâýñéíèï, óôï öùò êáé óôç æùÞ. Áíôßèåôá, åäþ ï ìßôïò áõôüò ïäç-
ãåß óôï èÜíáôï.
6. äåí áããßæïõí ç öùôéÜ ìå ôï Ü÷ôé: ç áãáíÜêôçóç (ôï Ü÷ôé) åßíáé ðéï äõíáôÞ áðü
ôç öùôéá.
7. ðÝíåôáé: ðåéíÜåé, ëéìïêôïíåß.
Ôï áðüóðáóìá áõôü áðü ôï «¢îéïí Åóôß» áðïôåëåß åéêüíá ôçò êáôï÷éêÞò ÅëëÜäáò.
Ðáíôïý âáóéëåýåé ï èÜíáôïò. Ïé ðñïäüôåò åôïéìÜæïíôáé íá ìåôáôñÝøïõí ôá äÝíôñá óå
áã÷üíåò, âåâçëþíïíôáò áêüìá êáé ôçí ßäéá ôç öýóç. Ó’ áõôü ôï óçìåßï õðÜñ÷åé ç
ðñþôç áíáôñïðÞ ôçò ïìáëÞò êáôÜóôáóçò ôùí ðñáãìÜôùí, ðïõ äåí åßíáé ç ìüíç.
ÆùÞ äåí õðÜñ÷åé ðïõèåíÜ, ïé ðüëåéò Ý÷ïõí ìåôáôñáðåß óå ðýëåò ôïõ ¢äç êáé ï ðõ-
ñÞíáò ôçò ãçò óêïôåéíéÜæåé. Áêüìç êáé ï Þëéïò, ðïõ óå êáíïíéêÝò óõíèÞêåò åßíáé ç
ðçãÞ ôçò æùÞò, ôþñá ìåôáôñÝðåôáé óå ìßôï ôïõ èáíÜôïõ. Åßíáé êé áõôÞ Üëëç ìéá áíá-
ôñïðÞ ôçò ïìáëÞò êáôÜóôáóçò ôùí ðñáãìÜôùí.
Ïé ãõíáßêåò ðñéí áðü ôïí ðüëåìï ÷Üñéæáí ôç æùÞ êáé ôç ÷áñÜ. Ôþñá üìùò ç áíôá-
ìïéâÞ ôïõò åßíáé Üäéêç êáé óêëçñÞ - ìÝóá áðü ôá ðçãÜäéá ôñáâïýí ôá ðôþìáôá ôùí á-
äéêïóêïôùìÝíùí.
303
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 304
Ï ëáüò ðåéíïýóå, üìùò ïé êáôáêôçôÝò ðñï÷ùñïýóáí óå íÝåò ðñÜîåéò óêëçñüôçôáò:

Ýðáéñíáí áêüìç êáé áõôü ôï ëéãïóôü óôÜñé ðïõ õðÞñ÷å, ãéá íá ôï ìåôáöÝñïõí ìáêñéÜ,
óôç Ãåñìáíßá. Ç ìüíç åëðßäá Þôáí ç Áíôßóôáóç. ¼ëåò áõôÝò ïé äïêéìáóßåò äå óôÜèç-
êáí éêáíÝò íá êÜìøïõí ôï öñüíçìá ôïõ åëëçíéêïý ëáïý, ï ïðïßïò óõíÝ÷éóå íá áíôé-
óôÝêåôáé óôïí áðÜíèñùðï êáôáêôçôÞ.
ÓêïôÜäé êáé åñçìéÜ Ý÷ïõí êáëýøåé ôéò ðïëéôåßåò êáé ôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ, ï ïðïßïò
óõìðÜó÷åé ìå ôï ëáü ôïõ. Ç ìïßñá åíüò ðïéçôÞ óõíäÝåôáé óôåíü ìå ôá ðáèÞìáôá ôïõ
ëáïý ôïõ. Ìáýñåò þñåò Ýñ÷ïíôáé êáé ôá âÜóáíá ôùí áíèñþðùí Ý÷ïõí ìéÜíåé ôïõò êá-
ôáêôçôÝò, ïé ïðïßïé åäþ ðáñïõóéÜæïíôáé ôåñáôüìïñöïé.
Ôï óêïôÜäé ôçò åñçìéÜò óêåðÜæåé ïëüêëçñç ôç ãç êáé ìåôáôñÝðåé áêüìç êáé ôéò á-
÷ôßäåò ôïõ Þëéïõ óå ìßôï ôïõ èáíÜôïõ.
Ôï áðüóðáóìá áðïôåëåßôáé áðü ôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá (óôñ. á´): Ïé êáôáäüôåò åôïéìÜæïõí ôéò êñåìÜëåò.
2ç åíüôçôá (óôñ. â´): Óôç ãç äåí õðÜñ÷åé êáíÝíá ß÷íïò æùÞò - ìüíï èÜíáôïò.
3ç åíüôçôá (óôñ, ã´): Ïé ìáõñïöïñåìÝíåò ãõíáßêåò.
4ç åíüôçôá (óôñ. ä´): Ïé êáôáêôçôÝò ðáßñíïõí ôï óôÜñé. Áíôßóôáóç.
5ç åíüôçôá (óôñ. å´): Ìáýñåò þñåò Ýñ÷ïíôáé. ÅñçìéÜ ðáíôïý.
6ç (óôñ. óô´): Óôç ãç äåí õðÜñ÷åé êáíÝíá ß÷íïò æùÞò - ìüíï èÜíáôïò.

1. Ï óôß÷ïò êáé ôï ìÝôñï: êÜèå óôñïöÞ áðïôåëåßôáé áðü ïêôþ óôß÷ïõò. Áðü áõ-
ôïýò, ïé ìïíïß óôß÷ïé åßíáé äùäåêáóýëëáâïé, åíþ ïé æõãïß åðôáóýëëáâïé. Ôï ìÝ-
ôñï ôùí ìïíþí óôß÷ùí åßíáé ôñï÷áúêü åíþ ôùí æõãþí éáìâéêü.
Ðáñáäåßãìáôá: Ìïíüò óôß÷ïò: ÄÜãêù/óá ôç / ìÝñá / / êáé äåí / Ýóôáîå / ïýôå /
(ôïíéóìüò) - õ - õ - õ (áñ. óõëë.) 1 2 3 4 5 6 - õ - õ . - õ 7 8 9 10 11 12
Æõãüò óôß÷ïò: óôáãü/íá ðñÜ/óéíï áß/ìá (ôïíéóìüò) õ - õ - õ - õ (áñ. óõëë.) 1 2 3 4
567
ÌåôÜ ôçí Ýêôç óõëëáâÞ áêïëïõèåß, óå êÜèå óôß÷ï, ôïìÞ, ç ïðïßá åäþ ãßíåôáé áé-
óèçôÞ ìå ôï ñüäáêá, Ýíá åéäéêü óçìÜäé.
304
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 305
2. Åðßäñáóç ôçò åêêëçóéáóôéêÞò ðïßçóçò:

Ç åðßäñáóç ôçò åêêëçóéáóôéêÞò ðïßçóçò åßíáé åäþ éäéáßôåñá áéóèçôÞ. Ôï Üóìá
áõôü Ý÷åé ùò âÜóç ôçò óýíèåóÞò ôïõ ôï åãêþìéï ôùí Ðáèþí ôïõ ×ñéóôïý. Ç ï-
ìïéüôçôá åßíáé ðñïöáíÞò. Áðü ôç ìéá:
Át ãåíåáß ðÜóáé ýìíïí ôi ôáöi óïõ ðñïóöÝñïõóé ×ñéóôÝ ìïõ.
Êé áðü ôçí Üëëç:
Ãýñéóá ôá ìÜôéá äÜêñõá ãéïìÜôá êáôÜ ôï ðáñáèýñé.
3. Åéêüíåò:
á´ óôñ.: á) åéêüíá ôïõ ðïéçôÞ ðïõ ãõñíÜåé ôá ìÜôéá ôïõ ðñïò ôá êáôá÷éïíéóìÝíá äÝ-
íôñá ôùí êïéëÜäùí. â) Åðßóçò, ïé ðñïóùðéäïöüñïé êáôáäüôåò ðïõ åôïéìÜ-
æïõí ôéò èçëéÝò.
â´ óôñ.: á) Ï ðïéçôÞò, ðïõ öùíÜæåé óôéò ðýëåò. â) Ï ðõñÞíáò ôçò ãçò óêïôåéíéÜæåé.
ã´ óôñ.: á) Ïé ãõíáßêåò ðïõ Ýäéíáí íá ðéïýíå óô’ áçäüíéá ôùí áããÝëùí. â) Ïé ãõ-
íáßêåò ðïõ ôñáâïýí áðü ôá ðçãÜäéá ðôþìáôá.
ä´ óôñ.: á) Ôá êáìéüíéá öïñôþíïõí ôï óôÜñé. â) Ôï ÷Ýñé ðïõ ãñÜöåé óôïí ôïß÷ï ØÙ-
ÌÉ ÊÉ ÅËÅÕÈÅÑÉÁ.
å´ óôñ.: Óôçí ðüëç óêïôÜäé.
á) ÄÜãêùóá ôç ìÝñá, â) ï ×Üñïò Ýäùóå ôç öïý÷ôá ôïõ ãåìÜôç, ã) öýóçîå ç íý-
÷ôá, ä) ç ìíÞìç ìå óêïôþíåé.
á) ÄÜãêùóá ôç ìÝñá êáé äåí Ýóôáîå ïýôå óôáãüíá ðñÜóéíï áßìá, â) ðéêñÝò ãõ-
íáßêåò, ã) ôéò êñáõãÝò ôñáâÜôå áäéêïóêïôùìÝíùí, ä) óâÞóáíå ôá óðßôéá, å) åßíáé
áñãÜ óôçí øõ÷Þ ìïõ, óô) ç ìíÞìç ìå óêïôþíåé.
5. Åõöçìéóìüò:
«ïé ÷áñÝò ìéáßíåé». Ìå ôç ëÝîç «÷áñÝò» åííïïýíôáé ôá âÜóáíá ôùí ÅëëÞíùí óôá
÷ñüíéá ôçò êáôï÷Þò.
1ç: Ï Åëýôçò óôï «¢îéïí Åóôß» ìéëÜåé óõ÷íÜ ùò åèíéêüò ðïéçôÞò (Þ ðïéçôÞò
ðñïöÞôçò, üðùò ôïí ÷áñáêôÞñéóáí ðïëëïß). Íá ôåêìçñéþóåôå ôçí ðáñá-
ðÜíù Üðïøç ìå óôß÷ïõò êáé åêöñÜóåéò ôïõ ðïéÞìáôïò.
ÁðÜíôçóç:
ÐñÜãìáôé, ï Åëýôçò ìéëÜåé ùò åèíéêüò ðïéçôÞò Þ ùò ðïéçôÞò ðñïöÞôçò. Áõôü öáß-
305
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 306
íåôáé, êáô’ áñ÷Þí, áðü ôï ßäéï ôï èÝìá ôïõ ðïéÞìáôïò - ï ðüëåìïò êáé ç êáôï÷Þ - ðïõ
áðáó÷üëçóå ïëüêëçñï ôï Ýèíïò, ïëüêëçñï ôï ëáü. Åðßóçò öáßíåôáé ìå åêöñÜóåéò, ü-
ðùò «áäåëöïß ìïõ åßðá», «ðïõ ðÝíåôáé ï ëáüò ìïõ», «áäåëöïß ìïõ, ëÝåé, ìáýñåò þñåò
öôÜíïõí», «ãýñéóá ôá ìÜôéá äÜêñõá ãéïìÜôá êáôÜ ôï ðáñáèýñé», «öþíáîá óôéò ðýëåò».
Ðñïöçôéêü ÷áñáêôÞñá öáíåñþíåé, åðßóçò, ï óïâáñüò ôüíïò ôïõ ðïéÞìáôïò, ï ïðïßïò
èõìßæåé åêêëçóéáóôéêü êåßìåíï.
2ç: Åßíáé ôï ãåíéêüôåñï êëßìá ôçò êáôï÷Þò ðïõ äßíïõí ïé óôñïöÝò 2, 3, 4 êáé
ðþò åêöñÜæåôáé;
ÁðÜíôçóç:
(ÓôñïöÞ 2ç) Ìå ìéá ðñïóùðïðïßçóç, ðïõ åßíáé ôáõôü÷ñïíá êáé ìåôáöïñÜ (äüãêù-
óá ôç ìÝñá... ðñÜóéíï áßìá), ï ðïéçôÞò ðáñïõóéÜæåé ôçí ðëÞñç áðïõóßá ôçò æùÞò. Ïé åé-
êüíåò ðïõ áêïëïõèïýí (Öþíáîá... óêïôåéíéÜæåé) äåß÷íïõí ôçí êõñéáñ÷ßá ôïõ èáíÜôïõ:
ïé ðüëåéò ìïéÜæïõí ìå ðýëåò ôïõ ¢äç êáé ï ðõñÞíáò ôçò ãçò óêïôåéíéÜæåé. Ïé öïíéÜäåò
óêïñðïýí ðáíôïý ôï èÜíáôï. ÔÝëïò, ìéá áíáôñïðÞ óõìðëçñþíåé ôç öñé÷ôÞ åéêüíá: ï Þ-
ëéïò, ç ðçãÞ ôçò æùÞò, Ý÷åé ìåôáôñáðåß óå ìßôï ôïõ èáíÜôïõ!
(ÓôñïöÞ 3ç) Äýï åéêüíåò êõñéáñ÷ïýí óôç óôñïöÞ: Ðñéí ôïí ðüëåìï ïé ãõíáßêåò ÷Ü-
ñéæáí ôç æùÞ êáé ôç ÷áñÜ. Óôçí Êáôï÷Þ ï ×Üñïò, ðñïóùðïðïéçìÝíïò. ôïõò ìïéñÜæåé ôï
èÜíáôï. Ðñéí ôïí ðüëåìï - ôá áçäüíéá ôùí áããÝëùí. Óôçí Êáôï÷Þ ïé êñáõãÝò ôùí áäé-
êïóêïôùìÝíùí. Ïé åéêüíåò, ðïõ åßíáé ôáõôü÷ñïíá ïðôéêÝò êáé ç÷çôéêÝò, âñßóêïíôáé óå
ðëÞñç áíôßèåóç ìåôáîý ôïõò: áðü ôç ìéá ç æùÞ êé áðü ôçí Üëëç ï èÜíáôïò, áðü ôç ìéá ôï
öùò êé áðü ôçí Üëëç ôï óêïôÜäé, áðü ôç ìéá êåëáçäéóìïß êé áðü ôçí Üëëç, êñáõãÝò, áðü
ôç ìéá ÷áñÜ êé áðü ôçí Üëëç ðÝíèïò êáé ìáýñá ñïý÷á.
(ÓôñïöÞ 4ç) Êáé áõôÞ ç óôñïöÞ åßíáé äïìçìÝíç áíôéèåôéêÜ. Êáé åäþ õðÜñ÷ïõí äõï
åéêüíåò. Áðü ôç ìéá ìåñéÜ, âëÝðïõìå ôá êáìéüíéá ôùí êáôáêôçôþí íá ðáßñíïõí ôï ëé-
ãïóôü óôÜñé ðïõ èá ìðïñïýóå íá ôáÀóåé ôïõò ðåéíáóìÝíïõò ¸ëëçíåò. Áðü ôçí Üëëç
üìùò, ç ïñãÞ öïõíôþíåé êáé ç Áíôßóôáóç åêöñÜæåé ôïõò êñõöïýò ðüèïõò ôïõ ëáïý:
ìÝóá óôéò Üäåéåò êé Ýñçìåò ðïëéôåßåò ç ìüíç åëðßäá åßíáé ôï ÷Ýñé ðïõ ãñÜöåé óôïõò ôïß-
÷ïõò ØÙÌÉ ÊÉ ÅËÅÕÈÅÑÉÁ. Ç áíôßèåóç âñßóêåôáé áíÜìåóá óôç óêëçñüôçôá ôùí êá-
ôáêôçôþí, ðïõ êáôáäéêÜæïõí Ýíáí ïëüêëðñï ëáü óôçí ðåßíá, êáé óôç äéÜèåóç ãéá á-
íôßóôáóç. Ç êáôáðßåóç, ôï øÝìá êáé ç áäéêßá äåí ìðïñïýí íá óâÞóïõí áðü ôçí øõ÷Þ
ôïõ áíèñþðïõ ôïí ðüèï ãéá åëåõèåñßá, áîéïðñÝðåéá êáé äéêáéïóýíç. Ôï ìÞíõìá áõôü
åßíáé æùíôáíü êáé óÞìåñá.
306
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 307
á. Ôï ðñáãìáôéêü üíïìá ôïõ ÏäõóóÝá Åëýôç åßíáé ÏäõóóÝáò ÁëåðïõäÝëçò.
â. Ôï ÷ñïíéêü ðëáßóéï ôïõ ðïéÞìáôïò äåí äéåõêñéíßæåôáé.
ã. Ôï ìÝôñï ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé éáìâéêüò äåêáðåíôáóýëëáâïò.
ä. Ïé ðñïóùðéäïöüñïé åßíáé ïé ¸ëëçíåò êáôáäüôåò.
å. Ï Åëýôçò áêïëïõèåß ôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ õðåññåáëéóìïý.

Á Â
1. Ç ôåëåõôáßá óôñïöÞ á. áðü ôçí åêêëçóéáóôéêÞ õìíïëïãßá.
åðáíáëáìâÜíåé ÷ùñßá
2. Ôï èÝìá ôïõ ¢îéïí Åóôß â. óõó÷åôßæåé ôï ðáñåëèüí ìå ôï ðáñüí.
3. Ï ðïéçôÞò åìðíÝåôáé ã. åßíáé åèíéêü.
4. Óôçí ðÝìðôç óôñïöÞ ï ðïéçôÞò ä. óáí åèíéêüò ðïéçôÞò.
5. Óôï ¢îéïí Åóôß ï Åëýôçò ìéëÜåé å. êáôÜ ôï ðñüôõðï ôçò ÐáëáéÜò
ÄéáèÞêçò.

Ç øõ÷éêÞ äéÜèåóç ôïõ ðïéçôÞ åßíáé:
á. óôåíï÷þñéá, áðïãïÞôåõóç.
â. èëßøç, ðüíïò, áãáíÜêôçóç.
ã. áãùíßá êáé öüâïò.
ä. åõ÷áñßóôçóç êáé éêáíïðïßçóç.

Ç åðï÷Þ ðïõ äéáäñáìáôßæïíôáé ôá ãåãïíüôá åßíáé:
á. Üíïéîç. â. êáëïêáßñé.
ã. öèéíüðùñï. ä. ÷åéìþíáò.
307
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 308
Ï ÕÐÍÏÓ ÔÙÍ ÃÅÍÍÁÉÙÍ



Ï «¾ðíïò ôùí Ãåííáßùí» áíÞêåé óôç óõëëïãÞ «¸îé êáé ìßá ôýøåéò ãéá ôïí ïõñá-
íü» ðïõ äçìïóéåýôçêå ôï 1960. ÐåñéÝ÷åé -ìåôáðëáóìÝíåò ðïéçôéêÜ- ôéò ðñïóùðéêÝò å-
ìðåéñßåò ôïõ ðïéçôÞ áðü ôïí ðüëåìï ôïõ 1940, üðïõ õðçñÝôçóå ùò áíèõðïëá÷áãüò,
êáé åðïìÝíùò ïé ðñþôïé óôß÷ïé ðåñéÝ÷ïõí åéêüíåò áõèåêôéêÝò, éäùìÝíåò óôï ìÝôùðï á-
ðü ôïí ßäéï, ãåìÜôåò öñßêç. Ôï ãåíéêü ôïõ íüçìá óôçñßæåôáé óôçí éäÝá -ðñïóöéëÞ óôïí
Åëýôç üôé ïé ãåííáßïé, ïé Þñùåò, äåí ðåèáßíïõí ïýôå ÷Üíïíôáé. ÌÝíïõí áèÜíáôïé ó’ Ý-
íáí êüóìï áéþíéï, êáëýôåñï, üðïõ äåí õðÜñ÷åé öèïñÜ ïýôå êáêßá. Ç áíôßëçøç áõôÞ
ôçò åðéâßùóçò ìåôÜ ôï èÜíáôï åßíáé âÝâáéá êáé ÷ñéóôéáíéêÞ, ôï ðéèáíüôåñï üìùò åßíáé
üôé ôç äáíåßóôçêå áðü ôïí ÊÜëâï, ãéáôß ôïí èáýìáæå éäéáéôÝñùò.
Ç éäÝá áõôÞ ôïí åß÷å åìðíåýóåé ðáëéüôåñá ôï «¢óìá ðñùéêü êáé ÐÝíèéìï ãéá ôï ÷á-
ìÝíï Áíèõðïëï÷áãü ôçò Áëâáíßáò» êáé ôï ðïßçìá áõôü åßíáé ïõóéáóôéêÜ ìéá óõìðý-
êíùóç üóùí åß÷å äéáôõðþóåé ó’ áõôü êáé åðáíÝëáâå ðÜëé óôï «¢îéïí åóôß».
Åíäåéêôéêü ôçò éäÝáò áõôÞò åßíáé üôé óôïí ôßôëï õðÜñ÷åé ç ëÝîç ýðíïò êáé ü÷é èÜíá-
ôïò, ðñïáíáããÝëëïíôáò åî áñ÷Þò ôï ðñïóå÷Ýò îýðíçìá ôùí çñþùí ó’ Ýíáí Üëëï êü-
óìï, êáëýôåñï êáé öùôåéíüôåñï.
Ï ðïéçôÞò, Ý÷ïíôáò ãíùñßóåé ôç äßíç ôïõ ðïëÝìïõ, áíáëïãßæåôáé ôïõò ãåííáßïõò íå-
êñïýò, ðïõ ãåñìÝíïé ìå ôï ðñüóùðï óôç ãç ðÝñáóáí óôï óêïôåéíü ¢äç, üðïõ áêüìç
êáé ç ìéêñÞ áíåìþíç åßíáé éêáíÞ íá íïèåýóåé ôçí áôìüóöáéñá. Åêåß ôïõò Ýñéîå áéþíéá
308
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 309
ç åéäéêÞ ãéá êÜèå Üíèñùðï ÷ñïíéêÞ óôéãìÞ, ç óôéãìÞ ôïõ èáíÜôïõ, åíþ ôçí ßäéá þñá
ôïõò ðÞñå ìå ôá öôåñÜ ôçò ç áèáíáóßá êáé ôïõò ðÞãå óôï äéÜóôçìá, óôï áéþíéï, åêåß
ðïõ ïé íåêñïß Ý÷ïõí áðáëëáãåß áðü êÜèåôé áíèñþðéíï. Ï êüóìïò ôùí ãåííáßùí óôç-
ñßæåôáé óôï ôüóï áßìá ðïõ ÷ýèçêå áðü ðáëéÜ óôïõò áãþíåò êáé óôéò èõóßåò êáé öùôß-
æåôáé ìå Ýíá ëáìðñü Þëéï, ðïõ äéáëýåé ôá óêïôÜäéá ôçò áìáñôßáò êáé ôïõ êáêïý. Ç ðëÜ-
óç ôùí ãåííáßùí åßíáé êáéíïýñãéá, áíáãåííçìÝíç, êáèáñìÝíç áðü äõóÜñåóôá óõíáé-
óèÞìáôá Ýíáò ÷þñïò, üðïõ ç çëéêßá, ï ÷ñüíïò, ïé åðï÷Ýò Ý÷ïõí êáôáëõèåß êáé áíèß-
æåé ç ÷áñÜ êáé ç áãÜðç. Óå áõôüí ôïí áêáôÜëõôï êüóìï âáóßëåýåé ç áèùüôçôá ÷ùñßò
ðåñéïñéóìïýò, Üöèïíç êáé ñÝïõóá. Áðü ôïí êáôáññÜêôç ôçò æùïðïéïý áõôÞò áèùü-
ôçôáò áñêåß ìéá óôáãüíá ÁñåôÞò, ãéá íá êáèáñßóåé ôç óáðßëá ôçò ãçò. Êáé ôåëéêÜ ëÝíå
üôé ç ðÜ÷íç óôéò êïéëÜäåò äåí åßíáé ôßðïôå Üëëï áðü ôç íïóôáëãßá ðïõ áíáäýåôáé áðü
ôïí ýðíï ôùí ãåííáßùí.
1. Ìõñßæïõí áêüìç ëéâáíéÜ: öñÜóç ðïõ ìáò ðáñáðÝìðåé óôï ôñáãïýäé ôïõ Íåêñïý
Áäåëöïý.
2. ÓêïôåéíÜ ÌåãÜëá ÌÝñç: åßíáé ç ðÝñáí ôïõ ôÜöïõ æùÞ, ç Üãíùóôç êáé (óêïôåéíÞ)
ãéá ôïõò æùíôáíïýò ðåñéï÷Þ. ÁíÝêáèåí ï èÜíáôïò Ý÷åé óõíäåèåß ìå ôï óêïôÜäé
êáé ôá ó÷åôéêÜ ðáñáäåßãìáôá åßíáé Üöèïíá. ¸ôóé ï ðïéçôÞò áíôß íá áíáöÝñåé
ôïí ¢äç ìéëÜ ãéá ôç ìåôÜóôáóÞ ôïõò ó’ áõôÞ ôçí ðåñéï÷Þ.
3. ÁóÜëåõôï: ôï ãåãïíüò ôïõ èáíÜôïõ áðïäßäåôáé ìå áõôÞ ôç ëÝîç, ãéáôß áíôßèåôá ìå
ôç æùÞ ç íÝêñùóç ùò åêäÞëùóç êáé äéÜñêåéá Ý÷åé ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ áðáñáóÜ-
ëåõôïõ êáé áìåôÜêëçôïõ.
4. Ìðñïýìõôá: ñåáëéóôéêÞ ðáñïõóßáóç ôçò åéêüíáò ôùí óêïôùìÝíùí ãåííáßùí, ðïõ
óùñéÜóôçêáí ÷ôõðçìÝíïé èáíÜóéìá óå óôÜóåéò áöýóéêåò ðÜíù óôç ãç.
5. ç ðéï ìéêñÞ áíåìþíá ôïõ èÜ ’öôáíå íá ðéêñÜíåé ôïí áÝñá ôïõ ¢äç: ï óôß-
÷ïò åðéäÝ÷åôáé äýï åñìçíåßåò: á) ç áíÜìíçóç êáé ôçò ìéêñÞò áíåìþíçò êÜíåé
ðéêñüôåñï ôïí áÝñá ôïõ ¢äç ãéá üóïõò öéëïîåíïýíôáé åêåß â) ï áÝñáò ôïõ ¢äç
ðéêñáßíåôáé áðü æÞëåéá âëÝðïíôáò üôé êáé ç ðéï ìéêñÞ áíåìþíç óôïëßæåé ôç ãç êé
ü÷é åêåßíïí.
6. Ôï íá ÷Ýñé... êáðíßæïíôáò: ùìÞ ðåñéãñáöÞ ôùí íåêñþí ôçò ìÜ÷çò, ðïõ öÝñíåé
óôç ìíÞìç ôï ãíùóôü áíôéðïëåìéêü ðßíáêá ôïõ ÐéêÜóóï, ôçí ÃêïõÝñíéêá.
7. í’ áñðá÷ôåß áð’ ôï ìÝëëïí: áðëùìÝíï ôï ÷Ýñé äåí êåßôåôáé Üôïíï óôï ÷þìá, áë-
ëÜ ìïéÜæåé íá ðñïóðáèåß í’ áñðá÷ôåß áðü ôï ìÝëëïí, ãéáôß ôüóï ôï ëá÷ôáñïýóå
êáé ôþñá ôï ÷Üíåé.
309
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 310
8. Êáéñüò: ç êñßóéìç þñá ôïõ èáíÜôïõ. Ôï ñÞìá «áðÜëëáîå» Ý÷åé ôçí Ýííïéá üôé ï
èÜíáôïò óôÝñçóå ôïõò ãåííáßïõò áðü ôéò ÷áñÝò ôçò æùÞò, ôáõôü÷ñïíá üìùò
ôïõò áðÜëëáîå áðü ôá âÜñç, ôéò öñïíôßäåò, ôéò åõèýíåò, ôéò ðéêñßåò êáé ôéò áðï-
ãïçôåýóåéò, ðïõ áíáðüöåõêôá óõíõðÜñ÷ïõí ìå ôç æùÞ.
9. áâñÞ: áðáëÞ
10. Ç öôåñïýãá ç ìéá... óôï äéÜóôçìá: Ýîï÷ç åéêüíá ôïõ äõáäéóìïý ôïõ áíèñþ-
ðïõ. Ï Üíèñùðïò, Üèñïéóìá óþìáôïò êáé ðíåýìáôïò, Ý÷åé äýï öôåñïýãåò. Ç
ìßá ç õëéêÞ, åßíáé êüêêéíç, óôï ÷ñþìá ôïõ áßìáôïò, óôïé÷åßïõ ðñùôáñ÷éêïý ôçò
åðßãåéáò óùìáôéêÞò æùÞò ìå ôá èÜíáôï ôçò ýëçò ç öôåñïýãá áõôÞ ãÝñíåé êáé
óêåðÜæåé üëï ôï ãÞéíï öèáñôü óþìá. Ç Üëëç, ðïõ áíôéóôïé÷åß óôçí ðíåõìáôéêÞ
êáé øõ÷éêÞ æùÞ, áñ÷ßæåé êéüëáò ôçí áíýøùóÞ ôçò óå áíþôåñåò óöáßñåò.
11. ìåëáíÜäá: ìáõñßëá.
12. Êáé êáìéÜ ñõôßäá... ô’ ïõñáíïý: óôï ìåãÜëï âÜèïò ôïõ äéáóôÞìáôïò äåí õ-
ðÜñ÷ïõí ôýøåéò êé ïýôå ñõôßäåò øõ÷éêÝò. Ìüíï ìéá áéìÜôéíç ãñáììÞ êáìùìÝíç
áðü ôï áßìá, ðïõ áðü êáôáâïëÞò Ý÷åé ÷õèåß ãéá Ýíáí êáëýôåñï êüóìï.
13. ôß Þëéïò íÝïò, áãßíùôïò áêüìç»: ôïí êüóìï ôùí íåêñþí ôïí öùôßæåé Ýíá íÝï
öùò, áðïôÝëåóìá ôùí áãþíùí êáé ôùí èõóéþí, áäýíáìï áêüìç.
14. ðïõ äåí Ýóùíå... ôï Ýñåâïò: ï Þëéïò áõôü äåí Ý÷åé ôç äýíáìç ãéá íá äéáëýóåé
ôçí ðÜ÷íç. ÁëëÜ êáé ÷ùñßò íá åîáðïóôÝëëåé ôéò áêôßíåò ôïõ, ðïõ åäþ ï ðïéçôÞò
ïíïìÜæåé áãêÜèé, Ý÷åé ôçí éêáíüôçôá íá äéáëýóåé ôï âáèý óêïôÜäé ìáæß ìå üóá
ìõóôÞñéá ãåííÜ.
15. áðï÷ñåéóìïäïôþ: îåêáèáñßæù, äéáëýù.
16. Êé áðáñ÷Þò ÊáëÜäåò,¼ñç, ÄÝíôñá, Ðïôáìïß: ìéá íÝá êïóìïãïíßá.
17. ÐëÜóç áðü ãäéêéùìÝíá áéóèÞìáôá... ãáëÜæéïõ: ï êáéíïýñãéïò êüóìïò ôùí
çñþùí, åíþ åßíáé üìïéïò óôçí åìöÜíéóç ìå ôï ãÞéíï ðïõ Üöçóáí, äéÝðåôáé á-
ðü áéóèÞìáôá ïëüôåëá áíôßèåôá: üóïé ôïí êáôïéêïýí äåí Ý÷ïõí ìÝóá ôïõò ôï ìß-
óïò, ôç äéÜèåóç ôéìùñßáò. Êáíåßò äåí åßíáé ôéìùñüò ôïõ Üëëïõ. ¼óïé æçôïýóáí
ìå ôá üðëá ôïõò ôï äßêáéï, äéêáéùìÝíïé ôþñá ðéá, Ý÷ïõí ãßíåé êáëëéåñãçôÝò ôïõ
ïõñáíïý, åôïéìÜæïíôáò ìéá íÝá óõãêïìéäÞ êáëïóýíçò êáé áãÜðçò.
18. Äß÷ùò ìÞíåò êáé ÷ñüíïé... áëçèéíü ôïõò üíïìá: ïé ãåííáßïé ðåñéðëáíéïýíôáé
óôïí ïõñáíü áõôü ÷þñï, üðïõ ï ÷ñüíïò êáé ç çëéêßá åßíáé Üãíùóôá. Óôçí áéù-
íéüôçôá äåí õðÜñ÷ïõí ìÞíåò êáé Ýôç. Ïé åðï÷Ýò åßíáé üëåò ãáëÞíéåò êáé üìïñ-
öåò.
19. Êáé óôï êÜèå âñÝöïò... êáôáññÜ÷ôåò: óôïí êüóìï ôùí ãåííáßùí âáóéëåýåé ç
áèùüôçôá ÷ùñßò ðåñéïñéóìïýò, Üöèïíç óáí íåñü êáôáññÜêôç.
310
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 311
20. ìÝíïò: ïñìçôéêüôçôá.

21. óÞðïíôïí: óÜðéæå.
22. ìåëáíïõñãþ: êÜíù êÜôé êáêü, áðáßóéï.
23. Ìéá óôáãüíá... ìåëáíïõñãÞóåé: ìéá êáé ìüíç óôáãüíá áñêåß íá êõëÞóåé áðü
ôá âÜñáèñá ôïõ äéáóôÞìáôïò êáé íá êáôÝâåé óôç ãç, êáèïñßæïíôáò üëç ôç óáðß-
ëá ôçò åêåß ïé Üíèñùðïé Ý÷ïõí äéáðñÜîåé óêïôåéíÜ ìáýñá Ýñãá, äåí ôï Ýêáíáí
üìùò åõóõíåßäçôá áëëÜ áðü Üãíïéá. Ôï üíïìá áõôÞò ôçò êáèáñôÞñéáò êáé ðï-
íôïäýíáìçò íåñïóôáãüíáò åßíáé ÁñåôÞ. ×ùñßò öýëá êáé çëéêßá åßíáé éêáíÞ íá
åîáãíßóåé üëá ôá áíèñþðéíá ëÜèç.
Ôï ðïßçìá åßíáé õðåññåáëéóôéêü. Ïé áëëçãïñéêïß ôïõ óôß÷ïé ìåôáöÝñïõí ìåôáóôïé-

÷éùìÝíåò ðïéçôéêÜ ôéò åìðåéñßåò ôïõ Ïä. Åëýôç áðü ôïí ðüëåìï ôïõ 40. Ôç èõóßá ôùí
çñþùí äå ôç èåùñåß ùò ôÝëïò, ùò èÜíáôï, áëëÜ ùò áñ÷Þ ìéáò êáéíïýñãéáò æùÞò óå Ý-
íáí êüóìï áêôéíïâüëï. Óôïí êüóìï áõôü êõñéáñ÷åß ôï äßêáéï êáé ç êáëïóýíç êáé Ý÷åé
êáôáëõèåß êÜèå êáêü.

Äéáêñßíïõìå ôñåéò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá: (óô. 1-7): Óå ãÞéíï åðßðåäï ç èõóßá ôùí ãåííáßùí ìå åéêüíåò öñßêçò êáé
êáôáóôñïöÞò.
2ç åíüôçôá: (óô. 8-15): Ç êáéíïýñéá áêôéíïâüëá ðëÜóç ôïõ êüóìïõ ôùí ãåííáßùí.
3ç åíüôçôá: (óô. 16-19): Ç ÁñåôÞ ðñïåñ÷üìåíç áðü ôïí êüóìï ôùí ãåííáßùí ðïõ
êáôåâáßíåé óôç ãç, ðáó÷ßæïíôáò íá öÝñåé ôçí êÜèáñóç.

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá ôïõ åßíáé ç äçìïôéêÞ, ðëïýóéá, æùíôáíÞ, ãåìÜôç öùò êáé Þ-
÷ï. Ï óõìâïëéóìüò ôùí ëÝîåùí êáé ôùí öñÜóåùí åßíáé Ýíôïíïò.
2. ¾öïò: Ôï ýöïò õøçëü, ëõñéêü, ãëáöõñü.
á. ÌåôáöïñÝò: üëåò ó÷åäüí ïé ëÝîåéò êáé ïé öñÜóåéò åßíáé ìåôáöïñéêÝò êáé óõì-
âïëéêÝò.
311
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 312
â. Ðñïóùðïðïßçóç: «... ç ÁñåôÞ êáôåâáßíåé êáé åñãÜæåôáé óêëçñÜ...».

ã. Åéêüíåò: «Ìðñïýìõôá... êáðíßæïíôáò», «Ôï ðáëéü... ôïõ ïõñáíïý».
ä. Åðßèåôá: «óêïôåéíÜ ìåãÜëá ìÝñç, Ýñìç êåöáëÞ, áìíçìíüíåõôï áßìá, ãêéêéùìÝíá áé-
óèÞìáôá, ðëÜóç áðáñÜëëáêôç, áðÝñáíôï ãáëÜæéï, ëéãíü áãïñßóôéêï óþìá».
1ç: Ç áöåôçñßá ôçò Ýìðíåõóçò åßíáé ïé åìðåéñßåò ôïõ ðïéçôÞ áðü ôïí ðüëåìï
ôïõ '40. Íá ðáñáêïëïõèÞóåôå ôéò åéêüíåò êáé íá åðéóçìÜíåôå: á) Ðïéåò
áðïäßäïõí åíôïíüôåñá ôç öñßêç ôïõ ðïëÝìïõ. â) Ðþò âëÝðåé êáé ðþò ìå-
ôáìïñöþíåé ï ðïéçôÞò ôïõò íåêñïýò. ã) Ðþò ìÝóá áðü ôç öñßêç ôïõ
ðñáãìáôéêïý äçìéïõñãåß ï ðïéçôÞò Ýíáí Üëëï êüóìï. ä) Ðïéá åßíáé ôá ÷á-
ñáêôçñéóôéêÜ áõôïý ôïõ Üëëïõ êüóìïõ.
ÁðÜíôçóç:
á. Ôç öñßêç ôïõ ðïëÝìïõ áðïäßäïõí åíôïíüôåñá ïé åéêüíåò ôùí çñþôùí óôß÷ùí:
«Ìõñßæïõí áêüìç ëéâáíéÜ... äéÜóôçìá».
â. Ôïõò âëÝðåé óôçí ÜõëÞ ôïõò õðüóôáóç, íá êáôïéêïýí óôçí áéùíéüôçôá, êáëëéåñ-
ãçôÝò ôïõ áðÝñáíôïõ ãáëÜæéïõ.
ã + ä. Ï ðïéçôÞò ìå ôï ìåôáöïñéêü êáé óõìâïëéêü ôïõ óôß÷ï ðëÜèåé Ýíáí Üëëï êü-
óìï, Üûëï, äßêáéï êáé áèþï, óôïí ïðïßï êáôïéêïýí ïé ãåííáßïé áöÞíïíôáò ôçí õëéêÞ
ôïõò õðüóôáóç.
2ç: Ðþò åéêïíßæåé ï ðïéçôÞò ôçí ÁñåôÞ êáé ðïéï ñüëï ôçò áíáèÝôåé;
ÁðÜíôçóç:
Ôçí ÁñåôÞ ôçí ðáñïõóéÜæåé ìå êïñéôóßóôéêç ìïñöÞ, ìå ëéãíü êáé áãïñßóôéêï óþìá,
ðïõ áãùíßæåôáé íá öÝñåé óôç ãç ôçí êÜèáñóç áðü ôéò áìáñôßåò ôùí áíèñþðùí áìáñ-
ôßåò ðïõ ïöåßëïíôáé óôçí Üãíïéá êáé óôá ðÜèç.
åò ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò).
á. Ï Åëýôçò ìå ôï «¢îéïí Åóôß» ðÞñå
ôï 1951 ôï Á’ Êñáôéêü âñáâåßï ðïßçóçò.
â. Ôï 1969 ôïõ áðïíåìÞèçêå ôï âñáâåßï Íüìðåë Ëïãïôå÷íßáò.
312
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 313
ã. ÅðçñåÜóôçêå áðü ôïí ÁíäñÝá ÊÜëâï, ôïí ïðïßï êáé èáýìáæå.

ä. Ôï ðïßçìá åßíáé íáôïõñáëéóôéêü.
å. Ç ãëþóóá ôïõ Åëýôç åßíáé ëüãéá.

Á Â
1. Ï «¾ðíïò ôùí Ãåííáßùí» ðåñéÝ÷åé á. ôéò åìðåéñßåò ôïõ ðïéçôÞ áðü ôïí
ðüëåìï ôïõ ‘40.
2. Ôï ãåíéêü ôïõ íüçìá óôçñßæåôáé â. åííïåßôáé ç êñßóéìç
óôçí éäÝá þñá ôïõ èáíÜôïõ.
3. Ìå ôç ëÝîç «áóÜëåõôï» ã. üôé ïé Þñùåò äåí ðåèáßíïõí, ïý-
ôå ÷Üíïíôáé.
4. Ï èÜíáôïò Ý÷åé óõíäåèåß ä. åííïåß ôï èÜíáôï.
5. Ìå ôç ëÝîç «ï Êáéñüò» å. ìå ôï óêïôÜäé.

Ç êáôáãùãÞ Þôáí áðü:
á. ôç ×ßï. â. ôçí ÊñÞôç.
ã. ôç ÌõôéëÞíç. ä. ôçí ÁèÞíá.

Ôï ýöïò åßíáé:
á. ëõñéêü â. åðéêü.
ã. ôñáãéêü. ä. êùìéêü.
ëçò Â.
Á Â
1. «ïýôå ìéá ç÷þ .... êáôáññÜêôåò» (óôñ. 15) á. ìåôáöïñÜ
2. «Ç öôåñïýãá ç ìßá ...... óÜëåõå êéüëáò â. ðñïóùðïðïßçóç
ìåò, óôï äéÜóôçìá»
3. «.... ç ÁñåôÞ êáôåâáßíåé êáé åñãÜæåôáé óêëçñÜ» ã. ïðôéêÞ åéêüíá
4. «óêïôåéíÜ, ìåãÜëá ìÝñç» ä. åðßèåôï
5. «ç íïóôáëãßá ðïõ îåèõìáßíåé» å. êáõóôéêÞ åéêüíá
313
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 314
ÔÇÓ ÓÐÁÑÔÇÓ ÏÉ ÐÏÑÔÏÊÁËÉÅÓ

Íéêçöüñïò ÂñåôôÜêïò
Ç æùÞ ôïõ
Ï Íéêçöüñïò ÂñåôôÜêïò ãåííÞèçêå ôï 1912 óôéò ÊñïêåÝò ôçò ÓðÜñôçò. Ôï 1929 Þñ-
èå óôçí ÁèÞíá ìå óêïðü íá óðïõäÜóåé, üìùò ôåëéêÜ äåí ðñáãìáôïðïßçóå áõôÞ ôçí å-
ðéèõìßá. Áéôßá Þôáí óé äõóêïëßåò êáé ïé áíÜãêåò ôçò æùÞò. ÅñãÜóôçêå óáí åñãÜôçò, é-
äéùôéêüò õðÜëëçëïò, äçìüóéïò õðÜëëçëïò êáé óõíôÜêôçò óå ðåñéïäéêÜ êáé åöçìåñßäåò.
¸ëáâå ìÝñïò óôïí ðüëåìï ôïõ 40 êáé óôçí ÅèíéêÞ Áíôßóôáóç.
Ç ðïßçóç óôÜèçêå ãéá ôï ÂñåôôÜêï ç êýñéá áó÷ïëßá, ó’ áõôÞí «Ýäùóå ôçí øõ÷Þ ôïõ»,
üðùò ãñÜöåé ï ßäéïò. Ôá âáóéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò ðïßçóÞò ôïõ åßíáé ç áéáéïäïîßá, ç
áãÜðç ãéá ôç öýóç êáé ôïí Üíèñùðï, ãåíéêÜ, ç áãÜðç êáé ï óåâáóìüò ãéá ôï öáéíüìå-
íï ôçò æùÞò. Ï ÂñåôôÜêïò, óáí ðïéçôÞò, Þôáí Ýíáò áíèñùðéóôÞò.
Ôï Ýñãï ôïõ óõãêåíôñþíåôáé óå ôñåéò ôüìïõò ìå ôïí ôßôëï «Ïäïéðïñßá». Äßêáéá ï
ÂñåôôÜêïò èåùñåßôáé ùò Ýíáò áðü ôïõò êáëýôåñïõò íåïÝëëçíåò ðïéçôÝò.

Ôï ðïßçìá âñßóêåôáé óôç óõëëïãÞ «Ï ÷ñüíïò êáé ôï ðïôÜìé», ç ïðïßá åêäüèçêå ôï
1956. Ïé åéêüíåò áðü ôç öýóç, ôéò ïðïßåò ðáñáôçñïýìå óå áõôü, åßíáé ãåìÜôåò ôñõöå-
ñüôçôá. Åßíáé ðáñìÝíåò áðü ôçí éäéáßôåñç ðáôñßäá ôïõ ðïéçôÞ, ôç Ëáêùíßá, üðïõ õ-
ðÜñ÷ïõí ðïëëïß ðïñôïêáëåþíåò.
Ïé ðïñôïêáëéÝò ôçò ÓðÜñôçò ôçí ¢íïéîç, üôáí åßíáé áíèéóìÝíåò, ìïéÜæïõí ìå ÷éü-
íé, ÷áñáêôçñßæïíôáé «ëïõëïýäéá ôïõ Ýñùôá». Åßíáé ï Ýñùôáò ðïõ ôéò Ýêáíå í’ áíèßóïõí,
314
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 315
ôá ëüãéá ôçò áãáðçìÝíçò. Áðü ôá ëüãéá êáé ôá Üíèç, ôá êëáäéÜ ôïõò ãåßñáíå êáé ãÝìé-
óáí ôïí êüñöï ôïõ íÝïõ. ¾óôåñá áõôüò ðÞãå óôç ìÜíá ôïõ.
Åêåßíç êáèüôáí êÜôù áð’ ôï öåããÜñé êáé íïéáæüôáí ãéá ôï ãéï ôçò, áíçóõ÷ïýóå.
Ìüëéò ôïí åßäå ôïí ìÜëùóå. Ôïõ åßðå: «÷ôåò ó’ Ýëïõóá, ÷ôåò ó’ Üëëáîá, ðïõ ãýñéæåò;».
Ôïí ñþôçóå ðïéïò ãÝìéóå ôá ñïý÷á ôïõ äÜêñõá êáé íåñáíôæÜíèéá.
1. «ÊÜèïíôáí êÜôù áð’ ôï öåããÜñé êáé ìå íïéÜæïíôáí, êÜèïíôáí êÜôù áð’ ôï öåããÜñé
êáé ìå ìÜëùíå».
Ïé óôß÷ïé áõôïß èõìßæïõí äçìïôéêü ôñáãïýäé.
Óôï ðïßçìá áõôü êõñéáñ÷åß ç áãÜðç ãéá ôç öýóç. ÁõôÞ öáßíåôáé óå ïëüêëçñï ôï
ðïßçìá, óôçí åéêüíá ôïõ ðïñôïêáëåþíá, üôáí åêåß âñßóêïíôáí ïé äõï åñùôåõìÝíïé íÝ-
ïé, áëëÜ êáé óôï õðüëïéðï ðïßçìá, óôçí åéêüíá ôçò ìÜíáò êÜôù áðü ôï öåããÜñé êáé
óôá ëüãéá ôçò. Ç öýóç åßíáé ðáñïýóá, üìïñöç êáé ïéêåßá.
Ôï ðïßçìá åßíáé ÷ùñéóìÝíï óå äýï óôñïöÝò, ðïõ áðïôåëïýí äõï åíüôçôåò ìå äéï -
öïñåôéêü èÝìá êáé äéáöïñåôéêü óêçíéêü.
1ç åíüôçôá á´óôñïöÞ: Ïé åñùôåõìÝíïé íÝïé êáé ïé ðïñôïêáëéÝò ôçí ¢íïéîç.
2ç åíüôçôá â´óôñïöÞ: Ôï ìÜëùìá ôçò ìÜíáò.

1. Åéêüíåò:
á) «Ôçò ÓðÜñôçò... êüñöá»: ïé äõï åñùôåõìÝíïé íÝïé ìÝóá óôïí áíèéóìÝíï ðïñôï-
êáëåþíá.
â) «ÐÞãá óôç ìÜíá ìïõ... ìÜëùíå»: ç ìçôÝñá êÜôù áðü ôï öåããÜñé ðåñéìÝíåé ôï ãéï
ôçò. ¼ôáí Ýñ÷åôáé ôïí ìáëþíåé.
ã) «Ðïéïò ãéüìéóå... íåñáíôæÜíèéá»: ï ãéïò ìå ôá ñïý÷á ôïõ ãåìÜôá äÜêñõá êáé íå-
ñáíôæÜíèéá.
315
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 316
Ïé ðïñôïêáëéÝò ôçò ÓðÜñôçò ÷áñáêôçñßæïíôáé: á) «×éüíé», â) «ëïõëïýäéá ôïõ Ýñùôá».
1ç: Óôï ðïßçìá ðëÝêïíôáé óå Ýíá ëõñéêü óýíïëï ôï öõóéêü ôïðßï, ç åñùôéêÞ
ó÷Ýóç, ç áãÜðç ôïõ ãéïõ ãéá ôç ìÜíá êáé ôçò ìÜíáò ãéá ôï ãéï. Íá âñåß-
ôå: á) Ðïéåò ëÝîåéò Þ öñÜóåéò áíáöÝñïíôáé óôï êáèÝíá áðü ôá ðáñáðÜ-
íù óôïé÷åßá; â) Ìå ðïéï ôñüðï óõíäÝåé áõôÜ ôá óôïé÷åßá ï ðïéçôÞò þóôå
íá óõíèÝóåé ôï ëõñéêü óýíïëï;
ÁðÜíôçóç:
á) Ôï öõóéêü ôïðßï, ç åñùôéêÞ ó÷Ýóç êáé ç ó÷Ýóç ìÜíáò êáé ãéïõ óõíäÝïíôáé óå Ý-
íá ëõñéêü óýíïëï. Áí ðñïóðáèÞóïìå íá îå÷ùñßóïìå ôá óôïé÷åßá áõôÜ ðáñáôçñïýìå
üôé:
1. Ôï öõóéêü ôïðßï áðïäßäåôáé ìå ôéò åîÞò öñÜóåéò: «Ôçò ÓðÜñôçò ïé ðïñôïêáëéÝò,
÷éüíé, ëïõëïýäéá ôïõ Ýñùôá... Üóðñéóáí... ãåßñáíå ôá êëáäéÜ ôïõò... ãéüìéóá ôï
ìéêñü ìïõ êüñöï... êÜôù áð’ ôï öåããÜñé... íåñáíôæÜíèéá».
2. Ç åñùôéêÞ ó÷Ýóç ôùí äýï íÝùí: «ëïõëïýäéá ôïõ Ýñùôá, Üóðñéóáí áð’ ôá ëüãéá
óï,.. ðïéïò ãéüìéóå ôá ñïý÷á óïõ äÜêñõá».
3. Ç áãÜðç ôïõ ãéïõ ãéá ôç ìüíá: «ðÞãá êáé óôç ìÜíá ìïõ... êÜèïíôáí êÜôù áð’ ôï
öåããÜñé».
4. Ç áãÜðç ôçò ìÜíáò ãéá ôï ãéï: «ÊÜèïíôáí êÜôù áð’ ôï öåããÜñé êáé ìå íïéÜæï-
íôáí, êÜèïíôáí êÜôù áð’ ôï öåããÜñé êáé ìå ìÜëùíå: ×ôåò ó’ Ýëïõæá, ÷ôåò ó’ Üë-
ëáîá, ðïý ãýñéæåò».
Ôï «ìÜëùìá» ôçò ìÜíáò ðñïò ôï ãéï äåß÷íåé ôç óôïñãÞ êáé ôç öñïíôßäá ôçò, åßíáé
Ýíá ìÜëùìá ãåìÜôï áãÜðç.
â) Ç óýíäåóç üëùí ôùí ðáñáðÜíù óôïé÷åßùí ãßíåôáé ìå ôïí åîÞò ôñüðï:
- Ôï ðïßçìá áñ÷ßæåé ìå ôçí ðåñéãñáöÞ åíüò áíèéóìÝíïõ ðïñôïêáëåþíá óôçí ÓðÜñ-
ôç. Ôá äÝíôñá ÷áñáêôçñßæïíôáé «ëïõëïýäéá ôïõ Ýñùôá» ôá ïðïßá «Üóðñéóáí áðü ôá ëü-
ãéá» ôïõ åñùôéêïý óõíôñüöïõ. Ï Ýñùôáò ðáñïõóéÜæåôáé ùò ç áéôßá ðïõ êÜíåé ôç öýóç
íá áíèßóåé!
- Ìå ôéò äõï áõôÝò öñÜóåéò ðåñíÜìå áðü ôï öõóéêü ôïðßï óôïõò åñùôåõìÝíïõò íÝ-
ïõò, áðü ôï èÝìá ôçò öýóçò óôï èÝìá ôïõ Ýñùôá.
- Ëßãï ìåôÜ ï íÝïò áíáöÝñåé «ðÞãá êáé óôç ìÜíá ìïõ». ¸ôóé ðåñíÜìå óôï ôñßôï èÝ-
316
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 317
ìá, ôçí áãÜðç ôïõ íÝïõ ãéá ôç ìÜíá ôïõ. Ìéá íåÜ ìåôÜâáóç óõíôåëåßôáé ì’ áõôüí ôïí
ôñüðï, áðü ôïí Ýñùôá óôçí áãÜðç ãéá ôç ìÜíá.
- Óôç äåýôåñç óôñïöÞ ï íÝïò ëÝåé ãéá ôç ìÜíá ôïõ üôé ôïí «íïéÜæïíôáí», ôïí «ìÜ-
ëùíå». Ì’ áõôÜ ôá ëüãéá ðåñíÜìå óôï ôåëåõôáßï èÝìá ôïõ ðïéÞìáôïò, ôçí áãÜðç ôçò
ìÜíáò ãéá ôï ãéï.
Ç öýóç, ï Ýñùôáò, ç áãÜðç ôçò ìÜíáò, ç áãÜðç ôïõ ãéïõ, üëá ôá èÝìáôá ôïõ ðïé-
Þìáôïò ðåñéðëÝêïíôáé êáé óõíõðÜñ÷ïõí. Áêüìá êáé óôçí äåýôåñç óôñïöÞ, åíþ ï ðïé-
çôÞò ìéëÜåé ãéá ôç ìÜíá êáé ôï ìÜëùìá ôïõ ãéïõ, ôáõôü÷ñïíá åßíáé Ýíôïíç ç ðáñïõóßá
ôçò öýóçò -ôï öåããÜñé, ôá íåñáíôæÜíèéá- êáé ôïí Ýñùôá - «ðïéïò ãéüìéóå ôá ñïý÷á óïõ
äÜêñõá».
á. Ïé åéêüíåò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ðáñìÝíåò áðü ôçí éäéáßôåñç ðáôñßäá ôïõ ðïéçôÞ.
â. Äåí õðÜñ÷ïõí ìåôáöïñÝò óôï ðïßçìá.
ã. Ïé óôß÷ïé 4-5 ìïéÜæïõí ìå äçìïôéêü ôñáãïýäé.
ä. Ôï ðïßçìá áíáöÝñåôáé ìüíï óôçí åñùôéêÞ ó÷Ýóç ôùí äýï íÝùí.
å. Ç ðáñïõóßá ôçò öýóçò åßíáé Ýíôïíç.

Á Â
1. Ï óôß÷ïò ôïõ ðïéÞìáôïò á. åßíáé åëåýèåñïò.
2. Ç öýóç åßíáé â. ðáíôïý ðáñïýóá.
3. Ç áãÜðç ôïõ ãéïõ ãéá ôç ìÜíá ã. öáßíåôáé óôï óôß÷ï 3.
4. Ç áãÜðç ôçò ìÜíáò ãéá ôï ãéï ä. óõíõðÜñ÷ïõí áñìïíéêÜ.
5. ¼ëá ôá èÝìáôá ôïõ ðïéÞìáôïò å. öáßíåôáé óôïõò óôß÷ïõò 5-6.

Ï ÂñåôôÜêïò êáôáãüôáí áðü:
á. ôçí Ôñßðïëç â. ôç ÓðÜñôç
ã. ôçí ÊñÞôç ä. ôï ¢ñãïò
317
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 318
ÄÕÏ ÌÇÔÅÑÅÓ ÍÏÌÉÆÏÕÍ ÐÙÓ

ÅÉÍÁÉ ÌÏÍÅÓ ÓÔÏÍ ÊÏÓÌÏ


Ôï ðïßçìá «Äõï ìçôÝñåò íïìßæïõí ðùò åßíáé ìüíåò óôïí êüóìï» âñßóêåôáé óôçí
ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ «Ôï âÜèïò ôïõ êüóìïõ, ç ïðïßá êõêëïöüñçóå ôï 1961.
Ôï êåíôñéêü ðñüóùðï ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ìéá ìÜíá ðïõ ï ãéïò ôçò óêïôþèçêå
ðñéí áðü Ýîé ìÞíåò. Ôþñá, êÜèå ðñùß ðïõ áíïßãåé ôçí ðüñôá ôçò, åßíáé Ýíá ðÝíèïò. ¼-
ôáí ôçí âëÝðåéò, íïìßæåéò ðùò âëÝðåéò ôï ðÝíèïò Ýîù áðü ÷ñüíï êáé ÷þñï.
Ôï âñÜäõ éó÷ýåé ôï ßäéï. Óðñþ÷íåé ôçí ðüñôá óáí íá óùñéÜæåôáé. Ìðáßíåé ôñåêëß-
æïíôáò, áíÜâåé ôï öùò. Ç ìáýñç ôçò ìðüëéá åßíáé ëõìÝíç êáé ïé Üêñåò ôçò êñÝìïíôáé
ùò êÜôïõ óôï ðÜôùìá.
Åêåßíç ôç óôéãìÞ ç åéêüíá óôïí ôïß÷ï ôáñÜæåôáé. Ç Ðáíáãßá âëÝðåé ôç ìÜíá êáé ôüôå
ôá ÷Ýñéá ôçò ôñÝìïõí, íïìßæåéò ðùò èá ôçò ðÝóåé ôï âñÝöïò ôçò. Ôá ÷åßëç ôçò Ðáíáãßáò
óößããïíôáé, ç êüêêéíç ìáíôßëá ôçò ðáßæåé. ÈÝëåé íá âïçèÞóåé ôç ìÜíá, áëëÜ ôï óðßôé åß-
íáé Ýñçìï. Äåí Ý÷åé óå ðïéïí í’ áöÞóåé ó’ áõôüí ôïí êüóìï ãéá ìéá óôéãìÞ ôï ðáéäß ôçò.
1. ìðüëéá: ìáíôßëá.
2. ôñåêëßæïíôáò: ðáñáðáôþíôáò.
318
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 319
Ôï èÝìá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé äéá÷ñïíéêü: ï ðüíïò ôçò ìÜíáò ðïõ ÷Üíåé ôï ðáéäß ôçò
êáé ç áãùíßá ôçò ìÜíáò ãéá ôï ðáéäß ôçò. Ôï êåíôñéêü ðñüóùðï åßíáé ç ìÜíá. Ç ìÜíá
ðïõ, ÷Üíïíôáò ôï ðáéäß ôçò, áéóèÜíåôáé íá Ý÷åé ÷Üóåé êÜèå íüçìá ç æùÞ. Åäþ ðáñïõ-
óéÜæåôáé ùò ìéá æùíôáíÞ åéêüíá ôïõ ðÝíèïõò.
¼ðùò åßðáìå ðñïçãïõìÝíùò, ôï èÝìá áõôü Ý÷åé äéá÷ñïíéêüôçôá êáé ðÜíôá óõãêé-
íïýóå ôïõò ðïéçôÝò êáé áðáó÷ïëïýóå ôçí ôÝ÷íç. Åßíáé ðïëý ãíùóôÞ ç ðåñßðôùóç ôçò
ìÜíáò ôïõ ×ñéóôïý êáé ï ðüíïò ôçò ãéá ôï ÷áìü ôïõ ãéïõ ôçò. Ìéá Üëëç ðåñßðôùóç åß-
íáé ç ìÜíá óôïí ÅðéôÜöéï ôïõ Ñßôóïõ. ÐïëëÜ ðáñáäåßãìáôá ÷áñïêáìÝíùí ìáíÜäùí
ìðïñïýìå íá âñïýìå óôçí ðáãêüóìéá ëïãïôå÷íßá. Ç åéêüíá ôçò ðïíåìÝíçò ìÜíáò åõ-
áéóèçôïðïéåß ôïõò êáëëéôÝ÷íåò.
¼ìùò ï êüóìïò óôïí ïðïßï æïýìå åßíáé óêëçñüò. Ç óêëçñüôçôá êáé ç áðëçóôßá êõ-
ñéáñ÷ïýí óôéò êáñäéÝò ôùí áíèñþðùí. Ï ðüíïò ôïõ óõíáíèñþðïõ äå ìáò óõãêéíåß åý-
êïëá, ôï ðéèáíüôåñï åßíáé íá ìáò áöÞíåé áäéÜöïñïõò. Ç éäÝá áõôÞ ðáñïõóéÜæåôáé ìå ôçí
åéêüíá ôçò Ðáíáãßáò ðïõ «Äåí Ý÷åé óå ðïéïí í’ áöÞóåé ó’ áõôüí / ôïí êüóìï ãéá ìéá óôéã-
ìÞ ôï ðáéäß ôçò». Åßíáé ôüóç ç áðïîÝíùóç, åßíáé ôüóç ç óêëçñüôçôá, ðïõ ç Ðáíáãßá äåí
ìðïñåß íá âñåé Ýíáí Üíèñùðï íá áöÞóåé ãéá ìéá óôéãìÞ ôï ðáéäß ôçò! Ç êáôÜóôáóç óôïí
êüóìï, óôç ãç, ÷áñáêôçñßæåôáé ìå ìéá ëÝîç: «åñçìéÜ».

Ôï ðïßçìá ÷ùñßæåôáé óå äõï åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá åí. (Ï ãéïò ôçò... óôï ðÜôùìá): Ç ÷áñïêáìÝíç ìÜíá. Åäþ èá ìðï-
ñïýóáìå íá ÷ùñßóïìå äõï õðïåíüôçôåò:
á´ (¼ ãéïò ôçò... ôï ðÝíèïò): ç ìÜíá ôï ðñùß. â´ ( Ôï âñÜäõ... ðÜôùìá): ç ìÜíá
ôï âñÜäõ.
2ç åíüôçôá åí. (Óôïí ôïß÷ï... ôï ðáéäß ôçò): ç óõììåôï÷Þ ôçò Ðáíáãßáò.

1. Åéêüíåò:
Ôñåéò åéêüíåò êõñéáñ÷ïýí óôï ðïßçìá, ïé äõï áðü ôéò ïðïßåò áíáöÝñïíôáé óôç ìÜ-
íá: á) Ï ãéïò ôçò... ôï ðÝíèïò: Ç ìÜíá êáèþò áíïßãåé ôçí ðüñôá ôï ðñùß.
319
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 320
â) Ôï âñÜäõ... óôï ðÜôùìá: Ç ìÜíá êáèþò óðñþ÷íåé ôçí ðüñôá ôï âñÜäõ.

ã) Óôïí ôïß÷ï... ôï ðáéäß ôçò: Ç Ðáíáãßá ìå ôï ðáéäß ôçò óôá ÷Ýñéá èÝëåé íá óõìðá-
ñáóôáèåß óôç ìÜíá.
Óôçí ôñßôç åéêüíá ç Ðáíáãßá åìöáíßæåôáé ðñïóùðïðïéçìÝíç. Ôï åéêüíéóìá óôïí
ôïß÷ï áðïêôÜ ðíïÞ êáé æùÞ êáé ðñïóðáèåß, èÝëåé íá óõìðáñáóôáèåß óôç ÷áñïêáìÝíç
ìÜíá.
3. Ï óôß÷ïò:
Ï óôß÷ïò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé åëåýèåñïò.
1ç: Ç ÷áñïêáìÝíç ìÜíá ðáñïõóéÜæåôáé óáí åéêüíá ôïõ ðÝíèïõò. Óå ðïéïõò

óôß÷ïõò ç åéêüíá ãßíåôáé ðåñéóóüôåñï ðáñáóôáôéêÞ;
ÁðÜíôçóç:
Ç åéêüíá ôçò ÷áñïêáìÝíçò ìÜíáò ãßíåôáé éäéáßôåñá ðáñáóôáôéêÞ åêåß ðïõ ðåñéãñÜ-
öåôáé ðþò ìðáßíåé óôï óðßôé ôï âñÜäõ. ÁíáöÝñåôáé üôé «óðñþ÷íåé» ôçí ðüñôá «óá íá
óùñéÜæåôáé», «ìðáßíåé ôñåêëßæïíôáò», ïé Üêñåò ôçò ìáýñçò ôçò ìðüëéáò «êñÝìïíôáé ùò
êÜôïõ óôï ðÜôùìá. Ç åéêüíá áõôÞ áðïðíÝåé áäõíáìßá êáé åãêáôÜëåéøç, ðÝíèïò êáé Ýë-
ëåéøç êïõñÜãéïõ.
2ç: Óôï äåýôåñï ìÝñïò ôïõ ðïéÞìáôïò (áðü ôï óô. 10) ç åéêüíá äéåõñýíåôáé
ìå ôç óõììåôï÷Þ ôçò Ðáíáãßáò. Ôé íüçìá Ý÷åé áõôÞ ç óõììåôï÷Þ;
ÁðÜíôçóç:
Ç óõììåôï÷Þ ôçò Ðáíáãßáò Ý÷åé äéðëü íüçìá. Êáô’ áñ÷Þí, ï ðüíïò ôçò ÷áñïêáìÝ-
íçò ìÜíáò áðïêôÜ åõñýôåñåò äéáóôÜóåéò, áðïêôÜ äéá÷ñïíéêüôçôá. Ç Ðáíáãßá åßíáé ìéá
ìÜíá ðïõ Ý÷áóå ôï ðáéäß ôçò óôï óôáõñü. ¼ ðüíïò ôçò åßíáé ï ðüíïò êÜèå ìÜíáò ðïõ
÷Üíåé ôï ðáéäß ôçò, ôï ðÝíèïò Ýîù áðü ÷þñï êáé ÷ñüíï.
Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, ìå ôç óõììåôï÷Þ ôçò, ç Ðáíáãßá ìåôñéÜæåé ôï ðÝíèïò, ìåôñéÜ-
æåé ôç óêëçñüôçôá ôçò åéêüíáò ôçò ÷áñïêáìÝíçò ìÜíáò. ÈÝëåé íá óõìðáñáóôáèåß, áë-
ëÜ äåí îÝñåé ðþò. ¼ìùò ç åðéèõìßá ôçò ìüíï öôÜíåé ãéá íá áðáëýíåé ôç óêëçñüôçôá
êáé ôï ðÝíèïò.
3ç: Ïé äõï ìçôÝñåò íïìßæïõí ðùò åßíáé ìüíåò óôïí êüóìï. Åßíáé ðñÜãìáôé
ìüíåò;
320
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 321
ÁðÜíôçóç:
Ïé äõï ìáíÜäåò íïìßæïõí üôé åßíáé ìüíåò óôïí êüóìï. Ç Ðáíáãßá âñßóêåé ãýñù ôçò
åñçìéÜ, äåí õðÜñ÷åé Ýíáò Üíèñùðïò óôïí êüóìï íá áöÞóåé ôï ðáéäß ôçò. ¼ìùò, ðáñ’
üëç ôçí åñçìéÜ, ïé äõï ìçôÝñåò äåí åßíáé ìüíåò. Ç åðéèõìßá ãéá óõìðáñÜóôáóç, ç óõ-
ìðÜèåéá, ç áãÜðç ðïõ õðÜñ÷åé ìåôáîý ôïõò åßíáé áñêåôÞ, ãéá íá áðáëýíåé ôïí ðüíï
êáé íá îåðåñáóôåß ç ìïíáîéÜ. Ï ðüíïò ìïéñÜæåôáé êáé ì’ áõôüí ôïí ôñüðï áðáëýíåôáé.
Ìå ôç óôÜóç ôçò ç Ðáíáãßá äßíåé êïõñÜãéï óôç ìÜíá.
4ç: Óå ðïéïõò óôß÷ïõò êïñõöþíåôáé ç ìçôñéêÞ áãÜðç;

ÁðÜíôçóç:
Ç ìçôñéêÞ áãÜðç êïñõöþíåôáé óôïõò ôåëåõôáßïõò óôß÷ïõò. Ç Ðáíáãßá èÝëåé íá
âïçèÞóåé ôç ÷áñïêáìÝíç ìÜíá, áëëÜ äåí îÝñåé ðïý íá áöÞóåé ôï ðáéäß ôçò. Óôïí êü-
óìï õðÜñ÷åé åñçìéÜ, äåí õðÜñ÷åé Ýíáò Üíèñùðï, ãéá íá áöÞóåé ìéá óôéãìÞ ôï ãéï ôçò.
ÖïâÜôáé ìçí ðÜèåé ôßðïôá, ãéáôß ïé Üíèñùðïé åßíáé ìüíïé êáé áðïîåíùìÝíïé. Ï öüâïò
ôçò ìÜíáò óå Ýíáí êüóìï óêëçñü åßíáé ç óôéãìÞ ðïõ êïñõöþíåôáé ç ìçôñéêÞ áãÜðç.
5ç: Ç ðïßçóç ôïõ ÂñåôôÜêïõ Ý÷åé ÷áñáêôçñéóôåß «íåï÷ñéóôéáíéêÞ». Åðéâåâáé-

þíåôáé áðü ôï ðïßçìá ï ÷áñáêôçñéóìüò;
ÁðÜíôçóç:
Èá ìðïñïýóáìå íá äå÷ôïýìå ôï ÷áñáêôçñéóìü ôçò ðïßçóçò ôïõ ÂñåôôÜêïõ ùò «íå-
ï÷ñéóôéáíéêÞò». Êáé ç áéôßá äåí åßíáé ìüíï ôï üôé ï ðïéçôÞò ÷ñçóéìïðïéåß ÷ñéóôéáíéêÜ
óýìâïëá, üðùò åßíáé åäþ ç Ðáíáãßá. ÕðÜñ÷åé ìéá âáèýôåñç óýíäåóç ìå ôç ÷ñéóôéáíé-
êÞ éäÝá. Ôï âáèýôåñï ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò ðïßçóçò ôïõ ÂñåôôÜêïõ åßíáé ç áãÜðç ãéá
ôïí Üíèñùðï, ç êáôáíüçóç ôùí öùôåéíüôåñùí ðëåõñþí ôçò øõ÷Þò ôïõ, ç óõìðüíéá
êáé ç äéÜèåóç áëëçëåããýçò. ÁõôÜ åßíáé ôá óôïé÷åßá ðïõ óõíäÝïõí ôïí ÂñåôôÜêï ìå ôï
×ñéóôéáíéóìü.
á. Ï ÂñåôôÜêïò óáí ðïéçôÞò Þôáí Ýíáò áíèñùðéóôÞò.
â. Ôï ðïßçìá Ý÷åé ðëå÷ôÞ ïìïéïêáôáëçîßá.
ã. Óôïõò äýï ôåëåõôáßïõò óôß÷ïõò êïñõöþíåôáé ç ìçôñéêÞ áãÜðç.
ä. Ç êáôÜóôáóç óôïí êüóìï èá ìðïñïýóå íá ÷áñáêôçñéóôåß «åñçìéÜ».
å. Ç åéêüíá ôçò ðïíåìÝíçò ìÜíáò äåí áðïôåëåß óõíçèéóìÝíï èÝìá ðïéçìÜôùí.
321
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 322

Á Â
1. Ôï èÝìá ôïõ ðïéÞìáôïò á. óôïõò ôåëåõôáßïõò óôß÷ïõò.
2. Ç ìÜíá ðáñïõóéÜæåôáé â. ùò ìéá æùíôáíÞ åéêüíá ôïõ ðÝíèïõò.
3. Ôï èÝìá ôçò ðïíåìÝíçò ã. åßíáé äéá÷ñïíéêü.
ìÜíáò
4. Ç Ðáíáãßá èÝëåé íá ä. åõáéóèçôïðïéåß ôïõò êáëëéôÝ÷íåò.
óõìðáñáóôáèåß
5. Ç ìçôñéêÞ áãÜðç êïñõöþíåôáé å. óôç ÷áñïêáìÝíç ìÜíá.

Ï ðñþôïò óôß÷ïò:
á. ðåñéãñÜöåé ôéò áíôéäñÜóåéò ôïõ ðÝíèïõò.
â. ðåñéãñÜöåé ôéò áíôéäñÜóåéò ôçò Ðáíáãßáò.
ã. ìáò äßíåé ôï ÷þñï êáé ôï ÷ñüíï.
ä. áíáöÝñåé ôçí áéôßá ôïõ ðÝíèïõò ôçò ìÜíáò.
322
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 323
Ï ÊÏÑÕÄÁËËÏÓ ÔÏÕ ÐÑÙÉÍÏÕ



Ôï ðïßçìá áíÞêåé óôç óõëëïãÞ «Ôï âéâëßï ôçò Ìáñãáñßôáò» ðïõ äçìïóéåýôçêå óôï
1949. Åßíáé ðïßçìá êáôåîï÷Þí ëõñéêü êáé áíÞêåé, üðùò üëá ôçò óõëëïãÞò, óôç ìïíôÝñíá
ðïßçóç. Ôï ãõíáéêåßï üíïìá ôçò óõëëïãÞò åßíáé óõìâïëéêü· åßíáé ôï éäåáôü åñùôéêü ãõ-
íáéêåßï ó÷Þìá, üðïõ åðéôåëåßôáé ç áíáãùãÞ üëùí ôùí åñùôéêþí ôïõ ïðôáóéáóìþí, ç óõíé-
óôáìÝíç üëùí üóùí ïíåéñåýôçêå êáé üóùí ïíåéñïðïëåß ãéá ôï ìÝëëïí.
Ï ðïéçôÞò ìå ëõñéêü ôñüðï åêöñÜæåé ôçí øõ÷éêÞ ôïõ åõöïñßá. ÐáñïìïéÜæåé ôïí å-
áõôü ôïõ ìå êïñõäáëëü, ðïõ êÜèåôáé ðÜíù óôï êëáäß åíüò äÝíôñïõ êáé ìïíïëïãåß. Ç
áßóèçóç ôçò åõôõ÷ßáò êáé ç ïìïñöéÜ ôçò öýóçò ôïí óõíåðáßñíåé êáé ôñáãïõäÜ ìå üëç
ôïõ ôç äýíáìç, ãéá íá åêöñÜóåé ôç ÷áñÜ ôïõ. ¸ôóé ëÝåé ðùò Ýíáò ïëüêëçñïò ãáëÜæéïò
êñïõíüò Ýãéíå ç øõ÷Þ ôïõ êé üëåò ïé öëÝâåò ôïõ ôñÝ÷ïõí ìåò óôç öùíÞ ôïõ êáé ôçò äß-
íïõí ìéá áíßêçôç äýíáìç. Ôï áßìá ôïõ âãÜæåé ëáñõããéóìïýò ìÝóá óôç óéùðÞ óáí ôïõò
ãñýëëïõò ôùí èÜìíùí êáé ôñÝ÷åé, üðùò ôñÝ÷åé ôï ðïôÜìé. ×ùñßò íá óêÝöôåôáé ðïôÝ ôïí
áñéèìü ôùí óôáãüíùí ôïõ êáôåâáßíïíôáò ðñïò ôçí èÜëáóóá; óáí ìéá ëÜìøç ç óáí Ý-
íá ìåèõóìÝíï öéëß. Óõíå÷ßæïíôáò ï êïñõäáëüò ëÝåé ðùò ðÜíù ôïõ ïé êüóìïé âïõßæïõí
óå ìéá ãéïñôáóôéêÞ äéáóôáýñùóç, åíþ ãýñù ôïõ ôá óôÜ÷õá ôñÝìïõí áðü ôïí áíôßëáëï
ôïõ óýìðáíôïò. Áêïýåé, ëÝåé, ôï öéëéêü ìÞíõìá ôïõ Èåïý, ðïõ ìå ôá óôüìáôá üëùí ôùí
áããÝëùí ôïõ ñùôÜ íá ôïõ ðåé áí åßíáé åõôõ÷éóìÝíïò. Ôïõ áðáíôÜåé, ëÝåé ï êïñõäáëüò,
ìå ôï ßäéï ôï öùò ôïõ, ðïõ îå÷åéëßæåé ìÝóá óôçí êïñõäáëÝíéá êïßôç ôçò øõ÷Þò ôïõ, óáí
Üóôñï áíÜìåóá óôï öùò ôïõ Þëéïõ êáé ôçò áãÜðçò ôïõ áðáíôÜåé áêüìç öôåñïêïðþíôáò
óôï øçëü äÝíôñï ôïõ ðáñáèýñïõ ôïõ êáé ôïõ áðáíôÜåé åðßóçò óöõñßæïíôáò üëç ìÝñá
÷ùñßò ëÝîç.
323
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 324

1. êñïõíüò: ðçãÞ, âñýóç.
2. îÝóðáóå ç øõ÷Þ ìïõ: áíÜâñõóå, üðùò ðçãáßï íåñü.
3. ëáñõããßæù: êÜíù ëáñõããéóìïýò, åéäéêïýò Þ÷ïõò ðïõ êÜíïõí ïé ôñáãïõäéóôÝò ìå
ôï ëÜñõããá.
4. ëáìðõñßæïõí: ëÜìðïõí ìå ìéêñÝò ëÜìøåéò.
5. ðßöåñï: åßäïò ìéêñïý öëÜïõôïõ. Ïé áñ÷áßïé ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí ãéá ôç ñýèìéóç
ôïõ ÷ñüíïõ óôçí êùðçëáóßá.
6. ãáëáíßæù: êÜíù êÜôé íá öáßíåôáé ãáëáíü.
7. ñáìößæù: ÷ôõðþ ìå ôï ñÜìöïò.

ÊåíôñéêÞ éäÝá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ôï óõíáßóèçìá ôçò áãÜðçò ãéá ôïí Üíèñùðï, ôç
æùÞ êáé ôç öýóç, ç áéóéüäïîá äéÜèåóç. Ç áãÜðç ãßíåôáé åíÝñãåéá äõíáìéêÞ ðïõ îå-
÷åßëßæåé áðü ôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ, óáí ôï íåñü ìéáò ðçãÞò. Ç áßóèçóç ôçò ÷áñÜò êáé
ôçò åõöïñßáò åêäçëþíåôáé êáé óùìáôéêÜ, ìéá êáé êÜèå óçìåßï ôïõ óþìáôüò ôïõ åê-
öñÜæåé áõôÞí ôçí Ýêóôáóç. Áò óçìåéùèåß üôé êåíôñéêü ðïéçôéêü óýìâïëá åßíáé ôï öùò:
ôï öùò ôïõ Þëéïõ, äçë. ç áãÜðç ôïõ Èåïý êáé ôï öùò ôïõ áíèñþðïõ, äçë. ç âßùóç
ôçò åõôõ÷ßáò.

1ç åíüôçôá: (óô. 1-9): Ç åõöñïóýíç ôïõ ðïéçôÞ ìå ü,ôé íéþèåé óôçí øõ÷Þ êáé óôï óþ-
ìá ôïõ êáé ìå ôçí ðåñéãñáöÞ ôïõ åîùôåñéêïý êüóìïõ.
2ç åíüôçôá: (óô. 10-19): Åñþôçóç ôïõ Èåïý áí åßíáé åõôõ÷éóìÝíïò ìå áõôÞí ôçí á-
ãáëëßáóç êáé êáôáöáôéêÞ áðÜíôçóç, ðëïýóéá óå ëõñéóìü êáé åêöñáóôéêÞ æùç-
ñüôçôá.

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé üìïñöç êáé áðëÞ äçìïôéêÞ ìå êÜðïéåò
ëÝîåéò êÜðïôå ðéï óðÜíéåò. Ï óôß÷ïò åëåýèåñïò.
2. ¾öïò: Ôï ýöïò óïâáñü, ëõñéêü, ãëáöõñü. ¸÷åé åêöñáóôéêü óöñßãïò áëçèéíÜ
áóõíÞèéóôï.
324
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 325
3. ÅêöñáóôéêÜ ìÝóá: á. ÌåôáöïñÝò: êñïõíüò ãáëÜæéïò îÝóðáóå ç øõ÷Þ ìïõ, ïé

öëÝâåò ìïõ ôñÝ÷ïõí ìåèõóìÝíï öéëß, ãéïñôáóôéêÞ äéáóôáýñùóç, ëáìðõñßæïíôáò
ïé áéèÝñåò, áóçìÝíéï áíôßëáëï ôïõ óýìðáíôïò, îå÷åéëßæïíôáò ìåò óôçí øõ÷Þ ìïõ
ãáëáíßæåé ôçí êïñõäáëëÝíéá êïßôç ê.Ü.
â. Ðáñïìïéþóåéò: óáí ôïõò ãñýëëïõò ôùí èÜìíùí, óáí ôï ðïôÜìé ðïõ äåí óêÝ-
öôçêå (ðñïóùðïðïßçóç) ðïôÝ ôïí áñéèìü ôùí óôáãüíùí ôïõ, óáí Ýíá ìåèõóìÝíï
öéëß ðñïò ôç èÜëáóóá, óáí Üóôñï áíÜìåóá óôï öùò ôïõ Þëéïõ êáé ôçò áãÜðçò,
óöõñßæïíôáò óáí ôá ðïõëéÜ äß÷ùò ëÝîåéò.
ã. Ðñïóùðïðïßçóç: ôï áßìá ìïõ ëáñõããßæåé.
ä. Áóýíäåôï: ìåíåîåäÝíéá, ñüäéíá, Üóðñá... ðïôÜìéá.
å. Åéêüíåò: «...óáí ôï ðïôÜìé... ðñïò ôç èÜëáóóá», «ìåíåîåäÝíéá... ðïôÜìéá», «ôá
óôÜ÷õá ôñÝìïõí áðü ôïí áóçìÝíéï áíôßëáëï ôïõ óýìðáíôïò».
óô. Åðßèåôá: ãáëÜæéïò êñïõíüò, ìåèõóìÝíï öéëß, ãéïñôáóôéêÞ äéáóôáýñùóç, ìåíå-
îåäÝíéá, ñüäéíá, Üóðñá êáé ãáëáíÜ ðïôÜìéá, áóçìÝíéï áíôßëáëï, ÷ñõóÜ ðßöåñá.
Ç ìïõóéêüôçôá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé õðÝñï÷ç, ìå ôéò êáôÜëëçëá äéáëåãìÝíåò êáé
ôïðïèåôçìÝíåò ëÝîåéò, êáé ðñïêáëåß èáõìÜóéï áéóèçôéêü áðïôÝëåóìá. ÕðÜñ÷ïõí
âÝâáéá ïé áðáñáßôçôïé óôç ìïíôÝñíá ðïßçóç äéáóêåëéóìïß êáé óõíéæÞóåéò, áëëÜ
áõôÜ äåí ìåéþíïõí äéüëïõ ôçí áéóèçôéêÞ áðüëáõóç.
1ç: ¼ëï ôï ðïßçìá óöýæåé áðü áßóèçìá øõ÷éêÞò êáé óùìáôéêÞò åõöïñßáò.
Ðþò åêöñÜæåôáé áõôü óôéò åðéìÝñïõò åíüôçôåò;
ÁðÜíôçóç:
Ç øõ÷éêÞ êáé óùìáôéêÞ åõöïñßá åêöñÜæåôáé ìå ó÷Þìáôá ëüãïõ êõñßùò, ìå ìåôáöïñÝò,
êáé ðáñïìïéþóåéò, ìå ôç ÷ñÞóç ôùí áíôéèÝóåùí êáé óõíèÝóåùí ôùí áíôéèÝóåùí.
Óôçí á´ óôñïöÞ ç øõ÷Þ ðáñïìïéÜæåôáé ìå ðçãáßï êáèáñü íåñü, ðïõ îå÷ýíåôáé
ðñïò ôá Ýîù, áðïäßäïíôáò Ýôóé ôï ìÝãåèïò ôçò åõôõ÷ßáò.
Ç ìåôáöïñÜ «ôï áßìá ìïõ ëáñõããßæåé» äåß÷íåé üôé ï ðïéçôÞò ìå üëï ôï óþìá ôïõ
íéþèåé ôçí Ýíôáóç ôçò ÷áñÜò.
Óôç â´ óôñïöÞ ç åõôõ÷ßá ôïõ ðïéçôÞ åêöñÜæåôáé áðü ôï ãåãïíüò üôé íéþèåé üëï ôï
óýìðáí íá ãéïñôÜæåé êáé áõôüò íá áêïýåé ôç ìïõóéêÞ ôïõò.
Óôç ã´ óôñïöÞ äçëþíåé ï ßäéïò ôçí åõöïñßá ôïõ, ü÷é ìå ìéá ëÝîç, áëëÜ ìå ôç óõ-
íáéóèçìáôéêÞ ðñÜîç ôçò ôáýôéóÞò ôïõ ìå ôá óôïé÷åßá ôçò öýóçò, ìå ôïí åíáñìïíéóìü
ôïõ ìå ôç öýóç.
325
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 326
2ç: Ìå âÜóç ôï ðïßçìá íá äéêáéïëïãÞóåôå ôïí ôßôëï ôïõ.

ÁðÜíôçóç:
Ï ôßôëïò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé âáóéêÜ ìéá ðáñïìïßùóç ôïõ ßäéïõ ôïõ ðïéçôÞ ìå êï-
ñõäáëëü. Ï êïñõäáëëüò åßíáé ôï ðïõëß ðïõ ôï ðñùß ðåôÜåé ðñïò ôá ðÜíù, óå áñêåôü
ýøïò, êåëáçäþíôáò. Óôç ëïãïôå÷íßá ãßíåôáé óýìâïëï ÷áñÜò êáé æùÞò. Ï ðïéçôÞò á-
íôáðïäßäåé ôï ìÞíõìá áãÜðçò ðïõ ôïõ óôÝëíåé ï èåüò ìå ôï ôñáãïýäé ôïõ êïñõäáëëïý,
åõ÷áñéóôþíôáò ìå ôï êåëáçäÞìÜ ôïõ. Ï ôßôëïò ôáéñéÜæåé ëïéðüí áðüëõôá óôï íüçìá ôïõ
ðïéÞìáôïò.
3ç: Íá åñìçíåýóåôå ôïí ôåëåõôáßï óôß÷ï ôïõ ðïéÞìáôïò êáé áöïý ìåëåôÞóåôå
ôéò ðáñáêÜôù óôñïöÝò áðü ôï ðïßçìá ôïõ ¢ããëïõ ðïéçôÞ Shelley (1792-
1822) íá ðñïóäéïñßóåôå ôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï ÷ñçóéìïðïéïýí ôï èÝìá
ôïõ êïñõäáëëïý ïé äýï ðïéçôÝò.
ÁðÜíôçóç:
Ï ôåëåõôáßïò óôß÷ïò ôïõ ðïéÞìáôïò åêöñÜæåé ôçí ðñüèåóç ôïõ ðïéçôÞ íá åêöñÜóåé
ôçí åõôõ÷ßá ôïõ äß÷ùò ëÝîåéò, èåùñßåò êáé êçñýãìáôá ðåñß áãÜðçò, ìå Ýíáí ôñüðï áõ-
èüñìçôï, üðùò ôá ðïõëéÜ ðïõ êåëáçäïýí. Ìåëåôþíôáò ôï ðïßçìá ôïõ Shelley, ðáñá-
ôçñïýìå üôé åêåß ôï êåëáÞäçìá ôïõ ðïõëéïý ãßíåôáé ðçãÞ Ýìðíåõóçò ãéá ôïí ðïéçôÞ êáé
åêöñÜæåé ôçí åðéèõìßá íá åß÷å êáé ï ßäéïò ôï ÷Üñéóìá íá ôñáãïõäÜ, üðùò áõôü. Áêü-
ìç, ï ðïéçôÞò áíôéëáìâÜíåôáé üôé ç ðçãÞ áõôÞò ôçò ìáãåßáò âñßóêåôáé ó’ Ýíáí ÜëëÜ êü-
óìï, ïõñÜíéï.
Áíôßèåôá, ï ÂñåôôÜêïò äåí áíáæçôåß ôçí Ýìðíåõóç óôï ôñáãïýäé ôïõ êïñõäáëëïý,
áëëÜ ðáñïìïéÜæåé ôïí åáõôü ôïõ ì’ áõôüí. Íéþèåé üôé êáé áõôüò ðñïÝñ÷åôáé áðü Ýíáí
ïõñÜíéï ôüðï, äçë. üôé åßíáé öïñÝáò ôçò áãÜðçò ôïõ èåïý êáé äåí áðïæçôÜ íá ðÜñåé
áðü êÜðïõ áëëïý áõôü ôï ÷Üñéóìá.
á. Ï Í. ÂñåôôÜêïò ðÞñå ôï á´ êñáôéêü âñáâåßï ðïßçóçò ôï 1941.
â. Óôçí ðåñßïäï ôçò äéêôáôïñßáò 1967-74 áõôïåîïñßæåôáé óôçí Éôáëßá.
ã. Óôï ðïßçìá ï ÂñåôôÜêïò åêöñÜæåé ôçí øõ÷éêÞ ôïõ åõöïñßá.
ä. Ôï ðïßçìá ðñïêáëåß ìÝôñéï áéóèçôéêü áðïôÝëåóìá.
å. Ï ôßôëïò ôáéñéÜæåé áðüëõôá óôï íüçìá ôïõ ðïéÞìáôïò.
326
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 327

Á Â
1. ÊåíôñéêÞ éäÝá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé á. ìéá ðáñïìïßùóç ôïõ ðïéçôÞ ìå ôïí
êïñõäáëëü.
2. Ï óôß÷ïò ôïõ ðïéÞìáôïò â. åßíáé ôï öùò.
3. Ôï êåíôñéêü ðïéçôéêü óýìâïëï ã. öïñÝáò ôçò áãÜðçò ôïõ Èåïý.
4. Ï ôßôëïò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ä. ôï óõíáßóèçìá ôçò áãÜðçò ãéá ôïí
Üíèñùðï.
5. Ï ðïéçôÞò íéþèåé üôé åßíáé å. åßíáé åëåýèåñïò.

Ï êïñõäáëëüò óôç ëïãïôå÷íßá óõìâïëßæåé:
á. ôçí ïìïñöéÜ.
â. ôïí áðï÷ùñéóìü.
ã. ôçí åëåõèåñßá.
ä. ôç ÷áñÜ êáé ôç æùÞ.

Ï ÂñåôôÜêïò Ýëáâå ìÝñïò:
á. óôïí Á´ Ðáãêüóìéï ðüëåìï. â. óôïí Â´ Ðáãêüóìéï ðüëåìï.
ã. óôïõò Âáëêáíéêïýò ðïëÝìïõò. ä. óôïí åìöýëéï ðüëåìï (1945-49).
ëçò Â.
Á Â
1. «ôá óôÜ÷õá ôñÝìïõí áðü ôïí áóçìÝíéï á. ðñïóùðïðïßçóç.
áíôßëáëï ôïõ óýìðáíôïò
2. «ìåíåîåäÝíéá, ñüäéíá, Üóðñá....» â. ìåôáöïñÜ.
3. «... ôï ðïôÜìé ðïõ äå óêÝöôçêå» ã. áóýíäåôï ó÷Þìá.
4. «óáí ôïõò ãñýëëïõò ôùí èÜìíùí» ä. åéêüíá.
5. «ëáìðõñßæïíôáò ïé áéèÝñåò» å. ðáñïìïßùóç.
327
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 328
ÅÉÑÇÍÇ


Ôï ðïßçìá åßíáé ëõñéêü-óõìâïëéêü. Ï ÂñåôôÜêïò õðÞñîå õðÝñìá÷ïò ôïõ èÝìáôïò
ôçò åéñÞíçò êáé óå ðïëëÜ ðïéÞìáôÜ ôïõ ðñïâÜëëåé ôï åéñçíéóôéêü éäåþäåò.
Ï ðïéçôÞò ïñáìáôßæåôáé ôçí åðéêñÜôçóç ôçò åéñÞíçò óôïí êüóìï, ïðüôå ôçí ðáãêü-
óìéá åéñÞíç ôç âëÝðåé óáí ôüôå ôï öëïßóâï, óáí ôï åëáöñü äçë. Þ÷ï ðïõ ðñïêáëåß ôï
èáëÜóóéï íåñü óôçí îçñÜ. Ïé åõêÜëõðôïé, áõôü ôï ôüóï áðáéôçôéêü äÝíôñï, äå æçôïýí
ôßðïôå, ïé åöçìåñßäåò äåí áíáöÝñïõí ôßðïôå ãéá ôïí ðüëåìï êáé ï ïõñáíüò åßíáé êá-
èáñüò, ÷ùñßò óýííåöá. ¼ëç áõôÞ ç åéñçíéêÞ êáôÜóôáóç åðéäñÜ óôç äéÜèåóç ôïõ ðïé-
çôÞ, ôïõ ïðïßïõ ç øõ÷Þ áðáëëáãìÝíç áðü ôçí áãùíßá ôïõ ðïëÝìïõ áíåâáßíåé øçëÜ
óå êüóìïõò áëçèéíÜ ðíåõìáôéêïýò.

Ôï ðïßçìá åßíáé áðëü, ÷ùñßò ãëùóóéêÝò äõóêïëßåò.
1. öëïßóâïò: ï åëáöñüò Þ÷ïò ôùí êõìÜôùí óôçí áêôÞ.
2. ðáñáéôÞèçêå... äå èÝëïõíå ôßðïôá: ç ãáëÞíç (êé ü÷é ç íÜñêùóç) ôçò åéñÞíçò á-
ðïäßäåôáé ìå ôç èÜëáóóá ðïõ áãêáëéÜæåé ìå ãëõêÜ ìïõñìïõñçôÜ ôçí îçñÜ, ÷ù-
ñßò íá ôçò êáôáöÝñåé áëëåðÜëëçëï ÷ôõðÞìáôá, óáí íá æçôÜ íá ôçí îåèåìåëéþ-
óåé ôï ßäéï Þñåìï êëßìá áðïäßäåôáé êáé ìå ôïõò åõêáëýðôïõò, ôïõò óõíÞèùò á-
÷üñôáãïõò óå íåñü êáé ÷þñï, ðïõ ðéá äå æçôïýí ôßðïôá. Ïé áðáéôÞóåéò, áéþíéá
áöïñìÞ ðñïóôñéâþí êáé äéáìÜ÷çò, Ý÷ïõí ðáñáìåñéóèåß.
3. ï ïõñáíüò êõìáôßæåé ôï ÷ñþìá ôïõ: ôï ãáëÜæéï ôïõ ïõñáíïý åßíáé ðéá ÷ùñßò êá-
ðíïýò êáé åêñÞîåéò, áöïý ïé Üíèñùðïé Ý÷ïõí åéñçíÝøåé.
328
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 329
4. ç øõ÷Þ ìïõ... ôïõ óýìðáíôïò: ç êáôáãùãÞ ôçò åéêüíáò ðñÝðåé íá åßíáé áðü ôç
ÃÝíåóç ôçò ÐáëáéÜò ÄéáèÞêçò. Ôï íüçìÜ ôçò åßíáé üôé ç øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ,
Þñåìç êáé ãáëÞíéá, ÷ùñßò áíáóôáëôéêÝò áíçóõ÷ßåò, áíåâáßíåé óå óêÝøåéò õøç-
ëüôåñåò.

Ôï èÝìá ôçò äéåèíïýò åéñÞíçò Ý÷åé êéíçôïðïéÞóåé ôçí éäéáßôåñç åõáéóèçóßá ôïõ ðïé-
çôÞ. ¸ôóé ëïéðüí ðáñïõóéÜæåé ôá óôïé÷åßá ôçò öýóçò íá óõììåôÝ÷ïõí óôç ÷áñÜ êáé
óôçí åõôõ÷ßá ôïõ åéñçíéêïý áíèñþðïõ, êáé ï ßäéïò ï Üíèñùðïò íá áðïëáìâÜíåé ôçí
áîßá ôçò åéñÞíçò, áíåâáßíïíôáò ðïéïôéêÜ êáé âéþíïíôáò ôçí áñìïíßá êáé ôçí áãÜðç.
ðïõ êõñéáñ÷åß óôï óýìðáí. Ï Üíèñùðïò ãßíåôáé óßãïõñá êáëýôåñïò ìÝóá óôçí åéñÞ-
íç.

1ç åíüôçôá: (óô. 1-10): Ç åðéêñüôçóç ôçò ãáëÞíçò óå üëï ôïí êüóìï.
2ç åíüôçôá: (óô. 1-12): Ç åðßäñáóç óôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ êáé óôçí øõ÷Þ êÜèå áí-
èñþðïõ.

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá åßíáé ç áðëÞ äçìïôéêÞ, ç êáèçìåñéíÞ ãëþóóá ðïõ ìéëÜìå ü-
ëïé. Ç áñ÷áÀæïõóá öñÜóç óôï ôÝëïò ìáò ðáñáðÝìðåé óå èñçóêåõôéêÜ êåßìåíá, á-
ðïðíÝïíôáò óõíáßóèçìá ìõóôçñéáêÞò Ýîáñóçò. Ï óôß÷ïò åßíáé åëåýèåñïò.
2. ¾öïò: Ôï ýöïò áðëü, ëéôü, ðåæïëïãéêü.
á. Åéêüíåò: Ïé åéêüíåò ôïõ êüóìïõ ôçò èÜëáóóáò, ôùí åõêáëýðôùí, ôïõ ïõñáíïý.
â. ÌåôáöïñÝò: ôçò øõ÷Þò óôïí ôåëåõôáßï óôß÷ï.
1ç: Ïé åéêüíåò ôïõ ðïéÞìáôïò êéíïýíôáé áíÜìåóá ó’ Ýíá êõñéïëåêôéêü êé Ýíá

ìåôáöïñéêü åðßðåäï. Ôá äýï áõôÜ åðßðåäá áíôéóôïé÷ïýí óôïí ôßôëï ôïõ
ðïéÞìáôïò. á) Íá ôá åðéóçìÜíåôå êáé â) íá äéåñåõíÞóåôå áí ï ðïéçôÞò êá-
ôüñèùóå íá áðïäþóåé Ýôóé ôï üñáìÜ ôïõ. Íá äéêáéïëïãÞóåôå ôçí áðÜ-
íôçóç.
329
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 330
ÁðÜíôçóç:
á. Óå êõñéïëåêôéêü åðßðåäï êéíåßôáé ìüíï ï óôß÷ïò: «ÓÞìåñá ïé åöçìåñßäåò äåí Ý-
ãñáøáí ãéá ôïí ðüëåìï ôßðïôá». Óå ìåôáöïñéêü åðßðåäï êéíïýíôáé ïé åéêüíåò:
«ÓÞìåñá ç êßíçóç üëïõ ôïõ êüóìïõ åßíáé Ýíáò öëïßóâïò»,
«ðáñáéôÞèçêå ç èÜëáóóá íá ãõñåýåé êáé ïé åõêÜëõðôïé äå èÝëïõíå ôßðïôá», «ï ïõ-
ñáíüò, äéáõãÞò, êõìáôßæåé ôï ÷ñþìá ôïõ äß÷ùò ðåñßóêåøç»,
«ç øõ÷Þ ìïõ, øçëüôåñá, öÝñåôáé åðß ôùí õäÜôùí ôïõ óýìðáíôïò» (= ï ðïéçôÞò íéþ-
èåé ëõôñùìÝíïò, åîõøùìÝíïò çèéêÜ, ÷áñïýìåíïò, åõôõ÷éóìÝíïò).
â. Ï ðïéçôÞò ìå ôï íá ðáñïõóéÜæåé -êáôÜ ôñüðï âåâáßùò õðåñâïëéêü- üëï ôï óý-
ìðáí íá óõììåôÝ÷åé óôç ÷áñÜ ôçò åéñÞíçò, áðïäßäåé ôç ìåãÜëç óçìáóßá áõôÞò ãéá ôçí
áíèñþðéíç æùÞ.
2ç: Óå ðïéá ó÷Ýóç âñßóêåôáé ï ôåëåõôáßïò óôß÷ïò ìå ôïõò ðñïçãïýìåíïõò.

ÁðÜíôçóç:
Ï ôåëåõôáßïò óôß÷ïò äåß÷íåé ôçí åðßäñáóç ôçò åéñÞíçò óôçí øõ÷Þ ôïõ ðïéçôÞ (ôç ëý-
ôñùóç, ôçí áðåëåõèÝñùóç, ôçí åõöïñßá ðïõ ðñïêáëåß) êáé ãé’ áõôü ôï ëüãï ó÷åôßæåôáé
óôåíÜ ìå ôïõò ðñïçãïýìåíïõò.
á. Ï ÂñåôôÜêïò õðÞñîå õðÝñìá÷ïò ôïõ åéñçíéóôéêïý éäåþäïõò.
â. ¼ëï ôï ðïßçìá êÜíåé áíáöïñÝò óôïí ðüëåìï.
ã. Ç åéñÞíç óôïí êüóìï åðéäñÜ èåôéêÜ óôéò øõ÷Ýò ôùí áíèñþðùí.
ä. Ï êüóìïò ìðïñåß íá ãßíåé êáëýôåñïò ìüíï, üôáí åðéêñáôåß åéñÞíç.
å. Ç åìðåéñßá ôïõ â’ ðáãêïóìßïõ ðïëÝìïõ Ýêáíå ôïí ÂñåôôÜêï öéëïðüëåìï.

Á Â
1. Ï ÂñåôôÜêïò åîÝäùóå á. óõíå÷åßò áãþíåò.
2. Ç óõììåôï÷Þ ôïõ óôçí åèíéêÞ áíôßóôáóç â. ýìíïò ðñïò ôçí åéñÞíç.
3. ¼ëç ôïõ ç æùÞ Þôáí ã. åîõøþíåôáé ðíåõìáôéêÜ.
4. Ôï ðïßçìá åßíáé Ýíáò ä. ðïéÞìáôá óå çëéêßá 17 åôþí.
5. Óôçí åéñÞíç ï Üíèñùðïò å. ôïí åíÝðíåõóå ãéá ðïëëÜ ðïéÞ-
ìáôá.
330
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 331

Ï ÂñåôôÜêïò ùò ðïéçôÞò áíÞêåé óôïõò:
á. ðáñíáóóéóôÝò. â. ñïìáíôéêïýò.
ã. óõìâïëéóôÝò. ä. óïõñåáëéóôÝò.

¼ëï ôï ðïßçìá äåß÷íåé ôçí:
á. ðßêñá ôïõ ðïéçôÞ.
â. áðïãïÞôåõóç ôïõ ðïéçôÞ.
ã. ðáñáßôçóç ôïõ ðïéçôÞ.
ä. åõôõ÷ßá ôïõ ðïéçôÞ.
ëçò Â.
Á Â
1. «ÐáñáéôÞèçêå ç èÜëáóóá» á. ìåôáöïñéêÞ åéêüíá.
2. «ç øõ÷Þ ìïõ ..... óýìðáíôïò» â. ïðôéêÞ åéêüíá.
3. « Ç êßíçóç ...... öëïßóâïò» ã. åßíáé ðåæïëïãéêü.
4. «Ï ïõñáíüò ....... ðåñßóêåøç» ä. ìåôáöïñÜ
5. Ôï ýöïò ôïõ ðïéÞìáôïò å. ðáñïìïßùóç.
331
03b.qxd 9/30/08 12:15 PM Óåëßäá 332
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 335
Ç ÆÙÇ ÅÍ ÔÁÖÙ
ÓôñáôÞò ÌõñéâÞëçò
Ç æùÞ ôïõ
ÓôñáôÞò ÌõñéâÞëçò åßíáé ôï öéëïëïãéêü øåõäþíõìï ôïõ Ó. Óôáìáôüðïõëïõ. Ãåí-
íÞèçêå ôï 1892 óôç ÓõêáìéÜ ôçò ËÝóâïõ. ¢ñ÷éóå óðïõäÝò óôç ÖéëïóïöéêÞ êáé óôç
ÍïìéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò ÁèÞíáò, üìùò, üôáí Üñ÷éóáí ïé Âáëêáíéêïß ðü-
ëåìïé, äéÝêïøå ôéò óðïõäÝò ôïõ, ãéá íá ðïëåìÞóåé ãéá ôçí ðáôñßäá ôïõ. ÐÞñå åðßóçò
ìÝñïò óôïí Á´ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï êáé óôç ìéêñáóéáôéêÞ åêóôñáôåßá.
ÌåôÜ ôïí ðüëåìï åñãÜóôçêå óå åöçìåñßäåò êáé ðåñéïäéêÜ, áíÜìåóá óôéò ïðïßåò Þ-
ôáí ç «Äçìïêñáôßá» ôïõ ÁëÝîáíäñïõ Ðáðáíáóôáóßïõ. ÕðÞñîå åðßóçò óõíåñãÜôçò ôïõ
Åèíéêïý Éäñýìáôïò Ñáäéïöùíßáò. Ôï 1958 åêëÝ÷èçêå áêáäçìáúêüò. ÐÝèáíå óôçí Á-
èÞíá ôï 1969.
Ïé «Êüêêéíåò Éóôïñßåò» êáé ôï «Ç æùÞ åí ôÜöù» åßíáé Ýñãá åìðíåõóìÝíá áðü ôéò å-
ìðåéñßåò ôïõ ÌõñéâÞëç óôïõò ðïëÝìïõò ðïõ ðÞñå ìÝñïò. ×áñáêôçñéóôéêü óôïé÷åßï åß-
íáé ôï áíôéðïëåìéêü ðíåýìá, ôï ïðïßï åß÷å äéáäïèåß óå üëç ôçí Åõñþðç óôç äéÜñêåéá
ôïõ «ðïëÝìïõ ôùí ÷áñáêùìÜôùí», ôïõ Á´ Ðáãêïóìßïõ ÐïëÝìïõ. Ôï ßäéï áíôéðïëåìé-
êü ðíåýìá ÝîÝöñáóáí óôá Ýñãá ôïõò êáé Üëëïé åõñùðáßïé óõããñáöåßò, üðùò ï Ñå-
ìÜñê, ï Ìðáñìðýò êáé ï ÍôïñêåëÝ.
Ç ãëþóóá ôïõ ÌõñéâÞëç åßíáé ç äçìïôéêÞ, ìéá äçìïôéêÞ áíáíåùìÝíç êáé ðëïýóéá.
Ï ÌõñéâÞëçò ìðïñïýóå íá áöçãåßôáé, ðáñïõóéÜæïíôáò ìå ñåáëéóìü ôá óêëçñüôåñá
èÝìáôá, üìùò ôáõôü÷ñïíá ìðïñïýóå íá ãßíåôáé ëõñéêüò êáé åõáßóèçôïò. Ôï ýöïò ôïõ
åßíáé ðëïýóéï êáé ðñïóùðéêü.
¢ëëá Ýñãá ôïõ: «Ç äáóêÜëá ìå ôá ÷ñõóÜ ìÜôéá», «Ôï ÐñÜóéíï âéâëßï», «ÐáíáãéÜ
ç Ãïñãüíá» ê.ëð.

Ôï Ýñãï «ÆùÞ åí ôÜöù» åßíáé Ýñãï áíôéðïëåìéêü, åìðíåõóìÝíï áðü ôá âÜóáíá ôïõ
335
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 336
ðïëÝìïõ ôùí ÷áñáêùìÜôùí, ôïõ Á´ ðáãêüóìéïõ ðïëÝìïõ. Óôá ÷ñüíéá åêåßíá Ýíá öé-
ëåéñçíéêü, áíôéðïëåìéêü êßíçìá åß÷å áíáðôõ÷èåß óå üëç ôçí Åõñþðç, Ýíá êßíçìá ðïõ
âñÞêå ôç ëïãïôå÷íéêÞ ôïí Ýêöñáóç óå ðïëëÜ âéâëßá, ôï ãíùóôüôåñï áðü ôá ïðïßá Þ-
ôáí ôï «ÏõäÝí íåüôåñïí áðü ôï Äõôéêü ÌÝôùðïõ» ôïõ Ãåñìáíïý ‘Åñé÷ Ìáñßá ÑåìÜñê.
ÐËÁÓÔÏÐÑÏÓÙÐÉÁ
Ôï âéâëßï Ý÷åé ôç ìïñöÞ åðéóôïëþí ôéò ïðïßåò õðïôßèåôáé üôé Ýãñáøå ï ëï÷ßáò Á-
íôþíçò Êùóôïýëáò -ðñüóùðï öáíôáóôéêü- ðïõ üìùò äåí ìðüñåóå ðïôÝ íá ôá÷õäñï-
ìÞóåé, ãéáôß óêïôþèçêå. Õðïôßèåôáé åðßóçò üôé ôá ÷åéñüãñáöá ôá âñÞêå Ýíáò óõìðïëå-
ìéóôÞò ôïõ Êùóôïýëá êáé ôá äðìïóßåõóå. ¼ëåò áõôÝò ïé õðïèÝóåéò åßíáé öáíôáóôéêÝò,
áöïý óôçí ðñáãìáôéêüôçôá ï ÌõñéâÞëçò ðáñïõóéÜæåé üóá ðÝñáóå ï ßäéïò óôïí ðüëå-
ìï ôùí ÷áñáêùìÜôùí. Áõôüò ï ôñüðïò áöÞãçóçò, êáôÜ ôïí ïðïßï ï óõããñáöÝáò åðé-
íïåß ùò áöçãçôÞ êÜðïéï öáíôáóôéêü ðñüóùðï, ïíïìÜæåôáé ðëáóôïðñïóùðßá.
336
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 337
Ç ÌÕÓÔÉÊÇ ÐÁÐÁÑÏÕÍÁ

«Ç ìõóôéêÞ ðáðáñïýíá» åßíáé áðüóðáóìá áðü ôï Ýñãï «Ç æùÞ åí ôÜöù». Ï áöç-
ãçôÞò õðïöÝñåé áðü Ýíá ðáëéü ôñáýìá ðïõ Üíïéîå ðÜëé êáé ôïí áíáãêÜæåé íá ìÝíåé óõ-
íå÷þò óôï áìðñß, óôï êáôáöýãéï, ìÝóá óôï ÷áñÜêùìá.
Ôï âñÜäõ åêåßíï ï áöçãçôÞò áéóèáíüôáí ôï ðüäé ôïõ êáëýôåñá. ÁðïöÜóéóå ëïé-

ðüí íá ðåñðáôÞóåé ëßãï ìÝóá óôï ÷áñÜêùìá. Åßíáé ôüóç ç çóõ÷ßá, ðïõ ãéá ìéá óôéãìÞ
áéóèÜíåôáé ïëïìüíá÷ïò, Ýíá áßóèçìá áíõðüöïñï. Ðñï÷ùñÜ þò ôçí Üêñç ôïõ ÷áñá-
êþìáôïò, üðïõ ïé ãåþóáêïé, óáêéÜ ãåìÜôá ìå ÷þìá, Ý÷ïõí óáðßóåé áðü ôá íåñÜ êáé Ý-
÷ïõí ôóïõñïõöëéóôåß áðü ôïí Þëéï. ÌïéÜæïõí ìå îåèáììÝíá ñïý÷á ðåèáìÝíùí êáé ìå
øïößìéá óêõëéþí. Ï áöçãçôÞò ãáíôæþíåôáé áðü Ýíá ãåþóáêï, ãéá íá äåé ðÝñá, üìùò
áõôüò ëéþíåé êáé áäåéÜæåé ôçí Üììï ôïõ. Êáé ôüôå áðü ðßóù, áíÜìÝóá óôïõò ãåþóá-
êïõò, áðïêáëýðôåôáé ìéá ðáðáñïýíá. Óôï êïôóÜíé ôçò Üëëïò Ýíáò êüìðïò åßíáé Ýôïé-
ìïò í’ áíïßîåé. Ç óõãêßíçóç ôïõ áöçãçôÞ åßíáé ìåãÜëç, äáêñýæåé, áããßæåé ôçí ðáðá-
ñïýíá. ÎáöíéêÜ, áñ÷ßæåé íá áíçóõ÷åß ðùò êÜôé ìðïñåß íá ðÜèåé ôï ëïõëïýäé, Ðáßñíåé
ëïéðüí Ýíá ãåñü ôóïõâÜëé êáé ô’ áêïõìðÜ ìå ðñïöýëáîç ìðñïóôÜ óôï ëïõëïýäé, ãéá
íá ‘íáé ðÜëé êñõììÝíï ãéá üëïõò ôïõò Üëëïõò. Ôï êáëçíõ÷ôßæåé êáé ãõñßæåé óôï áìðñß.
Ç ÷áñÜ ôïõ åßíáé ôüóï ìåãÜëç, ðïõ èá Þèåëå, áí ìðïñïýóå, íá ôñáãïõäïýóå Ýíá ðáé-
äéêü ôñáãïýäé ðïõ ôïõ Þñèå åêåßíç ôç óôéãìÞ óôï ìõáëü.
11. áíôéëáìðßæåé: áíôáíáêëÜ ôï öùò.

12. áäñÜ÷ôé: îýëï ðïõ êëåßíåé ôçí ðüñôá.
13. ëéíÜôóá: ÷ïíôñü ýöáóìá áðü ëéíÜñé.
14. îáíôåñéáóìÝíá: ìå ôá Ýíôåñá âãáëìÝíá Ýîù.
337
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 338
15. óáðñáêéáóìÝíïò: óÜðéïò, ëéùìÝíïò.

16. Üëéêïò: êáôáêüêêéíïò.
17. ìáâéÝò: óêïýñåò.
18. èñáøåñüò: èñåììÝíïò, ãåñüò.
19. ôóïõíß: ìßó÷ïò, êïôóÜíé.
10. áìðñß: êáôáöýãéï óôï åóùôåñéêü ôïß÷ùìá ôïõ ÷áñáêþìáôïò.
Ç êëéìÜêùóç ôùí óõíáéóèçìÜôùí ôïõ áöçãçôÞ:

Ôá óõíáéóèÞìáôá ôïõ áöçãçôÞ ðåñíÜíå áðü äýï öÜóåéò:
Áñ÷éêÜ, êáèþò ðåñðáôÜ ìÝóá óôï ÷áñÜêùìá, áéóèÜíåôáé ôñïìåñÞ ìïíáîéÜ. Ôïõ
ðåñíÜ áðü ôï ìõáëü üôé Ýöõãáí üëïé êáé ôïí Üöçóáí ìüíï. Ìéá êñõÜäá, óá ëåðßäé,
ðåñíÜ ôçí êáñäéÜ ôïõ. Ïé ãåþóáêïé ôïí ãåìßæïõí áçäßá, Üëëïé ìïéÜæïõí ìå îåèáììÝ-
íá ñïý÷á ðåèáìÝíùí êáé Üëëïé ìå øïößìéá óêõëéþí. Áõôü ôï èÝáìá äåí ôï áíôÝ÷åé.
‘Ïôáí ðñïóðáèåß íá äåé Ýíá èÝáìá ïìïñöüôåñï, ôïõ áðïêáëýðôåôáé ç ðáðáñïýíá,
ãåãïíüò ðïõ áëëÜæåé åíôåëþò ôç äéÜèåóÞ ôïõ. Ôþñá áéóèÜíåôáé åõôõ÷ßá êáé ÷áñÜ, èÝ-
ëåé íá ôóéñßîåé, íá öùíÜîåé. ÁéóèÜíåôáé ôñõöåñüôçôá, óõãêßíçóç, öñïíôßäá, Ýãíéá, á-
íçóõ÷ßá ãéá ôï ëïõëïýäé. Ç åõôõ÷ßá áõôÞ ôïí êÜíåé íá ôñåìïõëéÜæåé, áíáôñé÷éÜæåé. Ôïõ
öáßíåôáé óá íá ÷áúäåýåé ôá ìáôüêëáäá ìéáò áãáðçìÝíçò ãõíáßêáò, ôçí êáëçíõ÷ôßæåé
óáí íá ìéëÜåé óå Üíèñùðï. Ï áöçãçôÞò èá Þèåëå íá óçìáéïóôïëßóåé ôï áìðñß, íá êÜ-
íåé ìéá öùôáøßá ãéá íá äåßîåé óå üëïõò ôç ÷áñÞ ôïõ. ‘Åíá ðáéäéêü ôñáãïýäé áêïýãåôáé
ìÝóá óôçí øõ÷Þ ôïõ, ìéá ÷áìÝíç ðáéäéêÞ áèùüôçôá îýðíçóå ìÝóá ôïõ.
Óôï áðüóðáóìá îå÷ùñßæïõìå ôñåéò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Ôï ðüäé... ôï ‘íá ðÜíïõ óô’ Üëëï»: Ï ëï÷ßáò Êùóôïýëáò ðåñðáôÜ ìÝóá
óôï ÷áñÜêùìá.
2ç åíüôçôá: «Áðü äù ôï èÝáìá... âëïãçìÝíç»: Ç áíáêÜëõøç ôçò ðáðáñïýíáò áíÜ-
ìåóá óôïõò ãåþóáêïõò.
3ç åíüôçôá: «Ãýñéóá ãñÞãïñá... öåããáñÜêé ìïõ ëáìðñü...»: Ç åðéóôñïöÞ ôïõ Êù-
óôïýëá óôï áìðñß êáé ç ðåñéãñáöÞ ôçò ÷áñÜò ôïõ.
338
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 339

1. Ç áöÞãçóç ôùí ãåãïíüôùí åìðëïõôßæåôáé ìå ôçí ðåñéãñáöÞ ôïõ ÷áñáêþìáôïò
áëëÜ êáé ôçò óõíáéóèçìáôéêÞò êáôÜóôáóçò ôïõ áöçãçôÞ, ðïõ äßíåé óôï áðüóðá-
óìá ëõñéóìü.
2. Ðáñïìïéþóåéò:
á) «Óáí ôá îåèáììÝíá ñïý÷á ôùí ðåèáìÝíùí ðïõ... Üããéóìá»
â) «ÊÜôïõ áðü ôï äõíáôü öåããÜñé ìïéÜæïõí ìå øïößìéá... óô’ Üëëï»,
ã) «Ô’ Üããéóá ìå ÷ôõðïêÜñäé, üðùò áããßæåéò Ýíá âñÝöïò óôï ìÜãïõëï», ä)«Áíïéã-
ìÝíç óáí ìéêñÞ âåëïõäÝíéá öïý÷ôá».
ÁíÜìåóá óôéò ðïëëÝò ìåôáöïñéêÝò åêöñÜóåéò îå÷ùñßæïõìå ôéò åîÞò: á) «Èá öÜãáí
õãñáóßåò, âñï÷Üäåò, ÷éüíéá êáé Þëéïõò».
â) «¢ëëá ðÜëé êñåìÜæïõí óá÷ëÜ».
ã) «Åßíáé êáëïèñåììÝíï ëïõëïýäé, ãåìÜôï ÷áñÜ, ÷ñþìáôá êáé ãåñïóýíç».
4. Áíôßèåóç:
«Äõï ëïõëïýäéá ìÝóá óôï ðåñéâüëé ôïõ èáíÜôïõ»
Ïëüêëçñï ôï áðüóðáóìá óôçñßæåôáé óå ìéá áíôßèåóç áðü ôç ìéá ìåñéÜ, ç ðåñéãñá-
öÞ ôùí ÷áñáêùìÜôùí êáé ôùí ãåþóáêùí, ðïõ ãåìßæïõí ôçí øõ÷Þ ôïõ áöçãçôÞ ìå áé-
óèÞìáôá ìïíáîéÜò êáé áãùíßáò. Áðü ôçí Üëëç, ç ðáðáñïýíá, ìéá üìïñöç, åëðéäïöü-
ñá ýðáñîç, ðïõ ãåìßæåé ôçí øõ÷Þ ôïõ ìå áéóèÞìáôá ÷áñÜò, åõôõ÷ßáò êáé ôñõöåñüôçôáò.

1ç: Óôçí áñ÷Þ ôïõ êåöáëáßïõ ï áöçãçôÞò ëÝåé: «Èá ðñïôéìïýóá íá îÝñù
ðùò æïýíå ãýñù ìïõ êñõììÝíïé Üíèñùðïé, êé áò Þôáí ìüíï ï÷ôñïß». Óå
ðïéá ãåíéêüôåñç éäÝá ìáò ïäçãåß áõôÞ ç äéáðßóôùóç ôïõ áöçãçôÞ;
ÁðÜíôçóç:
Ï Üíèñùðïò åßíáé ïí êïéíùíéêü, Ýëåãå ï ÁñéóôïôÝëçò. Êáé ðñüóèåôå üôé ìüíï Ýíá
èçñßï Þ Ýíáò Èåüò äåí Ý÷åé ôçí áíÜãêç ôùí Üëëùí áíèñþðùí. Ì’ áõôü ôüíéæå ôç ãíù-
óôÞ áëÞèåéá üôé ï Üíèñùðïò åðéäéþêåé ôç óõíáíáóôñïöÞ ôùí Üëëùí áíèñþðùí. Äå
ìðïñåß íá æÞóåé ïýôå óôéãìÞ ìüíïò ôïõ. Ç öéëßá, ç áãÜðç, ç óõíåñãáóßá, ç áëëçëåã-
ãýç, ç êïéíùíéêüôçôá, üëá áõôÜ ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ åßíáé âáèéÜ áíèñþðéíá.
339
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 340
2ç: Íá âñåßôå ôéò ðáñïìïéþóåéò êáé ôïõò ÷áñáêôçñéóìïýò ðïõ áðïäßäïíôáé

á) óôïõò ãåþóáêïõò â) óôçí ðáðáñïýíá. Ôé åêöñÜæïõí óôçí ðñþôç êáé
ôé óôç äåýôåñç ðåñßðôùóç;
ÁðÜíôçóç:
Ïé ðáñïìïéþóåéò åßíáé ïé åîÞò:
á) Ãåþóáêïé: «Èá ‘öáãáí õãñáóßåò, âñï÷Üäåò, ÷éüíéá êáé Þëéïõò», «ÓÜðéóáí áðü
ôï íåñÜ», «Ï Þëéïò ôá ôóïõñïýöëéóå êáé ôá êáøå», Óáí ôá îåèáììÝíá ñïý÷á ôùí ðå-
èáìÝíùí ðïõ îåöôÜíå», «ÊñåìÜæïõí óá÷ëÜ», «ÌïéÜæïõí ìå øïößìéá óêõëéþí Üëëá ï-
ñéóìÝíá êé Üëëá îáíôåñéáóìÝíá», «óáðñáêéáóìÝíïé ãåþóáêïé», «óáðéóìÝíá óáêéÜ».
Ïé ðáñïìïéþóåéò êáé ïé ÷áñáêôçñéóìïß áõôïß óõíèÝôïõí ìéá åéêüíá óÞøçò, áðï-
óýíèåóçò êáé âñùìéÜò. Ðßóù áðü áõôÞí ôçí åéêüíá õðÜñ÷åé Ýíáò óõìâïëéóìüò. Ðá-
ñïõóéÜæïíôáé ïé óõíÝðåéåò ôïõ ðïëÝìïõ óôçí øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ, ôï êáôÜíôçìá êáé ç
öèïñÜ.
â) Ðáðáñïýíá: «êáëïèñåììÝíç», «áíïéãìÝíç óáí ìéêñÞ âåëïõäÝíéá öïý÷ôá», «Ü-
ëéêç», «èñáøåñü ëïõëïýäé ãåìÜôï ÷áñÜ, ÷ñþìáôá êáé ãåñïóýíç».
Ïé ðáñïìïéþóåéò êáé ïé ÷áñáêôçñéóìïß áõôïß óõíèÝôïõí ìéá åéêüíá ÷áñÜò, åõãÝ-
íåéáò êáé áéóéïäïîßáò. Åäþ öáßíåôáé üôé, áêüìç êáé óå óõíèÞêåò ðïëÝìïõ, ìÝóá óôçí
øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ ìðïñåß íá âñåèåß åõãÝíåéá êáé êáëïóýíç.
ÁíÜìåóá óôéò äõï áõôÝò êáôáóôÜóåéò (ôïõò ãåþóáêïõò êáé ôçí ðáðáñïýíá) õðÜñ-
÷åé ðëÞñçò áíôßèåóç, ðÜíù óôçí ïðïßá áíáðôýóóåôáé ôï áðüóðáóìá.
3ç: Ôé èÝëåé íá ðåé áöçãçôÞò ëÝãïíôáò:«...ôïýôï ôï ëïõëïýäé, ðïõ ì’ áõôü ìïõ

áðïêáëýöôçêå áðüøå ï Èåüò».
ÁðÜíôçóç:
ÌÝóá óôç öñßêç ôïõ ðïëÝìïõ, óôçí áó÷Þìéá êáé ôïí ðüíï, óôç óêëçñüôçôá êáé ôçí
áðáíèñùðéÜ, áðïêáëýöèçêå óôïí áöçãçôÞ ç ðáðáñïýíá. Ôï ëïõëïýäé áõôü óõìâü-
ëéæå ôç æùÞ, ôçí ïìïñöéÜ êáé ôçí åõôõ÷ßá, ôçí êáëïóýíç êáé ôçí áíèñùðéÜ· üëá áõôÜ
ðïõ óõìðåñéëáìâÜíïíôáé óôç ëÝîç Èåüò. Áí ç æùÞ óôï ÷áñÜêùìá Þôáí ï èÜíáôïò êáé
ç êüëáóç, ç ðáðáñïýíá Þôáí ç æùÞ êáé ï Èåüò.
4ç: Ðþò åîçãåßôå ôç ìåãÜëç ÷áñÜ ìå ôçí ïðïßá råëåéþíåé ôç äéÞãçóÞ ôïõ ï á-
öçãçôÞò; Ãéáôß èõìÜôáé ôï ðáéäéêü ôñáãïýäé;
ÁðÜíôçóç:
Ç ðáéäéêÞ çëéêßá åßíáé ç çëéêßá ôçò áèùüôçôáò êáé ôçò áãíüôçôáò, ôçò åõáéóèçóßáò
êáé ôçò ôñõöåñüôçôáò. ¼ëá áõôÜ ôá óôïé÷åßá åß÷áí ÷áèåß ìÝóá óôç äßíç åíüò ðáñÜëï-
ãïõ ðïëÝìïõ, åíüò ðïëÝìïõ, üðïõ êõñéáñ÷ïýóå ç óêëçñüôçôá êáé ç áðáíèñùðéÜ. ¼-
340
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 341
ìùò ç áðïêÜëõøç ôçò ðáðáñïýíáò äéÝëõóå ìå ìéáò ôéò óõíÝðåéåò ôïõ ðïëÝìïõ êáé îá-
íÜöåñå óôçí åðéöÜíåéá åõáéóèçóßåò îå÷áóìÝíåò áðü ôçí ðáéäéêÞ çëéêßá, îáíÜöåñå
óôçí åðéöÜíåéá ôç ÷áìÝíç áèùüôçôá êáé ôçí áãíüôçôá ðïõ óõìðåñéëáìâÜíïíôáé óôïí
üñï ðáéäéêüôçôá. Ç øõ÷Þ ôïõ áöçãçôÞ ãÝìéóå ÷áñÜ êáé áõèüñìçôá ôïõ Þñèå óôï íïõ
Ýíá îå÷áóìÝíï ðáéäéêü ôñáãïýäé.
5ç: ¼ðùò åßäáìå óôï åéóáãùãéêü óçìåßùìá, ï ÌõñéâÞëçò óôçí áöÞãçóÞ

ôïõ ÷ñçóéìïðïéåß «ðëáóôïðñïóùðßá». Ôé åðéäéþêåé ì’ áõôü ôïí ôñüðï;
ÁðÜíôçóç:
Ìå ôçí «ðëáóôïðñïóùðßá» ï ÌõñéâÞëçò äçìéïõñãåß Ýíá ðëáóôü ðñüóùðï, ôï ëï-
÷ßá Êùóôïýëá, ï ïðïßïò õðïôßèåôáé üôé áöçãåßôáé ü,ôé óõìâáßíåé. Ì’ áõôüí ôïí ôñüðï
ôï êåßìåíï êåñäßæåé ôçí áìåóüôçôá, áöïý ç áöÞãçóç ãßíåôáé óå ðñþôï ðñüóùðï. Ôáõ-
ôü÷ñïíá, ï óõããñáöÝáò áðïóôáóéïðïéåßôáé áð’ üóá óõìâáßíïõí êé Ýôóé ôï êåßìåíï äåí
åßíáé ç ðñïóùðéêÞ ìáñôõñßá ôïõ. Åßíáé ç áöÞãçóç åíüò ôñßôïõ ðñïóþðïõ.
1ç: Íá óçìåéþóåôáé ðïéåò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé ðïéÝò
ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò)
á. Ôï øåõäþíõìï ôïõ ÌõñéâÞëç åßíáé ÅõóôñÜôéïò Óôáìáôüðïõëïò.
â. Áðïôåëåß âáóéêü ëïãïôÝ÷íç ôçò ãåíéÜò ôïõ 1940.
ã. Ç ÆùÞ åí ôÜöù åßíáé ðïëåìéêü ìõèéóôüñçìá.
ä. Ôï áðüóðáóìá äåí Ý÷åé åêöñáóôéêïýò ôñüðïõò.
å. Ï óôñáôéþôçò äïêéìÜæåé äéáäï÷éêÜ óõíáéóèÞìáôá.

Á Â
1. Ôï ðåñéóôáôéêü ôïðïèåôåßôáé á. íéþèåé Ýêðëçîç ðñþôá.
2. Ðßóù áðü ôïí Áíôþíç Êùóôïýëá â. óôá ÷ñüíéá ôïõ Á’ Ðáãêïóìßïõ Ðïëå-
ìïõ.
3. Ç ðåñéãñáöÞ ôùí ãåþóáêùí ã. êñýâåôáé ï ßäéïò ï ÌõñéâÞëçò.
4. ¼ôáí áíôéêñßæåé ï óôñáôéþôçò ä. ç öñßêç ôïõ ðïëÝìïõ êáé ç
ôçí ðáñáñïýíá ïìïñöéÜ ôçò æùÞò.
5. Ôï ìÞíõìá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé å. åßíáé ñåáëéóôéêÞ.
341
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 342

Ï Þñùáò óêÝöôåôáé üôé «èá ðñïôéìïýóå íá îÝñåé ðùò æïýíå ãýñù ôïõ êñõììÝíïé
Üíèñùðïé, êé áò Þôáíå ìüíï ï÷ôñïß», åðåéäÞ:
á. ¹ôáí ðïëý êïéíùíéêü Üôïìï.
â. ÁéóèÜíåôáé ìÝóá ôïõ ôçí áíÜãêç ôçò áíèñþðéíçò ðáñïõóßáò.
ã. Äå öïâÜôáé ôïõò å÷èñïýò.
ä. Äå ìðïñåß íá óêåöôåß ëïãéêÜ.

Ï ÷áñáêôÞñáò ôïõ Þñùá åßíáé êáôÜ ôç ãíþìç óáò:
á. åêêåíôñéêüò.
â. áíôéêïéíùíéêüò.
ã. åõáßóèçôïò.
ä. èñçóêüëçðôïò.
Á Â
1. «ðáðáñïýíá áíïéãìÝíç óáí á. áíôßèåóç
ìéêñÞ âåëïõäÝíéá öïý÷ôá»
2. «öÝããåé óáí ìÝñá êáé â. ìåôáöïñÜ
üìùò äåí Ý÷åé öüâï»
3. «ìéá êñõÜäá ðåñíÜ» ã. ðáñïìïßùóç
4. «áêïýãåôáé êáëýôåñá, üðùò ä. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
öùíÜæåé áðü ìáêñéÜ»
5. «Ýíáí ìáýñï óôáõñü óôçí å. ðñïóùðïðïßçóç
êáñäéÜ, ìáâéÝò âëåöáñßäåò»
342
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 343
ÆÁÂÁËÇ ÌÁÉÊÏ

Ëüãù ôïõ ðüíïõ óôï ðüäé, ï ëï÷ßáò Êùóôïýëáò áíáãêÜæåôáé íá áöÞóåé ôï áìðñß
ôïõ. ÎåêïõñÜæåôáé ó’ Ýíá óðßôé, öéëïîåíïýìåíïò êÜðïéùí íôüðéùí.
Åäþ êáé ìéá âäïìÜäá ï áöçãçôÞò æåé ìå ôïõò íôüðéïõò áíèñþðïõò ðïõ ôïí öéëï-
îåíïýí. ¸öôéáîå Ýíáí ðßíáêá ìå ëÝîåéò, ðñïóðáèþíôáò íá åðéêïéíùíÞóåé ìáæß ôïõò.
Ôç óðéôïíïéêïêõñÜ ôïõ ôçí ëÝíå ¢íôóéù. ÊÜèå ðñùß ôïõ öÝñíåé ìéá êïýðá ãÜëá êáé
ãåíéêÜ ôïí öñïíôßæåé óáí Ýíá Üññùóôï ìùñü. Ï ëï÷ßáò åßíáé åíôõðùóéáóìÝíïò ìå ôçí
áðëüôçôá êáé ôçí êáëïóýíç, ôçí ðñïíïçôéêüôçôá êáé ôç óåìíüôçôá ôùí áíèñþðùí áõ-
ôþí. ÁéóèÜíåôáé áðÝñáíôç åõãíùìïóýíç.
Ç ¢íôóéù Ý÷åé äýï ãéïõò óôñáôéþôåò, ðïõ ðïëåìïýí ìå ôïõò å÷èñïýò. Áõôïß ïé Üí-
èñùðïé ôïõò ÓÝñâïõò êáé ôïõò Âïýëãáñïõò ôïõò ìéóïýí, ãéáôß ôïõò êáêïìåôá÷åéñßæï-
íôáé. ÅðéðëÝïí, ïé Âïýëãáñïé ðÞñáí ôá ðáéäéÜ ôïõò óôïí ðüëåìï. Ìðïñåß ï Êùóôïý-
ëáò íá Ý÷åé óêïôþóåé ôá ðáéäéÜ ôçò, üìùò ç ¢íôóéù ôïí èåùñåß êé áõôüí èýìá ôçò ßäéáò
èåïìçíßáò, ôïí óõìðïíÜ. ×ùñßò ôçí ðáñáìéêñÞ åðéöýëáîç êáé ÷ùñßò ðáñÜðïíï. Óôá
ìÜôéá ôçò ï Êùóôïýëáò åßíáé êáé áõôüò Ýíáò äõóôõ÷éóìÝíïò óôñáôéþôçò. Äåí óêÝöôå-
ôáé üôé ìðïñåß áõôüò áýñéï-ìåèáýñéï íá óêïôþóåé ôá ðáéäéÜ ôçò.
Ôïí ñùôÜ ìüíï ãéá ôç ìÜíá ôïõ, áí èá êëáßåé, áí èá ðåñéìÝíåé, êáé óôï ôÝëïò ó÷ï-
ëéÜæåé: ÆÜâáëç ìÜéêù, äýóôõ÷ç ìÜíá! ¾óôåñá ôï ìõáëü ôçò ãõñíÜ óôá ðáéäéÜ ôçò êáé
óôá äéêÜ ôçò âÜóáíá, ôïõò ÷ôõðïýóáí ïé ÓÝñâïé, ôïõò ÷ôõðïýóáí êáé ïé Âïýëãáñïé.
Ôá âÜóáíá åßíáé êïéíÜ ãéá üëåò ôéò ìáíÜäåò, ìïéÜæåé íá ëÝåé ç ¢íôóéù.
1. æÜâáëç ìÜéêù: äýóôõ÷ç ìÜíá (óôç óåñâéêÞ ãëþóóá).

2. íá óõíáãñéêçèþ: íá óõíåííïçèþ.
343
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 344
3. ãëùóóÜñéï: ðßíáêáò ìå ëÝîåéò.

4. áíáöïõñöïõëéÜæåé: áñáéþíåé.
5. éëáñüò: ÷áñïýìåíïò.
6. ößëôñï: óôïñãÞ.
7. öÜëôóï: óöÜëìá.
8. ÷ùñáÀôéêïò: áóôéêüò, áðü ôçí ðüëç.
9. áíÜâñá: ðïõ áíáâëýæåé.
10. óðïëÜô: åõ÷áñéóôþ.
11. ãêïóðïíôßíá: êõñßá.
12. ìõñïãéÜëé: ãõÜëéíï ìðïõêÜëé ìå ìýñï.
13. ðéëáôåýïõí: âáóáíßæïõí.
14. Ðáôñßê: ï Ïéêïõìåíéêüò ÐáôñéÜñ÷çò.
15. Üóêåñ: óôñáôéþôçò (óôá ôïõñêéêÜ).
16. íôÜìé: óôÜâëïò.
17. áðáíôÝ÷åé: ðåñéìÝíåé.
Ï ëï÷ßáò Êùóôïýëáò, ðñüóùðï ðëáóôü, æåé Þóõ÷á êáé ãáëÞíéá ìå ôçí ïéêïãÝíåéá
ðïõ ôïí öéëïîåíåß, ðñïóðáèþíôáò íá áíáññþóåé áðü ôéò ðëçãÝò ôïõ. Åðéèõìþíôáò íá
åðéêïéíùíÞóåé ìå ôïõò áðëïýò áõôïýò áíèñþðïõò, ìáèáßíåé ôç ãëþóóá ôïõò, ç ïðïßá
öáßíåôáé üôé äçìéïõñãÞèçêå áðü ôç ìßìçóç Þ÷ùí. ¸ôóé äçìéïýñãçóå ìüíïò ôïõ Ýíá
ãëùóóéêü åñãáëåßï ìå óêïðü ôçí åðéêïéíùíßá.
ÓéãÜ-óéãÜ Ýöôáóå óå ìéá áíáêÜëõøç. ÁíáêÜëõøå ôï èçóáõñü ôçò øõ÷Þò áõôþí ôùí
áðëþí áíèñþðùí, ðïõ óå êÜíïõí íá êáìáñþíåéò, ãéáôß åßóáé Üíèñùðïò. Ãéáôß Üíèñùðïò
åßíáé áõôüò ðïõ ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ äåß÷íåé ðñïóùðéêüôçôá ïëïêëçñùìÝíç êáé éóïññï-
ðçìÝíç, øõ÷Þ ãåìÜôç áíèñùðéÜ êáé êáëïóýíç. Ç êáëïóýíç êáé ç åõãÝíåéá ôçò ¢íôóéùò
åßíáé êÜôé ðïõ âãáßíåé áõèüñìçôá, ÷ùñßò ß÷íïò ðñïóðïßçóçò êáé öôéáóéäþìáôïò.
Ç ¢íôóéù äåí îå÷ùñßæåé ôïõò óôñáôéþôåò óå ößëïõò êáé å÷èñïýò. ÐÜíù áð’ üëá âÜ-
æåé ôçí áíèñùðéÜ. Ï ðüëåìïò åßíáé ìéá èåïìçíßá ðïõ êÜíåé äõóôõ÷éóìÝíïõò üëïõò
ôïõò áíèñþðïõò, óå üðïéá åèíéêüôçôá êáé áí áíÞêïõí. ÊÜíåé äõóôõ÷éóìÝíåò ôéò ìá-
íÜäåò ðïõ ÷Üíïõí ôá ðáéäéÜ ôïõò. Ï ðüíïò ôçò ìÜíáò, ï ðüíïò ôïõ êÜèå áíèñþðïõ
åßíáé áõôü ðïõ ìåôñÜåé ãéá ôçí ¢íôóéù êáé ôçí êÜíåé íá óõìðåñéöÝñåôáé áíèñþðéíá
ðñïò ôïí ôñáõìáôéóìÝíï îÝíï óôñáôéþôç. Ôï Þèïò ôçò ¢íôóéùò âñßóêåôáé óå áíôßèåóç
ìå ôï êëßìá ôïõ ðïëÝìïõ, ôç âßá, ôçí áðáíèñùðéÜ êáé ôç öñßêç.
344
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 345
Ôï áðüóðáóìá áðïôåëåßôáé áðü ôÝóóåñéò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Åßíáé ìéá âäïìÜäá... ôï ðÝôáãìá åíüò ðïõëéïý»: Ï Êùóôïýëáò ìåëåôÜ
ôïõò áíèñþðïõò ðïõ ôïí öéëïîåíïýí.
2ç åíüôçôá: «Ìïëáôáýôá... óáí ô’ áðÜôçôï ÷éüíé»: Ï ÷áñáêôÞñáò êáé ç óõìðåñéöïñÜ
ôçò ¢íôóéù.
3ç åíüôçôá: «Ôïýôïé åäþ... ôïí áðëïúêü ÷ñéóôéáíéêü êüóìï»: Ïé íôüðéïé êáé ïé äéáèÝ-
óåéò ôïõò ðñïò ôïõò ãýñù ëáïýò.
4ç åíüôçôá: «¸ôóé, ôï ðÜñóéìï... ìÜéêù»: Ç áíèñùðéÜ ôçò ¢íôóéùò êáé ç åõãÝíåéá ôçò
óõìðåñéöïñÜò ôçò.

1. ¼ ÷áñáêôÞñáò ôçò ¢íôóéùò:
Ç ¢íôóéù åßíáé Ýíáò áðü ôïõò ðéï æùíôáíïýò áíèñþðéíïõò ÷áñáêôÞñåò ðïõ äçìé-
ïýñãçóå ï ÌõñéâÞëçò. Ç ðáñïõóßáóÞ ôçò ãßíåôáé óå áäñÝò ãñáììÝò, ðáñïõóéÜæïíôáò
ôéò åíÝñãåéÝò ôçò Þ ó÷ïëéÜæïíôáò ôçí ðáñïõóßá ôçò. Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß äéá-
öïñåôéêïýò êÜèå öïñÜ ôñüðïõò.
2. Åðßèåôá:
Ôá åðßèåôá ðïõ ÷ñçóéìåýïõí óôçí ðáñïõóßáóç ôïõ ÷áñáêôÞñá ôçò ¢íôóéùò åßíáé
ðïëëÜ: «óôï÷áóôéêÞ êáé ðñïíïçôéêÞ, ðïëýîåñç üóï êáé áðëÞ», «Þóõ÷ç êáé óåìíÞ á-
öÝëåéá». «åðßóçìç, ó÷åäüí ôåëåôïõñãéêÞ», «ìåãáëüðñåðç». Ôï ðñüóùðü ôçò åßíáé
«ëåõêü êáé áõóôçñÜ», ç øõ÷Þ ôçò «áãíÞ óáí ô’ áðÜôçôï ÷éüíé».
3. Ðáñïìïéþóåéò:.
á) «óáí ô’ áðÜôçôï ÷éüíé», â) «óáí ôç âñï÷Þ ô’ ïõñáíïý», ã) «óáí ìÝóá óå âïõëù-
ìÝíï ìõñïãéÜëé».
á) «îå÷åéëÜåé ìÝóá ìïõ ìéá èÜëáóóá áðü åõãíùìïóýíç», â) «Åßíáé Ýíá äõíáôü ìý-
ñï ðïõ ìáæåýåôáé áîåèýìáóôï óôçí êáñäéÜ ìïõ, óáí ìÝóá óå âïõëùìÝíï ìõñïãéÜëé».
345
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 346
1ç: Ï áöçãçôÞò ÷áñáêôçñßæåé ôçí øõ÷Þ ôùí áíèñþðùí ðïõ ôïí öéëïîåíïýí
«ðñùôüãïíç» (íá óõíáãñéêçèþ ìå ôçí ðñùôüãïíç øõ÷Þ ôùí áíèñþ-
ðùí...). Ðïéá éäéáßôåñç óçìáóßá ðáßñíåé åäþ ï ÷áñáêôçñéóìüò;
ÁðÜíôçóç:
Ìå ôç ëÝîç «ðñùôüãïíïò» åííïåßôáé ï áãíüò, ç ðñùôüãïíç øõ÷Þ åßíáé ç áãíÞ øõ-
÷Þ, áõôÞ ðïõ äåí Ý÷åé öèáñåß áðü ôïí ðïëéôéóìü. ÁõôÞ ç ÷ñÞóç ôçò ëÝîçò ìáò öÝñíåé
óôï ìõáëü ôï Ñïõóóü, ï ïðïßïò õðïóôÞñéæå üôé ï Üíèñùðïò Þôáí êáëüò, áãíüò êáé á-
íïé÷ôüêáñäïò, üóï âñéóêüôáí óôçí áãêáëéÜ ôçò öýóçò, üóï æïýóå óôçí ðñùôüãïíç
êïéíùíßá. Ï ðïëéôéóìüò Ýöèåéñå ôïí Üíèñùðï, ôïí Ýêáíå åãùéóôÞ, Üðëçóôï, óêëçñü,
óõìöåñïíôïëüãï. Ç ¢íôóéù ëïéðüí, óýìöùíá ìå áõôÞ ôç èåùñßá, åßíáé Ýíáò Üíèñù-
ðïò ðïõ äåí Ý÷åé ãíùñßóåé ôç öèïñÜ ôïõ ðïëéôéóìïý, Ý÷åé ìåßíåé áãíÞ êáé êáëÞ, ìéá
øõ÷Þ «ðñùôüãïíç».
2ç: Ï áöçãçôÞò ìéëþíôáò ãéá ôçí ¢íôóéù ëÝåé: «¸íáí áëçèéíü èçóáõñü ôçò
áèþáò áíèñþðéíçò øõ÷Þò, áðü êåßíïõò ðïõ óå êÜìïõí êáé êáìáñþíåéò,
ãéáôß åßóáé Üíèñùðïò». Íá åîçãÞóåôå êáé íá äéêáéïëïãÞóåôå ôï ÷áñá-
êôçñéóìü.
ÁðÜíôçóç:
Ôá óôïé÷åßá ôïõ ÷áñáêôÞñá ôçò ¢íôóéùò åßíáé ç áíèñùðéÜ êáé ç êáëïóýíç, ç áãÜ-
ðç êáé ç ðñïóöïñÜ óôï óõíÜíèñùðï, ç áíéäéïôÝëåéá êáé ç öñïíôßäá. ¼ëá áõôÜ åßíáé
âáèéÜ áíèñþðéíá ÷áñáêôçñéóôéêÜ, ðïõ áíôáðïêñßíïíôáé óôéò áíÜãêåò ôçò áíèñþðéíçò
øõ÷Þò. Åßíáé éäéüôçôåò ðïõ ôéìïýí ôïí Üíèñùðï êáé ôïõ äßíïõí áîßá. Ôá õëéêÜ ðëïýôç
êáé ç äýíáìç åßíáé óôïé÷åßá åîùôåñéêÜ, äåí Ý÷ïõí êáìéÜ ó÷Ýóç ìå ôçí ïõóßá ôïõ áí-
èñþðïõ. Ôï áíôßèåôï ìÜëéóôá, ç áðüêôçóÞ ôïõò óõìâáäßæåé óõíÞèùò ìå ôï öôþ÷åìá
ôïõ åóùôåñéêïý êüóìïõ êáé ôçò ðíåõìáôéêüôçôáò ôïõ áíèñþðïõ. Ç ýëç êáé ôï ðíåýìá
åßíáé äýï áíôßðáëïé ðïõ ðñïóðáèåß ï êáèÝíáò íá ìåéþóåé ôç èÝóç êáé ôç äýíáìç ôïõ
Üëëïõ. Ç ¢íôóéù äåí åß÷å ïýôå ðëïýôç ïýôå äýíáìç, åß÷å üìùò øõ÷éêÜ ÷áñßóìáôá êáé
ðíåõìáôéêÞ äéáýãåéá, ðïõ óðÜíéá óõíáíôÜò óôïí «ðïëéôéóìÝíï» êüóìï ìáò. ÁõôÜ ôá
÷áñßóìáôá åßíáé ðïõ óå êÜíïõí íá êáìáñþíåéò ðïõ åßóáé Üíèñùðïò.
3ç: Ðïéåò åßíáé êáôÜ ôïí áöçãçôÞ ïé «ðñùôïãÝííçôåò ãëþóóåò»

ÁðÜíôçóç:
Óýìöùíá ìå ôïí áöçãçôÞ, ïé ðñþôåò ëÝîåéò ðïõ Ýöôéáîáí ïé Üíèñùðïé Þôáí ç÷ï-
346
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 347
ðïßçôåò, äçëáäÞ ðñïÞëèáí áðü ôç ìßìçóç äéáöüñùí Þ÷ùí ôçò öýóçò. Ìéìïýìåíïé ôá
ðïõëéÜ, ôá æþá êáé ôá öõóéêÜ öáéíüìåíá, ïé Üíèñùðïé äçìéïýñãçóáí ôéò ëÝîåéò êáé ôéò
ãëþóóåò.
ÁõôÝò ëïéðüí äåí Þôáí ôßðïôå Üëëï ðáñÜ ç ìßìçóç ôùí ôñüðùí êáé ôùí èïñýâùí
ôçò æùíôáíÞò æùÞò.
1ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéåò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé ðïéÝò ëÜ-
á. Ï ôßôëïò óçìáßíåé äýóôõ÷ç ìÜíá.
â. Ï ÌõñéâÞëçò êáôáãüôáí áðü ôç ×ßï.
ã. ÐïëÝìçóå ìüíï óôïí Á’ Ðáãêüóìéï ðüëåìï.
ä. Ï óõããñáöÝáò ðáñïõóßáæå ìå ñåáëéóìü ôá óêëçñüôåñá èÝìáôá.
å. Ï ôñüðïò áöÞãçóçò ôïõ ÌõñéâÞëç åßíáé ç ðëáóôïðñïóùðßá.

Á Â
1. Ç ¢íôóéù Ý÷åé ôáõôßóåé á.èåïìçíßá ðïõ êÜíåé ôïõò áíèñþðïõò
ôçí ôý÷ç ôçò äõóôõ÷éóìÝíïõò.
â. Ï ëï÷ßáò Êùóôïýëáò â. ìå ôç ìÜíá ôïõ óôñáôéþôç.
3. Ç ìÜíá åß÷å ã. ìéá øõ÷Þ «ðñùôüãïíç».
4. Ï ðüëåìïò åßíáé ìéá ä. åßíáé ðëáóôü ðñüóùðï.
5. Ç ´Áíôóéù Ý÷åé ìåßíåé áãíÞ, å. øõ÷éêÜ ÷áñßóìáôá êáé ðíåõìáôéêÞ
äéáýãåéá.

Ç öñÜóç «ÆÜâáëç ÌÜéêù» åßíáé:
á. ôïýñêéêç. ã. âïõëãáñéêÞ.
â. ñïõìÜíéêÞ. ä. óåñâéêÞ.

Ç ãëþóóá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé:
á. ëéôÞ. ã. åðéôçäåõìÝíç.
â. éäéùìáôéêÞ. ä. ëüãéá.
347
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 348
ÔÏÐÉÏ

Ôï äéÞãçìá «Ôïðßï» ðñïÝñ÷åôáé áðü ôç óõëëïãÞ äéçãçìÜôùí «Ôï ðñÜóéíï âéâëßï»,
ç ïðïßá åêäüèçêå ôï 1935. Ç èåìáôïëïãßá ôçò óõëëïãÞò áõôÞò åßíáé ìåãÜëç. Óôç óõ-
ãêåêñéìÝíï äéÞãçìá ï óõããñáöÝáò åíäéáöÝñåôáé íá ðåñéãñÜøåé Ýíá ôïðßï êáé íá äåß-
îåé ôçí åðßäñáóÞ ôïõ óôïí øõ÷éêü ôïõ êüóìï, äçìéïõñãþíôáò õðïâëçôéêÞ áôìÜóöïé-
ñá êáé ðåôõ÷áßíïíôáò ëõñéêïýò ôüíïõò. Ôï ôåëéêü áðïôÝëåóìá åßíáé èåôéêü.
Åßíáé ìéá óôåíüìáêñç êïéëÜäá, ðïõ ôç íý÷ôá åßíáé ãåìÜôç áðü ßóêéïõò. Êé áð’ ôéò
äõï ðëåõñÝò ôçò õðÜñ÷ïõí âïõíÜ áðü áóâåóôüðåôñá, ßäéá ðñïêáôáêëõóìéêÜ ðñüâá-
ôá. ºóùò êÜðïôå õðÞñ÷å åäþ Ýíá ðïôÜìé, üìùò ôþñá ôï ìüíï ðïõ Ý÷åé áðïìåßíåé åß-
íáé ôá ãáëáæùðÜ ÷áëßêéá.
Óôï ìåôáîý Þñèå ôï öåããÜñé. Óôçí áñ÷Þ «Ýóêáóå» ðßóù áðü ôï ÷áìïâïýíé, ýóôåñá
áíÝâçêå óôç ñÜ÷ç ôïõ êáé óôï ôÝëïò õøþèçêå ìåôÝùñï êáé ëáìðñü ðÜíù áðü ôçí êïé-
ëÜäá. Ïé ßóêéïé Ýöõãáí, êáèþò ôï öùò ôïõ öåããáñéïý óêÝðáóå ôá ðÜíôá.
ÌÝóá áð’ ôçí êïéëÜäá ðåñíïýí óéäçñïäñïìéêÝò ãñáììÝò, ôç äéáó÷ßæïõí êáé ÷Ü-
íïíôáé ìÝóá óôç óÞñáããá. Ôï öåããÜñé ôéò Ýêáíå íá ãõáëßæïõí, êáèþò ðñï÷ùñïýóáí
ðáñÜëëçëá êáé ðåñßìåíáí Ýíá äõóôý÷çìá.
Åíþ üëá Þôáí áêßíçôá, Ýíá ôñéæüíé Üñ÷éóå íá ôñßæåé ôá ÝëõôñÜ ôïõ êÜôù áðü ìéá ðÝ-
ôñá. Ôï ôñéæüíé ðñïóðÜèçóå íá óðÜóåé ôç óéùðÞ, üìùò óýíôïìá óþðáóå ôñïìáãìÝíï.
ÎáöíéêÜ Ýíá âïõåñü êýìá áðü Þ÷ï îÝóðáóå ìÝóá óôï öåããáñüöùôï. ¸íá ôñÝíï
÷ßìçîå ìÝóá óôçí êïéëÜäá, ßäéïò äñÜêïíôáò. Êé ýóôåñá, êáèþò ÷áíüôáí ìÝóá óôï ôïý-
íåë, Ýâãáëå ôñáãéêÞ ôóéñéîéÜ, ðïõ áíôéëÜëçóå óôéò ëáãêáäéÝò êáé ôá ÷áìïâïýíéá.
¾óôåñá ç óéùðÞ îáíáãýñéóå óôçí êïéëÜäá êáé ï ýðíïò êÜèéóå ðÜíù óå üëá. Ç ôá-
ñá÷Þ ðïõ ðñïêÜëåóå ôï ôñÝíï Ýêáíå ôá äÝíôñá íá ïíåéñåõôïýí ðùò ëåõôåñþèçêáí á-
ðü ôç ãç, ìå ôéò öõëëùóéÝò ôïõò, ðïõ Ýãéíáí öôåñïýãåò. ÁíÝâçêáí øçëÜ, þóðïõ á-
348
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 349
íôÜìùóáí ôá óýííåöá. ðïõ Ýìïéáæáí êáñÜâéá ìå ðïëý÷ñùìá ðáíéÜ.

Ôï üíåéñï ðñïÞëèå áðü ôç èýìçóç ìéáò åðï÷Þò ðïõ ôá äÝíôñá Þôáí ìéêñÜ ÷íïõ-
äùôÜ óðÝñìáôá ìå ëåðôÝò ìåôáîùôÝò öôåñïýãåò. ¢ëëùóôå üëïé ïíåéñåõüìáóôå Ýíá æåõ-
ãÜñé áëëïôéíÝò öôåñïýãåò, ðïõ Ýãéíáí ñßæåò êáé óêïéíéÜ...
1. óôåíÜäé: ç êïéëÜäá Þôáí ìéó óôåíÞ ðåäéÜäá áíÜìåóá óå âïõíÜ.

2. ÷áìïâïýíéá: ÷áìçëÜ âïõíÜ.
3. ðñïêáôáêëõóìéêÜ: ðïìðÜëáéá.
4. ôáíÜñéá: ôá áñáéÜ (ôá áíÜñéá).
5. ôç ãÜíùíå: ôçí ãõÜëéæå.
6. Ýëõôñá: óêëçñÜ öôåñÜ ôùí åíôüìùí.
7. ëïõëáêÞò: ãáëÜæéïò.
8. ôñéæüíé: ãñýëïò (Ýíôïìï).
9. ìáìïýäé: æùýöéï, Ýíôïìï.
10. ðéëáëïýóå: êÜëðáæå, Ýôñå÷å ãñÞãïñá.
11. åíÜëéá öõôÜ: öõôÜ ðïõ âñßóêïíôáé óôç èÜëáóóá.
12. êáôáðéüíáò: öÜñõããáò.
13. öëüêïò: ôï ìåóáßï ðáíß éóôéïöüñïõ ðëïßïõ.
14. åðß ðôåñýãùí áíÝìùí: ðÜíù óôá öôåñÜ ôùí áíÝìùí.
1. Ôï êåßìåíï áðïôåëåß ìéá èáõìÜóéá ðåñéãñáöÞ öõóéêïý ôïðßïõ êáôÜ ôç íý÷ôá. Ç ðå-
ñéãñáöÞ áõôÞ äåí åßíáé óôáôéêÞ, áëëÜ åìðåñéÝ÷åé ôï óôïé÷åßï ôçò êßíçóçò êáé ôçò
åîÝëéîçò. Êéíïýíôáé ôï öåããÜñé êáé ôï ôñÝíï êáé äßíïõí óôçí åéêüíá ôçò öýóçò æù-
íôÜíéá.
2. Ç áíáôñïðÞ ôùí èåùñçôéêþí êáôáóêåõþí ôùí áíèñþðùí· ïé ñÜãåò ôïõ ôñÝíïõ èõ-
ìßæïõí óôï óõããñáöÝá ôï áîßùìá óýìöùíá ìå ôï ïðïßï «äýï ðáñÜëëçëåò åõèåß-
åò äå óõíáíôéþíôáé». Áí üìùò ãßíåé óéäçñïäñïìéêü äõóôý÷çìá, ôüôå ïé ñÜãåò èá
óôñáâþóïõí êáé èá óìßîïõí, äéáøåýäïíôáò Ýôóé ôç ãåùìåôñßá. ÐÜíôá ç æùÞ åßíáé
ðëáôýôåñç êáé âáèýôåñç áðü ôéò èåùñçôéêÝò êáôáóêåõÝò ôùí áíèñþðùí.
349
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 350
Ïé åíüôçôåò ôïõ äéçãÞìáôïò åßíáé ïé åîÞò:

1ç åíüôçôá: «Ç Ýñçìç êïéëÜäá... ðïõ ôá óôñïããýëåõå ÷ñüíéá»: Ç ìïíá÷éêÞ êïéëÜäá
ðåñéìÝíåé ôï öåããÜñé ôç íý÷ôá.
2ç åíüôçôá: «¸ôóé, üëá ðåñßìåíáí... óìßãïíôáò åðéôÝëïõò»: Ï åñ÷ïìüò ôïõ öåããáñé-
ïý êáé ç óéäçñïäñïìéêÞ ãñáììÞ.
3ç åíüôçôá: «Ôþñá üëá áõôÜ áêéíçôïýóáí... ìçí ôçí ôáñÜîåé»: Ôï ôñéæüíé ðñïóðáèåß
íá óðÜóåé ôç óéùðÞ.
4ç åíüôçôá: «ÎáöíéêÜ ìéá âßáéç ôáñá÷Þ... ôïí îÝíï èñÞíï»:¸ñ÷åôáé ôï ôñÝíï êáé ôá-
ñÜæåé ôçí êïéëÜäá.
5ç åíüôçôá: «Áõôü êáôüðé üëá... ñßæåò êáé óêïéíéÜ»: ÓéùðÞ. Ôï üíåéñï êáé ç åîÞãçóÞ ôïõ.

1. ÐåñéãñáöÞ:
Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ôçí ðåñéãñáöÞ. Ôá ôïðßá ðïõ ðåñéãñÜöåé Üëëåò öï-
ñÝò åßíáé óôáôéêÜ êáé Üëëåò åßíáé ãåìÜôá êßíçóç, Üëëåò öïñÝò åðéêñáôåß ç óéùðÞ êáé
Üëëåò ôï óêçíéêü åßíáé ãåìÜôï Þ÷ïõò. Ïé åéêüíåò åßíáé ïðôéêÝò êáé ç÷çôéêÝò.
Óå üëåò ôéò ðåñéãñáöÝò ç öýóç õðÜñ÷åé ðñïóùðïðïéçìÝíç, ìå áíèñþðéíåò éäéü-
ôçôåò. ¸ôóé á) ç êïéëÜäá ðåñéìÝíåé ôï öåããÜñé, íéþèåé ìïíáîéÜ ÷ùñßò áõôü êáé åßíáé
êáôïéêçìÝíç áðü ßóêéïõò. â) Ïé ßóêéïé åßíáé ÷ùñßò Ýêöñáóç, óáëåýïõí ìïíüôïíá, íù-
èñÜ. ã) Ôï öùò, üôáí ðåñíÜ, æùôáíåýåé ôïõò ßóêéïõò. ä) Ôï öåããÜñé Þñèå, áãíáíôåý-
åé ôé ãßíåôáé, óÝñíåôáé êáé áíåâáßíåé óôç ñÜ÷ç, áêïõìðÜ åêåß, øçëþíåé áíÜëáöñá êáé
óçêþíåôáé ìåôÝùñï, ëáìðñü. å) Ôï öåããáñüöùôï êõíçãïýóå ôïõò ßóêéïõò, þóðïõ
ôïõò Ýäéùîå áðü ôçí êïéëÜäá. óô) Ôï ôñÝíï åßíáé Ýíá áóõãêñÜôçôï ôÝñáò, ôñÝìåé óý-
ãêïñìï, ðéëáëÜåé áãêïìá÷þíôáò, ôá öþôá ôïõ êïéôÜæïõí ìå ëýóóá, öôýíåé âñáóôÜ óÜ-
ëéá. æ) Ôá äÝíôñá áðïêïéìÞèçêáí üñèéá, âëÝðïõí üíåéñá.
Óå üëåò áõôÝò ôéò ðåñéðôþóåéò ç êïéëÜäá, ïé ßóêéïé, ôï öùò, ôï öåããÜñé, ôï öåããá-
ñüöùôï, ôï ôñÝíï êáé ôá äÝíôñá - ìå äõï ëüãéá, üëá ôá óôïé÷åßá ôçò öýóçò åìöáíßæïõí
éäéüôçôåò áíèñþðéíåò.
350
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 351
3. Ðáñïìïéþóåéò:
á) Ôá âïõíÜ ìïéÜæïõí «óáí ãéãÜíôéá ðñïêáôáêëõóìéêÜ ðñüâáôá ìå áêÜèáñôï ìáë-
ëß ðïõ, ðÝôñùóáí êé áðüìåéíáí åêåß ìáñìáñùìÝíá, ôï ‘íá ðßóù áð’ ô’ Üëëï, ìå ôç ìïý-
ñç áêïõìðéóìÝíç óôç ãçò. ÊÜðïôå èá ’ôñå÷å åäþ íåñü êé üëá ôïýôç èá ðáñçãïñéïý-
íôáí, ... êïéëÜäáò».
Ïé ìåôáöïñÝò åßíáé ðïëëÝò: «ôï ôñÝíï ÷ßìçîå ìÝóá óôçí êïéëÜäá, áóõãêñÜôçôï, ôÝ-
ñáò... ¹ôáí Ýíáò äñÜêïíôáò».
5. Ïé åéêüíåò, ïé ðñïóùðïðïéÞóåéò, ïé ìåôáöïñÝò êáé ïé ðáñïìïéþóåéò:
Åßíáé ôá ìÝóá ðïõ ìåôá÷åéñßæåôáé ï óõããñáöÝáò ãéá íá äþóåé óôéò ðåñéãñáöÝò ôïõ
æùíôÜíéá. Ç äõíáôÞ öáíôáóßá åßíáé ôï âáóéêüôåñï ÷áñáêôçñéóôéêü óå üëåò áõôÝò ôéò
ðåñéðôþóåéò.

1ç: Íá âñåßôå óå ðïéåò öÜóåéò áðåéêïíßæåôáé äéáäï÷éêÜ ôï ôïðßï êáé óå ðïéá
ó÷Ýóç âñßóêïíôáé ïé öÜóåéò áõôÝò ìåôáîý ôïõò.
ÁðÜíôçóç:
Ïé äéáäï÷éêÝò öÜóåéò óôéò ïðïßåò áðåéêïíßæåôáé ôï ôïðßï åßíáé ïé åîÞò: á) Ç ìïíá-
îéÜ ôçò êïéëÜäáò, ðñéí Ýñèåé áêüìç ôï öåããÜñé.
â) Ï åñ÷ïìüò ôïõ öåããáñéïý öþôéóå ôï ôïðßï.
ã) ¸íá ôñéæüíé ðñïóèÝôåé óôï ôïðßï ôïí ðñþôï Þ÷ï, üìùò ôåëéêÜ óéùðÜ êáé ç óéù-
ðÞ åðéóôñÝöåé.
ä) ÐåñíÜ ôï ôñÝíï, ôï ïðïßï áëëÜæåé ôï ôïðßï åíôõðùóéáêÜ. Ïé áëëáãÝò åßíáé ïðôé-
êÝò êáé áêïõóôéêÝò, üìùò ôáõôü÷ñïíá åßíáé ðñïóùñéíÝò.
å) Ôï üíåéñï ôùí äÝíôñùí, ðïõ õøþèçêáí ÷áñïýìåíï óôïí ïõñáíü, üðùò ôá ðïõ-
ëéÜ. Ç åñìçíåßá ôïõ ïíåßñïõ.
2ç: Ï óõããñáöÝáò äå äßíåé áðëþò ôçí ðåñéãñáöÞ åíüò ôïðßïõ, áëëÜ êáé ôçí
åðßäñáóç ðïõ áóêåß áõôü óôïí øõ÷éêü ôïõ êüóìï. Ðïéá åßíáé ç åðßäñá-
óç áõôÞ óôéò äéáäï÷éêÝò öÜóåéò ôçò ðåñéãñáöÞò;
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò äåí ðåñéïñßæåôáé óå ìéá áðëÞ ðåñéãñáöÞ ôïõ ôïðßïõ, áëëÜ åíäéá-
öÝñåôáé íá ðáñïõóéÜóåé ôçí åðßäñáóç ôïõ ôïðßïõ óôïí åóùôåñéêü ôïõ êüóìï. ¸ôóé:
á) Ç ðåñéãñáöÞ ôïõ ìïíá÷éêïý ôïðßïõ õðïâÜëëåé áíÜëïãá óõíáéóèÞìáôá ìïíá-
îéÜò, öüâïõ, ìïíïôïíßáò.
351
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 352
â) Ï åñ÷ïìüò ôïõ öåããáñéïý äå öáßíåôáé íá áëëÜæåé áõôÞ ôçí åíôýðùóç. Áðëþò ôï-
íßæåé áêüìç ðåñéóóüôåñï ôçí õðïâëçôéêÞ óéùðÞ ðïõ êáëýðôåé ôá ðÜíôá.
ã) Ç áðïôõ÷çìÝíç ðñïóðÜèåéá ôïõ ôñéæïíéïý íá óðÜóåé ôç óéùðÞ ðñïóèÝôåé ôáñá-
÷Þ, ôñüìï, ìáãåßá. Ç óéùðÞ õðïâÜëëåé: «ç óéùðÞ áêïýóôçêå ïëïìüíá÷ç, ïëüêëçñç,
íá êñáôÜåé êÜôù áðü ôá ìÜãéá ôçò üëá ôá ðñÜãìáôá. Ôßðïôá äåí ôïëìïýóå í’ áíá-
ðíåýóåé ìçí ôçí ôáñÜîåé». ÁõôÜ ôá óõíáéóèÞìáôá áíÞêïõí óôïí øõ÷éêü êüóìï ôïõ
óõããñáöÝá.
ä) Ï åñ÷ïìüò ôïõ ôñÝíïõ åßíáé ìéá óêçíÞ âßáéá· ôï ôñÝíï ìðáßíåé óôçí åéêüíá ìå
ïñìÞ êáé ôáñÜæåé ôç íõêôåñéíÞ çóõ÷ßá ôïõ ôïðßïõ.
å) Ôï üíåéñï ôùí äÝíôñùí áíÞêåé óôïí ßäéï ôï óõããñáöÝá, åßíáé ôï äéêü ôïõ á-
ðñáãìáôïðïßçôï üíåéñï.
3ç: Ï óõããñáöÝáò âÜæåé ôá äÝíôñá íá ïíåéñåýïíôáé. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá óå

ðïéïí áíÞêåé áõôü ôï üíåéñï; Ôé ôï ðñïêáëåß;
ÁðÜíôçóç:
Ôá äÝíôñá ïíåéñåýïíôáé, üìùò ôï üíåéñü ôïõò áíÞêåé óôïí ßäéï ôï óõããñáöÝá. Åß-
íáé ôï äéêü ôïõ üíåéñï, ç ðñáãìáôïðïßçóç ôùí ðáéäéêþí êáé ôùí íåáíéêþí ôïõ ïíåß-
ñùí ðïõ áðïäåß÷ôçêáí áðñáãìáôïðïßçôá. Ôá üíåéñá áõôÜ ôá ðñïêáëåß ç äõóÜñåóôç
êïéíùíéêÞ ðñáãìáôéêüôçôá, óôçí ïðïßá ç øõ÷Þ ôïõ óõããñáöÝá áíôéäñÜ êáé äõóáíá-
ó÷åôåß. Ç æùÞ åßíáé ãåìÜôç ìïíáîéÜ, öüâï, Üã÷ïò êáé áðñïóäéüñéóôåò áðåéëÝò. Óôéò
óõíèÞêåò áõôÝò ç øõ÷Þ ïíåéñåýåôáé ôç ÷áìÝíç ðáéäéêÞ áèùüôçôá, èÝëåé íá öýãåé, íá
ðåôÜîåé áíÜëáöñç, üðùò, üôáí Þôáí áêüìç íÝá êáé áéóèáíüôáí åëåýèåñç.
4ç: Íá åîçãÞóåôå ôç öñÜóç ðïõ âñßóêåôáé óôï ôÝëïò ôïõ êåéìÝíïõ óå ðáñÝí-
èåóç.
ÁðÜíôçóç:
Ôï üíåéñï ôïõ óõããñáöÝá åßíáé ôï üíåéñï êÜèå áíèñþðïõ. Ãéáôß óå êÜèå Üíèñù-
ðï ïé «öôåñïýãåò» ãßíïíôáé óéãÜ óéãÜ «ñßæåò êáé óêïéíéÜ». Ïé öôåñïýãåò åßíáé ï áõ-
èïñìçôéóìüò, ç áèùüôçôá, ç êáëïóýíç, ç åðéèõìßá ãéá ìéá æùÞ óå Ýíáí êüóìï ùñáßï
êáé áãíü, ¼ëá áõôÜ áíÞêïõí óôçí ðáéäéêÞ çëéêßá. Ï þñéìïò Üíèñùðïò ôá Ý÷åé îå÷Ü-
óåé, ôá öôåñÜ ôïõ Ý÷ïõí ãßíåé ñßæåò êáé óêïéíéÜ ðïõ äåí ôïí áöÞíïõí íá ðåôÜîåé, íá
öåñèåß áõèüñìçôá, áèþá, ìå êáëïóýíç, íá ïíåéñåõôåß... Ôþñá ç øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ
åßíáé ãåñÜ äåìÝíç óå ìéá ðñáãìáôéêüôçôá ðåæÞ êáé ùìÞ.
352
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 353
á. Ôï äéÞãçìá Ôïðßï áíÞêåé óôç óõëëïãÞ «ôï êüêêéíï Âéâëßï».
â. Ï ÌõñéâÞëçò áðåéêïíßæåé ôá áíôéêåßìåíá.
ã. Ïé ôüíïé ôïõ Ýñãïõ åßíáé áðáëïß êáé ëõñéêïß.
ä. Ç ðåñéãñáöÞ åßíáé óôáôéêÞ.
å. Ïé åéêüíåò åßíáé ïðôéêÝò êáé áêïõóôéêÝò.

Á Â
1. Ôï êåßìåíï áðïôåëåß ìéá ðåñéãñáöåß á. êïéíùíéêÞ ðñáãìáôéêüôçôá.
2. Ç öáíôáóßá åßíáé ôï âáóéêü â. öõóéêïý ôïðßïõ êáôÜ ôç íõêôá.
÷áñáêôçñéóôéêü
3. Ôá üíåéñá ôá ðñïêáëåß ç ã. óôéò èåùñçôéêÝò êáôáóêåõÝò
ôïõ áíèñþðïõ.
4. Ïé öôåñïýãåò óôï ôÝëïò ôïõ êåéìÝíïõ ä. ãéá ôçí êáôáíüçóç ôïõ êåéìÝ-
íïõ.
5. Ç æùÞ äå âáóßæåôáé å. óõìâïëßæïõí ôïí áõèïñìçôé-
óìü êáé ôçí áèùüôçôá.

Ç êßíçóç ôïõ öåããáñéïý êáé ôïõ ôñÝíïõ ðñïóäßäïõí óôï êåßìåíï:
á. áðëüôçôá.
â. æùíôÜíéá.
ã. åñùôéóìü.
ä. åíäéáöÝñïí.

Ç ðåñéãñáöÞ ôïõ ôïðßïõ óõíäÝåôáé:
á. ìå ôïí åóùôåñéêü êüóìï ôïõ ÌõñéâÞëç.
â. ìå ôéò áíáìíÞóåéò.
ã. ìå ôá áðñáãìáôïðïßçôá üíåéñÜ ôïõ.
ä. ôçí ðñáãìáôéêüôçôá.
353
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 354
ÓÔÏÕ ×ÁÔÆÇÖÑÁÃÊÏÕ
ÊïóìÜò Ðïëßôçò

Ï ÊïóìÜò Ðïëßôçò - öéëïëïãéêü øåõäþíõìï ôïõ ÐÜñç Ôáâåëïýäç, ãåííÞèçêå
óôçí ÁèÞíá ôï 1893. Ôï 1895 ìåôáêïìßæåé ìå ôçí ïéêïãÝíåéá ôïõ óôçí Óìýñíç üðïõ
èá ìåßíåé ìÝ÷ñé ôï 1822 ïðüôå êáé èá ãõñßóåé ðßóù óôçí ÅëëÜäá.
ÁíÞêåé óôçí áîéüëïãç ãéá ôçí ðåæïãñáößá ãåíéÜ ôïõ ‘30 ìáæß ìå ôïí ÓåöÝñç, ôïí
ÂåíÝæç, ôïí Êáñáíôþíç, ôïí Åìðåéñßêï, ôïí Åëýôç ê.Ü.
¸ãñáøå ôï «ËåìïíïäÜóïò» (1928) ôçí «ÅêÜôç» (1934), ôçí «Åñüéêá» (1938), ôéò
«Ôñåéò ãõíáßêåò» (1943), ôï «Ôï Ãõñß» (1945), ôçí «ÊïñïìçëéÜ» (1955), ôï «Óôïõ ×á-
ôæçöñÜãêïõ» (1964) åíþ Ý÷åé åêäïèåß ìåôÜ ôïí èÜíáôü ôïõ ôï çìéôåëÝò ìõèéóôüñçìá
«ÔÝñìá».

¸íá áðü ôá êýñéá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò ðåæïãñáößáò ôïõ Ðïëßôç åßíáé ï âéïãñáöé-
êüò ÷áñáêôÞñáò ôùí êåéìÝíùí ôïõ. Ôï êåßìåíï «Óôïõ ×áôæçöñÜãêïõ» áíáöÝñåôáé
óôçí ïìþíõìç ëáúêÞ óõíïéêßá ôçò Óìýñíçò, üðïõ ðÝñáóå ôá ðáéäéêÜ ôïõ ÷ñüíéá ï
óõããñáöÝáò, êáé ôéò ðåñéðÝôåéåò óôçí ðáëéÜ ôïõ ãåéôïíéÜ.
Ï Þñùáò, ï Ôæþíçò, åßíáé ï áãáèïýëçò ôçò ãåéôïíéÜò ðïõ üëïé ôïí êïñïúäåýïõí
êáé ôïí ðåñéãåëïýí. Äåí åßíáé êáêüò Üíèñùðïò êáé äåí åíï÷ëåß êáíÝíáí áëëÜ ëüãù
ôçò áãáèüôçôáò ôïõ êáíåßò äåí ôïí ðáßñíåé óôá óïâáñÜ. Ãéá åëåçìïóýíç ðéï ðïëý ï
åñãïëÜâïò ôïõ íÝïõ ðåæïäñïìßïõ ôïí ðáßñíåé óôçí äïýëåøç ôïõ êáé åêåß ï Ôæþíçò ãß-
íåôáé áíôéêåßìåíï áóôåßùí ðåéñáãìÜôùí. Ôüôå åßíáé ðïõ âëÝðåé ôçí ãõíáßêá ôïõ ê. Áëé-
öáíôÞ ç ïðïßá åßíáé ðÜñá ðïëý üìïñöç êáé ï Ôæþíçò ôçí åñùôåýåôáé. Ðáßæåé ãéá ÷Ü-
354
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 355
ñç ôçò ôçí öõóáñìüíéêá êáé ïé ãåéôüíéóóåò ôïí êïñïúäåýïõí ãéá ôïí ÝñùôÜ ôïõ. Ôçí
Üëëç ìÝñá ï Ôæþíçò ðåñéðïéåßôáé ôïí åáõôü ôïõ êáé üôáí ôçí îáíáâëÝðåé ãçò ìéëÜåé
ãáëëéêÜ êáé ôçò óêïõðßæåé ôá ãïâÜêéá ùò Ýíäåéîç èáõìáóìïý êáé Ýñùôá. Ôçí Üëëç ìÝ-
ñá ãßíåôáé ç ðáñÜäïóç ôïõ ðåæïäñïìßïõ êáé åßíáé üëïé ðáñüíôåò. ¼ôáí ç Üìáîá ìå
ôçí üìïñöç ãõíáßêá êáé ôïí ê. ÁëéöáíôÞ öåýãïõí, ï Ôæþíçò ôçí áêïëïõèåß êáé ôá
ðáéäéÜ öùíÜæïõí íá ãõñßóåé ðßóù. Áõôüò üìùò äåí ôïõò áêïýåé. ×Üíåôáé ìáæß ìå ôçí
Üìáîá. Êáíåßò ðïôÝ äåí Ýìáèå ôé áðÝãéíå ï «ëùëüò». Ìüíï ô’ áãüñéá, ðïõ ôïí óõìðü-
íåóáí ðéï ðïëý áð’ üëïõò, ðïõ êáé ðïõ ôïí èõìüíôïõóáí.
Äåí õðÜñ÷ïõí ðñïâëÞìáôá óôçí êáôáíüçóç ôïõ êåéìÝíïõ.
Ôï êåßìåíï êÜíåé ìéá áíáöïñÜ óôçí æùÞ ôùí áíèñþðùí óå ìéá öôù÷éêÞ óõíïéêßá.
ÂëÝðïõìå ôçí áíôéìåôþðéóç ðïõ Ý÷åé ï Ôæþíçò, ï «ëùëüò» ôçò óõíïéêßáò áðü ôïõò êá-
ôïßêïõò. Ï óõããñáöÝáò êÜíåé ìéá áíôéêåéìåíéêÞ ðåñéãñáöÞ ôùí ÷áñáêôÞñùí ðïõ õ-
ðÜñ÷ïõí ó’ áõôÞ ôçí óõíïéêßá. Ïé ãõíáßêåò ðïõ êïõôóïìðïëåýïõí êáé áëëçëïðåéñÜ-
æïíôáé, ôá ðáéäéÜ ðïõ ðáßæïõí êáé áãáðïýí áëçèéíÜ, ïé åñãÜôåò ðïõ äïõëåýïõí óêëç-
ñÜ áëëÜ Ý÷ïõí üñåîç ãéá áóôåßá áðïôåëïýí ìéá åéêüíá ôéò ãåéôïíéÜò ðïõ Ý÷åé ÷áèåß. Ãå-
íéêÜ ï óõããñáöÝáò êÜíåé ìéá øõ÷ïãñÜöçóç ôùí ÷áñáêôÞñùí êáé ìáò äåß÷íåé ôçí á-
íôéìåôþðéóç ôïõ êáéíïýñéïõ Þ ôïõ ðáñÜîåíïõ áðü ôçí ìéêñÞ ãåéôïíéÜ.
1ç Åíüôçôá: «Ëïéðüí ........ ôçí ïìïñöéÜ ôïõ êüóìïõ». Ç æùÞ ôïõ Ôæþíç óôç ãåéôïíéÜ
êáé ç åýñåóç åñãáóßáò óôï ðåæüäñïìï.
2ç Åíüôçôá: «¸êëåéóå ôá ìÜôéá ôïõ .... ôá ãÝëéá êáé ïé öùíÝò» ï Ôæþíçò âëÝðåé ôçí
ãõíáßêá ôïõ ÁëéöáíôÞ êáé áðü Ýñùôá ðáßæåé ôçí öõóáñìüíéêá.
3ç Åíüôçôá: «Ôï Üëëï ðñùß .... óôïõ Óêëáâïýíïõ ôï óïêÜêé». Ï Ôæþíçò îáíáâëÝðåé
ôçí êõñßá êáé ôçò äåß÷íåé ôïí èáõìáóìü ôïõ óêïõðßæïíôáò ôá ãïâÜêéá ôçò.
4ç Åíüôçôá: «Êáé ç êá ôïõ êïõ ÁëéöáíôÞ .... Óôïí ×áôæçöñÜãêï». ÐáñÜäïóç ôïõ ðå-
æïäñïìßïõ, åíÝñãåéåò ôïõ Ôæþíç êáé åîáöÜíéóç ôïõ ïñéóôéêÜ áðü ôïí ìá÷áëÜ.
355
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 356

Ôï êåßìåíï åßíáé ãñáììÝíï óå áðëÞ äçìïôéêÞ. Ôï ýöïò åßíáé ëéôü êáé ðåñéãñáöé-
êü. Ãßíåôáé åíôïíüôáôç ÷ñÞóç ôùí ôïðéêþí éäéùìÜôùí ôçò Ì. Áóßáò.
1ç: Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóçìïðïéåß ãéá ôçí êõñßá ÁëéöÜíôç ôïí ÷áñáêôçñéóìü

«ç ïìïñöéÜ ôïõ êüóìïõ». Íá åðéóçìÜíåôå ôá âáóéêÜ óçìåßá ôçò ðåñé-
ãñáöÞò ðïõ íá äéêáéïëïãïýí ôçí ðáñáðÜíù öñÜóç.
ÁðÜíôçóç:
Ç êá ÁëéöáíôÞ Ý÷åé üëá ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò áðüëõôçò ïìïñöéÜò. Äýï ðåëþñéá
öïõíôïõêéÜ ìÜôéá, ìáêñéÝò âëåöáñßäåò êáé êáëïó÷çìáôéóìÝíï óôüìá. ¹ôáí ìéêñïêá-
ìùìÝíç êáé ìå ðïëý ãïýóôï íôõìÝíç. Ðñüóå÷å ðÜñá ðïëý ôçí åðéäåñìßäá ôçò, áöïý
êñáôïýóå áíïé÷ôÞ ôçí ïìðñÝëá áêüìá, êáé üôáí ï Þëéïò êüíôåõå íá äýóåé. ¹ôáí óå-
ìíÞ, ðñÜãìá ðïõ Ýêáíå ôçí ïìïñöéÜ ôçò áêüìá ðéï Ýíôïíç. Åß÷å ðëïýóéá êáé áêñéâÜ
êïóìÞìáôá, áíÜëïãá ìå ôçí ïìïñöéÜ ôçò. ÁõôÜ ôá óôïëßäéá óå óõíäõáóìü ìå ôçí öõ-
óéêÞ ôçò ïìïñöéÜ (ôçí êÜíáí óôá ìÜôéá üëùí íá öáßíåôáé ùò ç ïìïñöéÜ ...... ôïõ êü-
óìïõ).
2ç: Ðþò áíôéäñïýí áðü ôçí ðáñïõóßá ôçò íåáñÞò êõñßáò óôï óïêÜêé ôïõ
Óêëáâïýíïõ á) ï Ôæþíçò, â) ôá ðáéäéÜ êáé ã) ïé ãõíáßêåò; Ðïéá óõíáé-
óèÞìáôá ðñïêáëïýí ïé áíôéäñÜóåéò ôïõò;
ÁðÜíôçóç:
Ìå ôçí ðáñïõóßá ôçò ç êõñßá ÁëéöáíôÞ äçìéïõñãåß áíáóôÜôùóç. Ï Ôæþíçò ðáßñ-
íåé âáèéÜ áíÜóá ìÝíåé ìå áíïé÷ôü ôï óôüìá êáé áêßíçôïò. Ïé ãåéôüíéóóåò äåí ìðïñïýí
íá ðáñáäå÷èïýí ôçí ïìïñöéÜ ôçò êáé êÜíïõí êÜèå ðñïóðÜèåéá íá âñïõí êÜôé ðïõ èá
ôçí ìåéþóåé óôá ìÜôéá ôïõò. Ðüôå ôçí ëÝíå åñùìÝíç ôïõ êõñßïõ ÁëéöáíôÞ, ðüôå üôé åß-
íáé üìïñöç åîáéôßáò ôùí óôïëéäéþí. ÌÝóá ôïõò üìùò ðáñäÝ÷ïíôáé üôé åßíáé üìïñöç.
Ôá ðáéäéÜ ðïõ åßíáé ðéï åéëéêñéíÞ ÷áæåýáíå ôçí ïìïñöéÜ ôçò êõñßáò ÁëéöáíôÞ, üðùò
áêñéâþò åß÷å êÜíåé ðñéí ï ÔæÜíçò. Êáé óôéò ôñåéò ðåñéðôþóåéò ï èáõìáóìüò ãéá ôçí á-
íåßðùôç ïìïñöéÜ ïäçãåß óå ôÝôïéåò áíôéäñÜóéåò.
3ç: Ãéáôß åéäéêÜ ãéá ôïí Ôæþíç óôÜèçêå ìïéñáßá ç óõíÜíôçóç ìå ôçí üìïñöç
êõñßá;
356
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 357
ÁðÜíôçóç:
Ç óõíÜíôçóç ôçò êõñßáò ÁëéöáíôÞ ìå ôïí Ôæþíç õðÞñîå ìïéñáßá ãéá ôïí ÞñùÜ ìáò.
Ï Ýñùôáò Þôáí óöïäñüò, áëëÜ êáé ìïíüðëåõñïò. Ôï áðïôÝëåóìá Þôáí ï Ôæþíçò íá
åãêáôáëåßøåé ôçí Þóõ÷ç æùÞ ôïõ óôïí ìá÷áëÜ ôïõ ×áôæçöñÜãêïõ êáé íá áñ÷ßóåé Ýíá
ìÜôáéï êõíçãçôü ôïõ áìáîéïý, ðïõ óõìâïëßæåé ôï Üðéáóôï êáé ôï ìáêñéíü üíåéñï.
4ç: Ðùò äéêáéïëïãåßôå ôç óõìðÜèåéá ðïõ áéóèÜíïíôáé ôá áãüñéá ãéá ôç ìïß-

ñá ôïõ Ôæþíç;
ÁðÜíôçóç:
Ôá áãüñéá óõìðáèïýí ôïí Ôæþíç ãéáôß åßíáé óå èÝóç íá ôïí êáôáëÜâïõí. ÂëÝðï-
íôáò êáé áõôÜ ôçí êõñßá ÁëéöáíôÞ áéóèÜíèçêáí ôá ßäéá äõíáôÜ óõíáéóèÞìáôá ðïõ áé-
óèÜíèçêå êáé ï Ôæþíçò. Èá èÝëáí êáé áõôÜ íá ôñÝîïõí ðßóù áðü ôï áìÜîé üìùò ïé ç-
èéêÝò êáé ëïãéêÝò åðéôáãÝò ôïõ êïéíùíéêïý ðåñéâÜëëïíôïò äåí ôïõò ôï åðéôñÝðïõí. Æç-
ëåýïõí ôïí Ôæþíç ðïõ ìðïñåß íá åíåñãåß áõôïâïýëùò, áëëÜ êáé ôïí óõìðáèïýí, ãéá-
ôß îÝñïõí üôé ôåëéêÜ äåí èá êáôáöÝñåé íá ðåôý÷åé áõôü ðïõ åðéèõìåß.
5ç: Óôï åéóáãùãéêü óçìåßùìá ôïíßæåôáé üôé ôï åðåéóüäéï Ý÷åé åíüôçôá. Íá äé-
êáéïëïãÞóåôå áõôÞ ôçí ðáñáôÞñçóç. (Ðñïôïý áðáíôÞóåôå íá åîåôÜóåôå
ôïí ôüðï ôïõ åðåéóïäßïõ, ôç äéÜñêåéÜ ôïõ êáé ôçí åîåëéîÞ ôïõ).
ÁðÜíôçóç:
ÐñÜãìáôé ôï êåßìåíï Ý÷åé åíüôçôá. ¼ëç ç ðëïêÞ äéáäñáìáôßæåôáé óå Ýíáí ÷þñï,
óôï ðëáêüóôñùôï ôïõ ×áôæçöñÜãêïõ. ¸÷åé áðüëõôç ÷ñïíéêÞ åíüôçôá áöïý ôá ãåãï-
íüôá ðáñïõóéÜæïíôáé ìÝóá óå ôñåéò çìÝñåò ÷ùñßò íá ðáñåìâëçèåß êáìßá Üëëç áíá-
öïñÜ. Ç õðüèåóç îåêéíÜ áðü ôçí ðñþôç ìÝñá ðïõ ï Ôæþíçò ðéÜíåé äïõëåéÜ êáé ôå-
ëåéþíåé ìå ôçí öõãÞ ôïõ ýóôåñá áðü ôñåéò çìÝñåò.
á. Ôï ðñáãìáôéêü üíïìá åßíáé ÐÜñçò Ôáâåëïýäçò.
â. Ôá èÝìáôá ôùí Ýñãùí ôïõ åßíáé öáíôáóôéêÜ.
ã. Ï Ôæþíçò åßíáé Ýíá óåâÜóìéï ðñüóùðï óôçí êïéíùíßá.
ä. Ï Ôæþíçò åßíáé Ýíáò Üíèñùðïò ðïõ åñùôåýåôáé.
å. Ï ÊïóìÜò Ðïëßôçò ðáñïõóéÜæåé ôçí êáèçìåñéíüôçôá óôçí Óìýñíç ôïõ 1902.
357
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 358

Á Â
1. Ôï ðñþôï ìõèéóôüñçìá á. åíäüìõ÷á óõìöùíïýí ìå ôïí Ôæþíç.
ôïõ Ðïëßôç
2. Êáíåßò äåí íïéÜóôçêå ðïôÝ â. åßíáé ôï «ËåìïíïäÜóïò».
3. Ôïõ ×áôæçöñÜãêïõ ã. äßíåé ëüãï ýðáñîçò óôïí Ôæþíç.
4. Ç ãõíáßêá ôïõ ÁëéöáíôÞ ä. ãéá ôçí ôý÷ç ôïõ Ôæþíç.
5. Ôá ðáéäéÜ ôïõ ìá÷áëÜ å. åßíáé ìéá óõíïéêßá ôçò Óìýñíçò.

Ï ÊïóìÜò Ðïëßôçò áíÞêåé:
á. óôçí ãåíéÜ ôïõ 30.
â. óôçí ìåôáðïëåìéêÞ ãåíéÜ.
ã. óôçí åðôáíçóéáêÞ ó÷ïëÞ.
ä) óôïõò ñïìáíôéêïýò.

Ï Ôæþíçò åßíáé ï:
á. ï ðéï åñãáôéêüò ôçò ãåéôïíéÜò.
â. ï ðéï ôñåëüò ôçò óõíïéêßáò.
ã) ï ðéï ðëïýóéïò.
ä) ï ðñüåäñïò ôçò ãåéôïíéÜò.
Á Â
1. öñåóêïîõñéóìÝíïò, ìå óôñéììÝíï ìïõóôÜêé á. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
2. ôï ðñüóùðï - ôñéáíôáöõëëß ìðïõìðïýêé â. ïóöñçôéêÞ åéêüíá.
3. «ôï ðáßîéìï ... ðïõ ãßíçêå ðéï ðåôá÷ôü óáí ã. ðáñïìïßùóç
åìâáôÞñéï»
4. êáêüãïõóôï áóôåßï - åìöÜíéóç ä. ïðôéêÞ åéêüíá.
ôçò êáò ÁëéöáíôÞ
5. «ëåðôÞ ìõñùäéÜ áðü ñïäüóôáìï» å. áíôßèåóç.
358
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 359
ÏÉ ÔÑÅÉÓ ÁÄÅÉÅÓ ÊÁÑÅÊËÅÓ

ÃéÜííçò Óêáñßìðáò
Ç æùÞ ôïõ
Ï ÃéÜííçò Óêáñßìðáò ãåííÞèçêå ôï 1897 óôçí ÁêñÜôá. Ðáñáêïëïýèçóå ìáèÞ-
ìáôá óôç ÖéëïóïöéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò ÁèÞíáò, üìùò äßðëùìá äåí ðÞ-
ñå, ãéáôß Üñ÷éóå íá áó÷ïëåßôáé ìå ôç ëïãïôå÷íßá. Áðü ôï ìåóïðüëåìï ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò
ôçò æùÞò ôïõ Ýæçóå óôç ×áëêßäá ôçò Åýâïéáò.
Ï Óêáñßìðáò åìöáíßóôçêå óôá ãñÜììáôá ìå ôç óõëëïãÞ äéçãçìÜôùí «Êáçìïß óôï
ÃñéðïíÞóé». Óôá ðåæÜ ôïõ áíÞêïõí åðßóçò ôá äéçãÞìáôá «Ôï Èåßï Ôñáãß», ôá ìõèéóôï-
ñÞìáôá «ÌáñéÜìðáò» êáé «ôï Óüëï ôïõ Ößãêáñï», ôï èåáôñéêü «Ï ¹÷ïò ôïõ Êþäù-
íïò». ¸ãñáøå ôá ðïéÞìáôá «Ïõëáëïýì» êáé «Åáõôïýëçäåò». ÔÝëïò, ôï 1936 åîÝäéäå
ôï ðåñéïäéêü «ÍåïåëëçíéêÜ Óçìåéþìáôá».
Ï Óêáñßìðáò åßíáé Ýíáò áðü ôïõò ðéï éäéüôõðïõò íåïÝëëçíåò ðåæïãñÜöïõò, «ï ìü-
íïò åðáñ÷éþôçò íåïÝëëçíáò óõããñáöÝáò ðïõ Ýãéíå èñýëïò».

Ôï âáóéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò ãñáöÞò ôïõ Óêáñßìðá åßíáé ç ðáñáäïîïëïãßá. Ï
óõããñáöÝáò áöÞíåé åëåýèåñç ôç öáíôáóßá ôïõ íá áõèáéñåôåß êáé íá äçìéïõñãåß êá-
ôáóôÜóåéò áðñïóäüêçôåò êáé áðßèáíåò. Åðßóçò, ç ãëþóóá ðáñáìïñöþíåôáé êáé ç Ýê-
öñáóç áëëÜæåé. Ôï äéÞãçìá áõôü áðïôåëåß Ýíá ó÷åôéêÜ Þðéï äåßãìá áðü ôï Ýñãï ôïõ
Óêáñßìðá.
Ç óêçíÞ åêôõëßóóåôáé óôçí áßèïõóá áíáìïíÞò ïäïíôéáôñåßïõ. Ï ãéáôñüò óõæçôÜ
359
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 360
ãéá ëßãï ìå Ýíáí ðåëÜôç· ôïí êýñéï ÐåôÜìåíï. Óôç óõíÝ÷åéá, êáèþò ï ÌÜêçò ðáßñíåé
ôç óåéñÜ ôïõ, ï ãéáôñüò ëÝåé óôéò ôñåéò áäåëöÝò ðïõ ðåñéìÝíïõí üôé ôï óðßôé áíÞêå óå
ôñåéò áäåëöÝò, üðùò ïé ðåëÜôéóóåò.
Ï áöçãçôÞò, ðïõ åßíáé ï éäéïêôÞôçò ôïõ ïäïíôéáôñåßïõ, êáé ïé ôñåéò áäåëöÝò ðéÜ-
íïõí óõæÞôçóç. Ïé ãõíáßêåò ëÝíå üôé óêïðåýïõí íá åãêáôáóôáèïýí ìüíéìá óôçí Åë-
ëÜäá. Ï áöçãçôÞò ôïõò ëÝåé ãé’ áóôåßï üôé ôïí ðéÜíåé êñßóç óåëçíéáóìïý, ïðüôå ïé
ôñåéò áäåëöÝò öïâéóìÝíåò öåýãïõí.
Ï áöçãçôÞò, áðïöáóéóìÝíïò íá óõíå÷ßóåé ôï áóôåßï, ëÝåé óôï ãéáôñü üôé êáìéÜ êõ-
ñßá äåí ðåñßìåíå. Ôï ßäéï åðéâåâáéþíåé ï ÌÜêçò, ï ößëïò ôïõ, êáé ç Áíôéãüíç, ç õðç-
ñÝôñéá ôïõ ãéáôñïý. ÂÝâáéá, ï ÌÜêçò åß÷å åéäïðïéçèåß áðü ôïí áöçãçôÞ êáé ç Áíôéãü-
íç Þôáí áðëþò áðáó÷ïëçìÝíç ìå ôï ößëï ôçò.
Ôï ìåóçìÝñé ï ãéáôñüò ôçëåöùíåß êáôÜ ëÜèïò óôïí áöçãçôÞ êé áõôüò ðñïóðïéåßôáé
üôé åßíáé ï ÐåôÜìåíïò êáé ôïõ ëÝåé üôé óôï éáôñåßï äåí ôïí ðåñßìåíáí ôñåéò êõñßåò. ¼-
ìùò, üôáí áñãüôåñá ï áöçãçôÞò ôçëåöùíåß óôïí ÐåôÜìåíï êáé óôï ÌÜêç, áõôïß áñ-
íïýíôáé üôé åßäáí ôéò êõñßåò óôï éáôñåßï!
Ï áöçãçôÞò ðáßñíåé êáé ôï ãéáôñü, êé áõôüò ôïõ ëÝåé üôé ðñÜãìáôé ôéò åßäå, ãéáôß åß-
íáé áëáöñïÀóêéùôïò!
Ï áöçãçôÞò ðçãáßíåé óôçí åöçìåñßäá «Åõâïúêüò ÊÞñõêáò», ãéá íá âÜëåé áããåëßá
íá ðïõëÞóåé ôï óôïé÷åéùìÝíï óðßôé. ¼ìùò ï áñ÷éóõíôÜêçò ôïí ðëçñïöïñåß üôé üëç ç
ðüëç ãíùñßæåé ðùò ôï óðßôé åßíáé óôïé÷åéùìÝíï. ÁíÞêå óå ôñåéò áäåëöÝò ðïõ ðíßãçêáí
óôï íáõÜãéï ôïõ Ôéôáíéêïý. Ï ÌÜêçò, ï ÐåôÜìåíïò êáé ç Áíôéãüíç âåâáßùíáí üôé ôï
óðßôé ôï åðéóêÝöôçêáí ôçí ðñïçãïýìåíç ìÝñá ïé ôñåéò áäåëöÝò. Ãé’ áõôü ï ãéáôñüò Þ-
èåëå íá íïéêéÜóåé Üëëï ïßêçìá.
ÊÜíïíôáò âüëôá óôçí ðáñáëßá, ï áöçãçôÞò åßäå ôéò êáñÝêëåò ðåôáìÝíåò óôç èÜëáó-
óá. Áñãüôåñá óôï éáôñåßï Üêïõóå üôé ç Áíôéãüíç ôéò åß÷å äþóåé óå äõï ìéêñïýò íá ôéò ðå-
ôÜîïõí. Óôç óõíÝ÷åéá ï áöçãçôÞò óõíáíôéÝôáé ìå ôï ãéáôñü Ôóáìðïýíç. Áõôüò ôïõ ëÝåé
üôé ôïí æÞôçóáí åðåéãüíôùò óôï ïäïíôéáôñåßï ôïõ Êáëëßíéêïõ ãéá êÜðïéï ÃéÜííç ðïõ Ý-
ìïéáæå óáí ìðïõëíôüê êáé êáôÜëáâå üôé áõôüò Þôáí ï áöçãçôÞò. Ôüôå ï áöçãçôÞò óù-
ñéÜæåôáé êÜôù êáé ï ãéáôñüò äéáðéóôþíåé üôé ðñüêåéôáé ãéá êñßóç åëáöñÜò åðéëçøßáò.
1. ôéò ïßäå: ðïéïò îÝñåé.

2. êáñóß: áíôßêñõ.
3. áìöéôáëáíôåõèÝíôáò: áìöéôáëáíôåõüìåíïò.
360
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 361
4. Ôéôáíéêüò: ìåãÜëï õðåñùêåÜíåéï, ôï ïðïßï, ýóôåñá áðü ðñüóêñïõóç óå ïãêüðá-

ãï, âõèßóôçêå óôéò 14 Áðñéëßïõ 1912 óôïí Áôëáíôéêü, ðáßñíïíôáò ìáæß ôïõ óôï âõ-
èü ôïõò 1565 åðéâÜôåò ôïõ.
5. ôÞñáîá: êïßôáîá.
6. óâßãêïò: óâïýñá.
7. ÍÜóåñ: Áéãýðôéïò çãÝôçò. ÁíÝôñåøå ôï âáóéëéÜ Öáñïýê êáé åèíéêïðïßçóå ôéò îÝíåò
åðé÷åéñÞóåéò.
8. ðùò: êÜðùò.
9. ìçëáâéÜæù: ãßíïìáé êáôáêüêêéíïò.
10. óôßîåéò: óçìÜäéá.
11. ôïõñëéÜ: ðïõëéÜ, ôñï÷ßëïé.
12. êïøáíïýñéêïò: ìå êïììÝíç ôçí ïõñÜ.
13. êáðñß: áãñéïãïýñïõíï, ïé êõíüäïíôåò.
14. öïýìï: êáðíéÜ.
15. öéëïìåéäÞò: ãåëáóôüò.
16. êõâäßåò: êõñßåò.
17. ëïõäïâßêåéá: ÷ñõóÜ ãáëëéêÜ íïìßóìáôá.
18. Áñóáêåéáäéóôß: ìå ðïëý óåìíüôçôá (üðùò ïé ìáèÞôñéåò ôïõ Áñóáêåßïõ).
19. ÁõñçëéáíÞ: ç ÉùÜííá ôçò Ëùñáßíçò.
20. åéäÞ: ðñüóùðï, èùñéÜ.
21. êáíåßí: êáíÝíá.
22. Üì’ Ýðïò, Üì’ Ýñãïí: ÷ùñßò êáèõóôÝñçóç.
23. áããåëïêñïýïìáé: ÷Üíù ôá ëïãéêÜ ìïõ.
24. áëáöñïÀóêéùôïò: áõôüò ðïõ âëÝðåé öáíôÜóìáôá.
25. Åõâïúêüò ÊÞñõêáò: åöçìåñßäá ôçò ×áëêßäáò.
26. íôñßôá: êáôåõèåßáí.
27. ðåæÜ: ü÷é êåöáëáßá ãñÜììáôá.
28. ôæÜìéá: ãõáëéÜ.
29. áðÜñåóêïí: äõóÜñåóôï.
30. ìåéëé÷éüôçôá: ãëõêýôçôá.
31. ðïôÝ: êÜðïôå.
32. ôåèíåþóáé: ðåèáìÝíåò.
33. áôóÜñáíôïò: ðïõëß, ï öëþñïò.
34. äßíç: óôñüâéëïò.
35. áãéüðáéäá: ðáéäéÜ ôïõ äñüìïõ.
361
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 362
36. ôçëåâïþ: öùíÜæù áðü ìáêñéÜ.

37. åãêáñßæáí: öþíáæáí.

Ôï äéÞãçìá áõôü áðïôåëåß ðáñùäßá éóôïñéþí ìå öáíôÜóìáôá. Ï éäéïêôÞôçò åíüò
äéþñïöïõ ïäïíôéáôñåßïõ åßíáé ï áöçãçôÞò ôçò éóôïñßáò. ÐåñéìÝíïíôáò óôçí áßèïõóá
áíïìïíÞò ôïõ ïäïíôïãéáôñïý, îåêéíÜ ìéá öÜñóá, ëÝåé óå ôñåéò êõñßåò ðïõ êÜèïíôáí
óå ôñåéò êáñÝêëåò üôé áõôÞ ôçí þñá óåëçíéÜæåôáé, ôïí ðéÜíåé êñßóç åðéëçøßáò.¾óôåñá
áð’ áõôü ïé ôñåéò ãõíáßêåò öåýãïõí öïâéóìÝíåò.
Ï áöçãçôÞò óõíå÷ßæåé ôç öÜñóá ëÝãïíôáò óôï ãéáôñü üôé óôçí áßèïõóá áíáìïíÞò
äåí õðÞñ÷å êáíåßò íá ðåñéìÝíåé. Óôçí áñ÷Þ ôï áóôåßï ôïõ öáßíåôáé íá ðéÜíåé, üìùò óôç
óõíÝ÷åéá ôá ðñÜãìáôá áëëÜæïõí.
Áðïäåéêíýåôáé üôé ï ãéáôñüò êáé ï áöçãçôÞò åßíáé áëáöñïÀóêéùôïé, äçëáäÞ Üôïìá
ðïõ âëÝðïõí öáíôÜóìáôá. ¸÷åé åíäéáöÝñïí íá ðñïóÝîïõìå üôé ï ãéáôñüò åßíáé åðé-
ðëÝïí øåõäüò êáé ï áöçãçôÞò ðÜó÷åé áðü åðéëçøßá.
¾óôåñá áð’ áõôÞ ôçí áðïêÜëõøç êáé ïé äõï ôïõò âéÜæïíôáé íá åãêáôáëåßøïõí ôï
óôïé÷åéùìÝíï óðßôé. Ï ãéáôñüò øÜ÷íåé íá íïéêéÜóåé Üëëï éáôñåßï êáé ï áöçãçôÞò èÝëåé
íá ðïõëÞóåé ôï êôßñéï.
Ôï äéÞãçìá áðïôåëåßôáé áðü ôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Ïôáí ìðÞêá óôçí... íá ðñüóâåëíå ôç öéëáëÞèåéÜ ôïõ ôï êïñßôóé»Óôçí áß-
èïõóá áíáìïíÞò.
2ç åíüôçôá: «Ôï ìåóçìÝñé åíþ Ýôñùãá... Ýêëåéóá êáé ôï ‘íá ìÜôé ìå íüçìá...» Ôï ëÜ-
èïò ôçëåöþíçìá ôïõ ãéáôñïý.
3ç åíüôçôá: «Äåí ðáßñíù, ëÝù.., åßóáé çëßèéïò» Ï ÐåôÜìåíïò êáé ï ÌÜêçò áñíïýíôáé
üôé åßäáí ôéò êõñßåò.
4ç åíüôçôá: «Êñáê... êñáê... óôï ÷Ýñé ìïõ!..» Ï ãéáôñüò äçëþíåé üôé åßíáé áëá-
öñïÀóêéùôïò êé üôé åßäå ôéò ãõíáßêåò.
5ç åíüôçôá: «Ôßðïôá... ôßðïôá... åíïßêéïí éêáíïðïéçôéêüí» Ï áöçãçôÞò åðéóêÝðôåôáé
ôïí «Åõâïúêü ÊÞñõêá».
6ç åíüôçôá: «ÐåôÜ÷ôçêá... þò ôï ôÝëïò» Ï áöçãçôÞò ðçãáßíåé âüëôá óôçí ðáñáëßá,
êñßóç åðéëçøßáò.
362
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 363

1. ÌõóôÞñéï êáé êùìéêü óôïé÷åßï:
Óôï äéÞãçìá áõôü óõíäõÜæïíôáé ôï ìõóôÞñéï ìå ôï êùìéêü óôïé÷åßï. Áðü ôç ìéá ìå-
ñéÜ, äçìéïõñãïýíôáé êáôáóôÜóåéò ðïõ ìáò êñáôïýí óå áãùíßá, åíþ, áðü ôçí Üëëç, õ-
ðÜñ÷ïõí êáôáóôÜóåéò áóôåßåò, êùìéêÝò.
2. Ìåéêôüò ôñüðïò ìßìçóçò:
Óôï äéÞãçìá áõôü õðÜñ÷åé óõíäõáóìüò áöÞãçóçò êáé äéáëüãïõ. ÕðÜñ÷åé Ýíáò á-
öçãçôÞò ðïõ ôïí ëÝíå ÃéÜííç. ¼ìùò, ôáõôü÷ñïíá, ç áöÞãçóç äéáêüðôåôáé áðü ôï äéÜ-
ëïãï ðñïóþðùí óå åõèý ëüãï.
3. Ç ãëþóóá:
Ç ãëþóóá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï óõããñáöÝáò åßíáé éäéüññõèìç. ÐïëëÝò öïñÝò äç-
ìéïõñãåß äéêïýò ôïõ ãñáììáôéêïýò ôýðïõò êáé óõíôáêôéêÝò ó÷Ýóåéò. Ôï áðïôÝëåóìá åß-
íáé Ýíá ýöïò Ýíôïíá ðñïóùðéêü.

1ç: Ôï äéÞãçìá ðëÝêåôáé ãýñù áðü ìéá öÜñóá. Íá ôçí åðéóçìÜíåôå êáé íá
âñåßôå: á) ðþò åîåëßóóåôáé. Âãáßíåé êáíÝíá óõìðÝñáóìá; â) ðïéá åßíáé ôá
áðïôåëÝóìáôÜ ôçò;
ÁðÜíôçóç:
Ç öÜñóá: Ï áöçãçôÞò êÜíåé ìéá öÜñóá óôïí ïäïíôïãéáôñü. Ðñïóðáèåß íá ôïí ðåß-
óåé üôé ïé ôñåéò ãõíáßêåò, ðïõ ðåñßìåíáí óôçí áßèïõóá áíáìïíÞò, óôçí ðñáãìáôéêüôç-
ôá äåí õðÞñ÷áí, üôé ï ãéáôñüò ôéò åß÷å öáíôáóôåß.
á) Ç åîÝëéîç: Óôç óõíÝ÷åéá üìùò áðïäåéêíýåôáé üôé ï áöçãçôÞò êáé ï ãéáôñüò åßíáé
ôá ìüíá ðñüóùðá ðïõ åßäáí ôéò ôñåéò ãõíáßêåò. ÊáíÝíáò Üëëïò óôï éáôñåßï äåí åßäå
ôéò ôñåéò ãõíáßêåò.
Ôï óõìðÝñáóìá: Ôï óõìðÝñáóìá ðïõ âãáßíåé áðü ôá ðáñáðÜíù åßíáé üôé áõôÜ ôá
äýï Üôïìá, ï ãéáôñüò êáé ï áöçãçôÞò åßíáé áëáöñïÀóêéùôïé, äçëáäÞ âëÝðïõí öáíôÜ-
óìáôá, ðïõ Üëëïé Üíèñùðïé äå âëÝðïõí.
â) Ôï áðïôÝëåóìá: ¾óôåñá áðü áõôÞ ôçí åîÝëéîç ï ãéáôñüò êáé ï áöçãçôÞò âéÜæï-
íôáé íá åãêáôáëåßøïõí ôï óðßôé. Ï ãéáôñüò øÜ÷íåé íá íïéêéÜóåé Üëëï, åíþ ï áöçãçôÞò,
ðïõ åßíáé êáé éäéïêôÞôçò, èÝëåé íá ôï ðïõëÞóåé.
2ç: Ç öÜñóá îåêéíÜåé áðü ëïãéêÝò êáôáóôÜóåéò ðïõ êáôáëÞãïõí üìùò óôï
ðáñÜëïãï. Ðþò ãßíåôáé áõôü;
363
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 364
ÁðÜíôçóç:
Áñ÷éêÜ ç öÜñóá îåêéíÜåé ëïãéêÜ. ¼ðùò ï áöçãçôÞò, Ýôóé êáé ï áíáãíþóôçò íïìß-
æïõí Üôé ïé ôñåéò ãõíáßêåò õðÜñ÷ïõí ðñáãìáôéêÜ. Ôï ðáñÜëïãï óôïé÷åßï ìðáßíåé óôçí
õðüèåóç áðü ôç óôéãìÞ ðïõ áðïäåéêíýåôáé üôé ïé ôñåéò êõñßåò äåí åßíáé õðáñêôÜ ðñü-
óùðá, áëëÜ Þôáí öáíôÜóìáôá.
Ðñþôïò ï ÐåôÜìåíïò áñíéÝôáé üôé åßäå ïðïéåóäÞðïôå êõñßåò óôï ïäïíôéáôñåßï. Óôç
óõíÝ÷åéá êáé ï ÌÜêçò áñíåßôáé üôé õðÞñ÷áí êõñßåò óôçí áßèïõóá áíáìïíÞò. Õðïóôç-
ñßæåé üôé åêåß äåí õðÞñ÷å êáíÝíáò. Êáôüðéí ï ãéáôñüò ðáñáäÝ÷åôáé üôé åßäå ôéò êõñßåò
êáé üôé åßíáé áëáöñïÀóêéùôïò. ÌåôÜ áðïêáëýðôåôáé üôé ïëüêëçñç ç ðüëç îÝñåé ðùò óôï
óðßôé áõôÜ õðÜñ÷ïõí öáíôÜóìáôá. Óôï ôÝëïò êÜðïéá áðü ôéò ãõíáßêåò-öáíôÜóìáôá ôç-
ëåöùíåß óôï ãéáôñü êáé ôïí óôÝëíåé íá âñåé ôïí áöçãçôÞ. Ìå ôç óôáäéáêÞ êáôáíüçóç
üôé ïé ãõíáßêåò áõôÝò Þôáí öáíôÜóìáôá, ãßíåôáé ç ìåôÜâáóç áð’ ôï ëïãéêü óôï ðáñÜ-
ëïãï. Ç êïñýöùóç âñßóêåôáé óôï ôÝëïò.
3ç: Ìå ðïéá ìÝóá ðåôõ÷áßíåé á óõããñáöÝáò íá äþóåé êùìéêÝò êáôáóôÜóåéò;

ÁðÜíôçóç:
Ôá ìÝóá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï óõããñáöÝáò åßíáé ôá:
á) Ôï øåýäéóìá ôïõ ãéáôñïý.
â) Ï ôñüðïò ðïõ óôçí áñ÷Þ ôïõ äéçãÞìáôïò ðåñéãñÜöåé ôç äïõëåéÜ ôïõ ãéáôñïý.
ã) Ôá ïíüìáôá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß åßíáé áóôåßá (ð.÷. ÐåôÜìåíïò).
ä) ÅðáíáëáìâÜíïíôáé ïñéóìÝíåò áóôåßåò åêöñÜóåéò, üðùò «ìðñå ôé ëåò», «êñé..
êñé... êñé..»
å) ×áñáêôçñéóìïß êùìéêïß: ï áöçãçôÞò ÷áñáêôçñßæåôáé «ìðïõëíôüê» êáé ðáñáôçñåß
üôé ïé äõï ôïõ êõíüäïíôåò åîåß÷áí.
óô) Ôá óôïé÷åßá ôçò êáèáñåýïõóáò ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ãéá äéáêùìþäçóç.
æ) Ðáñïìïéþóåéò: «ìïéÜæáíå êáé óáí ôáðåôóáñßá», «Áé êïõâáñßóôñáé ãõñßæïõí ìü-
íïé óáí óâßããïé», «óáí ç ÁõñçëéáíÞ óå êïñíßæá».
ç) Åðßèåôá êáé åðéññÞìáôá: «÷áìïãåëáóôÞ ôóéñéìüíéá», «áñóáêåéáäéóôß».
è) ÐåñéóôáôéêÜ: üðùò ôï ãêáñóüíé êáé ôï âéïëß.
é) Ç ãëþóóá ôïõ óõããñáöÝá, ðïõ äåí õðáêïýåé óå ãñáììáôéêïýò êáíüíåò êáé óå
óõíôáêôéêÝò ó÷Ýóåéò.
4ç: Íá åðéóçìÜíåôå ôéò åêöñáóôéêÝò êáé ãëùóóéêÝò éäéïôõðßåò. Ðïéïò ï ëü-

ãïò ôïõò óôçí üëç áôìüóöáéñá ôïõ äéçãÞìáôïò;
ÁðÜíôçóç:
364
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 365
Ïé éäéïôõðßåò óôçí Ýêöñáóç êáé óôç ãëþóóá ôïõ êåéìÝíïõ åßíáé ðïëëÝò:
á) Áíáìåéãíýåôáé ç äçìïôéêÞ ìå ôçí êáèáñåýïõóá: «ç ÷áìùâëÝðéíç åéäÞ ôçò».
â) Ï óõããñáöÝáò äçìéïõñãåß äéêÝò ôïõ ëÝîåéò: «÷áìùâëÝðéíç», «÷áìùãëÝðéóóá»,
«êáíåßí».
ã) ×ñçóéìïðïéåßôáé ç ðáñÝíèåóç êáé ç ðáýëá ðïëý óõ÷íÜ. Ç öñÜóç äéáêüðôåôáé
êáé óõíå÷ßæåôáé ýóôåñá áðü ôçí ðáñåìâïëÞ ìéáò Üëëç öñÜóçò: «Ìðñå èá óôïí êÜìù
’ãù åðéöõëÜ÷ôçêá- óôï âñéîßäé ìéá äéÜñá». «Êáé ôïí Ýíéùóá, íá (ìå ôï ñïëüé ôïõ óôï
÷Ýñé) ìïõ ìåôñÜåé ôïõò óöõãìïýò ìïõ».
ä) ËÝîåéò áðïäßäïíôáé ç÷çôéêÜ, üðùò ðñïöÝñïíôáé: «ÓóóóéãÜ!».
å) Ìåôï÷Ýò áïñßóôïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ìå êáôáëÞîåéò åíåóôþôá: «áìöéôáëáíôåöèÝ-
íôáò», «óôñÝøáíôáò».
Ôï áðïôÝëåóìá ôùí éäéïôõðéþí ôçò ãëþóóáò ôïõ Óêáñßìðá åßíáé ï êùìéêüò ôüíïò
óôéò êáôáóôÜóåéò ðïõ äçìéïõñãïýíôáé êáé ôï æùíôáíü ðñùôüôõðï ýöïò ôçò ãñáöÞò.
1ç: Íá óçìåéþóåôáé ðïéåò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé ðïéåò
ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëáèïò)
á. Ï Óêáñßìðáò èåùñåßôáé áðü ôïõò ðéï éäéüôõðïõò íåïÝëëçíåò ðåæïãñÜöïõò.
â. Ï óõããñáöÝáò áöÞíåé åëåýèåñç ôç öáíôáóßá ôïõ.
ã. Äåí Ý÷åé ãëùóóéêÝò êáé åêöñáóôéêÝò áëëïéþóåéò.
ä. Ï áöçãçôÞò ôçò éóôïñßáò åßíáé ï ïäïíôßáôñïò.
å. Óôï äéÞãçìá óõíäõÜæïíôáé ôï ìõóôÞñéï êáé ôï êùìéêü óôïé÷åßï.

Á Â
1. Ôï êýñéï ÷áñáêôçñéóôéêü á. éóôïñéþí ìå öáíôÜóìáôá.
ôïõ Óêáñßìðá
2. Ôï äéÞãçìá áðïôåëåß â. ï ãéáôñüò êáé ï áöçãçôÞò åß-
ìéá ðáñùäßá íáé áëáöñïÀóêéùôïé.
3. Ç ãëþóóá ôïõ óõããñáöÝá ã. åßíáé ðáñáäïîïëïãßá.
4. Óõìðåñáßíïõìå üôé ä. äßíåé êùìéêü ôüíï óôéò êáôá-
óôÜóåéò.
5. Ôï ðñùôüôõðï ýöïò ãñáöÞò å. åßíáé éäéüññõèìç.
365
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 366
ÅÕÑÇÊÁ
ÈñÜóïò ÊáóôáíÜêçò
Ç æùÞ ôïõ
Ï ÈñÜóïò ÊáóôáíÜêçò ãåííÞèçêå óôçí Ðüëç ôï 1900. Ôï 1919 ðÞãå óôï Ðáñßóé,
üðïõ óðïýäáóå öéëïëïãßá êáé ãëùóóïëïãßá. Óôï Ðáñßóé ãíùñßóôçêå ìå ôïí Øõ÷Üñç
êáé êáôÜöåñå íá ãßíåé åðéìåëçôÞò êáé âïçèüò ôïõ óôç Ó÷ïëÞ Áíáôïëéêþí Ãëùóóþí. Å-
êåß áðü ôï 1921 äßäáóêå íåïåëëçíéêÞ ãëþóóá êáé ëïãïôå÷íßá.
Ï ÊáóôáíÜêçò Ýãñáøå äéçãÞìáôá êáé ìõèéóôïñÞìáôá. Ùò ðåæïãñÜöïò ÷áñáêôçñß-
æåôáé áðü óõíèåôéêÞ éêáíüôçôá, øõ÷ïëïãéêÞ äéåéóäõôéêüôçôá, åéñùíéêÞ êáé êáõóôéêÞ
äéÜèåóç. ÔÝëïò, ç ãñáöÞ ôïõ îå÷ùñßæåé ãéá ôï Ýíôïíï ðñïóùðéêü ôïõ ýöïò. Ï Êáóôá-
íÜêçò Ýãñáøå ìõèéóôïñÞìáôá, üðùò: «Ïé Ðñßãêéðåò», «Óôï ÷ïñü ôçò Åõñþðçò», «Ç
ÖõëÞ ôùí Áíèñþðùí» ê.ëð. ¸ãñáøå åðßóçò óõëëïãÝò äéçãçìÜôùí, üðùò åßíáé «Ç ÷ï-
ñåýôñéá Êïíôåóßíá ÖåëéôóéôÜ» êáé «Ï ÏìïãåíÞò Âëáäßìçñïò».¼ìùò Ýíá óçìáíôéêü
ìÝñïò ôïõ Ýñãïõ ôïõ ðáñáìÝíåé áíÝêäïôï.

Ôï äéÞãçìá ðñïÝñ÷åôáé áðü ôç óõëëïãÞ «Ï ÏìïãåíÞò Âëáäßìçñïò», ç ïðïßá åê-
äüèçêå ôï 1936.
Ï ðçãáäÜò ×áôæÞò ðçãáßíåé óôï Åëëçíéêü, üðïõ ïé åñãÜôåò ôïõ Üíïéãáí ðçãÜäéá.
ÊÜðïôå Ýöôáóå óôï áãñüêôçìá ôïõ ×áñéôÜêç, óôïí ïðïßï åßðå üôé óôï óçìåßï åêåßíï
èá áñãïýóå íá âñåé íåñü. ¾óôåñá ðÞãå óôï êôÞìá ôïõ ÃéáìáñÝëç.
Ï ÃéáìáñÝëçò Þôáí íÝïò êáé îáíèüò. Ìå ôç ãõíáßêá ôïõ åß÷áí ðÜåé óå üëç ôçí Åõ-
366
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 367
ñþðç. Ôþñá äå÷üíôïõóáí óôï óðßôé åðéóêÝøåéò ößëùí, áíÜìåóá óôïõò ïðïßïõò Þôáí
êáé ï ×áôæÞò, ðïõ ôïí åðéóêåðôüôáí êáé óõæçôïýóå ìáæß ôïõ ôá ðñùéíÜ.
Ï ×áôæÞò ðñïóðáèïýóå üëç ôç ìÝñá íá âñåé ðáñÝá íá ìéëÞóåé.
Óôï ìåôáîý ï Ãéü÷áí ÃéáìáñÝëçò ðñïóðáèïýóå íá èõìçèåß óå ðïéïí Ýìïéáæå ï ×á-
ôæÞò. Êáèþò ôïí Ýâëåðå í’ áíçöïñßæåé, áíáêÜôùíå ôç èýìçóÞ ôïõ, ÷ùñßò üìùò íá õ-
ðÜñ÷ïõí áðïôåëÝóìáôá.
¸íá öèéíïðùñéíü ðñùéíü ï ÃéáìáñÝëçò âãÞêå óôç âåñÜíôá êáé ðñüóåîå üôé ï ×á-
ôæÞò Þôáí ïñãéóìÝíïò êáé áëëéþôéêïò. ¼ôáí ôïí ñþôçóå ôé óõíÝâçêå, åêåßíïò ôïõ á-
ðÜíôçóå üôé ç Ýãêõïò ãõíáßêá ôïõ ðÝèáíå. Ï ÃéáìáñÝëçò óõãêéíÞèçêå, ÷ùñßò üìùò
íá êáôáöÝñåé íá äáêñýóåé. ÐñïóðÜèçóå íá èõìçèåß óå ðïéïí Ýìïéáæå ï ×áôæÞò ìÝ-
÷ñé ðïõ åêåßíïò óçêþèçêå êáé ðÞñå ôçí áíçöïñéÜ.
ÔÝëïò, ï ÃéïìáñÝëçò èõìÞèçêå åðéôÝëïõò üôé ï ×áôæÞò Ýìïéáæå ìå ôïí ÏõÜëáò
ÌðÝñé, áìåñéêáíü çèïðïéü ðïõ õðïäõüôáí ëáúêïýò ôýðïõò. Ï ÃéáìáñÝëçò áéóèÜíåôáé
áíùôåñüôçôá êáé óõìðÜèåéá ãéá ôï ëáü, ðïõ âïçèÜ ôçí áíþôåñç ôÜîç íá äïêéìÜæåé ôç
ìíÞìç ôçò êáé íá ðëïõôßæåé ì’ áõôüí ôïí ôñüðï ôïí åóùôåñéêü ôçò êüóìï. ¾óôåñá áð’
áõôÞí ôçí áíáêÜëõøç, ï ÃéáìáñÝëçò öùíÜæåé «Åýñçêá! Åýñçêá».
1. Åëëçíéêü: ðñïÜóôéï ôçò ÁèÞíáò.

2. îåêñßíù: äéáêñßíù.
3. ×áóÜíé: Ýôóé ëåãüôáí ðáëéüôåñá ç ðåñéï÷Þ ôïõ Åëëçíéêïý.
4. ðáíáìÜò: øÜèéíï êáðÝëï ãéá ôï êáëïêáßñé.
5. âáñãùìÜñåò: ðáñÜðïíá, äõóöïñßåò.
6. ðïñóåëÜíá: ðïñóåëÜíç.
7. ÔóáëäÜñçò: ðïëéôéêüò çãÝôçò, áñ÷çãüò ôïõ Ëáúêïý Êüììáôïò.
8. Êïíäýëçò: óôñáôéùôéêüò êáé ðïëéôéêüò ôï 1935 êáôÝëõóå ôç äçìïêñáôßá êáé Ýãéíå
äéêôÜôïñáò.
9. ìðïõñßíé: éó÷õñÞ áíåìïèýåëëá.
10. éëáñüò: ÷áñïýìåíïò.
11. æïöþíù: óêïôåéíéÜæù.
12. êëÞñéãê: åßäïò ÷ñçìáôéóôçñßïõ.
13. ðñïëåôÜñéïò: åñãÜôçò.
14. ìáíéóÜñçò: ïñãéóìÝíïò.
15. öñõìÝíá: óôåãíÜ, øçìÝíá.
367
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 368
16. êïñíéáñ÷üò: óêüíç.

17. ëéïâüñé: âïñåéïáíáôïëéêüò Üíåìïò.
18. áíåìéêÞ: èýåëëá.
19. ñáâáßóé: îåöÜíôùìá, öáóáñßá.
20. áëôßóéìïò: øçëüôåñïò, ìåãáëýôåñïò.
21. ðëÞèåéá: ðëçèùñéêÞ, ìåãÜëç.
1. ÅñãÜôåò: Ôçí åñãáôéêÞ ôÜîç ôçí åêðñïóùðåß ï ×áôæÞò, ôïí ïðïßï ï óõããñáöÝáò
÷áñáêôçñßæåé «ðñïëåôÜñéï». ÌïéÜæåé ìå áñ÷éåñãÜôç, üìùò ç èÝóç ôïõ êáé ç æùÞ
ôïõ äå äéáöÝñïõí óå ôßðïôá áðü ôïõò Üëëïõò åñãÜôåò. Æåé ìÝóá óôç öôþ÷åéá êáé
ôç äõóôõ÷ßá, ôá ëåöôÜ ðïõ âãÜæåé åßíáé ëßãá êáé ç äïõëåéÜ ðïëëÞ. Åßíáé ðÜíôá êá-
êüêåöïò êáé áíáæçôÜ Ýíáí Üíèñùðï ãéá íá ìéëÞóåé êáé íá ôïõ ðåé ôïí ðüíï ôïõ.
Ôï áðïêïñýöùìá ôùí óõìöïñþí ôïõ åßíáé ï èÜíáôïò ôçò ãõíáßêáò ôïõ, ðïõ Þ-
ôáí Ýãêõïò. Áõôü ôï ãåãïíüò ìáýñéóå ôåëåßùò ôç æùÞ ôïõ êáé ôç äéÜèåóÞ ôïõ.
2. ¢ñ÷ïíôåò: Ï ÃéáìáñÝëçò êáôáãüôáí áðü «íçóéþôåò, áñ÷üíôïõò, ðáñáëÞäåò». ¢í-
èñùðïé óáí áõôüí óõæçôïýí áôÝëåéùôåò þñåò ãéá áóÞìáíôá ðñÜãìáôá, õðïöÝ-
ñïõí áðü áíßá êáé ðñïâëÞìáôá øåýôéêá. ¢íèñùðïé óáí ôï ÃéáìáñÝëç äåí ìðï-
ñïýí íá êáôáëÜâïõí ôïí êáçìü ôïõ öôù÷ïý áíèñþðïõ, ôïí ðüíï ôïõ óõíáí-
èñþðïõ. Ðéóôåýåé üôé äßíåé ðïëëÜ ëåöôÜ óôï ×áôæÞ, áí êáé, óôçí ðñáãìáôéêüôçôá
áõôüò äåí Ý÷åé íá ðëçñþóåé ïýôå ôï ãéáôñü ãéá íá êïéôÜîåé ôç ãõíáßêá ôïõ! Ç êá-
ôáíüçóÞ ôïõ åßíáé ðñïóðïéçôÞ êáé õðïêñéôéêÞ -üôáí Ýìáèå ãéá ôï èÜíáôï ôçò ãõ-
íáßêáò ôïõ ×áôæÞ, óõãêéíÞèçêå êáé ÷Üñçêå ðïõ óõãêéíÞèçêå, ÷ùñßò üìùò íá êá-
ôáöÝñåé íá äáêñýóåé... Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá, åßíáé Üíèñùðïò øõ÷ñüò êáé óêëç-
ñüò, áíßêáíïò íá íïéþóåé ôï óõíÜíèñùðü ôïõ.
Ôï äéÞãçìá áðïôåëåßôáé áðü ôéò ðáñáêÜôù åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Ðåñðáôïýóå ìïíá÷üò ôïõ... ôé åóôß ÃéáìáñÝëçò»: Ï ðçãáäÜò ×áôæÞò å-
ðéèåùñåß ôïõò åñãÜôåò.
2ç åíüôçôá: «¹ôáí Ýíáò êýñéïò... ìïíá÷üò, ÷ùñßò êïõâÝíôá»: Ï ÃéáìáñÝëçò êáé ç é-
óôïñßá ôïõ.
368
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 369
3ç åíüôçôá: «¸öåõãå ôï ëïéðüí... ôá óýñå öÝñå ôïõ»: Ï ×áôæÞò ðñïóðáèåß üëç ôç ìÝ-
ñá íá âñåé ðáñÝá.
4ç åíüôçôá: «Ðïëëïß ôïõò ößëïé... ôïõ èýìéæå ï ×áôæÞò»: Ï ÃéáìáñÝëçò ðñïóðáèåß íá
èõìçèåß ðïéïí ôïõ èõìßæåé ï ×áôæÞò.
5ç åíüôçôá: «¿óðïõ êáèþò ðÝñáóáí... ôçí áíçöïñéÜ ôïõ Óïöéáíïý»: Ç ãõíáßêá ôïõ
×áôæÞ ðåèáßíåé.
6ç åíüôçôá: «Ï Ãéü÷áí ðñï÷þñçóå áðü ðßóù... ìåèõóìÝíïõ ÷áìüãåëïõ ðïõ äåí êá -
ôáëáâáßíåé ôßðïôéò»: Åýñçêá!

1. Áíôßèåóç:
Ôï äéÞãçìá óôçñßæåôáé óå ìéá áíôßèåóç. Áðü ôç ìéá ìåñéÜ, ïé öôù÷ïß Üíèñùðïé, ðïõ
áãùíßæïíôáé êáèçìåñéíÜ ãéá ôï ìåñïêÜìáôï êáé õðïöÝñïõí. Åêðñüóùðüò ôïõ åßíáé ï
×áôæÞò.
Áðü ôçí Üëëç, ï ÃéáìáñÝëçò, ï ðëïýóéïò áóôüò êáé ïé üìïéïß ôïõ, ïé ïðïßïé åêìå-
ôáëëåýïíôáé ôçí åñãáóßá ôïõ öôù÷ïý åñãÜôç, ÷ùñßò êáíÝíá óõíáéóèçìáôéóìü. ×áñá-
êôçñßæïíôáé áðü óõíáéóèçìáôéêÞ áðÜèåéá êáé ç æùÞ ôïõò åßíáé ãåìÜôç áíßá.
ÐÜíù óôçí áíôßèåóç åñãÜôåò-áóôïß, ×áôæÞò-ÃéáìáñÝëçò, óôçñßæåôáé ôï äéÞãçìá áõôü!
2. Åéêüíåò:
Ïé åéêüíåò êáèþò êáé ïé óêçíÝò ôïõ äéçãÞìáôïò ðáñïõóéÜæïõí ìå ðáñáóôáôéêüôç-
ôá ôï ÷áñáêôÞñá êáé ôç óõìðåñéöïñÜ ôùí ðñïóþðùí ôïõ Ýñãïõ, ôïõ ×áôæÞ, ôïõ ×áñé-
ôÜêç êáé ôïõ ÃéáìáñÝëç.
1ç: Ðïéåò êïéíùíéêÝò ôÜîåéò áíôéðáñáèÝôåé ï óõããñáöÝáò êáé ìå ðïéïõò åê-

ðñüóùðïõò;
ÁðÜíôçóç:
Äõï êïéíùíéêÝò ôÜîåéò ðáñïõóéÜæïíôáé óôï äéÞãçìá: ïé åñãÜôåò êáé ïé áóôïß, ïé
öôù÷ïß êáé ïé ðëïýóéïé.
Ïé åñãÜôåò ïíïìÜæïíôáé áðü ôï óõããñáöÝá ðñïëåôÜñéïé. Åêðñüóùðüò ôïõò åßíáé ï
×áôæÞò, ðïõ åßíáé öïõêáñÜò, äõóôõ÷éóìÝíïò, Ý÷åé ðïëëÜ âÜóáíá êáé óêïôïýñåò.
Ïé áóôïß, ïé «Üñ÷ïíôåò», åßíáé ðëïýóéïé («ðáñáëÞäåò») êáé åêðñüóùðüò ôïõò åßíáé
ï ÃéáìáñÝëçò. Áõôüò áãáðÜåé ôï ÷ñÞìá, ç æùÞ ôïõ åßíáé áíïýóéá êáé êåíÞ, ÷ùñßò
369
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 370
ðñáãìáôéêÜ åíäéáöÝñïíôá. ÕðïöÝñåé áðü áíßá êáé äåí ìðïñåß íá êáôáëÜâåé ôïí ðüíï
ôïõ óõíáíèñþðïõ ôïõ ðïõ õðïöÝñåé.
2ç: Ðþò áíôéìåôùðßæåé ï óõããñáöÝáò ôï Ãéü÷áí êáé ðþò ôï ×áôæÞ; Íá âñåß-

ôå ÷áñáêôçñéóôéêÜ ÷ùñßá ðïõ äåß÷íïõí ôç óõíáéóèçìáôéêÞ ôïõ ôïðïèÝôç-
óç áðÝíáíôß ôïõò.
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò óõìðáèåß ôï ×áôæÞ, áí êáé áõôü äåí ôï åêöñÜæåé ìå Üìåóï ôñüðï.
ÐáñïõóéÜæåé ôá âÜóáíÜ ôïõ êáé ôçí áíÜãêç ôïõ ãéá ðáñÝá, ãéá åðéêïéíùíßá: «ñïâï-
ëïýóå ôéò êáêïôïðéÝò íá âñåé ìéá êïõâÝíôá, ìéá ðáñÝá», «áóõììÜæù÷ôïò, ëõðçôåñüò,
æüñéêïò, êáé íïóôáëãüò êáé îÝíïò». Ï ×áôæÞò «ãýñåõå ðáñÝá, ãýñåõå êïõâÝíôá», Þôáí
Ýíáò Üíèñùðïò «öïõêáñéÜñçò», «óõíôñéììÝíïò». Ï óõããñáöÝáò äåß÷íåé óõìðÜèåéá
ãé’ áõôÞí «ôçí üøç ôçò áðåëðéóßáò ðïõ äå èÝëåé íá îÝñåé ôßðïôéò Ýîù áðü ôçí áôÝëåéù-
ôç ìáõñßëá».
Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, ï óõããñáöÝáò äåí êñýâåé ôçí áíôéðÜèåéÜ ôïõ ãéá ôïí Ãéü÷áí
ÃéáìáñÝëç. ¹ôáí Ýíáò «¸ëëçí äéáâéþóáò åí ôù åîùôåñéêþ...äéáâéþóáóáí» - ç êáèá-
ñåýïõóá ÷ñçóéìïðïéåßôáé åéñùíéêÜ. Ïé áó÷ïëßåò ôïõ Þôáí áíüçôåò êáé óá÷ëÝò, ç åì-
öÜíéóÞ ôïõ ãéá ãÝëéá: åß÷å «öñýäéá ãõíáßêåéá, ðåñðáôïýóå óáí ðáéäß ìÝóá áôï ðåñé-
âüëé ôïõ êáé êõíçãïýóå ôá ìåñìÞãêéá ðÜíù óô’ áìðåëïöÜóïõëá êáé ôéò áêñßäåò... ðá-
íáìÜ». Ç æùÞ ôïõ ÃéáìáñÝëç åßíáé ãåìÜôç áíßá: «åß÷áí êÜíåé óåñãéÜíéá óôéò Åõñþðåò.
Êáé êïõôáìÜñåò. Êáé âáñãùìÜñåò, êáé ÜëëÜ ðïëëÜ ìáñáöÝôéá áíßáò». Ôþñá, óôçí Åë-
ëÜäá åß÷áí ôçí áíßá ôïõò «ðåñéóóåìÝíç» êáé ìéá «ðßêñá áäéêáéïëüãçôç». Åðßóçò, ï
ïõããñáöÝáò ðáñïõóéÜæåé ôç óõíáéóèçìáôéêÞ áðÜèåéá áõôïý ôïõ áíèñþðïõ êáé ôçí á-
äéáöïñßá ôïõ ãéá ôïí áíèñþðéíï ðüíï, ãåãïíüò ðïõ ôïí êÜíåé ðéï áíüçôï êáé ðéï á-
íôéðáèÞ.
3ç: Ìå ðïéï ôñüðï ðñï÷ùñåß ç áöÞãçóç; Íá ðáñáôçñÞóåôå ôéò åíáëëáãÝò.

ÁðÜíôçóç:
Ç áöÞãçóç îåêéíÜ ìå ôçí åîùôåñéêÞ ðåñéãñáöÞ ôïõ ×áôæÞ. Óå ìéá ðñþôç åéêüíá ï
×áôæÞò ðåñðáôÜ ìüíïò óôï Åëëçíéêü, åíþ óå ìéá äåýôåñç ï ×áôæÞò ðåñíÜ áðü ôï óðß-
ôé ôïõ ×áñéôÜêç.
Óôç óõíÝ÷åéá ç áöÞãçóç ðåñíÜ óôï äåýôåñï ðñüóùðï, ôïí ÃéáìáñÝëç, ðáñïõóéÜ-
æåôáé ôï ðáñåëèüí ôïõ êáé ïé ôùñéíÝò ôïõ áó÷ïëßåò.
Êáôüðéí ï óõããñáöÝáò óõíäÝåé ôá äõï ðñüóùðá êáé ðåñíÜ óå ìéá ïõóéáóôéêüôåñç
ðáñïõóßáóÞ ôïõò. ÁíáöÝñåé ôéò óõæçôÞóåéò ôïõò óôï óðßôé ôïõ ÃéáìáñÝëç.
370
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 371
ÌÝóá áðü ôç óõæÞôçóç áðïêáëýðôåôáé ï âáèýò ðüíïò ôïõ ×áôæÞ, ôá âÜóáíÜ ôïõ,
ðïõ êïñõöþíïíôáé ìå ôï èÜíáôï ôçò ãõíáßêáò ôïõ.
Êé áìÝóùò ìåôÜ áêïëïõèåß ç áíôßäñáóç ôïõ ÃéáìáñÝëç, ï ïðïßïò óõãêéíÞèçêå, ÷ù-
ñßò üìùò íá äáêñýóåé. Ç áíôßäñáóÞ ôïõ äåí åß÷å ÷áñáêôÞñá öéëéêü, áöïý ï Ãéáìá-
ñÝëçò äåí áéóèáíüôáí ðñáãìáôéêÜ êáìéÜ óõìðÜèåéá ãéá ôïõò áíèñþðïõò.
4ç: Ï Ãéü÷áí, ï áñéóôïêñÜôçò, óõãêéíåßôáé ðñáãìáôéêÜ áðü ôï øõ÷éêü îÝ-

óðáóìá êáé ôïí ðüíï ôïõ ×áôæÞ; Ðïéá ìïñöÞ Ý÷åé ç óõãêßíçóÞ ôïõ; Ôé
èÝëåé íá äåßîåé ì’ áõôü ï óõããñáöÝáò;
ÁðÜíôçóç:
Ï Ãéü÷áí ÃéáìáñÝëçò Ýäåéîå íá óõãêéíåßôáé áðü ôá âÜóáíá ôïõ ×áôæÞ, üìùò ç óõ-
ãêßíçóÞ ôïõ áõôÞ Þôáí åðéöáíåéáêÞ. Êáé ï ßäéïò åêðëÞóóåôáé ðïõ óõãêéíÞèçêå êáé ìÜ-
ëéóôá ÷áßñåôáé. ÁõôÞ ç ÷áñÜ êáôáëÞãåé íá åßíáé äõíáôüôåñç áðü ôç óõãêßíçóÞ ôïõ.
Ï Ãéü÷áí äå âëÝðåé ôï ×áôæÞ óáí Ýíáí Üíèñùðï, ìå ôç äéêÞ ôïõ ðñïóùðéêüôçôá
êáé ôç âáóáíéóìÝíç æùÞ ôïõ. Ãéá ôïí Ãéü÷áí ï ×áôæÞò åßíáé Ýíáò áñéèìüò, Ýíáò Þñù-
áò êÜðïéïõ êéíçìáôïãñáöéêïý Ýñãïõ. Áõôü åßíáé ôï ìüíï ðïõ êáôáëáâáßíåé. Ï áí-
èñþðéíïò ðüíïò ôïí áöÞíåé áäéÜöïñï, äåí ôïí åíäéáöÝñåé. Ôï ìüíï ðñÜãìá ðïõ óêÝ-
öôåôáé åßíáé ìå ðïéïí ìïéÜæåé ï ×áôæÞò.
Ï óõããñáöÝáò äå ìÝíåé óôçí áðëÞ ðåñéãñáöÞ åíüò óõãêåêñéìÝíïõ áôüìïõ. Ðßóù
áðü ôïí Ãéü÷áí. Áðïêáëýðôåôáé ç øõ÷ïëïãßá ôçò ôÜîçò ôïõ, ôùí ðëïýóéùí áóôþí, ðïõ
ôïðïèåôïýí óôçí êïñõöÞ ôùí áîéþí ôçí ðåñéïõóßá ôïõò, åíþ ïé áíèñþðéíåò ó÷Ýóåéò
äåí Ý÷ïõí ãé’ áõôïýò êáìßá âáñýôçôá. Ï óõããñáöÝáò èÝëåé íá äåßîåé üôé ïé ðëïýóéïé
áóôïß, üðùò ï Ãéü÷áí, åßíáé åíôåëþò áäéÜöïñïé ìðñïóôÜ óôïí áíèñþðéíï ðüíï.
á. Ï ×áôæÞò åêðñïóùðåß ôçí åñãáôéêÞ ôÜîç.
â. Ï ÃéáìáñÝëçò êáôáãüôáí áðü áñ÷ïíôéêÞ ïéêïãÝíåéá.
ã. Ï ×áôæÞò æåé ðëïõóéïðÜñï÷á.
ä. Ãíùñßæåé ï ÃéáìáñÝëçò üôé äßíåé ëßãá ÷ñÞìáôá óôï ×áôæÞ.
å. Ç êáôáíüçóÞ ôïõ åßíáé õðïêñéôéêÞ êáé ðñïóðïéçôÞ.
371
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 372

Á Â
1. Ç ãñáöÞ ôïõ ÊáóôáíÜêç îå÷ùñßæåé á. «ðñïëåôÜñéï»
2. Ôï äéÞãçìá óôçñßæåôáé óå â. ìéá áíôßèåóç.
3. Ï óõããñáöÝáò ÷áñáêôçñßæåé ôï ×áôæÞ ã. ôïí êáçìü ôïõ öôù÷ïý áí-
èñþðïõ.
4. Ï ×áôæÞò ðñïóðáèïýóå üëç ôçí çìÝñá ä. ãéá ôï Ýíôïíï ðñïóùðéêü ôïõ
ýöïò.
5. Ï ÃéáìáñÝëçò äåí ìðïñåß íá êáôáëÜâåé å. íá âñåé ðáñÝá íá ìéëÞóåé.

Ï ÃéáìáñÝëçò ôåëéêÜ èõìÞèçêå üôé ï ×áôæÞò Ýìïéáæå ìå:
á. Ýíáí îÜäåëöü ôïõ.
â. Ýíáí áìåñéêáíü çèïðïéü.
ã. Ýíáí áìåñéêáíü ôñáãïõäéóôÞ.
ä. Ýíáí ãíùóôü ôïõ.

Ãéáôß Þôáí óôåíá÷ùñçìÝíïò ï ×áôæÞò:
á. ãéáôß Ýðáéñíå ëßãá ÷ñÞìáôá.
â. ãéáôß ðÝèáíå ç Ýãêõïò ãõíáßêá ôïõ ÃéáìáñÝëç.
ã. ãéáôß ðÝèáíå ç äéêÞ ôïõ Ýãêõïò ãõíáßêá.
ä. ãéáôß åß÷å êïõñáóôåß áðü ôç äïõëåéÜ.
Á Â
1. «üðùò åßíáé êáé ô’ áëüãáôá Üìá á. ðñïóùðïðïßçóç
êïéìïýíôáé ïëüñèá»
2. «êé Ýðéáíå øéëÞ êïõâÝíôá ìáæß ôïõ» â. ðáñïìïßùóç
3. «öõóïýóå êé åêåßíïò ï ôñåëüò ã. áóýíäåôï ó÷Þìá
áÝñáò êáé óÞêùíå ôç óêüíç»
4. «êÜôé áäÝñöéá, êÜôé îáäÝëöéá, ä. ìåôáöïñÜ
êÜôé áé÷ìÜëùôïé ...»
5. «ôéò áíáìÜëëéáæå ôéò èýìçóÝò ôïõ...» å. ïðôéêÞ åéêüíá
372
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 373
ÔÏ ÍÏÕÌÅÑÏ 31328
Çëßáò ÂåíÝæçò
Ç æùÞ ôïõ
Çëßáò ÂåíÝæçò åßíáé ôï öéëïëïãéêü øåõäþíõìï ôáõ Çëßá ÌÝëëïõ. ÃåííÞèçêå ôï
1904 óôï Áúâáëß (Êõäùíßåò) ôçò ÌéêñÜò Áóßáò. Óôç äéÜñêåéá ôïõ Á’ Ðáãêïóìßïõ Ðï-
ëÝìïõ êáé ôïõ Ìéêñáóéáôéêïý ðïëÝìïõ Ýæçóå ôï äñÜìá ôïõ ìéêñáóéáôéêïý åëëçíéóìïý,
ôçí áé÷ìáëùóßá, ôá åñãáôéêÜ ôÜãìáôá, ôçí åîïñßá, ôçí êáôáóôñïöÞ. ÔåëéêÜ Þñèå óôçí
ÁèÞíá, üðïõ åñãÜóôçêå óå ôñÜðåæá ùò õðÜëëçëïò. ÐÝèáíå óôçí ÁèÞíá óôéò 3 Áõ-
ãïýóôïõ 1973.
Ï ÂåíÝæçò Ýãéíå ãíùóôüò ÷Üñç óôçí ôñéëïãßá ôïõ ðïõ áíáöÝñåôáé óôç Ìéêñáóéáôé-
êÞ êáôáóôñïöÞ: Ôï «Íïýìåñï 31328», ôç «ÃáëÞíç» êáé ôçí «ÁéïëéêÞ Ãç». Áëëïý ðå-
ñéãñÜöåé ôá åéäõëëéáêÜ ðáéäéêÜ ôïõ ÷ñüíéá óôçí ÁíáôïëÞ êáé áëëïý ôéò ðñïóðÜèåéåò
ôçò ðñïóöõãéÜò íá ñéæþóåé óå êáéíïýñãéïõò ôüðïõò ìåôÜ áðü ôçí êáôáóôñïöÞ.
Ôï Ýñãï ôïõ äéáêñßíåôáé ãéá ôçí ôñõöåñüôçôá, ôç íïóôáëãßá êáé ôïõò ÷áìçëüöù-
íïõò ôüíïõò. Ëåßðåé êÜèå ðíåõìáôéêÞ Þ éäåïëïãéêÞ áíçóõ÷ßá, áöïý ç áíôßëçøÞ ôïõ
ãéá ôç æùÞ åßíáé êáèáñÜ óõíáéóèçìáôéêÞ. Óôçí ðåæïãñáößá ôïõ õðÜñ÷åé êÜôé ãåíéêü
êáé áöçñçìÝíï, ôá ðñüóùðá ôåßíïõí íá ãßíïõí óýìâïëá ðïõ åêöñÜæïõí ôçí çèéêÞ á-
íôßëçøç ðïõ Ý÷åé ï ÂåíÝæçò ãéá ôç æùÞ.

Ç õðüèåóç ôïõ Ýñãïõ áíáöÝñåôáé óôïõò ìéêñáóéÜôåò ¸ëëçíåò ðïõ ìåôÜ ôçí êáôá-
óôñïöÞ ôïõ 1922 áé÷ìáëùôßóôçêáí êáé óýñèçêáí óôá âÜèç ôçò Áóßáò ãéá íá äïõëÝ-
øïõí óôá «åñãáôéêÜ ôÜãìáôá. Êáé ï ßäéïò ï ÂåíÝæçò Ýæçóå ãéá äåêáôÝóóåñéò ìÞíåò ôï
äñÜìá ôçò áé÷ìáëùóßáò, óõíåðþò üóá áöçãåßôáé áðïôåëïýí ìéá óõãêëïíéóôéêÞ éóôï-
ñéêÞ ìáñôõñßá. Óôï Ýñãï áõôü äåí õðÜñ÷åé ìüíï ç áãñéüôçôá, ç ïðïßá, âÝâáéá, êáôá-
äéêÜæåôáé, áëëÜ êáé ç áíèñùðéÜ, ç áëëçëåããýç.
373
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 374
ÁíÜìåóá óôïõò ìáöáæÜäåò, äçëáäÞ ôïõò öýëáêåò, êáé ôïõò êñáôïõìÝíïõò õðÞñ÷å
áñ÷éêÜ Ýíáò «ôïß÷ïò» å÷èñüôçôáò. Ìéá ìÝñá, üôáí ïé öýëáêåò Ýìáèáí üôé ïé çëéêßåò ôïõò
åß÷áí áðïëõèåß áðü ôï óôñáôü, æÞôçóáí ôç óõìâïõëÞ ôùí êñáôïõìÝíùí ÅëëÞíùí. Áõ-
ôïß ôïõò óõìâïýëåøáí íá ðáñïõóéáóôïýí óôï äéïéêçôÞ êáé íá æçôÞóïõí áðïëõôÞñéï.
ÐñÜãìáôé, ìéá åîáìåëÞò åðéôñïðÞ ðáñïõóéÜóôçêå óôï äéïéêçôÞ, ï ïðïßïò äéÝôáîå
íá êëåéóôïýí ôá ìÝëç ôçò óå êåëß. Ôçí åðüìåíç ìÝñá ïé Ýîé Ôïýñêïé ìáæß ìå ôñåéò ¸ë-
ëçíåò âáóáíßóôçêáí, ôïõò ÷ôõðïýóáí ìå êáìôóßêé áðü óêëçñü óýñìá. Óôç óõíÝ÷åéá ï
äéïéêçôÞò Ýäùóå äéáôáãÞ íá äïõëÝøïõí ïé Ýîé Ôïýñêïé ìáæß ìå ôïõò ¸ëëçíåò ãéá äÝ-
êá ìÝñåò.
Ôï ßäéï âñÜäõ ïé öõëáêéóìÝíïé âïÞèçóáí ôïí öýëáêá óôñáôéþôç, ðïõ åß÷å ìáóôé-
ãþóåé ôïõò óõíôñüöïõò ôïõ, íá ðÜñåé ðßóù ôï üðëï ôïõ, ðïõ ï åðéëï÷ßáò ôï åß÷å äþ-
óåé óôïí õðçñÝôç ôïõ. ¸ôóé ôïí ãëßôùóáí áðü ðïëý÷ñïíç öõëáêÞ.
¼ëá áõôÜ åß÷áí óáí áðïôÝëåóìá êñáôïýìåíïé êáé öýëáêåò íá ðëçóéÜóïõí - ôñþ-
ãáíå ìáæß êáé óõìðåñéöåñüíôïõóáí ìåôáîý ôïõò ðéï öéëéêÜ êáé ðéï áíèñþðéíá áðü
ðñéí. Ïé êñáôïýìåíïé, ðïõ åðåéäÞ äïýëåõáí åß÷áí êÜðïéá ÷ñÞìáôá êáé áãüñáæáí êá-
ðíü, Ýäéíáí êáé óôïõò åîáèëéùìÝíïõò öýëáêåò íá êáðíßóïõí. Áõôïß êáèüíôïõóáí êá-
ìéÜ öïñÜ óå ìéá ãùíéÜ êáé ôñáãïõäïýóáí íïóôáëãéêÜ ôñáãïýäéá ôçò ðáôñßäáò ôïõò.

1. ìáöáæÜäåò: öýëáêåò, óêïðïß.
2. êïõâÝñíï (ôï): ç êõâÝñíçóç.
3. öýëëï: åöçìåñßäá.
4. ÷áñôß: åííïåß ôï áðïëõôÞñéï ôïõ óôñáôïý.
5. ãáæÝôá: åöçìåñßäá.
6. ìðßíìðáóçò: áíþôåñïò áîéùìáôéêüò.
7. ôóáïõóÜäåò: õðáîéùìáôéêïß. ÏñéóìÝíïé ôóáïõóÜäåò Þôáí ¸ëëçíåò. ¸äåé÷íáí ìå-
ãÜëç óêëçñüôçôá ãéá íá áñÝóïõí óôïõò áíþôåñïõò.
8. ôÝëé (ôï): ëåðôÞ ìåôáëëéêÞ ÷ïñäÞ.
9. ëáöÜæù: áóèìáßíù.
10. íåýñï: ìáóôßãéï, êáìôóßêé.
11. ãåóÞñ: óêëÜâïò, áé÷ìÜëùôïò.
374
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 375
12. êïõâïýóé: èïëùôü óôÝãáóìá.

13. ãéáôÜêé: êïéôþíáò, êñåâÜôé.
14. áãêñðëùìÝíá ìÜôéá: ãïõñëùìÝíá ìÜôéá.
15. ìïõëáæßì åâÝë: áîéùìáôéêüò.
16. ðáúíôüò: äéáêïðÞ.
17. áñêáíôÜò: óýíôñïöïò.
Óôï áðüóðáóìá áõôü ðáñáêïëïõèïýìå ôçí åîÝëéîç ôùí ó÷Ýóåùí ôùí öõëáêéóìÝ-
íùí ìå ôïõò öýëáêÝò ôïõò. Óôçí áñ÷Þ ïé ó÷Ýóåéò Þôáí åíôåëþò å÷èñéêÝò, åíþ óôï ôÝ-
ëïò Ýãéíáí öéëéêÝò.
Óôçí áëëáãÞ áõôÞ óõíôÝëåóáí äõï ãåãïíüôá: ç óõìâïõëÞ ôùí öõëáêéóìÝíùí, ðïõ
ïäÞãçóå ôåëéêÜ óôá âáóáíéóôÞñéá, êáé ç âïÞèåéá ôùí öõëáêéóìÝíùí ãéá íá ðÜñåé ï
öýëáêáò ðßóù ôï üðëï ôïõ. ÁõôÜ ôá äõï ãåãïíüôá Þôáí ïé êáôáëýôåò ðïõ âïÞèçóáí
íá ãßíïõí ïé ó÷Ýóåéò ôùí ÅëëÞíùí êáé ôùí Ôïýñêùí öéëéêÝò.
Ç ìïßñá ôùí áðëþí áíèñþðùí óôïí ðüëåìï åßíáé êïéíÞ. ¼ôáí ôá ðÜèç öïõíôþíïõí
êáé ôï ìßóïò äõíáìþíåé, äåí õðÜñ÷ïõí íéêçôÝò êáé íéêçìÝíïé, üëïé ÷Üíïõí, üëïé æçìéþ-
íïíôáé. Ç ðñþôç æçìéÜ åßíáé ï «ôïß÷ïò» ôïõ ìßóïõò ðïõ óçêþíåôáé áíÜìåóá óå áíèñþ-
ðïõò ðïõ ìÝ÷ñé ÷ôåò æïýóáí ìáæß. Áêüìç, ï ðüëåìïò öÝñíåé ôç äõóôõ÷ßá êáé ôçí åîá-
èëßùóç óå ôÝôïéï âáèìü, þóôå êáìéÜ öïñÜ ïé öõëáêéóìÝíïé íá Ý÷ïõí ðåñéóóüôåñá áðü
ôïõò öýëáêÝò ôïõò. ÔÝëïò, ç âßá êáé ç ùìüôçôá åðéêñáôïýí óôéò ó÷Ýóåéò ôùí áíèñþðùí.
Óå ôåëéêÞ üìùò áíÜëõóç ðÜíôá ìÝíåé ÷þñïò ãéá ôçí áíèñùðéÜ êáé ôç öéëßá. Ãéáôß
áõôÜ ôá óôïé÷åßá äåí ìðïñïýí íá óâçóôïýí áðü ôçí êáñäéÜ ôïõ áíèñþðïõ. ¸ôóé, á-
êüìç êáé óôéò ðéï äýóêïëåò óõíèÞêåò âñßóêïõí ôïí ôñüðï íá åðéóôñÝøïõí. ¸ôóé, êñá-
ôïýìåíïé êáé öýëáêåò ðëçóéÜæïõí ìåôáîý ôïõò êáé ãßíïíôáé ößëïé êáé óýíôñïöïé.
Ïé åíüôçôåò ôïõ áðïóðÜóìáôïò åßíáé ïé åîÞò:

1ç åíüôçôá: «Ïé ìáöáæÜäåò... ôïí êñýï ï÷ôñü óôï ðñïóêÞíéï»: ÁíÜìåóá óôïõò ìá-
öáæÜäåò (öýëáêåò) êáé ôïõò êñáôïõìÝíïõò õðÜñ÷åé ôïß÷ïò.
2ç åíüôçôá: «Ìéá ìÝñá ïé ìáöáæÜäåò... Þôáí êé Ýíáò ÁñÜðçò»: Ç óõìâïõëÞ ôùí êñá-
ôïõìÝíùí óôïõò öýëáêåò.
375
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 376
3ç åíüôçôá: «Óýìöùíá ìå ôéò ïäçãßåò ìáò... Ôé ìáò íïéÜæåé;»: Ç åðéôñïðÞ ðáñïõóéÜ-

æåôáé óôï äéïéêçôÞ.
4ç åíüôçôá: «Ôçí Üëëç ìÝñá... áõôüò Þôáí ìáýñïò»: Ï äéïéêçôÞò âáóáíßæåé ôïõò Ýîé
Ôïýñêïõò ìáæß ìå ôñåéò êñáôïýìåíïõò.
5ç åíüôçôá: «Ôï ßäéï âñÜäõ... ãõñßæåé áðüôïìá êáé öåýãåé»: Ïé êñáôïýìåíïé âïçèïýí
ôïí öýëáêá íá ðÜñåé ðßóù ôï üðëï ôïõ.
6ç åíüôçôá: «¸ôóé ìå ôïí êáéñü... êé åìåßò. Ëïéðüí;»: Ïé öýëáêåò öÝñïíôáé ìå êáëï-
óýíç ðñïò ôïõò öõëáêéóìÝíïõò.
7ç åíüôçôá: «¼ëïé ôïõò åßíáé öïõêáñÜäåò... áêéíçôïýí Ýôóé...»: Ïé öõëáêéóìÝíïé äß-
íïõí óôïõò åîáèëéùìÝíïõò öýëáêåò íá êáðíßóïõí.
8ç åíüôçôá: «¿ñåò-þñåò... ìÜôéá ôïõò»: Ôá íïóôáëãéêÜ ôñáãïýäéá ôùí ìáöáæÜäùí
ôïõò èõìßæïõí ôçí ðáôñßäá ôïõò.

1. Åéêüíåò:
á) Ç åéêüíá ôïõ âáóáíéóìïý, â) ç åéêüíá ôïõ êïéìéóìÝíïõ öýëáêá, ã) ïé êñáôïý-
ìåíïé äßíïõí ôóéãÜñï óôïõò öýëáêåò, ä) êñáôïýìåíïé êáé öýëáêåò áíáðáýïíôáé ìáæß,
å) ïé öýëáêåò ôñáãïõäïýí íïóôáëãéêÜ ôñáãïýäéá ôçò ðáôñßäáò ôïõò.
2. Åéñùíåßá:
á) «Êé åðåéäÞ óå ôÝôïéá çëéêßá äåí Þôáí ðéá âïëåôü íá ìÜèïõí íá óêïôþíïõí áí-
èñþðïõò ðïëéôéóìÝíá».
â) «ÌïíÜ÷á ï ÁñÜðçò - å, áõôüò Þôáí ìáýñïò».
3. ÅñùôÞóåéò:
á) «Óå ôé îå÷ùñßæáíå; Åìåßò åßìáóôå ãåóÞñ, åßìáóôå äåìÝíïé».
â) «Åì áõôïß ðïõ Þôáí ëåýôåñïé; Ôï áßìá áõëÜêùíå êáé ôá åííéÜ êïñìéÜ - ôé äéáöï-
ñÜ åß÷å;»
4. Ëåîéëüãéï:
Ï ÂåíÝæçò ÷ñçóéìïðïéåß ðïëëÝò ôïõñêéêÝò ëÝîåéò. Áõôü åßíáé öõóéêü, áöïý ôá ãå-
ãïíüôá äéáäñáìáôßæïíôáé óôçí Ôïõñêßá êáé ïé ðñùôáãùíéóôÝò åßíáé Ôïýñêïé Þ ìéëïýí
ôïõñêéêÜ.
376
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 377
1ç: Ï óõããñáöÝáò ëÝåé üôé êáíïíéêÜ ðñÝðåé íá ìéóïýí ôïõò Ôïýñêïõò óêï-
ðïýò. Åíôïýôïéò ðñïóðáèïýí íá ôïõò âïçèÞóïõí. Ôé åßíáé áõôü ðïõ ôïõò
óõíäÝåé;
ÁðÜíôçóç:
Áõôü ðïõ óõíäÝåé ¸ëëçíåò êáé Ôïýñêïõò åßíáé ç êïéíÞ ìïßñá, ôá êïéíÜ âÜóáíá, ç
äõóôõ÷ßá êáé ç åîáèëßùóç ðïõ Ýöåñå ìáæß ôïõ ï ðüëåìïò. ¼ëá áõôÜ Þôáí êïéíÜ ãéá
ôïõò öýëáêåò êáé ôïõò êñáôïõìÝíïõò ôïõò. Óôïí ðüëåìï ôá âÜóáíï åßíáé ç êïéíÞ ìïß-
ñá êÜèå áíèñþðïõ.
¸ôóé åíþ êáíïíéêÜ èá Ýðñåðå óôéò ó÷Ýóåéò ÅëëÞíùí êáé Ôïýñêùí íá õðÜñ÷åé ìß-
óïò óõíÝâáéíå ôï áíôßèåôï. Ï Ýíáò êáôáëÜâáéíå ôïí ðüíï ôïõ Üëëïõ êáé áõôÞ ç áìïé-
âáßá êáôáíüçóç êáé óõìðÜèåéá ôïõò Ýöåñå ðéï êïíôÜ êáé ôïõò ïäÞãçóå óôçí áëëçëï-
âïÞèåéá.
2ç: Íá åðéóçìÜíåôå ÷ùñßá ôïõ êåéìÝíïõ óôá ïðïßá ï óõããñáöÝáò ôïíßæåé ôá

êïéíÜ óçìåßá ðïõ õðÜñ÷ïõí áíÜìåóá óôïõò óêëÜâïõò êáé ôïõò öýëáêåò.
ÁðÜíôçóç:
- Ç íïóôáëãßá ôùí ìáöáæÜäùí ãéá ôçí ðáôñßäá: «Á÷, ìåìëåêÝô».
- Ôï åðåéóüäéï ìå ôçí åðéôñïðÞ ôùí Ôïýñêùí ðïõ ýóôåñá áðü óõìâïõëÞ ÅëëÞíùí
æÞôçóáí áðïëõôÞñéï, áëëÜ âáóáíßóôçêáí.
- «Óå ôé îå÷ùñßæïõíå... ôé äéáöïñÜ åß÷å;»
- Ïé ìáöáæÜäåò êáé ïé êñáôïýìåíïé êÜíïõí ðáñÝá,
- «Åôóé, ìå ôïí êáéñü, ÷ùñßò íá ôï êáôáëáâáßíïõìå... ËÝìå ìáæß ôá âÜóáíÜ ìáò...
èåñìüôçôá êáé êáëïóýíç: - ÁñêáíôÜò (óýíôñïöå)».
- «-Ôé íá êÜíïõìå, áñêáíôÜò; Ï Èåüò íá ìáò ëõðçèåß, êé åóÜò êé åìÜò... ôç äéêÞ
ôïõò êáé ôç äéêÞ ìáò... êé åìåßò».
- «¼ëïé ôïõò åßíáé öïõêáñÜäåò..»
3ç: Ôé óõìðåñÜóìáôá ìðïñïýìå íá âãÜëïõìå á) áðü ôï åðåéóüäéï ìå ôçí å-

ðéôñïðÞ êáé â) áðü ôï åðåéóüäéï ìå ôï üðëï ôïõ óêïðïý;
ÁðÜíôçóç:
á) Ôï åðåéóüäéï ìå ôçí åðéôñïðÞ:
-Öáßíåôáé üôé ïé ¸ëëçíåò Þîåñáí êáëýôåñá ôá äéêáéþìáôÜ ôïõò êáé ìðïñïýóáí íá
ôá äéåêäéêÞóïõí, ðïõ åßíáé äåßãìá ðïëéôéóìïý.
377
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 378
- Óôïí ôïõñêéêü óôñáôü õðÞñ÷å âßá êáé áõèáéñåóßá. Ïé áîéùìáôéêïß ìðïñïýóáí íá

êÜíïõí ü,ôé Þèåëáí.
- Ç ôéìùñßá ãéá ôç äéåêäßêçóç äéêáéùìÜôùí åßíáé óêëçñÞ, âÜíáõóç, ðñùôüãïíç. Ïé
âáóáíéóìïß èõìßæïõí ìåóáßùíá.
- Ï áãþíáò ãéá ôá äéêáéþìáôá ôùí áíèñþðùí «áíïßãåé» ôá ìÜôéá êáé ìáèáßíåé ðïë-
ëÜ ãéá ôç æùÞ.
â) Ôï åðåéóüäéï ìå ôï üðëï ôïõ óêïðïý:
- Ïé öýëáêåò åßíáé öïõêáñÜäåò êáé áîéïëýðçôïé, ãåãïíüò ðïõ ôïõò êÜíåé íá ðëç-
óéÜæïõí ôïõò êñáôïýìåíïõò.
- Ïé êñáôïýìåíïé óõìðáèïýí ôïõò öýëáêåò êáé ðñüèõìá ôïõò âïçèïýí êáé ôïõò
ðñïóôáôåýïõí áðü ôïõò áîéùìáôéêïýò.
- Öýëáêåò êáé êñáôïýìåíïé áéóèÜíïíôáé ôï ßäéï êáôáðéåóìÝíïé áðü ôïõò áîéùìáôé-
êïýò, ïé ïðïßïé ìå ôï ðáñáìéêñü áõèáéñåôïýí.
4ç: Ðïéá åßíáé ç óõíáéóèçìáôéêÞ äéÜèåóç ðïõ êõñéáñ÷åß ó’ áõôü ôï êåöÜëáéï

ôïõ âéâëßïõ;
ÁðÜíôçóç:
Ôï áðüóðáóìá ÷áñáêôçñßæåôáé áðü áíèñùðéÜ êáé áðü íïóôáëãßá ôçò åéñçíéêÞò æù-
Þò. Ï ðüíïò ðïõ öÝñíåé ï ðüëåìïò åßíáé êïéíüò ãéá íéêçôÝò êáé íéêçìÝíïõò. Ï óõã-
ãñáöÝáò ôïõò ëõðÜôáé üëïõò, áéóèÜíåôáé óõìðüíéá, ïßêôï ãéá êÜèå áíèñþðéíï ðëÜ-
óìá ðïõ õðïöÝñåé, áíåîÜñôçôá áðü ôçí åèíüôçôá óôçí ïðïßá áíÞêåé, áêüìá êé áí åß-
íáé å÷èñüò. Áêüìá êáé ïé å÷èñïß åßíáé èýìáôá ôçò âßáò ðïõ öÝñíåé ï ðüëåìïò êáé ôçò
áõèáéñåóßáò ôùí áíùôÝñùí, ðïõ íïìßæïõí üôé ìðïñïýí íá äéá÷åéñßæïíôáé, üðùò èÝ-
ëïõí ôç æùÞ ôùí êáôùôÝñùí ôïõò êáé èåùñïýí üôé ìðïñïýí íá êáôáðáôïýí óõíå÷þò
ôçí áîéïðñÝðåéÜ ôïõò. Óõíåðþò, ôá âÜóáíá åßíáé êïéíÜ êáé öÝñíïõí êïíôÜ ôïõò áí-
èñþðïõò, áêüìç êáé ôïõò å÷èñïýò. Áõôü åßíáé ôï ìÞíõìá ôïõ áðïóðÜóìáôïò, Ýíá ìÞ-
íõìá áíôéðïëåìéêü êáé öéëåéñçíéêü. Êáé ðÜíù áð’ üëá áíèñþðéíï!
á. Ôï ðñáãìáôéêü üíïìá ôïõ Ç. ÂåíÝæç Þôáí Çëßáò ÌÝëëïò.
â. Ç åîéóôüñçóç ôïõ åßíáé öáíôáóôéêÞ.
ã. Óôï Ýñãï ôïõ õðÜñ÷åé ìüíï ç áãñéüôçôá.
378
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 379
ä. Ïé ó÷Ýóåéò êñáôïýìåíùí êáé öõëÜêùí Þôáí óõíå÷þò å÷èñéêÝò.

å. Ï ÂåíÝæçò ÷ñçóéìïðïéåß ðïëëÝò ôïõñêéêÝò ëÝîåéò.

Á Â
1. Ôï Ýñãï ôïõ äéáêñßíåôáé ãéá á. ¸ëëçíåò êáé Ôïýñêïõò.
2. Ç áíôßëçøç ôïõ ÂåíÝæç ãéá ôç æùÞ â. áðü áíèñùðéÜ.
3. Ç êïéíÞ ìïßñá óõíäÝåé ã. ôçí ôñõöåñüôçôá êáé ôç íï-
óôáëãßá.
4. Ôï áðüóðáóìá ÷áñáêôçñßæåôáé ä. åßíáé áíôéðïëåìéêü êáé áí-
èñþðéíï.
5. Ôï ìÞíõìá ôïõ áðïóðÜóìáôïò å. åßíáé óõíáéóèçìáôéêÞ.

Óå ðïéá ðåñßïäï äéáäñáìáôßóôçêáí ôá ãåãïíüôá:
á. óôïí Á’ ðáãêüóìéï ðüëåìï.
â. óôïí Â’ ðáãêüóìéï ðüëåìï.
ã. óôç ÌéêñáóéáôéêÞ êáôáóôñïöÞ.
ä. óôçí ðåñßïäï ôïõ ÌåóïðïëÝìïõ.

Ç ó÷Ýóç ôùí áé÷ìáëþôùí ìå ôïõò Ôïýñêïõò öýëáêåò åîåëßóóåôáé:
á. öéëéêÜ.
â. å÷èñéêÜ.
ã. ïõäÝôåñá.
ä. äõíáóôéêÜ.
Á Â
1. «ÌïíÜ÷á ï ÁñÜðçò - å, áõôüò Þôáí ìáýñïò» á. åéñùíåßá
2. «×ôõðïýóå ìå ôï êáìôóßêé .... óôï êåöÜëé â. åñþôçóç
3. «óöéãìÝíá äüíôéá» ã. åéêüíá
4. «Óå ôé îå÷ùñßæáíå;» ä. åðßèåôï
5. «óá íá êáôÜðéíå ôïí áãÝñá» å. ðáñïìïßùóç
379
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 380
ÁÍÈÑÙÐÏÉ ÔÏÕ ÌÕÈÏÕ

ÓôÝëéïò Îåöëïýäáò
Ç æùÞ ôïõ
Ï ÓôÝëéïò Îåöëïýäáò ãåííÞèçêå ôï 1901. Óðïýäáóå öéëïëïãßá óôçí ÁèÞíá êáé
óôï Ðáñßóé. ÅñãÜóôçêå óáí åêðáéäåõôéêüò óôç ÌÝóç Åêðáßäåõóç êáé ðÝñáóå ôçí õ-
ðüëïéðç æùÞ ôïõ óôç Èåóóáëïíßêç.
Ï Îåöëïýäáò áó÷ïëÞèçêå ìå ôçí ðåæïãñáößá. ¹ôáí áðü ôïõò ðñþôïõò ðïõ ÷ñç-
óéìïðïßçóáí ôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ åóùôåñéêïý ìïíïëüãïõ. ÕðÞñîå Ýíáò áðü ôïõò åì-
øõ÷ùôÝò ôçò Ýêäïóçò ôï 1932 ôïõ ðåñéïäéêïý «ÌáêåäïíéêÝò ÇìÝñåò».
Óôá Ýñãá ôïõ áíÞêïõí: «Ôá ÔåôñÜäéá ôïõ Ðáýëïõ Öùôåéíïý», «ÅóùôåñéêÞ Óõìöù-
íßá», «Åýá», «¢íèñùðïé ôïõ Ìýèïõ», «ÏäõóóÝáò ×ùñßò ÉèÜêç» êáé Üëëá.

Ï õðüôéôëïò ôïõ âéâëßïõ åßíáé «ÔåôñÜäéá áðü ôïí ðüëåìï ôçò Áëâáíßáò». Åßíáé öá-
íåñü üôé ôï èÝìá åßíáé ï ðüëåìïò êáé ïé åóùôåñéêÝò áíôéäñÜóåéò ðïõ ðñïêáëåß. ×ñç-
óéìïðïéåß ôç ìÝèïäï ôïõ åóùôåñéêïý ìïíïëüãïõ, ãéá íá åêöñÜóåé ôéò åóùôåñéêÝò ôïõ
êáôáóôÜóåéò êáé ãåíéêÜ ôïí åóùôåñéêü ôïõ êüóìï.
Åßíáé íý÷ôá ìÝóá óôï äÜóïò, üôáí îáíáñ÷ßæåé ç ìÜ÷ç. Ç ìÜ÷ç åiíáé ìßá ðÜëç ìå ôï
èÜíáôï êáé ôï óêïôÜäé. Ïé ðïëåìéóôÝò óÝñíïíôáé ãéá íá ðëçóéÜóïõí ôïí å÷èñü, üìùò
äåí îÝñïõí ðïý íá ðÜíå. ×ôõðïýí ìå ôç ëüã÷ç, åíþ öùíÝò óêßæïõí ôï óêïôÜäé.
ÊÜðïéïò áíÜâåé Ýíá öùò êáé ìåñéêïß ìáæåýïíôáé ãýñù ôïõ. Êïíôåýïõí íá îå÷Ü-
óïõí ôá óþìáôÜ ôïõò. Ìåñéêïß øÜ÷íïõí íá âñïõí ôïí åáõôü ôïõò Þ ôïí Üëëï. Êáôüðéí
ôï öùò óâÞíåé êáé ôï óêïôÜäé áðëþíåôáé óôï äÜóïò.
380
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 381
Ï óõããñáöÝáò ìïíïëïãåß êáé ëÝåé üôé ï ðüëåìïò äåí ìðïñåß íá äéêáéùèåß, ãéáôß
öÝñíåé ôï èÜíáôï. ¼ìùò ï áëâáíéêüò ðüëåìïò åßíáé äßêáéïò, ãßíåôáé ãéá íá ìçí õ-
ðÜñ÷åé öáóéóìüò. Ôá êïñìéÜ ôùí ðïëåìéóôþí óáðßæïõí, ôá ðüäéá ôïõò ëéþíïõí ìÝóá
óôç ëÜóðç. ¼ìùò ìå ôïí ðüëåìï áõôü êÜíïõí ôï ÷ñÝïò ôïõò áðÝíáíôé óôïí Üíèñùðï.
1. Êáé êáíåßò äå ãíùñßæåé ôï ðñüóùðü ôïõ, ßóùò ãéáôß êáíåßò ìáò äåí Ý÷åé ðñüóùðï.
Ï ðüëåìïò êÜíåé ôïõò áíèñþðïõò áðñüóùðá üíôá, áñéèìïýò, ÷ùñßò øõ÷éêÞ êáé
ðíåõìáôéêÞ õðüóôáóç. Áõôüò åßíáé ï ìåãáëýôåñïò åîåõôåëéóìüò ôïõ áíèñþðïõ,
íá ÷Üíåé ôçí ðñïóùðéêüôçôÜ ôïõ, íá ÷Üíåé ôçí éäéïìïñößá êáé ôïí ÷áñáêôÞñá ôïõ
êáé íá ãßíåôáé ïëüéäéïò ìå ôïõò Üëëïõò ìÝóá ó Ýíá ìåãÜëï áíþíõìï ðëÞèïò.
2. Ï ðüëåìïò åßíáé Ýíá Ýãêëçìá ðïõ ãßíåôáé ìå Ýíäõìá åðßóçìï êáé ì’ üëá ôá ðáñÜ-
óçìá óôï óôÞèïò.
Ï ðüëåìïò åßíáé Ýãêëçìá. ÕðÜñ÷ïõí åãêëÞìáôá ðïõ ïé Üíèñùðïé ôá êáôáäéêÜ-
æïõí êáé ôá ôéìùñïýí, üìùò áõôü ôï Ýãêëçìá, ôïí ðüëåìï, ôï äéêáéþíïõí, ôï äé-
êáéïëïãïýí êáé ôï åðéâñáâåýïõí ìå ôéìÝò êáé ìå ðáñÜóçìá. Åßíáé ðáñáëïãéóìüò,
ìéá ðñÜîç ÷ùñßò íüçìá.
3. Ôï ÷ñõóÜöé êáé ï ðüëåìïò, ï ðüëåìïò êáé ôï ÷ñõóÜöé áõôÞ åßíáé ç éóôïñßá ùò ôþ-
ñá ôïõ êüóìïõ.
Ç ìÝ÷ñé ôþñá éóôïñßá ôïõ áíèñþðïõ åßíáé Ýíá áíáêÜôåìá âÜñâáñùí ðñÜîåùí êáé
åðéäéþîåùí. Ç áðëçóôßá åßíáé ç êéíçôÞñéá äýíáìç, ï ðüèïò ãéá ôï ÷ñõóÜöé, ðïõ ïäç-
ãåß ôïõò áíèñþðïõò óôç âßá, ôï áðïêïñýöùìá ôçò ïðïßáò åßíáé ï ðüëåìïò. Ç áãÜðç
ãéá ÷ñõóÜöé ïäçãåß óôïí ðüëåìï. Ç éóôïñßá ôçò áíèñùðüôçôáò åßíáé ç åðáíÜëçøç ôùí
ßäéùí ðñÜîåùí, åßíáé ç åðáíÜëçøç ôçò âáñâáñüôçôáò.
Ôï áðüóðáóìá áðïôåëåßôáé áðü äýï åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «ÌÝóá óôç íý÷ôá... áêïõìðÜåé óôç íý÷ôá ôïõ Üëëïõ ðñïóþðïõ». Ç ìÜ-
÷ç ìÝóá óôç íý÷ôá. ÓêÝøåéò êáé óõíáéóèÞìáôá.
2ç åíüôçôá: «Óå ðïéïí íá ìéëÞóù... ôï ÷ñÝïò ìáò áðÝíáíôé óôïí Üíèñùðï». Ç óôÜóç
ôïõ óõããñáöÝá áðÝíáíôé óôïí ðüëåìï.
381
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 382

1. Ï åóùôåñéêüò ìïíüëïãïò:
Ï óõããñáöÝáò äåí åíäéáöÝñåôáé ãéá ôá åîùôåñéêÜ ãåãïíüôá. Ãßíåôáé ìéá ìÜ÷ç, ãéá
ôçí ïðïßá äå ìáò ëÝåé ôßðïôá! Ôï ìüíï ðïõ ôïí åíäéáöÝñåé åßíáé ç åíôýðùóç ðïõ ðñï-
êáëïýí ôá åîùôåñéêÜ åñåèßóìáôá óôïí åóùôåñéêü ôïõ êüóìï, ôá óõíáéóèÞìáôá êáé ïé
óêÝøåéò ôïõ.
2. ÌåôáöïñÝò êáé ðñïóùðïðïéÞóåéò:
á) «¼ëá åßíáé ÷Ýñéá èáíÜôïõ ðïõ õøþíïíôáé íá ìáò ÷ôõðÞóïõí, ìÜôéá ÈáíÜôïõ
ðïõ ìáò êïéôÜæïõí åðßìïíá».
â) «Êé ç íý÷ôá äåí åßíáé ðéá ôõöëÞ, Ý÷åé Ýíá êßôñéíï ìÜôé ðïõ êëáßåé ãéá ü,ôé âëÝðåé».
ã) «Ïé Üëëïé ìÝíïõíå êëåéóìÝíïé óôï ìáýñï öÝñåôñï ôçò íý÷ôáò, ðïõ ôï êÜñöùóáí
ãåñÜ ìå ìåãÜëá êáñöéÜ».

1ç: Ðïéåò åßíáé ïé óõíáéóèçìáôéêÝò êáôáóôÜóåéò êáé óé óêÝøåéò ðïõ ðñïêá-
ëïýí óôï óõããñáöÝá: ç ìÜ÷ç, ôï óêïôÜäé, ôï öùò ìÝóá óôï äÜóïò;
ÁðÜíôçóç:
Ç ìÜ÷ç:
Ôá óõíáéóèÞìáôá ôïõ óõããñáöÝá åßíáé öñßêç êáé ôñüìïò. Äåß÷íåé íá õðïöÝñåé áð’
üóá óõìâáßíïõí óôç äéÜñêåéá ôçò ìÜ÷çò.
Ôï óêïôÜäé:
Ï óõããñáöÝáò áéóèÜíåôáé üôé ôï óêïôÜäé êÜíåé ìåãáëýôåñï ôïí ôñüìï êáé ôç öñß-
êç: «åßíáé óêëçñü, óáí Ýíáò üãêïò áäéáðÝñáóôïò». Ôá ðÜíôá ãýñù öáßíïíôáé áðñü-
óùðá. Ïé óêéÝò åßíáé ôåñáôþäç ó÷Þìáôá, óôï äÜóïò åðéêñáôåß áíáôñé÷ßëá èáíÜôïõ.
Ôï öùò ìÝóá óôï äÜóïò:
¼ôáí Üíáøå ôï öùò, óáí êÜôé íá Üëëáîå. Ç íý÷ôá åß÷å Ýíá êßôñéíï ìÜôé, ðïõ Ý-
êëáéãå ãéá ü,ôé Ýâëåðå. Ïé óôñáôéþôåò ðïõ ìáæåýïíôáé ãýñù áð’ ôï öùò ìïéÜæïõí ìå êß-
ôñéíåò óêéÝò. Ï Üíèñùðïò ðïõ Üíáøå ôï öùò èÝëåé åßôå íá êïéôÜîåé ôïí åáõôü ôïõ åßôå
íá âñåé Ýíáí Üëëï. ¼ìùò êáé ôá äõï åßíáé ìÜôáéá. Ôï öùò Þôáí ìéá ìÜôáéá áðüðåéñá.
Ðáíôïý õðÜñ÷åé êåíü.
2ç: Ðïéåò åßíáé ïé óêÝøåéò ôïõ óõããñáöÝá ãéá ôïí ðüëåìï ãåíéêÜ;
ÁðÜíôçóç:
á) «Êáé êáíåßò äå ãíùñßæåé ôï ðñüóùðü ôïõ, ßóùò ãéáôß êáíåßò ìáò äåí Ý÷åé ðñü-
382
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 383
óùðï». Óôïí ðüëåìï ï Üíèñùðïò ôáðåéíþíåôáé êáé ÷Üíåé ôçí ðñïóùðéêüôçôÜ ôïõ.
â) «ÕðÜñ÷ïõí Üíèñùðïé ðïõ øÜ÷íïõí íá âñïõí ôïí åáõôü ôïõò êáé óõíáíôïýí ôï
êåíü, ðïõ øÜ÷íïõí íá âñïõí ôïí Üëëï êáé óõíáíôïýí ðÜëé ôï êåíü». Ï ðüëåìïò á-
ðïîåíþíåé ôïí Üíèñùðï áðü ôïí åáõôü ôïõ. Åðßóçò, ôïí áðïîåíþíåé áðü ôï óõíÜí-
èñùðü ôïõ, ïé áíèñþðéíåò ó÷Ýóåéò öèåßñïíôáé.
ã) «Ïé Üíèñùðïé ðçãáßíïõí óôç ãñáììÞ, ï Ýíáò ðßóù áð’ ôïí Üëëï, ðñïò ôï ÈÜ-
íáôï, êáôÜíôçóáí ôï ìüñéï ôçò óêüíçò ôïõ êÜèå äñüìïõ». Ïé Üíèñùðïé, áðñüóùðïé,
ïäçãïýíôáé óá óöá÷ôÜñéá óôï èÜíáôï. ÁõôÞ åßíáé ç ðëÞñçò ôáðåßíùóç êáé ç ïëïêëç-
ñùôéêÞ åîáöÜíéóç ôçò éäéáéôåñüôçôáò êÜèå áíèñþðïõ.
ä) «Óêïôþíïõí êáé óêïôþíïõíôáé. ×ùñßò íá èÝëïõí». Ïé Üíèñùðïé äåí èÝëïõí ôïí
ðüëåìï áëëÜ áíáãêÜæïíôáé áðü Üëëïõò íá óêïôþíïõí.
å) «Ï ðüëåìïò åßíáé Ýíá Ýãêëçìá ðïõ ãßíåôáé ìå Ýíäõìá åðßóçìï êáé ì’ üëá ôá ðá-
ñÜóçìá óôï óôÞèïò». Ï ðüëåìïò åßíáé Ýãêëçìá, ôï ïðïßï ïé Üíèñùðïé âñáâåýïõí êáé
ôéìïýí, áíôßèåôá ìå ü,ôé êÜíïõí ãéá ôá Üëëá åãêëÞìáôá.
óô) «Ôï ÷ñõóÜöé êáé ï ðüëåìïò, ï ðüëåìïò êáé ôï ÷ñõóÜöé áõôÞ åßíáé ç éóôïñßá ôïõ
êüóìïõ». Ç áðëçóôßá ôïõ áíèñþðïõ, ôá ïéêïíïìéêÜ óõìöÝñïíôá åßíáé ðïõ óðñþ-
÷íïõí ôïõò áíèñþðïõò óôïí ðüëåìï. Ç éóôïñßá ôçò áíèñùðüôçôáò åßíáé ãåìÜôç áðü
ðñÜîåéò âßáò.
3ç: Íá óçìåéþóåôå ôïí ïñéóìü ôïõ ðïëÝìïõ ðïõ äßíåé êáé íá ôïí åîçãÞóåôå:
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò ÷áñáêôçñßæåé ôïí ðüëåìï ùò «Ýãêëçìá ðïõ ãßíåôáé ìå Ýíäõìá åðß-
óçìï êáé ì’ üëá ôá ðáñÜóçìá óôï óôÞèïò». Èåùñåß ôïí ðüëåìï Ýãêëçìá. ¼ìùò, åíþ
Üëëá åãêëÞìáôá ïé Üíèñùðïé ôï ôéìùñïýí, ôïí ðüëåìï, ðïõ åßíáé êáé áõôüò Ýãêëçìá,
ü÷é ìüíï äåí ôïí ôéìùñïýí, áëëÜ êáé ôïí åðéâñáâåýïõí. ¼óïé ðáßñíïõí ìÝñïò ó’ áõ-
ôü ôï Ýãêëçìá ôéìïýíôáé ìå ðáñÜóçìá. Ôï êñÜôïò äßíåé óôï Ýãêëçìá ôïõ ðïëÝìïõ å-
ðéóçìüôçôá, ôï äéêáéïëïãåß êáé ôï åðéâñáâåýåé.
4ç: Ðïéá ç ãíþìç ôïõ óõããñáöÝá ìéá ôï óõãêåêñéìÝíï åëëçíïúôáëéêü ðüëå-

ìï;
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò, åíþ ãåíéêÜ ðéóôåýåé üôé ï ðüëåìïò åßíáé Ýãêëçìá, ãéá ôïí åëëçíïú-
ôáëéêü ðüëåìï ëÝåé üôé «åßíáé äßêáéïò». Åßíáé Ýíáò ðüëåìïò åíÜíôéá óôï öáóéóìü êáé ôç
äéêôáôïñßá: «ãéá íá ìçí õðïöÝñåé ï Üíèñùðïò áð’ ôïí Üíèñùðï, íá ìç óêïôþíåé ï Üí-
èñùðïò ôïí Üíèñùðï, ðïëåìÜìå ãéá íá ìçí õðÜñ÷åé ï ðüëåìïò, íá ìçí õðÜñ÷åé óôïí
êüóìï êáíÝíáò öáóéóìüò, íá ìçí õðÜñ÷ïõí äéêôÜôïñåò, íá áðáëëáãåß áð’ ôç äéêôáôï-
383
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 384
ñßá ç ÷þñá ìáò. ÊÜíïõìå ôï ÷ñÝïò ìáò áðÝíáíôé óôïí Üíèñùðï, ü÷é áðÝíáíôé óôï Èåü».
Ï ðüëåìïò áõôüò ãßíåôáé ãéá ôçí åëåõèåñßá êáé ôç äéêáéïóýíç, ãéá éäáíéêÜ áíèñùðéóôé-
êÜ, ãéá íá âåëôéùèåß ï êüóìïò ðïõ æïýìå. Ãé’ áõôü ï ðüëåìïò áõôüò åßíáé äßêáéïò.
5ç: Áí ôá ßäéá ðåñéóôáôéêÜ ôá äéçãüôáí Ýíáò ðïëåìéêüò áíôáðïêñéôÞò, óå ôé

èá äéÝöåñå ç áöÞãçóÞ ôïõ áðü ôçí áöÞãçóç ôïõ êåéìÝíïõ ìáò;
ÁðÜíôçóç:
¸íáò ðïëåìéêüò áíôáðïêñéôÞò èá ôüíéæå ôçí åîùôåñéêÞ ðëåõñÜ ôùí ãåãïíüôùí. Èá
ðåñéÝãñáöå ìå êÜèå ëåðôïìÝñåéá ôçí ðïñåßá ôùí óôñáôéùôþí, ôéò äéáôáãÝò ðïõ åß÷áí
ôéò ôïðïèåóßåò ìå ôá ïíüìáôÜ ôïõò, ôï ÷ñüíï êáé ôçí çìåñïìçíßá ðïõ ðñáãìáôïðïéÞ-
èçêå ç ìÜ÷ç, ôá áðïôåëÝóìáôÜ ôçò - ðüóïé íåêñïß, ðüóïé æùíôáíïß- êáé ãåíéêÜ ü,ôé åí-
äéáöÝñåé ôïí áðëü áíáãíþóôç.
Åðßóçò, ôïí áíáãíþóôç ôïí åíäéáöÝñïõí ïé ðñÜîåéò çñùéóìïý êáé èÝëåé íá áéóèÜ-
íåôáé üôé ïé öáíôÜñïé ðïëåìïýí êáëÜ êáé íéêïýí ôïí å÷èñü. Ãé’ áõôü, ãéá íá êÜíåé ôçí
ðåñéãñáöÞ ôïõ ðéï åíäéáöÝñïõóá, èá ôüíéæå ôï çñùéêü óôïé÷åßï, ôçí ðáëéêáñéÜ êáé ôï
èÜññïò ôùí ðïëåìéóôþí «ìáò», ïé ïðïßïé «êáôáâÜëëïíôáò õðåñÜíèñùðåò ðñïóðÜèåé-
åò áðïêñïýïõí ôá óôßöç ôùí å÷èñþí».¸ôóé èá ðáñïõóßáæå ôá ßäéá ãåãïíüôá Ýíáò ðï-
ëåìéêüò áíôáðïêñéôÞò, Ýíáò äçìïóéïãñÜöïò.
Áíôßèåôá, óôï êåßìåíï áõôü ôïíßæåôáé ç åóùôåñéêÞ åíôýðùóç ðïõ ðñïêáëïýí ôá ðï-
ëåìéêÜ ãåãïíüôá óôçí øõ÷Þ êáé ôç óêÝøç ôïõ óõããñáöÝá. Ôá ßäéá ôá ãåãïíüôá êáé ïé
ëåðôïìÝñåéÝò ôïõò äåí Ý÷ïõí êáìßá óçìáóßá. Áõôü ðïõ Ý÷åé óçìáóßá åßíáé ï ôñüìïò
êáé ç öñßêç ðïõ áéóèÜíåôáé óôçí øõ÷Þ ôïõ ï öáíôÜñïò. Åðßóçò, Ý÷åé óçìáóßá ç áðï-
äïêéìáóßá ôïõ ðïëÝìïõ ãåíéêÜ ùò åãêëÞìáôïò êáé ç äéêáßùóç ôïõ ðïëÝìïõ åíÜíôéá
óôï öáóéóìü. ÁõôÜ ôá óõíáéóèÞìáôá êáé áõôÝò ïé óêÝøåéò áðïäßäïíôáé áðü ôï óõã-
ãñáöÝá ìå ôçí ôå÷íéêÞ ôïõ åóùôåñéêïý ìïíïëüãïõ. ÔÝôïéåò åóùôåñéêÝò êáôáóôÜóåéò
äåí èá åíäéÝöåñáí Ýíáí ðïëåìéêü áíôáðïêñéôÞ.
ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëáèïò)
á. Ï Ó. Îåöëïýäáò ÷ñçóéìïðïéåß ôç ìÝèïäï ôïõ åóùôåñéêïý äéáëüãïõ.
â. Ç åðéèõìßá ãéá äüîá ïäçãåß ôïõò áíèñþðïõò óôïí ðüëåìï.
ã. Ôïí óõããñáöÝá ôïí åíäéáöÝñïõí ôá åîùôåñéêÜ ãåãïíüôá.
ä. Óôïí ðüëåìï ï Üíèñùðïò ôáðåéíþíåôáé êáé ÷Üíåé ôçí áîéïðñÝðåéÜ ôïõ.
å. Ï ðüëåìïò åßíáé Ýíá Ýãêëçìá ðïõ ïé Üíèñùðïé ôï ôéìïýí.
384
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 385

Á Â
1. Ï óõããñáöÝáò ðñïóðáèåß á. óôïí ðüëåìï öèåßñïíôáé.
íá åêöñÜóåé
2. Ï ðüëåìïò êÜíåé ôïõ áíèñþðïõò â. ãéáôß åíáíôéùíüôáí óôï öáóéóìü.
3. Ç éóôïñßá ôçò áíèñùðüôçôáò ã. ôïí åóùôåñéêü ôïõ êüóìï.
4. Ïé áíèñþðéíåò ó÷Ýóåéò ä. áðñüóùðá üíôá.
5. Ï Åëëçíïúôáëéêüò ðüëåìïò å. åßíáé ç åðáíÜëçøç ôùí ßäéùí
äßêáéïò ðñÜîåùí.

Ðïéá åßíáé ôá óõíáéóèÞìáôá ôïõ óõããñáöÝá;
á. öñßêç êáé ôñüìïò.
â. áãùíßá.
ã. áíáêïýöéóç.
ä. áðïãïÞôåõóç.

Ôé óðñþ÷íåé ôïõò áíèñþðïõò óôïí ðüëåìï;
á. ç åðéèõìßá ãéá äüîá.
â. ôá ïéêïíïìéêÜ óõìöÝñïíôá.
ã. ç áãÜðç ãéá ôçí åîïõóßá.
ä. ôï ìßóïò ãéá ôïí å÷èñü.
385
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 386
ÔÏ ÐËÁÔÕ ÐÏÔÁÌÉ
ÃéÜííçò ÌðåñÜôçò
Ç æùÞ ôïõ
Ï ÃéÜííçò ÌðåñÜôçò ãåííÞèçêå óôçí ÁèÞíá ôï 1904. ¢óêçóå äéÜöïñá åðáããÝë-
ìáôá. ÐÞñå ìÝñïò ùò åèåëïíôÞò óôïí åëëçíïúôáëéêü ðüëåìï ôïõ 1940 êáé óôçí Áíôß-
óôáóç. Ï ÌðåñÜôçò ðÝèáíå ôï 1968.
Ïé åìðåéñßåò ôïõ ÌðåñÜôç áðü ôïí ðüëåìï ôïõ ‘40 êáé ôçí Áíôßóôáóç Ý÷ïõí êáôá-
ãñáöåß óôá Ýñãá «Ôï Ðëáôý ÐïôÜìé» êáé «Ïäïéðïñéêü ôïõ ‘43». Ï ëüãïò ôïõ óõããñá-
öÝá åßíáé óõíÞèùò ðëÜãéïò êáé öáßíåôáé íá ðáñïõóéÜæåé ó÷åäüí ìç÷áíéêÜ ôéò óêÝøåéò
ôïõ. Ôá ãåãïíüôá ðáñïõóéÜæïíôáé, üðùò áíôáíáêëþíôáé óôç óõíåßäçóÞ ôïõ. Âáóéêü
÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ çñùéóìïý ôïõ åßíáé ç óåìíüôçôá êáé ç óõíáßóèçóç ôïõ ÷ñÝïõò.

Ôï èÝìá ôïõ Ýñãïõ åßíáé ï åëëçíïúôáëéêüò ðüëåìïò ôïõ 1940. Ï ÌðåñÜôçò ðÞñå
ó’ áõôüí ìÝñïò ùò áíèõðïëï÷áãüò. ÁðïóôïëÞ ôïõ Þôáí íá ìåôáäßäåé ðñïðáãáíäéóôé-
êÜ ìçíýìáôá óôçí éôáëéêÞ ãëþóóá ìÝóù ìåãáöþíùí ðïõ õðÞñ÷áí óôçí ðñþôç ãñáì-
ìÞ ôïõ ìåôþðïõ. Ôá ìçíýìáôá áõôÜ åß÷áí óêïðü íá óðÜóïõí ôï çèéêü ôùí Éôáëþí
óôñáôéùôþí.
Ï ÌðåñÜôçò äßíåé ôï óåìíü çñùéóìü ôùí ðïëåìéóôþí, ÷ùñßò íá ðåñéãñÜöåé ìÜ÷åò
êáé óõãêñïýóåéò.
Óôï áðüóðáóìÜ ìáò ï äéïéêçôÞò Óãïõñüò óôÝëíåé óôïõò Éôáëïýò äõï óôñáôéþ-
ôåò«êÞñõêåò», ãéá íá æçôÞóïõí ëßãåò þñåò áíáêù÷Þ, Ýôóé þóôå íá ìðïñÝóïõí íá èÜ-
øïõí ôïõò íåêñïýò ôïõò. ¼ìùò ç ðñüôáóç áõôÞ äåí Ýãéíå äåêôÞ áðü ôïõò áíôéðÜëïõò.
386
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 387
¼ôáí ïé êÞñõêåò åðÝóôñåøáí, ðáñïõóéÜóôçêáí óôï äéïéêçôÞ Óãïõñü êáé äéçãÞ-

èçêáí ôçí ðåñéðÝôåéÜ ôïõò. ¹ôáí Ýíáò ëï÷ßáò êáé Ýíáò óáëðéãêôÞò. ¼ôáí ðëçóßáóáí
ôá éôáëéêÜ ÷áñáêþìáôá, Ýäåéîáí ôï ãñÜììá ôïõ äéïéêçôÞ. Ïé Éôáëïß åßäáí ôçí Üóðñç
óçìáßá êáé Ýäåéîáí ÷áñÜ, íüìéæáí üôé åßíáé óçìÜäé åéñÞíçò.
Ïé äõï ¸ëëçíåò ïäçãÞèçêáí óôï äéïéêçôÞñéï, ìÝóá áðü ôï ÷ùñéü. ÌðÞêáí óå ìéá
áõëÞ êáé ðåñßìåíáí íá Ýñèåé êÜðïéïò áíþôåñïò ãéá íá ôïõ ðáñáäþóïõí ôï ãñÜììá.
Åôóé êé Ýãéíå.
Êáèþò ðåñßìåíáí ìÝóá óôçí áõëÞ, ï ëï÷ßáò ðñüóöåñå óôïõò Éôáëïýò ðïõ Þôáí ãý-
ñù åëëçíéêÜ ôóéãÜñá. Åêåßíïé ôá ðÞñáí, äåß÷íïíôáò áíõðüêñéôç ÷áñÜ. ¸ôóé ðåñßìåíáí
ôïí áíþôåñï.
Ç þñá ðåñíïýóå êáé ëýóç äå öáéíüôáí. Ôüôå Ýíáò Éôáëüò ëï÷ßáò áíôéðñüóöåñå
óôïõò ¸ëëçíåò êáöÝ ìå æÜ÷áñç, øùìß êáé ôõñß. ¸ëëçíåò êáé Éôáëïß ðëçóßáæáí ìåôá-
îý ôïõò, üóï ðåñíïýóå ç þñá.
ÊÜðïôå âãÞêå Ýíáò áîéùìáôéêüò êé Ýäùóå ãñáðôÞ áðÜíôçóç. ¸äåóáí ôá ìÜôéá ôùí
ÅëëÞíùí êáé ôïõò ãýñéóáí óôï óçìåßï áð’ üðïõ Þñèáí. Åêåß ôïõò Ýëõóáí ôá ìÜôéá êáé
ôïõò äþñéóáí Ýíá óïõãéÜ êé Ýíáí áíáðôÞñá.
¼ôáí ïé óôñáôéþôåò ôÝëåéùóáí ôçí áöÞãçóç, ï äéïéêçôÞò Óãïõñüò ôïõò óõíå÷Üñçêå,
ôïõò åßðå íá êñáôÞóïõí ôá äþñá êáé ôïõò êáëçíý÷ôéóå. Áõôïß ÷Üèçêáí ìÝóá óôç íý÷ôá.
1. «ÔÝôáñôïò»: ï ôÝôáñôïò ëü÷ïò.

2. áäçìïíþ: áíõðïìïíþ.
3. áíáóêáëåýù: óêáëßæù, áíáêáôåýù.
4. Ýììïíá: åðßìïíá.
5. áìðñß: êáôáöýãéï óôï åóùôåñéêü ôïß÷ùìá åíüò ÷áñáêþìáôïò,
6. óôá ìïõãêÜ: óéùðçëÜ, áìßëçôïé.
7. «¢óóïò»: ôóéãÜñá ôçò åôáéñßáò ÐáðáóôñÜôïò.
8. êÜóêá: êñÜíïò.
9. ÷Üâñá: öáóáñßá.
10. ïéêôßñù: ëõðÜìáé, óõìðïíþ.
387
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 388
1. Óôï êåßìåíï åßíáé öáíåñü ç áíçóõ÷ßá ôïõ Óãïýñïõ, ðïõ âéÜæåôáé íá áêïýóåé ôçí
áðÜíôçóç ôùí Éôáëþí.
¼ôáí ïé êÞñõêåò åðéóôñÝöïõí, äåß÷íïõí éêáíïðïéçìÝíïé ðïõ, ðáñ’ üëç ôçí êïý-
ñáóç, åß÷áí ðñáãìáôïðïéÞóåé ôçí áðïóôïëÞ ôïõò êáé ôáõôü÷ñïíá óõíÝëåîáí ðëç-
ñïöïñßåò ãéá ôçí êáôÜóôáóç êáé ôéò äõíÜìåéò ôùí Éôáëþí.
2. Áõôü ðïõ êÜíåé åíôýðùóç åßíáé ç åãêÜñäéá õðïäï÷Þ ôùí Éôáëþí óôñáôéùôþí. Ðå-
ñßìåíáí ôçí åéñÞíç. Ï Üíèñùðïò, ï óôñáôéþôçò, èÝëåé ôçí åéñÞíç - áõôü ìïéÜæåé
íá åßíáé ç êåíôñéêÞ éäÝá ôïõ áðïóðÜóìáôïò. Ôßðïôá äåí öáßíåôáé íá ÷ùñßæåé ôïõò
áíôéðÜëïõò,
3. ÂÝâáéá, êáëÜ èá Þôáí Ýíáò êÞñõêáò íá Þîåñå éôáëéêÜ. Ãé’ áõôü ï äéïéêçôÞò óêÝ-
öôåôáé üôé ßóùò èá Ýðñåðå íá óôåßëåé ôïí ÌðåñÜôç, ãéá íá êáôáëáâáßíåé ôïõò Éôáëïýò.
4. ÐÜíôùò, ï Üíèñùðïò äåí åßíáé äõíáôü íá ÷Üóåé ôçí áíèñùðéÜ ôïõ, áêüìç êáé óå
óõíèÞêåò ðïëÝìïõ. ¸ôóé, ¸ëëçíåò êáé Éôáëïß áíôÜëëáîáí äþñá êáé îÝ÷áóáí ôï
ìßóïò ðïõ ôïõò ÷ùñßæåé.

1ç åíüôçôá: «Ç þñá ðåñíïýóå... üðùò üôáí ðñéí îåêéíÞóïõí»: Ïé «êÞñõêåò» åðé-
óôñÝöïõí áðü ôïõò Éôáëïýò.
2ç åíüôçôá: «ÊáôåâÞêáíå, üðùò ôïõò åßðå...ï áíáöôÞñáò êé ï óïõãéÜò»: ÁöÞãçóç ôçò
åðßóêåøçò ôùí «êçñýêùí».
Ç åíüôçôá áõôÞ áðïôåëåßôáé áðü ôéò åîÞò õðïåíüôçôåò-óêçíÝò.
á. ¢óðñç óçìáßá: Ïé äõï ¸ëëçíåò óôéò ãñáììÝò ôùí Éôáëþí.
â. Óôï äéïéêçôÞñéï: Ïé ¸ëëçíåò ðåñéìÝíïõí óôçí áõëÞ ôïõ äéïéêçôçñßïõ.
ã. Ôá ôóéãÜñá: Ïé ¸ëëçíåò ðñïóöÝñïõí ôóéãÜñá.
ä. Ç áíôáðüäïóç: Ïé Éôáëïß áíôéðñïóöÝñïõí äþñá.
å. ÅðéóôñïöÞ: Ïé ¸ëëçíåò ðáßñíïõí ôçí áðÜíôçóç êáé åðéóôñÝöïõí.
3ç åíüôçôá: «Ï Óãïõñüò ðåñéåñãáæüôáíå.., ìÝóá óôç íý÷ôá»:. Ïé äõï ¸ëëçíåò öåý-
ãïõí.
388
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 389

Ï ÌðåñÜôçò ÷ñçóéìïðïéåß äéÜöïñïõò áöçãçìáôéêïýò ôñüðïõò. Ç áöÞãçóç äåí åß-
íáé áêñéâþò ìßìçóç, ãéáôß ï áöçãçôÞò ìåôáôñÝðåôáé óå áðñüóùðï áöçãçôÞ. Ï äéÜëï-
ãïò ãßíåôáé óõ÷íÜ ü÷é óå åõèý áëëÜ óå ðëÜãéï ëüãï.
Ç ãñáöÞ åßíáé åóùôåñéêÞ, åðçñåáóìÝíç áðü ôïí åóùôåñéêü ìïíüëïãï. ¼ìùò,
ðáñ’ üëç ôçí åóùôåñéêüôçôÜ ôçò, êáôáöÝñíåé íá áé÷ìáëùôßóåé ôçí ðñïóï÷Þ ôïí áíá-
ãíþóôç êáé íá áíáíåþóåé ôï åíäéáöÝñïí ôïõ.
1ç: Ìå ðïéåò åêäçëþóåéò äÝ÷ïíôáé ïé Éôáëïß óôñáôéþôåò ôïõò äõï ‘Åëëçíåò; Ôé

äéáèÝóåéò äåß÷íïõí êáé ôé áíèñþðïõò çèïãñáöïýí ïé åêäçëþóåéò áõôÝò;
ÁðÜíôçóç:
Ïé Éôáëïß óôñáôéþôåò åßíáé óôçí áñ÷Þ åðéöõëáêôéêïß. ¼ìùò, üôáí åßäáí ôçí Üóðñç
óçìáßá, üëá áëëÜîáíå. Ãßíáíå öéëéêïß êáé åíèïõóéþäåéò. Áêïëïýèçóáí áãêáëéÝò, öé-
ëéÜ, ðåñéðïßçóç, æçôùêñáõãÝò êáé ÷ïñïðçäÞìáôá. Óôï ôÝëïò ÷Üñéóáí óôïõò ¸ëëçíåò
áíáìíçóôéêÜ äþñá.
Ç óõìðåñéöïñÜ ôùí Éôáëþí äåß÷íåé üôé ïé äéáèÝóåéò ôïõò Þôáí öéëåéñçíéêÝò. Íüìé-
æáí êáé Ýëðéæáí üôé ïé ¸ëëçíåò Ýöåñíáí ðñüôáóç åéñÞíçò.
Ïé åêäçëþóåéò áõôÝò öáíåñþíïõí áíèñþðïõò ðïõ äåí áãáðïýí ôïí ðüëåìï ïýôå
áéóèÜíïíôáé ìßóïò ãéá ôïõò ¸ëëçíåò. Èá ðñïôéìïýóáí íá æïõí åéñçíéêÜ, ÷ùñßò óêï-
ôùìïýò ìáêñéÜ áðü ôï ìÝôùðï.
2ç: Íá ðåñéãñÜöåôå ôï ÷áñáêôÞñá êáé ôçí øõ÷éêÞ äéÜèåóç á) ôùí äýï «êç-
ñýêùí», êáé â) ôïõ ÄéïéêçôÞ, ìå âÜóç ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõò êáé ôá ëüãéá
ôïõò.
ÁðÜíôçóç:
á) Ïé äýï êÞñõêåò:
Åßíáé Üíèñùðïé îýðíéïé êáé õðåýèõíïé, åêôåëïýí ôçí áðïóôïëÞ ôïõò öÝñíïíôáò ðï-
ëýôéìåò ðëçñïöïñßåò êáé óôïé÷åßá.
Ôáõôü÷ñïíá, åßíáé Üíèñùðïé åõ÷Üñéóôïé óôçí ðáñÝá, êåöÜôïé, êïéíùíéêïß. Óôéò ðå-
ñéãñáöÝò ôïõ ï ëï÷ßáò åðéìÝíåé óôéò ëåðôïìÝñåéåò, ãåãïíüò ðïõ êÜíåé ôï ÄéïéêçôÞ íá
äõóáíáó÷åôåß êáé íá ôïõ ëÝåé íá óõíôïìåýåé.
â) Ï ÄéïéêçôÞò:
389
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 390
Ï äéïéêçôÞò åßíáé Üíèñùðïò êáëüò. ÖÝñåôáé öéëéêÜ óôïõò óôñáôéþôåò, ãé’ áõôü êé
áõôïß ôïí áãáðïýí êáé ôïí óÝâïíôáé. Äåí ôïõ áñÝóïõí ôá ðïëëÜ ëüãéá, èÝëåé ôçí ïõ-
óßá, ôï æïõìß ôçò õðüèåóçò.
Åäþ óõìðåñéöÝñåôáé áíÞóõ÷á, ìå «Üã÷ïò». ÈÝëåé íá ìÜèåé ãéá ôçí Ýêâáóç ôçò á-
ðïóôïëÞò êáé ôáëáíôåýåôáé, üôáí óêÝöôåôáé üôé ßóùò èá Ýðñåðå íá óôåßëåé ôïí ÌðåñÜ-
ôç, ðïõ Þîåñå éôáëéêÜ.
Ï ôýðïò ôïõ ÄéïéêçôÞ Ýñ÷åôáé óå áíôßèåóç ìå ôïí áõôáñ÷éêü, áðñüóéôï äéïéêçôÞ ðïõ
îÝñïõìå óõíÞèùò. Åäþ ï ÄéïéêçôÞò åßíáé Üíèñùðïò æåóôüò, öéëéêüò, õðåýèõíïò êáé
óïâáñüò.
3ç: Ï áöçãçôÞò ðáñïõóéÜæåôáé ìÝóá óôç äéÞãçóç ìå ôï ðñáãìáôéêü ôïõ ü-

íïìá (ÌðåñÜôçò). Áõôüò ï ôñüðïò ðïéïí éäéáßôåñï ÷áñáêôÞñá äßíåé óôï
Ýñãï; ÁðÜíôçóç:
ÁðÜíôçóç:
Ðáñáôçñïýìå üôé ï áöçãçôÞò ðáñïõóéÜæåôáé ìÝóá óôï Ýñãï ìå ôï ðñáãìáôéêü ôïõ
üíïìá. Ìáèáßíïõìå åðßóçò üôé êáé ôá Üëëá ïíüìáôá åßíáé ðñáãìáôéêÜ, ðñüóùðá õ-
ðáñêôÜ. ÁõôÞ ç ôå÷íéêÞ äßíåé óôï Ýñãï ìåãáëýôåñç ðåéóôéêüôçôá, åßíáé ìéá ðñïóùðéêÞ
ìáñôõñßá, ðïõ êáíåßò äåí ìðïñåß íá áìöéóâçôÞóåé ôçí áëÞèåéá ôçò.
4ç: Åñãáóßá ãéá ôï óðßôé.

¼ðùò ßóùò ðñïóÝîáôå, ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß óôçí áöÞãçóç Üë-
ëïôå åõèý êáé Üëëïôå ðëÜãéï ëüãï, óõ÷íÜ ìÜëéóôá ìÝóá óôçí ßäéá ðáñÜ-
ãñáöï Þ êáé óôçí ßäéá ðåñßïäï ï åõèýò ëüãïò åíáëëÜóóåôáé ìå ôïí ðëÜ-
ãéï. Íá ìåôáôñÝøåôå óå åõèý ëüãï ôï áêüëïõèï áðüóðáóìá: «Ìá ôé íá
óïõ ðåé, êýñéå ÄéïéêçôÜ... ìéá ÷Üâñá». ÎáíáäéáâÜóôå ôþñá ôá äõï êåß-
ìåíá, ãéá íá äéáðéóôþóåôå ôç äéáöïñÜ ôïõ ýöïõò.
ÁðÜíôçóç:
«- Ìá ôé íá óïõ ðù, êýñéå ÄéïéêçôÜ; ÌÞðùò äå óôá ëÝù... - Åßóáóôå êïõñáóìÝíïé,
ðáéäéÜ;
- Ìðá, ðïõ åßìáóôå êïõñáóìÝíïé! Êáé íá ‘ìáóôå ëßãï êïõñáóìÝíïé, ôé óçìáóßá Ý-
÷ïõí üë’ áõôÜ, êýñéå ÄéïéêçôÜ. ¢êïõ ëïéðüí, ôï ðáñáêÜôù, Äåí ìáò åßðåò íá óïõ ôá
ðïýìå üëá ìå ôï íé êáé ìå ôï óßãìá; Ëïéðüí êïõäïõíïýóáíå áðü ìÝóá, êïõäïõíïý-
óáíå, êáé öáßíåôáé ðùò ãéíüôáí ìåãÜëç öáóáñßá êáé ðùò äåí ìðïñïýóáí íá óõíåí-
íïçèïýí êáé êáèþò ôá ‘÷áíå ÷Üóåé, êýñéå ÄéïéêçôÜ, Ýôóé ðïõ ôïõò Þñèå îáöíéêÜ ôï
ãñÜììá ìáò êáé äåí îÝñáíå ôé íá êÜíïõí êé üëï ñùôïýóáí áðü äù êé áðü ’êåé ãéá ôé
390
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 391
áðÜíôçóç íá äþóïõí êáé ìïõ öáßíåôáé (áò ìçí êáôáëáâáßíù éôáëéêÜ) ðùò äåí ìðï-
ñïýóáí íá âñïõí ôïí áñìüäéï êé ï Ýíáò ôïõò îáðüóôåëíå óôïí Üëëïí - ìéá ÷Üâñá».
á. Ï ÃéÜííçò ÌðåñÜôçò ãñÜöåé ôá ðñïóùðéêÜ ôïõ âéþìáôá.
â. Ôï Ýñãï ôïõ ôï ÷áñáêôçñßæåé ç Ýðáñóç.
ã. Óôï Ýñãï âëÝðïõìå ôçí åðéèõìßá êáé ôùí äýï ðëåõñþí ãéá åéñÞíç.
ä. Ç õðïäï÷Þ ôùí Éôáëþí åßíáé ðïëëÞ Üãñéá.
å. Ï áíèñùðéóìüò êõñéáñ÷åß óôï Ýñãï.

Á Â
1. Ï ÌðåñÜôçò Ý÷åé ãñÜøåé á. äåí ðåñßìåíáí ôÝôïéá õðïäï÷Þ.
2. ¹ôáí óôçí ðñþôç ãñáììÞ â. åßíáé ðëÜãéïò.
3. Ïé äýï óôñáôéþôåò - êÞñõêåò ã. äýï Ýñãá ãéá ôïí ðüëåìï ôïõ ‘40.
4. Ï ëüãïò ôïõ óõããñáöÝá ä. äåß÷íïõí ôïí áíèñùðéóìü ôïõò.
5. Ôá äþñá ôùí Éôáëþí å. ôïõ ìåôþðïõ ùò áíèõðïëï÷áãüò.

Ôá êåßìåíá ôïõ ÌðåñÜôç åßíáé:
á. öáíôáóôéêÜ.
â. óïõññåáëéóôéêÜ.
ã. âéïãñáöéêÜ.
ä. ðïéçôéêÜ.

Ï ÄéïéêçôÞò Óãïõñüò ðáñïõóéÜæåôáé:
á. áõóôçñüò.
â. öéëïðüëåìïò.
ã. áðëüò êáé áíôéêåéìåíéêüò.
ä. äåéëüò.
391
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 392
ÁÑÃÙ (ÈÅËÙ ÃÑÁÌÌÁÔÁ)

Ãéþñãïò ÈåïôïêÜò
Ç æùÞ ôïõ
Ï Ãéþñãïò ÈåïôïêÜò ãåííÞèçêå óôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç ôï 1905. Åêåß Ýæçóå ôá
ðáéäéêÜ êáé ôá åöçâéêÜ ôïõ ÷ñüíéá. Ôï 1922 Þñèå óôçí ÁèÞíá, üðïõ óðïýäáóå Íï-
ìéêÜ óôï ÐáíåðéóôÞìéï ôçò ÁèÞíáò. ¸æçóå åðßóçò óôç Ãáëëßá êáé óôçí Áããëßá, üðïõ
Þñèå óå åðáöÞ ìå ôçí åõñùðáúêÞ óêÝøç. Ï ÈåïôïêÜò ðÝèáíå óôçí ÁèÞíá ôï 1966.
Ï ÈåïôïêÜò èåùñåßôáé Ýíáò áðü ôïõò óçìáíôéêüôåñïõò åêðñïóþðïõò ôçò ãåíéÜò
ôïõ ’30, Äéáêñßèçêå êõñßùò ùò äçìïóéïãñÜöïò. Óôá ãñÜììáôá îå÷þñéóå óáí äïêé-
ìéïãñÜöïò, ðåæïãñÜöïò êáé èåáôñéêüò óõããñáöÝáò. Ôï Ýñãï ôïõ äéáêñßíåôáé ãéá ôç
óôï÷áóôéêÞ ôïõ äéÜèåóç êáé ôçí êáèáñüôçôá ôïõ ýöïõò ôïõ.
Ðßóôåõå üôé ï ëïãïôÝ÷íçò äåí ðñÝðåé íá ÷ñçóéìïðïéåß ôçí ôÝ÷íç ãéá ôçí õðåñÜóðé-
óç ìéáò êïéíùíéêïðïëéôéêÞò èÝóçò. Ôéò èåùñçôéêÝò óõæçôÞóåéò ôéò Þèåëå «îåñÝò», ôá å-
ðé÷åéñÞìáôá «ãõìíÜ» êáé «áãíÜ», íá ìéëïýíå êáé íá ðåßèïõí áðü ìüíá ôïõò. ÂÝâáéá,
áõôü äå óçìáßíåé üôé ï ÈåïôïêÜò Þèåëå ôçí ôÝ÷íç ãéá ôçí ôÝ÷íç. Ðßóôåõå üôé ôåëéêüò
óêïðüò ôçò ôÝ÷íçò åßíáé ï Üíèñùðïò, ç âáèýôåñç êáé áíáëëïßùôç ïõóßá ôïõ, ôá äéá-
÷ñïíéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ, Ýîù áðü êáèåóôþôá, ôÜîåéò êáé ðáñáôÜîåéò. Ìå Üëëá ëü-
ãéá, ï ÈåïôïêÜò Þôáí Ýíáò áíèñùðéóôÞò äéáíïïýìåíïò.
Óôá ðåæïãñáöÞìáôá ôïõ ÈåïôïêÜ áíÞêïõí: «¿ñåò Áñãßáò», «Áñãþ», «Åõñéðßäçò
ÐåíôïæÜëçò», «Ôï Äáéìüíéï», «ËåùíÞò», «ÉåñÜ Ïäüò» ê.Ü.
ÔÝëïò, ï ÈåïôïêÜò äéáêñßèçêå ùò äïêéìéïãñÜöïò êáé óõããñáöÝáò èåáôñéêþí Ýñ-
ãùí. Ôá èåáôñéêÜ ôïõ Ýñãá ðåñéëáìâÜíïíôáé óå ìåñéêïýò ôüìïõò.

Ç «Áñãþ» åßíáé íåáíéêü ìõèéóôüñçìá ôïõ ÈåïôïêÜ êáé áðïôåëåßôáé áðü äýï ôüìïõò.
ÃñÜöôçêå óôï ðñþôï ìéóü ôçò äåêáåôßáò ôïõ ‘30. Ï ðñþôïò ôüìïò åß÷å õðüôéôëï «Ôï
îåêßíçìá».
392
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 393
Ôá ðñüóùðá ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò åßíáé ìÝëç åíüò öïéôçôéêïý óõëëüãïõ, ðïõ ïíï-
ìÜæåôáé «Áñãþ». Åäþ âëÝðïõìå ôá üíåéñá êáé ôéò öéëïäïîßåò ôïíò óôï öüíôï ôïõ ðïëé-
ôéêïý êëßìáôïò ôçò åðï÷Þò ôïõ ìåóïðïëÝìïõ. ÓõãêåêñéìÝíá, âëÝðïõìå ôá üíåéñá êáé
ôéò öéëïäïîßåò ôïõ Äáìéáíïý ÖñáíôæÞ, íÝïõ áðü ïéêïãÝíåéá åìðüñùí ôçò Ðüëçò.
Ôï Äáìéáíü, ðïõ ìüëéò ôÝëåéùóå ôçí ôñßôç ôÜîç ôïõ Åëëçíéêïý Ó÷ïëåßïõ, ï ðáôÝ-
ñáò ôïõ åôïéìÜæåôáé íá ôïí âÜëåé óôç äïõëåéÜ. ¼ìùò ï ìéêñüò Ý÷åé ôï ðÜèïò ôçò ãíþ-
óçò äéÜâáæå ïðïéïäÞðïôå Ýíôõðï Ýðåöôå óôá ÷Ýñéá ôïõ êáé ïíåéñåõüôáíå íá ãßíåé äÜ-
óêáëïò.
Ï Äáìéáíüò, ìå êëÜìáôá êáé öùíÝò, ðñïóðáèïýóå íá ðåßóåé ôïí ðáôÝñá ôïõ üôé «Þ-
èåëå ãñÜììáôá». Ï èåßïò ôïõ, ï Ðáðáóßäåñïò, ðñïóðÜèçóå íá ôïí õðïóôçñßîåé, üìùò
ï ðáôÝñáò ôïõ ôïí áðïðÞñå, êé ï Ðáðáóßäåñïò óôáìÜôçóå, áðïäå÷üìåíïò ôçí ðáôñé-
êÞ åîïõóßá.
¸ôóé ï Äáìéáíüò Ýðéáóå äïõëåéÜ óôï ìáãáæß ôïõ ðáôÝñá ôïõ. ¼ìùò öñüíôéæå íá îå-
êëÝâåé ëßãï ÷ñüíï ãéá íá äéáâÜæåé. Ï ðáôÝñáò ôïõ ôïõ Ýóêéæå ôá âéâëßá, üìùò ôßðïôá
äåí ìðïñïýóå íá óâÞóåé áðü ìÝóá ôïõ ôï ðÜèïò ôçò ãíþóçò.
ÊÜðïéï âñÜäõ, ýóôåñá áðü Ýíá îõëïêüðçìá, ï Äáìéáíüò ôï ‘óêáóå áðü ôï óðßôé
ôïõ. Ôñåéò ìÝñåò ðåñéðëáíÞèçêå óôçí Ðüëç êáé ôï ôñßôï âñÜäõ ðÞãå óôçí åêêëçóßá
ôïõ èåßïõ ôïõ, ôïõ Ðáðáóßäåñïõ, ôçí þñá ôïõ åóðåñéíïý. Ï Ðáðáóßäåñïò ìÜëùóå êé
Ýäéùîå âßáéá ôïí ìéêñü.
¼ôáí ï Äáìéáíüò Ýöõãå, ï Ðáðáóßäåñïò ðñïóåõ÷Þèçêå óôçí Ðáíáãßá íá âïç-
èÞóåé ôï ìéêñü íá ãßíåé Üíèñùðïò åíÜñåôïò êáé ðåñéóðïýäáóôïò, ãéá ôï êáëü ôçò ðß-
óôçò êáé ãéá ôç äüîá ôïõ Ýèíïõò.
1. Ç ðáôñéáñ÷éêÞ ïéêïãÝíåéá:
Ç ïéêïãÝíåéá, üðùò öáßíåôáé óôçí ðåñßðôùóç ôçò ïéêïãÝíåéáò ôïõ Äáìéáíïý, åßíáé
ðáôñéáñ÷éêÞ. Ç èÝëçóç ôïõ ðáôÝñá åßíáé éó÷õñüôåñç áðü ïðïéïõäÞðïôå Üëëïõ. Ï ðá-
ôÝñáò åßíáé ï áöÝíôçò ôçò ïéêïãÝíåéáò êáé ç èÝëçóÞ ôïõ åßíáé íüìïò. Áõôüò êáèïñßæåé
êáé áðïöáóßæåé ãéá ôéò ôý÷åò ôùí Üëëùí ìåëþí ôçò ïéêïãÝíåéáò. Ãéá ôï áí èá óðïõäÜ-
óåé Þ ü÷é ï ãéïò, ãéá ôï ðïéïí èá ðáíôñåõôïýí ïé êüñåò ê.ëð. Êáíåßò ïýôå ìÝóá óôçí
393
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 394
ïéêïãÝíåéá ïýôå, ðïëý ðåñéóóüôåñï, Ýîù áðü áõôÞí äåí ìðïñåß íá áìöéóâçôÞóåé ôçí
åîïõóßá ôïõ ðáôÝñá-áöÝíôç.
2. Ïé ðáñÜäåò êáé ôá ãñÜììáôá:
Óôéò åëëçíéêÝò óõíïéêßåò ôçò Ðüëçò ôçí åðï÷Þ ðïõ ðåñéãñÜöåôáé åäþ ôï ÷ñÞìá åß-
÷å ìåãáëýôåñç ðÝñáóç áðü ôç ìüñöùóç. Ï ðáôÝñáò ôïõ Äáìéáíïý èÝëåé íá ìÜèåé óôïí
ìéêñü íá âãÜæåé ðáñÜäåò. Áõôïß åßíáé ðïõ äßíïõí äýíáìç êáé êýñïò. Êáé ìéá ëåðôïìÝ-
ñåéá· ï ðáôÝñáò óõíäÝåé ôçí áðüêôçóç ÷ñçìÜôùí ìå ôç äýíáìç êáé ôç äüîá ôïõ Ýèíïõò.
Ôï áðüóðáóìá ÷ùñßæåôáé óôéò áêüëïõèåò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Óáí ï Äáìéáíüò ôåëåßùóå... áðü äáóêÜëïõò êáé ìáèçôÝò»: Ôï ðÜèïò ôïõ
Äáìéáíïý íá ìïñöùèåß.
2ç åíüôçôá: «Ìüëéò ðëçñïöïñÞèçêå... ç êáèéåñùìÝíç ôÜîç ðñáãìÜôùí"é: Ôï åðåé-
óüäéï ìå ôïí Ðáðáóßäåñï.
3ç åíüôçôá: «Ï ìéêñüò óôñþèçêå êÜðïôå óôç äïõëåéÜ... ðïõ ôïí êõíçãïýóå ðáíôïý»:
Ï Äáìéáíüò óôç äïõëåéÜ.
4ç åíüôçôá: «ÁõôÞ ç êáôÜóôáóç âÜóôáîå... áðïêñéíüôáíå êëáßãïíôáò ôï ðáéäß»:
Óõãêñïýóåéò åîáéôßáò ôïõ ðÜèïõò ãéá ôç ìüñöùóç.
5ç åíüôçôá: «¸íá ôÝôïéï îõëïêüðçìá... íá ìç óå óðÜóù óôï îýëï»: Ï Äáìéáíüò ôï
óêÜåé áðü ôï óðßôé ôïõ.
6ç åíüôçôá: «Ï ìéêñüò óáí íá îýðíçóå... ç áìïéâÞ ìïõ»: Ç ðñïóåõ÷Þ ôïõ Ðáðáóß-
äåñïõ óôçí Ðáíáãßá.

1. Åéêüíá:
Ç ùñáéüôåñç åéêüíá åßíáé åêåßíç ôïõ Äáìéáíïý, üôáí ìðáßíåé óôçí åêêëçóßá ôçí þ-
ñá ôïõ åóðåñéíïý.
2. Ôá åêöñáóôéêÜ ìÝóá:
Ôï êåßìåíï äéáêñßíåôáé ãéá ôç ëéôüôçôá ôùí åêöñáóôéêþí ôïõ ìÝóùí. ÄéÜëïãïé êáé
áöÞãçóç åíáëëÜóóïíôáé, äßíïíôáò óôçí õðüèåóç ãñÞãïñç åîÝëéîç, ÷ùñßò ðåñéôôÜ
óôïé÷åßá êáé óôïëßäéá.
394
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 395
3. ×áñáêôÞñåò:
Ïé ÷áñáêôÞñåò ôïõ Ýñãïõ, ï ðáôÝñáò, ï Ðáðáóßäåñïò êáé ï Äáìéáíüò, åßíáé Üí-
èñùðïé äõíáôïß. Êáé ïäçãïýíôáé óå äõíáôÝò óõãêñïýóåéò. Ùñáßá åíôýðùóç áöÞíåé ç
óõíå÷Þò åðáíÜëçøç ôçò öñÜóçò «èÝëù ãñÜììáôá», ç ïðïßá öáíåñþíåé ôçí áðïöáóé-
óôéêüôçôá êáé ôï ðåßóìá ôïõ Äáìéáíïý.
1ç: Ôé üíåéñá êÜíåé ï Äáìéáíüò ãéá ôï ìÝëëïí ôïõ êáé ðïéá ó÷Ýäéá Ý÷ïõí ãé’
áõôüí ï ðáôÝñáò ôïõ êáé ï Ðáðáóiäåñïò;
ÁðÜíôçóç:
Ï Äáìéáíüò áãáðÜ ôç ìüñöùóç. ÄéáâÜæåé ü,ôé ðÝöôåé óôá ÷Ýñéá ôïõ êáé ïíåéñåýå-
ôáé íá ãßíåé äÜóêáëïò, íá ìïéñÜæåé ôç óïößá ôïõ óôïõò áíèñþðïõò. ÈÝëåé íá ðñï-
óöÝñåé óôï êïéíùíéêü óýíïëï.
Ï ðáôÝñáò äåí åêôéìÜ ôç ìüñöùóç. Äå èÝëåé í’ áöÞóåé ôï ðáéäß ôïõ íá óõíå÷ßóåé
ôéò óðïõäÝò, ãéáôß ðéóôåýåé üôé ôï ãÝíïò äåí Ý÷åé áíÜãêç áðü ãñÜììáôá, áëëÜ áðü ðá-
ñÜäåò. Ìå ôïõò ðáñÜäåò èá öôéÜîïõí ïé ¸ëëçíåò êáñÜâéá êáé èá îáíáðÜñïõí ôçí
Ðüëç êáé ôçí Áãéá-ÓïöéÜ,
Ï Ðáðáóßäåñïò ðéóôåýåé üôé, áí ï Äáìéáíüò ìÜèåé ãñÜììáôá, èá ãßíåé åíÜñåôïò Üí-
èñùðïò êáé èá äïõëÝøåé ãéá ôçí ðßóôç ôïõ ×ñéóôïý êáé ãéá ôç äüîá ôïõ ãÝíïõò.
2ç: Ôá ôñßá ðñüóùðá ðïõ âëÝðïõìå óôá áðüóðáóìá, ðáñÜ áò åîùôåñéêÝò

ôïõò äéáöïñÝò, ðáñïõóéÜæïõí ïñéóìÝíåò øõ÷éêÝò ïìïéüôçôåò, üðùò åßíáé
ç áíõðï÷þñçôç âïýëçóÞ ôïõò. Íá åðéóçìÜíåôå áõôÝò ôéò ïìïéüôçôåò óôï
êåßìåíá.
ÁðÜíôçóç:
Ôá ôñßá ðñüóùðá ðáñïõóéÜæïõí øõ÷éêÝò ïìïéüôçôåò. ÁõôÝò åßíáé:
á) Ç éó÷õñÞ âïýëçóç, ôï ðåßóìá êáé ç åðéìïíÞ. Ï êáèÝíáò ôïõò îÝñåé íá õðï÷ù-
ñåß óôá äåõôåñåýïíôá æçôÞìáôá, üìùò äåß÷íïõí áíõðï÷þñçôïé óôéò êýñéåò åðéäéþîåéò
ôïõò. Ï ðáôÝñáò ðáßñíåé ôï ìéêñü óôç äïõëåéÜ, ï Äáìéáíüò üìùò ôï óêÜåé áð’ ôï óðß-
ôé, åíþ ï Ðáðáóßäåñïò ðñïóåý÷åôáé ãé’ áõôüí êáé ãéá ôçí åêðëÞñùóç ôùí ïíåßñùí ôïõ.
â) Ìéá Üëëç ïìïéüôçôá ôùí ôñéþí ðñïóþðùí åßíáé ç åðéèõìßá ôïõò íá ðñïóöÝñïõí
óôï êïéíùíéêü óýíïëï. Ï Äáìéáíüò èÝëåé íá öùôßæåé ôïõò óõíáíèñþðïõò ôïõ, ï ðá-
ôÝñáò ðéóôåýåé üôé ôá ëåöôÜ èá ùöåëÞóïõí ôï ãÝíïò êé ï Ðáðáóßäåñïò åý÷åôáé íá
ðñáãìáôïðïéçèïýí ôá üíåéñá ôïõ ìéêñïý ãéá íá âïçèçèåß ç ðßóôç ôïõ ×ñéóôïý êáé íá
äïîáóôåß ôï ãÝíïò,
395
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 396
3ç: Óôï áðüóðáóìá ï óõããñáöÝáò åðé÷åéñåß íá ðáñáóôÞóåé ôï ðÜèïò ôïõ ìé-

êñïý Äáìéáíïý ãéá ôá ãñÜììáôá. Ðþò ôï êáôïñèþíåé;
ÁðÜíôçóç:
Ôï ðÜèïò ôïõ Äáìéáíïý ãéá ôá ãñÜììáôá öáßíåôáé óôéò åîÞò ðåñéçôþóåéò:
á) Áó÷ïëåßôáé óõíå÷þò ìå ôï âéâëßá êáé ôï äéÜâáóìá. Áêüìç êé üôáí ï ðáôÝñáò ôïõ
ôïí Ýâáëå óôç äïõëåéÜ, ï Äáìéáíüò Ýêñõâå ôá âéâëßá êáé äéÜâáæå êñõöÜ. â) Ïíåéñåý-
åôáé íá êáôáêôÞóåé ôç ãíþóç êáé ôç óïößá.
ã) Ïé åðéäüóåéò ôïõ óôï ó÷ïëåßï åßíáé Üñéóôåò êáé ç õðåñï÷Þ ôïõ áíáãíùñßæåôáé á-
ðü üëïõò.
ä) ÅðáíáëáìâÜíåé óõíå÷þò ôç öñÜóç «èÝëù ãñÜììáôá», ðáñÜ ôéò áíôéññÞóåéò ôïõ
ðáôÝñá ôïõ êáé ðáñÜ ôï îõëïêüðçìá.
å) Ôï óêÜåé áðü ôï óðßôé ôïõ, ðåñéðëáíéÝôáé ãéá ôñåéò ìÝñåò óôçí Ðüëç êáé ôåëéêÜ
êáôáöåýãåé óôïí Ðáðáóßäåñï, ãéá íá æçôÞóåé ôç âïÞèåéÜ ôïõ, Ýôóé þóôå íá ìðïñÝóåé
íá óõíå÷ßóåé ôéò óðïõäÝò.
á. Ï ÈåïôïêÜò ãåííÞèçêå óôçí Èåóóáëïíßêç.
â. Óôçí áñ÷Þ ôçò ðïñåßáò ôïõ ÷ñçóéìïðïéåß øåõäþíõìï.
ã. Ï Äáìéáíüò èÝëåé íá áðïêôÞóåé üëç ôç óïößá ôùí áíèñþðùí.
ä. Ï ãÝñï - ÖñáíôæÞò óõìöùíåß ìå ôïí Äáìéáíü.
å. Ï ðáðá - Óßäåñïò äåí Ý÷åé ôçí äõíáôüôçôá íá âïçèÞóåé ôïí Äáìéáíü.

Á Â
1. Ï ÈåïôïêÜò óõíäõÜæåé á. åßíáé ðáôñéáñ÷éêÞ.
2. Ç äñÜóç ôïõ «Áñãþ» â. íá êÜíåé Üëëï áðü ôï íá ðñïóåõ÷çèåß.
3. Ç ïéêïãÝíåéá ôïõ Äáìéáíïý ã. ìå èÝëçóç ãéá ìüñöùóç.
4. Ï Ðáðáóßäåñïò äåí ìðïñåß ä. åíôÜóóåôáé óôá 1920.
5. Ï Äáìéáíüò åßíáé Ýíá ðáéäß å. ôçí åëëçíéêÞ ðåæïãñáößá ìå ôï Åõñùðáú-
êü ìõèéóôüñçìá.
396
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 397
ÁÑÃÙ (ÏÉ ÄÕÏ ÖÉËÏÉ)



Ç «Áñãþ» åßíáé ôï ðñþôï ëïãïôå÷íéêü âéâëßï ôïõ Ã. ÈåïôïêÜ êáé ìÝóá ó’ áõôü ï
óõããñáöÝáò èÝëçóå í’ áðïäþóåé üëï ôï êëßìá ôçò åëëçíéêÞò êïéíùíßáò êáé ôïí ðñï-
âëçìáôéóìü ôçò íåïëáßáò ôïõ 1930 óôï êïéíùíéêïðïëéôéêü ðëáßóéï ôçò ÁèÞíáò ôïõ ìå-
óïðïëÝìïõ. Ãéá ôï óêïðü áõôü óõãêÝíôñùóå ôüóï áðü ðñïóùðéêÜ âéþìáôá üóï êáé
áðü åöçìåñßäåò ìéá ðëçèþñá õëéêïý êáé ãåíéêÜ êáèåôß ðïõ èá ìðïñïýóå íá äþóåé
ìéá åéêüíá ôçò åðï÷Þò. Ôï áðïôÝëåóìá – êáôÜ ôç ãíþìç äéáöüñùí êñéôéêþí – õðÞñîå
åãêåöáëéêü êáé óôåñçìÝíï áðü ðçãáßï ëïãïôå÷íéêü ðëïýôï êáé ðáëìü. Ðáñüëá áõôÜ
ï áíáãíþóôçò âñßóêåé ôï âéâëßï åíäéáöÝñïí ãéá ôçí ðëïêÞ ôïõ êáé ãéá ôïí Ýíôå÷íï ôñü-
ðï áöÞãçóçò.
Ï Èåüöéëïò ÍïôáñÜò ï Ã´åßíáé êáèçãçôÞò ðáíåðéóôçìßïõ êáé ãüíïò åðéöáíïýò ïé-

êïãÝíåéáò. ¸÷åé ôñåéò ãéïõò, ôï Íéêçöüñï, ôïí ÁëÝîç êáé ôï Ëßíï, ðïõ ìåãáëþíïõí
êÜôù áðü ôçí åðßâëåøç ìéáò óõããåíÞò ôïõò, ãéáôß ç ìçôÝñá åãêáôÝëåéøå ôçí ïéêïãå-
íåéáêÞ åóôßá, ìçí áíôÝ÷ïíôáò ôï áõóôçñü ðåñéâÜëëïí ôùí ÍïôáñÜäùí. ÊáíÝíáò
áð’ôïõò ãéïõò äåí áêïëïõèåß ôá ß÷íç ôïõ ðáôÝñá ôïõò óôçí åðéóôÞìç. Ï Íéêçöüñïò æåé
ìéá Üóôáôç æùÞ ðüôå óôï Ðáñßóé êáé ðüôå óôçí ÁèÞíá. Ï ÁëÝîçò åßíáé õðåñåõáßóèç-
ôïò êáé åóùóôñåöÞò, åíþ ï äåêáåîÜ÷ñïíïò Ëßíïò äéøÜåé ãéá äñÜóç êáé øÜ÷íåé Ýíáí
ôïìÝá ãéá íá åêôïíþóåé ôçí åíåñãçôéêüôçôÜ ôïõ. Óôï ðñþôï áðüóðáóìá ðáñáêïëïõ-
èïýìå ôïí ÁëÝîç ðïõ ìáæß ìå ôïí ìïíáäéêü ôïõ ößëï Ìáíüëç Óêõñéáíü, ðñüåäñï ôïõ
397
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 398
öïéôéêïý óõëëüãïõ «Áñãþ» âáäßæïõí ðñïò ôçí Áßãëç, ôï êáöåíåßï ôïõ Æáðåßïõ. Áõôü
ôï êáöåíåßï åßíáé ôï óôÝêé ôùí öïéôçôþí, ðïõ Ý÷ïõí óõãêåíôñùèåß åêåß , ãéá íá óõæç-
ôÞóïõí ãéá ôç ãåíéêÞ óõíÝëåõóç ôçò åðüìåíçò çìÝñáò. Ïé äõï ößëïé óõæçôïýí ãéá ôéò
ðéðåñéÝò ôçò ÁèÞíáò, ôïõò åõæþíïõò, ôçí åëëçíéêÞ óçìáßá.
Óôï äåýôåñï áðüóðáóìá ðáñïõóéÜæåôáé ç óõãêÝíôñùóç ôùí öïôçôþí óôçí Áßãëç.
Ðáñáêïëïõèïýìå ôï äéáîéöéóìü áíÜìåóá óôï Äçìçôñü Ìáèéüðïõëï, íÝï áðü ôá Êá-
ëÜâñõôá, ðïõ äéáêõñÞóåé ôéò åèíéêéóôéêÝò ôïõ éäÝåò, êáé ôï Äáìéáíü ÖñáíôæÞ, áñ÷çãü
ôçò êïììïõíéóôéêÞò ðáñÜôáîçò ôïõ óõëëüãïõ. Áõôüò ï ôåëåõôáßïò óõæçôÜåé ëßãï áñãü-
ôåñá ìå ôï Ìáíüëç Óêõñéáíü ó÷åôéêÜ ìå ôéò öïéôçôéêÝò åêëïãÝò ðïõ èá ãßíïõí óå ëßãåò
çìÝñåò, áêïýãïíôáò áäéÜöïñá ôï äéÜëïãü ôïõò ï ÁëÝîçò ÍïôáñÜò áíáñéùôéÝôáé ãéá ôï
áëçèéíü íüçìá ôçò æùÞò êáé ôç èÝóç ðïõ ìÝóá ó’ áõôÞí ïé «éäÝåò», ïé ïðïßåò åìðíÝïõí
ôüóï ðÜèïò óôïõò äýï öïéôçôÝò-óõíäéêáëéóôÝò.
Óôï ôñßôï áðüóðáóìá ðáñïõóéÜæåôáé ï ÁëÝîçò íá óõæçôÜåé ìå ôïí áäåñöü ôïõ Ëß-
íï óôïí êÞðï ôïõ óðéôéïý ôïõò êáé íá åêèÝôïõí ôéò áðüøåéò ôïõò ãéá ôç æùÞ. Ï Ëßíïò
ìå ôïí åíèïõóéþäç ïñìçôéêü ôïõ ÷áñáêôÞñá äçëþíåé ðùò áóöõêôéÜ ìÝóá óôï ïéêïãå-
íåéáêü ôïõ ðåñéâÜëëïí, äåí ôïí éêáíïðïéåß ôï ó÷ïëåßï êáé ôá ìáèÞìáôá êáé ôï ìüíï
ðñÜãìá ðïõ áðïæçôÜåé óôç æùÞ åéíáé ï çñùéóìüò. Ï ÁëÝîçò ôïí áêïýåé ìå êÜðïéï
èáõìáóìü ãé’ áõôÞí ôçí áðåéèÜñ÷çôç íåáíéêÞ æùíôÜíéá êáé óêÝðôåôáé ðüóï ðïëý ôïí
áãáðÜåé.
Óôï ìåôáîý óôçí ðïëéôéêÞ æùÞ ôçò ÷þñáò ãßíïíôáé ìåãÜëåò áíáêáôÜîåéò êáé áíáôá-
ñá÷Ýò, ðïõ ðñïêáëïýí ôçí áíôßäñáóç ôçò íåïëáßáò ðïõ ïñãáíþíåé äéáäçëþóåéò óôçí
ÁèÞíá. Óå áõôÝò óõììåôÝ÷ïõí êáé áñêåôïß Þñùåò ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò.
Ôï ôÝôáñôï áðüóðáóìá áíáöÝñåôáé óå ìéá ôÝôïéá äéáäÞëùóç. Ï Ìáíüëçò Óêõñéá-
íüò äéáêñßíåé ìÝóá óôï ðëÞèïò ôùí äéáäçëùôþí ôï Ëßíï ÍïôáñÜ êáé ìÜôáéá ðñïóðá-
èåß íá ôïí óõíáíôßóåé êáé íá ôïõ ìéëÞóåé. ¼ôáí ç äéáäÞëùóç óôçí ïðïßá ìåôÝ÷ïõí öôÜ-
íåé óôçí Ïìüíïéá, óõíáíôÜ ìéá Üëëç óéùðçëÞ ó÷åäüí äéáäÞëùóç ðïõ êÜíïõí ïé êïì-
ìïõíéóôÝò, ìå åðéêåöáëÞò ôïí Äáìéáíü ÖñáíôæÞ êáé ôï Äçìçôñü Ìáèéüðïõëï. Áñêå-
ôïß åíóùìáôþíïíôáé ìå ôç íÝá áõôÞ äéáäÞëùóç· áíÜìåóÜ ôïõò êáé ï Ëßíïò ÍïôáñÜò.
Óôï óðßôé ôïõ êáèçãçôÞ ÍïôáñÜ, íùñßò ôï âñÜäõ, öôÜíåé Ýíáò áóôõöýëáêáò, åéäïðïé-
þíôáò ôïõò ãéá ôïí ôñáõìáôéóìü ôïõ ãéïõ ôïõ. Áñãüôåñá, óôï Äçìïôéêü Íïóïêïìåßï,
âñßóêïõí ôï ðôþìá ôïõ Ëßíïõ êáé åßíáé üëïé óõíôåôñéììÝíïé. Ï ìüíïò ðïõ -öáéíïìå-
íéêÜ- äéáôçñåß ôçí øõ÷ñáéìßá ôïõ åßíáé ï Èåüöéëïò ÍïôáñÜò, ðïõ öñïíôßæåé áëýãéóôïò
ãéá ôéò ôõðéêÝò äéáäéêáóßåò ôçò êçäåßáò.¼ôáí üìùò åðéóôñÝöåé óôï óðßôé ìåôÜ ôçí êç-
äåßá, ïé äõíÜìåéò ôïõ ôïí åãêáôáëåßðïõí îáöíéêÜ· ðáèáßíåé óõìöüñçóç êáé ìÝíåé ãéá
äõï ìÝñåò óôï íïóïêïìåßï áíáßóèçôïò. ¼ôáí óõíÝñ÷åôáé, åßíáé Üëëïò Üíèñùðïò. Ôß-
398
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 399
ðïôá ðéá äåí èõìßæåé ôïí áãÝñù÷ï êáèçãçôÞ, ôïí áõóôçñü ðáôÝñá, ôï äéÜóçìï åðé-
óôÞìïíá. Ç êáñéÝñá ôïõ Ý÷åé ôåëåéþóåé ïñéóôéêÜ.
Ï ÁëÝîçò ìÝíåé åîïõèåíùìÝíïò áðü ôï öïâåñü ðëÞãìá ôçò ìïßñáò. ÁéóèÜíåôáé ôý-
øåéò, ãéáôß ðïôÝ äåí åß÷å öáíåñþóåé ôç ìåãÜëç ôïõ áãÜðç óôïí áäåñöü ôïõ, ìéá áãÜ-
ðç ðïõ ï ðñüùñá ÷áìÝíïò áäåëöüò ßóùò åß÷å áíÜãêç. Ç áãÜðç áõôÞ ðñïâÜëëåé ôþ-
ñá äåêáðëáóéáóìÝíç êáé ãßíåôáé ç ìïíáäéêÞ ðáñçãïñéÜ ôïõ ÁëÝîç óôç ÷ùñßò óêïðü
ðéá æùÞ ôïõ.
1. íôüìðñïò: îåêÜèáñïò, åõèýò

2. óáãçíåýù: ìáãåýù
3. Óå ïñéóìÝíåò óôéãìÝò...èá ìðïñïýóå ßóùò íá ôï ðåé: ï ÁëÝîçò, öýóç ñïìá-
íôéêÞ êáé ìåëáã÷ïëéêÞ, õðïâÜëëåôáé áðü ôï ðåñéâÜëëïí êáé ôçí åðï÷Þ (Üíïéîç)
êáé ðáñáóýñåôáé óå ïíåéñïðïëÞóåéò. Äéáðéóôþíïíôáò ðùò ï Ìáíüëçò äåí ðáñá-
êïëïõèåß ôïõò óôï÷áóìïýò ôïõ, óôáìáôÜåé íá ôïõò åêöñÜæåé ìå ëüãéá êáé ðåñéï-
ñßæåôáé óå åùôåñéêü äéÜëïãï.
4. íôïõëáìüò (ë.ôïõñê.): ôï ãéëÝêï ôùí åõæþíùí.
5. ìáâÞò: ìïâ
6.õðïêüðáíïò: ôï ðßóù ìÝñïò ôïõ ôïõöåêéïý, ôï êïõôÜêé.
7. ðáóôÝë: ðßíáêáò æùãñáöéêÞò ìå åéäéêÜ êñáãéüíéá êáé áðáëÜ ÷ñþìáôá.
8. êáñìáíéüëá: ëáéìçôüìïò.
9. Äåí Ýëåéðå üìùò áðü ðïõèåíÜ ç åõèõìßá...öéëéêü ÷áñáêôÞñá ôçò: ðáñÜ ôéò
éäåïëïãéêÝò ôïõò äéáöïñÝò, ïé íÝïé ôïõ öïéôçêïý áõôïý óõëëüãïõ îå÷íïýí, üôáí
ðñÝðåé, áõôÜ ðïõ ôïõò ÷ùñßæïõí êáé æïõí óôéãìÝò åéëéêñéíïýò öéëßáò êáé óõíôñï-
öéêüôçôáò.
10. éóôïñéêüò õëéóìüò: ç åöáñìïãÞ ôïõ äéáëåêôéêïý õëéóìïý óôçí éóôïñßá. Äéáëå-
êôéêüò õëéóìüò åßíáé ôï öéëïóïöéêü óýóôçìá ìå âÜóç ôï ïðïßï åîåôÜæïíôáé êÜôù
áðü õëéóôéêü ðñßóìá ôá ðñÜãìáôá óýìöùíá ìå ôéò áñ÷Ýò ôçò äéáëåêôéêÞò. Èåìå-
ëéùôÝò ôïõ äéáëåêôéêïý õëéóìïý óôá íåþôåñá ÷ñüíéá Þôáí ïé Ãåñìáíïß öéëüóïöïé
Êáñë Ìáñî êáé Öñåéäåñßêïò ¸ãêåëò. Óýìöùíá ìå ôç èåùñßá ôïõ éóôïñéêïý õëé-
óìïý ç éóôïñßá ôïõ áíèñþðéíïõ ðïëéôéóìïý ðñÝðåé íá ìåëåôÜôáé ìå âÜóç ôçí ïé-
êïíïìéêÞ êáôÜóôáóç åíüò ëáïý Þ ìéáò åðï÷Þò. Ïé ó÷Ýóåéò ôçò ðáñáãùãÞò ôùí Ü-
ìåóùí õëéêþí áãáèþí ôçò æùÞò áðïôåëïýí ôç âÜóç ðÜíù óôçí ïðïßá áíáðôýó-
óïíôáé ïé áíèñþðéíïé èåóìïß, ïé èåùñßåò äéêáßïõ, ç åðéóôÞìç, ç ôÝ÷íç êáé ïé ðï-
399
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 400
ëéôéóôéêÝò êáé èñçóêåõôéêÝò áíôéëÞøåéò ôùí áíèñþðùí. Ïé éäÝåò åßíáé åîáðåéêïíß-

óåéò ôçò ðñáãìáôéêüôçôáò óôç óõíåßäçóç. Êáèïñßæïíôáé áðü ôéò õëéêÝò óõíèÞêåò
ôçò æùÞò, áðü ôï ïéêïíïìéêü óýóôçìá.
11. Ìáõñßóáôå...ôçí ðáñÝá: óôá ëüãéá ôïõ Ìáíüëç Óêõñéáíïý áëëÜ êáé ôïõ Äá-
ìéáíïý ÖñáíôæÞ äéáöáßíåôáé ç öéëßá êáé ôï ðíåýìá óõíåñãáóßáò ìåôáîý ôùí ìå-
ëþí ôçò Áñãþò, ðÝñá áðü ôéò éäåïëïãéêÝò ôïõ äéáöïñÝò.
12. ÉäÝåò, éäÝåò...ìüíç ðïõ ôïí óõãêéíïýóå: ï ÁëÝîçò öáßíåôáé ôåëåßùò îÝíïò ìÝ-
óá ó’ áõôü ôï ðåñéâÜëëïí ôùí öïéôçôþí ðïõ óõæçôïýí ãéá ôéò éäÝåò. ÓêÝðôåôáé ôç
ó÷Ýóç ðïõ ìðïñåß íá õðÜñ÷åé áíÜìåóá ó’áõôÝò êáé ôç æùÞ, ôçí áëçèéíÞ æùÞ, êáé
âñßóêåé ðùò ïé áðüøåéò ôïõ åßíáé äéáìåôñéêÜ áíôßèåôåò áðü åêåßíåò ôùí ößëùí ôïõ.
13. «èÝëù çñùéóìü»: Ï Ëßíïò ðáñïõóéÜæåôáé ùò åíôåëþò äéáöïñåôéêÞ ðñïóùðéêü-
ôçôá áðü ôïí ÁëÝîç. ÃåìÜôïò áðü ôç öëüãá, ôïí åíèïõóéáóìü êáé ôï óöñßãïò ôçò
åöçâåßáò ôïõ, áðïññßðôåé áõôÜ ðïõ ôá èåùñïýí «áîßåò» ï ðáôÝñáò êáé ôá áäÝñöéá
ôïõ, ðåñéöñïíåß ôï ó÷ïëåßï, ôç ìüñöùóç, áêüìç êáé ôçí õãåßá ôïõ, êáé äéøÜåé ãéá
äñÜóç, ÷ùñßò íá Ý÷åé êáôáóôáëÜîåé óå êÜðïéïí ôïìÝá.
14. ï ÁëÝîçò êïßôáæå...ôçò íåáíéêÞò ôïõ æùíôÜíéáò: ï ÁëÝîçò áãáðÜåé ðïëý ôï ìé-
êñüôåñï áäåñöü ôïõ êáé ßóùò êáé íá ôïí èáõìÜæåé ãéá ôïí áóõìâßâáóôï ÷áñáêôÞ-
ñá ôïõ. ÂëÝðåé ãíùñßìóáôá ðïõ ëåßðïõí. ÂëÝðåé ãíùñßóìáôá ðïõ ëåßðïõí áðü ôïí
ßäéï êáé ç ðëÞñçò áíôßèåóç ÷áñáêôÞñùí ôïõò ôïí öÝñíåé áêüìç ðéï êïíôÜ ôïõ.
15. Ç êüêêéíç óçìáßá... âïõâáßíïíôáò êÜèå Üëëç öùíÞ: ï óõããñáöÝáò ðåñé-
ãñÜöåé ðåôõ÷çìÝíá ôçí åðéññïÞ ðïõ áóêåß óôï ðëÞèïò Ýíá óýìâïëï. Ç êüêêéíç
óçìáßá åìøõ÷þíåé ôçí êïììïõíéóôéêÞ äéáäÞëùóç êáé ïäçãåß ôïõò äéáäçëùôÝò. Õ-
ðÜñ÷ïõí ðïëëÜ ðáñáäåßãìáôá áðü ôçí éóôïñßá ðïõ öáíåñþíïõí åýãëùôá ôçí å-
ðßäñáóç ðïõ ðáßæåé áõôü ôï éåñü óýìâïëï óôï çèéêü ôùí ìá÷çôþí.
16. O Máíüëçò Óêõñéáíüò ôçí åßäå êáé áíáôñß÷éáóå: ôï êïììïõíéóôéêü êüììá
âñéóêüôáí ôüôå óôçí ðáñáíïìßá (áíáãíùñßóôçêå åðßóçìá ôï 1974). ÄéáäÞëùóç
êïììïõíéóôþí éóïäõíáìïýóå ìå óßãïõñç óõìðëïêÞ ìå ôçí áóôõíïìßá. Ãé’ áõôü ï
Óêõñéáíüò âëÝðïíôáò ôï êïììïõíéóôéêü óýìâïëï ìáíôåýåé ôé ðñüêåéôáé íá åðáêï-
ëïõèÞóåé êáé ðñïóðáèåß íá ðåßóåé ôï ÖñáíôæÞ íá ãõñßóåé ðßóù.
17. ¾óôåñá áðü ôçí ðñþôç óôéãìÞ ôïõ äéóôáãìïý... óôç ìÝóç ôïõ äñüìïõ: ïé
öïéôçôÝò áíôéëáìâÜíïíôáé ôé ðñüêåéôáé íá óõìâåß êáé óðåýäïõí íá äéáëõèïýí. Åí-
óùìÜôùóÞ ôïõò óå äéáäÞëùóç êïììïõíéóôþí óÞìáéíå Üìåóï êßíäõíï èáíÜôïõ, ìéá
ðïõ ïé áñ÷Ýò äå èá äßóôáæáí íá êÜíïõí ÷ñÞóç ôùí üðëùí ãéá íá ôïõò äéáëýóïõí.
18. ËÝíéí (Âëáäßìçñïò ºëëéôò ÏõëéÜíùö): 1870-1924. Ñþóïò ðïëéôéêüò êáé èå-
ùñçôéêüò ôïõ ìáñîéóìïý.
400
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 401
19. ËÝùí Ôñüóùí: 1879 - 1940. Ñþóïò ðïëéôéêüò, áðü ôïõò ðñùôåñãÜôåò ôçò íéêç-
öüñáò åðáíÜóôáóçò ôïõ Ïêôþâñç ôïõ 1917.
Ïé áíáæçôÞóåéò ôùí íÝùí ôçò ãåíéÜò ôïõ ’30 åíÝðíåõóáí ôïí óõããñáöÝá óôï ìõèé-
óôüñçìÜ ôïõ. ¼ðùò äÞëùóå êáé ï ßäéïò, óêïðüò ôïõ Þôáí íá áðïäþóåé ôïí áÝñá ôçò
óýã÷ñïíçò åëëçíéêÞò æùÞò êáé íá óõëëÜâåé ïñéóìÝíïõò ôýðïõò, åèíéêïýò, ôïðéêïýò,
áëëÜ ìå áíèñþðéíç áîßá. ÐñÜãìáôé, ôá êïéíùíéêïðïëéôéêÜ ðñïâëÞìáôá ôçò ðåñéüäïõ
êáèüñéóáí ôï ðëáßóéï ìÝóá óôï ïðïßï êéíïýíôáé ïé Þñùåò. Áõôïß åìöáíßæïõí üëá ôá
ãíùóôÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò íåáíéêÞò çëéêßáò (ïñìçôéêüôçôá, åðáíáóôáôéêÞ äéÜèåóç, é-
äåáëéóìüò, áãÜðç ãéá ôïõò ößëïõò...), ðáñÜ ôéò êÜðïéåò äéáöïñÝò óôçí ðñïóùðéêüôç-
ôÜ ôïõò. ¸ôóé, äßíåôáé ðåôõ÷çìÝíá ç áôìüóöáéñá ôçò åðï÷Þò êáé äéáãñÜöïíôáé áíèþ-
ðéíïé ÷áñáêôÞñåò - áí êáé ùò ðñïò ôï ôåëåõôáßï ìðïñïýìå íá ðáñáôçñÞóïõìå üôé ãß-
íåôáé ìå øõ÷ñüôçôá êáé Ýëëåéøç ïñãáíéêïý äåóßìáôïò óôéò ìåôáîý ôïõò ó÷Ýóåéò êáé óôç
ó÷Ýóç ôïõò ìå ôï êëßìá ôçò åðï÷Þò.
Ôá áðïóðÜóìáôá ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò ôçò «Áñãþò» áðïôåëïýí ôï êáèÝíá ìéá îå-

÷ùñéóôÞ èåìáôéêÞ åíüôçôá.
1ç åíüôçôá: Ðáñïõóßáóç ôçò éäéüìïñöçò éäéïóõãêñáóßáò ôïõ êåíôñéêïý Þñùá êáé
óêéáãñÜöçóç ôçò ðñïóùðéêüôçôáò ôïõ ößëïõ ôïõ Ìáíüëç Óêõñéáíïý ìÝóá áðü
ôç óõæÞôçóç ôùí äýï íÝùí.
2ç åíüôçôá: Ìéá åéêüíá ôçò öïéôéêÞò óõíÝëåõóçò êáé ôïõ ðñïâëçìáôéóìïý ðïõ áíá-
ðôýóåôáé ó’áõôÞí. Ï óõããñáöÝáò âñßóêåé ôçí åõêáéñßá íá áíôéäéáóôåßëåé ôï ÷áñá-
êôÞñá êáé ôïí ðñïâëçìáôéóìü ôïõ ÁëÝîç áðü åêåßíï ôùí óõìöïéôçôþí ôïõ.
3ç åíüôçôá: ÁíôéðáñÜèåóç ôçò éäéïóõãêñáóßáò ôùí äýï áäåëöþí· áðü ôç ìéá ï öëï-
ãåñüò êáé ïñìçôéêüò Ëßíïò êáé áðü ôçí Üëëç ï ìåëáã÷ïëéêüò êáé óõãêñáôçìÝíïò
ÁëÝîçò.
4ç åíüôçôá: Ç åéêüíá ôçò ðïëéôéêÞò äéáäÞëùóçò êáé ï èÜíáôïò ôïõ Ëßíïõ, ðïõ áðï-
ôåëåß ãåñü ðëÞãìá ãéá ôçí ïéêïãÝíåéá ÍïôáñÜ.
401
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 402

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò åßíáé äçìïôéêÞ.
2. ¾öïò: Ôï ýöïò åßíáé áðëü, áëëïý ãëáöõñü êáé áëëïý õøçëü êáé óïâáñü. Ï
óõããñáöÝáò äåí êáôáöÝñíåé ôåëéêÜ íá äéï÷åôåýóåé óôïõò ÞñùÝò ôïõ ôç öëüãá
ðïõ ßóùò Ýíéùèå ìÝóá ôïõ. Ôá óõíáéóèÞìáôá ôùí ðñïóþðùí êáé ç äéáãñáöÞ ôïõ
÷áñáêôÞñá ôïõò ìáò äßíïíôáé ó÷åäüí Ýôïéìá áðü ôï óõããñáöÝá êáé äåí áöÞíï-
íôáé íá äéáöáíïýí êáé íá äéáãñáöïýí ìÝóá áðü ôéò ðñÜîåéò ôïõò. Ï ÈåïôïêÜò
ðñï÷ùñåß óå ðáñåêâÜóåéò äéáêüðôïíôáò ôç ñïÞ ôïõ ëüãïõ, ãéá íá ìáò äþóåé óôïé-
÷åßá ãéá ôï ðáñåëèüí Þ ôï ÷áñáêôÞñá ôùí çñþùí ôïõ, ðñÜãìá ðïõ êÜíåé ôçí á-
íÜãíùóç êÜðùò êïõñáóôéêÞ. Ç áöÞãçóç åßíáé Üøïãç ùò ðñïò ôç äïìÞ ôçò
ãëþóóáò êáé ôç ñïÞ ôïõ ëüãïõ, ôçò ëåßðåé üìùò êÜðïéá ðíïÞ êáé Ý÷åé Ýíôïíï ìÝ-
óá ôçò ôï óôïé÷åßï ôïõ ôå÷íçôïý êáé ôïõ åãêåöáëéêïý. Ïé äéÜëïãïé äåí åßíáé áñ-
êåôÜ æùíôáíïß êáé ç Ýëëåéøç öõóéêüôçôáò åßíáé áéóèçôÞ.
á) ÌåôáöïñÝò: õðÞñ÷å áíÜìåóÜ ôïõò êÜðïéï áüñáôï ãõáëß, êáèáñÝò åîçãÞóåéò,
êëåéóìÝíåò ëÝîåéò, ôï ëåõêü öïõóôÜíé ôçò Ìüñöùò äáñìÝíï áð’ ôï ìåëôÝìé ôïõ Áé-
ãáßïõ, ïëüôåëá ðáñèÝíïò áðü êÜèå åßäïò êïéíùíéïëïãßáò, ç Áñãþ ôáîßäåõå Üíåôá
ìå ôïí áÝñá ðñýìá, ðñÝðåé íá óå ìáõñßóïõìå, èá ìåôñÞóïõìå ôá êïõêéÜ, èá ðÜåé
öïýíôï ôï êáñÜâé ôçò Áñãþò, ï ëáìðñüò Õìçôôüò ìå ôá ìáôùìÝíá ðëåõñÜ, ñïõ-
öçãìÝíá ìÜôéá, åëáöñüò ðÝðëïò ìåëáã÷ïëßáò, ãåííçèÞêáôå ìïõíôæïõñùìÝíïé ìå-
ëÜíé, äåí áíáðíÝù êáëÜ ìåò ó’ áõôü ôï ðåñéâÜëëïí. Ìå ðíßãåé ç óêüíç, ôï îå÷åßëé-
óìá ôçò íåáíéêÞò ôïõ æùíôÜíéáò, ïé ôåíôùìÝíåò áéóèÞóåéò ôïõ ôïí ðñüäùóáí ìïíï-
ìéÜò, ìïíÜ÷á ç áãÜðç ôïõ ãéá ôï ìéêñü áäåëöü ôïõ èÝñìáéíå áêüìç ôçí øõ÷Þ ôïõ.
â) Ðáñïéìïéþóåéò: åðéâÜëëïõí ðáíôïý Ýíáí ôüíï óáí ðáóôÝë, Þôáí êé áõôüò êá-
ëïöôéáãìÝíï ðáéäß óáí ôï Íéêçöüñï, óáí ìéá óåéñÜ ðÜóáëïé, Þôáí ÷ëùìüò óáí
ôï êåñß, îáðëùìÝíïò áíÜóêåëá ó’ Ýíá ðñÜãìá óáí ôñáðÝæé, Ýðåóå ìïíïêüììáôïò
êáôáãÞò óáí Ýíáò ìåãÜëïò ðëÜôáíïò, ôïí ôõñáííïýóå óõ÷íÜ óáí åöéÜëôç.
ã. ÊïóìçôéêÜ åðßèåôá: åîáéñåôéêÞ êáé ðïëýôéìç óõííåíüçóç, äõóÜñåóôç áôìü-
óöáéñá, øçëïß êáé ëõãåñïß åýæùíåò, ÷ëùìÝò êáé áåéèáëåßò äåíôñïóôïé÷ßåò êáé
êáëëéôå÷íéêÞ öëÝâá, áíïéîéÜôéêá áñþìáôá, óõíôñïöéêüò êáé öéëéêüò ÷áñáêôÞñáò,
õëéêïß êáé ðíåõìáôéêïß èüñõâïé, Þñåìç êáé óêéåñÞ ãùíéÜ, áíüçôïò êáé ðåñéôôüò
êïììáôéóìüò, áãïñáßá óõíèÞìáôá, ðåñÞöáíá ÷ñþìáôá, ÷ëùìü öåããáñüëïõóôï
óôåñÝùìá, äéÜ÷õôá áñþìáôá, áðåéèÜñ÷çôç ïñìÞ, áðåéëçôéêÜ ìïõãêñçôÜ, Üíáñ-
èñç ãíþñéìç âïÞ, åñçìéêïß êáé óéùðçëïß äñüìïé, ëõãåñüò êáé áõèÜäçò áîéùìá-
ôéêüò, øéèõñéóôÝò äéáìáñôõñßåò ê.Ü.
402
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 403
ä. Åéêüíåò: á. Ï ðåñßðáôïò ôùí äýï ößëùí, ôïõ ÁëÝîç êáé ôïõ Ìáíüëç Óêõñéáíïý
ðñïò ôï ÆÜððåéï. â. Ç óõãêÝíôñùóç ôùí öïéôçôþí óôçí Áßãëç. ã. Ç äéáäÞëùóç.
1ç: Ðïéåò åêäçëþóåéò áðü ôç æùÞ ôùí öïéôçôþí áðåéêïíßæåé óôï ìõèéóôüñç-
ìÜ ôïõ ï óõããñáöÝáò;
ÁðÜíôçóç:
Óôï ìõèéóôüñçìá ðáñáôçñïýìå Ýíá ðëÞèïò äñáóôçñéïôÞôùí ôùí öïéôçôþí. ÐÝñá
áðü ôï áíôéêåßìåíï ôùí óðïõäþí ôïõò êáé ôéò åðéóôçìïíéêÝò ôïõò áó÷ïëßåò, Ýíá ìåãÜ-
ëï ìÝñïò ôïõ ÷ñüíïõ ôïõò êáôáëáìâÜíïõí öéëïóïöéêÝò êáé ðïëéôéêÝò áíáæçôÞóåéò. Ï
óõããñáöÝáò ëïéðüí ìáò ðáñïõóéÜæåé ôçí ðïëéôéêÞ äñáóôçñéüôçôá ôùí öïéôçôþí (êï-
ñýöùóç ôçò ðïëéôéêïðïßçóÞò ôïõò ç óõììåôï÷Þ óôç äéáäÞëùóç) êáé ôéò áôÝëåéùôåò ðï-
ëéôéêÝò óõæçôÞóåéò ðïõ ãßíïíôáí óôçí Áßãëç ôïõ Æáððåßïõ. ÐáñÜëëçëá ìå ôçí ðïëéôé-
êÞ äñáóôçñéüôçôá, ï ÈåïôïêÜò ðåñéãñÜöåé êáé éäéùôéêÝò åíáó÷ïëÞóåéò (ðåñßðáôïé ôùí
íÝùí, êÜðïéï ôáîßäé óôç Ìýêïíï), äßíïíôáò Ýôóé êáé ìéá åéêüíá ôçò ðñïóùðéêÞò æùÞò
ôùí öïéôçôþí.
2ç: Ðþò ðáñïõóéÜæåé óôï ðñþôï áðüóðáóìá ôéò ó÷Ýóåéò ôùí ìåëþí ôçò öïé-
ôçôéêÞò óõíôñïöéÜò;
ÁðÜíôçóç:
Ïé öïéôçôÝò áíÞêïõí óå ðáñáôÜîåéò ìå äéáöïñåôéêÝò ðïëéôéêÝò ðåðïéèÞóåéò êáé é-
äåïëïãéêÝò äéáöïñÝò êáé óõ÷íÜ áíôÞëëáóóáí äéáîéöéóìïýò. Ïé êïììáôéêÝò ôïõò üìùò
äéáöïñÝò äåí ôïõò åìðüäéæáí áð’ ôï íá áíáðôýóóïõí ìåôáîý ôïõò ó÷Ýóåéò áìïéâáßáò
åêôßìçóçò êáé öéëßáò. ÓÝâïíôáí ôçí áíôßèåôç Üðïøç êáé ðñïóðáèïýóáí íá õðïóôçñß-
îïõí ï êáèÝíáò ôç äéêÞ ôïõ ìå åðé÷åéñÞìáôá ëïãéêÜ. ×ñçóéìïðïéïýóáí ùò êáôÜëëçëï
ìÝóï óôéò óõæçôÞóåéò ôïõò ôï äéÜëïãï, ðïõ, üðùò ëÝåé ÷áñáêôçñéóôéêÜ ï Äáìéáíüò
ÖñáíôæÞò, «îõðíÜ ôá ðíåýìáôá êáé ãåííÜ áìöéâïëßåò». Áêüìç êáé ôçí ðáñáìïíÞ ôùí
åêëïãþí åðéêñáôïýóå óôï óýëëïãï åõèõìßá, óýìðíïéá êáé äéÜèåóç óõíåñãáóßáò, ðïõ
äåí äéáôáñÜóóïíôáí áðü ôéò ðïëéôéêÝò éäåïëïãéêÝò äéáöïñÝò.
3ç: Ç Üðïøç ôïõ Èåüöéëïõ ÍïôáñÜ Þôáí üôé ôá êñáôéêÜ üñãáíá Ýêáíáí ôï
êáèÞêïí ôïõò, åíþ ïé Üëëïé (óõããåíåßò êáé ãíùóôïß) ìßëçóáí ãéá õðÝñ-
âáóç ôïõ êáèÞêïíôïò. Ôé åßíáé ðïõ Ýêáíå ôï È. ÍïôáñÜ íá äéáöïñïðïé-
çèåß;
403
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 404
ÁðÜíôçóç:
Ï È. ÍïôáñÜò Þôáí êáèçãçôÞò ôçò ÍïìéêÞò Ó÷ïëÞò. Ç óõíå÷Þò åíáó÷üëçóÞ ôïõ ìå
ôïõò íüìïõò êáé ãåíéêüôåñá ôï äßêáéï åß÷å äéáìïñöþóåé ìéá áíôßëçøç ó÷åôéêÞ ãéá ôç íï-
ìéìüôçôá êáé ôçí ðáñáíïìßá. ¸ôóé, Þôáí Üíèñùðïò óõíôçñçôéêüò, ðïõ áêïëïõèïýóå ôï
ìÝôñï óå êÜèå ôïõ åêäÞëùóç, ÷ùñßò åîÜñóåéò êáé äéáêõìÜíóåéò. ¹ôáí ÷áñáêôÞñáò áõ-
óôçñüò, ó÷ïëáóôéêüò êáé áðüëõôá áöïóéùìÝíïò óôï êáèÞêïí. Èåùñïýóå ôçí ôÜîç êáé
ôçí áóöÜëåéá âáóéêÝò áîßåò ãéá ìéá êïéíùíßá êáé ðïôÝ äå èá êáôçãïñïýóå ôá êñáôéêÜ üñ-
ãáíá ãéá ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõò. Ãéá ôï ëüãï áõôü äå äéáìáñôýñåôáé ãéá ôç óõìðåñéöïñÜ
ôùí ïñãÜíùí ôçò ôÜîçò êáé ôï èÜíáôï ôïõ ãéïý ôïõ· ôïí èåùñåß ùò ôï ôßìçìá ðïõ ðëÞ-
ñùóå ç ïéêïãÝíåéá ãéá ôç äéáóÜëåõóç ôçò ôÜîçò, óôçí ïðïßá óõììåôåß÷å êáé ï ãéïò ôïõ
Ëßíïò. Óôçí ðñïóðÜèåéá åñìçíåßáò ôçò óõìðåñéöïñÜò ôïõ ðñÝðåé íá áíáöÝñïõìå êáé
ôï ãåãïíüò üôé ðáôÝñáò êáé ãéïò åß÷áí óõãêñïõóôåß Ýíôïíá ãéá ôéò åðáíáóôáôéêÝò éäÝåò
ôïõ ôåëåõôáßïõ, óå óçìåßï ðïõ ï ÍïôáñÜò äåí Þèåëå íá ôïí ãíùñßæåé ãéá ðáéäß ôïõ. ¸ôóé
ëïéðüí áðïöåýãåé íá áðïäþóåé åõèýíåò ãéá ôï èÜíáôï ôïõ ãéïý ôïõ, èåùñþíôáò üôé ôé-
ìùñÞèçêå ãéá ôçí ðáñÜôïëìç áðüöáóÞ ôïõ íá áíôñÝøåé ôçí êáèåóôçêõßá ôÜîç ôùí
ðñáãìÜôùí.
á. Ï ÈåïôïêÜò åðéèõìåß íá ðñïóåããßóåé ôï åõñùðáúêü ðíåýìá.
â. Ï ëüãïò ôïõ ÈåïôïêÜ åßíáé ãåìÜôïò Ýðáñóç êáé ëõñéóìü.
ã. Ç «Áñãþ» åßíáé öïéôçôéêüò óýëëïãïò.
ä. Ï èÜíáôïò ôïõ Ëßíïõ Üöçóå ôïí ðáôÝñá ôïõ áíåðçñÝáóôï.
å. Ôá äýï áäÝëöéá, ï Ëßíïò êáé ï ÁëÝîçò, Ý÷ïõí ßäéá Üðïøç æùÞò.

Á Â
1. Ï ÈåïôïêÜò ÷ñçóéìïðïéåß á. ï ÷áñáêôçñéóôéêüò áõóôçñüò ðáôÝñáò.
2. Ï Ëßíïò ðåèáßíåé â. äçìéïõñãåß óêåðôéêéóìü óôçí ïéêïãÝíåéá.
3. Ï Èåüöéëïò ÍïôáñÜò åßíáé ã. åßíáé óõãêñáôçìÝíïò êáé ìåëáã÷ïëéêüò.
4. Ï èÜíáôïò ôïõ Ëßíïõ ä. ãëþóóá áðëÞ êáé áðÝñéôôç.
5. Ï ÁëÝîçò ùò ÷áñáêôÞñáò å. äéáäçëþíïíôáò ãéá ôéò éäÝåò ôïõ.
404
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 405
ÃÑÁÐÔÇ ÅÑÃÁÓÉÁ
Áðü ôá ðñüóùðá ðïõ ðáñïõóéÜæïíôáé óôá áðïóðÜóìáôá ï ÁëÝîçò ÍïôáñÜò äßíå -
ôáé ìå ìåãáëýôåñç åõáéóèçóßá· íá ìåëåôÞóåôå ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ Þñùá áõôïý ðáñáôç -
ñþíôáò: á) ôéò ó÷Ýóåéò ìå ôá Üëëá ðñüóùðá, â) ôïí ôñüðï ðïõ óôï÷Üæåôáé êáé åêöñÜ-
æåôáé êáé ã) ôéò áíôéäñÜóåéò ôïõ óôá åîùôåñéêÜ ãåãïíüôá.
ÁðÜíôçóç:
Ï Êåíôñéêüò Þñùáò ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò ôçò «Áñãþò» ðáñïõóéÜæåôáé ùò íÝïò ìå-
ëáã÷ïëéêüò, ïíåéñïðüëïò, åóùóôñåöÞò êáé õðåñåõáßóèçôïò. Ï óõããñáöÝáò áöÞíåé
íá öáíïýí îåêÜèáñá áõôÝò ïé ðëåõñÝò ôïõ ÷áñáêôÞñá ôïõ óå üëá ôá áðïóðÜóìáôá
ðïõ åîåôÜóáìå. Ïé ó÷Ýóåéò ôïõ ìå ôïõò Üëëïõò åßíáé óå ãåíéêÝò ãñáììÝò êáëÝò, ãéáôß
äåí åßíáé Üíèñùðïò ôùí óõãêñïýóåùí. Æåé ùóôüóï áðïóôáóéïðïéçìÝíïò áðü ôïõò Üë-
ëïõò, óå Ýíá äéêü ôïõ êüóìï· óõììåôÝ÷åé óôéò óõæçôÞóåéò, áëëÜ ôï ìõáëü ôïõ ôáîéäåý-
åé áëëïý. Åßíáé êáé êÜðùò óõãêñáôçìÝíïò óôéò åêäçëþóåéò ôïõ· åíäåéêôéêü åßíáé ôï ü-
ôé ïýôå óôï ìéêñü ôïõ áäåëöü äåí åêäçëþíåé ôá ðñáãìáôéêÜ ôïõ óõíáéóèÞìáôá, ðñÜã-
ìá ãéá ôï ïðïßï ìåôáíéþíåé ðéêñÜ êáé áéóèÜíåôáé ôýøåéò ìåôÜ ôï èÜíáôü ôïõ. Ïýôå ïé
ðïëéôéêÝò óõæçôÞóåéò ôïí áããßæïõí êáé ðñïôéìÜåé íá «ìåôáöñÜæåé» üóá âëÝðåé ãýñù
ôïõ, óå óõíäõáóìïýò ëÝîåùí. Åßíáé ï Üíèñùðïò ôïõ óõíáéóèÞìáôïò êáé ôïõ Ýíôïíïõ
ëõñéóìïý· ãåííçìÝíïò ãéá ðïéçôÞò. Ìðïñïýìå åðßóçò íá ðïýìå üôé åßíáé Ýíáò «èåá-
ôÞò ôçò æùÞò», áöïý, üðùò êáé ï ßäéïò ïìïëïãåß óôï Ëßíï, ôéò ìüíåò óôéãìÝò åõôõ÷ßáò
ðïõ Ýæçóå ôéò ÷ñùóôÜåé óôá âéâëßá. Ðáñüëï üìùò ôï ñïìáíôéóìü êáé ôï äéêü ôïõ ôñü-
ðï åñìçíåßáò ôùí ðñáãìÜôùí, åßíáé ìåôñçìÝíïò óôéò åêäçëþóåéò ôïõ êáé îÝñåé üôé ç á-
ðåñéóêåøßá äåí ïäçãåß ðïõèåíÜ, üðùò öáßíåôáé áðü ôç óõæÞôçóÞ ôïõ ìå ôï Ëßíï êáé
ôïí ôñüðï ðïõ áíôéêñïýåé ôçí õðÝñìåôñç ïñìçôéêüôçôÜ ôïõ ìéêñïý ôïõ áäåëöïý.
405
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 406
ÔO ÔÉÌÇÌÁ ÔÇÓ ËÅÕÔÅÑÉÁÓ



Ï ÈåïôïêÜò Ýãñáøå ôï èåáôñéêü Ýñãï «Ôï ôßìçìá ôçò ëåõôåñéÜò» ôï 1958. Ç õðü-
èåóç åßíáé ðáñìÝíç áðü ôçí éóôïñßá êáé åßíáé ç óýëëçøç ôïõ Êáôóáíôþíç, ãíùóôïý
êëÝöôç ôçò Ñïýìåëçò. Ï Êáôóáíôþíçò äéÝèåôå éó÷õñü Ýíïðëï óþìá êáé ìå ïñìçôÞñéï
ôá ¢ãñáöá, ôï ÂÜëôï êáé ôï Îçñüìåñï åß÷å êÜôù áðü ôïí Ýëåã÷ü ôïõ ïëüêëçñç ôçí
ðåñéï÷Þ ìÝ÷ñé ôçí ¹ðåéñï. Åß÷å áðïêôÞóåé ôüóç äýíáìç, þóôå åß÷å ãßíåé ï öüâïò ôü-
óï ôùí Ôïýñêùí üóï êáé ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ.
Ï Êáôóáíôþíçò óõíåëÞöèçêå ôï 1807 óôç óðçëéÜ ôïõ Ìïíáóôçñéïý ôùí ÁãñÜ-
öùí, üðïõ âñéóêüôáí Üññùóôïò áðü åõëïãéÜ. ÅêôåëÝóôçêå ìå ôñüðï öñéêôü óôá ÃéÜí-
íåíá áðü ôïõò Ôïõñêáëâáíïýò.
Ôï ðáñáêÜôù áðüóðáóìá åßíáé áðü ôçí ðñþôç óêçíÞ ôçò ðñþôçò ðñÜîçò.
Ï ÁëÞ ÐáóÜò äéþ÷íåé íåõñéáóìÝíïò ôïõò ìïõóéêïýò ðïõ ðáýïõí ìðñïóôÜ ôïõ.
Ôïõò ÷ôõðÜ êáé ï ÂåëÞ ÃêÝêáò. Óôï ôÝëïò, ï ÁëÞò ôïõò äßíåé ÷ñÞìáôá.
Óôç óõæÞôçóç ï ÁëÞò ëÝåé üôé Ý÷åé âÜóáíá êáé åßíáé óôåíï÷ùñçìÝíïò áðü ôçí á-
÷áñéóôßá ôïõ êüóìïõ. ÁíáñùôéÝôáé ãéáôß ôïí ðïëåìÜ ï Êáôóáíôþíçò. Áðáñéèìåß ôéò æç-
ìéÝò ðïõ ðáèáßíåé. Óå üëá üóá ëÝåé, ïé áõëéêïß êáé ç ãõíáßêá ôïõ óõìöùíïýí.
Ï ÁëÞò ìéëÜåé ãéá ôïí ðëïýôï ðïõ Ý÷åé ðñïóöÝñåé óôïõò õðçêüïõò ôïõ. ÁíáñùôéÝ-
ôáé ãéáôß ôïí ðïëåìïýí ïé ¸ëëçíåò, áöïý åðéôñÝðåé ôéò ÷ñéóôéáíéêÝò åêêëçóßåò, ôá åë-
ëçíéêÜ ó÷ïëåßá êáé ôçí åëëçíéêÞ ãëþóóá. Éäéáßôåñá, ãéáôß ôïí ðïëåìÜ ï Êáôóáíôþíçò.
406
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 407
Ï Ïéêïíüìïõ ëÝåé üôé ïé ¸ëëçíåò áãùíßæïíôáé ãéá ôçí åëåõèåñßá, áëëÜ ï ÁëÞò èå-
ùñåß áõôüí ôïí áãþíá áíïçóßá.
Ôüôå ï ÁëÞò æçôÜ íá ôïõ öÝñïõí äåìÝíï ôïí Êáôóáíôþíç. Êáôçãïñåß ôï Âåëç ÃêÝ-
êá, üìùò áõôüò áíôéäñÜ ëÝãïíôáò üôé ôñßá ÷ñüíéá êõíçãÜ ôïí Êáôóáíôþíç êáé Ý÷åé
ôñáõìáôéóôåß äÝêá öïñÝò ðñïóðáèþíôáò íá ôïí ðéÜóåé.
Ï ÁëÞò áðåéëåß üôé èá ôïõò êñåìÜóåé üëïõò, áí äåí ðéÜóïõí ôïí Êáôóáíôþíç. Ôü-
ôå ï ÂÜãéáò ðñïôåßíåé íá ðéÜóïõí ôç ãõíáßêá êáé ôï ðáéäß ôïõ êëÝöôç, ãéá íá ôïí áíá-
ãêÜóïõí íá ðáñáäïèåß ìüíïò ôïõ. ÁíáèÝôïõí ôçí ðñáãìáôïðïßçóç ôïõ ó÷åäßïõ óôï
ÂåëÞ ÃêÝêá.
Åêåßíïò áíôéäñÜ, áëëÜ ôåëéêÜ õðï÷ùñåß, ¼ìùò ìÝóá ôïõ Ý÷åé ôýøåéò, ãéáôß îÝñåé ü-
ôé áõôü ðïõ êÜíåé åßíáé Üíáíäñï.
¼ôáí ôÝëåéùóå ç óõæÞôçóç, ïé Üíôñåò Ýöõãáí. Ç ÂáóéëéêÞ üìùò êáèõóôÝñçóå ëß-
ãï ôïí Ïéêïíüìïõ êáé ôïõ åßðå üôé äåí åãêñßíåé ôï ó÷Ýäéï ôçò óýëëçøçò ôçò ïéêïãÝ-
íåéáò ôïõ Êáôóáíôþíç.
Ï Ïéêïíüìïõ öïâÜôáé íá áíôéäñÜóåé, üìùò ç ÂáóéëéêÞ åðéìÝíåé üôé ðñÝðåé íá åé-
äïðïéÞóåé ôç ãõíáßêá. Ôüôå ï Ïéêïíüìïõ äßíåé óôç ÂáóéëéêÞ ôï üíïìá åíüò ôóïðÜíç
êáé Ýíá óçìåßùìá ãéá íá ôçí åîõðçñåôÞóåé. Óôç óõíÝ÷åéá öåýãåé.
Ç ÂáóéëéêÞ óõíáíôÜ ôçí ÔñéáíôáöõëëéÜ êáé ôçò áíáèÝôåé ôçí áðïóôïëÞ íá åéäï-
ðïéÞóåé ôïí Êáôóáíôþíç. Ç ÂáóéëéêÞ ñùôÜåé áí åßíáé üìïñöïò ï Êáôóáíôþíçò êáé ç
ÔñéáíôáöõëëéÜ áðáíôÜåé üôé ìïéÜæåé ìå áñ÷Üããåëï.
¼ôáí ç ÔñéáíôáöõëëéÜ öåýãåé, ç ÂáóéëéêÞ óêÝöôåôáé üôé ßóùò äåí Ýðñåðå íá êÜíåé
êÜôé ôÝôïéï óôïí Üíôñá ôçò, üìùò ôþñá ðéá äåí ìðïñåß íá áëëÜîåé áðüöáóç. Ç áðå-
óôáëìÝíç ôçò Ý÷åé Þäç öýãåé, ãéá íá âñåé ôïí Êáôóáíôþíç.
1. ñåíôéêüôá: åõñùðáúêÜ ñïý÷á.

2. «Èáñóåßí ÷ñç»: ðñÝðåé íá Ý÷åéò èÜññïò.
3. «ÁéÝí áñéóôåýåéí»: ðÜíôá íá áñéóôåýåéò.
4. «ÌïõóéêÞí ðïßåé êáé åñãÜæïõ»: íá êáëëéåñãåßò ôï ðíåýìá óïõ êáé íá åñãÜæåóáé.
5. ôóï÷áíôÜñçò: åðßëåêôïò óùìáôïöýëáêáò.
6. ÷áÀíçò: óêëçñüêáñäïò Üíèñùðïò.
7. ìáíéöáôïýñá: âéïôå÷íßá, åñãáóôÞñé.
8. ðåôåâÝãêçò: á÷ñåßïò.
9. ãêïýâåñíï: êõâÝñíçóá.
407
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 408
10. åíôåøßæçò: ðñüóôõ÷ïò.

11. äýóôçíïò: äýóôõ÷ïò.
12. ìðåñìðÜíôçò: ðïíçñüò.
13. ìðïóôÜí êïõñêïõëïýêé: óêéÜ÷ôñï.
14. äåñâÝíáãáò: åðéêåöáëÞò ôïõ óþìáôïò ðïõ öñïõñåß ôéò ïñåéíÝò äéáâÜóåéò (äåñ-
âÝíéá).
15. äïâëÝôé: êñÜôïò.
16. óõíåéäüò: óõíåßäçóç.
17. þìïóá: ïñêßóôçêá.
18. ðáíôÜðáóéí: åíôåëþò,
19. ðáò ôéò: ï êáèÝíáò.
20. æåâæåêéÝò: áíïçóßåò, ÷áæïìÜñåò..
1. Ï Êáôóáíôþíçò:
Ï Êáôóáíôþíçò åßíáé ôï óýìâïëï ôïõ áãùíéóôÞ ôçò åëåõèåñßáò. Åßíáé áíõðüôá÷ôïò,
ãåííáßïò áóõìâßâáóôïò, áãáðÜ ôçí åëåõèåñßá.
2. Áíôßèåóç äýï êüóìùí:
Óôï áðüóðáóìá óõãêñïýïíôáé äýï êüóìïé, ï êüóìïò ôùí õëéêþí áðïëáýóåùí.
ôïí ïðïßï áíôéðñïóùðåýåé ï ÁëÞò, üôáí èõìßæåé óôïõò ãýñù ôïõ ôá õëéêÜ áãáèÜ ðïõ
Ý÷åé ðñïóöÝñåé óôïõ õðçêüïõò ôïõ.
Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, âñßóêåôáé ï êüóìïò ôçò åëåõèåñßáò, ç èõóßá ãéá ìéá éäÝá, ãéá
ôçí åëåýèåñç êáé ãéá áîéïðñåðÞ æùÞ. Ôï èõìßæåé ï Ïéêïíüìïõ, üôáí ëÝåé óôïí ÁëÞ ü-
ôé ïé ¸ëëçíåò áãùíßæïíôáé ãéá ôçí åëåõèåñßá.
3. Ç ðáñÜëïãç åîïõóßá:
Ï ÁëÞò äåí êõâåñíÜ Ý÷ïíôáò êåñäßóåé ôï óåâáóìü ôùí õðçêüùí ôïõ. Áíôßèåôá· ü-
ëïé ôïí öïâïýíôáé, åßíáé áíáãêáóìÝíïé íá õðáêïýí ìå ôç âßá. Åîåõôåëßæåé ôï Âåëç ÃêÝ-
êá, âñiæïíôÜò ôïí. ×ñçóéìïðïéåß êÜèå Üôéìï êáé Üíáäñï ìÝóï êáé óôçñßæåôáé óôçí áñ-
÷Þ «ï óêïðüò áãéÜæåé ôá ìÝóá».¸ôóé óõìðåñéöÝñåôáé åêåßíïò ï Üíèñùðïò ðïõ áóêåß
ðÜíù óôïõò óõíáíèñþðïõò ôïõ ðáñÜëïãç êáé áíÞèéêç åîïõóßá.
4. Ç êýñéá éäÝá:
Ï Üíèñùðïò ðïõ ðéóôåýåé óå éäáíéêÜ êáé óå áîßåò ìðïñåß íá ïäçãçèåß óôçí ðñáã-
ìáôïðïßçóç ôïõ ðéï åðéêßíäõíïõ Ýñãïõ. Áõôü äåß÷íåé ç óõìðåñéöïñÜ ôçò ÂáóéëéêÞò
áëëÜ, êõñßùò, ôçò ÔñéáíôáöõëëéÜò.
408
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 409

Ïé åíüôçôåò ôïõ áðïóðÜóìáôïò åßíáé ôñåéò:
1ç åíüôçôá: «ÁëÞ ÐáóÜò: íá óôáìáôÞóåé... áí õðÜñ÷åé Èåüò ôç óõ÷ùñíÜ»: Ç
óõæÞôçóç óôçí êÜìáñá ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ.
2ç åíüôçôá: «ÂáóéëéêÞ: Ðáñáêáëþ êýñéå... áõôÜ áò ôá ëçóìïíÞóùìåí. ×áß-
ñå!»: Ç óõæÞôçóç ôçò ÂáóéëéêÞò ìå ôïí Ïéêïíüìïõ.
3ç åíüôçôá: «ÂáóéëéêÞ: ÔñéáíôáöõëëéÜ... êïõñÜóôçêå ôï ìõáëü ìïõ»: Ç óõæÞ-
ôçóç ôçò ÂáóéëéêÞò ìå ôçí ÔñéáíôáöõëëéÜ êáé ç áíÜèåóç ôçò áðïóôïëÞò.

Óôïé÷åßá ðïõ ðñïùèïýí ôçí ðëïêÞ
Óôïé÷åßá ðïõ ðñïùèïýí ôçí ðëïêÞ ôïõ Ýñãïõ åßíáé:
á) Ïé áíáöïñÝò ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ ãéá ôá ðñïâëÞìáôá êáé ôéò æçìéÝò ðïõ ðñïêáëåß ï
Êáôóáíôþíçò. Ï èåáôÞò öáíôÜæåôáé üôé êÜôé èá ôïõ óõìâåß.
â) Ôá ëüãéá ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ: «ôé óáò Ý÷ù êáé óáò êáìáñþíù,.. äå óáò âëÝðù êáëÜ
ðïëý êáéñü áêüìá». Ï ÁëÞò áðåéëåß.
ã) Ç öñÜóç: «ôé êáñôåñÜò êáé äå ãêñåìßæåóáé íá êÜíåéò ôï èÝëçìá ôïõ áöÝíôç óïõ;»
Ï ÁëÞò ðéÝæåé ãéá ãñçãïñüôåñåò åíÝñãåéåò.
ä) Ï ÂåëÞ ÃêÝêáò, üôáí ëÝåé «èá ðÜù»,
å) Ç ÂáóéëéêÞ åßíáé áðïöáóéóìÝíç íá óþóåé ôç ãõíáßêá êáé ôï ðáéäß ôïõ Êáôóá-
íôþíç. ÓôÝëíåé ëïéðüí ó’ áõôüí ôçí ÔñéáíôáöõëëéÜ.

1ç: Íá ðåñéãñÜøåôå óýìöùíá ìå ôçí åîÝëéîç ôïõ Ýñãïõ ôïõò ÷áñáêôÞñåò: ôïõ
ÁëÞ ÐáóÜ, ôïõ ÂåëÞ ÃêÝêá, ôïõ ÌÜíèïõ Ïéêïíüìïõ êáé ôçò êõñÜ-Âáóé-
ëéêÞò,
ÁðÜíôçóç:
á) ÁëÞ ÐáóÜò:
Åßíáé ôýñáííïò. Åßíáé ÷áñáêôÞñáò ðïíçñüò, êáêüò, õðïêñéôÞò êáé óêëçñüò. Ç êá-
êïêåöéÜ ðïõ áéóèÜíåôáé óôçí áñ÷Þ öÝñíåé êïíôÜ ôïõ ôïõò áõëéêïýò ôïõ. Ðñïóðïéåß-
ôáé ôï èýìá ãéá íá êåñäßóåé ôçí øåýôéêç óõìðáñÜóôáóç ôùí åìðßóôùí ôïõ.
409
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 410
Óôç óõíÝ÷åéá öáíåñþíåé ôç óêëçñüôçôÜ ôïõ, áðåéëþíôáò êáé öïâåñßæïíôáò. ÈÝëåé

íá óõëëçöèåß ï Êáôóáíôþíçò êáé åßíáé Ýôïéìïò íá ÷ñçóéìïðïéÞóåé êÜèå ìÝóï, áêüìá
êáé ôï ðéï áíÞèéêï. ÈÝëåé íá ôïí ðåñéôñéãõñßæïõí êüëáêåò, üðùò êÜíåé êÜèå ôýñáííïò.
â) Ï ÂåëÞ ÃêÝêáò:
Äåí Ý÷åé ôçí ðïíçñéÜ êáé ôçí õðïêñéóßá ôïõ áöÝíôç ôïõ. ÈÝëåé íá ðïëåìÞóåé Ýíôé-
ìá. ¼ìùò åßíáé õðïôáãìÝíïò, áíáãêÜæåôáé íá óõìâéâáóôåß êáé íá êÜíåé ü,ôé Üíáíäñï
ôïí äéáôÜæåé ï áöÝíôçò ôïõ. ÐÜíôùò åßíáé èáññáëÝïò êáé ðáëéêÜñé.
ã) Ï Ïéêïíüìïõ:
Åßíáé êüëáêáò, äåéëüò, äïýëïò. ÎÝñåé ãñÜììáôá· üìùò áõôÜ äåí áñêïýí ãéá íá êÜ-
íïõí êÜðïéïí Üíèñùðï. Ôïõ ëåßðåé ç ðßóôç óå éäáíéêÜ. ÐÜíôùò óôç ÂáóéëéêÞ äßíåé
÷ñÞóéìåò óõìâïõëÝò, ãéá íá ðåôý÷åé ôï ó÷Ýäéü ôçò. ¼ìùò ãåíéêÜ ôïí ÷áñáêôçñßæåé äïõ-
ëéêÞ õðïôáãÞ. Êé ï Êáôóáíôþíçò åß÷å ðáéäéÜ, üìùò ðïëåìïýóå ãéá íá ’íáé åëåýèå-
ñïò.¼ìùò ï Ïéêïíüìïõ äåí ôï Ýêáíå, ç ôåëéêÞ âïÞèåéá ðïõ äßíåé äåí ôïí åîéëåþíåé.
ä) Ç ÂáóéëéêÞ:
Åßíáé ãõíáßêá ôïõ ÁëÞ, ãé’ áõôü äéêáéïëïãçìÝíá ðáßñíåé ôï ìÝñïò ôïõ. ¼ìùò ãßíå-
ôáé óõìðáèçôéêÞ êáé êáôáîéþíåôáé, üôáí ðñïóðáèåß íá óþóåé ôç ãõíáßêá êáé ôï ðáéäß
ôïí Êáôóáíôþíç. Ç êáñäéÜ ôçò äåí áíÝ÷åôáé ôç óêëçñüôçôá.
Ôçí ÷áñáêôçñßæåé Ýíá áßóèçìá äéêáéïóýíçò. ¼ìùò ôçí ôåëåõôáßá óôéãìÞ áìöéâÜë-
ëåé ãéá ôçí ïñèüôçôá ôùí ðñÜîåþí ôçò. Áõôü åîçãåßôáé, áí óêåöôïýìå üôé Þôáí ãõíáß-
êá ôïõ ÁëÞ. ÐÜíôùò ç åíÝñãåéÜ ôçò äåí ÷Üíåé ôçí áîßá ôçò,
2ç: Ðþò óõìðåñéöÝñïíôáé ôá ðñüóùðá ðïõ ðåñéâÜëëïõí ôïí ÁëÞ ÐáóÜ; Ôé

öáíåñþíåé áõôÞ ç óõìðåñéöïñÜ ôïõò;
ÁðÜíôçóç:
Áõôïß ðïõ ðåñéâÜëëïõí ôïí ÁëÞ ÐáóÜ óõìðåñéöÝñïíôáé äïõëéêÜ. Ï Ïéêïíüìïõ
êáé ï ÂÜãéáò äåí öÝñíïõí êáìéÜ áíôßññçóç, äåí Ý÷ïõí ôçí øõ÷éêÞ äýíáìç, ãéá íá óõ-
ìðåñéöåñèïýí ìå ôçí áîéïðñÝðåéá ðïõ áðáéôåßôáé, óáí ¸ëëçíåò ðïõ åßíáé.
Ôï ßäéï éó÷ýåé êáé ãéá ôïí Ãéïõóïýö. ¼ìùò îå÷ùñßæåé ï ÂåëÞ ÃêÝêáò, ï ïðïßïò, å-
íþ åßíáé õðÜêïõïò êáé õðïôáãìÝíïò, ôåëéêÜ ôüëìçóå íá áíôéìéëÞóåé êáé íá áìöéóâç-
ôÞóåé ôç ãíþìç ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ. ÂÝâáéá, óôï ôÝëïò õðï÷þñçóå, üìùò ç õðïôáãÞ ôïõ
äåí åßíáé äïõëéêÞ.
ÓõìðáèçôéêÞ ìáò åßíáé êáé ç ÂáóéëéêÞ, ç ïðïßá, åíþ äåß÷íåé íá õðáêïýåé ôïí Üíôñá
ôçò, ôïí ðñïäßäåé, ãéáôß êáôáëáâáßíåé üôé ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ ÁëÞ åßíáé Üäéêç êáé Üôé-
ìç. ÓõíïëéêÜ ðáñáôçñïýìå üôé üëá ôá ðñüóùðá áðü ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ óõ-
ìðåñéöÝñïíôáé õðÜêïõá êáé õðïôáêôéêÜ. Ç óôÜóç ôïõò åßíáé ëéãüôåñï Þ ðåñéóóüôåñï
õðïêñéôéêÞ êáé ðïíçñÞ.
410
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 411
Áêüìç êáé áõôïß ðïõ öÝñíïõí êÜðïéá áíôßññçóç óôéò áðïöÜóåéò ôïõ ÁëÞ, óôï ôÝ-
ëïò áíáãêÜæïíôáé íá õðï÷ùñÞóïõí, ãéáôß öïâïýíôáé ôéò óõíÝðåéåò ðïõ ìðïñåß íá Ý-
÷ïõí ïé ðñÜîåéò ôïõò, öïâïýíôáé ôçí ôéìùñßá.
ÁõôÞ ç óõìðåñéöïñÜ äåí åßíáé áíåîÞãçôç. ¼ëïé ïé ôõñáííéêïß Üíèñùðïé èÝëïõí
íá ðåñéôñéãõñßæïíôáé áðü êüëáêåò, áðü áíèñþðïõò õðïôáãìÝíïõò êáé äïõëïðñåðåßò,
áðü áíèñþðïõò ðïõ äåí Ý÷ïõí ôï èÜññïò ôçò ãíþìçò ôïõò.
¼ëïé ïé ôõñáííéêïß ÷áñáêôÞñåò ðñïóðáèïýí íá åðéâëçèïýí óôï ðåñéâÜëëïí ôïõò ìå
ôç âßá êáé ôá øÝììáôá. Áõôü êÜíåé êáé ï ÁëÞò. Êáé ì’ áõôüí ôïí ôñüðï, åðåéäÞ óôéò ó÷Ýóåéò
ôïõ åðéêñáôåß ï öüâïò, åîáíáãêÜæåé ôïõò õðçêüïõò ôïõ íá áíôéäñïýí ýðïõëá êáé ðïíçñÜ.
3ç: Ï ÁëÞ ÐáóÜò ìéëÜåé ãéá ôá áãáèÜ ðïõ Ýöåñå óôïí ôüðï ç åîïõóßá ôïõ
êáé êáôáëÞãåé óå Ýíá óõìðÝñáóìá. Áí äå÷ôïýìå üôé åßíáé óùóôÜ üóá ëÝ-
åé ó÷åôéêÜ ìå ôá áãáèÜ, åßíáé óùóôü êáé ôï óõìðÝñáóìÜ ôïõ;
ÁðÜíôçóç:
Ôá áãáèÜ ðïõ ëÝåé üôé Ýöåñå óôïõò õðçêüïõò ôïõ åßíáé õëéêÜ áãáèÜ. Áí õðïèÝ-
óïõìå ðùò ôá ðñÜãìáôá åßíáé Ýôóé, üðùò ôá ëÝåé, äåí ìðïñïýìå íá óõìöùíÞóïõìå ìå
ôï ôåëéêü ôïõ óõìðÝñáóìá,
Ôï óõìðÝñáóìá ôïõ ÁëÞ åßíáé üôé, áöïý åîáóöÜëéóå óôïõò õðçêüïõò ôïõ ôüóá á-
ãáèÜ, áõôïß èá ðñÝðåé íá åßíáé õðÜêïõïé êáé íá ìçí öÝñíïõí êáìéÜ áíôßññçóç óôéò å-
ðéèõìßåò êáé ôéò ðñïóôáãÝò ôïõ.
¼ìùò ï ÁëÞò äåí ìðïñåß íá êáôáíïÞóåé êÜôé áðëü· ï Üíèñùðïò, åêôüò áðü ôá õ-
ëéêÜ áãáèÜ, ÷ñåéÜæåôáé ôçí åëåõèåñßá êáé ôçí áßóèçóç ôçò áîéïðñÝðåéáò. Ãéá ôçí å-
ëåõèåñßá áãùíßæïíôáé êáé ïé ¸ëëçíåò.
¼ðùò êÜèå ôýñáííïò, Ýôóé êáé ï ÁëÞò äåí êáôáëáâáßíåé ðüóï áíÜãêç Ý÷åé ï Üí-
èñùðïò ôï áßóèçìá ôçò åëåõèåñßáò êáé ôçò áîéïðñÝðåéáò.
4ç: Óôï áðüóðáóìÜ ìáò ìüíï ìéá óýãêñïõóç ÷áñáêôÞñùí åêäçëþèçêå ãéá
ëßãï, áëëÜ ãñÞãïñá êáé áõôÞ áßñåôáé. Íá âñåßôå: á) Ðïéá åßíáé áõôÞ; Â)
Ãéáôß áßñåôáé áìÝóùò; ã) Ãéáôß ó’ áõôÞ ôç óêçíÞ äåí åßíáé äõíáôü íá åê-
äçëùèïýí óõãêñïýóåéò;
ÁðÜíôçóç:
Ç óýãêñïõóç ÷áñáêôÞñùí ðïõ åêäçëþíåôáé ó’ áõôü ôï áðüóðáóìá Ý÷åé óáí áéôßá
ôçí áðüöáóç ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ íá óõëëÜâåé ôç ãõíáßêá êáé ôï ðáéäß ôïõ Êáôóáíôþíç, ãéá
íá ìðïñÝóåé óôç óõíÝ÷åéá íá óõëëÜâåé êáé ôïí ßäéï.
á) Ç áðüöáóç áõôÞ ðñïêáëåß ôçí áíôßäñáóç ôïõ ÂåëÞ ÃêÝêá, ï ïðïßïò óõãêñïý-
åôáé ìå ôïí áöÝíôç ôïõ, ôïí ÁëÞ.
411
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 412
¼ìùò áõôÞ ç óýãêñïõóç äåí Ý÷åé äéÜñêåéá. ÃñÞãïñá ï ÂåëÞ ÃêÝêáò èá ðñÝðåé íá
áðïöáóßóåé áíÜìåóá óôç óõíåßäçóÞ ôïõ, ðïõ ôïõ õðáãïñåýåé üôé áõôÞ ç áðüöáóç åß-
íáé Üôéìç, êáé óôç äéÜèåóç ôçò õðïôáãÞò óôïí áöÝíôç ôïõ. Ýôóé, ôåëéêÜ õðïôÜóóåôáé êáé
äçëþíåé üôé èá ðñáãìáôïðïéÞóåé ôçí åíôïëÞ êáé ôçí åðéèõìßá ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ.
â) ¼ìùò ç óýãêñïõóç áõôÞ áßñåôáé áìÝóùò, ãéá äõï ëüãïõò. Ðñþôï, ï ÁëÞ Ðá-
óÜò, óáí ôýñáííïò ðïõ åßíáé, åðéâÜëëåôáé óôï ðåñéâÜëëïí ôïõ ìå ôï öüâï êáé åðéèõ-
ìåß áðüëõôç õðáêïÞ óôéò áðïöÜïåéò ôïõ, üóï ðáñÜëïãåò êáé üóï Üôéìåò êé áí åßíáé
áõôÝò. Äåýôåñï, ï ÂåëÞ ÃêÝêáò åßíáé ðñüóùðï Ýìðéóôï óôïí ÁëÞ ÐáóÜ êáé ðáñ’ üëç
ôçí ðáëéêáñéÜ ôïõ ðñïôéìÜ íá õðïôá÷ôåß óôéò áðïöÜóåéò ôïõ áöÝíôç ôïõ, ôïõ ÁëÞ. Óå
ôåëéêÞ áíÜëõóç, ïé äéáöïñÝò ôùí ðñïóþðùí ðïõ õðÜñ÷ïõí ó’ áõôÞ ôç óêçíÞ äåí åß-
íáé ôüóï ïõóéáóôéêÝò, þóôå íá óõãêñïõóôïýí óïâáñÜ.
ã) Ëåßðïõí ëïéðüí ôá ðñüóùðá ðïõ, ëüãù ôùí óïâáñþí äéáöïñþí ôïõò, èá ìðï-
ñïýóáí íá óõãêñïõóôïýí óïâáñÜ. Êáé åðéðëÝïí, åðåéäÞ åßíáé ç ðñþôç óêçíÞ ôïõ Ýñ-
ãïõ, åßíáé áêüìç íùñßò ãéá íá ðñáãìáôïðïéçèïýí ïðïéåóäÞðïôå óïâáñÝò óõãêñïý-
óåéò. Áõôü èá ãßíåé áñãüôåñá.
5ç: Íá âñåßôå óå ðïéá óçìåßá ôïõ êåéìÝíïõ ðñï÷ùñåß ç äéáäéêáóßá ôçò ðëï-
êÞò.
ÁðÜíôçóç:
Ôá óçìåßá óôá ïðïßá ðñï÷ùñåß ç äéáäéêáóßá ôçò ðëïêÞò åßíáé ôá åîÞò:
á) Ïé áíáöïñÝò ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ, ó÷åôéêÜ ìå ôéò åíÝñãåéåò êáé ôéò æçìéÝò ôïõ Êáôóá-
íôþíç, ìáò êÜíïõí íá óêåöôïýìå üôé êÜôé èá óõìâåß,
â) Ôá ëüãéá ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ: «Ôé óáò Ý÷ù êáé óáò êáìáñþíù... äå óáò âëÝðù êáëÜ
ðïëý êáéñü áêüìá».
ã) Ôá ëüãéá êáé ïé åíôïëÝò ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ: «Ôé êáñôåñÜò êáé äå ãêñåìßæåóáé íá êÜ-
íåéò ôï èÝëçìá ôïõ áöÝíôç óïõ;»
ä) Ç áðÜíôçóç ôïõ ÂåëÞ ÃêÝêá: «Èá ðÜù».
å) Ç áðüöáóç ôçò ÂáóéëéêÞò íá ìçí åðéôñÝøåé íá áé÷ìáëùôéóôïýí ç ãõíáßêá êáé ôï
ðáéäß ôïõ Êáôóáíôþíç êáé ç áðïóôïëÞ ôçò ÔñéáíôáöõëëéÜò.
6ç: Åêôüò áðü ôï êåßìåíï ðïõ ëÝíå ïé çèïðïéïß, ï èåáôñéêüò óõããñáöÝáò

ãñÜöåé óôï Ýñãï êáé ïñéóìÝíåò õðïäåßîåéò. Ôé åßäïõò õðïäåßîåéò åßíáé áõ-
ôÝò êáé ðïéïé ïöåßëïõí íá ëÜâïõí õðüøç ôçí êáèåìéÜ; (Ðñéí áðáíôÞóåôå
íá äéáâÜóåôå ôçí åéóáãùãÞ ãéá ôï èÝáôñï).
ÁðÜíôçóç:
Ïé ïäçãßåò ôïõ óõããñáöÝá áðåõèýíïíôáé óå áõôïýò ðïõ âïçèïýí ãéá íá áíÝâåé
412
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 413
ìéá èåáôñéêÞ ðáñÜóôáóç, óôïõò óõíôåëåóôÝò ôçò, ðïõ åßíáé ïé çèïðïéïß, ï óêçíïèÝôçò,
ï óêçíïãñÜöïò, ï åíäõìáôïëüãïò, ï ìïõóéêïóõíèÝôçò ê.ëð.
ÁíÜëïãåò ëïéðüí åßíáé êáé ïé ïäçãßåò ôïõ óõããñáöÝá: ó÷åôéêÝò ìå ôç óõìðåñéöï-
ñÜ ôùí ðñïóþðùí, óêçíïèåôéêÝò, óêçíïãñáöéêÝò: åíäõìáôïëïãéêÝò, ìïõóéêÝò ê.ëð.
ÃåíéêÜ, ðñüêåéôáé ãéá ðáñáôçñÞóåéò ðïõ âïçèïýí óôï áíÝâáóìá ôçò èåáôñéêÞò ðáñÜ-
óôáóçò.
á. Ôï ðåñéå÷üìåíï ôïõ Ýñãïõ åßíáé éóôïñéêü.
â. Ôï «ôßìçìá ôçò ëåõôåñéÜò» åßíáé èåáôñéêü Ýñãï.
ã. Ï ÁëÞ ðáóÜò ãíùñßæåé ãéá ðïéï ëüãï ôïõ ðïëåìïýí ïé ¸ëëçíåò.
ä. Ï ÁëÞò ÷ñçóéìïðïéåß Ýíôéìá ìÝóá ãéá ôç óýëëçøç ôïõ Êáôóáíôþíç.
å. Ï ÂåëÞ ÃêÝêáò åßíáé õðïêñéôÞò, üðùò êáé ï áöÝíôçò ôïõ.

Á Â
1. Ï ÁëÞò èåùñåß ôçí áíïçóßá á. ôüëìçóå íá áíôéìéëÞóåé óôç
ãíþìç ôïõ ÁëÞ ÐáóÜ.
2. Ï Êáôóáíôþíçò åßíáé ôï óýìâïëï â. ôïõ áãùíéóôÞ ôçò åëåõèåñßáò.
3. Ï ÁëÞò áóêåß ã. ðáñÜëïãç êáé áíÞèéêç åîïõóßá.
4. Ç ÂáóéëéêÞ ðñïóðáèåß íá óþóåé ä. ôïí áãþíá ôùí ÅëëÞíùí ãéá
åëåõèåñßá.
5. Ï ÂåëÞ ÃêÝêáò åíþ åßíáé õðÜêïõïò å. ôç ãõíáßêá êáé ôï ðáéäß ôïõ
Êáôóáíôþíç.

Ï ÈåïôïêÜò èåùñåßôáé Ýíáò áðü ôïõò óçìáíôéêüôåñïõò ðåæïãñÜöïõò:
á. ôçò ãåíéÜò ôïõ ‘20.
â. ôçò ìåôáðïëåìéêÞò ãåíéÜò.
ã. ôçò ãåíéÜò ôïõ ‘30.
ä. ôçò ÁèçíáúêÞò ó÷ïëÞò.
413
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 414

Ðïéï áðü ôá ðáñáêÜôù ðñüóùðá äåí åßíáé óêëçñü êáé êáôáîéþíåôáé ìå ôéò ðñÜîåéò
ôïõ;
á. ï Ïéêïíüìïõ.
â. ï ÁëÞ ÐáóÜò.
ã. Ï ÂåëÞ ÃêÝêáò.
ä. ç ÂáóéëéêÞ.
Á Â
1. «ãõíáßêåò ðáíôñåýåóôå, öáß ôñþôå, ðáñÜäåò á. ðñïóùðïðïßçóç
ìáæåýåôå ....»
2. «Ìåò óôçí ü÷ôñçôá êáé ôçí ðñïäïóßá ôñþù â. ìåôáöïñÜ
ôç æùÞ ìïõ»
3. «Åêåßíï ðïõ ìå ôñþåé åìÝíá åßíáé ç á÷áñéóôßá ã. áóýíäåôï ó÷Þìá.
ôçò áíèñùðüôçôáò»
4. «Ïé ìïõóéêïß ðáßæïõí Ýíá æùçñü óêïðü» ä. ìåôáöïñÜ
5. «Âáñý öïñôßï ç åîïõóßá» å. áêïõóôéêÞ åéêüíá
414
5a.qxd 9/30/08 12:17 PM Óåëßäá 415
ÄÕÓÊÏËÅÓ ÍÕ×ÔÅÓ
ÌÝëðù Áîéþôç
Ç æùÞ ôçò
Ç ÌÝëðù Áîéþôç ãåííÞèçêå óôçí ÁèÞíá ôï 1905. Ç êáôáãùãÞ ôçò Þôáí áðü ôç
Ìýêïíï. ÌåôÜ ôïí Â’ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï Ýöõãå óôï åîùôåñéêü, üðïõ Ýæçóå ðïëëÜ
÷ñüíéá. ÐÝèáíå óôçí ÁèÞíá ôï 1973.
Ôï Ýñãï ôçò
Ç Áîéþôç ÷ñçóéìïðïßçóå óôç ãñáöÞ ôçò íÝïõò åêöñáóôéêïýò ôñüðïõò, ïé ïðïßïé
îåóÞêùóáí áíôéäñÜóåéò. ÁíôéäñÜóåéò ðñïêëÞèçêáí Þäç áðü ôï ðñþôï ôçò ìõèéóôü-
ñçìá ôéò «Äýóêïëåò íý÷ôåò». Ïé êñßóåéò ðïõ ãñÜöôçêáí ôüôå Þôáí åßôå êáôçãïñçìáôé-
êÜ áñíçôéêÝò åßôå êáôçãïñçìáôéêÜ èåôéêÝò. Ïé êñéôéêïß åß÷áí äé÷áóôåß.
ÓÞìåñá üìùò åßìáóôå óå èÝóç íá åêôéìÞóïõìå ðéï íçöÜëéá ôï Ýñãï êáé ôç óõìâï-
ëÞ ôçò Áîéþôç óôç íåïåëëçíéêÞ ëïãïôå÷íßá. Êáôáíïïýìå üôé ïé íÝïé ôñüðïé ãñáöÞò,
ôïõò ïðïßïõò áíÝðôõîå ç óõããñáöÝáò âïÞèçóáí ôçí ðåæïãñáößá ìáò íá áíáíåùèåß.
Óôá ðåæïãñáöÞìáôá ôçò Áîéþôç óõìðåñéëáìâÜíïíôáé ôá åîÞò: «ÈÝëåôå íá ÷ïñÝ-
øïõìå, Ìáñßá;» êáé «Åéêïóôüò Áéþíáò». Óôï Ýñãï ôçò óõìðåñéëáìâÜíïíôáé «Ôï Óðßôé
ìïõ», «Ç ÊÜäìù» êáèþò êáé ðïéçôéêÝò óõëëïãÝò.

Ôï ìõèéóôüñçìá «Äýóêïëåò íý÷ôåò», ðïõ åêäüèçêå ôï 1938, ðñïêÜëåóå ðïéêßëåò
áíôéäñÜóåéò ìå ôïí ôñüðï ãñáöÞò ôïõ, ï ïðïßïò ÷áñáêôçñßóôçêå åðáíáóôáôéêüò. Ëåß-
ðåé áð’ áõôü ç åîùôåñéêÞ áñ÷éôåêôïíéêÞ, áðü ôç äéÞãçóç ëåßðåé ï óêåëåôüò, ôá ðåñé-
óôáôéêÜ ðåñéãñÜöïíôáé Üôáêôï, üðùò Ýñ÷ïíôáé óôç ìíÞìç.
Ï ëüãïò åßíáé ðïëý êïíôÜ óôïí ðñïöïñéêü, åßíáé åëëåéðôéêüò, óõ÷íÜ ñõèìéêüò êáé
ìå ëïãéêÜ Üëìáôá. Èá ìðïñïýóáìå íá ðïýìå üôé ï ðåæüò ëüãïò ôçò Áîéþôç Ý÷åé åðç-
ñåáóôåß áðü ôïí õðåññåáëéóìü.
Ç áöçãÞôñéá ôïõ âéâëßïõ äéçãåßôáé ôéò áíáìíÞóåéò ôçò óå ðñþôï ðñüóùðï. Åßíáé
ïñöáíÞ áðü ìçôÝñá. Ç ïéêïãÝíåéÜ ôçò Þôáí Üëëïôå åõêáôÜóôáôç, áëëÜ ôþñá âñßóêå-
415
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 416
ôáé óå ïéêïíïìéêÞ ðáñáêìÞ. Ï ÷ñüíïò ôçò äñÜóçò äåí áíáöÝñåôáé, áëëÜ êáôáëáâáß-
íïõìå üôé ãßíåôáé ëüãïò ãéá ôïí Á’ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï. Ï ôüðïò ôçò äñÜóçò åðßóçò
äåí áíáöÝñåôáé, îÝñïõìå ãåíéêÜ üôé ðñüêåéôáé ãéá êÜðïéï íçóß ôïõ Áéãáßïõ.
Ôï óðßôé ôçò áöçãÞôñéáò ôï åðéóêÝðôåôáé ï ëçóôÞò êáðåôÜí-ÃåíôÝêáò.¼ôáí áõôüò Ý-

öõãå, ï ðáôÝñáò ôçò ñùôÜ ôé åíôýðùóç ðñïêÜëåóå óôçí ïéêïãÝíåéá. Ï ëçóôÞò åß÷å ü-
øç åðéâëçôéêÞ. Ï ðáôÝñáò äßíåé åíôïëÞ íá êëåßóïõí ôéò ðüñôåò ôïõ óðéôéïý.
Ï ëçóôÞò äéçãÞèçêå ôçí éóôïñßá ôïõ. ÊÜðïéá íý÷ôá, ðáãùìÝíïò êáé äéøáóìÝíïò,
Ýöôáóå óå ìéá êáëýâá êáé æÞôçóå íåñü. Áõôüò ðïõ Ýìåíå åêåß áñíÞèçêå, åßðå ìÜëéóôá
üôé ðÜíôñåøå ôçí êüñç ôïõ ãéá íá ìçí ôçí ôáÀæåé. Ï ëçóôÞò èýìùóå êáé ôïí Ýöôõóå.
¹ñèáí óôá ÷Ýñéá êé ï ëçóôÞò ôïí óêüôùóå, ÷Üíïíôáò ìåñéêÜ äÜêôõëá. ¸ôóé áðü ôüôå
æåé óôá âïõíÜ.
Óôï âïõíü ï ëçóôÞò åß÷å óõíôñïöéÜ ôï Ìáíïýóï. Áðü êåé ðÜíù üëá öáßíïíôáé ù-
ñáßá, ïé êïëïöùôéÝò, ïé öþêéåò, ôá ðÜíôá. Óôá ÷áìçëÜ ç æùÞ åßíáé îåñÞ, ãåìÜôç êï-
ñïúäßá êáé ðïëÝìïõò.¼ðùò åñ÷üôáí ìÜëéóôá, åßäå êÜðïéåò ãõíáßêåò íá êëáßíå ôï óõ-
íïìÞëéêü ôïõ ÁëÝêï ÓìõñëÞ.
Áöïý ìßëçóáí, Ýöáãáí. Ïé ðåñéóóüôåñïé óôï óðßôé äåí ìðïñïýóáí íá öÜíå, åß÷áí
ëýðç êáé Ýííïéåò. Ï ïéêïäåóðüôçò åõ÷áñßóôçóå ôï ëçóôÞ ãéá üóá ðñÜãìáôá ôïõò äéç-
ãÞèçêå êáé ãéá ôçí ðáñÝá ôïõ.
ÌåôÜ ôï öáãçôü ï ëçóôÞò åßðå óôïí ïéêïäåóðüôç üôé Þñèå íá æçôÞóåé ÷ñÞìáôá, ü-
ìùò åêåßíïò ôïõ áðÜíôçóå üôé äåí Ý÷åé ðéá. Ç áöçãÞôñéá áíáöÝñåé üôé ôá ðáëéÜ ÷ñü-
íéá ç ãéáãéÜ ôçò Ýëåãå üôé Ýðñåðå íá äßíïõí ó’ üðïéïí æçôïýóå.
Ï ëçóôÞò áðáíôÜ üôé åßíáé åõ÷áñéóôçìÝíïò ìå ôçí áíèñþðéíç õðïäï÷Þ ðïõ âñÞêå
ó’ áõôü ôï óðßôé. Óôá âïõíÜ èá èõìÜôáé ðÜíôá ôï óðßôé áõôü. ¾óôåñá áð’ áõôü êáé ïé
äõï ãÝëáóáí åõ÷áñéóôçìÝíïé.
¼ìùò ç èåßá Äéáëå÷ôÞ Ýêáíå åõ÷Ýò óôï Èåü íá ôïõò ãëõôþóåé áðü ôïí öïâåñü öïíéÜ.

1. äõïóìáñß: äõüóìïò.
2. îåöôéëßæïõíå: áëëÜæïõí ôï öéôßëé êáé áíÜâïõí ôá ëõ÷íÜñéá.
3. ãïõñíïôóüñïõ÷á: ôóáñïý÷éá áðü äÝñìá ãïõñïõíéïý.
4. áêïíéæéÝò: ÈÜìíïé ìå áãêÜèéá.
416
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 417
5. Ýâãáëá ôçí êüñç ìïõ: ðÜíôñåøá ôçí êüñç ìïõ.

6. êñßóç: äéêáóôÞñéï.
7. åßíáé áíÜãêç ìáñôõñßáò: ÷ñåéÜæïíôáé ìÜñôõñåò.
8. ëÜæï: ìá÷áßñé.
9. êïíôïâßóôïò: êïíôüöèáëìïò.
10. áóöåíôñßëéá: áóöüäåëïé, ÷üñôï ìå øçëü óôÝëå÷ïò êáé ãáëáæùðÜ Üíèç.
11. ðü÷íåò: Üíèç ëõãáñéÜò.
12. ç êüñç ìïõ: åííïåß ôçí áöçãÞôñéá.
13. ôñÝìåôáé: ôñÝìåé.
14. êáíáêåýù: ìá÷áéñþíù.
15. áäåéáôü: áäåéáíü.
16. ðáñáëïÞ: ôñáãïýäé, ðáñïéìßá.
17. êáôáäþêåé: ðñïäþóåé.
18. á äåí åìÝôñçóå ôá íý÷éá óïõ: áí äåí õðïëüãéóá ôç äýíáìÞ óïõ.
19. ãéá: Þ.
20. ìÜñé: ìùñÝ.
21. íá ëéãùèþ: íá ëéðïèõìÞóù.
22. üèå: üðïõ.
23. êáëáíáñ÷ü: êáíïíáñ÷åß, äçëáäÞ åðáíáëáìâÜíåé, üðùò ï êáíüíáñ÷ïò ðïõ á-
ðáããÝëëåé Ýíá óôß÷ï ãéá íá ôïí øÜëåé Ýðåéôá ï øÜëôçò.
24. îåëéãþìáôá: ëéðïèõìßåò.

Ôá ðñüóùðá ôïõ Ýñãïõ áíôéäñïýí äéáöïñåôéêÜ ôï êáèÝíá óôçí åìöÜíéóç ôïõ ëç-
óôÞ. Ç èåßá Äéáëå÷ôÞ öïâÞèçêå, åíþ ç Óáñéäþ ôïí óõìðÜèçóå, ãéáôß êáôÜëáâå üôé åß-
÷å êáëÞ êáñäéÜ. Ï ðáôÝñáò ôïõ óõìðåñéöÝñèçêå ìå áíèñùðéÜ, ôïí äÝ÷ôçêå ìå åõãÝ-
íåéá. Ôïí ëõðÞèçêå êáé èá Þèåëå íá ôïí âïçèïýóå ìå ÷ñÞìáôá. Ï ëçóôÞò êáôáëáâáß-
íåé êáé áíáãíùñßæåé ôçí áíèñùðéÜ êáé ôçí êáëïóýíç ôïõ ðáôÝñá.

1ç åíüôçôá: «ÂëÝðåéò;... ôÝôïéá ìïßñá öÝôïò»: Ïé åíôõðþóåéò ôçò ïéêïãÝíåéáò áðü ôï
ëçóôÞ.
417
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 418
2ç åíüôçôá: «Çñèå ôï âñÜäõ... ðñþôç öïñÜ ðïõ ôá îéóôïñßæù»: Ç éóôïñßá ôïõ

ëçóôÞ êáé ëüãïò ðïõ êáôÝâçêå óôçí ðüëç.
3ç åíüôçôá: «¼ôáí ôåëåéþóåéò... ôï ÁëåêÜêé ôïõ ÓìõñëÞ»: Ï ëçóôÞò óõãêñßíåé
ôç æùÞ óôï âïõíü êáé ôç æùÞ óôçí ðüëç.
4ç åíüôçôá: «Åôñþãáìå ýóôåñá... èá âïÜ áðüøå»: Ï ïéêïäåóðüôçò åõ÷áñéóôåß ôï
ëçóôÞ ãéá üóá ôïõò åßðå.
5ç åíüôçôá: «Êáé ôüôå ðáßñíåé ï ëÞóôáñ÷ïò... ï öïíéÜò»: Ï ëçóôÞò ëÝåé üôé åßíáé
åõ÷áñéóôçìÝíïò áðü ôçí áíèñþðéíç ìåôá÷åßñéóç.

1. Ç áöÞãçóç:
Ç áöÞãçóç äåí Ý÷åé ðÜíôá ëïãéêÞ Þ ÷ñïíéêÞ óåéñÜ êáé áëëçëïõ÷ßá. Ç Áîéþôç ï-
êïëïõèåß ìÜëëïí ôç óõíåéñìéêÞ óýíäåóç ôùí ãåãïíüôùí, äçëáäÞ ôá áöçãåßôáé üðùò
áõôÜ ôçò Ýñ÷ïíôáé óôï ìõáëü, ÷ùñßò íá ôá âÜæåé óå ëïãéêÞ ôÜîç. ÁõôÞí ôçí ôå÷íéêÞ ÷ñç-
óéìïðïéåß êáé ï õðåññåáëéóìüò.
2. Ìåéêôüò ôñüðïò áöÞãçóçò:
Óôï Ýñãï õðÜñ÷åé Ýíáò áöçãçôÞò, áëëÜ ç áöÞãçóÞ ôïõ äéáêüðôåôáé ìå ôçí ðáñåì-
âïëÞ Üëëùí ðñïóþðùí ðïõ äéáëÝãïíôáé óå åõèý ëüãï. ÄçëáäÞ Ý÷ïõìå óõíäõáóìü
áöÞãçóçò êáé äéáëüãïõ.

1ç: Íá áöçãçèåßôå ôçí éóôïñßá ôïõ ëçóôÞ, üðùò ðñïêýðôåé áðü ôï áðüóðá-
óìá.
ÁðÜíôçóç:
¸íá âñÜäõ êÜðïéïò Üíôñáò öôÜíåé óôï óðßôé åíüò Üñ÷ïíôá êáé ôïõ æçôÜåé íá æå-
óôáèåß ëßãï óôç öùôéÜ êáé íá ðéåé ëßãï íåñü. Åêåßíïò ôïõ ëÝåé üôé äåí ôïõ áñÝóåé íá
ìïéñÜæåôáé ïôéäÞðïôå, ãé’ áõôü Üëëùóôå ðÜíôñåøå ôçí êüñç ôïõ, ãéá íá ìçí Ý÷åé Ýîï-
äá. ¼ôáí Üêïõóå áõôÜ, ï åðéóêÝðôçò Ýöôõóå ôïí ïéêïäåóðüôç êáé, áöïý ðéÜóôçêáí
óôá ÷Ýñéá, ôïí óêüôùóå. Êé ï ßäéïò üìùò Ý÷áóå ðÜíù óôïí ôóáêùìü ìåñéêÜ äÜ÷ôõëá.
2ç: Ðþò ðáñïõóéÜæåé ï ëçóôÞò ôç æùÞ óôï âïõíÜ ôïí ðñþôï êáéñü. Íá åðé-
óçìÜíåôå ôá ó÷åôéêÜ ÷ùñßá.
ÁðÜíôçóç:
¼ôáí ï ëçóôÞò Üñ÷éóå íá æåé óôá âïõíÜ, ôï ðÜíôá ãýñù ôïõ ôïõ Þôáí Üãíùóôá êáé
418
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 419
ôïõ ðñïêáëïýóáí åíôýðùóç: «Ìðñå óõ Ìáíïýóï, ôé åßíáé åêåßíï âñå;» Ýëåãå óôï îá-
äåëöÜêé ôïõ ðïõ Þôáí ìáæß ôïõ «¹ìïõíå ó’ áðïñßá... Êé Þôáíå ìåò óôçí Üíïéîç ïé êù-
ëïöùôéÝò! ÐñÜìáôá áëëéþôéêá! üôáí åðñùôïâãÞêá!»
Ôá äÝíôñá, ïé öþêéåò, ôá ðÜíôá Þôáí ìéá íÝá áðïêÜëõøá. Ôçí áðïñßá Þñèå íá á-
íôéêáôáóôÞóåé ï åíèïõóéáóìüò.
«Áíïßîáíå Ìáíïýóï, ô’ áóöåíôñßëéá, ôñÝ÷á, ðÜìå íá äïýìå êáé ôéò ëõãáñéÝò êáôÜ
ôá íïôéíÜ ð’ åãåìßóáíå óÞìåñá ðÜ÷íåò. ÅôñÝ÷áìå ìå ôï Ìáíïýóï. ¼ëá áëëéþôéêá ðñÜ-
ìáôá! Áðü øçëÜ üëá åßíáé ùñáßá, åöþíáæåí ï áãÝñáò, åöùíÜæáíå ïé Üíèñùðïé, ôñá-
ãïõäïýóáí».
3ç: Ó’ Ýíá óçìåßï ï ëçóôÞò ëÝåé óôïí ðáôÝñá: «Ìá åßóáé óõ ðáëéêáñÜò áë-
ëïý...». Ôé èÝëåé íá ðåé; Ôé ðñïêÜëåóå áõôÞ ôçí áëëáãÞ óôç óôÜóç ôïõ ëçóôÞ;
ÁðÜíôçóç:
Ìå ôç öñÜóç «ìá åßóáé óõ ðáëéêáñÜò áëëïý» ï ëçóôÞò äåß÷íåé üôé åêôéìÜ ôïí ðáôÝ-
ñá. Ôïí åêôéìÜ, ãéáôß Ý÷åé ðÜíù ôïõ áíèñùðéÜ: «Åßóáé Üíèñùðïò åóý êáôÜ ðïõ èÝëåé ï
Èåüò åßó’ Üíèñùðïò, êáé íéþèåéò áðü áíèñþðïõò», ëÝåé ï ëçóôÞò óôïí ðáôÝñá. Ç áí-
èñùðéÜ åßíáé ìéá ìïñöÞ ðáëéêáñéÜò, åßíáé øõ÷éêÞ ðáëéêáñéÜ.
Áõôü ôï óôïé÷åßï, ç áíèñùðéÜ ôïõ ðáôÝñá, åßíáé ðïõ êÜíåé ôï ëçóôÞ í’ áëëÜîåé. ¸-
ôóé, åíþ åß÷å Ýñèåé ãéá í’ áñðÜîåé ëåöôÜ, óôç óõíÝ÷åéá ôï ìåôÜíïéùóå êé áðïöÜóéóå íá
ãõñßóåé ðßóù óôï âïõíü, ÷ùñßò íá ðÜñåé ôßðïôá, Ç êáëïóýíç ìáëáêþíåé ôçí êáñäéÜ
êáé ôïõ ðéï óêëçñïý áíèñþðïõ.
4ç: Íá ìåëåôÞóåôå ôï êåßìåíï áðü ôçí áñ÷Þ ùò ôç öñÜóç «ôïõ ÷ùñïöýëáêá

ï öüâïò Þôáíå» êáé íá åðéóçìÜíåôå: á) ôá ÷ùñßá üðïõ íïìßæåôå üôé õ-
ðÜñ÷ïõí ÷ñïíéêÜ Þ ëïãéêÜ Üëìáôá óôçí áöÞãçóç (íá äéêáéïëïãÞóåôå ôéò
áðüøåéò óáò) êáé â) ôá ÷ùñßá üðïõ ï ëüãïò äå óáò öáßíåôáé ïìáëüò, êáé
íá ôá áðïêáôáórÞóåôå óôçí êáíïíéêÞ, êáôÜ ôçí ÜðïøÞ óáò ìïñöÞ.
ÁðÜíôçóç:
á) ×ñïíéêÜ Üëìáôá óôçí áöÞãçóç:
- Ç áöÞãçóç áñ÷ßæåé áðü ôç óôéãìÞ ðïõ Ýöõãå ï ëçóôÞò, äçëáäÞ áñ÷ßæåé áðü ôï ôÝ-
ëïò, áíôéêáíïíéêÜ.
- Ç éóôïñßá áñ÷ßæåé êáíïíéêÜ áðü ôç öñÜóç «Þñèå ôï âñÜäõ». ËïãéêÜ Üëìáôá óôçí
áöÞãçóç:
- Ç áöçãÞôñéá áíáöÝñåé ôéò áíôéäñÜóåéò êáé ôçí åíôýðùóç ðïõ ðñïêÜëåóå ï åñ-
÷ïìüò ôïõ ëçóôÞ óôï ìÝëç ôçò ïéêïãÝíåéáò, ðñéí êáí ìéëÞóåé ãéá ôïí ßäéï ôï ëçóôÞ êáé
ãéá ôïí åñ÷ïìü ôïõ («Ðáíáãßá ìïõ..»).
419
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 420
- «Ôçò ðñüóöåñå... ï êüñöïò ôçò». Ïé äõï öñÜóåéò äå óõíäÝïíôáé ëïãéêÜ, äåí õ-

ðÜñ÷åé ëïãéêÞ áëëçëïõ÷ßá.
â) ×ùñßá, üðïõ ï ëüãïò äåí äåß÷íåé ïìáëüò:
- «Ðáíáãßá ìïõ ÄÝóðïéíÜ ìïõ, ç èåßá Äéáëå÷ôÞ» (åßðå).
- «Êé åßðå ôá ÷ñüíéá åßíáé ðïëëÜ» (ðïõ Ý÷ïõí ðåñÜóåé).
- «Ôçò ðéêñïäÜöíçò... åöÝôïò» (óáí ôï êáôáêÜèé áðü ôï æïõìß ôçò ðéêñïäÜöíçò, ôÝ-
ôïéá åßíáé öÝôïò ç ìïßñá),
- «äñüìï äñüìï ôá îåñïëßèáñá» (ðáßñíù).
- «Äåí ôï óôï÷áæüìïõí... ìáñôõñéÜò» (äåí ôï óôï÷áæüìïõí ðùò ãéá íá óå ðéÜóåé ç
êñßóç...)
5ç: Íá âñåßôå ðáñáäåßãìáôá ðïõ áíôáðïêñßíïíôáé óôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò á-

öÞãçóçò ôçò Ì. Áîéþôç, óýìöùíá ìå ôï åéóáãùãéêü óçìåßùìá.
ÁðÜíôçóç:
Ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò áöÞãçóçò ôçò Áîéþôç åßíáé ôá åîÞò:
á) Ç äéÞãçóç åîåëßóóåôáé ÷ùñßò åîùôåñéêÞ áñ÷éôåêôïíéêÞ, ÷ùñßò óêåëåôü, ôá ðåñé-
óôáôéêÜ êáôáãñÜöïíôáé Üôáêôá, áêïëïõèþíôáò ôéò éäéïññõèìßåò ôçò ìíÞìçò óôçí áíÜ-
ðëáóÞ ôïõò:
Áõôü öáßíåôáé áðü ôï üôé ç áöÞãçóç áñ÷ßæåé ìå ôá ëüãéá ôïõ ðáôÝñá, üôáí öåýãåé
ï ëçóôÞò, êáé ìåôÜ ðåñíÜåé óôç äéÞãçóç ôïõ åñ÷ïìïý ôïõ êáé üóùí ãåãïíüôùí óõíÝ-
âçêáí êáôüðéí.
â) Ï ëüãïò åßíáé åëëåéðôéêüò, óõ÷íÜ ñõèìéêüò, ìå ëïãéêÜ Üëìáôá, êáé âñßóêåôáé ðï-
ëý êïíôÜ óôïí ðñïöïñéêü (êïßôá ôçí ðñïçãïýìåíç åñþôçóç):
ÐñÜãìáôé, ï ëüãïò åßíáé åëëåéðôéêüò, áöïý ëåßðïõí óõíäåôéêÝò ëÝîåéò, ñÞìáôá êáé
Üëëá óôïé÷åßá áðáñáßôçôá óôï ãñáðôü ëüãï. Ãéá ðáñÜäåéãìá, áðü ôçí ðñüôáóç «Ðá-
íáãßá ìïõ ÄÝóðïéíÜ ìïõ, ç èåßá Äéáëå÷ôÞ» ëåßðåé ôï ñÞìá «åßðå». Åðßóçò, óôç öñÜóç
«Åêåßíïò åðáñÜôçóå ìõáëÜ, åðÜíù óôïí ôïß÷ï ôïõ ôá ðáóÜëåéøá» ðáñïõóéÜæåôáé óõ-
íïðôéêÜ ç Ýêâáóç ôçò ðÜëçò, ï èÜíáôïò ôïõ Üñ÷ïíôá.
ÁõôÜ ôá óôïé÷åßá ÷áñáêôçñßæïõí ôïí ðñïöïñéêü ëüãï. (Ãéá ðåñéóóüôåñá ðáñáäåßã-
ìáôá âëÝðå åñþôçóç 4).
á. Ç óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß Ýíáí ëüãï ðïõ áðÝ÷åé ðïëý áðü ôïí ðñïöïñéêü.
420
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 421
â. Áêïëïõèåß ôéò éäéïññõèìßåò ôçò ìíÞìçò óôçí áíÜðëáóÞ ôïõò.

ã. Ç äéÞãçóç ãßíåôáé óå á’ ðñüóùðï.
ä. Ôï áðüóðáóìá Ý÷åé åíüôçôá ÷þñïõ êáé ÷ñüíïõ.
å. Êáôáëáâáßíïõìå üôé ãßíåôáé ëüãïò ãéá ôïí Á’ Ðáãêüóìéï ðüëåìï.

Á Â
1. Ôá ðñüóùðá ôïõ Ýñãïõ á. íá åêôéìÜ ôïí ðáôÝñá.
2. Ç áöÞãçóç â. áíôéäñïýí äéáöïñåôéêÜ óôçí åìöÜíéóç
ôïõ ëçóôÞ.
3. Ç Áîéþôç êáôáãñÜöåé ã. áöÞãçóçò êáé äéáëüãïõ.
ãåãïíüôá
4. ÕðÜñ÷åé óõíäõáóìüò ä. äåí Ý÷åé ðÜíôá áëëçëïõ÷ßá.
5. Ï ëçóôÞò öáßíåôáé å. óõíåéñìéêÜ.

Ôï ìõèéóôüñçìá «Äýóêïëåò íý÷ôåò» ðñïêÜëåóå áíôéäñÜóåéò ãéáôß:
á. ôï èÝìá Þôáí åñùôéêïý ðåñéå÷ïìÝíïõ.
â. ç óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïßçóå íÝïõò åêöñáóôéêïýò ôñüðïõò.
ã. ç äéÞãçóÞ ôïõ äåí åîåëß÷ôçêå ïìáëÜ ðÜíù ó’ Ýíá óêåëåôü.
ä. áíáöÝñåôáé óôéò áíáìíÞóåéò åíüò êïñéôóéïý.

Ï íåùôåñéóìüò ôçò Áîéþôç óôïí ðåæü ëüãï óõããåíåýïõí ìå:
á. ôï ñåáëéóìü.
â. ôïí ðáñíáóóéóìü.
ã. ôïí õðåññåáëéóìü ðïõ åìöáíßæåôáé óôç ðïßçóç.
ã. ôï íáôïõñáëéóìü.
421
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 422
ÁÐÑÉËÇÓ
¢ããåëïò ÔåñæÜêçò
Ç æùÞ ôïõ
Ï ¢ããåëïò ÔåñæÜêçò ãåííÞèçêå óôï Íáýðëéï ôï 1906 êáé ðÝèáíå óôçí ÁèÞíá ôï
1979.
Óðïýäáóå óôç ÍïìéêÞ ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò ÁèÞíáò, üìùò ðïëý ãñÞãï-
ñá Ýäåéîå üôé äåí åß÷å êáíÝíá åíäéáöÝñïí ãéá ôá íïìéêÜ æçôÞìáôá. Ôï åðÜããåëìá ôïõ
äéêçãüñïõ ôï åîÜóêçóå ìüëéò äõï ÷ñüíéá êáé ìåôÜ ôï åãêáôÝëåéøå, ãéá íá áöïóéùèåß
ðëÞñùò óôá ãñÜììáôá.
Ï ÔåñæÜêçò áó÷ïëÞèçêå ìå ôï äéÞãçìá, ôï ìõèéóôüñçìá, ôï ÈÝáôñï êáé ôï äïêß-
ìéï. Óôá ìõèéóôïñÞìáôÜ ôïõ («Ç ÌåíåîåäÝíéá Ðïëéôåßá», «Ôáîßäé ìå ôïí ¸óðåñï», «Äß-
÷ùò Èåü», «ÌõóôéêÞ ÆùÞ») ðáñïõóéÜæåé ôç ìéêñïáóôéêÞ ïéêïãÝíåéá íá âñßóêåôáé óå
öÜóç êñßóçò êáé ðáñáêìÞò. Ç áôìüóöáéñá ó’ áõôÞí åßíáé âáñéÜ êáé áññùóôçìÝíç. Ôï
éóôïñéêü ìõèéóôüñçìá «Ç ÐñéãêéðÝóóá Éæáìðþ» åßíáé Ýíá áðü ôá óçìáíôéêüôåñá Ýñãá
ôçò íåïåëëçíéêÞò ëïãïôå÷íßáò. Ó’ áõôü æùíôáíåýåé ìå éäéáßôåñç åðéôõ÷ßá ç ðåñßïäïò
ôçò Öñáãêïêñáôßáò óôçí Ðåëïðüííçóï.
Áîéïðñüóåêôá åßíáé åðßóçò êáé ôá äïêßìéá ôïí ÔåñæÜêç. Ó’ áõôÜ öáßíåôáé ç ðñïóù-
ðéêüôçôá ôïõ óõããñáöÝá, áíèñþðïõ ìå óõíåßäçóç Üãñõðíç, óôï÷áóìü âáèý. ¹ôáí
åðçñåáóìÝíïò áðü ôç öéëïóïößá ôïõ õðáñîéóìïý.
Áðü ôéò óõëëïãÝò äïêéìßùí îå÷ùñßæïõí ïé «Ðïíôïðüñïé».

Ôçí ðáéäéêÞ êáé ôç íåáíéêÞ çëéêßá ôïí óõããñáöÝá êáé ôçò ãåíéÜò ôïõ óçìÜäåøáí
ôñåéò ðüëåìïé. Ó’ áõôïýò áíáöÝñåôáé ôï âéâëßï «Áðñßëçò». ¼ðùò ëÝåé ï ÔåñæÜêçò, ïé
ôñåéò áõôïß ðüëåìïé óôÝêïíôáé ïñüóçìá ôçò ãåíéÜò ôïõ: «Ï ðñþôïò ìáò âñÞêå ðáéäéÜ,
ï äåýôåñïò Ýöçâïõò, ï ôñßôïò Üíôñåò». Óôïí ôñßôï, ôïí ðüëåìï ôïõ ’40, ï ÔåñæÜêçò ðÞ-
422
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 423
ñå ìÝñïò êáé ðïëÝìçóå óôçí ðñþôç ãñáììÞ. Ó’ áõôüí áíáöÝñåôáé ôï ðáñáêÜôù áðü-
óðáóìá. Ç óêçíÞ åßíáé áðü ôá ìåôüðéóèåí.
Óôïõò äñüìïõò ôùí Éùáííßíùí êõêëïöïñïýóáí äéÜöïñá ðñüóùðá. Ïé áíôáðï-
êñéôÝò ôùí åöçìåñßäùí Þôáí íôõìÝíïé ìå ôñüðï êïóìïðïëßôéêï, ìå ðáíôåëüíéá ãêïëö,
ìðåñÝäåò, ìå ôñáãéÜóêåò Þ îåóêïýöùôïé êáé ìå ôï ôóéìðïýêé óôï óôüìá.
Ïé ìåãáëïêõñÜäåò íïóïêüìåò öïñïýí ìáâß ðÝðëï, êïëëáñéóìÝíá ãéáêáäÜêéá êáé
ìáíéêÝôéá.
Ï óõããñáöÝáò ìå ôçí ðáñÝá ôïõ ìðáßíåé óå Ýíá ëïõêïõìáôæßäéêï, êÜèåôáé óôï ßäéï
ôñáðÝæé ìå Ýíá Üãíùóôï öáíôáñÜêé êáé ôïí êåñíïýí. ¸íáò áðü ôçí ðáñÝá, ï Ìåëåôß-
ïõ, âëÝðïíôáò ôï äåîß ÷Ýñé ôïõ öáíôÜñïõ ôñáõìáôéóìÝíï, Ýðéáóå ìáæß ôïõ êïõâÝíôá êáé
ìáèáßíåé üôé ôñáõìáôßóôçêå óôï ìÝôùðï.
Ôñáõìáôßóôçêå áðü üëìï. Åêôüò áðü áõôü ï öáíôÜñïò ëÝåé üôé ïé óôñáôéþôåò äå
öùíÜæïõí áÝñá, äåí ôïõò áöÞíåé ï êñüôïò ôùí üëìùí êáé ôùí ðïëõâüëùí, ïé ôóï-
ëéÜäåò öïñÜíå ü÷é ôóáñïý÷éá áëëÜ áñâýëåò, ãéá íá ìçí ãëéóôñÜíå. ÔÝëïò, äçëþíåé ü-
ôé èá îáíáðÜåé óôï ìÝôùðï.
Ï Ìåëåôßïõ Þôáí Ýíáò Üíèñùðïò âïëåìÝíïò. Èá Ýêáíå ü,ôé ìðïñïýóå ãéá íá ìçí
ðÜåé óôçí ðñþôç ãñáììÞ, áöïý õðÜñ÷åé «ôï êïðÜäé ôùí êïõôþí ðïõ ðïëåìÜíå áäéá-
ìáñôýñçôá».
ÔåëéêÜ ï öáíôÜñïò åõ÷áñéóôåß ôçí ðáñÝá êáé öåýãåé. Ï Ìåëåôßïõ óõìðëçñþíåé: «Ôé
áðëïß ðïõ åßíáé ïé Þñùåò...»
1. áêñü÷åéëï: ôï Üêñï ôùí ÷åéëéþí.

2. óðïñôßö: áèëçôéêüò.
3. áðüóùíå: ôåëåßùíå.
4. öáóêéùìÝíá: ôõëéãìÝíá.
5. óõæõãáñ÷ßá: ìïíÜäá áíåöïäéáóìïý óå ðõñïìá÷éêÜ.
6. øõ÷üñìçôï: ôï Ýíóôé÷ôï.
7. ôñáìðáëßæù: êïõíÜù.
8. óêåâñùìÝíïò: êáìðïõñéáóìÝíïò, êõñôùìÝíïò.
423
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 424
Ï óõããñáöÝáò áðïìõèïðïéåß ôïí ðüëåìï ôïõ ’40. Óôéò åðéèåùñÞóåéò, óôá ôñáãïý-
äéá êáé óôéò åöçìåñßäåò ï ðüëåìïò ðáñïõóéáæüôáí óáí ðáíçãýñé. Ïé ‘Åëëçíåò Þñùåò,
ïé ôóïëéÜäåò ìå ôéò áñâýëåò Þ ïé áðëïß öáíôÜñïé, Ýäéù÷íáí ìå Üíåóç ôïõò å÷èñïýò öù-
íÜæïíôáò «áÝñá». Ãýñù áðü ôïí ðüëåìï åß÷å äçìéïõñãçèåß Ýíáò ìýèïò, ìéá øåýôéêç åé-
êüíá áðü áõôïýò ðïõ âñéóêüíôïõóáí óôá ìåôüðéóèåí êáé åß÷áí âïëåõôåß óôá ãñáöåßá.
Ôá ëüãéá ôïõ öáíôÜñïõ üìùò äåß÷íïõí ìéá Üëëç åéêüíá ôïõ ðïëÝìïõ. Ïé öáíôÜñïé
äå öùíÜæïõí «áÝñá», ãéáôß áðëïýóôáôá ïé êáíïíéÝò äåí ôïõò áöÞíïõí, êáé öïñïýí ü-
÷é ôóáñïý÷éá, ðïõ ãëéóôñïýí, áëëÜ áñâýëåò. ¼óï ãéá ôïõò «Þñùåò», áõôïß èá ðñïôé-
ìïýóáí ßóùò íá ìçí åßíáé óôï ìÝôùðï, áöïý åêåß óßãïõñá äåí ôïõò áñÝóåé... Äåí åß-
íáé áðáñáßôçôá ìåãáëüóùìïé ëåâÝíôåò - ï öáíôáñÜêïò Ý÷åé Ýíá «óêåâñùìÝíï êïñìÜ-
êé» áðëþò êÜíïõí Þóõ÷á ôï êáèÞêïí ôïõò.
Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ âñßóêïíôáé áõôïß ðïõ, üðùò ï Ìåëåôßïõ, äå ÷Üíïõí åõêáéñßá
ãéá íá «äéáôñáíþóïõí ôçí åîõðíÜäá ôïõò». Áíèñþðéíïé ôýðïé äéá÷ñïíéêïß. Ï öáíôá-
ñÜêïò - ïëéãüëïãïò Üíèñùðïò ðïõ êÜíåé ôï êáèÞêïí ôïõ- åßíáé ôï áíôßèåôï ôïõ áí-
èñþðïõ ðïõ ðñïóðáèåß íá äéáôñáíþóåé ôçí åîõðíÜäá ôïõ, üìùò, üôáí Ýñèåé ç óôéãìÞ
ôïõ êáèÞêïíôïò, èá âñåé ôñüðï íá âïëåõôåß.
Óôïí Ìåëåôßïõ áñÝóåé ç Üíåóç, ç áóöÜëåéá, åßíáé Üíèñùðïò ôïí âïëÝìáôïò. Ôï
ìÜôé ôïõ åßíáé îýðíéï, ëçóôñéêü, ìå ôï åìðïñéêü ôïõ äáéìüíéï åðéäéþêåé ðÜíôá íá áñ-
ðÜæåé ôçí ðñþôç åõêáéñßá. ÖõóéêÜ, ôïõ áñÝóåé íá åðéäåß÷íåôáé, áãáðÜ ôïõò ôýðïõò, ôçí
åðéöÜíåéá, ãé’ áõôü äå èá äåé÷íüôáíå êáôþôåñïò óå èÜññïò áðü Üëëïõò. ¼ìùò ôï êá-
èÞêïí åßíáé ãé’ áõôüí «êáôÜñá», ðÜíôá áíáæçôÜ äõíáôüôçôåò äéáöõãÞò, åßíáé êáôåñãÜ-
ñçò...ÐÜíôá áöÞíåé ôïõò Üëëïõò íá âãÜæïõí ôï ößäé áð’ ôçí ôñýðá, áöÞíåé ôïõò êïõ-
ôïýò íá ðïëåìÜíå áäéáìáñôýñçôá.

Ôï áðüóðáóìá áðïôåëåßôáé áðü ðÝíôå åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá: «Óõ÷íÜ-ðõêíÜ... ðåñßóóåõå»: Ï óõããñáöÝáò ðåñéãñÜöåé ôïõò áíèñþ-
ðïõò óôïõò äñüìïõò, ôïõò áíôáðïêñéôÝò êáé ôéò íïóïêüìåò.
2ç åíüôçôá: «Ïé éôáëéêïß üëìïé... Ýñ÷åôáé áðü ôï ìÝôùðï»: Ç ðáñÝá ôïõ óõããñáöÝá
ãíùñßæåôáé ìå ôï öáíôáñÜêé.
424
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 425
3ç åíüôçôá: «Ëïéðüí, óõíÜäåëöå... Ó’ áñÝóåé;»: Ïé åíôõðþóåéò ôïõ öáíôÜñïõ áðü ôïí

ðüëåìï.
4ç åíüôçôá: «Ç ðáñÝá ôùí ãñáììáôéóìÝíùí... íá äéáôñáíþóåé ôçí åîõðíÜäá ôïõ»: Ï
÷áñáêôÞñáò ôïõ Ìåëåôßïõ.
5ç åíüôçôá: «Üëëç ìßá ëïõêïõìÜäåò... Êé üìùò!»: Ï öáíôÜñïò åõ÷áñéóôåß ôçí ðáñÝá
êáé öåýãåé.

1. ×áñáêôÞñåò:
Ï óõããñáöÝáò ðáñïõóéÜæåé áíáëõôéêÜ äõï áíèñþðéíïõò ôýðïõò, ôï öáíôáñÜêï
êáé ôï Ìåëåôßïõ, ïé ïðïßïé âñßóêïíôáé ìåôáîý ôïõò óå áíôßèåóç.
2. ÄéÜëïãïò:
Ï äéÜëïãïò êõñéáñ÷åß óôï áðüóðáóìá, üðïõ ïé ðåñéãñáöÝò åßíáé ðåñéïñéóìÝíåò.
1ç: Ðþò ðáñïõóéÜæåé ï óõããñáöÝáò ôïí Ìåëåôßïõ êáé ðþò ôïí ôñáõìáôéóìÝ-
íï öáíôÜñï; Íá âñåßôå óôï êåßìåíï ôéò ó÷åôéêÝò åíäåßîåéò.
ÁðÜíôçóç:
á) Ï ÷áñáêôÞñáò ôïõ Ìåëåôßïõ öáßíåôáé êõñßùò óôï áðüóðáóìá «Ç ðáñÝá ôùí
ãñáììáôéóìÝíùí... Íá äéáôñáíþóåé ôçí åîõðíÜäá ôïõ». Åßíáé Üíèñùðïò «åíèïõóéþ-
äçò, êáëïðñïáßñåôïò êáé êáôáäå÷ôéêüò». ÄéáêáôÝ÷åôáé áðü ðåñéÝñãåéá êáé åßíáé åãùé-
óôÞò, óõíçèéóìÝíïò íá éêáíïðïéåß üëåò ôéò åðéèõìßåò ôïõ.(«Äåí Þôáí áðü åêåßíïõò ðïõ
áöÞíïõí åýêïëá ìéáí åðéèõìßá ôïõò áíéêáíïðïßçôç»). Ôïõ áñÝóåé ç Üíåóç êáé ç á-
óöÜëåéá, åßíáé Üíèñùðïò ôïõ âïëÝìáôïò. Åðéäéþêåé ðÜíôá ôï óõìöÝñïí ôïõ, ôï ìÜôé
ôïõ åßíáé îýðíéï, ëçóôñéêü êáé, óáí Ýìðïñïò, áñðÜæåé ðÜíôá ôéò åõêáéñßåò. Åßíáé Üí-
èñùðïò ôùí ôýðùí, ôçò åðéöÜíåéáò, êáé äå èá äå÷üôáí íá öáíåß êáôþôåñïò áðü Üë-
ëïõò. Ôï êáèÞêïí ôï èåùñåß «êáôÜñá» êáé, óáí êáôåñãÜñçò ðïõ åßíáé, áíáæçôÜ ðÜíôá
äõíáôüôçôåò äéáöõãÞò. ÁöÞíåé ôïõò êïõôïýò íá ðïëåìÜíå áäéáìáñôýñçôá, íá âãÜæïõí
ôï ößäé áðü ôçí ôñýðá,
â) Ï öáíôáñÜêïò Þôáíå «÷ùñéáôÜêïò ìéêñüóùìïò, áóôïé÷åßùôïò». Åßíáé óåìíüò,
óõíåóôáëìÝíïò êáé áäÝîéïò, êáé äåí ðñïóðáèåß íá êÜíåé ôïí Þñùá. Äåí îÝñåé íá äéç-
ãåßôáé ìå ùñáéá ëüãéá, üìùò üóá ëÝåé åßíáé æïõìåñÜ êáé âñßóêïõí êáôåõèåßáí ôï óôü-
÷ï ôïõò. Ç åéëéêñßíåéÜ ôïõ åßíáé áöïðëéóôéêÞ, äåí ðåñéáõôïëïãåß êáé äåí ùñáéïðïéåß
425
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 426
êáôáóôÜóåéò. ‘Ïôáí ôïí ñùôïýí áí ôïõ áñÝóåé óôï ìÝôùðï, ï öáíôáñÜêïò äåí áðáíôÜ.
¼ìùò ç óéùðÞ ôïõ äåß÷íåé üôé ç áðÜíôçóÞ ôïõ åßíáé áñíçôéêÞ. Èá ðñïôéìïýóå íá ìçí
Þôáí óôïí ðüëåìï, üìùò ç óôÜóç ôïõ öáíåñþíåé üôé, ÷ùñßò ðïëëÜ ëüãéá, îÝñåé íá êÜ-
íåé ôï êáèÞêïí ôïõ, üôáí ôï ÷ñÝïò ôïí êáëåß.
2ç: Ðïéá äéáöïñÜ õðÜñ÷åé óôïí ôñüðï ðïõ âëÝðåé ôïí ðüëåìï ï öáíôÜñïò
êáé óôïí ôñüðï ðïõ ôïí âëÝðåé ï Ìåëåôßïõ; Ðïý ïöåßëåôáé áõôÞ ç äéáöï-
ñÜ;
ÁðÜíôçóç:
Ï Ìåëåôßïõ âëÝðåé ôïí ðüëåìï ñïìáíôéêÜ, ôïí èåùñåß ðáíçãýñé, ãéïñôÞ. ÖáíôÜæå-
ôáé ôïõò ôóïëéÜäåò êáé ôïõò öáíôÜñïõò, ðñáãìáôéêïýò Þñùåò, íá öùíÜæïõí «áÝñá»
êáé íá öïñïýí ôóáñïý÷éá. Ìå åö’ üðëïõ ëüã÷ç äéþ÷íïõí ôïõò Éôáëïýò, ðïõ Ýíôñïìïé
õðï÷ùñïýí óõíå÷þò. Ï Ìåëåôßïõ äõóáíáó÷åôåß, üôáí ï öáíôÜñïò ôïõ ëÝåé üôé óôïí
ðüëåìï äå öùíÜæïõí áÝñá!...
Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, ï öáíôÜñïò Ý÷åé ìéá ðéï ñåáëéóôéêÞ åéêüíá ôïõ ðïëÝìïõ. ÎÝ-
ñåé ôá ðñÜãìáôá üðùò ãßíïíôáé, ÷ùñßò åîùñáúóìïýò. Ï ðüëåìïò åßíáé Ýíá êáêü ðïõ
äåí ôï èÝëåé êáèüëïõ, üìùò, áöïý ôï Ýöåñå ç áíÜãêç, èá ôï õðïóôåß. ÐïëåìÜ, ãéáôß
Ýôóé åðéôåëåß ôï êáèÞêïí ôïõ, ôï ÷ñÝïò ðñïò ôçí ðáôñßäá.
Ç äéáöïñÜ óôéò áðüøåéò ôùí äýï áíèñþðùí åîçãåßôáé åýêïëá. Ï öáíôÜñïò æåé ôá
ðñÜãìáôá áðü ôá ìÝóá, ðïëåìÜ óôï ìÝôùðï êáé âëÝðåé ôé ãßíåôáé åêåß. Áíôßèåôá, ï Ìå-
ëåôßïõ åßíáé Üíèñùðïò ôçò ÁèÞíáò, êïóìïðïëßôçò. Ôïí ðüëåìï ôïí âëÝðåé âïëåìÝíïò
óôï ãñáöåéÜêé ôïõ, ãé’ áõôü ôïí ðëÜèåé ìå ôç öáíôáóßá ôïõ, üðùò áêñéâþò ôïí èÝëåé,
óá ãéïñôÞ êáé ðáíçãýñé.
á. Ï ÔåñæÜêçò Þôáí áðü ôïõò óçìáíôéêüôåñïõò åêðñïóþðïõò ôçò ÃåíéÜò ôïõ ‘30.
â. Ôï Ýñãï ôïõ äåí Ý÷åé áíèñùðïêåíôñéêü ÷áñáêôÞñá.
ã. Ï öáíôÜñïò êáé ï Ìåëåôßïõ âëÝðïõí ôïí ðüëåìï ðáñüìïéá.
ä. Ï óõããñáöÝáò ðáñïõóéÜæåé ôïõò ÷áñáêôÞñåò ðåñéãñáöéêÜ.
å. Ùò óôïé÷åßï ôå÷íéêÞò êõñéáñ÷åß ï ìïíüëïãïò.
426
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 427

Á Â
1. Ï ðïéçôÞò äåß÷íåé êÜðïéá óõìðÜèåéá á. áðü ôïí Ìåëåôßïõ.
2. Óôï ôÝëïò ôçò åíüôçôáò ï Ìåëåôßïõ â. áðÝíáíôé óôï öáíôÜñï.
3. Ãßíåôáé áðïìõèïðïßçóç ôïõ ðïëÝìïõ ã. ôï ôñáõìáôéóìÝíï ÷Ýñé ôïõ öá
íôÜñïõ.
4. Ï Ìåëåôßïõ ðñïóðáèåß íá åêìáéåýóåé ä. áðïäåß÷ôçêå åãùéóôÞò êáé åðéðü
ëáéïò.
5. ÁöïñìÞ ôçò üëçò óõæÞôçóçò åßíáé å. ðéåóôéêÜ ôéò áðáíôÞóåéò ðïõ ï
ßäéïò èÝëåé.

Ðïéïò êåñäßæåé ôç óõìðÜèåéá ôïõ áíáãíþóôç;
á. ï Ìåëåôßïõ.
â. êáíåßò áðü ôïõò äýï óõíïìéëçôÝò.
ã. ï Üãíùóôïò öáíôÜñïò.
ä. êáé ïé äýï óõíïìéëçôÝò.

Ï Ìåëåôßïõ öáßíåôáé áðü ôç óõæÞôçóç üôé:
á. åß÷å ãíþóç ãéá ôá ðñáãìáôéêÜ ãåãïíüôá ôïõ ðïëÝìïõ.
â. åß÷å ëáíèáóìÝíç åíôýðùóç ãéá ôïí ðüëåìï.
ã. äåí ðñïóðáèïýóå íá áðïöýãåé ôïí ðüëåìï.
ä. äåí Þôáí åãùéóôÞò.
Á Â
1. «¼ëìïé, ðïëõâüëá, ðõñïâïëéêü ....» á. áêïõóôéêÞ åéêüíá.
2. «Ïé üëìïé åß÷áí áñ÷ßóåé íá ðåëåêÜíå â. åñþôçóç
óõóôçìáôéêÜ ôïõò öáíôÜñïõò»
3. «áðïñßá êáëïêÜãáèç» ã. ìåôáöïñÜ
4. «Ðïéï ôóáñïý÷é; Ôùí ôóïëéÜäùí äéÜïëå!» ä. åðßèåôï
5. «¸ëëçíåò äåí åßóáóôå;» å. äéÜëïãïò.
427
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 428
ÔÁÎÉÄÉ ÌÅ ÔÏÍ ÅÓÐÅÑÏ

¢ããåëïò ÔåñæÜêçò


Ôï ìõèéóôüñçìá «Ôáîßäé ìå ôïí ¸óðåñï» áó÷ïëåßôáé ìå ôçí åöçâåßá êáé ôá ðñï-
âëÞìáôÜ ôçò. Åðßóçò, üëá ôá ðñüóùðá ôçò éóôïñßáò åßíáé Ýöçâïé, ãé’ áõôü ÷áñáêôçñß-
æåôáé ùò ìõèéóôüñçìá ôçò åöçâéêÞò çëéêßáò. Ï Ãëáýêïò Ðåôñï÷ùñßôçò, ï âáóéêüò Þ-
ñùáò, Ýíáò ïñöáíüò áðü ãïíåßò Ýöçâïò, ðçãáßíåé óôï Íáýðëéï, óå Ýíá ðáëéü áãñü-
êôçìá Ýîù áð’ ôçí ðüëç ãéá íá îåêïõñáóôåß. Ìáæß ìå ôï íåáñü åßíáé êáé ç èåßá ôïõ. Ï
Ãëáýêáò ðÜó÷åé áðü áûðíßåò êáé ç õãåßá ôïõ åßíáé êëïíéóìÝíç.
Ôï ðñùß ï Íôüíôïò ÐéôóéëÜò åðéóêÝðôåôáé ôï Ãëáýêï Ðåôñï÷ùñßôç. Áñ÷éêÜ ôïí ðñï-

óêáëåß óôï óðßôé ôïõ êáé ýóôåñá ôïõ ëÝåé íá ðÜíå, üðïõ ôïõ áñÝóåé. Ôá äõï ðáéäéÜ äéÝ-
ó÷éóáí ôïí êÜìðï. Ï Íôüíôïò ðñïóðÜèçóå íá ðåßóåé ôï Ãëáýêï íá öÜíå ìáæß ôï ìå-
óçìÝñé. ¹îåñå ðùò ç ðáñïõóßá ôïõ Ãëáýêïõ óôï óðßôé èá åõ÷áñéóôïýóå ôç ÖáíÞ, ôçí
áäåëöÞ ôïõ, ç ïðïßá åß÷å ðåñéÝñãåéá íá ãíùñßóåé ôï íåáñü.
¼ôáí Ýöôáóáí óôï óðßôé ôïõ Íôüíôïõ, ç ÖáíÞ ôïõò ðåñßìåíåò ÷áìïãåëáóôÞ. Äåí Þ-
ôáí üìïñöç, áëëÜ åß÷å ìéá ãëýêá ðïõ ôçí Ýêáíå óõìðáèçôéêÞ. ¹ôáí äåêáåöôÜ ÷ñü-
íùí, áäýíáôç êáé íôõíüôáí êïìøÜ. Ç ÖáíÞ ïäÞãçóå ôï Ãëáýêï óôï óðßôé êáé ðñüôåé-
íå íá ðÜíå ìåôÜ ôï öáÀ âüëôá óôçí ôïðïèåóßá ÐéêñïäÜöíåò. Ï Íôüíôïò üìùò ðñïôé-
ìïýóå íá ðÜíå óôï ãåöõñÜêé.
Ç êõñßá ÐéôóéëÜ õðïäÝ÷åôáé åãêÜñäéá ôï Ãëáýêï óôï óáëüíé êáé óôç óõíÝ÷åéá ï-
ëüêëçñç ç ïéêïãÝíåéá ôïí îåíáãåß óôï ðåñéâüëé. Ôá ëïõëïýäéá, ôá ðáãêÜêéá êáé ôá äÝ-
428
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 429
íôñá Þôáí üìïñöá. Êáôüðéí üëïé êÜèïíôáé óôï óôïëéóìÝíï ôñáðÝæé. Ç ÖáíÞ óåñâßñé-
óå ìüíç ôçò ôéò ðÝñäéêåò êáé ç êõñßá ÐéôóéëÜ åîçãåß üôé ïé îÝíïé äåí åßíáé åõðñüóäå-
êôïé óôï óðßôé ôïõ óõíôáãìáôÜñ÷ç óôéò ÐéêñïäÜöíåò.
ÌåôÜ ôï öáãçôü ï Ãëáýêïò îáðëþíåé óôï äùìÜôéï ãéá ôïõò îÝíïõò. Ï Íôüíôïò õ-
ðüó÷åôáé êñõöÜ óôï Ãëáýêï üôé ìåôÜ ôç âüëôá óôï ãåöõñÜêé èá ðåñÜóïõí áðü ôéò Ðé-
êñïäÜöíåò.
¼ôáí áñãüôåñá ðÞãáí óôï ãåöõñÜêé, ç ìåëáã÷ïëéêÞ ÖáíÞ öáéíüôáí óôï Ãëáýêï
áó÷çìüôåñç. Ôá äõï áãüñéá Üöçóáí ôçí êïðÝëá ìüíç êáé êÜèéóáí ðáñÜìåñá. Ï Íôü-
íôïò åßðå ðùò Þèåëå íá ãßíåé ìïõóéêüò. Ï Ãëáýêïò ðáñáîåíåõüôáí, ãéáôß äåí åß÷áí ìé-
ëÞóåé áêüìç ãéá ôá êïñßôóéá. ÁñãÜ ôï áðüãåõìá áðïöÜóéóáí íá öýãïõí.
Óôï ãõñéóìü ç ÖáíÞ åßðå Ýíá ôñáãïýäé. Óôïí Ãëáýêï Üñåóå êáé ôçí ðáñáêÜëåóå
íá ôï îáíáðåß. ¼ôáí Ýöôáóáí óôï óðßôé, ç ÖáíÞ ôïõò êáëçíý÷ôéóå êáé ôá äõï áãüñéá
îåêßíçóáí ðÜëé.
1. ¸óðåñïò: ôï Üóôñï Áöñïäßôç Þ Áðïóðåñßôçò.

2. Íôüíôïò ÐéôóéëÜò: ÷ïíôñüò êáé áäÝîéïò ößëïò ôïõ Ãëáýêïõ.
3. ôóéôùôüò: ôåíôùìÝíïò.
4. öôåíüò: ëåðôüò.
5. åß÷å óöáëéóôÜ: åß÷å óõìðëçñþóåé.
6. óùôÝ: ôñüðïò ìáãåéñÝìáôïò.
7. ÓáëÜíç: èåßá ôïõ Ãëáýêïõ.
8. óÝìðñïò: áêôÞìïíáò, ï ïðïßïò êáëëéåñãåß îÝíï êôÞìá. Ôá ðñïúüíôá ôá ìïéñÜæåôáé
ìå ôïí éäéïêôÞôç ôïõ êôÞìáôïò.
9. åìâñßèåéá: óïâáñüôçôá, ðåñéóðïýäáóôï ýöïò.
10. ôñáôÜñù: êåñíþ.
11. ìáãêÜíé: ìç÷Üíçìá óôá ðçãÜäéá ãéá Üíôëçóç íåñïý ìå êïõâÜäåò, âáñïýëêï.
12. áíèïãõÜëé: ãõÜëéíï áíèïäï÷åßï.
13. äéÜíåõå: áðëùíüôáí, óêïñðéæüôáí.
14. óôüìöïò: ýöïò ðáìðþäåò, öáéíïìåíéêÜ óðïõäáßï.
15. áêñéâüò óôá ëüãéá ôïõ: ïëéãüëïãïò.
16. ðáñáðÝôï: óôçèáßï, êÜãêåëï.
17. îÝêñéíå: äéÝêñéíå, îå÷þñéóå.
18. ãêÝìéá: ÷áëéíÜñéá, çíßá.
429
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 430
Ôï èÝìá ôïõ áðïóðÜóìáôïò åßíáé óõíáéóèçìáôéêÝò êáôáóôÜóåéò ðïõ ôáéñéÜæïõí

óôçí øõ÷ïóýíèåóç ôùí íÝùí áíèñþðùí. ÔÝôïéåò åßíáé ç öéëßá áíÜìåóá óôá äõï áãü-
ñéá êáé Ýíáò Ýñùôáò, áêáèüñéóôïò êáé äéÜ÷õôïò, áðü ôç ÖáíÞ.
1. Ï Íôüíôïò: åßíáé éäéáßôåñá èåñìüò óôéò åêäçëþóåéò ôïõ. ÈáõìÜæåé ôï Ãëáýêï, åß-
íáé ïìéëçôéêüò, äéá÷õôéêüò êáé ðåñéðïéçôéêüò, ¸÷åé åîéäáíéêåýóåé êáé ôçí áäåëöÞ
ôïõ, ðñïò ôçí ïðïßá ôñÝöåé åêôßìçóç êáé áãÜðç.
2. Ç ÖáíÞ: áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, áéóèÜíåôáé ôáñá÷Þ, ëüãù ôçò óõíÜíôçóçò ìå ôï öé-
ëï ôïõ áäåëöïý ôçò. Öëõáñåß êáé ðñïóðáèåß íá ðåñéðïéçèåß ôïí åðéóêÝðôç ìá-
ãåéñåýïíôáò. Ôáõôü÷ñïíá, ç áãùíßá ôçò åßíáé ìåãÜëç, üôáí, ðåñéìÝíåé ôçí êñßóç
ôïõ, ìå áðïôÝëåóìá ôá ÷Ýñéá ôçò íá ôñÝìïõí. Ôï áðüãåõìá åßíáé ìåëáã÷ïëéêÞ. Ç
äéÜèåóç ôçò ìåôáâÜëëåôáé åýêïëá, äåßãìá êáé áõôü ôçò åöçâéêÞò çëéêßáò.
3. Ï Ãëáýêïò: åßíáé êëåéóôüò ôýðïò, äå ëÝåé ðïëëÜ êáé ôïõ áñÝóåé íá ôïí ðåñéðïéïý-
íôáé êáé íá ôïí èáõìÜæïõí. ÈÝëåé íá âñßóêåôáé óõíå÷þò óôï åðßêåíôñï ôçò ðñï-
óï÷Þò êáé ôïõ åíäéáöÝñïíôïò.

1ç åíüôçôá: «Ôçí Üëëç ìÝñá... èá ôïõ Üñåóå ôïõ Ãëáýêïõ»: Ï Íôüíôïò ðñï-
óêáëåß ôï Ãëáýêï óôï óðßôé ôïõ êáé ãéá âüëôá.
2ç åíüôçôá: «Îåêßíçóáí ðïëý áíÜëáöñïé... íá ìïéÜæåé Üñáãå ô’ áäåñöïý
ôçò;»: Ðçãáßíïíôáò ðñïò ôï óðßôé ôïõ Íôüíôïõ.
3ç åíüôçôá: «Ç ðåñéÝñãåéÜ ôïõ äåí Üñãçóå íá éêáíïðïéçèåß... óïõ ëÝù ëïé-
ðüí»: ÓõíÜíôçóç êáé ãíùñéìßá ìå ôç ÖáíÞ.
4ç åíüôçôá: «Óôï ìåôáîý, åß÷áíå öôÜóåé... ìéá èýìçóç ÷Ýñóá êé áãñéùðÞ»: Ç
êõñßá ÐéôóéëÜ êáé ç îåíÜãçóç ôïõ Ãëáýêïõ óôï ðåñéâüëé.
5ç åíüôçôá: «Ðñüó÷áñç Þôáí ç ôñáðåæáñßá... íá óçêþóåé ôá ðéÜôá»: Ôï ãåýìá
êáé ç óõæÞôçóç ãéá ôï óõíôáãìáôÜñ÷ç.
6ç åíüôçôá: «Ô’ áðïìåóÞìåñï óôÜèçêå... áêñïðáôþíôáò»: Ç ìåóçìåñéáíÞ áíÜ-
ðáõóç. Ï Íôüíôïò õðüó÷åôáé íá ðÜíå óôéò ÐéêñïäÜöíåò.
7ç åíüôçôá: «Ç åêäñïìÞ óôï ãåöõñÜêé... áíáóôÝíáîå áðü ðÝñá ç ÖáíÞ»: Ç
åêäñïìÞ óôï ãåöõñÜêé êáé ç óõæÞôçóç ôùí äõï áãïñéþí.
430
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 431
8ç åíüôçôá: «ÁíÝâçêáí óô’ áìáîÜêé... þò ôï ôÝëïò»: Ç åðéóôñïöÞ óôï óðßôé êáé

ôï ôñáãïýäé ôçò ÖáíÞò.

1. Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß Ýíáí ìåéêôü ôñüðï áöÞãçóçò, óôïí ïðïßï ç áöÞãç-
óç óõíäõÜæåôáé ìå ôï äéÜëïãï.
2. Ïé ðåñéãñáöÝò åßíáé ðïëëÝò êáé ÷ùñßæïíôáé óå åîùôåñéêÝò êáé åóùôåñéêÝò. Ïé å-
îùôåñéêÝò áíáöÝñïíôáé êõñßùò óôçí åìöÜíéóç ôùí ðñïóþðùí, åíþ ïé åóùôåñéêÝò
óôç óõíáéóèçìáôéêÞ ôïõò êáôÜóôáóç êáé ãåíéêÜ ôïí åóùôåñéêü ôïõò êüóìï.
3. Ï äéÜëïãïò åßíáé Üìåóïò (- Íôüíôï! ãéáôß áñãÞóáôå;) êáé Ýììåóïò (ìéëïýóå óôá
äõï ô’ áãüñéá, ðïõ ôçí áêïëïõèïýóáí. Èá öÜåé ìáæß ôïõò ï Ãëáýêïò ôï ìåóçìÝ-
ñé; ¼÷é; Ôé êñßìá!... Åßíáé èáýìá ôï çëéïâáóßëåìá áðü ôéò ÐéêñïäÜöåò). Óôïí Ýì-
ìåóï äéÜëïãï ï áöçãçôÞò ìåôáäßäåé óå ðëÜãéï ëüãï üóá ëÝåé êÜðïéï ðñüóùðá
ôïõ Ýñãïõ.
1ç: Ç øõ÷éêÞ äéÜèåóá ôïõ Ãëáýêïõ êáé ôçò ÖáíÞò ðáñïõóéÜæåé ðïëëÝò ìå-
ôáâïëÝò. Íá ôéò åðéóçìÜíåôå êáé íá âñåßôå ôçí áéôßá ôïõò.
ÁðÜíôçóç:
Ç ÖáíÞ: Þôáí ãåìÜôç ðåñéÝñãåéá êáé áíõðïìïíçóßá, üôáí ðåñßìåíå íá ãíùñßóåé ôï
Ãëáýêï. ¼ôáí ôïí óõíÜíôçóå ç ÷áñÜ ôçò Þôáí ìåãÜëç. Ðñïôåßíåé íá ðÜíå óôéò Ðé-
êñïäÜöíåò, áëëÜ ï áäåëöüò ôçò äéáöùíåß, ãåãïíüò ðïõ ôçí óôåíï÷ùñåß. ¸ôóé, ôçí
áñ÷éêÞ ÷áñÜ ôçí áêïëïõèåß ìéá ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç. ÎåèÜññåøå ìüíï, üôáí êáôÜ-
ëáâå üôé ôï ôñáãïýäé ðïõ åßðå óôçí åðéóôñïöÞ Üñåóå óôï Ãëáýêï.
Ï Ãëáýêïò: áéóèÜíåôáé Üíåôá ëüãù ôçò åãêÜñäéáò õðïäï÷Þò, «ðñüóùðï óçìáíôé-
êü». Åßíáé ëéãüëïãïò, ü÷é éäéáßôåñá åêäçëùôéêüò. Ôï åíäéáöÝñïí ôïõ öïõíôþíåé, üôáí
ï ëüãïò ðçãáßíåé óôï óõíôáãìáôÜñ÷ç, æçôÜåé ðëçñïöïñßåò êáé äåß÷íåé áðïñçìÝíïò.
Ôï ôñáãïýäé ôçò ÖáíÞò ôïí óõãêéíåß êáé ôçò æçôÜ íá ôï îáíáðåß.
Ïé ìåôáâïëÝò óôçí øõ÷éêÞ äéÜèåóç ôùí äõï íÝùí, ðïõ ïöåßëïíôáé óôá äéÜöïñá ãå-
ãïíüôá åêåßíçò ôçò ìÝñáò, Ý÷ïõí óáí âáèýôåñç áéôßá ôç óõíáéóèçìáôéêÞ áóôÜèåéá ôùí
åöÞâùí, ç äéÜèåóç ôùí ïðïßùí ìðïñåß íá áëëÜîåé ðïëý åýêïëá, åîáéôßáò áóÞìáíôùí
áðü ðñþôç Üðïøç ãåãïíüôùí. Ôá áéóèÞìáôá åßíáé äéÜ÷õôá êáé áêáèüñéóôá, åõìåôÜ-
431
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 432
âëçôá êáé áóôáèÞ. Ç öéëßá êáé ï Ýñùôáò åðçñåÜæïõí ôïõò åöÞâïõò óôç óõìðåñéöïñÜ
ôïõò, ðñïêáëþíôáò ôáñá÷Þ óôïí åóùôåñéêü ôïõò êüóìï.
2ç: ´Ïëá ôá ðñüóùðá ðïõ ðáñïõóéÜæïíôáé åäþ óêÝöôïíôáé ôï óðßôé óôéò Ðé-
êñïäÜöíåò ãéá äéáöïñåôéêïýò ëüãïõò ôï êáèÝíá, ðïõ äåí ôïõò áðïêá-
ëýðôïõí: ðïéåò åßíáé ïé ðñïèÝóåéò ôçò ê. ÐéôóéëÜ êáé ôçò ÖáíÞò êáé ðïé-
åò ôùí äýï áãïñéþí:
ÁðÜíôçóç:
Ç ê. ÐéôóéëÜ äå èÝëåé íá ðÜíå óôï óðßôé óôéò ÐéêñïäÜöíåò ãéá íá ìç ãíùñéóôïýí
ôá áãüñéá ìå ôéò êüñåò ôïõ óõíôáãìáôÜñ÷ç. Áíôßèåôá, ç ÖáíÞ èÝëåé íá ðÜíå, ãéá íá Ý-
÷åé Ýíá ñïìáíôéêü ðåñßðáôï ìå ôï Ãëáýêï. ÂÝâáéá, äå èÝëåé íá ìðïõí óôï óðßôé ôïõ óõ-
íôáãìáôÜñ÷ç, ãéáôß ç ãõíáéêåßá äéáßóèçóÞ ôçò ôçí êÜíåé íá èåùñåß ôéò êüñåò ôïõ áíôß-
æçëåò. Ï áäåëöüò ôçò, ï Íôüíôïò, äå èÝëåé íá ðÜíå óôéò ÐéêñïäÜöíåò, ßóùò ãéáôß öï-
âÜôáé ãéá ôçí áäåëöÞ ôïõ êáé ôï Ãëáýêï. ÐÜíôùò äåí ðïëõåíäéáöÝñåôáé ðïý èá ðÜåé.
¼ìùò ãéá ôï Ãëáýêï ïé ÐéêñïäÜöíåò êáé ï óõíôáãìáôÜñ÷çò Ý÷ïõí åíäéáöÝñïí, ïé á-
ðáãïñåýóåéò êáé ïé äéçãÞóåéò ôïý åîÜðôïõí ôç öáíôáóßá êáé ôïõ êåíôñïýí ôçí åðéèõ-
ìßá íá ðÜåé ùò åêåß.
3ç: Óå ðïéá ÷ùñßá ôïõ êåéìÝíïõ ï ñåõóôüò óõíáéóèçìáôéóìüò ôùí íÝùí ðëáé-
óéþíåôáé áñìïíéêÜ áðü ôçí ðåñéãñáöÞ ôïõ öõóéêïý ðåñéâÜëëïíôïò;
ÁðÜíôçóç:
Ôï ðåñéâÜëëïí ìïéÜæåé íá åíáñìïíßæåôáé ìå ôï óõíáéóèçìáôéóìü ôùí íÝùí óôá å-
îÞò óçìåßá ôïõ êåéìÝíïõ:
á) «Óôç ìÝóç Ýíá ìåãÜëï áíèïãõÜëé, ìåíåîåëß äéÜöáíï, âÜóôáæå ìéáí áãêáëéÜ ôñéá-
íôÜöõëëá... åîáôìßæåôáé óôïí Þëéï»).
â) «¸íá îåñïðüôáìï, ìåñéêÝò ëõãáñéÝò,... ìÝóá óå Ü÷íç ÷ùñßò äüîá».
ã) «ÁíÜëáöñï áãÝñé, âñáäéíü, öëõÜñçóå óôéò öõëëùóéÝò».
ä) «ÐÞãáéíáí áñãÜ, ôñáìðáëßæïíôáò. Ôï öåããÜñé Üñ÷éæå íá á÷íïöùôßæåé ãýñù». å)
«Ðñï÷þñçóáí âïõâïß, ãéá êÜìðïóï. Ôï âñÜäõ ðýêíùíå, ôï öùò ãýñéæå óôáèåñÜ óôï
ãáëÜæéï. Ôá ôñéæüíéá... ÌÝóá óôïí êÜìðï... ô’ áìÜîé ãýñéæå, Ýðëåå óáí ðáñìÝíï áðü
ñåýìáôá Üãíùóôá».
4ç: Ï óõããñáöÝáò ðáñáôçñåß ôá ðñüóùðá ôïõ Íôüíôïõ, ôçò ÖáíÞò êáé ôçò
ê. ÐéôóéëÜ áðü ïñéóìÝíç ïðôéêÞ ãùíßá, ôá ðáñáêïëïõèåß äçë. êáé ôá êñß-
íåé ìå ôá ìÜôéá ôïõ Ãëáýêïõ. Íá åðéâåâáéþóåôå ôçí ðáñáôÞñçóç áõôÞ ìå
ðáñáäåßãìáôá áðü ôá áöçãçìáôéêÜ ìÝñç ôïõ êåéìÝíïõ.
432
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 433
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò ðáñáôçñåß ôá ðñüóùðá êáé ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõò ìÝóá áðü ôá ìÜ-
ôéá ôïõ Ãëáýêïõ. Áõôü äå ãßíåôáé öáíåñü Üìåóá, üìùò ìéá ðéï ðñïóåêôéêÞ ðñïóÝããé-
óç ôï äåß÷íåé. Áõôü ãßíåôáé öáíåñü óôá åîÞò óçìåßá:
- Êé áíÝâáéíå ìéá óôÜëá óôçí åêôßìçóÞ ôïõ (ôïõ Ãëáýêïõ) ï öïõêáñÜ áõôüò... (ï
Íôüíôïò).
- Ï Ãëáýêïò ðñïóðÜèçóå íá ôç öáíôáóôåß: íá ìïéÜæåé Üñáãå ô’ áäåëöïý ôçò: Ç ðå-
ñéÝñãåéÜ ôïõ äåí Üñãçóå íá éêáíïðïéçèåß...
-¸äùóå ôï óôåíü, áíÜëáöñï ÷åñÜêé ôçò óôï Ãëáýêï, ðïõ Þôáíå èåñìü óôçí áöÞ
êáé åß÷å îåñü äÝñìá... (åííïåß ôç ÖáíÞ).
- Ï Ãëáýêïò Ýíéùèå ôïí åáõôü ôïõ åäþ ìÝóá ðñüóùðï óçìáíôéêü...
- ÓÞìåñá ôï ýöïò ôçò Þôáí áëëéþôéêï. Äåí åß÷å ðéá ôçí åõôñÜðåëç åêåßíç åëáöñü-
ôçôá ðïõ óçìåßùóå ôüóï äõóÜñåóôá ï Ãëáýêïò, üôáí ôçí ðñùôïåßäå (åííïåß ôçí êõñßá
ÐéôóéëÜ).
- Ìå ôá ïëïóôñüããõëá ìáôÜêéá ôçò êáñöùìÝíá óôï Ãëáýêï, ðåñßìåíå åíáãþíéá ôçí
åíôýðùóç. ¢ëëùóôå, áðü ôçí áñ÷Þ, äåí Ýêáíå Üëëï ðáñÜ, öáíåñÜ Þ êñõöÜ, íá ôïí
êïéôÜæåé...
- Ï Ãëáýêïò ðáñáôÞñçóå ðùò ç ÷áñïýìåíç üøç, óôï êïñßôóé áõôü, Þôáíå óáí Ýíá
êáëïñáììÝíï öïõóôÜíé...
- Ôïõ Ãëáýêïõ áðü þñá ôïõ Ýêáíå åíôýðùóç ðþò Ýíá èÝìá, óõíçèéóìÝíï óôéò êïõ-
âÝíôåò ôùí áãïñéþí...
¼ëåò áõôÝò ïé óêÝøåéò êáé ïé ðáñáôçñÞóåéò áíÞêïõí óôï óõããñáöÝá, ï ïðïßïò ôéò
ðáñïõóéÜæåé óáí óêÝøåéò êáé ðáñáôçñÞóåéò ôïõ Ãëáýêïõ, äßíïíôáò Ýôóé óôçí áöÞãç-
óç ðïéêéëßá êáé áìåóüôçôá.
5ç: ÄéáâÜóôå ðñïóå÷ôéêÜ ôï áðüóðáóìá áðü «èá öÜåé ìáæß ôïõò ï Ãëáýêïò...
áðü ôéò ÐéêñïäÜöíåò»: á) Íá åðéóçìÜíåôå ôï åßäïò ôïõ ëüãïõ ðïõ ÷ñç-
óéìïðïéåß åäþ ï óõããñáöÝáò. â) Ìðïñåßôå íá áðïêáôáóôÞóåôå ôï äéÜëï-
ãï ðïõ õðïíïåßôáé; ã) Ôé ðåôõ÷áßíåé ï óõããñáöÝáò ìå ôçí Ýììåóç (ìÝóù
ôçò ÖáíÞò) áíáìåôÜäïóç ôïõ äéáëüãïõ;
ÁðÜíôçóç:
á) Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß óôçí áöÞãçóç Ýììåóï äéÜëïãï, ï ïðïßïò öôÜíåé
óôïí áíáãíþóôç ü÷é Üìåóá áëëÜ Ýììåóá, ðáñåìâÜëëåôáé äçëáäÞ ç ÖáíÞ, êé Ýôóé ï á-
íáãíþóôçò ôïí ìáèáßíåé Ýôóé, üðùò áõôüò áíôáíáêëÜôáé óôï ìõáëü ôçò. Áíôß ãéá ôï
ðñþôï êáé ôï äåýôåñï ðñüóùðï ï äéÜëïãïò ðñáãìáôïðïéåßôáé óôï ôñßôï ðñüóùðï.
433
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 434
â) Ï äéÜëïãïò Ýãéíå êÜðùò Ýôóé:

- Ãëáýêï, èá öáò ìáæß ìáò ôï ìåóçìÝñé;
-¼÷é.
-¼÷é; Ôé êñßìá! Êé åãþ ðïõ åß÷á ìáãåñÝøåé ìüíç ìïõ, ãéá íá óå ðåñéðïéçèþ. ¸÷ù
öôéÜîåé ðÝñäéêåò óùôÝ. Ôéò ôñùò ôéò ðÝñäéêåò;
- Äåí ôéò óõíçèßæù.
- Ù! Åìåßò ôéò óõíçèßæïõìå ðïëý. Ï Íôüíôïò öôáßåé·Ýðñåðå íá ôá êáíïíßóåé, íá åé-
äïðïéÞóåé ôçí êõñßá ÓáëÜíç. Áí óôåßëïõìå ôï ãéï ôïõ óÝìðñïõ ìáò íá ôçò ôï ðåé; Äåí
åßíáé ìáêñõÜ! Ìéá þñá íá ðÜåé, ìéá íá ’ñèåé. Êáé èá ðåñÜóïõìå üëç ôçí çìÝñá ìáæß.
Ô’ áðüãåìá èá ðÜìå êáé ðåñßðáôï ìå ô’ áìáîÜêé.
- Ðïý èá ðÜìå;
- Èá ðÜìå óôï ÷ùñéü. Óïõ áñÝóåé ôï ÷ùñéü;
-¼÷é êáé ôüóï!
- Ôüôå êáëýôåñá íá ðÜìå óôéò ÐéêñïäÜöíåò. Åßíáé ðïëý üìïñöá, ðïëý ñïìáíôéêÜ
óôéò ÐéêñïäÜöíåò. Óïõ áñÝóïõí ïé ÐéêñïäÜöíåò;
- Äåí ôéò îÝñù.
- Äåí ôéò îÝñåéò; Ôüôå äåí îÝñåéò ôßðïôá. Åßíáé èáýìá ôï çëéïâáóßëåìá áðü ôéò Ðé-
êñïäÜöíåò.
á. Ôá ðñüóùðá ôçò éóôïñßáò åßíáé áð’ üëåò ôéò çëéêßåò.
â. Ï ÔåñæÜêçò åß÷å åðçñåáóôåß áðü ôç öéëïóïößá ôïõ õðáñîéóìïý.
ã. Ï Íôüíôïò åßíáé êëåéóôüò ÷áñáêôÞñáò.
ä. Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ôï äéÜëïãï êáé ôç ðåñéãñáöÞ.
å. Ç ÖáíÞ Þôáí ðåñßåñãç íá ãíùñßóåé ôï Ãëáýêï.

Á Â
1. Ôï èÝìá ôïõ êåéìÝíïõ á. åðçñåÜæïõí ôïõò åöÞâïõò óôç
óõìðåñéöïñÜ ôïõò.
2. Ï Ãëáýêïò èÝëåé íá âñßóêåôáé â. ìåôáâÜëëåôáé åýêïëá.
3. Ï äéÜëïãïò åßíáé ã. åßíáé ôá óõíáéóèÞìáôá ôùí íÝùí.
434
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 435
4. Ç öéëßá êáé ï Ýñùôáò ä. Üìåóïò êáé Ýììåóïò.

5. Ç äéÜèåóç ôçò ÖáíÞò å. óõíå÷þò óôï åðßêåíôñï ôïõ åíäéáöÝ-
ñïíôïò.

Ï Íôüíôïò èá ìðïñïýóå íá ÷áñáêôçñéóôåß:
á. ïìéëçôéêüò êáé äéá÷õôéêüò.
â. áíôéêïéíùíéêüò.
ã. õðïêñéôÞò.
ä. öáíôáóéüðëçêôïò.

Ãéá ðïéï ëüãï ìåôáâÜëëåôáé óõ÷íÜ ç äéÜèåóç ôçò ÖáíÞò êáé ôïõ Ãëáýêïõ;
á. äåí Þôáí óôáèåñïß ÷áñáêôÞñåò.
â. ìåôáâÜëëïíôáí êáé ïé êáôáóôÜóåéò óôéò ïðïßåò âñßóêïíôáí.
ã. ãéá íá ðñïêáëÝóïõí ôï åíäéáöÝñïí ôùí Üëëùí.
ä. åðåéäÞ ç äéÜèåóç ôùí åöÞâùí áëëÜæåé åýêïëá ëüãù óõíáéóèçìáôéêÞò áóôÜ-
èåéáò;
Á Â
1. «Ýîõðíç, ÷áñéôùìÝíç, êáëüêáñäç, á. ìåôáöïñÜ
ìïñöùìÝíç...»
2. «Ç óôñáâÞ ìõôïýëá Ýìïéáæå â. ïðôéêÞ åéêüíá
óáí áëåõñùìÝíç ...»
3. «ðåñéóôÝñéá ôï öÝñíáíå ãýñù» ã. áêïõóôéêÞ åéêüíá
4. «Ýíéùèå ôç ãëþóóá ôïõ íá ëýíåôáé» ä. áóýíäåôï ó÷Þìá
5. «¢êïõãåò ôï ìáãêÜíé íá äïõëåýåé ðéï ðÝñá» å. ðáñïìïßùóç
435
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 436
ÃÉÏÕÃÊÅÑÌÁÍ
Ì. ÊáñáãÜôóçò
Ç æùÞ ôïõ
Ï Ì. ÊáñáãÜôóçò (öéëïëïãéêü øåõäþíõìï ôïõ Äçì. Ñïäüðïõëïõ) åßíáé Ýíáò áðü
ôïõò ðéó ðñïéêéóìÝíïõò óõããñáöåßò ôçò ãåíéÜò ôïõ 30. ÃåííÞèçêå óôéò 23 Éïõíßïõ ôïõ
1908 óôçí ÁèÞíá. ÐáôÝñáò ôïõ Þôáí ï Ã. Ñïäüðïõëïò, äéêçãüñïò áðü ôç ËÜñéóá êáé
ìçôÝñá ôïõ ç ÁíèÞ Ìïõëïýëç áðü ôïí Ôýñíáâï. Ôá ìáèÞìáôá ôïõ Äçìïôéêïý Ó÷ï-
ëåßïõ ôá ðáñáêïëïõèåß óôç ËÜñéóá. Ôåëåéþíåé ôéò ãõìíáóéáêÝò ôïõ óðïõäÝò óôç Èåó-
óáëïíßêç êáé óôç óõíÝ÷åéá åããñÜöåôáé ùò öïéôçôÞò ÍïìéêÞò óôï ðáíåðéóôÞìéï ôçò
Grenoble. ÌåôÜ áðü Ýíá ÷ñüíï åðéóôñÝöåé óôçí ÁèÞíá, üðïõ óõíå÷ßæåé óðïõäÝò. Ôï
1930 ðáßñíåé ðôõ÷ßï Íïìéêþí Åðéóôçìþí êáé ôï 1931 ðôõ÷ßï Ðïëéôéêþí êáé Ïéêïíï-
ìéêþí Åðéóôçìþí. Óôç óõíÝ÷åéá åñãÜæåôáé ãéá äÝêá ÷ñüíéá ùò íïìéêüò óýìâïõëïò óå
áóöáëéóôéêÞ åôáéñåßá ôïõ ÐåéñáéÜ. Óå üëï áõôü ôï äéÜóôçìá áó÷ïëåßôï êáé ìå ôç ëï-
ãïôå÷íßá. Óôá 1946 áíáëáìâÜíåé ôç èåáôñéêÞ êñéôéêÞ óôçí åöçìåñßäá ÂñáäõíÞ êáé
óôá 1952 áñ÷ßæåé íá åñãÜæåôáé óå äéáöçìéóôéêÞ åôáéñåßá ôçò ÁèÞíáò. Óôá 1958 ðáèáß-
íåé óïâáñÞ êáñäéáêÞ ðñïóâïëÞ êáé óôéò 14 Óåðôåìâñßïõ ôïõ 1960 ðåèáßíåé.
Ðñùôïåìöáíßóôçêå óôç ëïãïôå÷íßá ìå ôï äéÞãçìá «Ç êõñßá Íßôóá» ðïõ âñáâåýôç-
êå óôï äéáãùíéóìü ôçò «ÍÝáò Åóôßáò» ôï 1929. Ãíùóôüò üìùò Üñ÷éóå íá ãßíåôáé ìå ôï
ðñþôï ôïõ ìõèéóôüñçìá «Ï óõíôáãìáôÜñ÷çò ËéÜðêéí», ðïõ äçìïóéåýôçêå ôï 1933.
Óôç óõíÝ÷åéá áêïëïýèçóå Ýíáò ÷åßìáñïò ìõèéóôïñçìÜôùí êáé äéçãçìÜôùí, ðïõ óõ-
íå÷ßóôçêå ùò ôï èÜíáôü ôïõ. ÌÜëéóôá ôï ôåëåõôáßï ôïõ ìõèéóôüñçìá «Ôï 10» Ýìåéíå ìé-
óïôåëåéùìÝíï.
Ï ÊáñáãÜôóçò õðÞñîå ðïëõãñáöüôáôïò. ×áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ Ýñãïõ ôïõ åßíáé ç
ðëïýóéá ìõèïðëáóôéêÞ öáíôáóßá, ï íáôïõñáëéóìüò, ï óåîïõáëéóìüò, ç êïóìïðïëßôé-
êç áôìüóöáéñá, Ýíá ðíåýìá íé÷éëéóôéêÞò áðáéóéïäïîßáò, ôï ÷éïýìïñ ôï ãåìÜôï åéñù-
íåßá êáé óáñêáóìü.
Ï êñéôéêüò Á. Óá÷ßíçò óçìåéþíåé: «Ï ÊáñáãÜôóçò åßíáé óõããñáöÝáò ãÞéíïò, áããß-
æïíôáò áðü êïíôÜ ôá ðñÜãìáôá êáé øÜ÷íïíôáò åðéäÝîéá ôçí áíèñþðéíç óÜñêá óôÝêå-
436
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 437
ôáé óôçí ýëç. Åíóáñêþíåé ôïí áíôßèåôï áêñéâþò ôýðï áðü åêåßíïí ðïõ áðïêáëïýìå
äéáíïçôéêü óõããñáöÝá, ü,ôé ïíïìÜæïõìå «ðíåýìá» åßíáé îÝíï ðñïò ôçí áöçãçìáôéêÞ
ôïõ ðåæïãñáößá. Åßíáé Ýíáò ðåæïãñÜöïò öëïãåñüò, ìéá éäéïóõãêñáóßá ôñá÷ßá, êáé ç
óõããñáöéêÞ ôïõ äñáóôçñéüôçôá êáôåõèýíåôáé ðñïò ôç èåþñçóç åíüò êüóìïõ áðïãõ-
ìíùìÝíïõ áðü êÜèå åîéäáíéêåõôéêÞ ðñïóðÜèåéá Þ áðïðíåõìÜôùóç [...] Ï ÊáñáãÜ-
ôóçò åßíáé ðåæïãñÜöïò êáôÜ êýñéï ëüãï ðåñéãñáöéêüò. ÈáõìÜóéåò åßíáé ïé ðåñéãñá-
öéêÝò ôïõ åîùôåñéêïý êüóìïõ éäßùò ôïõ öõóéêïý ôïðßïõ, óôéò äéÜöïñåò åðï÷Ýò êáé þ-
ñåò, ìå ôéò ïðïßåò áðïäßäåé ÷ñùìáôéêÜ ôçí áôìüóöáéñá ùò ôéò ðéï ëåðôÝò ìåôáâïëÝò ôçò
êáé äçìéïõñãåß ôï êáôÜëëçëï ðåñéâÜëëïí, üðïõ èá íéêÞóåé ôá ðñüóùðÜ ôïõ. [...] Ðñï-
÷ùñåß ìå âÝâáéá âÞìáôá êáé ðñïò ôçí ðåñéï÷Þ ôçò øõ÷ïãñáößáò. Ùóôüóï, ç øõ÷ï-
ãñáöéêÞ ôïõ ðñïóðÜèåéá åßíáé êé áõôÞ ðåñéãñáöéêÞ äåí åðéìÝíåé óôïí åóùôåñéêü êü-
óìï ôùí ðñïóþðùí ôïõ, ãéá íá ìáò äþóåé áíáëõôéêÜ, åîåëéêôéêÜ, ôá ìÝóá óôñþìáôá
ôçò øõ÷Þò ôïõò. Ôá ðñüóùðá ðáñïõóéÜæïõí ôçí éäéïìïñößá ôïõò áðü ôï áíôéêáèñÝ-
ðôéóìá ôùí øõ÷éêþí ôïõò áíôéäñÜóåùí ðÜíù óôá ðñÜãìáôá êáé ôá ðåñéóôáôéêÜ ðïõ
ôïõò ðåñéôñéãõñßæïõí ç øõ÷ïëïãßá ôïõò áðïññÝåé áðü ôçí åîùôåñéêÞ ôïõò óõìðåñéöï-
ñÜ êáé áðü ôçí åîÝëéîç ôçò äñÜóçò.
«Ôï óõíáîÜñé ôùí áìáñôùëþí», «Íõ÷ôåñéíÞ éóôïñßá», «Ç ìåãÜëç ëéôáíåßá», «Ï óõ-
íôáãìÜñ÷çò ËéÜðêéí», «Ç ÌåãÜëç ×ßìáéñá», «Ãéïýãêåñìáí», «Ï êïôæÜìðáóçò ôïõ Êá-
óôñüðõñãïõ», «Ï ìåãÜëïò ýðíïò», «Áßìá ÷áìÝíï êáé êåñäéóìÝíï», «Âáóßëçò ËÜóêáò»,
«Ï êßôñéíïò öÜêåëïò», «ÓÝñãéïò êáé ÂÜê÷ïò».

Ï Ãéïýãêåñìáí åßíáé ôï ôñßôï ìõèéóôüñçìá ôïõ ÊáñáãÜôóç ðñïçãÞèçêáí «Ï Óõ-
íôáãìáôÜñ÷çò ËéÜðêéí» (1933) êáé ç «×ßìáéñá» (1936). Åßíáé ôï ìåãáëýôåñï ìõèéóôü-
ñçìá ôïõ óõããñáöÝá, ðÜíù áðü åîáêüóéåò óåëßäåò, êáé åêäüèçêå ôï 1938.
Åßíáé ðïëõóýíäåôï ìõèéóôüñçìá, ðïõ åîéóôïñåß ôç æùÞ åíüò Öéëáíäïý áîéùìáôéêïý
ôïõ ñùóéêïý óôñáôïý, ðïõ öôÜíåé ìåôÜ ôçí ÏêôùâñéáíÞ åðáíÜóôáóç óôç Ñùóßá ôï
1917. ÌÝóá áðü ôçí åîéóôüñçóç ôçò æùÞò ôïõ Þñùá, ôïõ Âáóßëç ÊÜñëïâéôò Ãéïý-
ãêåñìáí, ï ÊáñáãÜôóçò âñßóêåé ôçí åõêáéñßá íá äþóåé ìéá åéêüíá ôçò áóôéêÞò ôÜîçò
óôçí ÅëëÜäá ìåôÜ ôï 1920 êáèþò êáé Ýíá ðëÞèïò Üëëùí óôïé÷åßùí êïéíùíéïëïãéêïý
÷áñáêôÞñá. Ïé êïéíùíéêÝò ôïõ áíáöïñÝò, ìå Ýíôïíç ôç óáñêáóôéêÞ äéÜèåóç, öáíå-
ñþíïõí âáèéÜ ãíþóç ôïõ áíôéêåéìÝíïõ.
437
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 438
Ï Âáóßëçò ÊÜñëïâéôò Ãéïýãêåñìáí åßíáé íüèïò ãéïò ìéáò ÖéëáíäÞò áóôÞò ìå åê-
öõëéóôéêÝò ôÜóåéò êáé åíüò ÃÜëëïõ ôõ÷ïäéþêôç. ¸ñ÷åôáé ðñüóöõãáò óôçí ÅëëÜäá ìå-
ôÜ ôçí åðéêñÜôçóç ôçò ÏêôùâñéáíÞò ÅðáíÜóôáóçò. Ç ðñïçãïýìåíç æùÞ ôïõ, ãåìÜôç
ýðïðôåò êáé åãêëçìáôéêÝò äñáóôçñéüôçôåò, ôïõ åîáóöÜëéóå áñêåôÜ êáëÞ ïéêïíïìéêÞ
âÜóç.
Ìå ôïí åñ÷ïìü ôïõ åãêáèßóôáôáé óôïí ÐåéñáéÜ, óêïðåýïíôáò íá áðïêôÞóåé ìå êÜ-
èå ôñüðï ôéò ïéêáíïìéêÝò ðñïõðïèÝóåéò ðïõ èá åðÝôñåðáí íá óõíå÷ßóåé ôçí Ýêëõôç
æùÞ ôïõ ìå êÜðïéá üìùò êïéíùíéêÞ êáôáîßùóç. Áñ÷éêÜ ðñïóðáèåß íá åéó÷ùñÞóåé óôï
÷þñï ôïõ ëÜèñåìðïñßïõ ôùí íáñêùôéêþí êáé Ýñ÷åôáé óå åðáöÞ ìå öïâåñïýò áíèñþ-
ðïõò ôïõ ðåéñáéþôéêïõ õðüêïóìïõ. Äéáðéóôþíåé üìùò üôé ï äñüìïò åßíáé êëåéóôüò êáé
ýóôåñá óôñÝöåôáé óôï ÷áñôïðáßãíéï, ìéá êáé óôï ðáñåëèüí Þôáí äõíáôüò ôæïãáäüñïò.
ÃñÞãïñá äéáðéóôþíåé üôé ó’ áõôüí ôïí ôïìÝá ôá ðñÜãìáôá äåí åßíáé åýêïëá. ÌåôÜ áðü
ëßãï êáéñü êáôáöÝñíåé íá ðñïóëçöèåß óôçí ÔñÜðåæá Åìðïñéêþí Ðáñï÷þí, ÷åéñéæü-
ìåíïò ìå äéðëùìáôéêü ôñüðï ôï èÝìá ôçò ðñüóëçøÞò ôïõ ìå ôï äéåõèõíôÞ ôïõ õðïêá-
ôáóôÞìáôïò. ÊáôáöÝñíåé Ýôóé íá åîáóöáëßóåé Ýíá ðïëý êáëü ìéóèü êáé éäéáßôåñá åõïß-
ùíåò ðñïïðôéêÝò åîÝëéîçò.
Åíþ üìùò ï Ãéïýãêåñìáí åßíáé Üøïãïò óôï ÷þñï ôçò äïõëåéÜò ôïõ, åîáêïëïõèåß
íá åßíáé á÷áëßíùôïò óôçí éäéùôéêÞ ôïõ æùÞ. ÄéáëÝãåé ôéò ðáñÝåò ôïõ áðü ôýðïõò ôïõ õ-
ðüêïóìïõ ôïõ ÐåéñáéÜ, ìåèÜåé êáé äéáóêåäÜæåé ìå ãõíáßêåò ôïõ ëéìáíéïý óå êáêüöç-
ìá êÝíôñá.
ÎáöíéêÜ ìéá óçìáíôéêÞ êáìðÞ óçìåéþíåôáé óôç æùÞ ôïõ, üôáí ãíùñßæåé ôï Ìé÷Üëç Êá-
ñáìÜíï, äéÜóçìï óõããñáöÝá êáé óôåíü óõíåñãÜôç ôïõ óôçí ÔñÜðåæá. Ï Ãéïýãêåñìáí ôïí
êáëåß êÜðïéá ìÝñá óôï óðßôé ôïõ, ãéá íá öÜíå ìáæß. ÌåôÜ ôï öáãçôü áíïßãïõí óõæÞôçóç
ãýñù áðü êÜðïéá öñÜóç áðü Ýíá âéâëßï ôïõ ÊáñáìÜíïõ. Ï óêëçñüò êáé êõíéêüò Þñù-
áò íéþèåé ãéá ðñþôç öïñÜ íá îõðíïýí ìÝóá ôïõ ðñïâëçìáôéóìïß êáé ðíåõìáôéêÝò áíáæç-
ôÞóåéò ðñùôüãíùñåò. Áíïßãåé ôçí êáñäéÜ ôïõ óôïí ÊáñáìÜíï, áõôüí ôïí ðíåõìáôéêü Üí-
èñùðï ðïõ ç ãíþóç ôïí Ý÷åé ïäçãÞóåé óå ìéá äéáöïñåôéêÞ èåþñçóç ôçò æùÞò· êñéôéêÞ
êáé ðåóéìéóôéêÞ. Ìéëïýí ãéá ôçí ïéêïãÝíåéá, ôéò áíèñþðéíåò ó÷Ýóåéò, ôçí áãÜðç, Ýííïéåò
Üãíùóôåò ìÝ÷ñé ôþñá óôï Ãéïýãêåñìáí. Ç óõíÜíôçóç áõôÞ åãêáéíéÜæåé ìéá öéëßá êáé ôáõ-
ôü÷ñïíá ôçí áñ÷Þ ìéáò êáéíïýñãéáò æùÞò ãéá ôï Ãéïýãêåñìáí, üðïõ èá áíáæçôÞóåé ôç ÷á-
ñÜ óôç æåóôÞ áíèñþðéíç ðáñïõóßá.
438
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 439
ÌåôÜ áðü ëßãï ãíùñßæåé êáé ôçí áëçèéíÞ áãÜðç óôï ðñüóùðï ôçò Âïýëáò ÐáðáäÝ-
ëç, ìéáò üìïñöçò êïðÝëáò áðü öôù÷Þ ìéêñïáóôéêÞ ïéêïãÝíåéá. Ç æùÞ ôçò åßíáé ìáñ-
ôõñéêÞ: äÝ÷åôáé ðéÝóåéò áðü ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôçò íá ðáíôñåõôåß ôïí øõ÷ßáôñï Ãéþñãï ÌÜ-
æç, ðïõ ç ßäéá äå èÝëåé ðéá. Ðñïóðáèþíôáò íá áðïôñÝøåé Þ Ýóôù íá áíáâÜëëåé ôï ãÜ-
ìï, æçôÜåé áðü ôï ÌÜæç ðñïèåóìßá 6 ìçíþí ãéá íá ôïõ áðáíôÞóåé ïñéóôéêÜ êáé íá ìðï-
ñåß áêüìç áõôü ôï äéÜóôçìá íá óõíáíôÞóåé ôï Ãéïýãêåñìáí. Ç æùÞ ôçò ó’ áõôü ôï äéÜ-
óôçìá êõëÜåé âáóáíéóôéêÜ áíÜìåóá óôéò ðéÝóåéò ôùí ãïíéþí ôçò êáé ôéò åðßìïíåò -êáé å-
íï÷ëçôéêÝò ãé’ áõôÞí- åðéóêÝøåéò ôïõ áññáâùíéáóôéêïý ôçò. Ìüíç üáóç êáé ðáñçãïñéÜ
ïé óõíáíôÞóåéò ìå ôïí áãáðçìÝíï ôçò, óôïí ïðïßï áðïöáóßæåé ôåëéêÜ íá áðïêáëýøåé
ôçí üëç êáôÜóôáóç êáé ôçí áðüöáóÞ ôçò íá ðáíôñåõôåß ôïí øõ÷ßáôñï. Ï Ãéïýãêåñìáí
åôïéìÜæåôáé íá ôç æçôÞóåé ï ßäéïò óå ãÜìï, ôá ðñÜãìáôá· üìùò ðáßñíáõí Üëëç ôñïðÞ·
ìåôÜ áðü Ýíá öïâåñÜ âßáéï êáõãÜ ìå ôïõò äéêïýò ôçò êÜíåé áéìüðôõóç. Ïé ãéáôñïß á-
íáêáëýðôïõí üôé ðÜó÷åé áðü êáëðÜæïõóá öõìáôßùóç. ¸íá ìÞíá áñãüôåñá ðåèáßíåé. Ï
èÜíáôüò ôçò óõãêëïíßæåé ôï Ãéïýãêåñìáí êáé óçìáäåýåé áíåîßôçëá ôç æùÞ ôïõ.
Ôïí ßäéï êáéñü ï Ìé÷Üëçò ÊáñáìÜíïò, ï áãáðçìÝíïò ößëïò ôïõ Ãéïýãêåñìáí, ðá-
ñáöñïíåß êáé êëåßíåôáé óå öñåíïêïìåßï. Ï Ãéïýãêåñìáí, ðïõ Ý÷åé ðéá åêëåãåß Ãåíéêüò
ÄéåõèõíôÞò óôçí ÔñÜðåæá, ðçãáßíåé óôï ÄñïìïêáÀôåéï êáé ôïí åðéóêÝðôåôáé. Âñßóêåôáé ó’
Ýíá Üíåôï äùìÜôéï, ç êáôÜóôáóÞ ôïõ üìùò åßíáé ïéêôñÞ: áõôü ôï ìåãÜëï ìõáëü, áõôüò ï
õðÝñï÷ïò Üíèñùðïò Ý÷åé êáôáíôÞóåé Ýíáò óÜñêéíïò üãêïò ìå íåêñÞ øõ÷Þ êáé Üäåéï
ìõáëü. Ï Ãéïýãêåñìáí äïêéìÜæåé âáèéÜ èëßøç êáé ìåëáã÷ïëßá ìðñïóôÜ óôçí åéêüíá ôïõ
ößëïõ ôïõ, íéþèåé ôçí áíÜãêç íá êëÜøåé êáé ôåëéêÜ îåóðÜåé óå ëõãìïýò. ÅðéóôñÝöïíôáò
ìå ôï áõôïêßíçôï óôçí ÁèÞíá êáé âëÝðïíôáò ôçí ðüëç áðü øçëÜ, äéáðéóôþíåé ðüóï á-
íüçôï êáé ìÜôáéï Þôáí ôï êõíÞãé ôùí áðïëáýóåùí óôï ïðïßï åß÷å åðéäïèåß, áíáêáëýðôåé
ôï áäéÝîïäï ôçò æùÞò ðïõ Ýæçóå êáé ôþñá ôåëéêÜ óõíåéäçôïðïéåß ôçí áîßá ôçò öñÜóçò á-
ðü ôï âéâëßï ôïõ ÊáñáìÜíïõ: «Ç ìïßñá ôùí áíèñþðùí åßíáé ï èÜíáôïò».
1. öáñìáêåõôéêÜ ðñïúüíôá: óçìáßíåé ôçí åíáó÷üëçóç ìå ôï åìðüñéï íáñêùôéêþí.

2. öõôïæùïýóáí: æïýóáí ìå ïéêïíïìéêÝò äõóêïëßåò, óôåñçìÝíá.
3. áâÜíôá: ðñïóüíôá, êÝñäç.
4. ðüóôá: ïé êáëÝò èÝóåéò ðïõ áðïöÝñïõíå ìåãÜëá êÝñäç.
5. áðïõéöÜäéïé: õðïëëåßììáôá, áðïìåéíÜñéá.
6. ôñÜêáñå: Ýðéáíå.
7. óéãïõñÜíôæá: áóöÜëåéá, óéãïõñéÜ.
439
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 440
8. êáìþèçêå: ðñïóðïéÞèçêå.
9. ðëéáôóéêïëïãïýóå: ëåçëáôïýóå, Üñðáæå ü,ôé Ýâñéóêå.
10. æïãáäüñïò: ÷áñôïðáßêôçò.
11. ôá êüôóéá: ïé äõíÜìåéò.
12. åóáïýë: äéïéêçôÞò ßëçò éððéêïý, ßëáñ÷ïò.
13. áøåãÜäéáóôá: ðïëý êáëÜ.
14. êáíüíáò sine quá non: áðáñáßôçôïò, áíáãêáßïò, «åê ôùí ùí ïõê áíåõ».
15. ïýëôéìï: ôåëåõôáßï.
16. ëÝñá: Üíèñùðïò ðïëý ðïíçñüò êáé åðéêßíäõíïò.
17. ôñÜ÷ùìá: áññþóôéá ôùí ìáôéþí.
18. ôåíüñïò: ôñáãïõäéóôÞò ôçò üðåñáò.
19. ëáãíåßá: öéëçäïíßá.
20. Ýóìéîáí ôá ÷íþôá ôïõò: ôáßñéáîáí.
21. ëéìáóìÝíïé: ðåéíáóìÝíïé.
22. áñÜæïíôáò óå åîùôéêÜ ëéìÜíéá-ÑáöÞíá êáé ÓêáñáìáãêÜ: ï ÷áñáêôçñéóìüò
öáßíåôáé áóôåßïò óôç óçìåñéíÞ åðï÷Þ. Êé üìùò, ðñéí áðü 60 ÷ñüíéá -ôçí åðï÷Þ
ðïõ äéáäñáìáôßæïíôáé ôá ãåãïíüôá ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò- êáé ïé äýï áõôÝò ðåñéï-
÷Ýò èåùñïýíôáí «åîùôéêÜ ëéìÜíéá» ðïõ ìüíï ïé ðïëý ðëïýóéïé ìðïñïýóáí íá
ðëçóéÜóïõí.
23. ßóìðá (ë. ñþó,): êáëýâéá ÷ùñéêïý.
24. ìïõæßêïé: ÷ùñéêïß ðïõ åñãÜæïíôáí óôá êôÞìáôá ôùí ðëïõóßùí, äïõëïðÜñïéêïé.
25. ôá ÷ñåéþäç: ôá áðáñáßôçôá ôá áíáãêáßá.
26. Áí êïéìüìïõí ôï ìåóçìÝñé... ôñßùñü ôçò íý÷ôáò: ï Ìé÷. ÊáñáìÜíïò õðïöÝ-
ñåé áðü áõðíßåò, ðïõ Ý÷ïõí êëïíßóåé óïâáñÜ ôçí øõ÷éêÞ ôïõ õãåßá.
27. óâåëôÝôóï: óâåëôÜäá, ãñçãïñÜäá.
28. Êáé ãéáôß íá ìçí Ý÷ù; ... Ôé ìïõ ëåßðåé: öáßíåôáé åäþ êáèáñÜ ï ÷áñáêôÞñáò
ôïõ Ãéïýãêåñìáí êáé ïé óôü÷ïé ðïõ åß÷å âÜëåé óôç æùÞ ôïõ, óôü÷ïé ðïõ åß÷áí üëïé
õëéêÞ õðüóôáóç.
29. êáíüíéóáí: Üäåéáóáí, ôåëåßùóáí.
30. ôáìðÞò: áõôüò ðïõ öôéÜ÷íåé ôïí êáöÝ óôá êáöåíåßá.
31. Âáëêõñßåò: ðïéìåíéêÝò èåüôçôåò ôçò óêáíäéíáõéêÞò ìõèïëïãßáò óôçí õðçñåóßá
ôïõ èåïý Ïõôßí êáé ôçò ÖñÝíáò.
32. ôñáêôßñé (ë. ñùó.): ç ôáâÝñíá.
33. íôïõæßíá: äùäåêÜäá.
34. ìðÜãçò: äÞìéïò.
440
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 441
35. ìðáôáîßäéêç: ÷ùñßò ðßóôç, áõôÞ ðïõ äåí åêðëçñþíåé ôéò õðï÷ñåþóåéò ôçò.
36. ðáíáéüíá: êáêüöçìï óðßôé.
37. Êáé ãù... ãéá åöôÜ ÷éëéÜñéêá ôï ìÞíá: ï äéáíïïýìåíïò ÊáñáìÜíïò áðïäïêé-
ìÜæåé åäþ «ôç ìßóèéá» äïõëåéÜ ðïõ êÜíåé êáé öáßíåôáé êáèáñÜ ôï ðüóï ôçí áðå-
÷èÜíåôáé.
38. Ðþò íá ìáóÞóåéò... èá óöçíùèåß êáé óôçí êáñäéÜ ôçò ìÜíáò ôïõ: ï Ì.
ÊáñáìÜíïò ïìïëïãåß üôé ôï ìüíï ðñÜãìá ðïõ ôïí êñáôÜåé óôç æùÞ åìðïäßæïíôÜò
ôïí áõôïêôïíÞóåé åßíáé ç áãÜðç ãéá ôç âáóáíéóìÝíç ìçôÝñá ôïõ. Ï Ãéïýãêåñìáí
äåí Ý÷åé íéþóåé ðïôÝ ôçí ïéêïãåíåéáêÞ áãÜðç êáé ôïí áêïýåé ðáñáîåíåìÝíïò, ÷ù-
ñßò íá ìðïñåß íá êáôáíïÞóåé ôï Üãíùóôï ãé’ áõôüí óõíáßóèçìá.
39. ÷áìáéôõðåßá: ðïñíåßá, êáêüöçìá êÝíôñï.
40. ïëßóèçìá: ðáñáðÜôçìá, ãëßóôñéìá (ç ë. ÷ñçóéìïðïéåßôáé åäþ ìôö. ìå ôçí Ýííïéá
ôïõ çèéêïý ðáñáóôñáôÞìáôïò).
41. Üôñùôï: áõôü ðïõ äå ìðïñåß íá ðëçãùèåß.
42. óôùéêéóìüò: êáñôåñßá, ìåãÜëç õðïìïíÞ.
43. âáëóáìéêÜ êýìáôá: êýìáôá áíáêïýöéóçò, çñåìéóôéêÜ, ãéáôñåõôéêÜ.
44. éåñåìéÜäåò: èñÞíïé ÷ùñßò ðñáãìáôéêÞ áéôßá.
45. ìå ôçí áãùíßá ðïõ ôç óýíå÷å: ìå ôçí áãùíßá ðïõ ôçí êáôåß÷å.
46. ï÷åôüò: âüèñïò.
47. êáðçëéêÜ: ðñüóôõ÷á, Üó÷çìá.
48. Ï ÂÜóéïò ôïí êïéôïýóå... áíüçôïò óÜñêéíïò üãêïò: ç ôñÝëá Ý÷åé ìåôáìïñ-
öþóåé ïëüêëçñùôéêÜ ôï Ìé÷. ÊáñáìÜíï. Ç êáôÜóôáóÞ ôïõ óõíå÷þò åðéäåéíþíå-
ôáé. Ï Ãéïýãêåñìáí ôáñÜæåôáé êÜèå öïñÜ ðïõ ôïí åðéóêÝðôåôáé, ìç ìðïñþíôáò íá
óõíåéäçôïðïéÞóåé ôçí ôñáãéêÞ êáôÜëçîç áõôïý ôïõ ìåãÜëïõ ðíåýìáôïò, ôïõ áí-
èñþðïõ ðïõ óôÜèçêå ï ðíåõìáôéêüò êáèïäçãçôÞò ôïõ. Óôï äùìÜôéï ôïõ öñåíï-
êïìåßïõ âñßóêåôáé Ýíáò Üíèñùðïò, ðïõ ìüíï ôï üíïìá èõìßæåé ôï öçìéóìÝíï äéá-
íïïýìåíï ç öïâåñÞ áññþóôéá ôïõ ðáñÝëõóå ôï íïõ, ôïõ äéÝëõóå ôçí øõ÷Þ êáé
ðáñáìüñöùóå áêüìç êáé ôï óþìá ôïõ.
49. ÄñïìïêáÀôåéïí: ôï öñåíïêïìåßï ôïõ Äáöíéïý.
50. íåêñïôáöåßùí: ï ÂÜóéáò ðñéí Ýëèåé åäþ åß÷å ðÜåé óôï íåêñïôáöåßï, üðïõ Þôáí
èáììÝíç ç Âïýëá. Åêåß åß÷å ãíùñéóôåß ìå ôï öýëáêá, ðïõ ôïõ åðÝôñåðå ôçí åßóï-
äï ïðïéáäÞðïôå þñá.
51. ÐÜêáñ: ç ìÜñêá ôïõ áõôïêéíÞôïõ ôïõ Ãéïýãêåñìáí.
52. íåü÷ñéóôïò: áõôüò ðïõ Ý÷åé ìüëéò ÷ñéóôåß, ðïõ Ý÷åé ìüëéò êáôáëÜâåé êÜðïéï á-
îßùìá, ï íåïêëåãìÝíïò.
441
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 442
Êõñßáñ÷ç éäÝá ôïõ üëïõ Ýñãïõ åßíáé üôé ç ïéêïíïìéêÞ åðéôõ÷ßá êáé ç èõóßá êÜèå
Üëëïõ óõíáéóèÞìáôïò, ïñÜìáôïò Þ éäÝáò ðïôÝ äåí ïäçãåß óôçí åõôõ÷ßá. ÌÝóá ó’ Ýíáí
êüóìï ÷ùñßò áõèåíôéêÝò áîßåò, ïýôå ç äñÜóç êáé ôá ðñïóùðéêÜ åðéôåýãìáôá ïýôå ôá
ìåãÜëá ðÜèç êáé ç éêáíïðïßçóç ôùí åíóôßêôùí ìðïñïýí íá äþóïõí êÜðïéï íüçìá
óôç æùÞ, ðïõ ïäçãåßôáé ôåëéêÜ óå áäéÝîïäï. Ç éäÝá áõôÞ åíóáñêþíåôáé óôçí ðåñßðôù-
óç ôïõ Þñùá ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò, ôïõ Ãéïýãêåñìáí, ôýðïõ áäßóôáêôïõ, ùìïý êáé êõ-
íéêïý, ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ÷ùñßò êáíÝíá çèéêü åíäïéáóìü üëá ôá ìÝóá ðïõ ìðïñïýí íá
ôïí ïäçãÞóïõí óôï ãñÞãïñï êÝñäïò êáé ôçí êïéíùíéêÞ Üíïäï. Ïé çèéêÝò áñ÷Ýò êáé ïé
ðíåõìáôéêÝò áíáæçôÞóåéò ôïõ åßíáé Üãíùóôåò êáé åßíáé åõ÷áñéóôçìÝíïò áðü ôçí Ýêëõ-
ôç êáé ãåìÜôç áðÜôåò êáé áõôáðÜôåò æùÞ ôïõ. Ç ãíùñéìßá ôïõ êáé ç ïõóéáóôéêÞ öéëßá
ôïõ ìå ôï Ìé÷. ÊáñáìÜíï áðïôåëåß ôï êëåéäß ãéá ôç ìåôáóôñïöÞ ôïõ ÷áñáêôÞñá ôïõ. Ïé
ìÝ÷ñé ôþñá èåùñßåò ôïõ ãéá ôç æùÞ áíáéñïýíôáé, áíïßãïíôáé êáéíïýñãéïé ïñßæïíôåò á-
íáæçôÞóåùí êáé áöõðíßæïíôáé ôá åõãåíéêÜ ôïõ óõíáéóèÞìáôá, ðïõ âñßóêïíôáí öõëá-
êéóìÝíï áðü ôá ðÜèç óôï âÜèïò ôçò øõ÷Þò ôïõ. Ç ãíùñéìßá ôïõ ìå ôçí áëçèéíÞ áãÜ-
ðá, ç öéëßá, ç áíèñþðéíç åðáöÞ ðëïõôßæïõí ôç æùÞ ôïõ. ÌÝóá óå ëßãï üìùò êáéñü ï
ðýñãïò ôçò åõôõ÷ßáò ôïõ ãêñåìßæåôáé áðü ôá áíáðÜíôå÷á ÷ôõðÞìáôá ôçò ìïßñáò êáé ÷Ü-
íåé üëá áõôÜ ðïõ Ýäéíáí êÜðïéï íüçìá óôçí ýðáñîÞ ôïõ. Êáé ôüôå Ýñ÷åôáé áíôéìÝôùðïò
ìå öïâåñü áäéÝîïäï· ç åðáããåëìáôéêÞ ôïõ êáôáîßùóç -üóï åíôõðùóéáêÞ êáé áí åßíáé-
ç ïéêïíïìéêÞ åðéôõ÷ßá êáé ïé õëéêÝò áðïëáýóåéò äåí ôïõ ðñïóöÝñïõí êáìéÜ éêáíïðïß-
çóç ïýôå ãåìßæïõí ôçí Üäåéá æùÞ ôïõ. Ôï êåíü ðïõ íéþèåé åßíáé ôåñÜóôéï. Ç áñ÷éêÞ á-
ðåñéüñéóôç åíåñãçôéêüôçôÜ ôïõ êáé ïé ìåãÜëåò ôïõ öéëïäïîßåò äßíïõí ïñéóôéêÜ ðéá ôç
èÝóç ôïõò óôç èëßøç êáé óôçí áðåëðéóßá, ðïõ ðçãÜæåé áðü ôç óõíåéäçôïðïßçóç ôçò ìá-
ôáéüôçôáò üëùí ôùí õëéêþí áðïêôçìÜôùí. Ï ãåìÜôïò åöçâéêÞ æùíôÜíéá Üíôñáò ðïõ
ðáñïõóéÜæåôáé óôçí ïñãÞ ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò, åßíáé ôþñá Ýíáò Üíèñùðïò ìå ãåñá-
óìÝíç øõ÷Þ, áðåëðéóìÝíïò êáé áðïãïçôåõìÝíïò. ÁíôéëáìâÜíåôáé ôåëéêÜ ôç óçìáóßá
ôçò öñÜóçò ôïõ áãáðçìÝíïõ ôïõ ößëïõ. «Ç Ìïßñá ôùí áíèñþðùí åßíáé ï èÜíáôïò».
Ï èÜíáôïò, ðïõ äåí åßíáé áíÜãêç íá åßíáé ðÜíôá âéïëïãéêüò ãéáôß ç æùÞ ôïõ óþìáôïò
äåí Ý÷åé êáìßá áîßá, üôáí ç øõ÷Þ Ý÷åé ðéá íåêñùèåß.
442
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 443
Ôï áðüóðáóìá ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò ðïõ åîåôÜæïõìå áðïôåëïýí ìéá îå÷ùñéóôÞ å -

íüôçôá ôï êáèÝíá, ìå ôßôëï ðïõ äçëþíåé ôï ðåñéå÷üìåíü ôïõò.
¸ôóé Ý÷ïõìå:
1ç åíüôçôá: «Ðñþôç ôïõ óêÝøç... ôá êüôóéá ôïõ äåí Þôáí ôüóï ãåñÜ»: ÐñïóðÜèåéá
ôïõ Ãéïýãêåñìáí ãéá ýðïðôåò åðé÷åéñÞóåéò ìåôÜ ôçí ÜöéîÞ ôïõ óôçí ÅëëÜäá êáé
ôçí åãêáôÜóôáóÞ ôïõ óôïí ÐåéñáéÜ.
2ç åíüôçôá: «ÊáëçìÝñá êýñéå êüìç,.. íá ðÜñåé ðñïêáôáâïëÞ»: Ðñüóëçøç ôïí Þñùá
óôçí ÔñÜðåæá Åìðïñéêþí Ðáñï÷þí.
3ç åíüôçôá: «Ó’ áõôÜ ôá ãëÝíôéá... óå ôéìÝò áóôñïíïìéêÝò»: Ïé ðáñÝåò êáé ïé äéáóêå-
äÜóåéò ôïõ Ãéïýãêåñìáí.
4ç åíüôçôá: «Áí äå âáñéÝóáé... èá ôï ìÜèåéò êé áõôü»: Ï Ãéïýãêåñìáí ãíùñßæåôáé ìå
ôï Ìé÷. ÊáñáìÜíï, åãêáéíéÜæïíôáò ìéá âáèéÜ öéëßá ðïõ èá áëëÜîåé ñéæéêÜ ôçí Ýùò
ôüôå ðñïóùðéêüôçôÜ ôïõ.
5ç åíüôçôá: «Åß÷å üìùò ìÝóá ó’ áõôü ôï ìáñôýñéï... áöïý åß÷åé ôï äßêéï ìå ôï ìÝñïò
ôïõ»: Oé ïäõíçñÝò óôéãìÝò ôçò Âïýëáò ÐáðáäÝëç óôï óðßôé ôçò åîáéôßáò ôçò ðßå-
óçò ôùí äéêþí ôçò íá ðáíôñåõôåß ôï Ãéþñãï ÌÜæç.
6ç åíüôçôá: «Êüëçóáí ãïñãÜ ðÜíù óôçí Üóöáëôï... ç Ìïßñá ôùí áíèñþðùí åßíáé ï
èÜíáôïò»: H ôåëåõôáßá åðßóêåøç ôïõ Ãéïýãêåñìáí óôï öñåíïêïìåßï, üðïõ íïóç-
ëåýåôáé ï ößëïò ôïõ· óõíåéäçôïðïßçóç ôçò ìáôáéüôçôáò ôùí õëéêþí áãáèþí.

1. Ãëþóóá: Ç ãëþóóá ôùí áðïóðáóìÜôùí åßíáé ç äçìïôéêÞ. ÐñÝðåé üìùò íá åðé-
óçìÜíïõìå ôçí ÷ñÞóç ëÝîåùí Þ åêöñÜóåùí áíÜëïãùí êÜèå öïñÜ ìå ôá ðåñé-
âÜëëïíôá óôá ïðïßá äéáäñáìáôßæïíôáé ïé óêçíÝò ðïõ ðåñéãñÜöïíôáé. ÅêöñÜóåéò,
üðùò áõôÝò ôïõ ðñþôïõ áðïóðÜóìáôïò Þ ôïõ ôñßôïõ (åêöñÜóåéò ôïõ õðüêïóìïõ)
Þ áêüìç áõôÝò ôïõ äåýôåñïõ áðïóðÜóìáôïò, üðïõ ç äñÜóç îåôõëßãåôáé ó’ Ýíá êá-
èáñÜ áóôéêü ðåñéâÜëëïí (åêöñÜóåéò ãåìÜôåò äéðëùìáôéêÞ åõãÝíåéá, ôáêô êáé êï-
ëáêåßá).
2. Ôå÷íéêÞ: Ç ôå÷íéêÞ ðáñïõóßáóç åßíáé åëêõóôéêÞ ÷Üñç óôçí ñåáëéóôéêÞ áöÞãçóç
êáé óôï ñåáëéóìü ôçò ðåñéãñáöÞò (ìå ôç óáöÞ áíáöïñÜ ëåðôïìåñåéþí áðü ôç
443
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 444
æùÞ ôùí çñþùí, ôç óêÝøç, ôéò êéíÞóåéò ôïõò, ôïõò äéÜöïñïõò ÷þñïõò), ðïõ ðñïó-
äßäåé æùíôÜíéá êáé áìåóüôçôá.
3. Ôüíïò: Ï ëõñéêüò ôüíïò åßíáé åìöáíÞò óôï 5ï êáé 6ï áðüóðáóìá, üðïõ ãßíåôáé
áíáöïñÜ óôï îýðíçìá ôçò áãÜðçò óôç æùÞ ôïõ Ãéïýãêåñìáí êáé óôïí ðüíï ðïõ
ôïõ ðñïêÜëåóå ç åéêüíá ôïõ ößëïõ ôïõ.
4. ¾öïò: Ôï ýöïò ðïéêßëåé. Óôï ðñþôï êáé ôñßôï áðüóðáóìá, ðïõ ðåñéãñÜöïíôáé
ïé äéáóõíäÝóåéò ôïõ Ãéïýãêåñìáí ìå ôïõò áíèñþðïõò ôïõ ðåéñáéþôéêïõ õðüêï-
óìïõ, ôï ýöïò åßíáé áíáëõôéêü ðåñéãñáöéêü, ìå åðéìïíÞ óôéò ìéêñÝò ÷áñáêôçñé-
óôéêÝò ëåðôïìÝñåéåò ðïõ áíáöÝñïíôáé óôçí åìöÜíéóç, ôïõò ôñüðïõò êáé ôï ÷áñá-
êôÞñá áõôþí ôùí ôýðùí. Óôï äåýôåñï áðüóðáóìá åßíáé äéÜ÷õôç óôï ýöïò ç åé-
ñùíéêÞ äéÜèåóç áð’ ôç ìåñéÜ ôïõ áöçãçôÞ, åíþ ï óõíå÷Þò ó÷ïëéáóìüò óôï êåß-
ìåíï äçìéïõñãåß ýöïò åëáöñü, ðïõ öáíåñþíåé êÜðïéá äçìïóéïãñáöéêÞ ðñï÷åé-
ñüôçôá óôç ãñáöÞ. Óôï ôÝôáñôï áðüóðáóìá ï æùíôáíüò äéÜëïãïò áíÜìåóá óôïí
ÊáñáìÜíï êáé ôïõ Ãéïýãêåñìáí äçìéïõñãåß ýöïò áðëü êáé ãñÞãïñï, åíþ óôï ðÝ-
ìðôï áðüóðáóìá, ðïõ åßíáé ãåìÜôï áéóèçìáôéóìü, ôï ýöïò ôïõ ðïëëÝò öïñÝò ãß-
íåôáé ìåëïäñáìáôéêü. Ôï ôåëåõôáßï áðüóðáóìá åßíáé êáé ôï ðéï ðïéïôéêü áðü ëï-
ãïôå÷íéêÞ Üðïøç. Ôï ýöïò åäþ åßíáé óïâáñü êáé åíáñìïíßæåôáé áðüëõôá ìå ôçí
ôñáãéêüôçôá ôïõ ðåñéå÷ïìÝíïõ ôçò óêçíÞò.
á. ÊïóìçôéêÜ åðßèåôá: áøåãÜäéáóôá ãáëëéêÜ, áñéóôïêñáôéêÞ äéÜñèñùóç, áðïôñü-
ðáéç êïéíùíéêÞ áíáôñïðÞ, êáôá÷èüíéåò áðåéëÝò, êáêüãïõóôï êáé Üíïóôï ãëÝíôé,
îùôéêÜ ëéìÜíéá, êïýöéá öéëïóïöéêÞ ìïñöÞ ìåãáëüó÷çìç êáé ìðáôáîßäéêç åôáé-
ñåßá, ëåðôÞ åéñùíåßá, óðéïýíéêï ãñáöåßï, õðïäüñåéá íåõñéêÞ åñãáóßá, èáõìá-
óôüò óôùéêéóìüò, ìáãíçôéêü ñåõóôü âáëóáìéêü êýìá, ìéóçôüò ãÜìïò, ïäõíçñüò
÷ùñéóìüò, áíáðüôñåðôç áíÜãêç, êáôáèëéðôéêü áðïôÝëåóìá, áôåëåßùôåò éåñåìéÜ-
äåò, ðõñåôéêÞ ðñïóìïíÞ, ðåéñáéþôéêïò, âñùìåñüò, áóöõêôéêüò êáé áíáðÜíôå÷ïò
ï÷åôüò, äýóðéóôç öùíÞ, óÜñêéíïò üãêïò, áðëáíÞ èïëÜäá, ìùñïõäßóéá ÷áñÜ, ìá-
êÜñéá Üíïéá, æùíôáíü óâÞóéìï, ôñáãéêü êáôáðüíôéóìá, áðëüò ìáêñüóõñôïò óêï-
ðüò.
â. ÌåôáöïñÝò: «ï ëáèñÝìðáñïò ãßíçêå áìÝóùò ìÝëé-ãÜëá», «Þôáí ãåñü ôñáðïõëü÷áñ-
ôï», «íá ìáõñßóåé ôï ìÜôé ôïõ áðü ôïí ôñüìï», «ìåãÜëç ëÝñá», «êñýï ìïýôñï», «êáôá-
÷èüíéåò áðåéëÝò», «ìå êåöÜëé êáñáãêéüæç êáé ÷Ýñéá ÷éìðáôæÞ», «Üíïóôï ãëÝíôé», «á-
óôñïíïìéêÝò ôéìÝò», «ìïõ ãÝííçóå áðïñßåò», «ìïõ ìéóÜíïéîå ôçí áõëáßá áðü ôüóá ìõ-
óôéêÜ», «êïýöéá ìïñöÞ», «èá óïõ ðéåé ôï áßìá», «÷áìÝíï êïñìß», «ðùò íá ìáóÞóåéò
ôçí êÜíç ôïõ ðéóôïëéïý», «ìáýñç æùÞ», «ìáýñåò þñåò ôïõ ðíé÷ôéêïý óðéôéïý», «äå èá
444
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 445
ôçí Ýâãáæå áðü ôçí êáñäéÜ ôïõ», «ôçí îåñüøçóå ìå óéãáíÞ êáé óßãïõñç öùôéÜ», «ôï
ìåãÜëï ðáíçãýñé Ýãéíå Ýíá ÓÜââáôï», «Ýöõãå áðåéëþíôáò ãç êáé ïõñáíü», «óõíáõëßá
ãïåñþí êëáìÜôùí», «áíáììÝíï ìïýôñï», «áðü ôï óôüìá ôïõ âãÞêå Ýíáò ðåéñáéþôéêïò
ï÷åôüò âñùìåñüò», «ôï ðñüóùðï ôçò ãßíçêå öëïõñß», «ôá êáóôáíÜ ìÜôéá ôçò ðåôïýóáí
ìáýñåò öùôéÝò», «äýóðéóôç öùíÞ», «ìå øõ÷Þ óöéãìÝíç», «Ýíá êýìá áðåëðéóßáò áíÜ-
äåõå ìÝóá ôïõ», «ôñáãéêü êáôáðüíôéóìá óôçí áíïçóßá», «÷áìïãÝëáóå ðéêñÜ», «ñáãé-
óìÝíç öùíÞ».
ã. Ðáñïìïéþóåéò: «èá ãßíåéò êÜôé óáí âáóéëéÜò», «óáí êïíôáñéÝò óå Üôñùôï êïñ-
ìß», «óáí ÷áìÝíá óå êüóìïõò áíïçóßáò».
ä. Åéêüíåò: á. Ç óêçíÞ ôïõ äéáëüãïõ ôïõ Ãéïýãêåñìáí ìå ôï äéåõèõíôÞ ôçò ÔñÜ-
ðåæáò â. Ç óõíïìéëßá ìå ôïí ÊáñáìÜíï óôï óðßôé ôïõ óôçí ÊáóôÝëëá ã. Ç ôñáãéêÞ
óõíÜíôçóç ôïõ Ãéïýãêåñìáí ìå ôïí ÊáñáìÜíï óôï öñåíïêïìåßï, üðïõ íïóçëåý-
åôáé ï ôåëåõôáßïò.
1ç: Íá ðáñáôçñÞóåôå ðþò ðáñïõóéÜæåé ï óõããñáöÝáò ôï Ãéïýãêåñìáí óôçí

áñ÷Þ êáé ðþò óôï ôÝëïò ôùí áðïóðáóìÜôùí.
ÁðÜíôçóç:
Ï ÊáñáãéÜííçò ðáñïõóéÜæåé óôï ðñþôï áðüóðáóìá ôïõ Ãéïýãêåñìáí ùò ôýðï ôõ-
÷ïäéþêôç, áäßóôáêôï, óêëçñü, ùìü, êõíéêü, ðïíçñü, åõÝëéêôï. Ùò Üôïìï ÷ùñßò êáíÝ-
íá çâéêü ðéóôåýù, ìå ìïíáäéêü êñéôÞñéï ôùí ðñÜîåþí ôïõ ôï ÷ñÞìá êáé ôéò áðïëáý-
óåéò ðïõ ÷Üñç óôá êÝñäç áõôÜ áãïñÜæåé. ¢ôïìï ÷ùñßò óõíåßäçóç êáé áéóèÞìáôá. Êá-
ìéÜ áíáóôïëÞ äåí ôïí êÜíåé íá äéóôÜæåé ìðñïóôÜ óôéò ðïôáðüôåñåò ðñÜîåéò.
Óôï äåýôåñï áðüóðáóìá öáßíåôáé øõ÷ñüò êáé õðïëïãéóôÞò, åõöõÞò, åõÝëéêôïò, êü-
ëáêáò êáé áðïöáóéóôéêüò.
Óôï ôñßôï áðüóðáóìá äßíåôáé ç åéêüíá åíüò Üóùôïõ áíèñþðïõ, áíßêáíïõ íá áíôé-
óôáèåß óôéò óùìáôéêÝò ôïõ åðéèõìßåò, êõñéåõìÝíïò áðü ôçí åðéèõìßá ãéá éêáíïðïßçóç
êÜèå õëéêÞò ôïõ áíÜãêçò, óõíáéóèçìáôéêÜ Ýñçìïõ êáé Üäåéïõ.
Óôï ðáñáêÜôù áðüóðáóìá (óôï 4ï), ìå ôçí Ýíáñîç ôçò öéëßáò ôïõ ìå ôïí ÊáñáìÜ-
íï, óçìåéþíåôáé âáèìéáßá áëëÜ óôáèåñÞ ìåôáâïëÞ óôïí øõ÷ïóõíáéóèçìáôéêü êüóìï
ôïõ Þñùá. Ï ôüóï óßãïõñïò ãéá ôïí åáõôü ôïõ êáé ôéò ðñÜîåéò ôïõ Ãéïýãêåñìáí êëïíß-
æåôáé èáìðùìÝíïò áðü ôçí áèüñõâç ðñïóùðéêüôçôá êáé ôï âÜèïò ôùí óêÝøåùí ôïõ
óõíáäÝëöïõ ôïõ. Áõôüò, ðïõ íüìéæå üôé ðáíôïý åßíáé êõñßáñ÷ïò êáé üôé üëá ôá åîïõ-
445
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 446
óéÜæåé, íéþèåé áìÞ÷áíïò êáé áäýíáìïò êáé æçôÜ ôá öþôá ôïõ ÊáñáìÜíïõ ãéá ðïëëÜ èÝ-
ìáôá ôçò æùÞò. ÌÝóá ôïõ îõðíÜ ç íáñêùìÝíç ðíåõìáôéêüôçôá êáé áíáðôýóóåé ðïéêß-
ëïõò ðñïâëçìáôéóìïýò. ×ùñßò áð’ åõèåßáò êçñýãìáôá, ðåñéóóüôåñï ìå ôï Þèïò ôïõ
êáé ôçí ðåéèáñ÷çìÝíç óôï êáèÞêïí äéáâßùóÞ ôïõ, ï ÊáñáìÜíïò ôïí êÜíåé íá óõíåé-
äçôïðïéÞóåé, ãéá ðñþôç öïñÜ, ðüóï ìÜôáéç êáé êïýöéá åßíáé ç Ýùò ôüôå ÷ùñßò çèéêÝò
áñ÷Ýò, ðíåõìáôéêÜ åíäéáöÝñïíôá êáé óõíáéóèÞìáôá æùÞ ôïõ.
Óôï ðÝìðôï áðüóðáóìá Ýììåóá ï óõããñáöÝáò, ìÝóá áðü ôéò óêÝøåéò ôçò Âïýëáò,
öùôßæåé ðåñéóóüôåñï ôçí áëëáãÞ ôïõ ÞñùÜ ôïõ. Áõôüò ï Üíôñáò ìå ôçí áêüëáóôç æùÞ
êáé ôïí áíéêáíïðïßçôï åñùôéóìü äÝ÷åôáé êáé åðéæçôÜ ôçí áãíÞ áðü óùìáôéêÞ åðáöÞ
óõíôñïöéÜ ôçò Âïýëáò.
Óôï ôåëåõôáßï áðüóðáóìá ïëïêëçñþíåôáé ç ìåôáóôñïöÞ ôïõ Þèïõò ôïõ. Óõãêéíåß-
ôáé âáèéÜ êáé îåóðÜåé óå êëÜìá ìðñïóôÜ óôçí Üèëéá åéêüíá ôïõ ößëïõ ôïõ, áõôüò ï Üë-
ëïôå áíÜëãçôïò Üíèñùðïò. Ç óêëçñüôçôá ÷Üèçêå, ï øõ÷éêüò ôïõ êüóìïò ãÝìéóå óõ-
ìðüíéá êáé áíèñùðéÜ. Ï áäßóôáêôïò êáé Üôñùôïò óõíáéóèçìáôéêÜ Ãéïýãêåñìáí åêäç-
ëþíåé ìïíïäéêÞ ôñõöåñüôçôá êáé ãßíåôáé ôåëéêÜ óõìðáèÞò. ÅðéóôñÝöïíôáò óôçí ðüëç
öáßíåôáé ìåëáã÷ïëéêüò êáé êïõñáóìÝíïò, ðáãéäåõìÝíïò óå áäéÝîïäï. Ôï êõíÞãé ôùí
áðïëáýóåùí óôï ïðïßï åðéäüèçêå êáôáíïåß üôé äåí åß÷å êáíÝíá íüçìá. Ôþñá óõíåé-
äçôïðïéåß ôï ðåñéå÷üìåíï åêåßíçò ôçò öñÜóçò ðïõ ôüóï ôïí åß÷å îáöíéÜóåé: «Ç Ìïß-
ñá ôùí áíèñþðùí åßíáé ï èÜíáôïò».
2ç: Ðþò áðåéêïíßæåé ï ÊáñáãÜôóçò ôçí êïéíùíéêÞ èÝóç ôçò ãõíáßêáò óôçí
ðïñåßá ðïõ ãñÜöåôáé ôï ìõèéóôüñçìá; Íá óõæçôÞóåôå ôï ðñüâëçìá ó÷ï-
ëéÜæïíôáò ôï ðÝìðôï áðüóðáóìá.
ÁðÜíôçóç:
Ç èÝóç ôçò ãõíáßêáò óôç íåïåëëçíéêÞ êïéíùíßá ôçí åðï÷Þ ðïõ áíáöÝñåôáé ôï ìõ-
èéóôüñçìá åßíáé èÝóç õðïôÝëåéáò. Ôá êïñßôóéá ãßíïíôáé ðïëëÝò öïñÝò èýìáôá ãéá ôç
óùôçñßá ôçò ïéêïãÝíåéáò. Èåùñïýíôáé üíôá êáôþôåñá, ðïõ äå äéêáéïýíôáé íá Ý÷ïõí
ðñïóùðéêÞ æùÞ. Ï Üíôñáò åßíáé ï áöÝíôçò óôçí ïéêïãÝíåéá ç ãõíáßêá ìüíï õðáêïý-
åé. ÊÜèå ðñïóðÜèåéá äéáöïñïðïßçóçò åðéóýñåé ðïéíÞ.
Ç Âïýëá ÐáðáäÝëç áðïôåëåß áíôéðñïóùðåõôéêü äåßãìá áõôÞò ôçò áðáñÜäåêôçò
êáôÜóôáóçò. Ç ìéêñïáóôéêÞ ïéêïãÝíåéÜ ôçò åîáóêåß ðÜíù ôçò çèéêü åîáíáãêáóìü, ãéá
íá ðñï÷ùñÞóåé óå ãÜìï ðïõ äåí åðéèõìåß. Ç ðñïóùðéêüôçôÜ ôçò êáé ç äéêÞ ôçò èÝ-
ëçóç äåí õðïëïãßæïíôáé êáèüëïõ. Ç ïéêïãÝíåéá èÝëåé áõôü ôï ãÜìï ãéá äýï ëüãïõò:
ãéá íá áðïêáôáóôÞóåé -óýìöùíá ìå ôá Þèç ôçò åðï÷Þò- ôçí ôéìÞ ôïõ ïíüìáôüò ôçò óôçí
êïéíùíßá êáé -ôï óðïõäáéüôåñï- ãéá íá ìðïñÝóåé íá îåöýãåé áðü ôïí ïéêïíïìéêü ìá-
446
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 447
ñáóìü, áöïý ï ãáìðñüò åßíáé ðïëý ðëïýóéïò êáé áóêåß Ýíá åðéêåñäÝò åðÜããåëìá. Ç
üðïéá áíôßäñáóç ôçò çñùßäáò êáé ïé áíôéññÞóåéò ôçò Ý÷ïõí ùò áðïôÝëåóìá íá õöß-
óôáôáé êáèçìåñéíÜ øõ÷éêÜ êáé óùìáôéêÜ ìáñôýñéá, ðïõ êëïíßæïõí áíåðáíüñèùôá ôçí
õãåßá ôçò êáé ôåëéêÜ ôçí ïäçãïýí óôï èÜíáôï. Ç Âïýëá åßíáé ìéá çñùéêÞ ìïñöÞ. Áí
êáé óå êÜðïéá óçìåßá êéíäõíåýåé íá ìåôáôñáðåß óå ëáúêÞ ìåëïäñáìáôéêÞ çñùßäá, ù-
óôüóï ï óõããñáöÝáò óôÝëíåé Ýíá ìÞíõìá áíèñùðéÜò êáé áðïäïêéìÜæåé áõôÞí ôçí êïé-
íùíéêÞ áäéêßá ìå ôçí Üíéóç êáé óêëçñÞ õðïâÜèìéóç ôçò ãõíáßêáò.
á. Ôï «ÊáñáãÜôóçò» åßíáé öéëïëïãéêü øåõäþíõìï;
â. Ï ÊáñáãÜôóçò åãêáôÝëåéøå ôéò óðïõäÝò ôïõ ãéá íá áó÷ïëçèåß ìå ôç ëïãïôå÷íßá.
ã. Ï «Êßôñéíïò öÜêåëïò» åßíáé Ýñãï ôïõ ÊáñáãÜôóç.
ä. Ï Ãéïýãêåñìáí ãßíåôáé Ýíáò Üíèñùðïò åõáßóèçôïò.
å. Ï Ãéïýãêåñìáí åßíáé ï Üíèñùðïò ðïõ áëëÜæåé ôç æùÞ ôïõ ÊáñáìÜíïõ.

Á Â
1. Óýìöùíá ìå ôï êåßìåíï ç ïéêïíïìéêÞ á. âëÝðïõìå Ýíôïíåò ðåñéãñá
Üíåóç öÝò.
2. Ï ÊáñáãÜôóçò áíÞêåé â. äåí öÝñíåé åõôõ÷ßá.
3. Ùò óõããñáöÝáò áöéåñþèçêå ã. åßíáé óçìáäéáêÞ ãéá ôïí Ãéïý-
ãêåñìáí.
4. Óôï Ýñãï ôïõ ÊáñáãÜôóç ä. óôçí ãåíéÜ ôïõ ‘30.
5. Ç óõíÜíôçóç ìå ôïí ÊáñáìÜíï å. óôá ìõèéóôïñÞìáôá.

Ôï Ýñãï ôïõ ÊáñáãÜôóç âáóßæåôáé:
á. óå ðñáãìáôéêÜ ãåãïíüôá.
â. óôç ìõèïðëáóôéêÞ öáíôáóßá ôïõ.
ã. óå âéùìáôéêÜ óôïé÷åßá.
ä. óå ðåñéãñáöÝò ôñßôùí.
447
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 448

Ï Ãéïýãêåñìáí Ý÷åé ìÜèå íá æåé:
á. ìå åéëéêñßíåéá.
â. öåéäùëüò.
ã. ìå ïéêïíïìéêÞ åõ÷Ýñåéá.
ä. ôéìéüôçôá.
Á Â
1. «ëÝñá» á. ìåôáöïñÜ
2. «Þôáí ãåñü ôñáðïõëü÷áñôï» â. ïðôéêÞ - ëõñéêÞ åéêüíá.
3. «èá ãßíåéò êÜôé óáí âáóéëéÜò» ã. ìåôáöïñÜ.
4. «áðåéëþíôáò ãç êáé ïõñáíü» ä. éäéùìáôéóìüò.
5. Ç óõíÜíôçóç Ãéïýãêåñìáí - å. ðáñïìïßùóç
ÊáñáìÜíïõ óôï öñåíïêïìåßï.
ÃÑÁÐÔÅÓ ÅÑÃÁÓÉÅÓ
á) Áðü ôá áðïóðÜóìáôá ðïõ äéáâÜóáôå íá ìåëåôÞóåôå:
1) Ôá äéÜöïñá êïéíùíéêÜ ðåñéâÜëëïíôá ðïõ áðåéêïíßæåé ï óõããñáöÝáò.
2) Ôéò åðéìÝñïõò ðáñáôçñÞóåéò ðïõ êÜíåé ãéá ôá Þèç ôùí áíèñþðùí óå êá-
èÝíá áðü áõôÜ.
â) Ï ÊáñáãÜôóçò óôï «Ãéïýãêåñìáí» áêïëïõèþíôáò ôç äïêéìáóìÝíç ìÝèïäï
ôïõ íáôïõñáëéóìïý ðáñïõóéÜæåé ôïí ÞñùÜ ôïõ Ýñìáéï ôùí ðñïäéáèÝóåùí
êáé ôùí óõíèçêþí óôéò ïðïßåò Ýæçóå: íá ìåëåôÞóåôå ôçí åîÝëéîç ôïí Þñùá
óýìöùíá ìå ôá ðáñáðÜíù äåäïìÝíá êáé ìå âÜóç ôá áðïóðÜóìáôá êáé
ôéò óõíäåôéêÝò ðåñéëÞøåéò.
ÁðÜíôçóç:
á. 1. Ï ÊáñáãÜôóçò êéíåß ôïí ÞñùÜ ôïõ áíÜìåóá óå äéÜöïñá êïéíùíéêÜ ðåñéâÜë-
ëïíôá ôçò åðï÷Þò, ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå ôçí øõ÷éêÞ, ðíåõìáôéêÞ êáé åðáããåëìáôéêÞ ôïõ
åîÝëéîç. ¸ôóé âñßóêåé ôçí åõêáéñßá íá ðáñïõóéÜóåé áñêåôÝò êïéíùíéêÝò ïìÜäåò, äßíï-
íôáò ïñéóìÝíï óôïé÷åßá ãéá ôçí ðñïóÝããéóÞ ôïõò.
Óôï ðñþôï êáé ôñßôï áðüóðáóìá ãßíåôáé áíáöïñÜ óôçí êïéíùíßá ôïõ õðüêïóìïõ
ôïõ ÐåéñáéÜ, ìå ôçí ïðïßá ï Þñùáò åß÷å äïóïëçøßåò áìÝóùò ìåôÜ ôçí ÜöéîÞ ôïõ óôçí
ÅëëÜäá. Ôçí êïéíùíßá áõôÞ áðïôåëïýóáí êõñßùò ïé ëáèñÝìðïñïé ôùí íáñêùôéêþí, ïé
448
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 449
åðáããåëìáôßåò ÷áñôïðáßêôåò-÷áñôïêëÝöôåò êáé ïé ðñïóôÜôåò ôùí êïéíþí ãõíáéêþí.

Óôï äåýôåñï áðüóðáóìá Ý÷ïõìå ìéá åéêüíá ìåãáëïáóôéêÞò æùÞò. Ï äéåõèõíôÞò, ôï
ãñáöåßï, ï ôüíïò óõæÞôçóçò äßíåé ìéá åéêüíá æùÞò Üíåôçò ÷ùñßò ðñïâëÞìáôá.
Óôï ôÝôáñôï áðüóðáóìá, üðïõ ðáñïõóéÜæåôáé ï ôýðïò ôïõ Ìé÷. ÊáñáðÜíïõ, áíôé-
ðñïóùðåýåôáé ï êüóìïò ôùí äéáíïïýìåíùí ôçò åðï÷Þò, ðïõ åîÝöñáæáí óõíïëéêÜ ôï
áðáéóéüäïîï ðíåýìá ôçò ðåñéüäïõ ôïõ ìåóïðïëÝìïõ.
Ôï ðÝìðôï áðüóðáóìá ìáò ðáñáðÝìðåé óå ìéá Üëëç êïéíùíéêÞ ôÜîç, ôç ìéêñïá-
óôéêÞ, üðïõ áíÞêåé ç Âïýëá ÐáðáäÝëç êáé ç ïéêïãÝíåéÜ ôçò.
2. Ùò ðñïò ôéò åðéìÝñïõò ðáñáôçñÞóåéò ôïõ óõããñáöÝá ãéá ôá Þèç ôùí áíèñþðùí
êáèåìéÜò áðü áõôÝò ôéò ôÜîåéò ìðïñïýìå íá áíáöÝñïõìå ôá åîÞò:
¼óïé åñãÜæïíôáí óôï éó÷õñü äßêôõï ôùí íáñêùôéêþí Þôáí ôýðïé Ýîõðíïé, óêëçñïß
êáé áäßóôáêôïé ãéá ôçí åîõðçñÝôçóç ôùí óõìöåñüíôùí ôïõò ìðïñïýóáí íá êáôáöý-
ãïõí óå êÜèå ìÝóï, èåìéôü Þ áèÝìéôï. Ïé ðéï äõíáôïß áðü áõôïýò êÝñäéæáí ôåñÜóôéá
ðïóÜ, öñïíôßæïíôáò íá ìç äéáôñÝ÷ïõí êáíÝíá êßíäõíï áðü ôçí áóôõíïìßá. Óôïí ßäéï
÷þñï êéíïýíôáí êé üóïé áó÷ïëïýíôáí ìå ôç ÷áñôïðáéîßá· Þôáí Ýîõðíïé êáé óêëçñïß êáé
üðïéïò Ýðáéæå ìáæß ôïõò óßãïõñá èá Ý÷áíå. Óôï ßäéï êïéíùíéêü ðåñéèþñéï áíÞêáí Üí-
èñùðïé ôçò íý÷ôáò óáí ôïí ÃéÜííç Ìüãéá. ÁíåëÝçôïé êáé óêëçñïß ìå ôéò êïéíÝò ãõíáß-
êåò, ôéò ìåôá÷åéñßæïíôáí âÜíáõóá êáé áðÜíèñùðá, äå äßóôáæáí íá ôéò ôñáõìáôßóïõí Þ
áêüìç êáé íá ôéò óêïôþóïõí, üôáí ôïëìïýóáí íá ðñïâÜëëïõí êÜðïéá áíôßóôáóç Þ íá
öÝñïõí ìéá ìéêñÞ áíôßññçóç óôéò äéáôáãÝò ôïõò.
Ç ìåãáëïáóôéêÞ ôÜîç, óôçí ïðïßá áíÞêåé ï äéåõèõíôÞò ôçò ÔñÜðåæáò, åðéäéþêåé ôçí
åðéöáíåéáêÞ óðïõäáéïöÜíåéá êáé ôçí êåíüäïîç åðßäåéîç. Ðïëëïß ó’ áõôÞ ôçí ôÜîç åß-
íáé íåüðëïõôïé, Üíèñùðïé ìáôáéüäïîïé êáé ÷ùñßò çèéêÜ åìðüäéá, ðïõ äåí îÝñïõí ðþò
íá ÷áëÜóïõí ôá ëåöôÜ ôïõò, åíþ ç ðáôñßäá ôïõò ðåñíÜ ìéá äýóêïëç öÜóç.
Óôç ìïñöÞ ôïõ Ìé÷Üëç ÊáñáìÜíïõ, ôïõ «äáóêÜëïõ» ôïõ Ãéïýãêåñìáí, ðïõ ôïí ìõ-
åß óå Ýíáí êáéíïýñãéï êüóìï, Ý÷ïõìå ôçí åéêüíá åíüò óêåðôüìåíïõ áíèñþðïõ, åê-
ðñïóþðïõ ôçò ìåóïáóôéêÞò ôÜîçò. Ï ÊáñáìÜíïò åßíáé áíôéðñïóùðåõôéêüò ôýðïò ëï-
ãïôÝ÷íç ôïõ ìåóïðïëÝìïõ. ðïõ êõñéáñ÷åßôáé áðü ôçí áðáéóéïäïîßá êáé ôçí ðåóéìéóôé-
êÞ èåþñçóç ôçò æùÞò. (Ç ôÜóç áõôÞ åêðñïóùðåßôáé óôçí ÅëëçíéêÞ Ëïãïôå÷íßá ôçò å-
ðï÷Þò áðü ôïí Ê. ÊáñõùôÜêç êáé ôï Íáð. Ëáðáèéþôç). ¼ðùò ãñÜöåé ï Ã. Ðáãáíüò ç
ìïñöÞ ôïõ ÊáñáìÜíïõ «áíôáíáêëÜ ôçí áßóèçóç ôçò öèïñÜò êáé ôçò áðáéóéïäïîßáò
ðïõ ÷áñáêôÞñéæå ãåíéêÜ ôïõò ëïãïôÝ÷íåò ôïõ ìåóïðïëÝìïõ».
ÔÝëïò, ìÝóá áðü ôï ðñïóùðéêü äñÜìá ôçò Âïýëáò ÐáðáäÝëç áíôëïýìå åíäåéêôé-
êÝò ðëçñïöïñßåò ãéá ôç æùÞ óôéò ìéêñïáóôéêÝò ôÜîåéò êáé ôç èÝóç ôçò ãõíáßêáò ôçí å-
449
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 450
ðï÷Þ åêåßíç. Ôá ïéêïíïìéêÜ ðñïâëÞìáôá Þôáí ôåñÜóôéá, ïé Üíèñùðïé äÝóìéïé ôùí êïé-
íùíéêþí ðñïêáôáëÞøåùí, ç èÝóç ôçò ãõíáßêáò öïâåñÜ õðïâáèìéóìÝíç êáé ï ãÜìïò
áðïôåëïýóå óõ÷íÜ ìÝóï ïéêïíïìéêÞò óùôçñßáò.
â. Óýìöùíá ìå ôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ íáôïõñáëéóìïý ï Üíèñùðïò åßíáé äÝóìéïò ôùí
åîùôåñéêþí äõíÜìåùí, öõóéêþí êáé êïéíùíéêþí, êáé ôùí êëçñïíïìéêþí ðñïäéáèÝóå-
ùí. Ï ÊáñáãÜôóçò áêïëïõèåß áõôÞ ôçí ôáêôéêÞ, êáèþò óõíèÝôåé ôçí ðñïóùðéêüôçôá
ôïõ ÞñùÜ ôïõ.
Ôï ðåñéâÜëëïí óôï ïðïßï ìåãÜëùóå åðÝäñáóå Ýíôïíá áñíçôéêÜ. Äåí åß÷å áêüìá
êáìéÜ øõ÷éêÞ åðáöÞ ìå ôïõò ãïíåßò ôïõ, ïé ïðïßïé ôïõ ðñïóÝöåñáí ìüíï õëéêÜ áãá-
èÜ. Ï ðáôÝñáò ôïõ Þôáí ìÝèõóïò êáé Ýôïéìïò íá éêáíïðïéÞóåé êÜèå åñùôéêÞ ôïõ åðé-
èõìßá óôï ãõíáéêåßï õðçñåôéêü ðñïóùðéêü. Ç ìçôÝñá ôïõ öÝñíåé ôï ößëï ôçò ìÝóá óôï
ßäéï ôçò ôï óðßôé, ÷ùñßò íá åíäéáöÝñåôáé êáí ãéá ôá ðáéäéÜ ôçò. ÌÝóá ó’ Ýíáí ôÝôïéï ÷þ-
ñï, üðïõ êõñéáñ÷ïýóå ç óõíáéóèçìáôéêÞ åñçìéÜ êáé ç áíçèéêüôçôá, ôÝèçêáí ïé âÜ-
óåéò ãéá ôç äéáìüñöùóç ôïõ ÷áñáêôÞñá ôïõ.
¼ôáí óôç óõíÝ÷åéá âñÝèçêå óôï ñùóéêü óôñáôü ìéá áßóèçóç äéÜëõóçò, áíÜëïãç
ìå åêåßíç ôïõ óðéôéïý ôïõ, êáé ïé ðñïóâÜóåéò ðïõ áðÝêôçóå óå óçìáíôéêÜ ðñüóùðá
ôïõ åðÝôñåøáí íá óõíå÷ßóåé ìéá æùÞ ðÝñá áðü ôçí ëïãéêÞ êáé ôçí çèéêÞ.
ÌåôÜ ôïí åñ÷ïìü ôïõ óôçí ÅëëÜäá êáé áöïý ðåñÜóåé êÜðïéï äéÜóôçìá, èá óçìåé-
ùèïýí óçìáíôéêÝò áëëáãÝò: ç öéëßá ôïõ ìå ôïí ÊáñáìÜíï èá ôïõ áíïßîåé ôï äñüìï ãéá
ôçí ðíåõìáôéêÞ æùÞ êáé ç åóùôåñéêÞ ôïõ ìåôáâïëÞ èá óõìðëçñùèåß ïëïêëçñùôéêÜ ìå
ôçí áãÜðç ôïõ ãéá ôç Âïýëá ÐáðáäÝëç, üôáí èá ãíùñßóåé ôçí áëçèéíÞ áãÜðç êáé èá
êáëõöèåß ôï êåíü ôïõ óõíáéóèçìáôéêïý ôïõ êüóìïõ.
¸ôóé ï Ãéïýãêåñìáí, êÜôù áðü íÝåò óõíèÞêåò áðïêôÜ Ýíá íÝï åáõôü, åîåëßóóåôáé
êáé ìåôáìïñöþíåôáé óôáäéáêÜ ìå ôçí åðéññïÞ ðïõ áóêåß ðÜíù ôïõ ï ðåñßãõñïò óôïí
ïðïßï æåé.
Åêôüò üìùò áðü áõôÝò ôéò åóùôåñéêÝò äõíÜìåéò åßíáé êáé ïé êëçñïíïìéêÝò ðñïäéá-
èÝóåéò ðïõ åîïõóéÜæïõí ôïí Þñùá. Ï ðñáãìáôéêüò ôïõ ðáôÝñáò äåí Þôáí ï íüìéìïò
áëëÜ Ýíáò ößëïò ôçò ìçôÝñáò ôïõ, ôýðïò ôõ÷ïäéþêôç, óêëçñüò êáé ÷ùñßò çèéêÝò áíá-
óôïëÝò. Ç ìçôÝñá ôïõ Þôáí ìéá áóõíåßäçôç åñùôïìáíÞò. ÌåãáëùìÝíïò ìå ôÝôïéåò êëç-
ñïíïìéêÝò êáôáâïëÝò -êáé ÷ùñßò íá äéäá÷ôåß êáìßá äåïíôïëïãßá- ç Üó÷çìç åîÝëéîÞ ôïõ
Þôáí áíáðüöåõêôç. Ï Ãéïýãêåñìáí Ýôóé ðñïâÜëëåôåáé ùò ôõðéêüò íáôïõñáëéóôéêüò Þ-
ñùáò, áðüëçîç öïâåñþí êëçñïíïìéêþí êáôáâïëþí êáé åíüò ïéêôñïý ðåñéâÜëëïíôïò.
450
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 451
ÔO ÌÐÏÕÑÉÍÉ


Ôï «Ìðïõñßíé» ðåñéÝ÷åôáé óôç óõëëïãÞ «Ôï ìåãÜëï ÓõíáîÜñé». ÁíáöÝñåôáé óôéò
óõíèÞêåò æùÞò ôùí êïëßãùí óôï èåóóáëéêü êÜìðï, óôá ôÝëç ôïõ 19ïõ áéþíá. Ç æùÞ
ôùí êïëßãùí Þôáí Üèëéá. Ôïí éäñþôá ôïõò êáé ôçí ôéìÞ ôïõò ôçí åêìåôáëëåõüôáí ï ìå-
ãÜëïò ôóéöëéêÜò. Ç ãñáöÞ ôïõ ÊáñáãÜôóç åßíáé íáôïõñáëéóôéêÞ.
Óôï èåóóáëéêü êÜìðï ïé èåñéóôÜäåò åßíáé äõï åéäþí. Áðü ôç ìéá ìåñéÜ, ïé ãýöôïé,
êé áðü ôçí Üëëç, ïé êáñáãêïýíçäåò. Ïé ôåëåõôáßïé ðñï÷ùñïýí áìßëçôïé êáé óêõöôïß ý-
óôåñá áðü ìéá êïðéáóôéêÞ ìÝñá.
Ï ãåñï-ÃêïõíôÞò ï Ðïõôïýëçò åßíáé Ýíáò áðü ôïõò êïëßãïõò ôïõ ôóéöëéêÜ. Åêåßíï
ôï âñÜäõ ðÞãå óôï êïíÜêé ôïõ áöÝíôç ôïõ, èÝëïíôáò êÜôé íá ôïõ ðåé. ×ôýðçóå êáé ôïõ
Üíïéîå ï åðéóôÜôçò ôïõ ôóéöëéêÜ.
Ôï êïíÜêé Þôáí Ýíá ðáëéü äéþñïöï óðßôé, ðïõ ðñéí áíÞêå óôïí ôóéöëéêÜ ÑïõóôÝí-
ìðÝç. Ï êáéíïýñéïò éäéïêôÞôçò, ï ÐÞôåñ ×áôæçèùìÜò, Þôáí ìåãáëùìÝíïò óôçí Áããëßá
êáé ðßóôåõå üôé «ïé äïõëåéÝò åßíáé äïõëåéÝò». Ìå ôï êôÞìá êáé ôïõò áíèñþðïõò äåí Üë-
ëáîå ôßðïôá.
Ìðáßíïíôáò óôïí ïíôÜ ï êïëßãáò âñßóêåé ôïí ôóéöëéêÜ ðáñÝá ìå ìéá üìïñöç ãõ-
íáßêá. Ï ãåñï-ÃêïõíôÞò ôïí ðáñáêáëÜ íá ìçí ôïõ ðÜñåé ôç ìéóÞ óïäåéÜ, üðùò Þôáí
ç óõìöùíßá, ãéáôß ç ðáñáãùãÞ ôïõ öÝôïò Þôáí ìåéùìÝíç. Ï ôóéöëéêÜò áñíåßôáé êáé ï
ãåñï-ÃêïõíôÞò ôïõ ëÝåé üôé Ý÷åé ðïëëÜ ÷ñÝç åîáéôßáò ôçò áññþóôéáò ôçò êüñçò ôïõ Æù-
ãñÜöùò. Ôüôå ï ôóéöëéêÜò ôïí äéþ÷íåé ÷ùñßò áðÜíôçóç.
451
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 452
Óôï ôÝëïò ôïõ êáëïêáéñéïý ï åðéóôÜôçò æýãéæå ôçí ðáñáãùãÞ ãéá íá ðÜñåé ôï ìåñß-
äéï ôïõ áöåíôéêïý. Æõãßæïíôáò Ýâáæå ôï ðüäé ôïõ ðÜíù óôç æõãáñéÜ ãéá íá êëÝøåé ôïí
ãÝñï êïëßãá. Ï ãéïò ôïõ ãåñï-ÃêïõíôÞ, ï ÍÜóïò, áíôÝäñáóå, üìùò ï ðáôÝñáò ôïõ æÞ-
ôçóå óõããíþìç áðü ôïí åðéóôÜôç. Ôüôå ï ÍÜóïò Ýöõãå ãéá ôá ÷ùñÜöéá.
ÁìÝóùò ìåôÜ Ýñ÷åôáé ï ôóéöëéêÜò êáé áíáêïéíþíåé óôïí ÃêïõíôÞ üôé öÝôïò èá ôïõ
ðÜñåé êÜôé ëéãüôåñï áðü ôç ìéóÞ óïäåéÜ. Ï ÃêïõíôÞò ðÞãå íá öéëÞóåé ôï ÷Ýñé ôïõ ôóé-
öëéêÜ, ãéá íá ôïí åõ÷áñéóôÞóåé, üìùò åêåßíïò äåí ôïí Üöçóå. Ôïõ áíáêïéíþíåé åðß-
óçò üôé èÝëåé ôçí êüñç ôïõ ÃêïõíôÞ, ôç ÆùãñÜöù, íá ôçí ðÜñåé õðçñÝôñéá óôï êïíÜ-
êé ôïõ. Ðñéí ðñïëÜâåé ï êïëßãáò íá áðáíôÞóåé, ï ×áôæçèùìÜò öåýãåé.
1. êÜñãéá: åßäïò ðïõëéïý áðü ôá êïñáêïåéäÞ.

2. áíáêïýñêïõäá: áíáðáõôéêÞ óôÜóç êáôÜ ôçí ïðïßá ôá ãüíáôá ëõãßæïõí êáé ôï óþ-
ìá óôçñßæåôáé óôá äÜ÷ôõëá ôùí ðïäéþí.
3. áõëáãÜò: ÷ùñÜöé ìåãÜëï êáé åýöïñï.
4. ëõêïöþôéóìá: ôï öùò ìåôÜ ôç äýóç ôïõ Þëéïõ.
5. áíÜñéá: óå áñáéÜ äéáóôÞìáôá.
6. óéãêïýíé: ãõíáéêåßï öüñåìá, ìáýñï êáé ìÜëëéíï, ðïõ öïñïýí ïé Êáñáãêïýíåò.
7. ìïíüêë: óôñïããõëüò öáêüò ãéá ôï Ýíá ìÜôé.
8. ðñéí áðïêáôéÜóïõí: ðñéí êïéìçèïýí.
9. ãéáôÜêé: óôñþìá, êñåâÜôé.
10. ðááßí’ò: ðçãáßíåéò.
11. ä’ëåéÜ ó’: äïõëåéÜ óïõ.
12. áôáâéêüò: êëçñïíïìéêüò.
13. ìáíôåìÝíéïò: áðü ìáíôÝìé (÷õôïóßäçñï).
14. ìÜíôáëï: áìðÜñá, óýñôçò.
15. ôé ÷áëåý’ò ãéÝñïõ: ôé ãõñåýåéò ãÝñï.
16. óýóìðáóçò: åðéóôÜôçò.
17. ôï áöÝíôéá: ôï áöåíôéêü.
18. ïíôÜò: èÜëáìïò, äùìÜôéï.
19. ÷áñåìëßêé: ãõíáéêùíßôçò.
20. âéëáúÝô: åðáñ÷ßá, íïìüò.
21. ãéïõíÜíéêï: åëëçíéêü.
22. áóêÝñ: ðëÞèïò.
452
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 453
23. ëïéìéêÞ: áññþóôéá åðéäçìéêÞ.

24. business are business: ïé äïõëåéÝò åßíáé äïõëåéÝò.
25. ôåìåíÜ: õðüêëéóç.
26. ôïõ Ýíá ôñßá: ôï Ýíá ôñßá (Ýíá ìÝñïò óðüñï, ôñßá ìÝñç óïäåéÜ).
27. óôáìðüëé: ìïíÜäá âÜñïõò ãéá ôá óéôçñÜ.
28. ðáæÜñ: ðáæÜñé, áãïñÜ.
29. óê’ëßêé: óêïõëßêé.
30. ìíÞóêïõí: ìÝíïõí.
31. áðü ÷ñüí’: áðü ôïõ ÷ñüíïõ.
32. ×áßì: üíïìá êÜðïéïõ ôïêéóôÞ.
33. óðéôóÝñçò: öáñìáêïðïéüò.
34. ãÝííçìá: êáñðüò, óéôçñÜ.
35. êïëßãïò Þ êïëßãáò: áãñüôçò ðïõ êáëëéåñãïýóå ôï ÷ùñÜöé ôïõ ôóéöëéêÜ êáé ôïõ
Ýäéíå ôç ìéóÞ ðáñáãùãÞ.
36. êéïõôóÝêé: óôåãáóìÝíïò ÷þñïò ãéá ôçí áðïèÞêåõóç ôùí óéôçñþí.
37. áâãáôßæù: áõîÜíù.
38. ðÝæï: ôï öïñôßï ðïõ æõãßæïõìå.
39. êïõñìðÜôóé: ìáóôßãéï.
40. äéêåüñïò: äéêçãüñïò.
41. ìðïìðüôá: øùìß áðü áëåýñé áñáâïóßôïõ.
42. öñá÷ôùóéÜ: öñÜ÷ôçò.
43. óåôïêñïýôá: ìåôáîùôü ýöáóìá.
44. ñÝìðåëïõò: áíõðüôá÷ôïõò, åðáíáóôÜôåò.
45. áñìÜäåò: áñìáèéÝò, äÝóìåò.
46. ðñïæýìé: ç ìáãéÜ ôïõ øùìéïý.
1. Ôï èÝìá ôïõ äéçãÞìáôïò:

Åßíáé ç Üèëéá æùÞ ôùí êïëßãùí. Ïé ðëïýóéïé ôóéöëéêÜäåò ôïõò åêìåôáëëåýïíôáé
÷ùñßò êáíÝíáí åíäïéáóìü êáé ÷ùñßò êáíÝíáí çèéêü öñáãìü. Ïé ëßãïé æïõí ìÝóá
óôç ÷ëéäÞ êáé ïé ðïëëïß õðïöÝñïõí, ÷ùñßò íá Ý÷ïõí ïýôå ôá óôïé÷åéþäç ãéá íá æÞ-
óïõí êáé íá ãéáôñÝøïõí ôéò áññþóôéåò ôïõò. Ç êáôÜóôáóç ôùí ÷ùñéêþí ëßãï äéá-
öÝñåé áðü áõôÞ ôùí äïýëùí. Ç èÝëçóç ôïõ áöÝíôç åßíáé íüìïò êáé êáíåßò äåí ôïë-
ìÜ íá ôçí áìöéóâçôÞóåé. Ï ôóéöëéêÜò èåùñåß üôé ìðïñåß íá ôáðåéíþíåé êáé íá å-
453
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 454
îåõôåëßæåé ôïí êïëßãï, áêüìç êé üôáí áõôüò âñßóêåôáé óôï Ýó÷áôï óçìåßï ôçò åîá-
èëßùóçò. Éäéáßôåñá ôüôå ïñéóìÝíïé Üíèñùðïé âñßóêïõí ôçí åõêáéñßá íá éêáíïðïéÞ-
óïõí ôéò Üðëçóôåò åðéäéþîåéò ôïõò êáé ôçí áãÜðç ôïõò ãéá ðëïýôï êáé åîïõóßá.
2. Ç êïéíùíéêÞ ïñãÜíùóç:
Ç ïñãÜíùóç ôçò êïéíùíßáò óôçñßæåôáé óôçí éåñáñ÷ßá. Ï ôóéöëéêÜò êõñéáñ÷åß ðÜíù
óôïõò ÷ùñéêïýò, ï Üíôñáò Ý÷åé áðüëõôç êõñéáñ÷ßá ðÜíù óôá ìÝëç ôçò ïéêïãåíåßáò
ôïõ. Åðßóçò, ðñÝðåé íá ôïíßóïõìå ôçí õðåñï÷Þ ôïõ Üíôñá áðÝíáíôé óôç ãõíáßêá ìÝ-
óá óå ìéá ïéêïãÝíåéá ðïõ åßíáé öáíåñÜ ðáôñéáñ÷éêÞ. ÕðÜñ÷åé ëïéðüí áõóôçñÞ éå-
ñÜñ÷çóç ôçò äýíáìçò êáé ôùí äéêáéùìÜôùí ðïõ áðïññÝïõí áðü áõôÞí.
3. Ç åëðßäá:
Ç ìüíç åëðßäá ðïõ äéáöáßíåôáé åßíáé ç íÝá ãåíéÜ. Ï ãéïò ôïõ ÃêïõíôÞ, ï ÍÜóïò,
äåí äÝ÷åôáé íá ôáðåéíþíåôáé êáé íá åîåõôåëßæåôáé áðü ôïí ôóéöëéêÜ êáé ôïõò åêðñï-
óþðïõò ôïõ. Äéáìáñôýñåôáé êáé óôç óõíÝ÷åéá öåýãåé. Ó’ áõôÞí ôçí åíÝñãåéá õðÜñ-
÷åé Ýíáò óõìâïëéóìüò· óýíôïìá ïé êïëßãïé èá åîåãåñèïýí êáé èá äéåêäéêÞóïõí ôï
äßêéï ôïõò áðü ôïõò ôóéöëéêÜäåò. Ï äõíáìéóìüò êáé ç áãùíéóôéêüôçôá ôùí íÝùí áí-
èñþðùí åßíáé ç ìïíáäéêÞ åëðßäá ãéá Ýíáí êüóìï äéêáéüôåñï êáé áãíüôåñï.

1ç åíüôçôá: «¼ôáí ï Þëéïò âáóßëåøå... ðñéí áðïêáôéÜóïõí»: Ïé ãýöôïé êáé ïé
êáñáãêïýíçäåò óôï èåóóáëéêü êÜìðï.
2ç åíüôçôá: «Åêåßíï ôï âñÜäõ... óå êáñôåñÜåé óôïí ïíôÜ»: Ï ãåñï- ÃêïõíôÞò ðç-
ãáßíåé óôï êïíÜêé ôïõ ôóéöëéêÜ.
3ç åíüôçôá: «Ôï êïíÜêé Þôáí óðßôé... business are busßness»: Ï ðáëéüò êáé ï
êáéíïýñéïò ôóéöëéêÜò.
4ç åíümôá: «¼ôáí ï ÃêïõíôÞò ìðÞêå... äåí åß÷áí óâÞóåé áêüìá»: Ôï áßôçìá
ôïõ ãåñï-ÃêïõíôÞ êáé ï ðüíïò ôïõ.
5ç åíüôçôá: «Óáí ôÝëåéùóå ï èÝñïò... ìå øõ÷Þ ôñéêõìéóìÝíç»: Ç áäéêßá êÜíåé
ôï ÍÜóï íá áíôéäñÜóåé.
6ç åíüôçôá: «Ôé ôñÝ÷åé åäþ.,. êé Ýöõãå ãåìÜôïò ìåãáëïðñÝðåéá»: Ï ×áôæçèù-
ìÜò æçôÜ ôç ÆùãñÜöù ãéá õðçñÝôñéá.
Ïé 4 ðñþôåò åíüôçôåò áðïôåëïýí ìéá åíéáßá óêçíÞ, åíþ ïé äýï Üëëåò áðïôåëïýí
ìéá äåýôåñç óêçíÞ.
454
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 455

1. Åéêüíåò:
Ïé åéêüíåò åßíáé ðïëëÝò êáé ðáñáóôáôéêÝò. Óôçí áñ÷Þ âëÝðïõìå ôïõò èåñéóôÜäåò íá
áöÞíïõí ôç äïõëåéÜ ôïõò. ÕðÜñ÷ïõí åéêüíåò áðü ôç æùÞ ôùí ãýöôùí êé áð’ ôç æùÞ
ôùí êáñáãêïýíçäùí.
2. ÁíáäñïìéêÞ áöÞãçóç:
Ìå ìéá áíáäñïìÞ ï óõããñáöÝáò äéçãåßôáé ôçí éóôïñßá ôïõ óðéôéïý êáé ôùí áíèñþ-
ðùí ðïõ ôï åß÷áí óôçí êáôï÷Þ ôïõò, ôïõ Ôïýñêïõ ôóéöëéêÜ êáé ôïõ ÐÜôåñ ×áôæçèùìÜ,
ôïõ ¸ëëçíá ôóéöëéêÜ.
1ç: Ðïéá åßíáé ôá âáóéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðïõ äßíåé ï óõããñáöÝáò á) óôïí ôý-
ðï ôïõ ôóéöëéêÜ, â) óôïí ôýðï ôïõ êïëßãá.
ÁðÜíôçóç:
á) ï ôóéöëéêÜò (ÐÞôåñ ×áôæçèùìÜò):
-¸÷åé ðÜñåé ôç èÝóç ðïõ åß÷å êÜðïôå ï Ôïýñêïò ôóéöëéêÜò.
- Ôï üíïìÜ ôïõ (ÐÞôåñ) öáíåñþíåé üôé äåí Ý÷åé åëëçíéêÞ óõíåßäçóç.
- Åßíáé ðëïýóéïò, æåé ìÝóá óôç ÷ëéäÞ, ôçí êáëïðÝñáóç, Ý÷åé åñùìÝíåò êáé áó÷ï-
ëåßôáé ìå óðïñ ðïõ èá ìðïñïýóáìå íá ÷áñáêôçñßóïõìå áñéóôïêñáôéêÜ. ÔÝôïéá óðïñ
åßíáé ôï êõíÞãé, ôï ôÝíéò ê.ëð.
- ÐÜíù áð’ üëá âÜæåé ôï õëéêü óõìöÝñïí. Ç áðëçóôßá åßíáé ôï äõíáôüôåñï óõíáß-
óèçìÜ ôïõ. Åêìåôáëëåýåôáé ôïõò êïëßãïõò ÷ùñßò çèéêïýò öñáãìïýò, áöïý ôïõò èåù-
ñåß «áíèñþðéíá êôÞíç». Åßíáé óêëçñüò êáé áäßóôáêôïò.
- ÃåíéêÜ, äåí äéáêñßíåôáé ãéá ôïí áíèñùðéóìü ôïõ. ÐÜíù áð’ üëá âÜæåé ôéò ìðßæíåò
êáé ôï êÝñäïò. ¼ðùò ëÝåé ÷áñáêôçñéóôéêÜ: «Äåí ãßíïíôáé áõôÜ, ãÝñï. Áí áñ÷ßóù íá
÷áñßæù óôïí Ýíá êáé óôïí Üëëï, ðÜù ÷áìÝíïò».
â) Ï êïëßãïò (ÃêïõíôÞò):
- Æåé öôù÷Ü, ìÝóá óôçí áèëéüôçôá.
- Åßíáé õðïôáãìÝíïò óôç èÝëçóç ôïõ áöÝíôç. ¸ôóé Ýæçóå ïëüêëçñç ôç æùÞ ôïõ, ÷ù-
ñßò íá áíôéäñÜ, ÷ùñßò íá äéåêäéêåß ôï äßêéï ôïõ: «ç ðåßñá ìéáò ïëüêëçñçò æùÞò ôïí åß-
÷å äéäÜîåé ðùò äåí ðñÝðåé íá ôá âÜæåéò ìå ôïí áöÝíôç».
- Ôï ìüíï ðïõ ìðïñåß íá êÜíåé åßíáé íá ðáñáêáëÜ ôï áöåíôéêü ôïõ íá ôïí ëõðç-
455
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 456
èåß. ¼ìùò ìéá ôÝôïéá óôÜóç ïäçãåß óå ìåãáëýôåñåò ôáðåéíþóåéò.

- Ìáëþíåé ôï ãéï ôïõ, ï ïðïßïò äåí Ý÷åé óõíçèßóåé óå ìéá ôÝôïéá æùÞ êáé äéáìáñôý-
ñåôáé. ÁíÜìåóá óôïí ðáôÝñá êáé ôï ãéï õðÜñ÷åé ðëÞñçò áíôßèåóç.
2ç: Ðþò ðáñïõóéÜæåé ï óõããñáöÝáò ôéò ãõíáßêåò óôï äéÞãçìá; (Ðñïôïý á-

ðáíôÞóåôå íá ìåëåôÞóåôå ðñïóåêôéêÜ ôá áðïóðÜóìáôá ðïõ áíáöÝñïíôáé
óôç ãõíáßêá ôïõ ÃêïõíôÞ, óôç Ãáëëßäá ößëç ôïõ ×áôæçèùìÜ êáé óôç Æù-
ãñÜöù).
ÁðÜíôçóç:
á) Ç ãõíáßêá ôïõ ÃêïõíôÞ: Åßíáé õðïôáãìÝíç óôïí Üíôñá ôçò, üðùò áõôüò åßíáé õ-
ðïôáãìÝíïò óôïí áöÝíôç ôïõ. Ç ãõíáßêá ôïõ êïëßãá åßíáé ç «óêëÜâá ôïõ êÜìðïõ».
Äïõëåýåé áäéÜêïðá êáé óùðáßíåé, ÷ùñßò êáíÝíá äéêáßùìá êáé ÷ùñßò íá Ý÷åé äéêÞ ôçò
ãíþìç.
â) Ç êüñç ôïõ ÃêïõíôÞ: Åßíáé âïõâü ðñüóùðá. Äåí Ý÷åé ôï äéêáßùìá íá ìéëÞóåé
ïýôå êáí ãéá èÝìáôá æùôéêÞò ãé’ áõôÞí óçìáóßáò. ¢ëëïé áðïöáóßæïõí åñÞìçí ôçò. Åß-
íáé ðñüóùðï åîáñôçìÝíï ðëÞñùò áðü ôïí ðáôÝñá.
ã) Ç Ãáëëßäá ößëç ôïõ ×áôæçèùìÜ: Åßíáé ÷åéñáöåôçìÝíç, áöïý êáðíßæåé, ðßíåé ïý-
æï. Äå äïõëåýåé, ðáñÜ ìüíï óôïëßæåôáé. Ç åìöÜíéóÞ ôçò åßíáé íù÷åëéêÞ êáé ðñïêëçôé-
êÞ. Åßíáé ìáæß ìå ôïí ôóéöëéêÜ, åðåéäÞ åßíáé ðëïýóéïò, ÷ùñßò íá Ý÷åé ìáæß ôïõ Üëëïõò
óõíáéóèçìáôéêïýò äåóìïýò.
3ç: Ãéá íá ðáñáóôÞóåé æùçñüôåñá ôç æùÞ ôùí êïëßãùí, ï ÊáñáãÜôóçò ÷ñç-

óéìïðïéåß ôéò áíôéèÝóåéò· íá ôéò åðéóçìÜíåôå ìÝóá óôï êåßìåíï.
ÁðÜíôçóç:
Ðñþôç áíôßèåóç: Ôï ðëÞèïò ôùí êïëßãùí ðåñíÜ êáé ÷áéñåôÜ ôïí áöÝíôç êáìðïõ-
ñéÜæïíôáò ôï êïñìß. Ôá ðáéäéÜ Ý÷ïõí ôá ðüäéá ôïõò ãõìíÜ, åíþ ï ×áôæçèùìÜò öïñÜ
øçëÝò ìðüôåò. Óôáìáôïýí êáé ôïí èáõìÜæïõí ìå ôá ìïõóôÜêéá ôïõ êáé ôï ìïíüêë ôïõ.
Äåýôåñç áíôßèåóç: Ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ êïëßãïõ, ôïõ ãåñï-ÃêïõíôÞ, ìðñïóôÜ óôïí
ôóéöëéêÜ, ôïí ×áôæçèùìÜ.
Ôñßôç áíôßèåóç: Ç áíôßèåóç áíÜìåóá óôçí åñùìÝíç ôïõ ôóéöëéêÜ, ôç Ãáëëßäá, ðïõ
óõìðåñéöÝñåôáé óáí áðåëåõèåñùìÝíç, êáé óôç ãõíáßêá êáé ôçí êüñç ôïõ êïëßãá, ç ï-
ðïßåò äåí Ý÷ïõí êáíÝíá äéêáßùìá êáé ãåíéêÜ åßíáé ðñüóùðá ðåñéöñïíçìÝíá.
ÔÝôáñôç áíôßèåóç: Ç äïõëïðñåðÞò óõìðåñéöïñÜ ôïõ ãåñï-ÃêïõíôÞ, áðü ôç ìéá ìå-
ñéÜ, êáé ç ôñéêõìéóìÝíç øõ÷Þ ôïõ ÍÜóïõ, ôïõ ãéïõ ôïõ, áðü ôçí Üëëç. Ï ÃêïõíôÞò õ-
ðáôÜóóåôáé óôïí áöÝíôç, åíþ ï ÍÜóïò äéåêäéêåß äõíáìéêÜ ôï äßêéï ôïõ.
456
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 457
ÐÝìðôç áíôßèåóç: Ï ÃêïõíôÞò, öôù÷üò êáé äõóôõ÷Þò, êáé ï ôóéöëéêÜò ìå ñïý÷á

öñåóêïóéäåñùìÝíá, êÜóêá ïëüëåõêç, ãÜíôéá êáé ìïíüêë. Åßíáé ç ôåëåõôáßá óêçíÞ ôïõ
áðïóðÜóìáôïò.
4ç: Ðïéá óçìåßá ôïõ áðïóðÜóìáôïò ðñïáíáããÝëëïõí ôçí ôåëéêÞ óêçíÞ:

ÁðÜíôçóç:
Ç ôåëéêÞ óêçíÞ ðåñéÝ÷åé ôï áßôçìá ôïõ ôóéöëéêÜ íá ðÜñåé ôçí ÆùãñÜöù õðçñÝôñéÜ
ôïõ. Ôï áßôçìá áõôü ðñïáíáããÝëëåôáé Þäç áðü êåé ðïõ ï ãÝñï-ÃêïõíôÞò ìéëÜåé óôïí
ôóéöëéêÜ ãéá ôçí êüñç ôïõ, ðïõ åßíáé «óáí ôï êñýï ôï íåñü», êáé ãéá ôá Ýîïäá ðïõ Ý-
êáíå ãéá íá ôçí ãéáôñÝøåé. Ôüôå ï ×áôæçèùìÜò åß÷å áðáíôÞóåé ìå áóÜöåéá: «¢éíôå, ãÝ-
ñï. ÐÞãáéíå êáé èá éäïýìå». Ç áóáöÞò áõôÞ áðÜíôçóç öáíåñþíåé üôé ï ôóéöëéêÜò åß-
÷å óôï ìõáëÜ ôïõ êÜðïéï ó÷Ýäéï, ôï ïðïßï, ðñÜãìáôé, áðïêÜëõøå óôï ôÝëïò, üôáí åðé-
óêÝöèçêå ôïí êïëßãï.
5ç: Íá åðéóçìÜíåôå ôá íáôïõñáëéóôéêÜ ãíùñßóìáôá ôïõ äéçãÞìáôïò óôïõò áí-

èñþðéíïõò ôýðïõò ôéò ðåñéãñáöÝò êáé ôïõò äéáëüãïõò.
ÁðÜíôçóç:
á) Ïé áíèñþðéíïé ôýðïé:
Ôá ðñüóùðá ôïõ Ýñãïõ ðáñïõóéÜæïíôáé, üðùò áêñéâþò åßíáé, ÷ùñßò êáìéÜ ôÜóç å-
îùñáúóìïý. Ï ôóéöëéêÜò åßíáé óêëçñüò êáé Üðëçóôïò, ï êïëßãïò äïõëïðñåðÞò êáé áõ-
ôáñ÷éêüò ðñïò ôá ìÝëç ôçò ïéêïãÝíåéÜò ôïõ, ïé ãõíáßêåò ôùí ÷ùñéêþí åßíáé õðïôáãìÝ-
íåò óôçí åîïõóßá ôïõ Üíôñá, åíþ ç Ãáëëßäá åßíáé áðåëåõèåñùìÝíç. Ïé Üíèñùðïé êáé
ïé áíôéèÝóåéò ìåôáîý ôïõò öáíåñþíïõí Ýíáí êïéíùíéêü ðñïâëçìáôéóìü.
â) Ïé ðåñéãñáöÝò:
Ç êïéíùíéêÞ ðñáãìáôéêüôçôá ðåñéãñÜöåôáé ðéóôÜ, üóï Üó÷çìç êé áí åßíáé. Ïé êï-
ëßãïé æïõí óå Üèëéåò óõíèÞêåò, åíþ, áðü ôçí Üëëç, ï ôóéöëéêÜò æåé óôç ÷ëéäÞ êáé ôçí
ðïëõôÝëåéá. Êáé ïé ðåñéãñáöÝò Ý÷ïõí óêïðü íá ðáñïõóéÜóïõí ìéá êïéíùíéêÞ ðñáã-
ìáôéêüôçôá êáé íá ðñïâëçìáôßóïõí áðïêáëýðôïíôáò áíôéèÝóåéò êáé óõãêñïýóåéò.
ã) Ïé äéÜëïãïé:
Ïé äéÜëïãïé åßíáé ãñáììÝíïé óôçí éäéùìáôéêÞ ãëþóóá êáé ðñïöïñÜ ôùí áíèñþðùí
ôïõ èåóóáëéêïý êÜìðïõ.
457
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 458
á. Ï ÊáñáãÜôóçò åßíáé ðåæïãñÜöïò êáé áíÞêåé óôç ÃåíéÜ ôïõ ‘30.
â. Ôï ðñáãìáôéêü üíïìá åßíáé ÄçìÞôñçò Ñïäüðïõëïò.
ã. ÐåñéãñÜöåé ôçí üìïñöç æùÞ ôùí Êïëéãùí ôïõ Èåóóáëéêïý êÜìðïõ.
ä. Ç êáôÜóôáóç ôùí ÷ùñéêþí åßíáé ðïëý êáëýôåñç áðü áõôÞ ôùí äïýëùí.
å. Ç ïñãÜíùóç ôçò êïéíùíßáò óýìöùíá ìå ôï êåßìåíï óôçñßæåôáé óôçí éåñáñ÷ßá.

Á Â
1. Ç ãñáöÞ ôïõ ÊáñáãÜôóç á. ôï õëéêü óõìöÝñïí.
2. Ïé ôóéöëéêÜäåò åêìåôáëëåýïíôáé â. åßíáé íáôïõñéëéóôéêÞ.
3. Ç áãùíéóôéêüôçôá ôùí íÝùí áíèñþðùí ã. ôïõò êïëßãåò ÷ùñßò åíäïéáóìü.
4. Ïé ôóéöëéêÜäåò âÜæïõí ðÜíù áð’ üëá ä. ÷ùñßò äéêáéþìáôá.
5. Ïé ãõíáßêåò åßíáé äïýëåò å. åßíáé ç ìïíáäéêÞ åëðßäá ãéá
Ýíá äéêáéüôåñï êüóìï.

Ôï ãåãïíüò üôé ï ÍÜóïò äå äÝ÷åôáé íá ôáðåéíþíåôáé êáé äéáìáñôõñüìåíïò öåýãåé
äåß÷íåé:
á. ôçí áãÝíåéÜ ôïõ.
â. üôé óýíôïìá ïé Êïëßãïé èá åîåãåñèïýí.
ã. ôç äïõëïðñÝðåéÜ ôïõ.
ä. ôçí áíôßäñáóç ôùí íÝùí áíèñþðùí.

Ï ÊáñáãÜôóçò áêïëïýèçóå ôçí ðáñÜäïóç ôïõ:
á. ñïìáíôéóìïý.
â. õðåññåáëéóìïý.
ã. óõìâïëéóìïý.
ä. íáôïõñáëéóìïõ.
458
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 459
ÔÁ ×ÔÁÐÏÄÁÊÉÁ


Ôï äéÞãçìá åßíáé ðáñìÝíï áðü ôç óõëëïãÞ äéçãçìÜôùí «Ôï íåñü ôçò âñï÷Þò», ç
ïðïßá äçìïóéåýôçêå ôï 1950.
Åßíáé ÷åéìþíáò êáé ïé íïôéÜäåò öÝñíïõí óýííåöá. ¼ìùò ï Þëéïò ñß÷íåé ðïõ êáé
ðïõ ôï ÷ñõóáöÝíéï öùò ôïõ óôï ìéêñü ëéìÜíé. Ôï âñÜäõ ï êáéñüò ÷Üëáãå ðÜëé, ïé ãëÜ-
ñïé ðåôïýóáí ÷áìçëÜ, ôá óýííåöá îáíÜñ÷ïíôáí ìåãáëþíïíôáò ôï óêïôÜäé.
Åíáò Üó÷çìïò ãÝñïò, ï ÐáíáãéùôÜêçò, ÷ôõðçìÝíïò êáé ìåèõóìÝíïò, ìðáßíåé óå Ý-
íá ëáúêü óôÝêé. ×áéñÝôçóå ôéò äýï ðáñÝåò ðïõ õðÞñ÷áí åêåß êáé Ýðéáóå óõæÞôçóç ìå
ôï ìáãáæÜôïñá.
Ï ãÝñïò Þðéå äõï ðïôÞñéá ïýæï êáé êÝñáóå ôçí ðáñÝá óôï ìáãáæß. Ç ðáñÝá áðÝ-
êñïõóå ôï êÝñáóìÜ ôïõ, üìùò ç åðéìïíÞ ôïõ ãÝñïõ ðáñáëßãï íá ïäçãÞóåé óå ðáñåîÞ-
ãçóç. ÔåëéêÜ ìåóïëÜâçóå ï ôáâåñíéÜñçò êáé Ýäéùîå ôï ãÝñï áðü ôï ìáãáæß.
¼ìùò ï ÐáíáãéùôÜêçò äåí Þèåëå íá öýãåé. ÐñïóðÜèçóå íá ðåßóåé ôïí ôáâåñíéÜ-
ñç íá ôïõ öôéÜîåé ôá ÷ôáðïäÜêéá, áëëÜ ìÜôáéá.
ÐñïóðÜèçóå íá áíïßîåé óõæÞôçóç ìå ìéá ðáñÝá, üìùò ðñïóÝâáëëå Ýíáí áðü ôçí
ðáñÝá, ôïí õðïðëïßáñ÷ï, êáé ôåëéêÜ êÜðïéïò ïîýèõìïò ôïí Ýâãáëå Ýîù áðü ôï ìáãá-
æß. Óå ëßãï ï ÐáíáãéùôÜêçò ðñïóðÜèçóå íá îáíáìðåß óôï ìáãáæß, üìùò ìå öùíÝò êáé
ìå âñéóéÝò ôïí Ýäéùîáí. Ôï ìüíï ðïõ Þèåëå, Þôáí íá öÜåé ôá ÷ôáðïäÜêéá ôïõ óõíôñï-
öéÜ ìå Üëëïõò, óáí Üíèñùðïò. ¼ìùò ç êáêßá ôùí Üëëùí áíèñþðùí äåí ôïí Üöçóå...
459
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 460
Ï ÐáíáãéùôÜêçò áðïãïçôåýôçêå ôåëåßùò ìå ôç óõìðåñéöïñÜ ôùí áíèñþðùí, âãÞ-

êå Ýîù êáé êÜèçóå ãéá ëßãï ìå óêõöôü ôï êåöÜëé óôï óêáëïðÜôé.
1. ôï üíôéò: ðñÜãìáôé.
2. ï ÁóôÝñáò: ï Áðïóðåñßôçò.
3. ìðéôæÜñïíôáò: ãÝñíïíôáò áñéóôåñÜ êáé äåîéÜ (áêñéâþò üðùò êáñÜâé).
4. ôñáìðÜêïõëï: ìéêñü êáé ðëáôý éóôéïöüñï óêÜöïò.
5. óïñïêÜäá: êýìáôá ðïõ ðñïêáëïýí íüôéïé êáé äõôéêïß Üíåìïé.
6. åñßöçò: Üíèñùðïò.
7. ìðåñíôÜ÷é: îõëïäáñìüò.
8. ãéíïìÝíïò: ìåèõóìÝíïò, öôéáãìÝíïò.
9. óåñôéêüò: íåõñéêüò.
10. ðïóþò: êáèüëïõ.
11. èáñáðÜçêáí: åõ÷áñéóôÞèçêáí.
12. ëáêñéíôß: óõíïìéëßá.
13. Ýíåêá ðïõ: åðåéäÞ.
14. êüâå ëüãéá êáé óôñé: óôáìÜôá ôç óõæÞôçóç êáé öýãå.
15. ôïí ðÜóá ôõ÷þí: ôïí êáèÝíá.
16. êÜíù ôï êïììÜôé ìïõ: êÜíù åðßäåéîç.
17. åî ïõ: áð’ áõôÞí ôçí áéôßá.
18. íôåñìðåíôÝñçò: áëÞôçò.
19. öïõâïý: öïõöïý, øçóôáñéÜ.
20. ôóáìðïýê: ãñÞãïñá.
21. êïõôóáâÜêéêï: ìÜãêéêá.
22. ìðå÷ëéâÜíéêï: üðùò Ýêáíáí ïé ìðå÷ëéâÜíçäåò (ðáëáéóôÝò).
23. êÜíåéò ôïí êÜñãá: ðáñéóôÜíåéò ôï óðïõäáßï.
24. øïöïäåÞò: êáêïìïßñçò, äåéëüò.
25. ìåôñïíüìéï: üñãáíï ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýí ïé ðéáíßóôåò.
26. üóôñéá: Üíåìïò íüôéïò.
1. Ôï èÝìá ôïõ äéçãÞìáôïò:

Ôï èÝìá ôïõ äéçãÞìáôïò åßíáé ç ìïíáîéÜ ôïõ áíèñþðïõ. Ï Üíèñùðïò áðü ôç öý-
460
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 461
óç ôïõ åðéäéþêåé ôçí åðéêïéíùíßá ìå ôïõò óõíáíèñþðïõò ôïõ. Åßíáé ïí êïéíùíé-

êü êáé äåí ìðïñåß íá æÞóåé ïýôå óôéãìÞ ìüíïò ôïõ. Áõôü éó÷ýåé ãéá êÜèå Üíèñù-
ðï, éó÷ýåé êáé ãéá ôïí ÐáíáãéùôÜêç ôïõ äéçãÞìáôïò. Ôï ÷ôáðïäÜêé êáé ôá êåñÜ-
óìáôá åßíáé ç áöïñìÞ ãéá íá ðåôý÷åé ôçí åðéêïéíùíßá ìå ôïõò óõíáíèñþðïõò ôïõ.
2. Ç áíèñþðéíç êáêßá:
Ôï ðåñéâÜëëïí óôçí ôáâÝñíá áíôéìåôùðßæåé ôïí ÐáíáãéùôÜêç å÷èñéêÜ, ìå áäéá-
öïñßá, ðåñéöñüíçóç êáé óêëçñüôçôá. ºóùò åðåéäÞ Þôáí ìÝèõóïò, ßóùò åðåéäÞ ç
æùÞ ôïí åß÷å ñßîåé óôï ðåñéèþñéï. ¼ëïé ôïí áðïöåýãïõí óá ëåðñü. Ï Ðáíáãéù-
ôÜêçò äåí åßíáé êáêüò, ôï áíôßèåôï ìÜëéóôá, áãáðÜ ôïõò áíèñþðïõò êáé åðéäéþêåé
ôçí åðéêïéíùíßá ìáæß ôïõò.
¼ìùò ïé Üíèñùðïé áíôéìåôùðßæïõí å÷èñéêÜ üðïéïí äéáöÝñåé áð’ áõôïýò, üðïéïí
ðáñïõóéÜæåé êÜðïéï ìåéïíÝêôçìá ðïõ ôïí öÝñíåé óå êáôþôåñç êïéíùíéêÞ èÝóç.
Ôá èýìáôá áõôÞò ôçò å÷èñüôçôáò äåí åßíáé ìüíï ïé ìÝèõóïé, óÞìåñá åßíáé êáé ïé
öïñåßò ôïõ AIDS, ïé ôóéããÜíïé, ïé îÝíïé êáé ãåíéêÜ, êÜèå Üôïìï, ç êáôçãïñßá ôïõ
ðëçèõóìïý ðïõ öáßíåôáé íá ìåéïíåêôåß.
Ç åîÞãçóç åßíáé áðëÞ. Ç êáôáäßêç üóùí ìåéïíåêôïýí äßíïõí óôï «ìÝóï áíèñù-
ðÜêï» Ýíá áßóèçìá áíùôåñüôçôáò. Ôïí âïçèÜ íá îåðåñÜóåé ôá óõìðëÝãìáôá êá-
ôùôåñüôçôáò ðïõ óôçí ðñáãìáôéêüôçôá áéóèÜíåôáé. Ôï öáéíüìåíï áõôü ïíïìÜæå-
ôáé êïéíùíéêüò ñáôóéóìüò.
Ôï äéÞãçìá áðïôåëåßôáé áðü Ýîé åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Ïé íïôéÜäåò öÝñíáí óýãíåöá... ðïõ ’óöéããå ç øõ÷Þ ôïõ áíèñþ-
ðïõ»: ÐåñéãñáöÞ ôùí êáéñéêþí óõíèçêþí.
2ç åíüôçôá: «¸ôóé ëïéðüí... êáé èÜâïõí ôïí»: Ï åñ÷ïìüò ôïõ ÐáíáãéùôÜêç óôçí
ôáâÝñíá.
3ç åíüôçôá: «Áêïýìðçóå ôï óôñÜôóï... óôï ìáãáæß ìïõ!» :Ôï êÝñáóìá áðü ôïí
ÐáíáãéùôÜêç êáé ç ðáñåîÞãçóç.
4ç åíüôçôá: «Óá í’ áðïöÜóéóå... íá ðéù Ýíá êñáóß;»: Ï ÐáíáãéùôÜêçò ðñï-
óðáèåß íï ðåßóåé ôïí ôáâåñíéÜñç íá ôïõ öôéÜîåé ôá ÷ôáðïäÜêéá.
5ç åíüôçôá: «ÁñãÜ êáôÜëáâå... êáêßá áíèñþðéíç»: Ðåôïýí ôïí ÐáíáãéùôÜêç Ý-
îù áðü ôï ìáãáæß - ç áíèñþðéíç êáêßá.
461
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 462
6ç åíüôçôá: «Ôüôå, êáôÜëáâå... Óáí Üíèñùðïò áêñéâþò»: Ç áðïãïÞôåõóç ôïõ

ÐáíáãéùôÜêç êáé ç öõãÞ.

1. Íáôïõñáëéóìüò:
Ï óõããñáöÝáò áêïëïõèåß ôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ íáôïõñáëéóìïý (êïßôá åñþôçóç 5).
2. ÐåñéãñáöÞ:
ÅíäéáöÝñïí ðáñïõóéÜæåé ç ðåñéãñáöÞ ôçò öýóçò, óôçí ïðïßá åðéêñáôåß ìéá ôáñá-
÷Þ ðïõ ôáéñéÜæåé óôçí áôìüóöáéñá ôïõ äéçãÞìáôïò.
3. Ç ãëþóóá:
Ç ãëþóóá ôïõ äéçãÞìáôïò åßíáé ëáúêÞ ìå ðïëëÜ óôïé÷åßá «áñãêü». ÐáñÜäåéãìá á-
ðïôåëåß ïé åêöñÜóåéò «êüâå ëüãéá êáé óôñéâå! Ðïëý øåßñá ìáò ãßíçêåò!» Ôáõôü÷ñïíá,
ï ÐáíáãéùôÜêçò ÷ñçóéìïðïéåß åêöñÜóåéò ëüãéåò -«Åãþ åêéíÞèçí áðü ôçí åõãåíÞò
ðñüèåóéò» ê.ëð. - ðñïóðáèåß íá äåßîåé áíùôåñüôçôá, üìùò áðïôõ÷áßíåé.
1ç: Íá ðñïóäéïñßóåôå á) ôï êïéíùíéêü ðåñéâÜëëïí ôïõ äéçãÞìáôïò êáé â) ôá

ìÝóá ìå ôá ïðïßá ï óõããñáöÝáò ôï áðïäßäåé.
ÁðÜíôçóç:
á) Ôï êïéíùíéêü ðåñéâÜëëïí:
Ôï äéÞãçìá åêôõëßóóåôáé óå ðåñéâÜëëïí ëáúêü. Ç ôáâÝñíá åßíáé ìéá ôõ÷áßá ëáúêÞ
ôáâÝñíá êáé ïé èáìþíåò åßíáé áðëïß Üíèñùðïé «ôïõ ëáïý».
â) Ôá ìÝóá:
Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ãëþóóá ëáúêÞ êáé åêöñÜóåéò áðü ôçí áñãêü, ôÝôïéåò
ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýóáí ðáñüìïéá Üôïìá óôéò ôáâÝñíåò. Ãéá ðáñÜäåéãìá, ãéá ôçí ðåñé-
ãñáöÞ ôïõ ðñùôáãùíéóôÞ êáé ôçò óõìðåñéöïñÜò ôïõ, ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ëÝîåéò üðùò
«ï ëåãÜìåíïò», «ï åñßöçò», «êáêïóïýóïõìïò», «êïõôñïõâÜëá», «ìðåñíôÜ÷é», «ôïõ á-
ëáôéïý ôïí åß÷áí êáìùìÝíï».
2ç: Ãéáôß ï Þñùáò ôïõ äéçãÞìáôïò ðñïóðáèåß íá ÷ñçóéìïðïéÞóåé ëüãéåò åê-

öñÜóåéò (ôéò ïðïßåò, åðåéäÞ äåí ôéò îÝñåé, ôéò ðáñáöèåßñåé);
ÁðÜíôçóç:
Ï ÐáíáãéùôÜêçò ÷ñçóéìïðïéåß åêöñÜóåéò ëüãéåò, üðùò: «åãþ åêéíÞèçí áðü ôçí
462
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 463
åõãåíÞò ðñüèåóéò», «ðåñéêáëþ êýñéïò» ê.Ü. ¼ìùò, åðåéäÞ äåí ôéò ãíùñßæåé êáëÜ, ôéò
ðáñáöèåßñåé.
Ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ åñìçíåýåôáé åýêïëá: ðñïóðáèåß íá äåßîåé óôïõò Üëëïõò áí-
èñþðïõò üôé äåí åßíáé êáíÝíáò áëÞôçò Þ êáêïðïéüò. Áíôßèåôá, åßíáé åõãåíéêüò, êáëüò,
êáèùóðñÝðåé. Ì’ áõôüí ôïí ôñüðï ðéóôåýåé üôé, ðáñÜ ôï ìåèýóé ôïõ, ïé Üëëïé èáìþíåò
ôçò ôáâÝñíáò èá ôïí äå÷ôïýí óôçí ðáñÝá ôïõò. Ç åêôßìçóç êáé ç ðáñÝá ôïõò åßíáé ôï
ìüíï ðïõ èÝëåé íá ðåôý÷åé.
3ç: Ðïéï åßíáé ôï êýñéï óõíáßóèçìá ðïõ äéáêáôÝ÷åé ôïí Þñùá êáé êáèïñßæåé
ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõ;
ÁðÜíôçóç:
Ï ÐáíáãéùôÜêçò åßíáé ìÝèõóïò êáé ðåñéèùñéáêüò. Êáíåßò äåí åðéèõìåß ôçí ðáñÝá
ôïõ, ïýôå êáí ç ãõíáßêá ôïõ, ç Åõôáëßá. Ôï áðïôÝëåóìá åßíáé üôé äåí Ý÷åé ïýôå Ýíáí
Üíèñùðï íá ìéëÞóåé, íá ðåé ôïí ðüíï ôïõ, íá áíôáëëÜîåé äõï öéëéêÝò êïõâÝíôåò. Ç
óêëçñüôçôá ðïõ äåß÷íåé ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ ôïí ãåìßæåé ìïíáîéÜ êáé áðïãïÞôåõóç. Ç
ìïíáîéÜ åßíáé ôï êýñéï óõíáßóèçìá ðïõ äéáêáôÝ÷åé ôïí Þñùá êáé êáèïñßæåé ôç óõìðå-
ñéöïñÜ ôïõ.
4ç: Ðïéá åßíáé ç óôÜóç ôïõ óõããñáöÝá áðÝíáíôé óôïí ÞñùÜ ôïõ; Ðïý êõñßùò
åêöñÜæåôáé áõôÞ;
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò ðñïóðáèåß íá ðáñïõóéÜóåé ôá ãåãïíüôá áðü êÜðïéá áðüóôáóç, áíôé-
êåéìåíéêÜ. ¼ìùò åßíáé öáíåñÞ ç óõìðÜèåéÜ ôáõ ðñïò ôïí Þñùá, ôïí ÐáíáãéùôÜêç. ËÝ-
åé üôé ÷áéñåôÜåé ðïëý åãêÜñäéá. Êé áêüìç, åßíáé Üíèñùðïò êïéíùíéêüò, ðïëý óõó÷åôéêüò,
ç ìïõãêáìÜñá êáé ç ðåñéóõëëïãÞ ðïóþò äåí ôïõ åðÞãáéíáí», «êåñíÜåé ôçí Üëëç ðáñÝá,
Þèåëå íá øÞóïõí ôá ÷ôáðïäÜêéá êáé íá ôá öÜíå» üëïé ìáæß. Ç «ìïíáîéÜ êé áõôüò äåí óõ-
íôáéñéÜæïõí», ï ÐáíáãéùôÜêçò åßíáé ãåìÜôïò áðü «öéëåéñçíéêÜ áéóèÞìáôá».
¼ëåò ïé ðáñáðÜíù åêöñÜóåéò, ïé ïðïßåò ðåñéãñÜöïõí ôïí ÐáíáãéùôÜêç êáé ðá-
ñïõóéÜæïõí ôçí åðéèõìßá ôïõ íá Ý÷åé ëßãç ðáñÝá, «óáí Üíèñùðïò», öáíåñþíïõí ôç
óõìðÜèåéá ôïõ óõããñáöÝá ðñïò ôï ðñüóùðï áõôü.
ÂÝâáéá, ìåñéêÝò öïñÝò ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß åêöñÜóåéò êáé ÷áñáêôçñé-
óìïýò áñíçôéêïýò. ×áñáêôçñßæåé ôïí ÐáíáãéùôÜêç «áíáéäÞ» êáé «áëéôÞñéï», üìùò áõ-
ôÝò ïé åêöñÜóåéò áðïäßäïõí ðåñéóóüôåñï ôçí áíôéìåôþðéóç ôïõ ÐáíáãéùôÜêç áðü
ôïõò Üëëïõò èáìþíåò ôçò ôáâÝñíáò, ôïõò «êáèùóðñÝðåé» áíèñþðïõò. Áõôïß ðåñé-
öñïíïýóáí ôåëåßùò ôïí ìåèõóìÝíï êáé êáêüìïéñï óõíÜíèñùðü ôïõò.
463
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 464
5ç: Ðïéá åßíáé ôá óôïé÷åßá ôïõ äéçãÞìáôïò ðïõ ôï êáôáôÜóóïõí óôçí ôå÷íï-
ôñïðßá ôïõ íáôïõñáëéóìïý;
ÁðÜíôçóç:
Ôï äéÞãçìá ðáñïõóéÜæåé ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ãíùñßóìáôá ôïõ íáôïõñáëéóìïý.
á) Ôï ðåñéâÜëëïí êáé ïé Üíèñùðïé Ý÷ïõí ðñïÝëåõóç ëáúêÞ êáé ðáñïõóéÜæïíôáé
÷ùñßò åîùñáúóìïýò, üðùò áêñéâþò åßíáé. Ç óõìðåñéöïñÜ ôïõò êáèïñßæåôáé êáé äéá-
ìïñöþíåôáé áðü ôéò êïéíùíéêÝò óõíèÞêåò ðïõ åðéêñáôïýí.
â) Ç ãëþóóá åßíáé ëáúêÞ ìå óôïé÷åßá áñãêü. Åßíáé äçëáäÞ ç ãëþóóá ðïõ ÷ñçóé-
ìïðïéåßôáé áðü ëáúêïýò áíèñþðïõò óôéò ôáâÝñíåò. Åðßóçò, ç êáôáãñáöÞ ôùí ãåãïíü-
ôùí åßíáé áêñéâÞò êáé ëåðôïìåñåéáêÞ.
ã) ÌÝóá áðü ôçí ðåñéãñáöÞ ôùí êáôáóôÜóåùí, ïé ïðïßåò ðáñïõóéÜæïíôáé ÷ùñßò å-
îùñáúóìïýò, áíáðôýóóåôáé êïéíùíéêüò ðñïâëçìáôéóìüò.
ä) Ôïíßæåôáé ç áñíçôéêÞ ðëåõñÜ ôçò æùÞò, ç óêëçñüôçôá êáé ç ìïíáîéÜ, ç êáêßá êáé
ç å÷èñüôçôá.
á. Ôï ðñáãìáôéêü üíïìá ôïõ Ì. ÊáñáãÜôóç Þôáí ÃéÜííçò Ñïäüðïõëïò.
â. Ï ÊáñáãÜôóçò åßíáé ñåáëéóôÞò áðü åðßäñáóç ôïõ Åìßë ÆïëÜ.
ã. Ôá ÷ôáðïäÜêéá áêïëïõèïýí ôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ íáôïõñáëéóìïý.
ä. Ôï ðåñéå÷üìåíï ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé çèïãñáöéêü.
å. Äåí áíáöÝñåôáé ï ôüðïò êáé ï ÷ñüíïò.

Á Â
1. Ï Þñùáò ðáñïõóéÜæåôáé áðü ôçí áñ÷Þ á. åßíáé ç áöÞãçóç, ï äéÜëïãïò ï
ìïíüëïãïò.
2. Ç áíÜãêç ôïõ Þñùá ãéá åðéêïéíùíßá â. ùò Üíèñùðïò êïéíùíéêüò.
3. Ôá ãåãïíüôá ðáñïõóéÜæïíôáé ã. ìå ôç ÷ñïíéêÞ óåéñÜ ðïõ
äéáäñáìáôßóôçêáí.
4. Ç ôå÷íéêÞ ðïõ ÷ñçóéìïðïéåßôáé ä. íéþèåé óõìðÜèåéá ãéá ôïí
Þñùá.
5. Ï óõããñáöÝáò å. äßíåôáé óõìâïëéêÜ.
464
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 465

Ï ÐáíáãéùôÜêçò Þôáí Üíèñùðïò:
á. êïéíùíéêüò êáé ìå öéëéêÞ äéÜèåóç.
â. åêêåíôñéêüò.
ã. áðáéôçôéêüò.
ä. éó÷õñïãíþìùí.

Áí ï ìáãáæÜôïñáò Ýêáíå ôï ÷áôßñé ôïõ ÐáíáãéùôÜêç, èá áíôéìåôþðéæå:
á. ôçí êïñïÀäéá ôùí ðåëáôþí.
â. ôçí ðåñßðôùóç íá áðïãïçôåýóåé ôïí Þñùá, åðåéäÞ äåí ìáãåßñåøå êáëÜ.
ã. ôçí êáèõóôÝñçóç áðü ôç äïõëåéÜ ôïõ.
ä. ôç äõóáñÝóêåéá ôùí èáìþíùí.
Á Â
1. «Ýðåóå âáñýò óôï óêáëïðÜôé êáé á. ìåôáöïñÜ
áðüìåéíå áóÜëåõôïò»
2. «Ìðåêñïýëéáêá! - Ðáëéüìïõôñï» â. ðáñïìïßùóç
3. «Êïëëçôóßäá! Øåßñá» ã. åéêüíá
4. «ç êáôáêñáõãÞ ÷ßìçîå áðÜíù ôïõ» ä. êõñéïëåîßá
5. «êÜôé óáí áðïêáñäßùóç ôïõ Ýðéáóå» å. ìåôáöïñÜ
465
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 466
ÁÑ×ÅÉÏÍ
Íßêïò – ÃáâñéÞë Ðåíôæßêçò
Ç æùÞ ôïõ
Ï Íßêïò-ÃáâñéÞë Ðåíôæßêçò ãåííÞèçêå óôç Èåóóáëïíßêç ôï 1908. Óðïýäáóå
ÖáñìáêåõôéêÞ óôï Ðáñßóé êáé óôï Óôñáóâïýñãï. Ìáæß ìå ôçí ðïéÞôñéá ÆùÞ ÊáñÝëëç
áðïôÝëåóáí ôïõò êõñéüôåñïõò óõíåñãÜôåò ôïõ ðñùôïðïñéáêïý ðåñéïäéêïý Êï÷ëßáò.
Áó÷ïëÞèçêå åðßóçò ìå ôç æùãñáöéêÞ.
Ï Ðåíôæßêçò åßíáé áðü ôïõò ðéï éäéüôõðïõò ðïéçôÝò êáé ðåæïãñÜöïõò. Óôçí ðåæï-
ãñáößá êáëëéÝñãçóå ôïí åóùôåñéêü ìïíüëïãï. Åðßóçò êáôáñãåß ôç ëïãéêÞ áëëçëïõ÷ßá
ôùí ãåãïíüôùí êáé ôçí êáèéåñùìÝíç áöçãçìáôéêÞ ôå÷íéêÞ.
Óôá ãñÜììáôá åìöáíßóôçêå ôï 1935 ìå ôï «ÁíäñÝáò Äçìáêïýäçò». ¢ëëá Ýñãá ôïõ
åßíáé «Ï ÐåèáìÝíïò êáé ç ÁíÜóôáóç» êáé ôï «Áñ÷åßïí».

Óôï «Áñ÷åßïí» ðåñéëáìâÜíïíôáé ðåñéóôáôéêÜ ôçò êáèçìåñéíÞò æùÞò. Ç áôìüóöáéñá
åßíáé èñçóêåõôéêÞ êáé óõã÷Ýïíôáé ôá üñéá ôùí æùíôáíþí êáé ôùí íåêñþí, ôùí áìáñôù-
ëþí êáé ôùí áãßùí. Ôá ðåñéóôáôéêÜ áõôÜ óõìâáßíïõí óôç Èåóóáëïíßêç.
Áñ÷éêÜ ç ìÜíá åßíáé ìüíç óôï óðßôé. Áêïëïõèåß ôï ðáé÷íßäé ôùí åñùôáðïêñßóåùí
áíÜìåóá óôç ìÜíá êáé ôï ðáéäß ãéá èÝìáôá ôçò æùÞò. Áõôü ôï ðáé÷íßäé äßíåé Ýíá èÜñ-
ñïò áíåîÜíôëçôï, áíôßêñõ óôç æùÞ.
Ç ìÜíá êáôáöåýãåé óôçí ðáñÜäïóç, ôï ðáéäéêü ôñáãïýäé, ôï ðáñáìýèé ôçò Êïêêé-
íïóêïõößôóáò. Ìå ôïí ôñüðï áõôü ôï ðáéäß åéóÜãåôáé óôïí êüóìï, ìáèáßíåé ôïí êüóìï
óå üëç ôçí åõñýôçôÜ ôïõ.
466
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 467
Ç ìÜíá ðçãáßíåé ôá÷ôéêÜ ôï ðáéäß óôçí åêêëçóßá. ¸ôóé ôï ðáéäß êáôáíïåß ôçí ðñï-
Ýëåõóç ôïõ êüóìïõ êáé ôï ðåñéå÷üìåíï ôçò ðñïôñïðÞò «áõîÜíåóèå êáé ðëçèýíåóèå».
Êáôáëáâáßíåé ðïéá äýíáìç «óõíÝ÷åé ôïõò ðÜíôáò».
Áêüìç, ç ìÜíá ìáèáßíåé óôï ðáéäß ôï ãåùãñáöéêü Üôëáíôá êáé ôïõ åîçãåß ôçí ðñï-
Ýëåõóç ôçò ïíïìáóßáò Ãáëáîßäé. ÌðñïóôÜ óôïí ¢ôëáíôá ôçò ÅëëÜäáò, ôï ðáéäß âñßóêåé
ìå ôï äÜ÷ôõëü ôïõ ôï Ãáëáîßäé.
Ôüôå ç ìÜíá äéçãåßôáé óôï ðáéäß ôçí éóôïñßá åíüò Óáëïíéêéïý, êáñáâïêýñç, ðïõ
âñÝèçêå Ýíá ðñùéíü óôï Ãáëáîßäé. Êáé æÞôçóå íá ðéåé Ýíá ãÜëá, üìùò ôï ãÜëá Þôáí îé-
íéóìÝíï. Ãéá íá Âñåé ôçí áðÜíôçóç, ãéáôß ôï ãÜëá Þôáí îéíéóìÝíï, ï Óáëïíéêéüò ðÞãå
óôïí ÷ïíôñÝìðïñï, óôïõò êôçíïôñüöïõò, óôïõò âïóêïýò, óôá æþá, óôá ÷ïñôÜñéá, óôá
óýííåöá êáé óô’ Üóôñá. ¾óôåñá ãýñéóå åêåß áð’ üðïõ îåêßíçóå êáé åßðå «Äüîá óïé ï
Èåüò». ¸ôóé ç ðüëç ïíïìÜóôçêå Ãáëáîßäé.
1. îçñáíèÞ: îåñïëïýëïõäá.
2. åñìÜñé: íôïõëÜðá.
3. ÷áëêéÜò: óéäåñÜò.
4. îüäé: êçäåßá.
5. êïóìïëïãéêüò: ï ó÷åôéêüò ìå ôçí êïóìïëïãßá, ôç èåùñßá ãéá ôï óýìðáí.
6. öùôÜ: öùôßæåé.
7. èáëåñüò: áêìáßïò, æùíôáíüò.
8. ôñéêïýâåñôïò: ðëïßï ìå ôñßá êáôáóôñþìáôá.
9. ìåôáðñÜôçò: Ýìðïñïò, ìåóÜæïíôáò.
10. ðéóôéêüò: ôóïðÜíçò ðïõ ðáßñíåé ìéóèü.
11. óáëáãþ: ïäçãþ êïðÜäé ìå öùíÝò.
«Ç ìÜíá, Ý÷ïíôáò ôï ðáéäß ðÜíù óôá ãüíáôá, áñ÷éêÜ íá ôïõ ëÝåé éóôïñßåò äéÜöïñåò,
ðïõ áðïôåëïýí Ýíáí äéáöïñåôéêü ôñüðï áãùãÞò, áðü ôç ó÷ïëéêÞ ðáéäåßá».
Ç ó÷ïëéêÞ ðáéäåßá äéáêñßíåôáé áðü ôçí áðïóôÞèéóç ãíþóåùí îåñþí êáé Ü÷ñçóôùí,
ãíþóåùí ðïõ äåí Ý÷ïõí ó÷Ýóç ìå ôéò ðñáãìáôéêÝò áíÜãêåò ôçò áíÜðôõîçò ôïõ ðáéäé-
ïý êáé äåí åðéäñïýí óôçí ðñïóùðéêüôçôá ôïõ áíèñþðïõ. Êé üôáí ôï ðáéäß äåí áöï-
ìïéþíåé ôéò îåñÝò ãíþóåéò, Ýñ÷åôáé ç ôéìùñßá, ï áõôáñ÷éóìüò.
Áíôßèåôá, ç áãùãÞ ôçò ìÜíáò óôçñßæåôáé óôçí áãÜðç, óôçí êáëëéÝñãåéá ôçò öáíôá-
467
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 468
óßáò, óôçí áíÜðôõîç åíüò ãíÞóéïõ èñçóêåõôéêïý óõíáéóèÞìáôïò, óôçí áîéïðïßçóç ôçò
ëáúêÞò ðáñÜäïóçò.
ÁõôÜ åßíáé ôç óôïé÷åßá ðïõ ÷ñåéÜæåôáé ôï ðáéäß ãéá íá áíáðôõ÷èåß óå ìéá ïëïêëç-
ñùìÝíç ðñïóùðéêüôçôá, íá êáëëéåñãÞóåé ü÷é ìüíï ôéò íïçôéêÝò áëëÜ êáé ôéò óõíáé-
óèçìáôéêÝò ôïõ ëåéôïõñãßåò.

1ç åíüôçôá: «ÁöÞãçóç ãéá... ôï åíèïõóéáóôéêü ãáñãáëçôü ôïõ ÷áäÝìáôïò»: Ç
ìÜíá êáé ï ôñüðïò ðïõ äéáðáéäáãùãåß ôï ðáéäß ôçò.
2ç åíüôçôá: «ÓáöÝóôåñïò ãßíåôáé... ìå ôï ìéêñü êïñßôóé ôïõ ðáñáìõèéïý»: Ìå
ôï ôñáãïýäé êáé ôï ðáñáìýèé ôï ðáéäß ìáèáßíåé ôïí êüóìï.
3ç åíüôçôá: «Ç ìÜíá ðçãáßíåé ôá÷ôéêÜ... óå ôüóåò êáé ôüóåò äïêéìáóßåò»: Ç
ÈñçóêåõôéêÞ áãùãÞ.
4ç åíüôçôá: «Ðïëý áñãüôåñá,.. Ãáëáîßäé»: Ï ãåùãñáöéêüò Üôëáíôáò êáé ç åñìç-
íåßá ôçò ïíïìáóßáò Ãáëáîßäé.

1. ÓõíåéñìéêÞ óýíäåóç ôùí ãåãïíüôùí êáé ôùí óêÝøåùí.
Ï óõããñáöÝáò äåí Ý÷åé áõóôçñÞ ëïãéêÞ óåéñÜ óôçí áöÞãçóç. Äå âëÝðïõìå ðïõèåíÜ
ìéá éóôïñßá ìå äñÜóç êáé áõóôçñÞ áëëçëïõ÷ßá ôùí ãåãïíüôùí. Ç áíÜðôõîç ôùí ãåãïíü-
ôùí êáé ôùí óêÝøåþí ôïõ ãßíåôáé ìå ôñüðï óõíåéñìéêü, üðùò Ýñ÷ïíôáé óôï ìõáëü ôïõ.
Áõôü ôï óôïé÷åßï, ôç ÷ñÞóç óõíåéñìþí, ÷ñçóéìïðïéåß ï õðåññåáëéóìüò áðü ôïí ï-
ðïßï äåß÷íåé íá åðçñåÜæåôáé ï óõããñáöÝáò.
2. ÄéÞãçóç êáé äéÜëïãïò
Ï óõããñáöÝáò áêïëïõèåß ôïí áöçãçìáôéêü ôñüðï ôçò äéÞãçóçò, üìùò ïñéóìÝíåò
öïñÝò áöÞíåé íá ðñáãìáôïðïéçèåß Ýíáò äéÜëïãïò õðïôõðþäçò, üðùò ãßíåôáé óôçí å-
îÞò ðåñßðôùóç.
«ÌÜíá, äå èá ’èåëåò ôÜ÷á, ôþñá ðïõ ï ðáôÝñáò ìÜò Üöçêå, ðçãáßíïíôáò êÜôù áð’
ôá ÷þìáôá í’ áíáðáõôåß êáé íá êïéìçèåß, íá óå ðÜñù åãþ ãõíáßêá ìïõ, íá ðÜøåéò íá
êëáéò êáé íá ’óáé óõëëïãéóìÝíç;»
468
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 469
1ç: Íá âñåßôå ôá óôïé÷åßá ôïõ êåéìÝíïõ ðïõ Ý÷ïõí ëáúêÞ ðñïÝëåõóç.

ÁðÜíôçóç:
Ôá óôïé÷åßá ïõôÜ åßíáé ðïëëÜ:
á) Ôï ðáé÷íßäé ôùí åñùôáðïêñßóåùí.
â) Ôï ãáñãÜëçìá êáé ç öñÜóç «ÐñÜóá ì’ ãÝíåéá êáé ìïõóôÜêéá», ç ïðïßá åðáíá-
ëáìâÜíåôáé.
ã) Ôï Íôßëé-íôßëé êáé ôï ôñáãïýäé ðïõ áêïëïõèåß.
ä) Ôï ðáñáìýèé ôçò Êïêêéíïóêïõößôóáò.
å) Ïé ãëùóóïäÝôåò.
óô) Ç ÐåíôÜìïñöç ôùí ðáñáìõèéþí.
æ) Ç äçìéïõñãßá áõôïó÷Ýäéáò ëáúêÞò áöÞãçóçò.
2ç: Ç ìÜíá ðñïóöÝñåé óôï ðáéäß «Ýíá äéáöïñåôéêü åßäïò áãùãÞò, áðü ôç
ó÷ïëéêÞ». Ðïý âñßóêåôáé ç äéáöïñÜ;
ÁðÜíôçóç:
Ç áãùãÞ ôçò ìÜíáò óôçñßæåôáé óôçí áãÜðç· óõíïäåýåôáé áðü öéëéÜ êáé ÷Üäéá. Ôï
áðïôÝëåóìá åßíáé öáíåñü:
«Ç èåôéêÞ ãíþóç, ðïõ áðïêïìßæåé ìåôÜ áð’ üëá áõôÜ ôï ìéêñü ðáéäß, åßíáé Ýíá èÜñ-
ñïò áíåîÜíôëçôï, áíôßêñõ óôéò åîåëßîåéò ôçò æùÞò, üðïéåò êé áí åßíáé, ÷áñïýìåíåò, äõ-
óÜñåóôåò Þ ôñáãéêÝò, ìéá êáé üëåò ðåñáôïýíôáé ó’ Ýíá ÷Üäé ôñõöåñü ôçò ìÜíáò. Èá Ü-
îéæå êáíÝíáò, óêÝöôåôáé ìÝóá ôïõ ôï ðáéäß, íá æÞóåé, åêáôïììýñéá öïñÝò ðåèáßíïíôáò,
ðñïêåéìÝíïõ íá áéóèáíèåß ôï åíèïõóéáóôéêü ãáñãáëçôü ôïõ ÷áäÝìáôïò».
Ôï ðáéäß ìáèáßíåé íá åêôéìÜ êáé íá áãáðÜ ôç æùÞ, ìáèáßíåé íá óôÝêåôáé áðÝíáíôß
ôçò ìå ãåííáéüôçôá êáé íá äÝ÷åôáé ìå èåôéêü ôñüðï, ôüóï ôéò äõóêïëßåò ôçò üóï êáé ôéò
åõêïëßåò ôçò.
Ç ó÷ïëéêÞ áãùãÞ ðáñÝ÷åé ìüíï îåñÝò ãíþóåéò, ïé ïðïßåò, ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò,
óõíïäåýïíôáé áðü áõôáñ÷éóìü,êáôáíáãêáóìü êáé öüâï.
Ç áãùãÞ ôçò ìÜíáò âïçèÜ ôï ðáéäß íá ìÜèåé ôïí êüóìï:
«Ôï ðáéäß äéäÜóêåôáé üôé ï êüóìïò åßíáé êÜôé åõñýôåñï áðü ôï ìéêñü ôïõ êïñìß, ðïõ
ô’ áãáðÜ, ôï öñïíôßæåé êáé ãëõêÜ ôï öéëÜåé ç ìÜíá»,
¸ôóé ôï ðáéäß êáôáíïåß üôé åßíáé Ýíá ìÝñïò ôïõ óýìðáíôïò, ìå ôï áíáöáßñåôï äé-
êáßùìá íá âñßóêåôáé åêåß êáé íá õðÜñ÷åé, Ýôóé áêñéâþò, üðùò êÜèå Üóôñï Ý÷åé ôç äé-
êÞ ôïõ ÈÝóç óôïí ïõñáíü.
469
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 470
Áêüìç, áíáðôýóóåôáé ç öáíôáóßá ôïõ ðáéäéïý. Ôï ðáéäß óõììåôÝ÷åé ó’ üóá óõìâáß-

íïõí. ãéáôß áéóèÜíåôáé ôç ÷áñÜ ôçò äçìéïõñãßáò.
3ç: Ðþò ãßíåôáé ç èñçóêåõôéêÞ áãùãÞ ôïõ ðáéäéïý;

ÁðÜíôçóç:
Ç ìÜíá ðçãáßíåé ôï ðáéäß óôçí åêêëçóßá ôá÷ôéêÜ. Ç êáñäéÜ ôïõ ìéêñïý ãåìßæåé èáõ-
ìáóìü ãéá ôá êáíôÞëéá ðïõ âëÝðåé ãýñù ôïõ áíáììÝíá. Óôï ìõáëü ôïõ Ýñ÷åôáé ôï êá-
íôÞëé ðïõ Ýöåããå êáé êÝíôáãå ç êüñç ôï ìáíôßëé. Ôá ðñÜãìáôá óõíäÝïíôáé, ôá ðÜíôá
ãýñù ôïõ áðïêôïýí óõíï÷Þ.
Áêüìç, ôï ðáéäß êïéíùíÜåé, áóðÜæåôáé ôá åéêïíßóìáôá, ðñÜîåéò ðïõ ôïõ ìáèáßíïõí
íá åñìçíåýåé ôç æùÞ êáé ðïõ ôï âïçèïýí íá áðïêôÞóåé ìéá åóùôåñéêÞ óõíï÷Þ ðïõ á-
ðïññÝåé áðü ôç óõíï÷Þ ðïõ âëÝðåé íá Ý÷åé ï êüóìïò ãýñù ôïõ.
4ç: Ìå ðïéï ôñüðï åéóÜãåé ç ìçôÝñá ôï ðáéäß óôç ãåùãñáöéêÞ ãíþóç;

ÁðÜíôçóç:
Óôï ó÷ïëåßï ôï ðáéäß äåí Þîåñå ðïõ åßíáé ôï Ãáëáîßäé, ãé’ áõôü ï äÜóêáëïò ôï ôé-
ìþñçóå. Ç ìÜíá Üíïéîå áìÝóùò ôïí Üôëáíôá êáé ìå ðáé÷íßäéá ðïõ áíáðôýóóïõí ôç öá-
íôáóßá, ðáé÷íßäéá ìå ôá ÷ñþìáôá êáé ìå ôá ðñÜãìáôá, ç ìÜíá Ýìáèå óôï ðáéäß ðïõ åß-
íáé ôï Ãáëáîßäé áëëÜ êáé Üëëá ìÝñç ôçò ÅëëÜäáò.
Êé áêüìç, ôï ðáéäß äåí Þîåñå ôçí ðñïÝëåõóç ôçò ïíïìáóßáò ôçò ðüëçò. Ôüôå ç ìÜ-
íá Ýöôéáîå ìéá éóôïñßá, ìéá öáíôáóôéêÞ åîÞãçóç. Åßðå ãéá Ýíáí Üíèñùðï ðïõ Þñèå
óôçí ðüëç êáé Þðéå íôüðéï ãÜëá ðïõ Þôáí üìùò îéíéóìÝíï êáé Ýôóé, áðü ôï îéíéóìÝíï
ãÜëá, âãÞêå ç ïíïìáóßá Ãáëáîßäé (ÃÜëá+Îßäé). Ç éóôïñßá áõôÞ áíáðôýóóåé ôç öáíôá-
óßá ôïõ ðáéäéïý êáé ôï âïçèÜ íá áãáðÞóåé ôï áíôéêåßìåíï ôçò ãíþóçò.
5ç: Ðþò óõó÷åôßæåé ï óõããñáöÝáò ôï Ãáëáîßäé ìå ôï Ëéôü÷ùñï êáé ôç Óáëï-

íßêç;
ÁðÜíôçóç:
Áðü ôç Óáëïíßêç Þôáí ðïõ îåêßíçóå Ýíáò Üíèñùðïò, êáñáâïêýñçò, ãéá íá ðÜåé
óôï Ãáëáîßäé. Óôç Óáëïíßêç õðÞñ÷áí ðïëëïß êáñáâïêýñçäåò áðü ôï Ëéôü÷ùñï. ÔÝ-
ëïò, ôï Ëéôü÷ùñï Ýâãáæå ìåãÜëïõò êáñáâïêýñçäåò, üðùò áêñéâþò êáé ôï Ãáëáîßäé. Ì’
áõôüí ôïí ôñüðï ïé ôñåéò ðüëåéò óõíäÝïíôáé. Ïé ãíþóåéò áðïêôïýí ìÝóá óôï ìõáëü ôïõ
ìéêñïý óõíï÷Þ.
470
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 471
ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò).
á) Ï óõããñáöÝáò Ý÷åé ëïãéêÞ óåéñÜ óôçí áöÞãçóç.
â) Ôá ðåñéóôáôéêÜ ðïõ ðåñéãñÜöåé ó÷åôßæïíôáé ìå ôç Èåóóáëïíßêç.
ã) Ç êáôáãñáöÞ ôùí óêÝøåùí äå ãßíåôáé óõíåéñìéêÜ.
ä) Ç ìÜíá ðñïóðáèåß íá ùèÞóåé ôï ðáéäß óå ãíùñéìßá ìå ôç èñçóêåõôéêÞ æùÞ.
å) ×ñçóéìïðïéåßôáé ï áöçãçìáôéêüò ôñüðïò ôçò äéÞãçóçò êáé ôïõ õðïôõðþäïõò
äéáëüãïõ.
Á Â
1. Ï Ðåíôæßêçò óôç ðåæïãñáößá á. äéáöÝñåé áðü ôç ó÷ïëéêÞ.
2. Ï óõããñáöÝáò äåß÷íåé íá åðçñåÜæåôáé â. ðñÝðåé íá áíáðôýóóïíôáé ïé íïç-
ôéêÝò êáé ïé óõíáéóèçìáôéêÝò ôïõ
ëåéôïõñãßåò.
3. Ç áãùãÞ ôçò ìÜíáò ã. êáëëéÝñãçóå ôïí åóùôåñéêü ìï-
íüëïãï.
4. Ç ó÷ïëéêÞ áãùãÞ ä. áðü ôïí õðåññåáëéóìü.
5. Ãéá íá áíáðôõ÷èåß óùóôÜ ç å. ðáñÝ÷åé îåñÝò ãíþóåéò.
ðñïóùðéêüôçôá ôïõ ðáéäéïý

Ï Ðåíôæßêçò êáôáãüôáí áðü:
á. ôï Ëéôü÷ùñï. ã. ôï Ãáëáîßäé.
â. ôçí ÁèÞíá. ä. ôç Èåóóáëïíßêç.

Ðïéá óôïé÷åßá ÷ñåéÜæåôáé ôï ðáéäß, ãéá íá áíáðôõ÷èåß ïëïêëçñùìÝíá:
á. êáëëéÝñãåéá öáíôáóßáò, áíÜðôõîç èñçóêåõôéêïý óõíáéóèÞìáôïò.
â. áðïóôÞèéóç ãíþóåùí ðïõ äå ó÷åôßæïíôáé ìå ôéò ðñáãìáôéêÝò áíÜãêåò ôïõ ðáéäéïý.
ã. áíÜðôõîç õðÝñìåôñïõ åãùéóìïý.
ä. ìßìçóç ôçò óõìðåñéöïñÜò ôùí Üëëùí.
471
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 472
Ç ÊÅÖÁËÇ ÔÇÓ ÌÅÄÏÕÓÁÓ

ÐáíôåëÞò ÐñåâåëÜêçò
Ç æùÞ ôïõ
Ï ÐáíôåëÞò ÐñåâåëÜêçò ãåííÞèçêå ôï 1909 óôï ÑÝèõìíï ôçò ÊñÞôçò. Óðïýäáóå
óôçí ÖéëïóïöéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò ÁèÞíáò êáé óõíÝ÷éóå óôï ÐáíåðéóôÞ-
ìéï ôïõ Ðáñéóéïý. Ôï 1939 Ýãéíå êáèçãçôÞò ôçò Éóôïñßáò ôçò ÔÝ÷íçò óôçí ÁíùôÜôç
Ó÷ïëÞ Êáëþí Ôå÷íþí.
Ï ÐñåâåëÜêçò Ý÷åé ãñÜøåé áîéüëïãåò ìåëÝôåò ãéá ôçí áéóèçôéêÞ êáé ôéò åéêáóôéêÝò
ôÝ÷íåò. Åðßóçò Ý÷åé áó÷ïëçèåß ìå ôç ëïãïôå÷íßá.
¸ãñáøå ðïéÞìáôá: «Ç ãõìíÞ ðïßçóç», «Ç ðéï ãõìíÞ ðïßçóç».
ÌõèéóôïñÞìáôá: «Ôï ÷ñïíéêü ìéáò ðïëéôåßáò», «Ç ÐáíôÝñìç ÊñÞôç», «Ç ÊåöáëÞ
ôçò ÌÝäïõóáò», «Ï ¢ñôïò ôùí ÁããÝëùí» ê.Ü.
ÈåáôñéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé: «Éåñü ÓöÜãéï», «ËÜæáñïò» ê.Ü.

Ôñßá ìõèéóôïñÞìáôá - «Ï Þëéïò ôïõ èáíÜôïõ», «Ç êåöáëÞ ôçò ÌÝäïõóáò» êáé «Ï
Üñôïò ôùí áããÝëùí» - óõíáðïôåëïýí ôçí ôñéëïãßá «Ïé äñüìïé ôçò äçìéïõñãßáò», óôçí
ïðïßá õðÜñ÷ïõí ðïëëÜ áõôïâéïãñáöéêÜ óôïé÷åßá.
Êåíôñéêü ðñüóùðï ôçò õðüèåóçò åßíáé ï ÃéùñãÜêçò, íåáñüò Êñçôéêüò, ðïõ óðïõ-
äÜæåé óôçí ÁèÞíá. Åêåß æåé ôéò ðïëéôéêÝò êáé éäåïëïãéêÝò áíáæçôÞóåéò ôïõ ìåóïðïëÝ-
ìïõ, ìéáò ôáñáãìÝíçò åðï÷Þò.
Óôï áðüóðáóìá ï ÃéùñãÜêçò äÝ÷åôáé åðéäñÜóåéò áðü ôï ËïÀæï, Ýíáí êáëëéåñãç-
ìÝíï êáé þñéìï Üíèñùðï.
472
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 473
Ï áöçãçôÞò ÷áñáêôçñßæåé ôï ËïÀæï «äéäÜ÷ï». Ï Ëïúæïò æïýóå óáí ôïí áñ÷áßï Óù-
êñÜôç - óôï óðéôÜêé ôïõ êÜôù áðü ôçí Áêñüðïëç óý÷íáæáí ïñéóìÝíïé äéáëå÷ôïß Üí-
èñùðïé, ðïõ ðåñßìåíáí íá áêïýóïõí ôá óïöÜ ôïõ ëüãéá.
Ï ÓôÝöáíïò Þôáí ãëýðôçò ðïõ êáôáãüôáí áðü Ôçíéáêïýò ìáñìáñÜäåò. Ï ÓôÝöá-
íïò Þôáí ï ðñþôïò ðïõ áðïöÜóéóå íá êÜíåé áíäñéÜíôåò. Óðïýäáóå óôç Ãåñìáíßá êáé
ôþñá åßíáé ìÝëïò ôïõ óôåíïý êýêëïõ ôïõ Ëïúæïõ.
Ï ÓôÝöáíïò åß÷å ôçí Ýìðíåõóç íá ðëÜóåé Ýíáí Ýöçâï óáí ôïí Áðüëëùíá. ¾óôå-
ñá áðü êïðéáóôéêÞ ðñïóðÜèåéá Ýöôéáîå ôï Üãáëìá óå ãýøï êáé ôï 1914 ôï ðÞãå óôï
Ìüíá÷ï ôçò Ãåñìáíßáò ãéá íá ôï ìåôáöÝñåé óå ÷áëêü.
¼ìùò, üôáí Ýóôçíå ôï Üãáëìá óôçí áõëÞ ôïõ ÷õôçñßïõ, Ýìáèå üôé ç êõâÝñíçóç åß-
÷å åðéôÜîåé ôï ÷áëêü, ãéá ôéò áíÜãêåò ôïõ ðïëÝìïõ.
Ôï Üãáëìá Þôáí Ýíá ãõìíü ðáëéêÜñé ìå öõóéêü áíÜóôçìá êáé êáëïöôéáãìÝíïõò
ìõþíåò. Ôï êáìÜñùíáí ïé åñãÜôåò ôïõ ÷õôçñßïõ.
Óå áíôßèåóç ìå áõôü ôï Üãáëìá, ôï Üãáëìá ôïõ Ãåñìáíïý áõôïêñÜôïñá Þôáí Ýíáò
ãýøéíïò êïëïóóüò ðïõ ðáñßóôáíå Ýíáí óôñáôéùôéêü. Ç áðáãüñåõóç ôçò ÷ñÞóçò ôïõ
÷áëêïý äåí ßó÷õå ãéá áõôü ôï Üãáëìá.
¸ôóé ï ÓôÝöáíïò áíáãêÜóôçêå íá áöÞóåé ôï ÜãáëìÜ ôïõ óôï ÷õôÞñéï.
ÔÝóóåñá ÷ñüíéá áñãüôåñá, áöïý ôÝëåéùóå ï ðüëåìïò, ï ÓôÝöáíïò îáíáðÞãå óôç
Ãåñìáíßá. Óôï ÷õôÞñéï åßäå ôïõò åñãÜôåò íá êïñïúäåýïõí êáé íá ëõþíïõí ôï Üãáëìá
ôïõ áõôïêñÜôïñá,ãéá íá ðÜñïõí ôï ìÝôáëëü ôïõ.
Óå ìéá ãùíéÜ ôçò áõëÞò ï ÓôÝöáíïò åßäå ôï ÜãáëìÜ ôïõ áêÝñáéï, óýìâïëï Üëëïõ
êüóìïõ, åíóÜñêùóç åíüò ïíåßñïõ.
¼ôáí áñãüôåñá ï ËïÀæïò ñþôçóå ôé Ýãéíå ìå ôï Üãáëìá, ï ÓôÝöáíïò áðÜíôçóå üôé
ôåëéêÜ, ôï Ýöôéáîå ìå ôï ìÝôáëëï áðü ôï Üãáëìá ôïõ áõôïêñÜôïñá. Ï ËïÀæïò, åíèïõ-
óéáóìÝíïò, óõìðëçñþíåé üôé êÜèå ìÝñá êÜôé íÝï äéäÜóêåé.
1. äéäÜ÷ïò: äÜóêáëïò.
2. ðëáôáíéÜäåò: óõóôÜäá áðü ðëáôÜíéá.
3. ãõìíÜóéï: ãõìíáóôÞñéï.
473
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 474
4. áíáâëåììáôßæù: óçêþíù ôï âëÝììá.

5. êïõìðåëßäéêï: èïëùôü.
6. áñ÷Ýôõðá: ðñüôõðï, õðüäåéãìá.
7. öôåíÞ åëðßäá: ëßãç åëðßäá.
8. Êïñýâáíôåò: äáßìïíåò Þ êáôþôåñïé èåïß. ¹ôáí éåñåßò ôçò èåÜò ÊõâÝëçò êáé ôçí
ëÜôñåõáí Ýíïðëïé, ÷ïñåýïíôáò ìå óõíïäåßá ïñãÜíùí. Ï èüñõâïò ðïõ ðñïêá-
ëïýóáí Þôáí ìåãÜëïò.
9. ëïéäïñþ: êïñïúäåýù, ÷ëåõÜæù.
10. óõìðáßíù: óõíäáõëßæù.
11. ìáããáíåßá: ìáãåßá, áðÜôç.
12. áèáëùìÝíïò: ìáõñéóìÝíïò.
13. êüñäáêáò: ÷ïñüò æùçñüò êáé Üóåìíïò.
14. êáôåðüèç ï èÜíáôïò åéò íßêïò: íéêÞèçêå ï èÜíáôïò ïëïêëçñùôéêÜ.
15. åðéìýèéï: çèéêü äßäáãìá ðïõ âãáßíåé áðü êÜðïéá éóôïñßá.

1. Ôï èÝìá ôïõ áðïóðÜóìáôïò åßíáé ç ó÷Ýóç ôçò ôÝ÷íçò êáé ôïõ ðïëÝìïõ. Ç ôÝ÷íç
÷áñáêôçñßæåôáé áðü ãíçóéüôçôá, åéëéêñßíåéá êáé áëÞèåéá. ÅêöñÜæåé üóá «óðáñÜ-
æïõí ôá óðëÜ÷íá» ôïõ êáëëéôÝ÷íç, êÜèå áíèñþðïõ. Ï Üíèñùðïò ôçò ôÝ÷íçò åê-
öñÜæåé üóá õðÜñ÷ïõí âáèéÜ ìÝóá óôçí øõ÷Þ ôïõ.
2. Ç åðéèõìßá ôïõ ÓôÝöáíïõ íá êÜíåé ôÝ÷íç åß÷å âáèéÝò ñßæåò. Áðü ôç ìéá ìåñéÜ, ïé
êáôáâïëÝò ôïõ êáé ç êáôáãùãÞ ôïõ áðü ëáúêïýò ôå÷íßôåò, êé áðü ôçí Üëëç, ç åðß-
äñáóç ôçò áñ÷áéüôçôáò. ÕðÞñ÷å ìåãÜëç êáëëéôå÷íéêÞ ðáñÜäïóç.
3. Óôçí ôÝ÷íç ç ðñáãìáôïðïßçóç ìéáò éäÝáò èÝëåé óêÝøç, ðñïóðÜèåéá, áãþíá. Áõ-
ôü öáßíåôáé áðü ôéò ðñïóðÜèåéåò ðïõ åß÷å êáôáâÜëåé ï ÓôÝöáíïò áðü ôç óôéãìÞ
ôçò óýëëçøçò ôçò éäÝáò ìÝ÷ñé ôçí ðñáãìáôïðïßçóÞ ôçò.
Ï ÓôÝöáíïò äïýëåøå ôÝóóåñá-ðÝíôå ÷ñüíéá, Ýêáíå Üðåéñåò äïêéìÝò, óðïõäÝò, á-
ðüðåéñåò. ÌåëÝôçóå ôá óþìáôá ôùí åöÞâùí óôá ãõìíáóôÞñéá, óêÝöôçêå ðïëý,
ìÝ÷ñé ôç óôéãìÞ ðïõ ç óýëëçøÞ ôïõ ðÞñå óÜñêá êáé ïóôÜ.
4. ÕðÜñ÷åé áíôßèåóç áíÜìåóá óôá äõï áãÜëìáôá. Ï Ýöçâïò ôïõ ÓôÝöáíïõ óõìâï-
ëßæåé ôçí ïìïñöéÜ, ôçí åéñÞíç êáé ôç ãáëÞíç. Ï êïëïóóüò ôïõ Ãåñìáíïý áõôï-
êñÜôïñá óõìâïëßæåé ôç âßá, ôïí ðüëåìï êáé ôç âáñâáñüôçôá. Ôï Üãáëìá ôïõ ÓôÝ-
öáíïõ åßíáé óôá áíèñþðéíá ìÝôñá, åíþ ôï Üãáëìá ôïõ áõôïêñÜôïñá, ìå ôéò êï-
ëïóóéáßåò äéáóôÜóåéò ôïõ, îåöåýãåé áðü ôá áíèñþðéíá ìÝôñá.
474
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 475
5. Ï ÓôÝöáíïò óêÝöôåôáé ðùò, áí ÷áèåß ôï ÜãáëìÜ ôïõ, êáëýôåñá íá ÷áèåß êáé ï ß-

äéïò. Ï äçìéïõñãüò ôáõôßæåôáé ðëÞñùò ìå ôï Ýñãï ôïõ, ôï Ýñãï åßíáé Ýíá êïììÜôé
ôçò øõ÷Þò ôïõ äçìéïõñãïý.
6. Ç æùÞ íßêçóå ôï èÜíáôï: ÆùÞ åßíáé ôï Üãáëìá ôïõ ÓôÝöáíïõ, ç áãÜðç ôïõ ù-
ñáßïõ, ôïõ áíèñþðéíïõ, ôï üíåéñï êáé ç íïóôáëãßá. ÈÜíáôïò åßíáé íá åðéäéþêåéò
íá îåðåñÜóåéò ôá áíèñþðéíá üñéá, íá êõíçãÜò ôç äüîá, ç ìåãáëïìáíßá êáé ç ìá-
ôáéïäïîßá, ôï Üãáëìá ôïõ áõôïêñÜôïñá. ÐáñÜ ôçí ðñüóêáéñç åðéêñÜôçóç ôïõ èá-
íÜôïõ, üðùò áõôü ãßíåôáé êáèçìåñéíÜ ãýñù ìáò. Ç ôåëéêÞ íßêç áíÞêåé óôç æùÞ.
Ôï áðüóðáóìá áðïôåëåßôáé áðü ðÝíôå åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «¸íáò êáëüò äéäÜ÷ïò... óôçí ðçãÞ ôçò óïößáò ôïõ»: Ï ËïÀæïò -Ý-
íáò êáëüò äéäÜ÷ïò- êáé ï êýêëïò ôïõ.
2ç åíüôçôá: «Åêåß ôï ‘÷å ôï ñéæéêü ìïõ... äéêáßùìá åéóüäïõ óôï óôåíü êýêëï
ìáò»: Ï ãëýðôçò ÓôÝöáíïò.
3ç åíüôçôá: «Ï Ëïúæïò Þèåëå èáññåßò... Ìá Ýíá Üãáëìá;»: Ï ÓôÝöáíïò ðçãáß-
íåé ìå ôïí Ýöçâü ôïõ óôç Ãåñìáíßá.
4ç åíüôçôá: «Ôóóåñá ÷ñüíéá ï ÓôÝöáíïò... ðñïóùðïðïßçóç ìéáò íïóôáë-
ãßáò»: Ôï äåýôåñï ôáîßäé óôç Ãåñìáíßá.
5ç åíüôçôá: «Êáé ôïí Ý÷õóåò óôï ÷áëêü... Üëëï ðñÜìá»: Ï Ýöçâïò Ýãéíå Üãáë-
ìá. ÊÜèå ìÝñá êÜôé íÝï äéäÜóêåé.

1. Ç áöÞãçóç:
Ï áöçãçôÞò ðáñïõóéÜæåé ôá Ýñãá êáé ôá ëüãéá ôïõ ËïÀæïõ êáé ôïõ ÓôÝöáíïõ. ¸ôóé
ç áöÞãçóç ôïõ ÓôÝöáíïõ áíáìåôáäßäåôáé áðü ôïí ßäéï ôïí óõããñáöÝá óå ôñßôï ðñü-
óùðï.
¼ìùò óå ïñéóìÝíåò ðåñéðôþóåéò ï áöçãçôÞò ðáñáèÝôåé áõôïýóéá ëüãéá ôïõ ÓôÝ-
öáíïõ êáé äéáëüãïõò óå ðñþôï ðñüóùðï.
Óõíåðþò, ç áöÞãçóç ãßíåôáé Ýììåóá êáé Üìåóá áðü ôï óõããñáöÝá êáé áðü ôá ßäéá
ôá ðñüóùðá.
2. Ç ðåñéãñáöÞ: ÅíäéáöÝñïí ðáñïõóéÜæåé ç ðåñéãñáöÞ ôïõ áãÜëìáôïò ôïõ ÓôÝ-
475
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 476
öáíïõ, üðùò åðßóçò êáé ïé ðåñéãñáöÝò ôùí äõï áãáëìÜôùí êáôÜ ôç äåýôåñç åðß-
óêåøç ôïõ ÓôÝöáíïõ óôç Ãåñìáíßá.
3. Áíôßèåóç: Ç ðåñéãñáöÞ ôùí äõï áãáëìÜôùí -ôïõ Ýöçâïõ êáé ôïõ áõôïêñÜôïñá-
äçìéïõñãåß áéóèçôéêÞ áíôßèåóç.
4. Ðáñïìïéþóåéò: á. «Ç ìïßñá ôïõò åßíáé óáí ôùí öýëëùí ôïõ äÝíôñïõ». â. «Ï
ÓôÝöáíïò ìáñÜæùíå óôç ÷þñá ôïõ óáí Ýíáò ÐëÜóôçò ðïõ ôïõ Ýêëåøáí...»
ã. «Öïâåñüò óáìáôÜò îÝóêéóå ô’ áõôéÜ ôïõ óáí íá ÷ïñïðçäïýóáí êáé íá ïýñëéá-
æáí óôçí áõëÞ ïé ìõèéêïß Êïñýâáíôåò».
5. ÌåôáöïñÝò: á. «ÐÞñå ðÜëé ôï ôñÝíï». â. «¼ìùò ìå ôï êÜñï óôçí êáñäéÜ».
ã. «Åß÷å ìáñáèåß ï ðüèïò». ä. «Ç ßäéá ç êüëáóç Ýâñáæå ìðñïóôÜ ôïõ». å. «Ñß-
÷íïíôáò óôçí ðåßíá ôçò óáíßäéá».
1ç: Íá äéáêñßíåôå ôéò äéÜöïñåò ÷ñïíéêÝò åíüôçôåò óôçí áöÞãçóç ôçò éóôï-
ñßáò.
ÁðÜíôçóç:
Ïé ÷ñïíéêÝò åíüôçôåò ôçò éóôïñßáò åßíáé ïé åîÞò:
á) Ç óôéãìÞ ðïõ ï ÓôÝöáíïò áöçãåßôáé ôçí éóôïñßá óôçí ðáñÝá ôïõ. Áõôüò ï ÷ñü-
íïò õðÜñ÷åé óôçí áñ÷Þ êáé óôï ôÝëïò ôïõ áðïóðÜóìáôïò. Ôüôå ðïõ ï óõããñáöÝáò Þ-
ôáí óôç íåáíéêÞ ôïõ çëéêßá.
â) Ôï äéÜóôçìá ìÝ÷ñé ôï 1914. Ç êáôáãùãÞ ôïõ ÓôÝöáíïõ, ç óýëëçøç ôçò éäÝáò
ôçò äçìéïõñãßáò ôïõ áãÜëìáôïò, ç äçìéïõñãßá ôïõ ãýøéíïõ ðñïðëÜóìáôïò êáé ç ìå-
ôáöïñÜ ôïõ óôç Ãåñìáíßá.
ã) Áêïëïõèïýí ôá ÷ñüíéï ôïõ ðïëÝìïõ (1914-1918). Ï ÓôÝöáíïò âñßóêåôáé óôçí
ÅëëÜäá êáé áãùíéÜ ãéá ôçí ôý÷ç ôïõ áãÜëìáôüò ôïõ.
ä) ÌåôÜ ôï ôÝëïò ôïõ ðïëÝìïõ (1918) ï ÓôÝöáíïò åðéóôñÝöåé óôç Ãåñìáíßá êáé ðç-
ãáßíåé óôï ÷õôÞñéï.
2ç: Íá åîçãÞóåôå ôï íüçìá ôùí ðáñáêÜôù öñÜóåùí: «Ýíáò áñ÷áßïò ðëÜ-

óôçò, ðÞäçóå áðü êåöÜëé óå êåöÜëé ôïõò ðñïãüíïõò ìïõ êáé êïýñíéáóå
óôï äéêü ìïõ». «Áí äåí åß÷á ïíåéñåõôåß ôïí Ýöçâü ìïõ óáí Áðüëëùíá ôá
æùíôáíÜ êïñìéÜ äå èá ìïõ åß÷áí ÷ñçóéìÝøåé óå ôßðïôá». «Êáôåðüèç ï èÜ-
íáôïò åéò íßêïò».
476
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 477
ÁðÜíôçóç:
á) «¸íáò áñ÷áßïò ðëÜóôçò...»
ÌåãÜëç óçìáóßá Ý÷ïõí óôçí ôÝ÷íç ïé êáôáâïëÝò ôïõ êáëëéôÝ÷íç êáé ç ðáñÜäïóç
ôçò ÷þñáò ôïõ. ¸íáò êáëëéôÝ÷íçò äåí åìöáíßæåôáé óå êåíü Ýäáöïò. ÊÜèå ìåãÜëïõ
êáëëéôå÷íéêïý Ýñãïõ ðñïçãåßôáé ìéá ìåãÜëç éóôïñßá, óôç äéÜñêåéá ôçò ïðïßáò óõëëÝ-
ãåôáé ðåßñá, óêÝøç, äçìéïõñãéêüôçôá, óôïé÷åßá ðïõ üëá ìáæß óõìðåñéëáìâÜíïíôáé óôïí
üñï ðáñÜäïóç. Åäþ èá ðñÝðåé íá ðñïóèÝóïõìå ôï ãåãïíüò üôé ï ÓôÝöáíïò êáôáãü-
ôáí áðü ãëýðôåò. ¼ìùò ïé ñßæåò ôçò ãëõðôéêÞò âñßóêïíôáé óôçí áñ÷áéüôçôá, óôçí áñ-
÷áßá åëëçíéêÞ êáëëéôå÷íéêÞ äçìéïõñãßá.
â) «Áí äåí åß÷á ïíåéñåõôåß...»
Ï êáëëéôÝ÷íçò ìéìåßôáé âÝâáéá, ôçí ðñáãìáôéêüôçôá, üìùò áõôü ðïõ äßíåé áîßá óôï
Ýñãï ôïõ åßíáé üôé óôçí áñ÷Þ ôçò êáëëéôå÷íéêÞò äéåñãáóßáò âñßóêåôáé ç óýëëçøç ôçò é-
äÝáò ôïõ áãÜëìáôïò. Ç ôÝ÷íç äå ìéìåßôáé ôç æùÞ· ðñïâÜëëåé Ýíá áíþôåñï ðñüôõðï æù-
Þò, Ýíá üíåéñï ðñïò ôï ïðïßï ôåßíïõìå êáé ôï ïðïßï ðñïóðáèïýìå íá ðñáãìáôïðïéÞ-
óïõìå, áëëÜæïíôáò ôïí êüóìï, ìÝóù ôçò ôÝ÷íçò.
ã) «Êáôåðüèç...»
Ç æùÞ íßêçóå ôïí èÜíáôï. Ôï êïëïóóéáßï Üãáëìá ôïõ áõôïêñÜôïñá óõìâïëßæåé ôï
èÜíáôï êáé èÜíáôïò åßíáé ç ìåãáëïìáíßá, ç áðëçóôßá, ç Üêñáôç áãÜðç ôçò äüîáò, ôïõ
ðëïýôïõ, ôçò äýíáìçò óôïé÷åßá ðïõ ôá âñßóêïõìå äßðëá ìáò êáèçìåñéíÜ.
Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, ôï Üãáëìá ôïõ ÓôÝöáíïõ, ðïõ åßíáé óôá áíèñþðéíá ìÝôñá
óõìâïëßæåé ôç æùÞ. Êáé æùÞ åßíáé ç áðëüôçôá, ç ïìïñöéÜ, ôá áíèñþðéíá ìÝôñá, ç êá-
ëïóýíç, ç áíèñùðéÜ êáé ï áëôñïõúóìüò.
Ìðïñåß íá öáßíåôáé üôé ï èÜíáôïò åðéêñáôåß ðñïóùñéíÜ, üìùò ôåëéêÜ ç æùÞ íéêÜåé
êáé èñéáìâåýåé.
3ç: Íá ðáñáôçñÞóåôå ôçí ðåñéãñáöÞ ôùí äýï áãáëìÜôùí. Ôé öáíåñþíåé ç á-

íôéðáñÜèåóÞ ôïõò:
ÁðÜíôçóç:
Ìéëþíôáò ãéá ôïí ¸öçâï, ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ëÝîåéò: üðùò «Þóõ÷ï», «êá-
èáñü», «÷áìüãåëï», «öõóéêü», «áñìïíéêÜ», «ëõãåñü», «öùò», «èåüò». Ïé åñãÜôåò óôï
÷õôÞñéï Ýôñåîáí, ãåìÜôïé èáõìáóìü íá ôï êáìáñþóïõí.
Áíôßèåôá, ôï Üãáëìá ôïõ áõôïêñÜôïñá Þôáí Ýíá êáêüãïõóôï ôåñáôïýñãçìá ÷ïí-
äñïåéäÝò êáé áðáßóéï, ðñïúüí ôçò êáêßáò ðïõ õðÜñ÷åé óôçí øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ êáé
ôçò âßáò óôéò áíèñþðéíåò ó÷Ýóåéò. Ïé åñãÜôåò íôñÝðïíôáé ðïõ ôï âëÝðïõí. Ç áíôßèåóç
áíÜìåóá óôï öùò êáé ôï óêïôÜäé, ôç æùÞ êáé ôï èÜíáôï, ôçí ïìïñöéÜ êáé ôçí áóêÞìéá
åßíáé êáôáëõôéêÞ.
477
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 478
4ç: Ôé óçìáßíåé ç ðáíçãõñéêÞ êáôáóôñïöÞ ôïõ áãÜëìáôïò ôïõ áõôïêñÜôïñá

áðü ôïõò åñãÜôåò ôïõ ÷õôçñßïõ;
ÁðÜíôçóç:
Ïé Ãåñìáíïß åñãÜôåò ðïõ äïýëåõáí óôï ÷õôÞñéï åßíáé êáé áõôïß Üíèñùðïé ðïõ ìé-
óïýí ôïí ðüëåìï, ôç âßá, ôçí ôõñáííßá êáé áãáðïýí ôç æùÞ, ôçí åéñÞíç, ôçí áíèñùðéÜ
êáé ôçí åëåõèåñßá.
ÊáôáóôñÝöïíôáò ôï Üãáëìá ôïõ áõôïêñÜôïñá, êáôáóôñÝöïõí ôá óýìâïëá êáé ôéò áé-
ôßåò ôçò äõóôõ÷ßáò ôïõò, äéáëýïõí ôï ðíåýìá åêåßíï ðïõ ïäÞãçóå óôïí ðüëåìï êáé Ý-
öåñå óôïõò áíèñþðïõò ðïëëÜ äåéíÜ.
5ç: Óôï ôÝëïò ôçò áöÞãçóçò ï ËïÀæïò ëÝåé üôé ç éóôïñßá ôïõ ÓôÝöáíïõ êÜèå
ìÝñá ôïõ äéäÜóêåé Üëëï ðñÜìá. Íá âñåßôå ìåñéêÜ áðü ôá «óçìáéíüìåíá»,
áðü áõôÜ äçëáäÞ ðïõ ç éóôïñßá áõôÞ èá ìðïñïýóå íá äéäÜîåé.
ÁðÜíôçóç:
Ôá äéäÜãìáôá áõôÞò ôçò éóôïñßáò åßíáé ðïëëÜ:
á) Êáô áñ÷Þí, óôçí ôÝ÷íç ôçí áéùíéüôçôá ôçí êåñäßæåé ìüíï ü,ôé åßíáé áëçèéíü êáé
ãíÞóéï, ü,ôé Ý÷åé øõ÷Þ.
â) Ôá Ýñãá ôçò ðñïðáãÜíäáò, ôá Ýñãá ðïõ äåí Ý÷ïõí øõ÷Þ, åßíáé ðñïóùñéíÜ.
Ìðïñåß íá åðéâÜëëïíôáé ìå ôç âßá -õëéêÞ êáé øõ÷ïëïãéêÞ- üìùò ãñÞãïñá ÷Üíïíôáé, ç
æùÞ ôïõò åßíáé óýíôïìç.
ã) Ôá øåýôéêá Ýñãá, ãåíéêÜ ç øåõôéÜ ìðïñåß íá åðéêñáôåß ðñïóùñéíÜ, åîáðáôþíôáò
ôïõò áíèñþðïõò, üìùò óôï ôÝëïò ôï ùñáßï, ôï ìåãÜëï êáé ôï áëçèéíü íéêïýí êáé
èñéáìâåýïõí ðÜíù óôï øÝìá.
ä) Ï êáëëéôÝ÷íçò åßíáé Ýíáò ÏäõóóÝáò. ÌÝóá óôçí øõ÷Þ ôïõ Ý÷åé Ýíá üñáìá, ìéá
áëÞèåéá, Ýíá óêïðü ôïí ïðïßï åðéäéþêåé óõíå÷þò íá öôÜóåé. Ç øõ÷Þ ôïõ åßíáé ãåìÜ-
ôç íïóôáëãßá ãéá ìéá öáíôáóôéêÞ ÉèÜêç.
á. Ôï èÝìá ôïõ áðïóðÜóìáôïò åßíáé ç ó÷Ýóç ðïëÝìïõ êáé ôÝ÷íçò.
â. Ôá äýï áãÜëìáôá óõìâüëéæáí ôéò ßäéåò áîßåò.
ã. ÕðÜñ÷åé ç áíôßèåóç æùÞò - èáíÜôïõ.
478
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 479
ä. Ï ðïéçôÞò äåí ðáñáèÝôåé ðïõèåíÜ áõôïýóéá ëüãéá ôïõ ÓôÝöáíïõ.

å. ÕðÜñ÷åé áéóèçôéêÞ áíôßèåóç áíÜìåóá óôá äýï áãÜëìáôá.

Á Â
1. «Ç êåöáëÞ ôçò ÌÝäïõóáò» á. üóá õðÜñ÷ïõí ìÝóá óôç øõ÷Þ
ôïõ.
2. Ï Üíèñùðïò ôçò ôÝ÷íçò åêöñÜæåé â. Þôáí ï ËïÀæïò.
3. Ï ÓôÝöáíïò ôáýôéæå ôçí áðþëåéá ã. åîåëßóóåôáé ìå áíáäñïìÞ óôï
ôïõ áãÜëìáôïò ðáñåëèüí.
4. Ç ðëïêÞ ôùí ãåãïíüôùí ä. ìå ôï èÜíáôü ôïõ.
5. Ï äÜóêáëïò ôïõ ÓôÝöáíïõ å. áíÞêåé óôçí ôñéëïãßá: «Ïé äñü-
ìïé ôçò äçìéïõñãßáò»

Ï ÓôÝöáíïò ôï 1914 äåí ìðüñåóå íá åðéêáëýøåé ôï Üãáëìá ìå ÷áëêü, åðåéäÞ:
á. îÝóðáóå ï ðüëåìïò êáé Ýðñåðå íá öýãåé åóðåõóìÝíá.
â. üëç ç ðïóüôçôá äáðáíÞèçêå ãéá ôïí Êïëïóóü.
ã. ôï ÜãáëìÜ ôïõ äåí Üîéæå íá ðåñé÷õèåß ìå ÷áëêü.
ä. ï ÷áëêüò ÷ñåéáæüôáí ãéá ôéò áíÜãêåò ôïõ ðïëÝìïõ.

Ðïéá óôÜóç ðáßñíåé ï áöçãçôÞò áðÝíáíôé óôï Üãáëìá ôïõ åöÞâïõ:
á. åêöñÜæåé ôï èáõìáóìü ôïõ Ýììåóá.
â. ôïí áðïäïêéìÜæåé.
ã. ôï èåùñåß îåðåñáóìÝíï.
ä. åêöñÜæåé ôï èáõìáóìü ôïõ Üìåóá.
Á Â
1. «Åß÷å ìáñáèåß ï ðüèïò» á. ìåôáöïñÜ
2. «Ç ìïßñá ôïõ åßíáé óáí â. áíôßèåóç
ôùí öýëëùí ôïõ äÝíôñïõ»
3. Ôá äýï áãÜëìáôá ã. ìåôáöïñÜ
4. «Ç ßäéá ç êüëáóç ä. ðáñïìïßùóç
Ýâñáæå ìðñïóôÜ ôïõ»
5. æùÞò - èáíÜôïõ å. óýãêñéóç
479
5a.qxd 9/30/08 12:18 PM Óåëßäá 480
ÄÏÊÉÌÉÏ
06.qxd 9/30/08 12:19 PM Óåëßäá 483
ÁÄÁÌÁÍÔÉÏÓ ÊÏÑÁÇÓ
Ê. È. ÄçìáñÜò

Ï Ê.È. ÄçìáñÜò ãåííÞèçêå ôï 1904. Áó÷ïëÞèçêå ìå ôï äïêßìéï êáé ôçí öéëïëïãéêÞ
êñéôéêÞ êáé Ýñåõíá, åéäéêÜ ãéá ôçí ðåñßïäï ôïõ íåïåëëçíéêïý äéáöùôéóìïý ôïõ ïðïßïõ
åßíáé ï êáëýôåñïò ãíþóôçò. ÅîÝäùóå ôçí «Éóôïñßá ôçò íåïåëëçíéêÞò ëïãïôå÷íßáò»
(1948) ðïõ åßíáé ìéá ëáìðñÞ óýíèåóç êáé õðåýèõíç éóôïñéêÞ ðáñïõóßáóç.

Ôï äïêßìéï ôïõ Ê.È. ÄçìáñÜ ðáñïõóéÜæåé åí óõíôïìßá ìå áðëÞ ãëþóóá ôéò éäÝåò
ôïõ ÊïñáÞ êáé ôçí åðßäñáóç ðïõ åß÷å óôçí êáôå÷üìåíç ÅëëÜäá. Ôïí ðáñïìïéÜæåé ìå
áñ÷áßï óïöü.
Óôçí áñ÷Þ ôïõ äïêéìßïõ âñßóêïõìå ôéò áðüøåéò ôïõ ÊïñáÞ ãéá ôçí åëåõèåñßá, ôçí
èñçóêåßá êáé ôçí ãëþóóá -ç ðåñßöçìç «ìÝóç ïäüò». Êáôüðéí âëÝðïõìå ôçí åðßäñáóç
óôïõò ¸ëëçíåò ðïõ åß÷å ç äéäáóêáëßá ôïõ åßôå õðïóôçñßæïíôÜò ôïí åßôå ìå ôï íá ôïõ å-
íáíôéþíïíôáé, áöïý áñêåôÜ óõìöÝñïíôá èßãïíôáí áðü ôçí äéäáóêáëßá ôïõ. Áí êáé äåí
ìðïñåß íá ëÜâåé åíåñãü ìÝñïò óôçí ÅðáíÜóôáóç êáôáöÝñíåé êáé ãßíåôáé ï ðíåõìáôéêüò
êáèïäçãçôÞò ôïõ Ýèíïõò. Óôá ìÜôéá üëùí ãíùñßæåé ôçí ãåíéêÞ áðïäï÷Þ ðëÝïí êáé ç åõ-
ôõ÷ßá ôïõ èá ïëïêëçñùèåß ìå Ýíáí ãáëÞíéï êáé óôï÷áóôéêü èÜíáôï óôá 85 ÷ñüíéá ôïõ.

Äïñõöïñïýìåíïò: ðåñéóôïé÷éæüìåíïò
ðåíé÷ñü: öôù÷éêü
483
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 484
Óôï äïêßìéï âëÝðïõìå ôïí èáõìáóìü ôïõ Ê.È. ÄçìáñÜ ãéá ôïí ÊïñáÞ. Áðü ôïõò
ðéï óçìáíôéêïýò ìåëåôçôÝò ôïõ íåïåëëçíéêïý äéáöùôéóìïý ï ÄçìáñÜò ôïðïèåôåß ðï-
ëý øçëÜ óôçí õðüëçøÞ ôïõ ôïí ÊïñáÞ. Ôïí èáõìÜæåé ãéá ôéò áðüøåéò ôïõ ôüóï ãéá ôçí
ãëþóóá üóï êáé ãéá ôçí èñçóêåßá êáé ôçí åëåõèåñßá. Ôïí èåùñåß ðñáãìáôéêü ðíåõ-
ìáôéêü çãÝôç, ãéáôß áêüìá êáé áí âñéóêüôáí ìáêñéÜ ôïí êáéñü ôçò åðáíÜóôáóçò ìå ôïí
ôñüðï ôïõ âïÞèçóå ôá ìÝãéóôá óôçí äéáìüñöùóç óùóôÞò ðíåõìáôéêÞò êáé ðïëéôéêÞò
êáôåýèõíóçò ôïõ íåïóýóôáôïõ êñÜôïõò.
1ç Åíüôçôá: «... Ï ÊïñáÞò .... óôç äçìéïõñãßá ôçò»: ÉäÝåò ôïõ ÊïñáÞ ãéá ôçí å-
ëåõèåñßá, ôçí èñçóêåßá êáé ôçí ãëþóóá.
2ç Åíüôçôá: «Ïé ðñïóðÜèåéåò ôïõ ...... áíçóõ÷ßá»: Èéáóéþôåò êáé áíôßðáëïé ôïõ
ÊïñáÞ.
3ç Åíüôçôá: «Ç åðáíÜóôáóç ôïí âñßóêåé ..... ÅëëÞíùí»: Ï ÊïñáÞò ðíåõìáôéêüò
çãÝôçò êáôÜ ôçí åðáíÜóôáóç.

Ç ãëþóóá ôïõ äïêéìßïõ åßíáé ç áðëÞ äçìïôéêÞ, ìå ðáñåìâïëÝò ôçò ãëþóóáò ôïõ
ÊïñáÞ. Ôï ýöïò åßíáé ëéôü.
Åéêüíåò: «Ôçí åëåõèåñßáí ...... áíèñùðéóìü»,«ìáêñéÜ áðü ôçí Óêýëëáí .... äåéóéäáé-
ìïíßáò».
Áóýíäåôï ó÷Þìá: «Âéâëßá, ðñùôüôõðá .... åíÝñãåéá»,«äÜóêáëïé ..... Ýìðïñïé».
Ðáñïìïßùóç: «ðáñáéíÝóåéò ùò äéáôáãÜò».
1ç Íá óçìåéþóåôå ðïéåò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé ðïé-
á. Ôï äïêßìéï ôïõ Ê.È. ÄçìáñÜ ìïéÜæåé ëßãï ìå âéïãñáößá ôïõ ÊïñáÞ.
484
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 485
ÄÏÊÉÌÉÏ
â. Ï ÊïñáÞò åßíáé áêñáßïò áñ÷áÀóôÞò.

ã. Ï ÊïñáÞò èåùñÞèçêå ï ðíåõìáôéêüò çãÝôçò ôçò åðáíÜóôáóçò.
ä. ÐÝèáíå ðïëåìþíôáò ãéá ôçí ðáôñßäá.
å. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò æùÞò ôïõ äåí áðÝêôçóå ðïôÝ áíôéðÜëïõò.

Á Â
1. Ï ÊïñáÞò äåí óõìöùíïýóå á. ðñïôéìïýóáí ôçí á÷áëßíùôç
ìåôáâïëÞ.
2. Áõôïß ðïõ õðïóôÞñéîáí ôéò éäÝåò ôïõ â. êáéñü óôçí Ýêäïóç áñ÷áßùí
êåéìÝíùí.
3. Áí êáé ïé íÝïé ôïí õðïóôÞñéîáí ã. ìå ôéò áêñüôçôåò ôçò ÃáëëéêÞò
ÅðáíÜóôáóçò.
4. Ï ÊïñáÞò èá áöéåñþóåé ðïëý ä. åßíáé êáèáñÜ åîåëéêôéêÞ.
5. Ç óêÝøç ôïõ ÊïñáÞ å. åßíáé êõñßùò ïé íÝïé.

Ï ÊïñáÞò ãéá ôç ãëþóóá õðïóôÞñéîå:
á. ôçí áêñáßá ïäü. ã. ôçí åèíéêÞ ïäü.
â. ôçí óõíôçñçôéêÞ ïäü. ä. ôçí ìÝóç ïäü.

Âñßóêåé áíôéóôïé÷ßá óôéò íáõìá÷ßåò ôïõ Íáâáñßíïõ ìå ìéá ôñáãùäßá:
á. ôïõ Áéó÷ýëïõ. ã. ôïõ ÁñéóôïöÜíç.
â. ôïõ ÓïöïêëÞ. ä. ôïõ Åõñéðßäç.

ëçò Â.
Á Â
1. «Äåí åóöÜãç ðïôÝ ôõñáííßá» á. ìåôáöïñÜ
2. «Èá áãùíéóèÞ ìå ôçí ðÝíá» â. áêïõóôéêÞ åéêüíá
3. «ðåñßëáìðñï ìíçìåßï» ã. ïðôéêÞ åéêüíá
4. «Ýìåéíå ëßãåò ..... êáéñïý» ä. ðñïóùðïðïßçóç
5. «ðïõ äéáâÜæåé ìåãáëüöùíá .... Ü ôçò;» å. Ýíôïíï åðßèåôï
485
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 486
Ï ÊÁËÂÏÓ
ÊÁÉ Ç ÅÐÏ×Ç ÔÏÕ
ÌÜñêïò ÁõãÝñçò

Ìå ôï öéëïëïãéêü øåõäþíõìï ÌÜñêïò ÁõãÝñçò õðÝãñáöå ôá Ýñãá ôïõ ï ðïéçôÞò,
êñéôéêüò êáé èåáôñéêüò óõããñáöÝáò Ãåþñãéïò Ðáðáäüðïõëïò. ÃåííÞèçêå óôçí Êáñß-
ôóá Éùáííßíùí, óôá 1884. Óðïýäáóå éáôñéêÞ óôï ÐáíåðéóôÞìéï ôçò ÁèÞíáò, áëëÜ ðá-
ñÜëëçëá ìå ôçí éáôñéêÞ áó÷ïëÞèçêå êáé ìå ôç ëïãïôå÷íßá.
Ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «¢ðáíôá ÐïéçôéêÜ», «¢ðáíôá - ÁéóèçôéêÜ
ÊñéôéêÜ», «ÉäåïëïãéêÜ æçôÞìáôá ôçò ôÝ÷íçò», «ÈåùñçôéêÜ - ÊñéôéêÜ» ê.ë.ð. ÐÝèáíå óôçí
ÁèÞíá, óôá 1973.

Ðñüêåéôáé ãéá áðüóðáóìá áðü äïêßìéï ôïõ ÌÜñêïõ ÁõãÝñç ó÷åôéêü ìå ôïí ÊÜëâï.
Óå áõôü ï óõããñáöÝáò áíáëýåé ôçí åðï÷Þ óôçí ïðïßá æåé ï ìåãÜëïò ðïéçôÞò, ôï ðå-
ñéå÷üìåíï êáé ôç ìïñöÞ ôïõ Ýñãïõ ôïõ.
Ï ÊÜëâïò, ãåííÞèçêå êáé ìåãÜëùóå óå ìéá åðï÷Þ ðïõ óçìáôïäïôÞèçêå áðü ôçí Ü-
íïäï óôçí åîïõóßá ôùí áóôþí, áðü ôï êßíçìá ôïõ Åõñùðáúêïý äéáöùôéóìïý êáé áðü ìéá
óåéñÜ åðáíáóôáôéêþí êéíçìÜôùí, ìå ðéï óçìáíôéêü ôç ÃáëëéêÞ ÅðáíÜóôáóç. Ï ÊÜëâïò
óôç ÆÜêõíèï ãíþñéóå ôçí êáôÜñãçóç ôùí ðñïíïìßùí ôùí åõãåíþí, Ýíá ãåíéêüôåñï öé-
ëåëåýèåñï êßíçìá ðïõ æçôïýóå óõììåôï÷Þ êáé ôùí áóôþí óôç ëÞøç áðïöÜóåùí.
Ïé åðéäñÜóåéò óõíå÷ßóôçêáí êáé óôçí Éôáëßá, üðïõ ï ÊÜëâïò åß÷å ðÜåé ãéá óðïõäÝò
êáé üðïõ óõíÝâáéíáí óõ÷íÜ åîåãÝñóåéò. Åêåß, ãíùñßóôçêå ìå ôï Öþóêïëï êáé ãáæß ôïõ
486
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 487
ÄÏÊÉÌÉÏ
ôáîßäåøå óå ðïëëÜ ìÝñç ôçò Åõñþðçò êáé äÝ÷ôçêå ôéò åðéäñÜóåéò ôïõ áíèñùðéóìïý,
åðéäñÜóåéò ðïõ åßíáé öáíåñÝò óôï Ýñãï ôïõ ÊÜëâïõ, üðïõ ôïíßæåôáé ôï ðáôñéùôéêü óôïé-
÷åßï êáé ï óåâáóìüò óôçí áñåôÞ. (ÁðÜíôçóç 2çò åñþôçóçò)
ÌÜëéóôá, ï ÊÜëâïò ôáõôßæåé ôçí åëåõèåñßá ìå ôçí áñåôÞ, ôçí áêåñáéüôçôá êáé ôçí á-
îéïðñÝðåéá, åíþ ï ôüíïò ôïõ, üôáí áíáöÝñåôáé óôçí áñåôÞ, ãßíåôáé èñçóêåõôéêüò. Åðß-
óçò, ôéìÜ ùò áîßåò ôçí åíÜñåôç æùÞ, ôçí áãíüôçôá ôùí çèþí, ôçí áãÜðç ôçò äüîáò ðïõ
îå÷ùñßæåé ôïõò Þñùåò. Ðéóôåýåé üìùò, ðùò ç æùÞ åßíáé äýóêïëç ÷ùñßò óõìâéâáóìïýò,
ãé’ áõôü êáé ç äéêÞ ôïõ æùÞ åßíáé áóõìâßâáóôç.
Åðßóçò, ç ðïßçóç ôïõ ÊÜëâïõ åßíáé óôñáììÝíç ðñïò ôïí êëáóéêéóìü, ùò áðïôÝëå-
óìá ôçò åëëçíéêüôçôÜò ôïõ êáé ôçò ðßóôçò ôïõ óôçí áóôéêÞ äçìïêñáôßá. ÌÜëéóôá, óõí-
äõÜæåé ôïí êëáóéêéóìü ôïõ Ìüíôé êáé ôïõ Öþóêïëïõ ìå áõôüí ôïõ Ìáíôóüíé, áí êáé ç
ÝêöñáóÞ ôïõ åßíáé ñïìáíôéêÞ. Áêüìç, ÷ñçóéìïðïéåß áñ÷áÀæïõóá ãëþóóá êáé óôïé÷åßá
áðü ôïí áñ÷áßï êüóìï áëëÜ êáé óôïé÷åßá ôïõ ñïìáíôéóìïý, üðùò âßáéá áéóèÞìáôá êáé
öáíôá÷ôåñÞ öñÜóç.
ÐÜíôùò ç ðïßçóç ôïõ ÊÜëâïõ öÝñåé ôï ðñïóùðéêü ôïõ ýöïò. Éäéïôõðßåò õðÜñ÷ïõí
óôï ðåñéå÷üìåíï, ôçí Ýêöñáóç êáé ôç ìïñöÞ. Ùò ðñïò ôï ñõèìü ÷ñçóéìïðïéïýóå éáì-
âéêü ìÝôñï, åíþ ôá ðïéÞìáôÜ ôïõ Þôáí ÷ùñéóìÝíá óå ðåíôÜóôé÷åò óôñïöÝò êáé ïé óôß-
÷ïé ôïõ ï÷ôáóýëëáâïé Þ åðôáóýëëáâïé, åíþ ï ðÝìðôïò Þôáí ðåíôáóýëëáâïò.
1. ëßìðñï íô’ üñï: Þôáí ç ÷ñõóÞ âßâëïò óôçí ïðïßá ãñÜöïíôáí ïé åõãåíåßò ôùí éôá-
ëéêþí ðüëåùí ôç óõíÞèåéá áõôÞ êáèéÝñùóáí ïé ÅðôáíÞóéïé, äáíåéæüìåíïé ôçí á-
ðü ôïõò Åíåôïýò
2. áäÝêáóôïé: ôßìéïé, áäéÜâëçôïé.
3. ðïìðéêÞ: öáíôá÷ôåñÞ, åíôõðùóéáêÞ.
Ï ÁõãÝñçò åñìçíåýåé ôçí ðïßçóç ôïõ ÊÜëâïõ ùò áðïôÝëåóìá åðéäñÜóåùí ðïõ äÝ-
÷ôçêå áðü ôá öéëåëåýèåñá êéíÞìáôá ôçò åðï÷Þò. ÌÜëéóôá, êñáôÜ èåôéêÞ óôÜóç áðÝíá-
íôé óå áõôÜ êáé ôá èåùñåß ùò ðáñÜãïíôá êáèïñéóôéêü ãéá ôïí êáèïñéóìü ôçò âéïèåù-
ñßáò åíüò ðïéçôÞ. ÅîÜëëïõ, êÜèå êáëëéôÝ÷íçò êáèþò áðïôåëåß ôçí ðéï åõáßóèçôç ÷ïñ-
äÞ ôçò êïéíùíßáò, óõëëáìâÜíåé ôïõò ÷ôýðïõò ôçò êáé ôïõò ìåôïõóéþíåé óôï Ýñãï ôïõ
Ôï ßäéï óõíÝâç êáé ìå ôïí ÊÜëâï ðïõ åêèÝôåé óôï Ýñãï ôïõ ôçí áãùíéóôéêüôçôá ôùí áí-
èñþðùí ôçò åðï÷Þò, ôïí ðüèï êáé ôï üñáìá ãéá ôçí åëåõèåñßá.
487
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 488
Ðéóôåýåé äçëáäÞ ï ÁõãÝñçò ðùò ï êáëëéôÝ÷íçò ïöåßëåé íá Ý÷åé Ýíáí ðïëéôéóìü Þ

Ýóôù Ýíáí êïéíùíéêü ðñïâëçìáôéóìü. Åßíáé Üíèñùðïò ôçò åðï÷Þò ôïõ êáé äåí åßíáé
äõíáôüí íá ìÝíåé áíåðçñÝáóôïò áðü üóá óõìâáßíïõí ãýñù ôïõ. Áíôßèåôá,ï êáëëéôÝ-
÷íçò ðñÝðåé íá åßíáé åðáíáóôÜôçò, ç óêÝøç ôïõ íá åßíáé åðáíáóôáôéêÞ, öéëåëåýèåñç,
þóôå íá ïäçãåß ôïõò óõíáíèñþðïõò ôïõ óôï äñüìï ôïõ öùôéóìïý êáé ôçò áíáãÝííç-
óçò.
Ôï äïêßìéï áõôü ìðïñåß íá äéáêñéèåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Ï ÊÜëâïò ãåííÞèçêå .... ó’ üëç ôçí ðñïïäåõôéêÞ äéáíüçóç êáé
ôÝ÷íç ôçò åðï÷Þò»: Ç åðï÷Þ ôïõ ÊÜëâïõ.
2ç åíüôçôá: «Ìá ü,ôé êÜíåé ìåãáëýôåñç åíôýðùóç óôïí ÊÜëâï ..... íïìßæåé êá-
íåßò ðùò áêïýåé óôñïöÝò áðü ôç Ìáóóáëéþôéäá»: ÅðéäñÜóåéò ôïõ áðü ôï
Ãáëëéêü Äéáöùôéóìü.
3ç åíüôçôá: «¢ëëï ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò ðïßçóçò ôïõ ÊÜëâïõ ..... êáé íá ðïë-
ëáðëáóéÜæåé ôá áóõíáßñåôá ñÞìáôá»: ×áñáêôçñéóôéêÜ ãíùñßóìáôá ôçò ðïßç-
óçò ôïõ ÊÜëâïõ. 4ç åíüôçôá: «Äåí ðñï÷ùñïýìå ..... ðïõ ôïí äéáìüñöùóå»: Ôï
ðñïóùðéêü ýöïò ôïõ ÊÜëâïõ

ÁöÞãçóç: Ï ÁõãÝñçò áíáëýåé ôçí ðïßçóç ôïõ ÊÜëâïõ, äßíïíôáò ìåãáëýôåñç âáñý-
ôçôá óôï ðåñéå÷üìåíá ôïõ Ýñãïõ ôïõ êáé óôá åêöñáóôéêÜ ìÝóá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß.
Ôï ðåñéå÷üìåíü ôïõ äéáìïñöþíåôáé êÜôù áðü ðïéêßëåò åðéäñÜóåéò ôçò åðï÷Þò.
Ôï óçìáíôéêü üìùò åßíáé üôé ï ÊÜëâïò äå ìéìåßôáé áðëÜ êáôáóôÜóåéò áëëÜ ôéò á-
öïìïéþíåé äçìéïõñãéêÜ, ãåãïíüò ðïõ êáèéóôÜ ôï Ýñãï ôïõ ìåãáëüðíïï.
Ãëþóóá: ÐÜíôùò, ç áíÜëõóç ôïõ ÁõãÝñç ãßíåôáé ìå óõíÝðåéá êáé åðéóôçìïíéêü êý-
ñïò, áðïóôåñçìÝíç áðü êÜèå óõíáßóèçìá, üðùò ôáéñéÜæåé óå Ýíá äïêßìéï. Ï ëü-
ãïò ôoõ åßíáé êáèáñüò, ç ãëþóóá ôïõ äçìïôéêÞ êáé ôï ýöïò ôïõ áðëü, Ýôóé þóôå
íá âïçèÜ ôïí óíáãíþóôç óôçí êáëýôåñç êáôáíüçóç ôùí éäåþí ôïõ.
488
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 489
ÄÏÊÉÌÉÏ
1ç Ðïéåò âáóéêÝò éäÝåò åðéóçìáßíåé ï óõããñáöÝáò óôçí ðïßçóç ôïõ ÊÜëâïõ:

ÁðÜíôçóç:
Áðü [ Ï ÊÜëâïò ôáõôßæåé........ ç áóõìâßâáóôç.]
2ç Áðü ðïý ðçãÜæïõí, êáôÜ ôïí ÁõãÝñç, ïé éäÝåò ôïõ ÊÜëâïõ;

ÁðÜíôçóç:
Áðü [ Ï ÊÜëâïò ãåííÞèçêå ........ áñåôÞ.]
3ç Ðïéá åßíáé ôá êëáóéêéóôéêÜ ìïñöïëïãéêÜ óôïé÷åßá ðïõ åðéóçìáßíåé ï

óõããñóöÝáò óôçí ðïßçóç ôïõ ÊÜëâïõ êáé ðþò åñìçíåýåé áõôüí ôïí êëá-
óéêéóìü;
ÁðÜíôçóç:
Ôá êëáóéêéóôéêÜ ìïñöïëïãéêÜ óôïé÷åßá ðïõ åðéóçìáßíåé ï óõããñáöÝáò óôçí ðïßç-
óç ôïõ ÊÜëâïõ åßíáé ôï ýöïò -áí êáé ü÷é ðÜíôá-, ç ãëþóóá, ïé áíáìíÞóåéò, ôá óýìâï-
ëá, ïé ìýèïé áðü ôïí áñ÷áßï åëëçíéêü êüóìï, ç õðïëïãéóìÝíç êáé éóüññïðç áñ÷éôå-
êôïíéêÞ, ç åãêñÜôåéá. Ï êëáóéêéóìüò áõôüò åñìçíåýåôáé ùò óõíÝðåéá ôçò åëëçíéêüôç-
ôáò ôïõ ðïéçôÞ êáé ôçò áóôéêÞò äçìïêñáôßáò ôçò åðï÷Þò ôïõ ðïõ óôçñßæïíôáí óôçí áñ-
÷áßá áñåôÞ êáé ôçí áñ÷áßá äçìïêñáôßá.
4ç Ðïéåò åßíáé, êáôÜ ôï óõããñáöÝá, ïé éäéïôõðßåò óôçí ðïßçóç ôïõ ÊÜëâïõ

êáé ðïý ôéò áðïäßäåé;
ÁðÜíôçóç:
Ïé éäéïôõðßåò óôçí ðïßçóç ôïõ ÊÜëâïõ ðáñïõóéÜæïíôáé êáôáñ÷Þí óôï ðåñéå÷üìåíï
ôïõ Ýñãïõ ôïõ êáé ïöåßëïíôáé óôá éäáíéêÜ ôïõ ðïéçôÞ êáé ôïí áóõìâßâáóôï áãþíá ôïõ
ãéá ôçí áñåôÞ. Éäéïôõðßåò åìöáíßæïíôáé ùò ðñïò ôçí ôå÷íéêÞ êáé óôç äïìÞ ôçò óôñïöÞò,
óôï ìÝôñï, óôïõò åðéâëçôéêïýò, áõóôçñïýò êáé äñáìáôéêïýò ôüíïõò óôçí ðïßçóÞ ôïõ
êáé óôç ãëþóóá. Ïé éäéïôõðßåò áõôÝò ïöåßëïíôáé óôçí åóùôåñéêÞ ôïõ áéóèáíôéêüôçôá
ðïõ åêöñÜóôçêå ìå áõôüí ôïí ôñüðï.
489
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 490
á. Ôï üíïìá ÌÜñêïò ÁõãÝñçò åßíáé öéëïëïãéêü øåõäþíõìï.
â. Ï ÊÜëâïò äåí Ý÷åé éäéïôõðßåò óôçí Ýêöñáóç êáé óôç ìïñöÞ.
ã. Ï ÊÜëâïò ôáõôßæåé ôçí åëåõèåñßá ìå ôçí áñåôÞ.
ä. Ï ðïéçôÞò åß÷å åðçñåáóôåß áðü ôá öéëåëåýèåñá êéíÞìáôá ôçò åðï÷Þò.
å. Ùóôüóï åß÷å áñíçôéêÞ óôÜóç áðÝíáíôé óå áõôÜ.

Á Â
1. Óôï äïêßìéü ôïõ ï ÁõãÝñçò á. ãëþóóá áñ÷áÀæïõóá.
2. Ï ÊÜëâïò åß÷å óôñáöåß â. áó÷ïëåßôáé ìå ôçí åðï÷Þ ôïõ
ÊÜëâïõ.
3. Ï ÁõãÝñçò ðéóôåýåé üôé ã. ðñïò ôïí êëáóéêéóìü.
ï êáëëéôÝ÷íçò
4. Ï êëáóéêéóìüò ôïõ ÊÜëâïõ ä. ïöåßëåé íá åßíáé êïéíùíéêÜ
ðñïâëçìáôéóìÝíïò.
5. Ï ðïéçôÞò ÷ñçóéìïðïéïýóå å. åßíáé áðïôÝëåóìá ôçò åëëçíé-
êüôçôÜò ôïõ.

Ôï ýöïò ôïõ êåéìÝíïõ åßíáé:
á. áðëü. â. ãëáöõñü.
ã. ëõñéêü. ä. åðéôçäåõìÝíï.

Ï êëáóéêéóìüò ôïõ ÊÜëâïõ öáßíåôáé:
á. óôïí ôñüðï æùÞò ôïõ.
â. óôçí åðéëïãÞ ôùí èåìÜôùí ôïõ.
ã. óôéò éäÝåò ôïõ.
ä. óôç ãëþóóá êáé ôï ýöïò ôïõ.
490
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 491
ÌÉÁ Å ËËÇÍÉÊÇ Ê ÁÑÄÉÁ ( Ì ÁÊÑÕÃÉÁÍÍÇÓ)

É. È. ÊáêñéäÞò
Ç æùÞ ôïõ
ÃåííÞèçêå ôï 1901. Áðü ôïõò äéáðñåðåßò öéëïëüãïõò êáé ðáéäáãùãïýò ôçò ÅëëÜ-
äáò. ÄéåôÝëåóå êáèçãçôÞò óôá ðáíåðéóôÞìéá Áèçíþí, Èåó/íßêçò, Óôïê÷üëìçò, ÏõøÜ-
ëáò êáé ôçò Ëïõíô. ÄéåôÝëåóå ðñüåäñïò ôïõ Ðáéäáãùãéêïý Éíóôéôïýôïõ. ÁíÝðôõîå á-
îéüëïãç äñÜóç ãéá ôçí ðáéäáãùãéêÞ áíáìüñöùóç. Êïñõöáßïò áãùíéóôÞò ôïõ êéíÞ-
ìáôïò ôïõ äçìïôéêéóìïý êáé åß÷å æçôÞóåé ôçí Ýêäïóç ìéáò Éóôïñßáò ôçò ÅëëçíéêÞò
Ãñáììáôïëïãßáò óôç äçìïôéêÞ ãéá íá ãíùñßóïõí ïé ìáèçôÝò ôïõò êëáóéêïýò óõããñá-
öåßò ðáñÜëëçëá ìå áñ÷áßá êåßìåíá. Áðü ôïõò ðñþôïõò õðÝñìá÷ïõò ôçò áðëïðïßçóçò
ôïõ ôïíéóìïý· äéþ÷èçêå ãé’ áõôü. ÐÝèáíå ôï 1992.
Êõñéüôåñá Ýñãá ôïõ åßíáé: «Ôï ìåôáöñáóôéêü ðñüâëçìá (1936), «ÅëëçíéêÞ êëáóé-
êÞ ðáéäåßá» (1941), «ÏìçñéêÜ èÝìáôá» (1954), «Öùò åëëçíéêü» ê.á.

Óå áõôü ôï äïêßìéï ï É.È. ÊáêñéäÞò áíáëýåé êÜðïéåò öñÜóåéò áðü ôá áðïìíçìï-
íåýìáôá ôïõ ÌáêñõãéÜííç êáé ðñïóðáèåß íá äåé ôé Üíèñùðïò êñýâåôáé ðßóù áð’ áõ-
ôÝò ôéò öñÜóåéò.
Ï ÊáêñéäÞò óôï äïêßìéï áõôü êÜíåé Ýíáí ýìíï óôï ðÜèïò ôçò Ýêöñáóçò ôïõ Ìá-
êñõãéÜííç. ÁíáöÝñåôáé óôçí áãÜðç ôïõ ÌáêñõãéÜííç ãéá ôçí ðáôñßäá êáé ôïõò ãíÞóé-
ïõò ¸ëëçíåò ðïõ ìåôÜ ôçí åðáíÜóôáóç Ý÷ïõí ðåñéÝëèåé óå ðïëëÞ äõó÷åñÞ ïéêïíï-
ìéêÞ êáôÜóôáóç. Õìíåß åðßóçò ôçí èÝëçóç ôïõ ÌáêñõãéÜííç íá ìÜèåé ãñÜììáôá. Á-
491
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 492
êüìç áíáöÝñåé ôçí éäéáéôåñüôçôá ôïõ Ýñãïõ ôïõ ÌáêñõãéÜííç, áöïý ï ßäéïò, åíþ äåí
Ý÷åé êáìßá ãíþóç ôùí áñ÷áßùí êëáóéêþí, áíáöÝñåé éäÝåò ôïõ ðïõ óõìðßðôïõí ìå áõ-
ôÝò ôùí óðïõäáßùí óïöþí ôçò áñ÷áéüôçôáò. Ç äéáöïñÜ ðïõ âñßóêåé ï ÊáêñéäÞò óôïí
ÌáêñõãéÜííç åßíáé üôé óôï÷Üæåôáé ôá âéþìáôÜ ôïõ. Áêüìç ó÷ïëéÜæåé ôçí öéëïðáôñßá,
ôçí ðßóôç, ôçí öéëïôéìßá êáé ôçí öéëáíèñùðßá. Åßíáé ï ÌáêñõãéÜííçò ï ðéï áíôéêåéìå-
íéêüò êñéôÞò üëùí ôùí ðôõ÷þí ôçò ÅðáíÜóôáóçò êáé ôçò êáôÜóôáóçò ðïõ åðéêñáôåß ìå-
ôÜ áðü áõôÞí, óôçí ÅëëÜäá. Åßíáé áíéäéïôåëÞò, äçìïêñÜôçò áãùíéóôÞò áëëÜ êáé õ-
ðÝñìá÷ïò ôçò ðáéäåßáò ôùí íÝùí áíèñþðùí. Ïíåéñåýåôáé Ýíáí êüóìï, üðïõ äåí èá
õðÜñ÷åé åãùéóìüò áëëÜ êïéíÞ ðñïóðÜèåéá ðñïò üöåëïò ôçò ðáôñßäáò.
áêáôÜëõôï: áõôü ðïõ äåí êáôáëýåôáé, äåí êáôáóôñÝöåôáé.

áäéÜëåéðôïò: áóôáìÜôçôïò.
áßíïò: öáíôáóôéêÞ éóôïñßá ìå óõìâïëéóìïýò.
áìåñïëçøßá: ç ïõäÝôåñç óôÜóç áðÝíáíôé óå äýï áíôéðÜëïõò.
áíåîéêáêßá: ç ôÞñçóç ìç êáêßáò.
Óôï äïêßìéï áõôü ï ÊáêñéäÞò ðñáãìáôéêÜ õìíåß ôïí ÌáêñõãéÜííç. Ôïí õìíåß, ãéá-
ôß åß÷å ôç èÝëçóç êáé ôçí äýíáìç íá ìÜèåé ãñÜììáôá óå ìåãÜëç çëéêßá ãéá íá äþóåé
ìéá êëçñïíïìéÜ ðñáãìáôéêÜ éóôïñéêÞ óôçí ðíåõìáôéêÞ æùÞ ôçò ÅëëÜäáò. Õðïóôçñßæåé
üôé ï ÌáêñõãéÜííçò Þôáí óçìáíôéêüò åîáéôßáò ôçò áíéäéïôÝëåéáò, ðïõ Ýìðñáêôá ôçí á-
ðÝäåéîå, ôçò öéëïôéìßáò, ðïõ óõãêßíçóå áêüìá êáé ôïí Êáðïäßóôñéá, êáé ôçò öéëïðá-
ôñßáò ôïõ. ¼ìùò áõôü ðïõ êÜíåé ôï ÌáêñõãéÜííç íá îå÷ùñßæåé åßíáé ôï ãåãïíüò üôé
ìðïñïýóå íá óôï÷áóôåß éäÝåò êáé åß÷å ôçí èÝëçóç íá ôéò åêöñÜóåé ãñáðôÜ êáé íá ôéò
ìïéñáóôåß ìå ôïõò õðüëïéðïõò óõìðáôñéþôåò üëåò ôïõ ôéò éäÝåò, üðùò âëÝðïõìå óôï
äïêßìéï, ôéò Ýêáíå äéäáóêáëßá ãéá ôï ãÝíïò. Áõôü åßíáé ðïõ êÜíåé ôïí ÌáêñõãéÜííç ôü-
óï ìåãÜëï.
492
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 493
ÄÏÊÉÌÉÏ
1ç Åíüôçôá: «Äßðëá óôï Ýñãï ..... êáé ôá Ýñãá ....»: Áéôßá ôçò áðüöáóçò íá óõã-
ãñÜøåé ï ÌáêñõãéÜííçò êáé óêïðüò ôçò óõããñáöÞò ôïõ.
2ç Åíüôçôá: «Ìá ï ÌáêñõãéÜííçò ...... íôñïðéÜóåé»: Óôï÷áóìïß ôïõ ÌáêñõãéÜí-
íç, öéëïðáôñßá, ðßóôç êáé öéëïôéìßá.
3ç Åíüôçôá: «×áñáêôçñéóôéêÜ ôçò ðñïóùðéêüôçôáò ....... ìïñöÞ»: áìåñïëç-
øßá, áãÜðç ãéá ôïí áðëü ëáü êáé áíéäéïôÝëåéá ôïõ ÌáêñõãéÜííç.
4ç Åíüôçôá: «Áí ôï éäáíéêü ..... åéò ôï åãþ!» : Äçìïêñáôéêüôçôá, áðáßôçóç åõíï-
ìßáò êáé õðåñßó÷õóçò ôïõ êïéíïý êáëïý.

Ç ãëþóóá ôïõ äïêéìßïõ åßíáé áðëÞ äçìïôéêÞ, ìå áðïóðÜóìáôá ôçò éäéùìáôéêÞò
ãëþóóáò ôïõ ÌáêñõãéÜííç. Ôï ýöïò åßíáé ëéôü, ÷ùñßò åîÜñóåéò.
Ðáñïìïßùóç: «óáí ëéïíôÜñéá ðïëÝìçóáí».
Åéêüíåò: «ðáëéïýò áãùíéóôÝò .... äéáêïíåýïõí».
ÌåôáöïñÝò: «ìç óâÞóïõí áðü ôïí ÷ñüíï ïé ðñÜîåéò ôùí áíèñþðùí».
á. Ï É.È. ÊáêñéäÞò Þôáí õðÝñìá÷ïò ôçò áðëïðïßçóçò ôïõ ôïíéóìïý.
â. Æçôïýóå åðßìïíá ôçí åîÜëåéøç ôçò äçìïôéêÞò ãëþóóáò.
ã. Ï ÌáêñõãéÜííçò ðñáãìáôéêÜ áãáðÜåé ôçí ðáôñßäá ôïõ.
ä. ÌåôÜ ôçí åðáíÜóôáóç ï ÌáêñõãéÜííçò áðïóýñåôáé êáé óéùðÜ.
å. Ç äéêáéïóýíç êáé ç áãÜðç åßíáé âáèéÜ ñéæùìÝíåò óôçí øõ÷Þ ôïõ ÌáêñõãéÜííç.

Á Â
1. Ï ÊáêñéäÞò äéåôÝëåóå á. üëç ôïõ ôç æùÞ ôçí äçìïêñá-
ôéêüôçôÜ ôïõ.
2. Ôï äïêßìéï ôïõ ÊáêñéäÞ â. ôçí åõíïìßá ôïõ Óüëùíá.
493
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 494
3. Ï ÌáêñõãéÜííçò Ýäåé÷íå óå ã. ðñüåäñïò ôïõ Ðáéäáãùãéêïý

Éíóôéôïýôïõ.
4. Ï ÊáêñéäÞò æÞôçóå ôçí Ýêäïóç ä. âáóßæåôáé óå öñÜóåéò ôïõ Ìá-
êñõãéÜííç.
5. Ï ÌáêñõãéÜííçò õðïóôçñßæåé å. ôçò Éóôïñßáò ôçò ÅëëçíéêÞò Ãñáì-
ìáôïëïãßáò óôç äçìïôéêÞ.

Ï ÌáêñõãéÜííçò áðÝäåéîå üôé áãùíßóôçêå:
á. ãéá ôïí åáõôü ôïõ.
â. ãéá ôá ÷ñÞìáôá.
ã. ãéá ôïõò îÝíïõò.
ä. ãéá ôçí ðáôñßäá.

Óýìöùíá ìå ôïí ÌáêñõãéÜííç üëïé ïé ¸ëëçíåò:
á. åßíáé ßóïé.
â. åßíáé áíÜîéïé.
ã. åßíáé õðïôåëåßò.
ä. åßíáé ðáñÜëïãïé.

ëçò Â.
Á Â
1. áðåëÝêçôï ãñÜøéìï á. áêïõóôéêÞ åéêüíá
2. «Áò áêïýóïõìå Ýíáí óôï÷áóìü» â. ìåôáöïñÜ
3. óáí áèÜíáôïò ¸ëëçíáò ã. ïðôéêÞ åéêüíá
4. «âëÝðåé ãýñù ôïõ .... äéáêïíåýïõí» ä. ìåôáöïñÜ
5. «íüìïé óôÝñåïé» å. ðáñïìïßùóç
494
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 495
ÔÉ ÅÉÍÁÉ Ç ÐÏÉÇÓÇ
ÊëÝùí ÐáñÜó÷ïò
Ç æùÞ ôïõ
ÃåííÞèçêå óôïí Ðýñãï ôçò Âïõëãáñßáò ôï 1894 åñãÜóôçêå ùò äçìïóéïãñÜöïò óå
áñêåôÝò åöçìåñßäåò, åíþ áó÷ïëÞèçêå êáé ìå ôçí êñéôéêÞ êáé ôçí ìåôÜöñáóç. ÐÝèáíå
óôçí ÁèÞíá ôï 1964.
Êõñéüôåñá Ýñãá ôïõ åßíáé: «ÅììáíïõÞë ÑïÀäçò», (1942 êáé 1950), «ÄÝêá ¸ëëçíåò
Ëõñéêïß» (1937), «Êýêëïé» (1939), «¸ëëçíåò Ëõñéêïß» (1953) ê.á.

Óôï äïêßìéï áõôü ï ÐáñÜó÷ïò áíáöÝñåé ôçí Üðïøç ôïõ ãéá ôï ôé åßíáé ðïßçóç. Ìå
áöïñìÝò êÜðïéåò öñÜóåéò Þ óôß÷ïõò äéáöüñùí ðïéçôþí ï äïêéìéïãñÜöïò áíáëýåé ôéò
ðñïóùðéêÝò ôïõ áðüøåéò êáé åìðåéñßåò.
Ï ÐáñÜó÷ïò õðïóôçñßæåé ôçí äõóêïëßá ïñéóìïý ôçò ðïßçóçò. ÁíÜëïãá ôïí ðïéçôÞ
êáé ôçí åðï÷Þ ï ïñéóìüò áëëÜæåé. Ãéá íá ïñßóåé ôçí ðïßçóç ôçí ÷ùñßæåé óå ôñåéò õðï-
äéáéñÝóåéò· ôçí åðéêÞ, ôçí äñáìáôéêÞ êáé ôç ëõñéêÞ, êáé âñßóêåé ôá êïéíÜ óôïé÷åßá. ¸-
ðåéôá ðéóôåýåé üôé ç ðïßçóç äåí ðåñéïñßæåôáé áðü ôï ìÝôñï. Ãéá íá õðÜñîåé ðïßçóç èá
ðñÝðåé íá õðÜñ÷åé âáèý âßùìá. ¼ëïé ïé ðïéçôÝò óõìöùíïýí óå áõôü. ¸ðåéôá õðï-
óôçñßæåé üôé ç ðïßçóç äåí åîáñôÜôáé áðü ôï ìÝôñï Þ ôç ìïõóéêÞ áëëÜ ìüíï áðü ôçí åõ-
áéóèçóßá ôïõ óôß÷ïõ. ÊáôáëÞãåé ôåëéêÜ üôé ðïßçóç åßíáé Ýíá âßùìá âáèý ðïõ Ýãéíå ìá-
ãéêüò ëüãïò. ¼ìùò êÜèå ïñéóìüò èá ìðïñåß íá áìöéóâçôçèåß, üðùò áêñéâþò óõì-
âáßíåé êáé ìå ôçí öéëïóïößá.
495
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 496
âßùìá: ï,ôéäÞðïôå Ýíôïíï æïýìå.

Üóìá: ôñáãïýäé.
Óå áõôü ôï äïêßìéï ï ÐáñÜó÷ïò êáôáðéÜíåôáé ìå ôï ðïëý äýóêïëï æÞôçìá ôïõ ïñé-

óìïý ôçò ðïßçóçò. ÈÝôåé åñùôÞìáôá óôïí åáõôü ìå âÜóç ôéò éäÝåò êÜðïéùí ðïéçôþí êáé
Ýðåéôá áìöéóâçôåß ôéò áðáíôÞóåéò. Ìå áõôüí ôïí ôñüðï ðñïóðáèåß íá êáôáíïÞóåé ôé åß-
íáé ðïßçóç. Ìå ïäçãïýò ôïõò ßäéïõò ôïõò ðïéçôÝò ï ÐáñÜó÷ïò êÜíåé êÜðïéåò åðéìÝ-
ñïõò äéáðéóôþóåéò áëëÜ ôåëéêÜ öôÜíåé óôï óõìðÝñáóìá üôé ç ðïßçóç åßíáé óáí ôçí öé-
ëïóïößá, äçë. äåí ìðïñåß íá ïñéóôåß, áöïý åßíáé êÜôé åíôåëþò õðïêåéìåíéêü êáé åõ-
ìåôÜâëçôï áíÜëïãá ìå ôçí øõ÷ïóýíèåóç êÜèå ðïéçôÞ êáé ôéò åðéêñáôïýóåò óõíèÞêåò.
1ç Åíüôçôá: «Ï Valery .... Ýììåôñï ëüãï»: Äéáôýðùóç åñùôÞìáôïò êáé ðñïâëÞ-

ìáôá ðïõ áíôéìåôùðßæåé.
2ç Åíüôçôá: «ÂéáóôÞêáìå íïìßæù ...... öèïããéêÞ óýóôáóÞ ôïõ»: Ç ðïßçóç ùò âáèý
âßùìá.
3ç Åíüôçôá: «Íá, Ýîáöíá ..... Þ÷ïõ»: Ï ñüëïò ôçò öèïããéêÞò óýóôáóçò.
4ç Åíüôçôá: «Èá ìðïñïýóáìå ßóùò ..... ãéá ôçí ðïßçóç»: Ïñéóìüò ôçò ðïßçóçò.
Ôá ðñïâëÞìáôá ðáñáìÝíïõí.

Ç ãëþóóá ôïõ äïêéìßïõ åßíáé áðëÞ äçìïôéêÞ, åíþ ôï ýöïò ôïõ åßíáé ëéôü êáé ÷ùñßò
åîÜñóåéò.

1ç Ãéáôß åßíáé äýóêïëï íá ïñßóïõìå «ôé åßíáé ðïßçóç;». Íá åðéóçìÜíåôå ôéò
äéÜöïñåò áðüøåéò ðïõ åêèÝôåé ï äïêéìéïãñÜöïò («Valery ..... äåí åßíáé
ìüíï ôïýôï ðïßçóç»).
496
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 497
ÄÏÊÉÌÉÏ
ÁðÜíôçóç:
Åßíáé äýóêïëï íá ïñßóïõìå ôé åßíáé ðïßçóç ãéáôß êáèÝíáò ìáò áíôéëáìâÜíåôáé êÜ-
èå ðïßçìá äéáöïñåôéêÜ. Áêüìá êáé ïé ðéï ìïñöùìÝíïé ðïõ áó÷ïëïýíôáé ìå ôï óõãêå-
êñéìÝíï æÞôçìá äåí èá ìðïñïýóáí íá óõìöùíÞóïõí. Ïé ñïìáíôéêïß üñéóáí ôçí ðïß-
çóç äéáöïñåôéêÜ áðü ôïõò êëáóéêéóôÝò. ¢ëëïé õðïóôçñßæïõí üôé ç ðïßçóç ðñÝðåé íá Ý-
÷åé ñõèìü êáé ìÝôñï áëëÜ üëïé ãíùñßæïõìå ìåãÜëïõò ðïéçôÝò ðïõ äåí ÷ñçóéìïðïßç-
óáí ðïôÝ ôïõò ôÝôïéåò ôå÷íéêÝò. Åêåß ëïéðüí Ýãêåéôáé ç äõóêïëßá óôïí ïñéóìü ôçò ðïß-
çóçò, óôï ãåãïíüò üôé åßíáé êÜôé õðïêåéìåíéêü ðïõ ï êáèÝíáò êñßíåé áíÜëïãá ìå ôéò é-
äÝåò ôïõ.
2ç Ðïéá áðÜíôçóç äßíåé ï Ñßëêå óôï ðáñáðÜíù åñþôçìá;

ÁðÜíôçóç:
Ï Ñßëêå ôïíßæåé üôé ðïßçóç åßíáé ôï áðïôÝëåóìá âéùìÜôùí ðïëëþí ÷ñüíùí ðïõ óõó-
óùñåýïíôáé êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò æùÞò. Ç ðïßçóç ãéá ôïí Ñßëêå åßíáé ç ðåßñá ðïõ èá
âãåé êÜðïéá óôéãìÞ ôçò æùÞò ìå ôçí ìïñöÞ õøçëÞò ëÝîçò êáé óôß÷ïõ. Ôüôå ìüíï èá ìðï-
ñåß íá ãñáöôåß Ýíá ðïßçìá. Ôüôå ìüíï âãáßíåé ç ðïßçóç ç ðñáãìáôéêÞ.
3ç Ðïéåò áðáíôÞóåéò äßíïõí ïé ÊáñëÜõë, Ðüå êáé ïé èåùñçôéêïß ôçò êáèá-

ñÞò ðïßçóçò ÌáëëáñìÝ, áââÜò Ìðñåìüí êáé Âáëåñý;
ÁðÜíôçóç:
Ï ÊáñëÜõë, ï Ðüå êáé ïé èåùñçôéêïß ôçò êáèáñÞò ðïßçóçò õðïóôçñßæïõí üôé ç ðïß-
çóç åßíáé Ýíá áðïôÝëåóìá ôïõ ðÜèïõò êáé ôçò áíáôáñá÷Þò ôçò øõ÷Þò. Ç ïñãÞ ðñï-
êáëåß ôçí ðïßçóç, üðùò âëÝðïõìå êáé óôïí Óáßîðçñ. ÂÝâáéá ï Ðüå èåùñåß üôé ôï ðÜ-
èïò ìüíï ðåñéóôáóéáêÜ äçìéïõñãåß ðïßçóç. Ðéï ðïëý èåùñåß ôï ðïßçìá õðïôáãìÝíï
óôçí ïìïñöéÜ, óôçí íïóôáëãßá êáé ôçí äßøá ãé’ áõôÞí ôçí õðåñêüóìéá ÷áñÜ ðïõ äßíåé
ç ïìïñöéÜ. Ïé íåþôåñïé åêðñüóùðïé ôçò êáèáñÞò ðïßçóçò èá êñáôÞóïõí ôéò áðüøåéò
ôùí Ðüå êáé Êáñëáýë áëëÜ èá äþóïõí êáé ðåñéóóüôåñç áîßá óôçí öèïããéêÞ óýóôáóç
ôïõ ðïßçìáôïò.
4ç ÎÝñåôå Üëëïõò ïñéóìïýò ôçò ðïßçóçò; Ðùò êñßíåôå ôï ôåëéêü óõìðÝñá-

óìáôïõ óõããñáöÝá;
ÁðÜíôçóç:
ÔåëéêÜ ï óõããñáöÝáò êáôáëÞãåé óôï íá ðáñáäå÷ôåß ôçí Üãíïéá êáé ôçí áäõíáìßá
íá ïñßóåé ôé åßíáé ðïßçóç. Ôï ðáñïìïéÜæåé ìå ôï åñþôçìá ôïõ ïñéóìïý ôçò öéëïóïößáò,
êÜôé ðïõ ìÝíåé áíáðÜíôçôï ãéá ðïëëÜ ÷ñüíéá êáé èá ìÝíåé ãéá ðÜíôá. Äåí ìðïñïýìå
íá ïñßóïõìå êÜôé ôüóï õðïêåéìåíéêü êáé ôüóï ãåíéêåõìÝíï.
497
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 498
Ýò ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò)
á. Ï ÐáñÜó÷ïò ãåííÞèçêå óôïí Ðýñãï ôçò Çëåßáò.
â. Ãéá ôïí Ñïßäç Ýãñáøå äýï Ýñãá.
ã. Ç ðïßçóç åßíáé êÜôé ðïëý äýóêïëï íá ïñéóèåß.
ä. Ôï ìÝôñï êáôÜ ôïí ÐáñÜó÷ï åßíáé áíáãêáßï óôçí ðïßçóç.
å. Ç öéëïóïößá ìðïñåß åýêïëá íá ïñéóèåß.

Á Â
1. Ï ÐáñÜó÷ïò åñãÜóôçêå á. áó÷ïëÞèçêå ìå ôçí êñéôéêÞ
êáé ôçí ìåôÜöñáóç.
2. Ç ðïßçóç â. åßíáé åîßóïõ äýóêïëïò ìå áõ-
ôüí ôçò öéëïóïöéêÞò.
3. Ï ÐáñÜó÷ïò ã. åßíáé êÜôé ðïëý åýêïëï.
4. Ï ïñéóìüò ôçò ðïßçóçò ä. êáé ùò äçìïóéïãñÜöïò.
5. Ç áìöéóâÞôçóç ôïõ ïñéóìïý å. åßíáé èÝìá âéþìáôïò.
Ï ïñéóìüò ôçò ðïßçóçò åßíáé:
á. áõôïíüçôïò. ã. áðüëõôïò.
â. ó÷åôéêüò. ä. äåäïìÝíïò.

Ï ÐáñÜó÷ïò äåí Ýãñáøå:
á. äïêßìéá. ã. ìõèéóôïñÞìáôá.
â. êñéôéêÞ. ä. ìåôáöñÜóåéò.
ëçò Â.
Á Â
1. «Üëëç åíôýðùóç îõðíÜ ìÝóá ìïõ» á. áóýíäåôï ó÷Þìá
2. «ìéá øõ÷Þ ëáëåß» â. ìåôáöïñÜ
3. «ìáò êáßåé ç íïóôáëãßá» ã. åðáíÜëçøç
4. «Äßøá Üóâçóôç .... áèÜíáôçò ìïõ ïõóßáò» ä. ìåôáöïñÜ
5. «ÌïõóéêÜ ..... ìïõóéêÜ» å. áêïõóôéêÞ åéêüíá
498
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 499
ÅÑÙÔÏÊÑÉÔÏÓ


Óôï äïêßìéï áõôü ï ÓåöÝñçò áíáðôýóóåé ôéò áðüøåéò ôïõ ó÷åôéêÜ ìå ôï ðüóï êïíôÜ
åßíáé ï ÊïñíÜñïò óôï áíôéêåßìåíü ôïõ êáé ó÷åôéêÜ ìå ôçí ÷ñÞóç ôçò ãëþóóáò ìÝóá óôï
ðïéçôéêü áõôü Ýñãï.
Óôçí áñ÷Þ ï ÓåöÝñçò êÜíåé ëüãï ãéá ôçí «åõáéóèçóßá» ôïõ ðïéçôÞ. ÁõôÞ ç «åõáé-
óèçóßá» åßíáé ôï ÷þíåìá ôùí óõíáéóèçìáôéêþí êáé äéáíïçôéêþí âéùìÜôùí. Åðßóçò êÜ-
íåé ëüãï ãéá ôï «ðïéçôéêü ñÞìá», ôçí éêáíüôçôá äçëáäÞ ôçò óùóôÞò ÷ñÞóçò ôçò ãëþó-
óáò, ôçí åýñõèìç öñáóôéêÞ ëåéôïõñãßá. ¼ôáí áõôÜ ôá äõï óõìðÝóïõí ôüôå Ý÷ïõìå
ðïßçóç. ¸ðåéôá áðáíôÜ óôï åñþôçìá «Ôé âëÝðåé ï ðïéçôÞò ôïõ Åñùôüêñéôïõ;». ÂëÝðåé
ï ÊïñíÜñïò, êáôÜ ôïí ÓåöÝñç, ðïëý áðëïõóôåõìÝíá ôá ðñÜãìáôá ôüóï ôá êïéíùíéêÜ
üóï êáé ôá óõíáéóèçìáôéêÜ. Ï ÊïñíÜñïò åßíáé ðïëý êïíôÜ óôï áíôéêåßìåíü ôïõ. ¸-
ðåéôá áó÷ïëåßôáé ìå ôçí ãëþóóá ôïõ «Åñùôüêñéôïõ». ÊáôÜ ôïí ÓåöÝñç «åßíáé ç ôåëåéü-
ôåñç ïñãáíùìÝíç ãëþóóá». Ç ãëþóóá ôïõ «Åñùôüêñéôïõ» åßíáé ç ãëþóóá ôïõ áðëïý
ëáïý, þñéìç êáé ÷ùñßò äéáöïñïðïéÞóåéò. Êáé óå ðáñáëëçëéóìü ìå ôïí äåêáðåíôáóýë-
ëáâï óôß÷ï ìðïñïýìå íá êáôáíïÞóïõìå ôç ãëþóóá óå âÜèïò. ÊáôÜ ôïí ÓåöÝñç, Èå-
ïôïêüðïõëïò êáé Åñùôüêñéôïò åßíáé ç ðéï óçìáíôéêÞ êëçñïíïìéÜ ôçò ÊñÞôçò.
499
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 500
åíÜñãåéá: êáèáñüôçôá
ðïñöýñá: êüêêéíï âáóéëéêü ýöáóìá.
Ï ÓåöÝñçò êÜíåé ëüãéá ãéá ôá äýï óôïé÷åßá ðïõ áðïôåëïýí ôçí ðïßçóç. Ôï ðñþôï
åßíáé ç åìðåéñßá. Åìðåéñßá üìùò ü÷é ðåñéóôáôéêþí Þ Üëëùí óõíáöþí ãåãïíüôùí áëëÜ
óõíáéóèçìÜôùí ðïõ âéþíïíôáé Ýíôïíá. Áõôü ôï ïíïìÜæåé «åõáéóèçóßá». Ôï äåýôåñï åß-
íáé ç ãëþóóá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï ðïéçôÞò, ôï «ðïéçôéêü ñÞìá», üðùò ôï ïíïìÜæåé. Åß-
íáé ç öñáóôéêÞ ëåéôïõñãßá ðïõ åîõðçñåôåß ôçí Ýêöñáóç ôùí óõíáéóèçìÜôùí, äçë. ôçò
«åõáéóèçóßáò» ôïõ. Ôüôå ìüíï ìðïñåß íá õðÜñîåé ðïßçóç. (ÁðÜíôçóç 1çò åñþôçóçò).
Ï ÓåöÝñçò áðëïõóôåýåé, áêïëïõèþíôáò ôïí ÊïñíÜñï, ãéá ôï ðåñéå÷üìåíï ôïõ Å-
ñùôüêñéôïõ. Åîõìíåß ôï ãåãïíüò üôé åßíáé ôüóï êïíôÜ ï ðïéçôÞò óôï Ýñãï ôïõ ðïõ öôÜ-
íåé óå óçìåßï íá áðïññßøïõìå, ìå åîáéñÝóåéò, üëá ó÷åäüí ôá íåþôåñá ðïéÞìáôá. Á-
öÞíåé ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôïõ íá âãïõí ìÝóá áðü ìéá ãëþóóá áðëÞ, ìå ðáñáäåßãìáôá
áðëÜ. (ÁðÜíôçóç 2çò åñþôçóçò).
ÔÝëïò ï ÓåöÝñçò õìíåß ôçí ãëþóóá ôïõ «Åñùôüêñéôïõ» ôçí èåùñåß ìíçìåßï ãéá ôçí
ÅëëÜäá êáé ìáæß ìå ôïí Èåïôïêüðïõëï óðÜíéá êëçñïíïìéÜ ãéá ôçí ÊñÞôç. Åßíáé ìá-
êñéÜ áðü ôçí ðïëõãëùóóßá êáé ôïí ëïãéïôáôéóìü. Åßíáé êïíôÜ óôçí ëáúêÞ ãëþóóá, åß-
íáé ç ßäéá ëáúêÞ ãëþóóá. Óå óõíäõáóìü ìå ôïí äåêáðåíôáóýëëáâï óôß÷ï äçìéïõñãÞ-
èçêå Ýíá ôüóï óçìáíôéêü Ýñãï. (ÁðÜíôçóç 3çò åñþôçóçò).
1ç Åíüôçôá: «Ç äåýôåñç åíôýðùóç ...... óôïí «Åñùôüêñéôï».: ¢ðïøç ôïõ ÓåöÝ-

ñç ãéá ôï ðïéá óôïé÷åßá áðïôåëïýí ôçí ðïßçóç.
2ç Åíüôçôá: «ôç óýãêñïõóç ôçò ïñìÞò ...... ëåñùìÝíï»: Ðüóï êïíôÜ åßíáé óôï á-
íôéêåßìåíï ôïõ ï ðïéçôÞò ôïõ Åñùôüêñéôïõ.
3ç Åíüôçôá: «.... ¼óï ðñï÷ùñåß ....... êñçôéêÞò áíáãÝííçóçò»: Ç ãëþóóá ôïõ
ðïéÞìáôïò êáé ç êëçñïíïìéÜ ôçò ÊñÞôçò.
500
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 501
ÄÏÊÉÌÉÏ

Ç ãëþóóá ôïõ äïêéìßïõ åßíáé áðëÞ äçìïôéêÞ. Ôï ýöïò åßíáé ëéôü êáé áðåõèýíåôáé
êáèáñÜ óôïí áíáãíþóôç «ÎÝñåôå ðïéï åßíáé ......». ×ñçóéìïðïéåß ï ÓåöÝñçò ôï ðñþôï
åíéêü ðïõ äåß÷íåé ïéêåéüôçôá.
1ç Ðþò äçìéïõñãåß ï (êÜèå) ðïéçôÞò ôï ðïßçìá; ÐñïóðáèÞóôå íá êáèïñß-

óåôå ìå äéêÜ óáò ëüãéá ôéò âáóéêÝò áðüøåéò ôïõ ÓåöÝñç, Ý÷ïíôáò õðüøç
ðþò üóá ãñÜöåé áðïôåëïýí êáé Ýíá âáóéêü åñãáëåßï ãéá ôçí áíÜãíùóç
ôçò ðïßçóçò;
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå Ó÷üëéá ÁíÜëõóç:
Áðü: [ Ï ÓåöÝñçò ..... ðïßçóç.]
2ç Ðþò åöáñìüæåé ï ßäéïò ôéò áíùôÝñù áðüøåéò; (âë. «Ôé âëÝðåé ï ðïéçôÞò
ôïõ Åñùôüêñéôïõ;» ê.å.)
ÁðÜíôçóç:
Áðü: [ Ï ÓåöÝñçò áðëïõóôåýåé ..... áðëÜ.]
3ç Ðïéåò åßíáé ïé áðüøåéò ôïõ ãéá ôç ãëþóóá ôïõ Åñùôüêñéôïõ;

ÁðÜíôçóç:
Áðü: [ Ï ÓåöÝñçò õìíåß ..... Ýñãï.]
á. Ï ÓåöÝñçò áíÞêåé óôï äéðëùìáôéêü óþìá.
â. Ìå ôï «Ìõèéóôüñçìá» îåêéíÜ ç áíáíÝùóç ôçò ðïéçôéêÞò ôïõ ãñáöÞò.
ã. Ï ÓåöÝñçò äåí èåùñåß ôïí «Åñùôüêñéôï» óðïõäáßï Ýñãï.
ä. Ç ãëþóóá ôïõ «Åñùôüêñéôïõ» äåß÷íåé ðïëõãëùóóßá ôïõ óõããñáöÝá.
å. Ï ÓåöÝñçò èåùñåß ôïí Èåïôïêüðïõëï óçìáíôéêüôáôç êëçñïíïìéÜ ôçò ÊñÞôçò.
501
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 502

Á Â
1. Ç êáôáóôñïöÞ ôçò Ì. Áóßáò á. ç «åõáéóèçóßá» êáé «ôï ðïéçôéêü
ñÞìá».
2. Ôá äïêßìéá åßíáé ðáñáäåßãìáôá â. âáóßæåôáé óôïí æõãü ôñüðï.
3. Ôçí ðïßçóç ôçí áðïôåëïýí ã. åëÜ÷éóôåò îÝíåò ëÝîåéò.
4. Ï ðïéçôÞò ôïõ «Åñùôüêñéôïõ» ä. åðçñÝáóå áñíçôéêÜ ôïí ÓåöÝñç.
5. Óôï ðïßçìá õðÜñ÷ïõí å. áðëüôçôáò êáé óáöÞíåéáò.

Ï óôß÷ïò ôïõ «Åñùôüêñéôïõ» åßíáé:
á. ïêôáóýëëáâïò.
â. åííåáóýëëáâïò.
ã. äåêáðåíôáóýëëáâïò.
ã. äåêáóýëëáâïò.

Ï ÓåöÝñçò Ý÷åé ôç ãíþìç üôé ç ÊñçôéêÞ ëïãïôå÷íßá åðçñÝáóå:
á. ôïí ÐáëáìÜ.
â. ôïí Óïëùìü.
ã. ôïí ÊáâÜöç.
ä. ôïí Ðüå.

ëçò Â.
Á Â
1. êüóìïé ÷ùñéóìÝíïé ìå ÷ùñßóìáôá óôåãáíÜ á. åéêüíá
2. «Ï ðïéçôéêüò ëüãïò ... ìáæß ìå ôéò ñßæåò» â. ìåôáöïñÜ
3. «ðñïôïý êáôáðïíôéóôåß ç êñçôéêÞ ã. ìåôáöïñÜ
áíáãÝííçóç»
502
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 503
ÔÏ Ó×ÅÔÉÊÏ ÊÁÉ ÔÏ ÁÐÏËÕÔÏ

ÅõÜããåëïò Ðáðáíïýôóïò
Ç æùÞ ôïõ
Ï Å. Ðáðáíïýôóïò ãåííÞèçêå óôïí ÐåéñáéÜ ôï 1900. Óðïýäáóå èåïëïãßá, öéëï-
ëïãßá, öéëïóïößá êáé ðáéäáãùãéêÜ óôá ÐáíåðéóôÞìéá ôçò ÁèÞíáò, ôïõ Âåñïëßíïõ, ôçò
Ôõâßããçò êáé ôïõ Ðáñéóéïý, áðïêôþíôáò Ýôóé ðïëýðëåõñç ìüñöùóç.
Ï Å. Ðáðáíïýôóïò õðçñÝôçóå áðü äéÜöïñåò èÝóåéò ôçí åëëçíéêÞ åêðáßäåõóç. Äéå-
ôÝëåóå Ãåíéêüò ÄéåõèõíôÞò êáé Ãåíéêüò ÃñáììáôÝáò ôïõ Õðïõñãåßïõ Ðáéäåßáò. Áãù-
íßóôçêå ãéá ôïí åêóõã÷ñïíéóìü êáé ôç âåëôßùóç ôçò åëëçíéêÞò ðáéäåßáò.
Ôï 1981 Ýãéíå áêáäçìáúêüò.
Ï Å. Ðáðáíïýôóïò ðÝèáíå ôï 1982.
¹ôáí ðïëõãñáöüôáôïò. Ôá ðéï ãíùóôÜ ôïõ âéâëßá åßíáé: «ÁéóèçôéêÞ», «ÇèéêÞ»,
«Ãíùóéïëïãßá», «Øõ÷ïëïãßá», «ËïãéêÞ», «ÐáëáìÜò-ÊáâÜöçò-Óéêåëéáíüò», «ÐñáêôéêÞ
Öéëïóïößá»; «Ç Êñßóç ôïõ Ðïëéôéóìïý ìáò», «Ôï Äßêáéï ôçò ÐõãìÞò» ê.Ü.

Ìå ôï ðáñáêÜôù äïêßìéï ï óõããñáöÝáò äåß÷íåé üôé ôï èÝìá «ó÷åôéêü êáé áðüëõôï»
äåí åßíáé ìüíï Ýíá öéëïóïöéêü æÞôçìá. Åßíáé Ýíá ðñüâëçìá ôçò êáèçìåñéíÞò æùÞò
êáé, áðü áõôÞ ôçí Üðïøç, áöïñÜ êÜèå Üíèñùðï.
Óõìðåñáßíïõìå üôé ç æùÞ óõíäÝåôáé óôåíÜ ìå ôç öéëïóïößá êáé ç öéëïóïößá áíôëåß
õëéêü áðü ôá êáèçìåñéíÜ ðñïâëÞìáôá ðïõ èÝôåé ç æùÞ. Ôï äïêßìéï ðñïÝñ÷åôáé áðü ôï
âéâëßï «ÐñáêôéêÞ öéëïóïößá».
503
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 504
¸íá ðñùéíü, óå êÜðïéï ëåùöïñåßï ìéá ìåóüêïðç ãõíáßêá äéçãåßôáé óôï äéðëáíü
ôçò ðþò Ýíáò ïäçãüò ôáîß ôçí Ýêëåøå, äßíïíôÜò ôçò ãéá ñÝóôá Ýíá øåýôéêï åéêïóÜñé-
êï. Ï äéðëáíüò ôçò ðáñáôçñåß üôé ç æçìéÜ äåí Þôáí ìåãÜëç.
Ôüôå Ýíáò ôñßôïò åðåìâáßíåé óôç óõæÞôçóç êáé óõìöùíåß ìå ôçí êõñßá, üôé äçëáäÞ
ôá ÷ñÞìáôá ôá âãÜæåé ìå êüðï. Ðáñåìâáßíåé êáé ï åéóðñÜêôïñáò, ëÝãïíôáò üôé ï ôáîé-
ôæÞò Ýäùóå ôï êÝñìá áðü áðñïóåîßá, åíþ Ýíáò Üëëïò õðïóôçñßæåé üôé ï ôáîéôæÞò Ýðñå-
ðå íá ôï äþóåé, ãéáôß èá Ý÷áíå ôï ìéóü ìåñïêÜìáôï ÷ùñßò ëüãï.
Áêïýãïíôáò áõôü êÜðïéïò åðéâÜôçò ôïíßæåé ôçí áîßá ôùí íüìùí êáé ðéóôåýåé üôé ïé
Ýíï÷ïé ðñÝðåé íá ôéìùñïýíôáé. ÊÜðïéïò Üëëïò ðáñáôçñåß üôé ôï íüìéóìá åßíáé îÝíï êáé
ôçí óõìâïõëåýåé íá ôï êñáôÞóåé ùò åíèýìéï. ÔåëéêÜ Ýíáò åðéâÜôçò äßíåé óôçí êõñßá åß-
êïóé äñá÷ìÝò ãéá íá ðÜñåé ôï íüìéóìá êáé ëÝåé óôï óõããñáöÝá üôé åßíáé óðÜíéï êáé ü-
ôé ç áîßá ôïõ åßíáé ìåãáëýôåñç áðü åßêïóé äñá÷ìÝò.
Ï óõããñáöÝáò ðáñáôçñåß üôé ôï êñéôÞñéï ôçò óôÜóçò êÜèå îå÷ùñéóôïý áíèñþðïõ
åßíáé ç ôïðïèÝôçóÞ ôïõ áðÝíáíôé óôç æùÞ êáé óôá áãáèÜ ôçò. Ï ôñüðïò ðïõ êñßíïõí ïé
Üíèñùðïé áðü ôçí ðëåõñÜ ôçò çèéêÞò ìðïñåß íá åßíáé åðéåéêÞò, åéëéêñéíÞò, õðïêñéôé-
êüò, ãåíéêüò, åéäéêüò ê.Ü., áíÜëïãá ìå ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ êáèåíüò.
Ôï ðñüâëçìá ìðïñåß íá ëõèåß ìå äõï ôñüðïõò. Ðñþôï, íá èåùñÞóïõìå üôé õðÜñ-
÷åé ìüíï Ýíá çèéêü ìÝôñï, ôï äéêü ìáò, Þ üôé üëåò ïé êñßóåéò åßíáé åîßóïõ áõèáßñåôåò.
Äåýôåñï, üëåò ïé áíôéëÞøåéò åßíáé ó÷åôéêÝò êáé áðïôåëïýí ìÝñïò ôçò áðüëõôçò áëÞ-
èåéáò. ÊÜèå áëÞèåéá ðïõ äéáôõðþíïõìå åêöñÜæåé ìéá Üðïøç áðü êÜðïéá ïñéóìÝíç
èÝóç êáé åßíáé ãé’ áõôü ó÷åôéêÞ -ü÷é áõèáßñåôç- äõíáôÞ êáé åýëïãç.
Ïé ó÷åôéêÝò áíôéëÞøåéò ìáò áðïôåëïýí ðñïóåããßóåéò ðñïò ôï áðüëõôï. Óõíåðþò, á-
ëÞèåéá åßíáé ôï «ìÝñïò» ðïõ ðáñïõóéÜæåôáé ùò «ìÝñïò» êáé ü÷é ùò «üëï». Ãéáôß, áí ðá-
ñïõóéáóôåß ùò üëï, ôüôå áðëïýóôáôá ìåôáôñÝðåôáé óå øåýäïò.
1. äåí Ý÷åé ÔñÜðåæá íá «êüâåé íïìßóìáôá»: íüìéóìá êáé ÷áñôïíüìéóìá åêäßäåé

ìüíï ôï êñÜôïò - êáíåßò Üëëïò äåí ìðïñåß íá ôï êÜíåé.
2. êßâäçëï: ðëáóôü, íïèåõìÝíï.
3. åìâñßèåéá: óïâáñüôçôá, áíáëõôéêÞ êáé ðñïóåêôéêÞ åîÝôáóç.
4. áóýìðôùôï: áóõìöùíßá, áíôßèåóç.
504
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 505
ÄÏÊÉÌÉÏ
1. Ç öéëïóïößá õðïóôçñßæåé üôé ïé áðüøåéò ôùí áíèñþðùí ãéá êÜèå æÞôçìá åßíáé
ó÷åôéêÝò, áöïý åîáñôþíôáé áðü ôçí ïðôéêÞ ãùíßá åêåßíïõ ðïõ ôéò åêöÝñåé. Êáìßá Üðï-
øç äåí åßíáé áðüëõôá óùóôÞ.
Áõôü ôï èÝìá áíáëýåé ï óõããñáöÝáò êáé ôï êÜíåé ìå ôñüðï áðëü. ÐáñïõóéÜæåé Ý-
íá ðåñéóôáôéêü óå ëåùöïñåßï, êÜôé ðïõ èá ìðïñïýóå íá óõìâåß êáé åßíáé êáôáíïçôü
áðü ôïí êáèÝíá. ¸íá áðëü ðåñéóôáôéêü ãßíåôáé áöïñìÞ ãéá áíÜðôõîç öéëïóïöéêþí á-
ðüøåùí.
Ôï ðñþôï óõìðÝñáóìá ôïõ óõããñáöÝá åßíáé üôé ïé çèéêÝò áðïôéìÞóåéò ìáò åîáñ-
ôþíôáé áðü ôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï Ý÷ïõìå ôïðïèåôçèåß áðÝíáíôé óôç æùÞ êáé óôá á-
ãáèÜ ôçò. Áð’ áõôü ôï óõìðÝñáóìá áðïññÝïõí Üëëá.
Äçìéïõñãåßôáé ôï ðñüâëçìá êáé ôï åñþôçìá ðïéá åßíáé ç áëÞèåéá. Ïé áðáíôÞóåéò åß-
íáé äýï. Ç ðñþôç Ý÷åé äýï óêÝëç: Ï Üíèñùðïò ìðïñåß åßôå íá ðéóôÝøåé ðùò ü,ôé ëÝåé
áõôüò åßíáé óùóôü, åßôå íá õðïóôçñßæåé ðùò êáìéÜ Üðïøç äåí åßíáé óùóôÞ êáé óöáéñé-
êÞ, üëåò åßíáé ëáèåìÝíåò, ãéáôß üëåò åßíáé ìåñéêÝò êáé ó÷åôéêÝò.
ÕðÜñ÷åé üìùò êáé ìéá äåýôåñç áðÜíôçóç óôï åñþôçìá ðïéá åßíáé ç áëÞèåéá. ¼ëåò
ïé áðüøåéò åßíáé ó÷åôéêÝò, äçëáäÞ üëåò ðåñéÝ÷ïõí ìÝñïò ôçò áëÞèåéáò, üìùò ü÷é ï-
ëüêëçñç ôçí áëÞèåéá. Óõíåðþò êáíÝíáò Üíèñùðïò äåí ðñÝðåé íá õðïóôçñßæåé üôé êá-
ôÝ÷åé ôçí áðüëõôç áëÞèåéá. Áí ôï êÜíåé áõôü øåýäåôáé.
2. ÓõìðåñÜóìáôá:
á) Áðü ôá ðáñáðÜíù áðïññÝåé üôé äåí ðñÝðåé íá ãéíüìáóôå äïãìáôéêïß êáé öáíá-
ôéêïß ìå êÜðïéá éäÝá. Ï äïãìáôéóìüò êáé ï öáíáôéóìüò ôõöëþíïõí ôïí Üíèñùðï êáé
äåí ôïí áöÞíïõí íá äåé ôçí áëÞèåéá êáôÜìáôá.
â) Ï äéÜëïãïò åßíáé ï ìüíïò ôñüðïò íá ðñïóåããßóïìå ôçí áëÞèåéá, ãéáôß ìáò âïç-
èÜ íá ãíùñßóïõìå êÜðïéåò ðôõ÷Ýò ôïõ ðñïâëÞìáôïò ðïõ ìÝ÷ñé ôüôå äéÝöåõãáí áðü
ôçí ðñïóï÷Þ ìáò.
ã) Óôéò ó÷Ýóåéò ôùí áíèñþðùí êáé ôùí êïéíùíéþí ðñÝðåé íá õðÜñ÷åé áíåêôéêüôçôá,
ãéáôß êÜèå éäÝá, êÜèå áëÞèåéá êáé èåùñßá åßíáé ó÷åôéêÞ. Ìðïñåß óÞìåñá íá ôéò áêï-
ëïõèïýìå, üìùò áýñéï íá äéáðéóôþóïõìå üôé êÜðïõ êÜíáìå ëÜèïò êáé Ýôóé íá ìÜ-
èïõìå íá âëÝðïõìå ôá ðñÜãìáôá áðü ìéá ðëáôýôåñç ãùíßá.
ä) Ç ðñïóÝããéóç ôçò áëÞèåéáò áðáéôåß íá ìðïñïýìå íá âëÝðïõìå ôá æçôÞìáôá ðïõ
èÝôåé ç æùÞ áðü üóï ãßíåôáé ðåñéóóüôåñåò ðëåõñÝò êáé ïðôéêÝò ãùíßåò. ¸ôóé Ý÷ïõìå
ðåñéóóüôåñåò ðéèáíüôçôåò íá ðëçóéÜóïìå ôï áðüëõôç êáé íá åßìáóôå ðéï êïíôÜ óôçí
áëÞèåéá.
505
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 506
3. Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ó’ áõôü ôï äïêßìéï ðñùôüôõðç ôå÷íéêÞ. Óõãêåêñé-

ìÝíá, ÷ñçóéìïðïéåß ôçí áöÞãçóç, õðÜñ÷ïõí ðñüóùðá, äéÜëïãïò êáé ìéá õðïôõðþäçò
õðüèåóç ðïõ äßíåé ôï Ýíáõóìá ãéá íá áíáðôýîåé ï óõããñáöÝáò ôéò áðüøåéò ôïõ.
Óôç óõíÝ÷åéá ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ôçí åðáãùãéêÞ ìÝèïäï· áðü ôï óõãêå-
êñéìÝíï ðåñíÜ óôï áöçñçìÝíï, áðü ôçí áíÜëõóç ôùí áðáíôÞóåùí êáé ôùí èÝóåùí
óôï ãåíéêü óõìðÝñáóìá êáé ôç ãåíßêåõóç.
Ôï äïêßìéï áðïôåëåßôáé áðü ôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Ç óêçíÞ óôï ëåùöïñåßï... ðïëý ðåñéóóüôåñï áðü åßêïóé äñá÷-
ìÝò»: Ôï ðåñéóôáôéêü ìå ôçí êõñßá êáé ôï åéêïóÜñéêï.
2ç åíüôçôá: «Ïé áíáãíþóôåò áõôÞò ôçò óôÞëçò... ìåãÜëç êáé ðëïýóéá óå áðï-
÷ñþóåéò»: Ôï çèéêü êñéôÞñéï êÜèå áíèñþðïõ.
3ç åíüôçôá: «Ôé èá óõìðåñÜíáìå... ÷åéñïíïìåß ùò «üëïí», ãßíåôáé øåýäïò»: Ç
ó÷Ýóç «ó÷åôéêïý» êáé «áðüëõôïõ».
1ç Óôï ðáñáðÜíù äïêßìéï ï óõããñáöÝáò áíôß ãéá ðñüëïãï ðáñïõóéÜæåé Ýíá

ðåñéóôáôéêü, ìéá óêçíÞ ðïõ ðáñáêïëïýèçóå óôï ëåùöïñåßï. Ôï ðåñé-
óôáôéêü áõôü ôï ÷ñçóéìïðïéåß ùò ðáñÜäåéãìá. Ôé èÝëåé íá äåßîåé ï óõã-
ãñáöÝáò ìå ôï ðáñÜäåéãìá êáé ðþò óõíäÝåôáé ôï ðáñÜäåéãìá ìå ôïí ôßô-
ëï;
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò ðáñïõóéÜæåé óôçí áñ÷Þ ôïõ äïêéìßïõ Ýíá ðåñéóôáôéêü, ôï ïðïßï ôï
÷ñçóéìïðïéåß ùò ðáñÜäåéãìá. Ó’ áõôü õðÜñ÷ïõí ôá óôïé÷åßá åêåßíá ðïõ ÷ñåéÜæåôáé ï
óõããñáöÝáò ãéá íá áíáðôýîåé ôéò óêÝøåéò ôïõ.
ÓõãêåêñéìÝíá, öáßíåôáé üôé ôï ßäéï ãåãïíüò ïé Üíèñùðïé ôï êñßíïõí êáé ôï áîéïëï-
ãïýí äéáöïñåôéêÜ. ÊáèÝíáò áðü ôïõò ï÷ôþ åðéâÜôåò ôïõ ëåùöïñåßïõ Ýêöñáóå ìéá
äéáöïñåôéêÞ Üðïøç ãéá ôï ßäéï ðåñéóôáôéêü.
Âãáßíåé ôï óõìðÝñáóìá üôé ç áëÞèåéá åßíáé ó÷åôéêÞ. ÊáíÝíáò áðü ôïõò åðéâÜôåò
äåí Þôáí áðüëõôá óùóôüò ó’ áõôü ðïõ åßðå. Ç ãíþìç ôïõ êáèåíüò ßó÷õå ìüíï ãéá ôïí
506
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 507
ÄÏÊÉÌÉÏ
ßäéï êáé Ýäåé÷íå ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ êáé ôïí ôñüðï óêÝøçò ôïõ.
Óõíåðþò, êÜèå Üðïøç äåí Þôáí áðüëõôá óùóôÞ.
2ç Ðïéá åßíáé ç èÝóç ôïõ óõããñáöÝá; Íá ôç óõæçôÞóåôå.

ÁðÜíôçóç:
Ç èÝóç ôïõ óõããñáöÝá åßíáé üôé óôéò çèéêÝò êñßóåéò äåí ìðïñåß íá õðÜñîåé áðü-
ëõôç óõìöùíßá ôùí áíèñþðùí. Ï êáèÝíáò êñßíåé áíÜëïãá ìå ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ êáé
ôçí áíáôñïöÞ ôïõ, ôéò áíÜãêåò êáé ôá óõìöÝñïíôÜ ôïõ.
¸ôóé, Üëëïé åßíáé ðéï áõóôçñïß êáé Üëëïé ðéï åðéåéêåßò, Üëëïé ðéï õðïêåéìåíéêïß êáé
Üëëïé ðéï óõìöåñïíôïëüãïé. Ç êñßóç ôïõ áíèñþðïõ åîáñôÜôáé áðü ôçí ïðôéêÞ ãùíßá
áðü ôçí ïðïßá ðñïóåããßæåé ôï æÞôçìá.
¼ìùò êáìéÜ áðü ôéò áðüøåéò äåí åßíáé áðüëõôá óùóôÞ, áðüëõôá áëçèéíÞ. ÊÜèå Ü-
ðïøç, óêÝøç, êñßóç åßíáé ó÷åôéêÞ, ç áëÞèåéá åßíáé ó÷åôéêÞ.
Ç Üðïøç ôïõ óõããñáöÝá åßíáé óùóôÞ. Ïé çèéêÝò êñßóåéò ôùí áíèñþðùí åßíáé ó÷å-
ôéêÝò. Ìðïñåß óÞìåñá íá èåùñïýìå êÜðïéá óõìðåñéöïñÜ óùóôÞ, üìùò áýñéï íá á-
ðïäåé÷èåß ëáèåìÝíç, áíÞèéêç. Êáé ðÜëé, ãéá ôá ßäéá æçôÞìáôá ïé Üíèñùðïé åêöñÜæïõí
äéáìåôñéêÜ áíôßèåôåò áðüøåéò êáé õðïóôçñßæïõí áíôßèåôåò çèéêÝò áîßåò.
¼ìùò ôï ßäéï éó÷ýåé êáé óôá åðéóôçìïíéêÜ èÝìáôá. ÐïëëÝò öïñÝò ïé åðéóôÞìïíåò
åêöñÜæïõí äéáöïñåôéêÝò áðüøåéò ãéá ôá ßäéá æçôÞìáôá. ÊÜðïôå ïé Üíèñùðïé ðßóôåõáí
üôé ç ãç åßíáé åðßðåäç, ôþñá üìùò îÝñïõìå üôé åßíáé óöáéñéêÞ.
ÂãÜæïõìå ëïéðüí ôï óõìðÝñáóìá üôé ïé áíèñþðéíåò êñßóåéò êáé ïé áíèñþðéíåò á-
ðüøåéò åßíáé ó÷åôéêÝò, óõíåðþò äå ÷ñåéÜæåôáé íá öáíáôéæüìáóôå õðåñâïëéêÜ ãéá ìéá é-
äÝá.
3ç Ôé óçìáßíåé ç öñÜóç «óôéò çèéêÝò êñßóåéò äå óõìöùíïýí üëïé»; ÕðÜñ-

÷ïõí êñßóåéò óôéò ïðïßåò óõìöùíïýí üëïé êáé ðïéåò; Íá áíáöÝñåôå ðá-
ñáäåßãìáôá.
ÁðÜíôçóç:
Ïé çèéêÝò êñßóåéò áíáöÝñïíôáé óôç óõìðåñéöïñÜ ôïõ áíèñþðïõ êáé óôï ôé åßíáé êá-
ëü êáé ôé êáêü áðü ôçí Üðïøç ôçò çèéêÞò. Ó’ áõôÜ ôá æçôÞìáôá ïé Üíèñùðïé, äå ìðï-
ñïýí íá óõìöùíÞóïõí áðüëõôá, ïé áðüøåéò äé÷Üæïíôáé.
Óõìöùíßá ìðïñåß íá õðÜñîåé ìüíï óôéò åðéóôçìïíéêÝò áëÞèåéåò, ü÷é üëåò, áõôÝò
ðïõ Ý÷ïõí áðïäåé÷èåß ëïãéêÜ êáé ôåêìçñéùèåß åìðåéñéêÜ. Ìüíï ó’ áõôÝò ôéò êñßóåéò õ-
ðÜñ÷åé ç äõíáôüôçôá íá óõìöùíïýí üëïé.
ÐáñÜäåéãìá åðéóôçìïíéêþí êñßóåùí óôéò ïðïßåò üëïé óõìöùíïýí åßíáé ôá ìáèç-
ìáôéêÜ èåùñÞìáôá, ïé íüìïé ôçò öõóéêÞò êáé ôçò ÷çìåßáò ê.ëð. Ôï ßäéï éó÷ýåé êáé óôéò
507
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 508
áíèñùðéóôéêÝò åðéóôÞìåò. Ãéá ðáñÜäåéãìá, óôçí Éóôïñßá õðÜñ÷åé óõìöùíßá ùò ðñïò

ôéò çìåñïìçíßåò êáé ôá ðñüóùðá ðïõ ðÞñáí ìÝñïò óå êÜðïéï éóôïñéêü ãåãïíüò, ùò
ðñïò ôéò åíÝñãåéåò êáé ôá áðïôåëÝóìáôÜ ôïõò óôï ðáñüí êáé ôï ìÝëëïí.
4ç Íá áðïäþóåôå ãñáðôÜ ôéò âáóéêÝò éäÝåò ôïõ êåéìÝíïõ ìå 300 ðåñßðïõ ëÝ-
îåéò.
ÁðÜíôçóç:
Ç óêçíÞ óõíÝâçêå ó’ Ýíá ëåùöïñåßï. Ìéá êõñßá, ðïõ Ýíáò ôáîéôæÞò ôçò åß÷å äþóåé
ñÝóôá Ýíá «êÜëðéêï» åéêïóÜñéêï, óõæçôÜ ãé’ áõôü ìå ôïõò åðéâÜôåò. Ï êáèÝíáò åê-
öñÜæåé ìéá äéáöïñåôéêÞ Üðïøç ãéá ôï ðåñéóôáôéêü. Ç ßäéá ç êõñßá äåß÷íåé íá óôåíï-
÷ùñéÝôáé áðü ôç æçìéÜ êáé ôçí ðñïóâïëÞ. ÊÜðïéïò åðéâÜôçò áäéáöïñåß, Ýíáò äåýôåñïò
ôçò ðñïôåßíåé íá êáôáããåßëåé ôï ãåãïíüò, Ýíáò ôñßôïò äéêáéïëïãåß ôïí ôáîéôæÞ, ãéáôß êé å-
êåßíïò ðÞñå ôï êÜëðéêï íüìéóìá áðü Üëëïí. ¸íáò ôÝôáñôïò åðéâÜôçò óõíéóôÜ óôçí êõ-
ñßá íá êñáôÞóåé ôï íüìéóìá ãéá óïõâåíßñ, åíþ Ýíáò ôåëåõôáßïò ðëçñþíåé óôçí êõñßá
Ýíá åéêïóÜñéêï, ãéá íá ðÜñåé ôï íüìéóìá, ôï ïðïßï äéáðéóôþíåé üôé åßíáé îÝíï êáé üôé
Ý÷åé êÜðïéá áîßá.
Ï óõããñáöÝáò ðáñáôçñåß üôé ï êÜèå Üíèñùðïò êñßíåé ôá ãåãïíüôá áíÜëïãá ìå ôï
÷áñáêôÞñá ôïõ êáé ôçí áíáôñïöÞ ôïõ, ôéò áíÜãêåò êáé ôá óõìöÝñïíôÜ ôïõ. ¸ôóé ïé á-
ðüøåéò ãéá ôï ßäéï æÞôçìá äéáöÝñïõí.
Óôéò çèéêÝò êñßóåéò ïé Üíèñùðïé äå óõìöùíïýí. ¢ëëïò åßíáé ðéï áõóôçñüò êáé Üë-
ëïò ðéï åðéåéêÞò, Üëëïò ðéï õðïêåéìåíéêüò êáé Üëëïò ðéï óõìöåñïíôïëüãïò. Ðñï-
óðáèþíôáò íá ëýóåé ôï ðñüâëçìá, ï óõããñáöÝáò ðéóôåýåé ðùò êáíåßò äåí ðñÝðåé íá
èåùñåß ôéò áðüøåéò ôïõ áðüëõôá óùóôÝò. Êé ïýôå íá ðÝöôåé óôï Üëëï Üêñï, õðïóôçñß-
æïíôáò äçëáäÞ üôé êáìéÜ Üðïøç äåí åßíáé óùóôÞ üôé üëåò åßíáé áõèáßñåôåò. Ï óõã-
ãñáöÝáò áðïññßðôåé ùò ëáèåìÝíåò êáé áêñáßåò êáé ôéò äõï áõôÝò áðüøåéò.
Õðïóôçñßæåé üôé ï Üíèñùðïò åßíáé äÝóìéïò ôïõ ó÷åôéêïý êáé êõíçãüò ôïõ áðüëõôïõ.
ÊÜèå Üðïøç, êÜèå áíèñþðéíç êñßóç äßíåé ìüíá ìéá ðëåõñÜ ôçò áëÞèåéáò, ãé’ áõôü åß-
íáé ó÷åôéêÞ, åßíáé ìéá ðåñéïñéóìÝíç áëÞèåéá.
Ãé’ áõôü, áí êÜðïéïò õðïóôçñßæåé üôé êáôÝ÷åé ôçí áðüëõôç áëÞèåéá, üôé ç äéêÞ ôïõ ç
Üðïøç Þ êñßóç åßíáé ç ìüíç óùóôÞ, ç áðüëõôá óùóôÞ, ôüôå áõôüò ï Üíèñùðïò ëÝåé
øÝììáôá. Áí ìéá ó÷åôéêÞ áëÞèåéá ðñïóðáèÞóåé íá ðñïâëçèåß óáí áðüëõôç, ôüôå ãßíå-
ôáé áõôüìáôá ìéá øåõôéÜ, ìéá áðÜôç.
Ãéáôß êÜèå Üðïøç Ý÷åé ìÝóá ôçò ìéá ìéêñÞ Þ ìåãÜëç äüóç áëÞèåéáò, üìùò äåí åê-
öñÜæåé ðïôÝ ïëüêëçñç ôçí áëÞèåéá.
508
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 509
ÄÏÊÉÌÉÏ
1ç Íá óçìåéþóåôáé ðïéÝò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò åßíáé óùóôÝò êáé

ðïéÝò ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò).
á) Ôï èÝìá «ó÷åôéêü êáé áðüëõôï» åßíáé êáèáñÜ öéëïóïöéêü.
â) ¼ëåò ïé áðüøåéò åßíáé áðüëõôá óùóôÝò.
ã) Äåí ðñÝðåé íá ãéíüìáóôå äïãìáôéêïß êáé öáíáôéêïß ìå êÜðïéá éäÝá.
ä) Ç áíåêôéêüôçôá ðñÝðåé íá õðÜñ÷åé óôéò ó÷Ýóåéò ôùí áíèñþðùí.
å) ÊÜèå Üíèñùðïò êñßíåé ôá ãåãïíüôá áíÜëïãá ìå ôï ÷áñáêôÞñá êáé ôéò áíÜãêåò
ôïõ.

Á Â
1. Ç æùÞ óõíäÝåôáé Üìåóá á. óôéò åðéóôçìïíéêÝò áëÞèåéåò.
2. Ç áëÞèåéá åßíáé ôï «ìÝñïò» ðïõ â. ìå ôç öéëïóïößá
ðáñïõóéÜæåôáé
3. Ï äéÜëïãïò åßíáé ï ìüíïò ôñüðïò ã. ïëüêëçñç ôçí áëÞèåéá.
4. Óõìöùíßá ìðïñåß íá õðÜñîåé ìüíï ä. ãéá íá ðñïóåããßóïõìå ôçí
áëÞèåéá.
5. ÊÜèå Üðïøç äåí åêöñÜæåé ðïôÝ å. ùò «ìÝñïò» êáé ü÷é ùò «üëï».

Ðïéá ìÝèïäï áêïëïõèåß ï óõããñáöÝáò;
á. ôçò ãåíéêåõìÝíçò.
â. ôçò áðáãùãÞò.
ã. ôçí åðáãùãéêÞ.
ä. êáìßá óõãêåêñéìÝíç.

ÐñÝðåé íá ðñïóåããßæïõìå ôçí áëÞèåéá:
á. áðü ìéá ïðôéêÞ ãùíßá.
â. áðü ðïëëÝò ðëåõñÝò.
ã. áðü ôç ãíþìç êÜðïéïõ, ðïõ ôïõ Ý÷ïõìå åìðéóôïóýíç.
ä. öáíáôéêÜ.
509
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 510
ÅÍÁ ÁËËÏ Ð.×. ¹ Ì.×.

É. Ì. Ðáíáãéùôüðïõëïò
Ç æùÞ ôïõ
Ï Ðáíáãéùôüðïõëïò ãåííÞèçêå óôï Áéôùëéêü ôï 1901. Óðïýäáóå öéëïëïãßá óôï
ÐáíåðéóôÞìéï ôçò ÁèÞíáò. ÅñãÜóôçêå óôç ÌÝóç Åêðáßäåõóç. ÊáôÝëáâå ðïëëÝò óç-
ìáíôéêÝò èÝóåéò. ÐÝèáíå ôï 1982.
Ôá ðñþôá ôïõ ðïéçôéêÜ Ýñãá åßíáé «Ôï Âéâëßï ôçò ÌéñÜíôáò» êáé ôá «ËõñéêÜ Ó÷Ý-
äéá», üðïõ öáßíåôáé åðçñåáóìÝíïò áðü ôï óõìâïëéóìü. Áó÷ïëÞèçêå åðßóçò ìå ôçí á-
öçãçìáôéêÞ ðåæïãñáößá: ôçí êñéôéêÞ êáé ôç äïêéìéïãñáößá.
Óôá ðåæÜ ôïõ Ýñãá áíÞêïõí: «×áíò êáé ÜëëÜ ðåæÜ». «×åéñüãñáöá ôçò ÌïíáîéÜò»,
«ÁóôñïöåããéÜ», «×áìïæùÞ» ê.Ü.
ÊñéôéêÞ: «Ôï ðïéçôéêü Ýñãï ôïõ Ê.ÐáëáìÜ», «Ï Óýã÷ñïíïò ¢íèñùðïò» ê.Ü. Ôáîé-
äéùôéêÜ Ýñãá: «ÌïñöÝò ôçò ÅëëçíéêÞò Ãçò»: «Åõñþðç» ê.Ü.

Ôï äïêßìéï áõôü ãñÜöôçêå ìå áöïñìÞ ôçí áôïìéêÞ âüìâá ðïõ Ýðåóå óôçí ×éñïóß-
ìá óôéò 6 Áõãïýóôïõ 1945. Ï óõããñáöÝáò äåß÷íåé óõãêëïíéóìÝíïò áðü ôéò óõíÝðåéåò
ðïõ ìðïñåß íá Ý÷åé ç ÷ñÞóç ôçò ôå÷íïëïãßáò ãéá ðïëåìéêïýò óêïðïýò.
Ðñéí ðÝóåé ç âüìâá óôç ×éñïóßìá, ï óõããñáöÝáò æïýóå ìéá Þóõ÷ç æùÞ óå Ýíá ï-
ñåéíü ÷ùñéü ôçò Íáõðáêôßáò. Ïé Üíèñùðïé ìÜæåõáí ôï êáëáìðüêé êáé ôñáãïõäïýóáí.
Ç êáìðÜíá ÷ôõðïýóå ãëõêÜ ôçí ðáñáìïíÞ ôçò Êïßìçóçò ôçò Èåïôüêïõ.
¼ôáí Ýöôáóå ç åßäçóç ãéá ôç âüìâá, ï óõããñáöÝáò êõñéåýôçêå áðü áðáéóéïäïîßá.
510
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 511
ÄÏÊÉÌÉÏ
Óôçí «áôïìéêÞ åðï÷Þ» ïé Üíèñùðïé ïäçãïýíôáé óôçí êáôáóôñïöÞ. Ôï ñßîéìï ôçò

âüìâáò Þôáí ôüóï óçìáíôéêü, þóôå ìðïñåß íá áðïôåëÝóåé êñéôÞñéï, ãéá íá ÷ùñéóôåß ç
áíèñþðéíç éóôïñßá óå ðñï êáé ìåôÜ ×éñïóßìá (ð.× êáé ì.×.)
ÌðñïóôÜ ó’ áõôÜ ôá ãåãïíüôá, ç ðåñßðôùóç åíüò ìåëëïíôéêïý ðïëÝìïõ, êáôÜ ôïí
ïðïßï èá ÷ñçóéìïðïéçèïýí ðõñçíéêÜ üðëá, åßíáé ðïëý ðéèáíÞ. Ôüôå ïé Üíèñùðïé êõ-
ñéåõìÝíïé áðü ëýóóá èá åîáöáíßóïõí ôï ãÝíïò ôïõò.
Ï óõããñáöÝáò ðéóôåýåé üôé ç ×éñïóßìá èá ðñÝðåé íá ãßíåé ç áñ÷Þ ìéáò êáëýôåñçò
åðï÷Þò. ÌÝóá óôïí Üíèñùðï õðÜñ÷åé ðÜíôá ìéá åóôßá áíèñùðéÜò, Ýíá ðáéäß ðïõ äé-
øÜåé ãéá öùò.
Ïé «ìåãÜëïé» ðñÝðåé íá äéäÜîïõí ôçí åðéåßêåéá êáé ôçí áãÜðç, íá ðïõí üôé ç ×éñï-
óßìá Þôáí ôï ôßìçìá ôùí óöáëìÜôùí ôïõò. Èá ðñÝðåé ç åðéóôÞìç íá ÷ñçóéìïðïéçèåß
ãéá íá ìåãáëþóåé ï áëçèéíüò ðïëéôéóìüò.
1. áðçíÞò: óêëçñüò.
2. óýäåíôñï: ðõêíü äÜóïò.
3. ðëÜôùìá: îÝöùôï.
4. îùìÜ÷ïò: ãåùñãüò.
5. óýíáîç: óõãêÝíôñùóç.
6. Üêïõñï: áêïýñåõôï.
7. áëáëéáóìÝíï: óáóôéóìÝíï, æáëéóìÝíï.
8. öïëéäùôüò: ìå öïëßäåò, ìå äÝñìá üðùò ôïõ öéäéïý.
9. ðñåëïýíôéï: áñ÷Þ (ìïõóéêüò üñïò).
10. ìéá êéíçìáôïãñáöéêÞ ôáéíßá: åííïåß ôçí ôáéíßá «×éñïóßìá, áãÜðç ìïõ» ôïõ Á-
ëÝí ÑåíÝ.
11. íÝöùóç: êñéóéìüôçôá.
12. áíôéññçôéêüò: ðïõ öÝñíåé áíôßññçóç.
13. ÷ßìáéñá: áðñáãìáôïðïßçôïò ðüèïò, üíåéñï.
Ôï èÝìá ðïõ èßãåé ï óõããñáöÝáò åßíáé ìåãÜëï. Ðñüêåéôáé ãéá ìéá áíôßöáóç· ï Üí-
èñùðïò Ý÷åé ðåôý÷åé íá ïäçãÞóåé ôçí åðéóôÞìç êáé ôçí ôå÷íéêÞ óå ìéá ðñùôüãíùñç á-
íÜðôõîç, ï ôå÷íéêüò ðïëéôéóìüò Ý÷åé öôÜóåé óå Ýíá ìïíáäéêü ýøïò.
¼ìùò, áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, ï Üíèñùðïò áðïäåß÷íåôáé íÜíïò, áíßêáíïò íá ÷ñçóé-
511
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 512
ìïðïéÞóåé óùóôÜ ôá åðéóôçìïíéêÜ êáé ôå÷íéêÜ åðéôåýãìáôÜ ôïõ. Ôïõ ëåßðåé ôï çèéêü ý-
øïò, ôï ðïéüí ôïõ ÷ñåéÜæåôáé ãéá êÜôé ôÝôïéï.
¸ôóé öôÜóáìå óôï ÷åßëïò ôçò êáôáóôñïöÞò. Ìå ôá üðëá ìáæéêÞò êáôáóôñïöÞò ðïõ
Ý÷åé äçìéïõñãÞóåé, ï Üíèñùðïò áðåéëåß íá êáôáóôñÝøåé, ü÷é ìüíï ôï öõóéêü ðåñé-
âÜëëïí, áëëÜ ôï ßäéï ôïõ ôï ãÝíïò.
Ïé ðíåõìáôéêïß Üíèñùðïé ðñïâëçìáôßæïíôáé ðÜíù óôéò áéôßåò ðïõ ïäÞãçóáí ó’ áõ-
ôÞí ôçí êáôÜóôáóç. Åßíáé ï åãùéóìüò êáé ç áðëçóôßá ðïõ ÷áñáêôçñßæïõí ôï óýã÷ñïíï
Üíèñùðï, îåêéíþíôáò áðü ôá áðëÜ, ôá êáèçìåñéíÜ, êáé öôÜíïíôáò ìÝ÷ñé ôá ìåãÜëá êáé
óçìáíôéêÜ æçôÞìáôá ðïõ áöïñïýí ôï ìÝëëïí ïëüêëçñçò ôçò áíèñùðüôçôáò.
Ï óõããñáöÝáò äçëþíåé üôé õðÜñ÷åé åëðßäá. ¼ôé ìðïñåß ç áñ÷Þ ôçò ðõñçíéêÞò å-
ðï÷Þò íá óçìÜíåé ôçí áñ÷Þ åíüò êáëýôåñïõ êüóìïõ. ¼ìùò äå ìáò ëÝåé êÜôù áðü ðïé-
åò ðñïûðïèÝóåéò ìðïñåß íá ãßíåé êÜôé ôÝôïéï. Ðïý óôçñßæåôáé ìéá ôÝôïéá áéóéïäïîßá, ìéá
ôÝôïéá ÷ßìáéñá... ¼ëåò ïé ÷ßìáéñåò åßíáé ðñáãìáôïðïéÞóéìåò, áñêåß íá ðÜñåéò ôá ñéæéêÜ
ìÝôñá ðïõ ÷ñåéÜæïíôáé, áñêåß íá îÝñåéò ôïí ôñüðï. Ôï ìÝëëïí èá äåßîåé, ëÝìå êáìéÜ
öïñÜ. ºóùò üìùò ìðïñåß íá äåßîåé êáé ôï ðáñüí!
Ôï äïêßìéï ÷ùñßæåôáé óôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Ç ìíÞìç ôçò ×éñïóßìáò... ÓõíôñéâÞ êáé áíÜðáõóç»: Ç ãáëÞíéá
êáé åéñçíéêÞ æùÞ óôï ÷ùñéü.
2ç åíüôçôá: «¸ôóé Þôáí ðëáóìÝíïò... áðü ôçí Üëëç ï ðüëåìïò ìå ôç ×éñïóß-
ìá»: Ç éóôïñßá ÷ùñßæåôáé óå ð.×. êáé ì.×.
3ç åíüôçôá: «ÕðÜñ÷ïõí êáé êÜðïéïé... ÐñÝðåé íá åßìáóôå ãéá ôïýôïé âÝâáéïé!»:
Ç ðñïïðôéêÞ åíüò ðõñçíéêïý ðïëÝìïõ.
4ç åíüôçôá: «ÁëëÜ äåí åßíáé óùóôü... ç äõíáóôåßá ôùí ×éìáéñþí!»: Ç ×éñïóß-
ìá -áñ÷Þ ìéáò êáëýôåñçò åðï÷Þò!
1ç Ðïéïõò Üëëïõò ôßôëïõò ìðïñåßôå íá äþóåôå óôï ðáñáðÜíù äïêßìéï;

ÁðÜíôçóç:
á) Ç ×éñïóßìá - áñ÷Þ ìéáò íÝáò åðï÷Þò.
512
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 513
ÄÏÊÉÌÉÏ
â) Ôï ìÞíõìá ôçò ×éñïóßìá.

ã) Ïé ðñïïðôéêÝò ôçò áíèñùðüôçôáò ìåôÜ ôç ×éñïóßìá ê.Ü.
2ç Ï óõããñáöÝáò åðéìÝíåé ðïëý óôçí ðåñéãñáöÞ ôçò Þóõ÷çò êáé åéñçíéêÞò

æùÞò ðïõ ðåñíïýóå óôç ÓôÜ÷ôç, ôï ïñåéíü ÷ùñéü ôçò Íáõðáêôßáò. ÄÝíå-
ôáé áõôÞ ç ðåñéãñáöÞ ïñãáíéêÜ ìå ôï õðüëïéðï êåßìåíï;
ÁðÜíôçóç:
Ç ðåñéãñáöÞ ôçò Þóõ÷çò êáé åéñçíéêÞò æùÞò óôï ÷ùñéü ÓôÜ÷ôç ôçò Íáõðáêôßáò Ý-
÷åé Ýíá óêïðü· íá äçìéïõñãÞóåé áíôßèåóç. Áðü ôç ìéá ìåñéÜ, ç Þóõ÷ç êáé åéñçíéêÞ
æùÞ, êé áðü ôçí Üëëç, ç öñßêç ôïõ ðïëÝìïõ.
¸ôóé äéáöáßíåôáé ðéï êáèáñÜ ôï íüçìá ðïõ èÝëåé íá áíôëÞóåé ï óõããñáöÝáò áðü
ôá ãåãïíüôá óôç ×éñïóßìá. Öáßíåôáé áíÜãëõöá ç ðñïïðôéêÞ ôçò åéñçíéêÞò êáé äçìé-
ïõñãéêÞò æùÞò ðïõ ÷ñåéÜæåôáé ç áíèñùðüôçôá.
3ç Ìå áöïñìÞ ôçí áôïìéêÞ âüìâá ðïõ Ýðåóå óôç ×éñïóßìá, ï óõããñáöÝáò

êõìáßíåôáé áíÜìåóá óôçí áéóéïäïîßá êáé ôçí áðáéóéïäïîßá. Ðþò êáôïñ-
èþíåé íá áéôéïëïãÞóåé ôéò äýï áõôÝò óõíáéóèçìáôéêÝò êáôáóôÜóåéò;
ÁðÜíôçóç:
Ç áðáéóéïäïîßá ôïõ óõããñáöÝá óôçñßæåôáé óôá ðñáãìáôéêÜ äåäïìÝíá. ÁìÝóùò ìå-
ôÜ ôï ôÝëïò ôïõ Â’ Ðáãêüóìéïõ Ðüëåìïõ Ýíá íÝï üðëï ìáæéêÞò êáôáóôñïöÞò êÜíåé
ôçí åìöÜíéóÞ ôïõ, ìå áðïôÝëåóìá ôï ìÝëëïí ôçò áíèñùðüôçôáò íá äéáãñÜöåôáé áðåé-
ëçôéêü. ¸íáò ðõñçíéêüò ðüëåìïò èá äéáöÝñåé ñéæéêÜ áðü üëïõò ôïõò ðñïçãïýìåíïõò.
Ôþñá êéíäõíåýåé íá åîáöáíéóôåß ôï áíèñþðéíï ãÝíïò.
Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, ï óõããñáöÝáò äéáâëÝðåé ìéáí åëðßäá ãéá ôï ìÝëëïí, íá ìç
÷ñçóéìïðïéÞóåé ï Üíèñùðïò ôï íÝï üðëï, áëëÜ íá ãßíåé ç Ýíáñîç ôçò ðõñçíéêÞò å-
ðï÷Þò ôï Ýíáõóìá, ãéá íá ãßíåé ï Üíèñùðïò êáëýôåñïò. Ç áéóéïäïîßá áõôÞ óôçñßæåôáé
óôçí áíèñùðéÜ, ðïõ åßíáé ñéæùìÝíç óôçí áíèñþðéíç øõ÷Þ.
4ç Áíôéìåôùðßæåé ç áíèñùðüôçôá óÞìåñá ðáñüìïéï êßíäõíï;

ÁðÜíôçóç:
Ç áíèñùðüôçôá áíôéìåôùðßæåé ôïí êßíäõíï ôçò ðõñçíéêÞò êáôáóôñïöÞò êáèçìåñé-
íÜ. ÓÞìåñá äåêÜäåò ðüëåìïé åîáêïëïõèïýí íá ìáßíïíôáé ðÜíù óôç ãç, ðüëåìïé ôïðé-
êïß, ðïõ, áí ãåíéêåõôïýí, êéíäõíåýïõí íá ñßîïõí ôçí áíèñùðüôçôá óå åðéêßíäõíåò ðå-
ñéðÝôåéåò, ç ôåëéêÞ Ýêâáóç ôùí ïðïßùí èá åßíáé Üãíùóôç.
Ï êßíäõíïò ãßíåôáé áêüìç ìåãáëýôåñïò áðü ôçí Ýîáñóç ôïõ öáíáôéóìïý, ôïõ ñá-
ôóéóìïý êáé ôüóùí Üëëùí èåùñéþí êáé øõ÷ïëïãéêþí êáôáóôÜóåùí ðïõ ôï ìüíï ôïõò
513
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 514
áðïôÝëåóìá åßíáé ç äéÜäïóç êáé ç åíßó÷õóç ôïõ ìßóïõò.

Ãé’ áõôü ç ìüíç ëýóç åßíáé íá êáôáíïÞóïõìå ôéò áéôßåò áõôÞò ôçò êáôÜóôáóçò -ôïí
åãùéóìü êáé ôçí áðëçóôßá- êáé íá ðÜñïõìå óõãêåêñéìÝíá ìÝôñá, ìÝôñá ðïõ èá öÝ-
ñïõí ôçí áëëáãÞ ôçò êáñäéÜò ôïõ áíèñþðïõ.
ÐñÝðåé íá êáëëéåñãçèåß ôï éäáíéêü ôçò åéñçíéêÞò óõìâßùóçò ôùí áíèñþðùí êáé
ôùí ëáþí, ôá éäáíéêÜ ôçò óõíáäÝëöùóçò êáé ôçò óõíåñãáóßáò.
á) Ï Ðáíáãéùôüðïõëïò Ý÷åé åðçñåáóôåß áðü ôï óõìâïëéóìü.
â) ÕðÜñ÷åé áíôßèåóç: åéñçíéêÞ æùÞ - ç öñßêç ôïõ ðïëÝìïõ.
ã) Ï óõããñáöÝò äåí áðïãïçôåýôçêå, üôáí Ýìáèå ãéá ôïí óõìâÜí óôç ×éñïóßìá.
ä) Ï óõããñáöÝáò èåùñåß ùò âáóéêÝò áéôßåò ôïí åãùéóìü êáé ôçí áðëçóôßá ôïõ áíèñþ-
ðïõ.
å) Óôï ôÝëïò ï óõããñáöÝáò õðïóôçñßæåé üôé äåí õðÜñ÷åé åëðßäá ãéá ôï ìÝëëïí.

Á Â
1. Ïé Üíèñùðïé á. üôé ç ×éñïóßìá èá ãßíåé áñ÷Þ
ìéáò íÝáò åðï÷Þò.
2. Ï óõããñáöÝáò èåùñåß â. ôçò ðõñçíéêÞò êáôáóôñïöÞò.
3. Ç áíèñùðüôçôá áíôéìåôùðßæåé ôïí ã. ôçò åéñçíéêÞò óõìâßùóçò ôùí
êßíäõíï áíèñþðùí.
4. Ïé «ìåãÜëïé» ðñÝðåé íá äßäáîáí ä. ïäçãïýóáí óôçí êáôáóôñïöÞ.

5. ÐñÝðåé íá êáëëéåñãçèåß ôï éäáíéêü å. ôçí áãÜðç êáé ôçí åðéåßêåéá.

Ï óõããñáöÝáò ìåôÜ ôç ×éñïóßìá öïâÜôáé:
á. üôé ïé Üíèñùðïé èá ÷Üóïõí ôçí «áíèñùðéÜ» ôïõò.
â. üôé ïé ðíåõìáôéêïß Üíèñùðïé äåí ìðïñïýí íá âñïõí ôéò áéôßåò.
ã. üôé èá ãßíåé ðõñçíéêüò ðüëåìïò.
ä. üôé ïé Üíèñùðïé èá óõìâéþíïõí åéñçíéêÜ.
514
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 515
ÄÏÊÉÌÉÏ

Óôï ôÝëïò ôïõ êåéìÝíïõ ï óõããñáöÝáò õðïóôçñßæåé üôé:
á. äåí õðÜñ÷åé åëðßäá.
â. õðÜñ÷åé áéóéïäïîßá, áöïý ïé Üíèñùðïé Ý÷ïõí áëëÜîåé.
ã. õðÜñ÷åé åëðßäá áíáöÝñïíôáò ôáõôü÷ñïíá êáé ôéò ðñïûðïèÝóåéò.
ä. õðÜñ÷åé åëðßäá, ÷ùñßò íá ìáò ëÝåé êÜôù áðü ðïéåò ðñïûðïèÝóåéò.

ëçò Â.
Á Â
1. «Îáíáæïýóáìå ôç ìéêñÞ, ôáðåéíÞ, êáèçìåñéíÞ á. ðáñïìïßùóç
æùÞ
2. «åñ÷üôáí .... ï áíôßëáëïò ï âáèýò ....» â. ðñïóùðïðïßçóç
3. «ìå ô’ áõôéÜ ôçò øõ÷Þò» ã. ìåôáöïñÜ
4. «¢íèñùðïé ôïõ ìü÷èïõ ôñõãïýóáí ôï ä. áóýíäåôï ó÷Þìá
êáëáìðüêé»
5. «öáßíåôáé óá í’ áêõñþíáí ôá ðñþôá ôá å. åéêüíá
äåýôåñá»
515
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 516
ÐÁÑÁÄÏÓÇ ÊÁÉ ÅËËÇÍÉÊÏÔÇÔÁ


ÂëÝðå óåëßäá 392.

Ôï êåßìåíï ðñùôïäçìïóéåýôçêå ôï 1943. Áíáäçìïóéåýôçêå áðü ôïí ßäéï ôï 1961
óôç óõëëïãÞ äïêéìßùí «ÐíåõìáôéêÞ ðïñåßá» ùò ðñþôï ôìÞìá ìéáò åíüôçôáò ìå ôï ãå-
íéêü ôßôëï «ÅèíéêÞ óõíåßäçóç - ôñåéò ðáñáëëáãÝò óôï ßäéï ÈÝìá».

Ç åëëçíéêÞ ðáñÜäïóç åßíáé ìéá åîÝëéîç çèéêÞ êáé ðíåõìáôéêÞ, ìáêñÜ êáé ðïëõ-
ðïßêéëç, ìå äéáêëáäþóåéò ðïõ áíôéôßèåíôáé Þ óõìðëçñþíïõí ç ìßá ôçí Üëëç êáé üëåò
ìáæß áðïôåëïýí Ýíá åíéáßï ïñãáíéêü óýíïëï. ÅðïìÝíùò, ç ðñïóðÜèåéá ïñéóìÝíùí íá
ðåñéïñßóïõí ôçí ðáñÜäïóÞ ìáò óôçí ðíåõìáôéêÞ äçìéïõñãßá ôïõ 5ïõ áé. åßíáé áóôÞ-
ñéêôç, äéüôé ðñüêåéôáé ãéá ìéá èåùñçôéêÞ êáé áõèáßñåôç áöáßñåóç ðïõ áðïêüðôåé áðü
ôç ìíÞìç ôïõ Ýèíïõò ôçí éóôïñßá ôïõ Ì. ÁëåîÜíäñïõ, ôçí åëëçíéóôéêÞ ðåñßïäï, ôï Âõ-
æÜíôéï, ôïí êïéíïôéêü ðïëéôéóìü ôçò Ôïõñêïêñáôßáò, ôï ÅéêïóéÝíá, ôç äçìïôéêÞ ðïßçóç,
ôï êáéíïýñéï êñÜôïò ìå ôïõò áãþíåò ôïõ. ÐáñÜäïóç ëïéðüí äåí åßíáé ìüíï ôï êëáóé-
êü éäáíéêü ôïõ 5ïõ áé. êáé üóåò ðñïóðÜèåéåò Ýãéíáí íá õøùèåß áõôü óå èÝóç äüãìá-
ôïò êáé íá áöáéñåèïýí üëåò ïé åêäçëþóåéò ôçò åëëçíéêÞò æùÞò Üëëùí åðï÷þí ðÜíôá
êáôÝëçîáí óôç íåêñÞ áðïôåëìÜôùóç ôïõ ó÷ïëáóôéêéóìïý.
‘Ïìùò, ç óõíåßäçóç ôïõ åëëçíéóìïý äåí ðåñéïñßæåôáé ìüíï óôïí áõóôçñÜ åëëçíé-
êü ÷þñï. Ëüãù ôçò ãåùãñáöéêÞò èÝóçò ôçò ç ÅëëÜäá åß÷å êáé Ý÷åé Üìåóç óýíäåóç ìå
ôçí Åõñþðç, ïéêïíïìéêÞ, ðïëéôéêÞ, êïéíùíéêÞ êáé ðíåõìáôéêÞ. ¸÷åé áóêÞóåé ðïëõ-
ðïßêéëåò åðéäñÜóåéò ó’ áõôÞí áëëÜ êáé Ý÷åé äå÷ôåß. Ç ÷þñá ìáò åßíáé Ýíá ìéêñü áëëÜ
æùíôáíü ìüñéï ôçò äéêÞò ôçò æùÞò.
516
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 517
ÄÏÊÉÌÉÏ
Ç åëëçíéêüôçôá üìùò äå óôáìáôÜ åäþ. ÕðÜñ÷åé Üññçêôç óýíäåóç êáé ìå ôçí Áíá-
ôïëç, ôï ÷þñï äçë. ðïõ ðåñéêëåßïõí ç ÂáëêáíéêÞ, ç Ìáýñç èÜëáóóá, ç Ìéêñáóßá, ç
Áíáô. Ìåóüãåéïò. Ôï íá èåëÞóïõìå íá áðïâÜëëïõìå ôá áíáôïëéêÞò ðñïÝëåõóçò óôïé-
÷åßá ôçò ðíåõìáôéêüôçôÜò ìáò åßíáé óáí íá áêñùôçñéáæüìáóôå. Ôïýôï åðé÷åéñÞèçêå á-
ðü êÜðïéïõò îéðáóìÝíïõò íåüðëïõôïõò óå ðáëéüôåñåò åðï÷Ýò· óÞìåñá üìùò ðïõ åß-
ìáóôå ùñéìüôåñïé êáé ìå ðåñéóóüôåñç áõôïðåðïßèçóç êáé ùò ëáüò êáé ùò Üôïìá ìðï-
ñïýìå íá èåùñÞóïõìå ôçí áíáôïëéêÞò ðñïÝëåõóçò êëçñïíïìéÜ ìáò ùò óôïé÷åßï ðïõ
ðëïõôßæåé ôçí ðíåõìáôéêÞ æùÞ ìáò.
Êáé ðÜëé üìùò ç ðáñÜäïóÞ ìáò äå óôáìáôÜ ó’ áõôÜ ôá óôïé÷åßá. Åöüóïí ï åëëçíé-
óìüò óõíå÷ßæåé íá æåé, äçìéïõñãåß óõíÝ÷åéá ðáñÜäïóç, áöïìïéþíïíôáò êáéíïýñãéåò å-
ðéäñÜóåéò, áíáíåþíïíôáò ôç ìïñöÞ ôïõ êáé äçìéïõñãþíôáò êáéíïýñéïõò áíôéðñïóù-
ðåõôéêïýò ôýðïõò. Ï ìüíïò ëïéðüí êáíüíáò ðïõ êáôÜ ôï óõããñáöÝá êáèïñßæåé ôçí åë-
ëçíéêüôçôá åßíáé ï åîÞò: åëëçíéêü åßíáé êÜèå Ýñãï ðïõ âãáßíåé ìå åéëéêñßíåéá áðü ôç
æùÞ, ôçí êáñäéÜ êáé ôç óêÝøç ôùí áíèñþðùí ôïõ Ýèíïõò ìáò.
¢ëëùóôå, ç ðïéêéëßá ôçò ðáñÜäïóÞò ìáò öáßíåôáé êáé áðü ôï üôé óôá 200 ðåñßðïõ
÷ñüíéá ôçò êáèáõôü íåïåëëçíéêÞò éóôïñßáò áðü ôá ìéóÜ ôïõ 18ïõ áé. êáé ìåôÜ, åêðñï-
óþðçóáí ôçí ðíåõìáôéêÞ êáé çèéêÞ æùÞ ôïõ ôüðïõ ìáò Üíèñùðïé äéáöïñåôéêÞò éäéï-
óõãêñáóßáò, íïïôñïðßáò êáé åêöñáóôéêþí ôñüðùí Ï íåïåëëçíéóìüò ëïéðüí äåí åßíáé
Ýíá äüãìá, Ýíá óýóôçìá, ìéá äéäáóêáëßá, ìéá ó÷ïëÞ, íüìïò áðáñÜâáôïò, áëëÜ áêñé-
âþò ç ßäéá ç æùÞ ç áíôßöáóç, ç áíáæÞôçóç, ìéá èÜëáóóá áíïé÷ôÞ.

1. ÐáñÜäïóç: Ç äéáñêÞò áðü ãåíéÜ óå ãåíéÜ ìåôáâßâáóç üëïõ ôïõ ðëïýôïõ ðïõ ðå-
ñéêëåßåé Ýíáò ðïëéôéóìüò. ÓõãêåêñéìÝíá ç ðáñÜäïóç óõíßóôáôáé óôç äéáäï÷éêÞ
ìåôáâßâáóç Ýñãùí êáé äçìéïõñãçìÜôùí, ðñïúüíôùí Þ ïñãÜíùí, ôñüðùí äéáêßíç-
óçò Þ åðéêïéíùíßáò, ìïñöþí ïñãÜíùóçò, èåóìþí Þ êáíüíùí êáé ðñïôýðùí æù-
Þò, ðåßñáò, áíôéëÞøåùí êáé ãíþóåùí, êáëáéóèçóßáò, äåîéüôçôáò êáé óõíáéóèçìá-
ôéêÞò åêëÝðôõíóçò, ðñïóÞëùóçò óå ìéá êïéíÞ ðßóôç êáé óå êïéíÜ óýìâïëá Ýê-
öñáóçò êáé ðñïóáíáôïëéóìïý.
2. êëçñïíïìéêüôçôá: (biot) ç ãåíåôéêÞ ìåôáâßâáóç áôïìéêþí éäéïôÞôùí åíüò Ýìâñé-
ïõ üíôïò óôïõò áðïãüíïõò ôïõ (ìôö): ç åðéâßùóç êáé ç äéáôÞñçóç óôïé÷åßùí ðï-
ëéôéóìïý ìÝóá áðü ôçí éóôïñéêÞ ìíÞìç ôùí áíèñþðùí.
3. äüãìá: ãíþìç, Üðïøç, éó÷õñéóìüò ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü âåâáéüôçôá ó÷çìáôéóìÝíç
ðñïêáôáâïëéêÜ.
4. åíüôçôá ïñãáíéêÞ: ç ó÷Ýóç ðïõ óõíäÝåé ôá ìÝëç åíüò áõôüíïìïõ Þ æùíôáíïý ïñ-
ãáíéóìïý.
517
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 518
5. éäéïóõãêñáóßá: ôï óýíïëï ôùí öõóéïëïãéêþí óõóôáôéêþí êáé ôùí âéïëïãéêþí ëåé-

ôïõñãéþí åíüò æùíôáíïý áôüìïõ êáé êõñßùò ôïõ áíèñþðïõ.
6. êëáóéêü éäáíéêü: ïé éäÝåò ðïõ åêöñÜæåé ç êëáóéêÞ ðáñÜäïóç ôçò áñ÷áßáò ÅëëÜ-
äáò ìå ôá Ýñãá ôÝ÷íçò êáé ôá ëïãïôå÷íéêÜ ôçò êåßìåíá. Áðïôåëåß áõôü áíáãíùñé-
óìÝíï èåìåëéáêü óôïé÷åßï ôçò ãåíéêÞò ðáéäåßáò óôéò íåüôåñåò ðïëéôéóìÝíåò ÷þñåò.
7. êïéíïôéêüò ðïëéôéóìüò: ìïñöÞ êïéíùíéêÞò ïñãÜíùóçò ðïõ âáóßæåôáé óôéò áõôï-
äéïéêïýìåíåò ôïðéêÝò êïéíüôçôåò. Áíáðôý÷èçêå óôçí åëëçíéêÞ êïéíùíßá ôùí ÷ñü-
íùí ìåôÜ ôçí Üëùóç êáé Ý÷åé ôéò ñßæåò ôçò óôï âõæáíôéíü ðáñåëèüí.
8. äéáóðïñÜ: ôï óýíïëï ôùí ðáñïéêéþí Ýîù áðü ôçí ïèùìáíéêÞ åðéêñÜôåéá, üðïõ Þ-
ôáí ìüíéìá åãêáôåóôçìÝíïé ¸ëëçíåò.
9. ðáëýäïîïò: Ýíäïîïò, åîáéñåôéêÜ äïîáóìÝíïò.
10. íåïðëïõôéêÞ îéðáóéÜ: ç õðåñïøßá áíèñþðïõ ðïõ ðëïýôéóå ðñüóöáôá êáé ç å-
ðßäåéîç ôñüðùí øåýôéêçò áñ÷ïíôéÜò.
11. áíôßöáóç: êáôÜóôáóç áóõìâßâáóôç, ôáõôü÷ñïíç ðáñïõóßá áíôßèåôùí óôïé÷åßùí.

ÈåìåëéáêÞ éäÝá ôïõ äïêéìßïõ åßíáé ç åîÞò: ç åëëçíéêÞ ðáñÜäïóç äåí åßíáé êÜôé ôï
óôáôéêü ðïõ êáëýðôåé ìéá ïñéóìÝíç åðï÷Þ, êÜôé ôï íåêñü êáé ìïõóåéáêü, ðïõ ìðïñåß
íá êëåéóôåß ìå óôåíÜ Þ áâáóÜíéóôá êáé ìïíüðëåõñá ó÷Þìáôá. Äåí êëåßíåôáé óå äüã-
ìáôá. ¸÷åé ìßá õðüóôáóç âáèýôåñç, ðïëýìïñöç óýíèåóç, ðëïýôï óôïé÷åßùí, ðïõ ìïé-
Üæïõí ðïëëÝò öïñÝò áóõìâßâáóôá. ¸÷åé äéáóôÜóåéò ðïõ äåí åðéóçìÜíèçêáí üóï Ý-
ðñåðå áðü ôïõò ðáëéüôåñïõò. Åßíáé êÜôé ðïõ áíáíåþíåôáé, åîåëßóóåôáé ìÝóá áðü ôéò á-
íôéöÜóåéò êáé áíáæçôÞóåéò ôçò æùÞò. Ç ðáñÜäïóç åßíáé óáí ìéá èÜëáóóá áíïéêôÞ, ðïõ
æåé êáé äçìéïõñãåß êáéíïýñãéá óôïé÷åßá üóï õðÜñ÷åé åëëçíéóìüò.
Äéáêñßíïõìå ôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç Åíüôçôá: «¼ôáí ìéëïýìå... ó÷ïëáóôéêéóìïý»: Ïñéóìüò ôçò ðáñÜäïóçò êáé å-
ðéóÞìáíóç ôïõ üôé áõôÞ äåí ðåñéïñßæåôáé ìüíï óôï êëáóéêü éäáíéêü ôïõ 5ïõ áé.
áëëÜ åêôåßíåôáé óå üëåò ôéò åðï÷Ýò ôïõ åëëçíéóìïý, áðü ôçí áñ÷áéüôçôá ùò óÞìå-
ñá.
2ç Åíüôçôá: «Äå óôáìáôÜ... ôçò äéêÞò ôçò æùÞò»: Óôçí åëëçíéêÞ ðáñÜäïóç äåí
518
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 519
ÄÏÊÉÌÉÏ
áíÞêïõí ìüíï ôá áõóôçñÜ åëëçíéêÜ óôïé÷åßá áëëÜ êáé ôá ðñïúüíôá ôçò óõíåîÜñ-
ôçóçò ôçò ÷þñáò ìáò ìå ôçí Åõñþðç.
3ç Åíüôçôá: «Ïýôå, ùóôüóï... ìáæß ôïõ»: ¢ëëá óôïé÷åßá ôçò åëëçíéêüôçôÜò ìáò åß-
íáé áíáôïëéêÞò ðñïÝëåõóçò êáé ç áðÜñíçóÞ ôïõò èá Þôáí ðñÜîç áðåñßóêåðôç, Ý-
íáò áõôïáêñùôçñéáóìüò.
4ç Åíüôçôá: «Ìá êé ýóôåñá... ôïõ Ýèíïõò ìáò»: Óôçí åëëçíéêüôçôá äåí õðÜñ÷ïõí
ôåëåéùôéêÜ üñéá, åöüóïí ï åëëçíéóìüò åîåëßóóåôáé, áíáíåþíåôáé, áíáðñïóáñìü-
æåôáé, áöïìïéþíåé îÝíåò åðéäñÜóåéò êáé äçìéïõñãåß ïëïÝíá îÝíåò ìïñöÝò êáé ôý-
ðïõò, ðïõ Þôáí Üãíùóôá ðñïçãïýìåíá.
5ç Åíüôçôá: «Óõëëïãéóôåßôå ôþñá... èÜëáóóá áíïé÷ôÞ»: Ãéá íá öáíåß ðáñáóôáôé-
êÜ ï ðïëõðïßêéëïò ÷áñáêôÞñáò ôçò ðíåõìáôéêÞò êáé çèéêÞò ìáò æùÞò óôïõò äýï
áéþíåò ðåñßðïõ ôçò íåïåëëçíéêÞò éóôïñßáò, áñêåß íá óõëëïãéóôïýìå üôé ïé ðéï äéá-
ëåêôïß åêðñüóùðïß ôçò õðÞñîáí ðñïóùðéêüôçôåò äéáöïñåôéêÞò éäéïóõãêñáóßáò,
íïïôñïðßáò, ôÜóåùí, ôñüðùí Ýêöñáóçò. Êïéíü ôïõò ç øõ÷Þ ôïõ íåïåëëçíéóìïý,
ðïõ äåí ðåñéêëåßåôáé óå êÜðïéï äüãìá Þ óå êÜðïéï óýóôçìá äéäáóêáëßáò, áëëÜ
åßíáé ç ßäéá ç æùÞ, ç æùíôÜíéá êáé ç êßíçóç ôùí áíèñþðùí ôïõ Ýèíïõò ìáò.

Ôá êåßìåíá ôïõ ÈåïôïêÜ åßíáé õðïäåéãìáôéêÜ ãéá ôïí Üñôéï, Üíåôï êáé åýóôï÷ï ÷åé-
ñéóìü ôïõ íåïåëëçíéêïý ðåæïý ëüãïõ. Ôï ýöïò åßíáé ìåóôü, ÷ùñßò åêæçôÞóåéò, äß÷ùò
ðåñßôå÷íåò äéáôõðþóåéò. Ç óýíèåóç åßíáé ðáíôïý áñìïíéêÞ. Äåí õðÜñ÷ïõí ó÷çìá-
ôïðïéÞóåéò. ÕðÜñ÷åé åóùôåñéêÞ ïñãÜíùóç, ëïãéêÜ åýñùóôç, ü÷é åîùôåñéêÜ äéáãñÜì-
ìáôá, ü÷é åíôõðùóéáêÞ óõììåôñßá êåíÞ áðü ðåñéå÷üìåíï. Ï ôüíïò åßíáé óôáèåñÜ ñåá-
ëéóôéêüò. Ç èÝñìç ôçò ÝìðíåõóÞò ôïõ ÷áñßæåé Ýíá æùíôáíü êáé ñùìáëÝï ñõèìü óôçí
Ýêöñáóç.

1ç Ôé íüçìá äßíåé óôçí åëëçíéêÞ ðáñüäïóç ï óõããñáöÝáò;
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå: ÍïçìáôéêÞ áðüäïóç.
Áðü: [«ç åëëçíéêÞ ðáñÜäïóç ........... ó÷ïëáóôéêéóìïý»]
2ç Ãéáôß èåùñåß öôù÷Þ êáé Üãïíç ôçí ðñïóðÜèåéá ìéáò ìåñßäáò äéáíïïõìÝ-
íùí íá ðåñéïñßóïõí ôçí ðáñÜäïóç óôçí êëáóéêÞ áñ÷áéüôçôá;
519
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 520
ÁðÜíôçóç:
ÁõôÞ ç ðñïóðÜèåéá äéêáéïëïãçìÝíá ÷áñáêôçñßæåôáé Ýôóé, äéüôé áðïôåëåß èåùñçôéêÞ
áõèáéñåóßá, åñãáóôçñéáêü êáôáóêåýáóìá, ðïõ äåí Ý÷åé êáìßá ó÷Ýóç ìå ôç æùíôáíÞ
ðñáãìáôéêüôçôá ôïõ ôüðïõ. Áíôéìåôùðßæåé ôçí ðáñÜäïóç ùò êÜôé ôï ìïõóåéáêü êáé îå-
ðåñáóìÝíï, åöüóïí ðÝñá áðü ôçí êëáóéêÞ áñ÷áéüôçôá èåùñåß üôé ïýôå õðÞñîå ïýôå
äçìéïõñãåßôáé Üëëç óõíÝ÷åéá áõôÞò. Áðïêëåßåôáé ï èñýëïò ôïõ ÌåãáëÝîáíôñïõ, ç
ðíåõìáôéêÞ ðñïóöïñÜ ôçò åëëçíéóôéêÞò ðåñéüäïõ, ï âõæáíôéíüò ðïëéôéóìüò, ï êïéíï-
ôéêüò ðïëéôéóìüò ôçò Ôïõñêïêñáôßáò, ïé ðåñéðÝôåéåò ôçò äéáóðïñÜò, ôï êáéíïýñãéï êñÜ-
ôïò ìå ôïõò áãùíåò ôïõ, íá ìçí áíôÜóóïíôáé óôçí åëëçíéêÞ ðáñÜäïóç.
3ç Ï óõããñáöÝáò, ãéá íá åîçãÞóåé ôçí ðïéêéëßá êáé ôç óõíÝ÷åéá ôçò åëëçíé-

êÞò ðáñÜäïóçò, êÜíåé ìéá äéáäñïìÞ óôï ÷þñï êáé óôï ÷ñüíï. Ðïéá åß-
íáé ôá ÷ñïíéêÜ êáé ðïéá ôá ôïðéêÜ üñéá áõôÞò ôçò ðáñÜäïóçò;
ÁðÜíôçóç:
Ç ðáñÜäïóç åßíáé êÜôé ðïõ áíôÝ÷åé óôï ÷ñüíï. ¼ðùò êáé ç æùÞ, Ýôóé êóé ç ðáñÜ-
äïóç äåí óôáìáôÜ ðïôÝ. ÅéäéêÜ äå ôçò åëëçíéêÞò ðáñÜäïóçò ôá ÷ñïíéêÜ ìá êáé ôá ôï-
ðéêÜ üñéá åßíáé åõñýôáôá: êëáóéêÜ, áëåîáíäñéíÜ, åëëçíéóôéêÜ, ïñèüäïîá, ìåôáâõæáíôé-
íÜ åðáíáóôáôéêÜ, íåïåëëçíéêÜ ÷ñüíéá êáé ùò ðñïò ôïí ôüðï: Åõñþðç, ÁíáôïëÞ. Ìå-
óüãåéïò.
4ç ÊáôáëÞãïíôáò óõìðåñáßíåé ï óõããñáöÝáò üôé ï Íåïåëëçíéóìüò äÝí åßíáé

«äüãìá, óýóôçìá, äéäáóêáëßá, ó÷ïëÞ íüìïò áðáñÜâáôïò, áëëÜ ßóá ßóá
æùÞ, êßíçóç, áíôßöáóç, áíáæÞôçóç, ôáîßäé: èÜëáóóá áíïé÷ôÞ...» Ðþò
ôåêìçñéþíåôáé áõôÞ ç Üðïøç ìÝóá áðü ôï äïêßìéï:
ÁðÜíôçóç:
Ç Üðïøç áõôÞ, ðïõ åìöáôéêÜ ðñïâÜëëåé ôçí ðïéêéëïìïñößá êáé ôçí ðïëõìïñößá
ôçò åëëçíéêÞò ðáñÜäïóçò, ôåêìçñéþíåôáé ìå ôçí áíÜëõóç ôùí óôïé÷åßùí ôçò ðáñÜäï-
óçò êáôÜ óåéñÜ ìÝóá óôï äïêßìéï. ÐñÜãìáôé, áðïäåéêíýåôáé üôé ðßóù áðü ôçí ðïéêéëßá
õðÜñ÷åé ìéá åíüôçôá: ç øõ÷Þ ôïõ åëëçíéóìïý ðïõ êïõâáëÜåé ìÝóá ôïõ ïëüêëçñç ôçí
ðáñÜäïóç ôüóï äéáöïñåôéêþí éóôïñéêþí åðï÷þí, äéáöïñåôéêþí ðïëéôéóôéêþí ðåñéü-
äùí, ðïõ üëá áõôÜ äåí áíôéðñïóùðåýïõí ìéá ó÷ïëÞ, Ýíá äüãìá, áëëÜ áêñéâþò ôç
æùÞ, ôçí êßíçóç, ôçí áíôßöáóç, ôçí áíáæÞôçóç, ìéá èÜëáóóá áíïé÷ôÞ óå áíáôïëÞ êáé
äýóç.
520
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 521
ÄÏÊÉÌÉÏ
á. Ï ÈåïôïêÜò ÷ñçóéìïðïßçóå øåõäþíõìï ãéá íá ãñÜøåé Ýíá äïêßìéï.
â. ÐÝôõ÷å ðåñéóóüôåñï ùò ëïãïôÝ÷íçò ðáñÜ ùò óôï÷áóôÞò.
ã. Óýìöùíá ìå ôï ÈåïôïêÜ ç ðáñÜäïóÞ ìáò åßíáé ìüíï ôï êëáóéêü éäáíéêü ôïõ
5ïõ áéþíá.
ä. Äåí ðñÝðåé íá óõìðåñéëÜâïõìå óôïé÷åßá ôçò ÁíáôïëÞò óôçí åëëçíéêÞ ðáñÜäï-
óç.
å. Ï íåïåëëçíéóìüò åßíáé ç ßäéá ç æùÞ, ç áíôßöáóç, ç áíáæÞôçóç.

Á Â
1. Ï ÈåïôïêÜò äéáêñßíåôáé á. áíôÝ÷åé óôï ÷ñüíï.
2. Óôçí åëëçíéêüôçôá â. äåí õðÜñ÷ïõí ôåëåéùôéêÜ üñéá.
3. Ç åëëçíéêÞ ðáñÜäïóç ã. äåí êáëýðôåé ìéá ïñéóìÝíç åðï÷Þ.
4. Áíáíåþíåôáé óõíå÷þò ä. êáé äçìéïõñãåß íÝá óôïé÷åßá.
5. Ç ðáñÜäïóç å. ãéá ôçí êñéôéêÞ ôïõ äéÜèåóç.

Ç åëëçíéêÞ ðáñÜäïóç êáëýðôåé ôï äéÜóôçìá:
á. ôïõ Âõæáíôßïõ.
â. ôçò åëëçíéóôéêÞò ðåñéüäïõ.
ã. ôïõ 5ïõ áéþíá.
ä. áðü ôçí áñ÷áéüôçôá ìÝ÷ñé óÞìåñá.

Ï ôüíïò ôïõ êåéìÝíïõ åßíáé:
á. åðéâëçôéêüò.
â. öáíôáóôéêüò.
ã. ñåáëéóôéêüò.
ä. õðåññåáëéóôéêüò.
521
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 522
ÐÁÑÁÄÏÓÇ ÊÁÉ
ÅËËÇÍÉÊÇ ÔÁÕÔÏÔÇÔÁ
Íßêïò Óâïñþíïò
Ç æùÞ ôïõ
ÃåííÞèçêå óôç ËåõêÜäá ôï 1911. Óðïýäáóå óôç ÖéëïóïöéêÞ ó÷ïëÞ ôïõ ðáíåðé-
óôçìßïõ Áèçíþí êáé óôç Ãáëëßá. Ôï 1947 êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôùí óðïõäþí êáé åñåõíþí
ôïõ óôç Ãáëëßá áðïëýèçêå áðü ôï Ìåóáéùíéêü Áñ÷åßï ôçò Áêáäçìßáò Áèçíþí, üðïõ
åñãáæüôáí áðü ôï 1936 êáé ôïõ áöáéñÝèçêå óôç óõíÝ÷åéá ç åëëçíéêÞ éèáãÝíåéá ôï
1955. Ôï 1961 áðïêôÜ ôç ãáëëéêÞ õðçêïüôçôá, áðü ôï 1947 Üñ÷éóå íá åñãÜæåôáé óôï
Åèíéêü ÊÝíôñï Êïéíùíéêþí Åñåõíþí ôçò Ãáëëßáò. Áðü ôï 1969 äßäáóêå óôçí Ecole
Pratique des Hautes Etudes ùò êáèçãçôÞò-äéåõèõíôÞò óðïõäþí óôçí Ýäñá ôçò «Éóôï-
ñßáò ôùí èåóìþí ôçò ÂõæáíôéíÞò Áõôïêñáôïñßáò». ÌåôÜ ôç ìåôáðïëßôåõóç, ç Öéëïóï-
öéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Èåóóáëïíßêçò áðïöÜóéóå íá ôïí ðñïóêáëÝóåé íá äé-
äÜîåé êáé ç ÖéëïóïöéêÞ Ó÷ïëÞ Áèçíþí íá ôïõ áðïíåßìåé ôïí ôßôëï ôïõ åðßóçìïõ äé-
äÜêôïñá.
Ôá ðñþôá äçìïóéåýìáôá ôïõ Í. Óâïñþíïõ åßíáé éóôïñéêÝò ìåëÝôåò êáé âéâëéïêñé-
óßåò óå åðéóôçìïíéêÜ ðåñéïäéêÜ åëëçíéêÜ êáèþò êáé îÝíá. Êõñéáñ÷ïýí ó’ áõôÝò èÝ-
ìáôá åèíïëïãéêÜ êáé áíáäßöçóç éóôïñéêþí ðçãþí. Áñãüôåñá ôá èÝìáôá ôïõ åðåêôåß-
íïíôáé óå üëï ôï öÜóìá ôùí éóôïñéêþí ðñïâëçìÜôùí ôïõ åëëçíéêïý ÷þñïõ, éäßùò óôá
ôåëåõôáßá âõæáíôéíÜ êáé óôá ìåôáâõæáíôéíÜ ÷ñüíéá. Áðü ôá ÷ñüíéá ôùí óðïõäþí ôïõ
óôç Ãáëëßá ðñïóáíáôïëßæåôáé óôá ðñïâëÞìáôá ôùí âõæáíôéíþí èåóìþí êáé ðáñïõóéÜ-
æåé óåéñÜ äçìéïõñãçìÜôùí ó’ áõôü ôïí ôïìÝá, áðü ôá ðáíåðéóôçìéáêÜ ôïõ ìáèÞìáôá Þ
áðü ôá åðéóôçìïíéêÜ óõíÝäñéá üðïõ óõììåôÝ÷åé, üðùò: «Societe et organisation in-
terieure dans É’ empire byzantin aõ Xle siecle: les principaux problemes Histoire Byzan-
tin and Histoire des Institutions de É’ Empire Byzantin». Óôï ìåôáîý äå óôáìáôÜ íá äç-
ìïóéåýåé êåßìåíá ðïëéôéêÞò óçìáóßáò, ãéá ôç óýã÷ñïíç åðéêáéñüôçôá: ìåëÝôåò, ïìéëßåò,
522
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 523
ÄÏÊÉÌÉÏ
óõíåíôåýîåéò êáé Üñèñá. ÕðÞñîå åðéóôçìïíéêüò óõíåñãÜôçò óôçí «Éóôïñßá ôïõ Åëëç-
íéêïý ¸èíïõò» ôçò ÅêäïôéêÞò Áèçíþí. Áðü ôá áõôïôåëÞ äçìïóéåýìáôÜ ôïõ óå åëëç-
íéêÝò åêäüóåéò åðéóçìáßíïíôáé éäéáßôåñá: «Åðéóêüðçóç ôçò íåïåëëçíéêÞò éóôïñßáò»,
«ÁíÜëåêôá íåïåëëçíéêÞò éóôïñßáò êáé éóôïñéïãñáößáò», «Ôï åìðüñéï ôçò Èåóóáëïíß-
êçò ôï 18ï áé.».

Ôï êåßìåíï åßíáé äéÜëåîç ðïõ Ýêáíå ï ßäéïò ï óõããñáöÝáò ôï 1981 óôçí ÁèÞíá.
Äçëþíïíôáò ï óõããñáöÝáò üôé áíôéêñßæåé ôçí éóôïñéêÞ áëÞèåéá êáôÜìáôá êáé ÷ùñßò
ðñïêáôáëÞøåéò áñ÷ßæåé ôç äéåñåýíçóç ôïõ èÝìáôüò ôïõ ìå ôçí ðáñÜèåóç ôçò óêÝøçò
ôïõ Rex Warner ðïõ ôçí áêïëïõèåß êáé ï ÓåöÝñçò: Ýíá ìÝñïò ôïõ ðáñåëèüíôïò ðå-
èáßíåé êáé ç èíçóéìüôçôÜ ôïõ åßíáé åðéêßíäõíç· Ýíá ìÝñïò üìùò ìÝíåé ðÜíôá æùíôáíü
êáé åîåëßóéìï êáé êéíäõíåýïõìå, áí áãíïÞóïõìå ôç æùíôÜíéá ôïõ. Åßíáé ðïëý äýóêï-
ëï óå ôÝôïéá áíèñþðéíá èÝìáôá íá îå÷ùñßóïõìå ðïéï åßíáé ôï æùíôáíü êáé ðïéï ôï êá-
ôáäéêáóìÝíï íá ðåèÜíåé. ÐÜíù ó’ áõôÞ ôç âÜóç ôïðïèåôåßôáé ôï ðñüâëçìá ôçò ðáñÜ-
äïóçò.
Ìå âÜóç ôç äéáðßóôùóç áõôÞ èÝôåé ôñßá åñùôÞìáôá ôá ïðïßá áöïñïýí ôï ðñüâëç-
ìá ôçò êáëëéôå÷íéêÞò êáé ðíåõìáôéêÞò ôáõôüôçôáò åíüò ëáïý.
Ôï ðñþôï åñþôçìá åßíáé: ÕðÜñ÷åé Þ ìðïñåß íá õðÜñîåé ìßá ôáõôüôçôá åíüò ëáïý,
ìßá êáé áìåôÜâëçôç, Þ ôïõëÜ÷éóôïí íá Ý÷åé ïñéóìÝíá êáßñéá ÷áñáêôçñéóôéêÜ óå üëç ôç
äéÜñêåéá ôçò éóôïñßáò ôïõ; ¼óïí áöïñÜ ðÜíôùò óôïí åëëçíéêü ëáü äåí ðéóôåýåé ï é-
óôïñéêüò üôé éó÷ýåé áõôü, ãéáôß ï åëëçíéêüò ëáüò åßíáé Ýíáò êáôåîï÷Þí éóôïñéêüò ëáüò.
ÅðïìÝíùò ôï èåìéôü åñþôçìá åßíáé ðïéá èåùñïýíôáé ùò êýñéá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðïõ óõ-
íå÷ßæïõí íá æïõí óõíåéäçôÜ Þ õðïóõíåßäçôá êáé åîáóöáëßæïõí óõíÝ÷åéá ôïí ðïëéôé-
óìü. Áí âÝâáéá ôá óôïé÷åßá áõôÜ ðñÝðåé íá áíáæçôçèïýí óôçí ðáñÜäïóç, ôßèåôáé ôï
äåýôåñï åñþôçìá: Ç ðáñÜäïóç åßíáé åíéáßá ìå éóüññïðá êÜèå öïñÜ óôïé÷åßá ðïõ äéá-
êñßíïíôáé îåêÜèáñá óôç óõíåßäçóÞ ìáò; Êé åäþ ç áðÜíôçóç åßíáé áñíçôéêÞ. Ãéáôß ç åë-
ëçíéêÞ ðáñÜäïóç åßíáé ðïëýðëåõñç êáé áíôéöáôéêÞ êáé äåí åßíáé åýêïëï íá åíáñìï-
íßóïõìå êáé íá åîéóïññïðÞóïõìå ôá áíôéöáôéêÜ óôïé÷åßá ðïõ õðÜñ÷ïõí óå êÜèå äéá-
öïñåôéêÞ åðï÷Þ ôïõ ðïëéôéóìïý ìáò.
523
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 524
Ôï óçìáíôéêüôåñï üìùò åñþôçìá ðïõ ôßèåôáé ôþñá åßíáé: Ìüíï ç ðáñÜäïóç äçìé-
ïõñãåß ôçí ôáõôüôçôá åíüò ëáïý óôá äéÜöïñá óôÜäéá ôçò éóôïñßáò ôïõ Þ êáé ôá êáé-
íïýñãéá óôïé÷åßá ðïõ ï ëáüò áõôüò êáôáöÝñíåé íá äçìéïõñãÞóåé êáé íá áíáðôýîåé; Ìå
âÜóç ôç óêÝøç üôé ôá êýñéá óôïé÷åßá ôçò ôáõôüôçôáò åíüò ëáïý åßíáé ü,ôé êáéíïýñãéï ï
ëáüò ï ßäéïò æåé êáé äçìéïõñãåß; ôüôå ç Ýñåõíá ãéá ôçí ôáõôüôçôá åíüò ëáïý ðñÝðåé íá
óôñáöåß óôéò ðçãÝò áðü ôéò ïðïßåò ï ëáüò åìðíÝåôáé ôá êáéíïýñãéá áõôÜ óôïé÷åßá êá-
èþò êáé óôç ãåíåóéïõñãéêÞ ôïõò áéôßá ðïõ âñßóêåôáé óôéò éóôïñéêÝò åîåëßîåéò ôïõ ëáïý.
Åßíáé êïéíÜ ðáñáäåêôü üôé êáíÝíáò ðïëéôéóìüò äå äçìéïõñãÞèçêå áðü ìüíïò ôïõ,
÷ùñßò îÝíåò ðñïóìåßîåéò, êáé üôé ïé ëáïß äåí åîåëßóóïíôáé éóôïñéêÜ óå ÷þñïõò êëåé-
óôïýò, óå üñéá ðåñéïñéóìÝíá. Åßíáé ìåãÜëç áíïçóßá íá ðéóôåýïõìå óôç äçìéïõñãßá å-
íüò ðïëéôéóìïý áôüöéïõ, áìéãÞ, ÷ùñßò êáìéÜ åðéññïÞ áðü îÝíá ðïëéôéóôéêÜ åðéôåýãìá-
ôá.
Áêüìá, ü÷é ìüíï óôïí åëëáäéêü ÷þñï, áëëÜ êáé óôïí êüóìï ïëüêëçñï åßíáé áâÜ-
óéìç, áóôÞñéêôç ïõôïðßá ç óêÝøç üôé ôá äéÜöïñá Ýèíç äçìéïõñãïýí ìüíá ôïõò ôïí ðï-
ëéôéóìü ôïõò îÝ÷ùñá êáé ìçí Ý÷ïíôáò êáìßá ó÷Ýóç ìå ôá Üëëá. Ðáëéüôåñá áëëÜ êáé óÞ-
ìåñá åêåßíï ðïõ ÷áñáêôçñßæåé ôçí éóôïñßá ôïõ êüóìïõ ãåíéêüôåñá åßíáé ç äçìéïõñãßá
åíüò ðïëéôéóìïý åíéáßïõ, ðïõ üëá ôá Ýèíç ôïõ ÷ñùìáôßæïõí ìå ôá éäéáßôåñá åðéôåýãìá-
ôÜ ôïõ êáé ôïí êáèéóôïýí ðïëõðïßêéëï, áíôéöáôéêü ìÝóá áðü ôçí ïñãáíéêÞ ôïõ åíüôç-
ôá. ÅðïìÝíùò, ôï ðñüâëçìá ðïõ äçìéïõñãåßôáé ãéá ìáò åßíáé ðþò ìÝóá ó’ áõôü ôï ïñ-
ãáíéêÜ äåìÝíï óýíïëï èá îå÷ùñßóïõìå åêåßíá ôá óôïé÷åßá ðïõ ìáò ÷áñáêôçñßæïõí ùò
ëáü êáé óõíéóôïýí ôçí õðüóôáóÞ ìáò.
Ó’ áõôü âïçèïýí ïé ðáñáêÜôù óêÝøåéò: Ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß ï ôå÷íéêüò ðïëéôéóìüò
áðü ôïí ðíåõìáôéêü; ¼,ôé Ý÷åé äçìéïõñãçèåß óôïí ôïìÝá ôçò åðéóôÞìçò êáé ôçò ôå÷íé-
êÞò ìðïñïýìå íá ôï îå÷ùñßóïõìå áðü ôïí êáèáñÜ ðíåõìáôéêü ðïëéôéóìü; Äåí åßíáé
äõíáôü íá áðïäå÷ôïýìå üôé ðñÝðåé íá åãêáôáëåßøïõìå ôç óçìåñéíÞ ðñüïäï, ãéá íá
äéáöõëÜîïõìå ôçí øõ÷Þ ìáò äå ÷ñåéÜæåôáé íá ìåßíïõìå ìïíïëéèéêÜ ðñïóêïëëçìÝíïé
óôéò ðáëéÝò ôå÷íéêÝò ìåèüäïõò êáé óôá êïéíùíéêÜ ó÷Þìáôá ôïõ ðáñåëèüíôïò, ãéá íá ëÝ-
ìå üôé äéáöõëÜôôïõìå ôçí ðáñÜäïóÞ ìáò.
¢ëëùóôå áõôüò ðïõ äçìéïõñãåß ðïëéôéóìü åßíáé ï Üíèñùðïò ï ðïëýðåéñïò, ï ðï-
ëýðáèïò, ï ôáîéäéþôçò êáé ï ¸ëëçíáò ðïõ äçìéïýñãçóå ôïí ðïëéôéóìü, ôïõ óõãêå-
íôñþíåé üëá ôá ðáñáðÜíù ãíùñßóìáôá. ÕðÞñîå áíÞóõ÷ï êáé åîåñåõíçôéêü ðíåýìá ëü-
ãù öõóéêþí éóôïñéêþí êáé ãåùãñáöéêþí óõíèçêþí.
¸ðåéôá äåí ðñÝðåé íá îå÷íÜìå üôé ç ÅëëÜäá âñßóêåôáé óå Ýíá ÷þñï ïñéáêü, óå Ý-
íá óçìåßï, üðïõ óõíáíôéïýíôáé äýï êüóìïé äéáöïñåôéêïß; ç ÁíáôïëÞ êáé ç Äýóç. êáé
ç Üóêçóç åðéññïþí åßíáé ðïëý åýêïëç. ÅðïìÝíùò Ýíá áðü ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò é-
524
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 525
ÄÏÊÉÌÉÏ
óôïñßáò ìáò åßíáé ï ïñéáêüò ôçò ÷áñáêôÞñáò áõôü åßíáé êáé ôï êýñéï êáé æùíôáíü óôïé-
÷åßï ôçò ðáñÜäïóÞò ìáò êáé üðïéïò ôï ðáñáâëÝðåé óôï üíïìá êÜðïéáò áíüèåõôçò åë-
ëçíéêÞò ôáõôüôçôáò åßíáé óáí íá áñíåßôáé üëç ôçí ðíåõìáôéêÞ äçìéïõñãßá ðïõ îåêéíÜ
áðü ðïëý ðáëéÜ, áðü ôïí Åñùôüêñéôï, êáé öèÜíåé ùò ôéò çìÝñåò ìáò, ùò ôïõò óýã-
÷ñïíïõò äçìéïõñãïýò ìáò. Åßíáé Üîéá áðïñßáò ëïéðüí ç ðïëåìéêÞ ðïõ áóêåßôáé åíÜ-
íôéá óå êÜèå äõôéêü óôïé÷åßï, üðùò åðßóçò ç äéáöïñÜ, ç áíôéðáñÜèåóç ïñèïäïîßáò –
êáèïëéêéóìïý êáé ôÝëïò ï ðüëåìïò ìåñéêþí åíÜíôéá óôïí åëëçíéêü äéáöùôéóìü. Êáé
ùò ðñïò ôïí ôåëåõôáßï áîßæåé íá óêåöèåß êáíåßò êáé ôïýôï: ç ðéï óðïõäáßá ðñïóöïñÜ
ôïõ åëëçíéóìïý óôïí ôïìÝá ôïõ ðíåýìáôïò åßíáé ï ëüãïò. ÂÜóç ïëüêëçñïõ ôïõ äõôé-
êïý ðïëéôéóìïý êáé éäéáßôåñá ôïõ äéáöùôéóìïý, ðïõ ïñéóìÝíïé óôçí ÅëëÜäá ôïí áðïñ-
ñßðôïõí ùò äõôéêü óôïé÷åßï, åßíáé áõôüò áêñéâþò ï ëüãïò, äçë. ç åëëçíéêÞ åêëïãßêåõ-
óç, ç ëïãéêÞ óêÝøç. Ìå ëßãá ëüãéá äçë. åìåßò äå÷ôÞêáìå ôïí åõñùðáúêü äéáöùôéóìü
óôçí ÅëëÜäá, áëëÜ êé áõôüò ï äéáöùôéóìüò óôçí Åõñþðç äçìéïõñãÞèçêå ðñïçãïõ-
ìÝíùò ìå ôçí åëëçíéêÞ óêÝøç.
Ìðïñïýìå âÝâáéá íá áðïññßðôïõìå ôï ìç÷áíéêü ôñüðï åéóáãùãÞò éäåþí êáé èå-
óìþí áðü ôï äõôéêü êüóìï óôçí ÅëëÜäá, ÷ùñßò íá Ý÷ïõí ðñïóáñìïóôåß óôçí åëëçíé-
êÞ ðñáãìáôéêüôçôá, äåí ìðïñïýìå üìùò íá åðåêôåßíïõìå êáé ôçí áðüññéøç óôéò ßäéåò
ôçò áñ÷Ýò ôïõ åõñùðáúêïý ðïëéôéóìïý, ðïõ óôçí ïõóßá ôïõò åßíáé åëëçíéêÝò. Ôï æç-
ôïýìåíï åßíáé íá åðéöõëÜîïõìå åêåßíá ôá óôïé÷åßá áðü ôïí Ïéêïõìåíéêü ðïëéôéóìü ðïõ
Ý÷ïõí ëåéôïõñãéêüôçôá, ðïõ ìðïñïýí íá åîéóïññïðçèïýí êáé íá áöïìïéùèïýí áðü
ôçí åëëçíéêÞ ðñáãìáôéêüôçôá. Ôá óôïé÷åßá áõôÜ ôá ïðïßá ðáßñíïõìå åìåßò áðü ôï Äõ-
ôéêü êüóìï êáé ôá óôïé÷åßá ðïõ ðáßñíåé ç Äýóç áðü ìáò äçìéïõñãïýí ôçí Ïéêïõìåíé-
êÞ ðáñÜäïóç, ðñïò ôçí ïðïßá äåí ðñÝðåé íá áíôéôßèåôáé ç åëëçíéêÞ. ÔåëéêÜ, ï êáèÝ-
íáò óôïí ôïìÝá ôïõ ìðïñåß íá âñåé ôñüðïõò åðéëïãÞò ôÝôïéùí óôïé÷åßùí, ðáëéþí Þ íÝ-
ùí íá ôá äïêéìÜóåé óôçí ðñÜîç êáé íá ìáò ðåßóåé ãéá ôçí áëÞèåéá ôïõ Ýñãïõ ôïõ.
1. Rex Warner (1905): ¢ããëïò ðïéçôÞò, ìõèéóôïñéïãñÜöïò, ìåôáöñáóôÞò êáé êñé-

ôéêüò. Ößëïò ôïõ Ã. ÓåöÝñç. ÁíÞêåé óôïí êýêëï ôïõ New Writing, ìéáò ïìÜäáò á-
ðü áíôéöáóßóôåò óõããñáöåßò äéáöüñùí ÷ùñþí ðïõ óôá 1936 óõóðåéñþèçêáí ìå
êïéíü ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõò ôçí áíôßèåóç óôïõò ãñáöåéïêñÜôåò. ÕðÞñîå êëáóéêé-
óôÞò êáé êïéíùíéêüò ìõèéóôïñéïãñÜöïò: êáôáããÝëëåé óôá Ýñãá ôïõ ôá ìåéïíåêôÞ-
ìáôá ôçò êáðéôáëéóôéêÞò êïéíùíßáò.
2. éóôïñéêüò ëáüò: èåùñçôéêÜ, ïé ëáïß ôçò áíèñùðüôçôáò äéáêñßíïíôáé óå êáôÜ öý-
525
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 526
óéí æþíôåò Þ ðñùôüãïíïõò êáé óå éóôïñéêïýò ëáïýò, äçìéïõñãïýò ðïëéôéóìïý. Ïé

ðñþôïé èåùñïýíôáé üôé ðáñáìÝíïõí óå êáôÜóôáóç éóôïñéêÞò áêéíçóßáò, åíþ
óôïõò äåýôåñïõò ðáñáôçñåßôáé äçìéïõñãéêÞ êßíçóç êáé áëëáãÞ.
3. óõíåêôéêÜ óôïé÷åßá: óôï óõãêåêñéìÝíï èÝìá åííïïýìå óôïé÷åßá ôçò åóùôåñéêÞò
æùÞò ôùí êïéíùíéþí, ðïõ ôéò âïçèïýí íá äéáôçñïýí ôç óõíï÷Þ ôïõò. ¼ôáí å-
êëåßøïõí ôÝôïéá óôïé÷åßá áðü Ýíá ëáü, ç óõíï÷Þ ôïõ, ôåßíåé áõôüò íá äéáëõèåß.
4. ðáãáíéóôéêüò: åéäùëïëáôñéêüò.
5. ðáñèåíïãÝíåóç: (biot) áíáðáñáãùãÞ ïñãáíéóìïý ÷ùñßò ãïíéìïðïßçóç ôïõ ùáñß-
ïõ, (ìôö) äçìéïõñãßá íåþí ìïñöþí óå ìéá åîåëéêôéêÞ äéáäï÷Þ ÷ùñßò ôçí ðáñÝì-
âáóç êáé áöïìïßùóç îÝíùí åðéäñÜóåùí.
6. Ðïëýâéïò (Ìåãáëüðïëç 200 ð.×.-118 ð.×.): ¸ëëçíáò ðïëéôéêüò êáé éóôïñéêüò
ôçò åðï÷Þò ôùí ñùìáúêþí êáôáêôÞóåùí. Ôáîßäåøå óå ðïëëÝò ÷þñåò êáé ðáñçêï-
ëïýèçóå áõôïðñïóþðùò óðïõäáßá ðïëåìéêÜ ãåãïíüôá êáé ðïëéôéêÝò åîåëßîåéò ôïõ
êáéñïý ôïõ. ¸ãñáøå ôéò «Éóôïñßåò», ìåãÜëï Ýñãï áðïôåëïýìåíï áðü 40 âéâëßá,
ðïõ êáëýðôåé üëç ôçí ðåñßïäï ôùí êáôáêôçôéêþí åîïñìÞóåùí êáé ôùí ðïëÝìùí
ðïõ áíÝäåéîáí ôç Ñþìç êõñßáñ÷ç äýíáìç óôïí ôüôå êüóìï. Ï Ðïëýâéïò Ýâëåðå
ôçí éóôïñéêÞ ðñüïäï ôïõ êüóìïõ ùò ïëüôçôá êáé áíáæçôïýóå ôçí áéôéïëüãçóç ôùí
ãåãïíüôùí óôçí áìïéâáßá óýíäåóÞ ôïõò.
7. åëëçíïêåíôñéóìüò: ñåýìá éäåþí ðïõ êõñéÜñ÷çóå óôç íåïåëëçíéêÞ äéáíüçóç á-
ðü ôá ôÝëç ôïõ 19ïõ áé. êáé óõóðåßñùíå üëïõò üóïõò áíáæçôïýóáí Ýíáí áõôüíï-
ìï åëëçíéêü äñüìï ðíåõìáôéêÞò êáé êïéíùíéêÞò åîÝëéîçò, ìáêñéÜ áðü êÜèå ìß-
ìçóç êáé áðü åðéäñÜóåéò îÝíåò ðñïò ü,ôé ìðïñïýóå íá èåùñåßôáé åëëçíéêü. Áë-
ëçëÝíäåôïò ìå ôçí åëëçíïêåíôñéêÞ êßíçóç óôÜèçêå ï ðñïóáíáôïëéóìüò ôçò Ìå-
ãÜëçò éäÝáò, äéáöïñïðïéçìÝíïò óå áíÜëïãåò áðï÷ñþóåéò. Êõñéüôåñïé åêöñá-
óôÝò Þôáí ðïëëïß äõíáìéêïß åêðñüóùðïé ôçò ÁèçíáúêÞò Ó÷ïëÞò óôç ëïãïôå÷íßá:
Ê. ÐáëáìÜò, Ðåñ. Ãéáííüðïõëïò, Ð. Âëáóôüò, Ã. ÁðïóôïëÜêçò, É. Äñáãïýìçò, Ö.
Ðïëßôçò É. ÓõêïõôñÞò, Ã. Âëá÷ïãéÜííçò, ¢ãã. Óéêåëéáíüò, É. Èåïäùñáêüðïõëïò.
8. ïñéáêüò ÷þñïò: ÷þñïò áíïé÷ôüò ðñïò Üëëïõò ãåéôïíéêïýò ÷þñïõò, ðïõ ìå ôçí å-
ðÝêôáóÞ ôïõò ðñïò áõôüí åßíáé äõíáôü íá ôïí ðñïóåããßóïõí áñêåôÜ: ü÷é üìùò êáé
íá ôïí êáëýøïõí.
9. áíôéðáñÜèåóç ïñèïäïîßáò: èñçóêåõôéêüò äéá÷ùñéóìüò áíÜìåóá óôï äýï ìåãÜ-
ëá ÷ñéóôéáíéêÜ äüãìáôá (ó÷ßóìá åêêëçóéþí). Ç åðéäßùîç ôçò ñùìáéïêáèïëéêÞò
åêêëçóßáò íá êõñéáñ÷Þóåé ðÜíù óôïí ïñèüäïîï ÷ñéóôéáíéêü êüóìï ìå ðñïóçëõ-
ôéóôéêÝò ðéÝóåéò êáé ç Üìõíá ôùí ïñèüäïîùí ëáþí ó’ áõôÝò ôéò ðéÝóåéò Ýäùóáí óôï
åêêëçóéáóôéêü ó÷ßóìá äéáóôÜóåéò éäåïëïãéêÝò êáé óõ÷íÜ ðñïêÜëåóáí ðïëéôéêÝò
ðáñåìâÜóåéò.
526
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 527
ÄÏÊÉÌÉÏ
10. Äéáöùôéóìüò: ðíåõìáôéêÞ êßíçóç ðïõ åêôåßíåôáé ÷ñïíéêÜ áðü ôï 1688 ùò ôï

1789. ÁõôÞ ç êßíçóç óôñåöüôáí åíÜíôéá óôï ðáëáéü êáèåóôþò, ôçí áðüëõôç ìï-
íáñ÷ßá, êáé äéåêäéêïýóå: åëåõèåñßá óôï÷áóìïý êáé Ýêöñáóçò, áíåîéèñçóêåßá ,
êáôÜñãçóç ôùí ðñïíïìßùí, êïéíùíéêÞ êáé ðïëéôéêÞ éóüôçôá, ãåíßêåõóç ôçò ðáé-
äåßáò.
11. Ëüãïò: üñïò ðïõ áñ÷éêÜ óÞìáéíå ôï ãåíéêü íüìï, ôá èåìÝëéá ôïõ êüóìïõ. Ìå áõ-
ôü ôï íüçìá ìéëÜ ãéá ôï Ëüãï ï ÇñÜêëåéôïò. Ï ÐëÜôùí êáé ï ÁñéóôïôÝëçò èåù-
ñïýí ôï ëüãï êáé íüìï ôïõ êüóìïõ êáé ëïãéêÞ áñ÷Þ. Óôïõò óôùéêïýò ï üñïò óÞ-
ìáéíå ôï íüìï ôïõ öõóéêïý êáé ôïõ ðíåõìáôéêïý êüóìïõ, áöïý óõã÷ùíåýïíôáé
óôçí ðáíèåúóôéêÞ åíüôçôá.
12. åíïñáôéêÞ ãíþóç: áõôÞ ðïõ óõëëáìâÜíåôáé áðåõèåßáò êáé ó÷çìáôßæåôáé ìå ìßá
óçìáíôéêÞ êßíçóç ôïõ íïõ ÷ùñßò ôç ìåóïëÜâçóç ëïãéêþí ìïñöþí Ýñåõíáò Þ á-
íÜëõóçò.
13. ëåéôïõñãéêüôçôá: Ç éêáíüôçôá åíüò óôïé÷åßïõ íá åíôÜóóåôáé ó’ Ýíá óýóôçìá (Þ
ó’ Ýíá ìç÷áíéóìü Þ Ýíáí ïñãáíéóìü) êáé íá óõììåôÝ÷åé áíåìðüäéóôá êáé äß÷ùò
äéáôáñá÷Þ óôç ëåéôïõñãßá ôïõ.
14. áêñáéöíÞò: áíüèåõôïò, ÷ùñßò îÝíç ðñüóìåéîç.
15. Åñùôüêñéôïò: ìåãÜëï áöçãçìáôéêü ðïßçìá ôïõ ÂéôóÝíôæïõ ÊïñíÜñïõ ðïõ ðñù-
ôïäçìïóéåýôçêå ôï 1713, áñéóôïõñãçìáôéêü Ýñãï ôçò êñçôéêÞò ëïãïôå÷íßáò.
16. ìïõóåéïãñÜöïò: êáëëéôÝ÷íçò ðïõ áó÷ïëåßôáé ìå ôçí áðåéêüíéóç Þ áíôéãñáöÞ åê-
èåìÜôùí ìïõóåßïõ.
17. öéëïëïãßá: ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ôç ëÝîç ðåñéöñïíçôéêÜ. Åííïåß âÝâáéá
óõæÞôçóç Üó÷åôç áðü êÜðïéï áíôéêåßìåíï. ÓõíçèéóìÝíç ç ÷ñÞóç ôçò ëÝîçò óôïõò
áðáßäåõôïõò.

Ðñüèåóç ôïõ óõããñáöÝá ãñÜöïíôáò ôï äïêßìéï åßíáé íá êáôáôïðßóåé ôïõò áíá-
ãíþóôåò ôïõ óôï èÝìá ôçò ôáõôüôçôáò ôïõ åëëçíéóìïý êáé íá êáôáóôÞóåé óáöÝò üôé áõ-
ôÞ äåí áðïôåëåßôáé ìüíï áðü ôçí ðáñÜäïóç, áëëÜ êáé áðü óôïé÷åßá ðïõ ï ßäéïò ï ëá-
üò äçìéïõñãåß êáèçìåñéíÜ êáé èá äçìéïõñãåß üóï æåé. Åðéóçìáßíåé åðßóçò ôïí ïñéáêü
ôçò ÷áñáêôÞñá êáé ôï ãåãïíüò üôé åßíáé öïâåñÞ ðëÜíç êáé áíõðüóôáôç áõèáéñåóßá íá
ðéóôåýïõìå óôçí ýðáñîç áìéãþí ðïëéôéóìþí Þ íá ðåñéïñßæïõìå ôçí åèíéêÞ ôáõôüôçôá
óå ìéá ïñéóìÝíç ìüíï ÷ñïíéêÞ ðåñßïäï. ¼ëá áõôÜ ðñÝðåé íá êáôáíïçèïýí ìå êÜèå
áêñßâåéá, ãéáôß áëëéþò áðïðñïóáíáôïëßæåôáé ç óêÝøç ìáò êáé ç óõíåßäçóç ìáò ùò ëá-
ïý åßíáé äõíáôü íá ìåßíåé åëëåéðôéêÞ.
527
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 528
Äéáêñßíïõìå ôéò åíüôçôåò:

1ç Åíüôçôá: «¼ðùò êáé ïé ðåñéóóüôåñïé... üëï ôï ðñüâëçìá ôçò ðáñÜäïóçò»: Äç-
ëþíåé ï óõããñáöÝáò üôé áíôéêñßæåé ôï ðñüâëçìá ôçò ðáñÜäïóçò ÷ùñßò ðñïêáôá-
ëÞøåéò, îåêéíÜ áðü ìéá äéáôýðùóç, óôçí ïðïßá êáôÝëçîáí Üëëïé ðñéí áðü áõôüí:
óôï ðñüâëçìá ôïýôï, üðùò êáé óå êáèåôß ðïõ áöïñÜ óôïí Üíèñùðï, Ýãêåéôáé óôï
íá äéáêñßíïõìå ðïéá óôïé÷åßá áðü ôç æùÞ ôùí ëáþí óå êÜèå åðï÷Þ åßíáé æùíôáíÜ
êáé åîåëßîéìá êáé íá ôá îå÷ùñßóïõìå áðü ôá èíçóéìáßá.
2ç Åíüôçôá: «Ìéá ôÝôïéá äéáðßóôùóç... êÜðïéá ðïëéôéóôéêÞ óõíÝ÷åéá»: Áðü ôçí ðáñá-
ðÜíù äéáðßóôùóç îåêéíïýí ôá åðüìåíá ôñßá åñùôÞìáôá ãýñù áðü ôçí Ýííïéá ôçò
êáëëéôå÷íéêÞò ðíåõìáôéêÞò ôáõôüôçôÜò ìáò. Ôï ðñþôï åñþôçìá áöïñÜ ôçí ýðáñ-
îç ôáõôüôçôáò êáèïñéóìÝíçò êáé óôáèåñÞò óå üëç ôçí éóôïñéêÞ æùÞ åíüò ëáïý. Õ-
ðïóôçñßæåé ëïéðüí üôé äåí õößóôáôáé ìéá ôÝôïéá Ýííïéá ôáõôüôçôáò, êáé ìÜëéóôá ãéá
ôïõò êáôåîï÷Þí éóôïñéêïýò ëáïýò. Ôï ìüíï èåìéôü ëïéðüí åßíáé íá îå÷ùñßæïõìå
ôá êýñéá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðïõ åîáêïëïõèïýí íá æïõí óõíåéäçôÜ Þ áóõíåßäçôá êáé
åîáóöáëßæïõí ôç óõíÝ÷åéá ôïõ ðïëéôéóìïý åíüò ëáïý.
3ç Åíüôçôá: «Áí âÝâáéá åî ïñéóìïý... ìüíçò ðçãÞò äéêáßïõ»: ÐáñÜäïóç ëïéðüí åß-
íáé ôï óýíïëï áõôþí ôùí óôïé÷åßùí. Ôßèåôáé ôþñá ôï äåýôåñï åñþôçìá: ç ðáñÜ-
äïóç åßíáé åíüôçôá áäéáôÜñáêôç, áñìïíéêÞ, ìå êáíïíéêüôçôåò ðïõ íá îåðñïâÜë-
ëïõí îåêÜèáñá óôçí ðáñáôÞñçóç ôïõ ìåëåôçôÞ; Âåâáéüôáôá ü÷é. Äéüôé ôá äéÜöïñá
óôïé÷åßá ôçò ðáñÜäïóçò -êáé éäßùò ôçò åëëçíéêÞò – ðåñíïýí ìÝóá áðü äéáäï÷é-
êÝò êáôáóôÜóåéò ðïëéôéóìïý äçìéïõñãçìÝíåò äéáöïñåôéêÜ êáé áíôéöáôéêÜ ìåôáîý
ôïõò (ÐáñáäåéãìáôéêÜ áíáöÝñåôáé ôï êïéíùíéêü éäåþäåò ôçò áñ÷áéüôçôáò ðñïò ôï
èåïêñáôéêü êüóìï ôïõ Âõæáíôßïõ).
4ç Åíüôçôá: «Ôñßôï êáé êõñéüôåñï... åîåëßîåéò åíüò ëáïý»: Ôñßôï åñþôçìá áí ç ôáõôü-
ôçôá åíüò ëáïý âñßóêåôáé ìüíï óôá óõíåêôéêÜ óôïé÷åßá ôçò ðáñÜäïóçò Þ óôçñßæå-
ôáé ðéï ðïëý êáé óôá êáéíïýñéá óôïé÷åßá ôçò æùíôáíÞò ôïõ äçìéïõñãßáò. Ç áðÜ-
íôçóç åßíáé üôé êýñéá óôïé÷åßá ôáõôüôçôáò åíüò ëáïý åßíáé ôá æùíôáíÜ äçìéïõñãé-
êÜ ôïõ óôïé÷åßá. Ç Ýñåõíá üìùò ðñÝðåé íá óôñáöåß êáé óôéò ðçãÝò Ýìðíåõóçò, ü-
ðïõ Ý÷ïõí áéôßá ôçò ãÝíåóÞò ôïõò áõôÜ ôá óôïé÷åßá, äçë. óôéò éóôïñéêÝò åîåëßîåéò å-
íüò ëáïý.
5ç Åíüôçôá: «Êé åäþ åëðßæù... ÁíáôïëÞò êáé Äýóçò»: Ï óõããñáöÝáò åäþ õðïóôçñß-
528
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 529
ÄÏÊÉÌÉÏ
æåé üôé äåí õðÜñ÷ïõí ðáñèåíïãåíÝóåéò óôïõò ðïëéôéóìïýò, äçë. üôé ïé åîåëßîåéò
êÜèå éóôïñéêïý ëáïý äåí áðïôåëïýí Ýíá êëåéóôü óýóôçìá, óôåãáíü êáé áíåðçñÝ-
áóôï áðü ôïõò áíôéêôýðïõò ôùí åîåëßîåùí Üëëùí ëáþí. ÐÝñá áðü ôçí éäéáéôåñü-
ôçôá êÜèå åèíéêïý ðïëéôéóìïý âáäßæïõìå ðñïò Ýíá ïéêïõìåíéêü ðïëéôéóìü, êáé
÷ñÝïò ìáò åßíáé íá óõìâÜëëïõìå óôç ãåíéêÞ åíïñ÷Þóôñùóç ìå ôïí ôñüðï ìáò, íá
óõíôåëÝóïõìå óôç óõìöùíéêÞ áñìïíßá ôïõ ðïëéôéóìïý ôçò áíèñùðüôçôáò. Ãéá ôï
óêïðü áõôü ï óõããñáöÝáò õðïóôçñßæåé üôé ðïëý èá ìáò âïçèÞóåé íá óêåöôïýìå
üôé äåí åßíáé åýêïëï íá îå÷ùñßóïõìå ôïí ôå÷íéêü áðü ôïí ðíåõìáôéêü ðïëéôéóìü,
äåí ìðïñïýìå íá áðïññßøïõìå ôá åðéôåýãìáôá ôçò ôå÷íéêÞò ãéá ÷Üñç ôçò êáëëé-
ôå÷íéêÞò äçìéïõñãßáò êáé éäåïëïãßáò.
6ç Åíüôçôá: «Ï äçìéïõñãüò... åðáñ÷éáêÜ êáôáóêåõÜóìáôá»: Ï äçìéïõñãüò ðïëéôé-
óìïý åßíáé ï ðïëýðåéñïò ôáîéäéþôçò êáé ï ¸ëëçíáò· ëüãù ôçò ãåùãñáöéêÞò èÝ-
óçò ôçò ÷þñáò êáé ôùí éóôïñéêþí åîåëßîåùí, åßíáé ï êáôåîï÷Þí ôáîéäéþôçò. Ï åë-
ëçíéêüò ÷þñïò, ëüãù ãåùãñáöéêþí, ïéêïíïìéêþí, êïéíùíéêþí êáé ðíåõìáôéêþí
äåäïìÝíùí, ëåéôïõñãåß ìåôáîý äýï êüóìùí, ôçò ÁíáôïëÞò êáé ôçò Äýóçò. ÔåëéêÜ,
êýñéï êáé ðÜíôá æùíôáíü óôïé÷åßï ôçò åëëçíéêÞò ðáñÜäïóçò åßíáé ï ïñéáêüò ôçò
÷áñáêôÞñáò. ¼ðïéïò ôï ðáñáìåñßæåé êáé íïóôáëãåß ìéá ôáõôüôçôá ìå áìéãÞ åëëç-
íéêÜ óôïé÷åßá, áñíåßôáé üëç ôçí åëëçíéêÞ äçìéïõñãßá êáé áðïðñïóáíáôïëßæåé ôç
óêÝøç ìáò.
7ç Åíüôçôá: «Ìïõ åßíáé áäýíáôï... ðñü÷åéñåò óõíôáãÝò»: Ï óõããñáöÝáò ïëüêëçñþíï-
íôáò ôéò óêÝøåéò ôïõ ãéá ôç ó÷Ýóç ôçò éóôïñéêÞò åîÝëéîçò åíüò ëáïý ìå ôçí ðáñÜäï-
óÞ ôïõ, ÷áñáêôçñßæåé áêáôáíüçôç ôçí ðïëåìéêÞ åíáíôßïí êÜèå äõôéêïý óôïé÷åßïõ êáé
ôçí áðïêñïýåé. ¢ëëùóôå, óôï âÜèïò, üëá ôá äõôéêÜ óôïé÷åßá Ý÷ïõí ôïí ßäéï ðõñÞíá
ôçò åêëïãßêåõóçò, äçë. ü,ôé ðñïóÝöåñå ï åëëçíéóìüò óôçí áíèñþðéíç óêÝøç. Ôï
ðñáãìáôéêü ðñüâëçìá ãéá ôçí ÅëëÜäá Ýãêåéôáé óôéò äéáäéêáóßåò õéïèÝôçóçò ôÝôïéùí
óôïé÷åßùí. Åßíáé ðñüâëçìá ëåéôïõñãéêüôçôáò êáé éóïññïðßáò óôçí åèíéêÞ æùÞ êáé ü-
÷é óôçí áíôßèåóç ôçò åëëçíéêÞò ðáñÜäïóçò ìå ôïí ïéêïõìåíéêü ðïëéôéóìü. ìéá áíôß-
èåóç ïõóéáóôéêÜ áíýðáñêôç. Åßíáé ðÜíôùò ðåñéôôü íá æçôÜìå ãé’ áõôÜ «Ðñü÷åéñåò óõ-
íôáãÝò».
8ç Åíüôçôá: «Ï êÜèå õðåýèõíïò... åßíáé ðÜíôá êáêÞ»: Äå ìÝíåé ðáñÜ ç äïêéìáóßá
ôùí êñéôçñßùí ìáò óôçí ðñÜîç. Ï êÜèå áëçèéíüò êáëëéôÝ÷íçò áò áíáæçôÞóåé ôá å-
îåëßîéìá óôïé÷åßá ôçò ðíåõìáôéêÞò êëçñïíïìéÜò íá ôá áíáóõíèÝóåé êáé áò ìáò ðåß-
óåé ãéá ôçí åéëéêñßíåéá ôïõ Ýñãïõ ôïõ.
529
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 530

Ç ãëþóóá åßíáé ç äçìïôéêÞ, ïìáëÞ êáé åýñùóôç. Ðåôõ÷çìÝíç ç åðéëïãÞ ôùí ëÝîå-
ùí, ìåëåôçìÝíá ôá ëåêôéêÜ ó÷Þìáôá, åýóôï÷ç ç êáôáóêåõÞ. Âåâáßùò, ðñÝðåé íá áíá-
öåñèåß üôé ôï êåßìåíï åßíáé äéÜëåîç åðéóôçìïíéêÞ êáé Ýôóé õðÜñ÷ïõí áñêåôïß åéäéêïß ü-
ñïé êáé ôå÷íéêÝò åêöñÜóåéò, ðïõ áìâëýíïõí ôçí áéóèçôéêÞ áîßá. Ôï ó÷Ýäéï áíÜðôõîçò
ðáñáìÝíåé óõãêñïôçìÝíï, ïñãáíùìÝíç ç óåéñÜ ôùí êýñéùí âçìÜôùí ðïõ äéáôñÝ÷åé ï
ëüãïò ôïõ, Ýôóé þóôå íá äéåõêñéíéóôïýí ïé åðéóôçìïíéêÝò Ýííïéåò êáé íá èé÷ôïýí ðñï-
âëÞìáôá óçìáíôéêÜ.
1ç Ï óõããñáöÝáò ëÝåé óôçí áñ÷Þ üôé ùò éóôïñéêüò ðñïóðáèåß «íá áíôéêñß-

óåé ôçí éóôïñéêÞ áëÞèåéá êáôÜìáôá, ÷ùñßò ðñïêáôáëÞøåéò, ÷ùñßò åê ôùí
ðñïôÝñùí ï÷Þìáôá». Ìå ðïéï åðé÷åßñçìá ðñïóðáèåß íá ðåßóåé ôïí áíá-
ãíþóôç ãé’ áõôü; Íá ó÷ïëéÜóåôå ôç âáóéìüôçôá ôïí åðé÷åéñÞìáôïò.
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò åîáñ÷Þò ðñïóðáèåß íá ìáò ðåßóåé üôé èá äéáðñáãìáôåõèåß ôï èÝìá
ôïõ ÷ùñßò ðñïêáôáëÞøåéò êáé ðñïêáôáóêåõáóìÝíá ó÷Þìáôá. Ãéá íá ìáò ðåßóåé, ðáñá-
èÝôåé ùò åðé÷åßñçìá êáé áöåôçñßá ôùí óôï÷áóìþí ôïõ ìéá äéáðßóôùóç ôïõ Üããëïõ Ñ.
Ãïõüñíåñ, ôçí ïðïßá ìåôÜ ôïí ðñþôï åéóçãçôÞ ôçò õéïèÝôçóå êáé ï ðïéçôÞò Ã. ÓåöÝ-
ñçò, êÜôé ðïõ êáôÜ ôï óõããñáöÝá Ý÷åé ïõóéáóôéêÞ óçìáóßá ãéá ôï èÝìá, áöïý ï Óå-
öÝñçò åßíáé äçìéïõñãüò íåïÝëëçíáò áðü ôïõò ìåãáëýôåñïõò êé áðü ôïõò «åëëçíéêü-
ôåñïõò».
¸íá ôÝôïéï åðé÷åßñçìá êáôáñ÷Þí äå öáßíåôáé íá Ý÷åé ðåéóôéêÞ äýíáìç. Äéüôé îåêé-
íÜåé áðü áõôü ðïõ èÝëåé íá áðïäåßîåé· õðïðßðôåé äçë. óå áðïäåéêôéêü êýêëï, êáèþò
áðïôåëåß ôåëéêÜ äéáðßóôùóç ôï üôé Ýíá ìÝñïò ôïõ ðáñåëèüíôïò ðåèáßíåé êáé ìüíï ü,ôé
åðéæåß áîßæåé ôçí ðñïóï÷Þ ìáò.
Äåýôåñïò ëüãïò ðïõ êëïíßæåé ôç âáóéìüôçôá ôïõ åðé÷åéñÞìáôïò åßíáé ôï üôé îåêéíÜ
áðü ìéá áôïìéêÞ ðåñßðôùóç êáé ïäçãåßôáé áðü áõôÞ óå ãåíéêÜ óõìðåñÜóìáôá. Ðáßñíåé
äçë. ùò ðñüôõðï ôï ÓåöÝñç, ôéò áðüøåéò ôïõ, êáé ìå âÜóç áõôÝò ó÷çìáôßæåé Ýíá ãåíé-
êü ãíþìïíá. Óôåíåýåé üìùò Ýôóé ç âÜóç ôïõ åðé÷åéñÞìáôïò: áí êÜðïéïé áðïññßðôïõí
áõôü ôï ðñüôõðï, ãé’ áõôïýò ìÝíåé áâÜóéìï ôï åðé÷åßñçìá êáé ìáæß üëç ç óõëëïãéóôéêÞ
ôïõ äïêéìßïõ Þ áí áíáöáíåß êÜðïéï áíþôåñï ðñüôõðï ¸ëëçíá ðïéçôÞ, ïëüêëçñç ç
ôïðïèÝôçóç ôïõ óõããñáöÝá åßíáé üôé ùò ôï ôÝëïò äåí óôÝêåôáé óå ó÷Þìáôá êáôÜ ôç äéá-
530
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 531
ÄÏÊÉÌÉÏ
ðñáãìÜôåõóç ôçò ðáñÜäïóçò, áðïöåýãåé ôç äéáôýðùóç áñéèìþí êáé ôçí ðáñï÷Þ óõ-
íôáãþí.
2ç Äéáöáßíåôáé áðü ôïí ðñüëïãï ç ðñïâëçìáôéêÞ ôïðïèÝôçóç ôïõ èÝìáôïò:

ÁðÜíôçóç:
ÐñÜãìáôé, äéáöáßíåôáé áðü ôïí ðñüëïãï ç ðñïâëçìáôéêÞ ôïðïèÝôçóç ôïõ èÝìáôïò
áðü ôï óõããñáöÝá, ìå ôçí ðáñÜèåóç ôçò äéáðßóôùóçò Ãïõüñíåñ-ÓåöÝñç ãéá ôç âáèéÜ
áíôéíïìßá ðïõ ðåñéêëåßåé ç Ýííïéá ôçò ðáñÜäïóçò êáé ôá ðñïâëÞìáôá ðïõ ãåííÜåé ç
êáôáíüçóÞ ôçò. Ç ðñïâëçìáôéêÞ ëïéðüí ôïðïèÝôçóç åßíáé üôé åßíáé äýóêïëï íá îå÷ù-
ñßóåé êáíåßò ôá æùíôáíÜ êáé åîåëßîéìá óôïé÷åßá ôïõ ðáñåëèüíôïò ðïõ äçìéïõñãïýí ðá-
ñÜäïóç êáé êáèïñßæïõí ôçí ôáõôüôçôá åíüò ëáïý. Êáé ìå âÜóç áõôüí ôïí ðñïâëçìá-
ôéóìü èá ðñïóðáèÞóåé íá äþóåé ôç äéêÞ ôïõ áðÜíôçóç.
3ç Óôç äéåñåýíçóç ôïõ èÝìáôïò ï óõããñáöÝáò èÝôåé ôñßá âáóéêÜ åñùôÞìáôï

óôá ïðïßá áðáíôÜ áðïóáöçíßæïíôáò ôéò èÝóåéò ôïõ: á) ðïéá åßíáé ôá å-
ñùôÞìáôá áõôÜ; â) ÐïéÝò áðáíôÞóåéò äßíåé: ã) Ðþò ôéò ôåêìçñéþíåé;
ÁðÜíôçóç:
Âë. Íüçìá - ÄïìÞ. (Âë. åíüôçôá 1ç - 4ç)
Ìå âÜóç ôç äéáðßóôùóç.............åîåëßîåéò ôïõ ëáïý»
Áðü: «Ì
4ç Ï óõããñáöÝáò äÝ÷åôáé üôé ôï êýñéï êáé æùíôáíü óôïé÷åßï ôçò åëëçíéêÞò

ðáñÜäïóçò åßíáé ï ïñéáêüò ôçò ÷áñáêôÞñáò: ôé ðåñéå÷üìåíï äßíåé óôïí
üñï áõôü êáé ðïéåò åßíáé ïé åðéðôþóåéò ôïõ óôá äéáìüñöùóç ôçò åëëçíé-
êÞò ðáñÜäïóçò;
ÁðÜíôçóç:
Ï ÷áñáêôÞñáò ôçò ðáñÜäïóÞò ìáò åßíáé óôç âÜóç ôïõ ïñéáêüò, äéüôé ç ÷þñá âñß-
óêåôáé óôï óôáõñïäñüìé äýï êüóìùí, ôçò áíáôïëÞò êáé ôçò äýóçò, êáé ç åðéêïéíùíßá
-åéñçíéêÞ Þ ìç- ìåôáîý ôùí ëáþí õðÞñîå óôåíüôáôç êáé âáèéÜ.
Ïé åðéðôþóåéò óôç äéáìüñöùóç ôçò ðáñÜäïóçò Þôáí êáèïñéóôéêÝò, äéüôé åìðëïõôß-
óôçêå ìå óôïé÷åßá ôá ïðïßá åíôÜ÷èçêáí ïìáëÜ óôïí åèíéêü êïñìü êáé Ýðëáóáí ôçí åë-
ëçíéêüôçôá ðïëõðïßêéëç êáé äõíáìéêÞ.
5ç Ôé õðïóôçñßæåé ï óõããñáöÝáò ó÷åôéêÜ ìå ôçí åðßäñáóç ôïõ áñ÷áßïõ åë-

ëçíéêïý ðïëéôéóìïý óôï äõôéêü ðïëéôéóìü êáé ðïý áðïäßäåé ôçí ðïëåìéêÞ,
ðïõ áóêåßôáé áðü ïñéóìÝíåò ðëåõñÝò åíáíôßïí êÜèå äõôéêïý óôïé÷åßïõ;
531
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 532
ÁðÜíôçóç:
Õðïóôçñßæåé üôé ï áñ÷áßïò åëëçíéêüò ðïëéôéóìüò åðÝäñáóå óôï äõôéêü ðïëéôéóìü
êáôáëõôéêÜ, ðñïóöÝñïíôÜò ôïõ ôçí åêëïãßêåõóç ôçò æùÞò, ôï Ëüãï. Ôïýôï åêäçëþèç-
êå åíäåéêôéêÜ ìå ôï êßíçìá ôïõ Åõñùðáúêïý Äéáöùôéóìïý. Ç ðïëåìéêÞ ðïõ áóêåßôáé
áðü ïñéóìÝíåò ðëåõñÝò åíáíôßïí êÜèå äõôéêïý óôïé÷åßïõ ïöåßëåôáé óôçí ðñïêáôÜëç-
øç áõôþí ôùí áíèñþðùí, ôï óïâéíéóìü ôïõò, ôç ìïíïëéèéêÞ èåþñçóç ôùí ðñáãìÜôùí
ðïõ ðåñéïñßæåé åðéêßíäõíá ôçí êñéôéêÞ ôïõò ïîýôçôá.
åò ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò)
á. Ï Íßêïò Óâïñþíïò ãåííÞèçêå óôçí ËåõêÜäá.
â. ÄéÝðñåøå ùò êáèçãçôÞò óôçí Áããëßá.
ã. Ï ÓåöÝñçò áêïëïõèåß ôçí óêÝøç ôïõ Rex Warner.
ä. Ç äçìéïõñãßá ðïëéôéóìïý åßíáé Ýííïéá óõíåñãáóßáò.
å. Ïé áñ÷Ýò ôïõ Åõñùðáúêïý ðïëéôéóìïý åßíáé áíåîÜñôçôåò áðü ôïõ åëëçíéêïý.

Á Â
1. Ï Óâïñþíïò áó÷ïëåßôáé á. ôïí Ýêáíå åðßôéìï äéäÜêôïñá.
2. Ç ÖéëïóïöéêÞ ó÷ïëÞ Áèçíþí â. åßíáé ðïëýðëåõñç êáé áíôéöáôéêÞ.
3. Ç ÅëëçíéêÞ ðáñÜäïóç ã. åßíáé ï ïñéáêüò ôçò ÷áñáêôÞñáò.
4. Ç ðéï óðïõäáßá ðñïóöïñÜ ôïõ ä. ìå éóôïñéêÝò ìåëÝôåò.
Åëëçíéóìïý
5. Êýñéï óôïé÷åßï ôçò åëëçíéêÞò å. åßíáé ï ëüãïò.
ðáñÜäïóçò.

Ï Óâïñþíïò ôï 1961 áðÝêôçóå ôçí:
á. åëëçíéêÞ õðçêïüôçôá.
â. ãáëëéêÞ õðçêïüôçôá.
ã. éôáëéêÞ õðçêïüôçôá.
ä. âåëãéêÞ õðçêïüôçôá.
532
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 533
ÄÏÊÉÌÉÏ

Ï Åõñùðáúêüò äéáöùôéóìüò äçìéïõñãÞèçêå:
á. áðü ôçí åëëçíéêÞ óêÝøç.
â. áðü ôïõò Åõñùðáßïõò öéëïëüãïõò.
ã. áðü ôïõò åãêõêëïðáéäéóôÝò.
ä. áðü ôçí áíÜãêç ãéá õðåñï÷Þ ôçò Åõñþðçò.

ëçò Â.
Á Â
1. «óôçí êëåöôïõñéÜ, ôç äçìïôéêÞ ðïßçóç ôïõ á. ðáñïìïßùóç
ÅéêïóéÝíá»
2. «ôç æåóôÞ åíüôçôá ôçò åëëçíéêÞò ðáñÜäïóçò» â. áóýíäåôï ó÷Þìá
3. «ôï êëáóéêü éäáíéêü óáí Ýíá ìÝëïò ôçò ã. åðßèåôï
áíáðüóðáóôï»
4. «êáéíïýñéåò áíôéäñÜóåéò, ðñùôüôõðá Ýñãá» ä. ìåôáöïñÜ
5. «ðïõ óçêþíåé ç äéêÞ ìïõ óõíåßäçóç» å. ðñïóùðïðïßçóç
Íá åðéóçìÜíåôå áíÜìåóá óôá äýï äïêßìéá ôéò ïìïéüôçôåò êáé äéáöïñÝò
ôïõò, ðáñáëëçëßæïíôáò ôá áíôßóôïé÷á ÷ùñßá, ùò ðñïò ôá áêüëïõèá óçìåßá:
á) ôïí ïñéáêü ÷áñáêôÞñá ôçò åëëçíéêÞò ðáñÜäïóçò.
â) ôï ñüëï ôùí ðáñáäïóéáêþí êáé áíáíåùôéêþí óôïé÷åßùí.
ã) ôçí ýðáñîç Þ ü÷é åíéáßáò åëëçíéêÞò ðáñÜäïóçò.
ÁðÜíôçóç:
Á. Ç ðáñÜäïóç åíüò ëáïý åßíáé áðü ðéï åíäéáöÝñïíôá èÝìáôá ôçò æùÞò. Äçìéïõñãåß-
ôáé ìå ôéò êáôáêôÞóåéò ôïõ êáôÜ ôçí éóôïñéêÞ ðïñåßá êáé ôéò ëýóåéò ðïõ äßíåé óôá ðñï-
âëÞìáôá ðïõ áíáöýïíôáé êÜèå öïñÜ. ¸ôóé Ý÷åé ÷áñáêôÞñá åíéáßï êáé óõíäÝåé óå
ìéá åíüôçôá ôá ìÝëç ôçò åèíéêÞò ïéêïãÝíåéáò. Ùóôüóï äåí åßíáé ðÜíôá éóüññïðç,
áñìïíéêÞ êáé áäéáôÜñáêôç ç óýíèåóç ôùí óôïé÷åßùí ôçò ðáñÜäïóçò, üðùò óôçí ðå-
ñßðôùóç ôïõ åëëçíéóìïý, üðïõ õðÜñ÷ïõí ðïëõðïßêéëá, áêüìç êáé áíôéöáôéêÜ óôïé-
÷åßá ìÝóá óôçí ðïëýôñïðç êáé ìáêñÜ éóôïñéêÞ ôïõ æùÞ. Áíáðôý÷èçêáí ùóôüóï ìÝ-
óá óôçí åôåñüôçôá êÜðïéá óõíåêôéêÜ óôïé÷åßá óõíÝ÷åéáò êáé áõôÜ áðïôåëïýí ôç âÜ-
óç ôçò ðïëéôéóôéêÞò ôïõ ôáõôüôçôáò. Áò óçìåéùèåß üìùò üôé óå êáìßá åðï÷Þ -êáé ðå-
ñéóóüôåñï óÞìåñá- äåí åßíáé äõíáôü íá ãßíåé ëüãïò ãéá áìéãåßò êáé áõôüíïìïõò å-
533
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 534
èíéêïýò ðïëéôéóìïýò, äéüôé åßíáé áðüëõôá öõóéêÝò ïé áëëçëåðéäñÜóåéò ìåôáîý ëáþí

êáé åèíþí. ÅéäéêÜ óôéò çìÝñåò ìáò ôåßíåé íá äçìéïõñãçèåß Ýíáò êïéíüò ïéêïõìåíé-
êüò ðïëéôéóìüò ùò áðüññïéá ôùí åîåëßîåùí, ôçò åýêïëçò äçë. åðáöÞò êáé åðéêïé-
íùíßáò ôùí áíèñþðùí. ÌÝóá ëïéðüí ó’ áõôü ôï ãåíéêü ðåäßï áëëçëåîáñôÞóåùí êÜ-
èå ëáüò ïöåßëåé íá åíáñìïíßóåé ôïí éäéáßôåñï ÷áñáêôÞñá ôïõ ìå ôç êïéíÞ åíïñ÷Þ-
óôñùóç. ÅéäéêÜ ï åëëçíéóìüò èá ìðïñÝóåé íá âñåé ôç èÝóç ôïõ óôçí ðáãêüóìéá
óõìâßùóç ìå âÜóç ôéò ðëïýóéåò äõíáôüôçôåò ôçò äéêÞò ôïõ äçìéïõñãéêÞò åîÝëéîçò.
Êáé ç åîÝëéîÞ ôïõ õðÞñîå èáõìáóôÞ, äéüôé ëüãù ôçò ãåùãñáöéêÞò ôïõ èÝóçò êáé ôùí
éóôïñéêþí åîåëßîåùí óôÜèçêå ðÜíôá ôï óôáõñïäñüìé ôùí ëáþí, áðïôåëïýóå ôï üñéï
ðñïóÝããéóçò äéáöïñåôéêþí êüóìùí. Ï ïñéáêüò ôïõ ëïéðüí ÷áñáêôÞñáò ôïõ áðï-
ôåëåß ôçí ðéóôüôåñç áðüäåéîç ôçò óýíäåóÞò ôïõ ìå ôç Äýóç êáé ôïõ ðáñÝ÷åé ôçí åõ-
÷Ýñåéá íá áíôéìåôùðßæåé Üöïâá ôéò îåíéêÝò åðéäñÜóåéò. Äåí ðñÝðåé åðïìÝíùò áõôÝò
íá áðïññßðôïíôáé óôï óýíïëü ôïõò, íá êáôáäéêÜæåôáé ãåíéêÜ ç áðïäï÷Þ áñ÷þí äõ-
ôéêïåõñùðáúêþí, ðïõ ßóùò óôç âÜóç ôïõò íá åßíáé åëëçíéêÞò ðñïÝëåõóçò. Ôïýôï á-
ðïôåëåß ìåôÜèåóç ôïõ ðñïâëÞìáôïò. Åêåßíï ðïõ èá ðñÝðåé íá ðñïóå÷èåß êáé íá á-
ðïöåõ÷èåß åßíáé ï ìç÷áíéêüò ôñüðïò åéóáãùãÞò èåóìþí, åííïéþí îÝíùí óôï äéêü
ìáò êïéíùíéêü êáé ðíåõìáôéêü âßï.
Â. Êáé ïé äýï ìåëåôçôÝò óõìöùíïýí ãéá ôïí ïñéáêü ÷áñáêôÞñá ôçò åëëçíéêÞò ðáñÜ-
äïóçò. Ï ÈåïôïêÜò áíáðôýóóåé ðåñéóóüôåñï ôï óçìåßï áõôü êáé ìÜëéóôá ïñßæåé êáé
ôéò ðåñéï÷Ýò ÁíáôïëÞò êáé Äýóçò ðïõ åß÷áí áóêÞóåé ó’ åìÜò åðéäñÜóåéò. Êáé ïé äýï
âåâáßùò óõìöùíïýí üôé ç ðáñáãíþñéóç áõôïý ôïõ ïñéáêïý ÷áñáêôÞñá ôçò åëëçíé-
êÞò ðáñÜäïóçò áðïôåëåß ëáèåìÝíç åêôßìçóç, áõôïáêñùôçñéáóìü, áðïðñïóáíáôï-
ëéóìü ôçò åëëçíéêÞò óêÝøçò, äïãìáôéêÞ êáé ìïíïìåñÞ áíôßëçøç ôùí ðñáãìÜôùí.
Êáé ïé äýï ðéóôåýïõí üôé ï óõíäõáóìüò ðáñáäïóéáêþí êáé áíáíåùôéêþí óôïé÷åßùí
åßíáé áõôüò ðïõ äçìéïõñãåß ôçí ôáõôüôçôá ôïõ Ýèíïõò. Ï ìåí ÈåïôïêÜò éó÷õñßæåôáé
ðùò ç ðñïóðÜèåéá ãéá ðñïóêüëëçóç óå ðáñáäïóéáêÜ óôïé÷åßá åßíáé öôù÷Þ êáé Ü-
ãïíç. Ï äå Óâïñþíïò ðéóôåýåé üôé ôá áíáíåùôéêÜ êÜèå öïñÜ óôïé÷åßá åßíáé áõôÜ
ðïõ äçìéïõñãïýí ôá êýñéá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò ôáõôüôçôáò åíüò ëáïý, ÷ùñßò âÝâáéá
íá ðáñáãíùñßæåé êáé ôá ðáñáäïóéáêÜ.
Êáé ïé äýï ôÝëïò äÝ÷ïíôáé ôçí ðïéêéëßá êáé ôçí ðïëõìïñößá ôçò ðáñÜäïóçò. ÁëëÜ ï
ìåí ÈåïôïêÜò äÝ÷åôáé üôé ðßóù áð’ üëåò ôéò áíôéöÜóåéò õðÜñ÷åé åíéáßá ðáñÜäïóç êáé
ôï êïéíü åíùôéêü óôïé÷åßï åßíáé ï áÝñáò, ï ôüíïò êáé ç øõ÷Þ ôïõ íåïåëëçíéóìïý, å-
íþ ï Óâïñþíïò áíôßèåôá ðéóôåýåé üôé ç ðáñÜäïóç äåí åßíáé åíéáßá ìå áñìïíéêÜ êáé
éóüññïðá êÜèå öïñÜ óôïé÷åßá, êáé ôï áðïäåéêíýåé óõãêñßíïíôáò ôçí ðáãáíéóôéêÞ êáé
áíèñùðéóôéêÞ áñ÷áéüôçôá ìå ôï ïñèüäïîï ÂõæÜíôéï. Ïé äéáöïñÝò ôïõò Ýãêåéíôáé óôï
üôé ôï êëáóéêü éäáíéêü Ý÷åé ðñïÝ÷ïõóá èÝóç ìÝóá óôá Üëëá êáôÜ ôï ÈåïôïêÜ, åíþ ï
534
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 535
ÄÏÊÉÌÉÏ
Óâïñþíïò äåí ôï îå÷ùñßæåé êáèüëïõ. Åðßóçò, ï êüóìïò ôçò åëëçíéêÞò ÁíáôïëÞò óôï
ÈåïôïêÜ ÷ñùìáôßæåôáé áðü ôçí ðñïóùðéêÞ åìðåéñßá ôïõ óõããñáöÝá, åíþ ï Óâïñþ-
íïò ôï áíáöÝñåé ìüíïò. Áêüìç, ï ïéêïõìåíéêüò ðïëéôéóìüò äåí áíáöÝñåôáé áðü ôï
ÈåïôïêÜ, åíþ óôï Óâïñþíï ðñïâÜëëåôáé éäéáßôåñá óå áíôßèåóç ìå ôïí áõôüíïìï å-
èíéêü ðïëéôéóìü. Ôá ôå÷íéêÜ óôç óõíÝ÷åéá óôïé÷åßá ôïõ ðïëéôéóìïý äåí åîåôÜæïíôáé
ðïõèåíÜ áðü ôï ÈåóôïêÜ, åíþ óôï Óâïñþíï åîåôÜæïíôáé óå áíôéäéáóôïëÞ ìå ôçí
ðíåõìáôéêÞ êáé êáëëéôå÷íéêÞ äçìéïõñãßá. ÔÝëïò, ç Ïñèïäïîßá ðñïâÜëëåôáé áðü ôï
ÈåïôïêÜ áíÜìåóá óôá óôïé÷åßá ôçò ðáñÜäïóçò, åíþ óôï Óâïñþíï ðñïâÜëëåôáé ï
Êáèïëéêéóìüò ìå ôçí áðüêñïõóç ôçò ðïëåìéêÞò åíáíôßïí ôïõ.
535
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 536
Ç ÊËÁÓÉÊÇ ÐËÁÓÔÉÊÇ
×ñÞóôïò Êáñïýæïò
Ç æùÞ ôïõ
Öéëüëïãïò êáé áñ÷áéïëüãïò, áðü ôá ðñþôá ïíüìáôá ôçò áñ÷áéïëïãéêÞò åðéóôÞìçò
óôçí ÅëëÜäá, ìå äéåèíÞ áíáãíþñéóç ÃåííÞèçêå ôï 1900 óôçí ¢ìöéóóá. Óðïýäáóå
óôï ÐáíåðéóôÞìéï Áèçíþí êáé Ýðåéôá óôçí Åõñþðç. ÌðÞêå óôçí Áñ÷áéïëïãéêÞ õðç-
ñåóßá ùò åðéìåëçôÞò ôï 1919. ¸öïñïò áñ÷áéïôÞôùí Èåóóáëßáò áðü ôï 1924, Âïéù-
ôßáò, Åýâïéáò êáé Öùêßäáò áðü ôï 1926. Áðü ôï 1924 ùò ôï 1964 äéåôÝëåóå äéåõèõ-
íôÞò ôïõ Åèíéêïý Áñ÷áéïëïãéêïý Ìïõóåßïõ. ¸êáíå ìåôáðôõ÷éáêÝò óðïõäÝò óôï Ìü-
íá÷ï. ÌåãÜëï ðñïóùðéêü åðéóôçìïíéêü åðßôåõãìá ôïõ ×. Êáñïýæïõ õðÞñîå ç áíáóý-
óôáóç êáé ç åêóõã÷ñïíéóìÝíç ïñãÜíùóç ôïõ Åèíéêïý Ìïõóåßïõ áðü ôçí áðåëåõèÝ-
ñùóç êáé ìåôÜ· åñãÜóôçêå ãéá ôçí áíáêáôÜôáîç êáé ôçí áíá÷ñïíïëüãçóç ðïëëþí áñ-
÷áßùí Ýñãùí ôÝ÷íçò êáé Ýôóé ðñáãìáôïðïéÞèçêå ìå óôï÷áóìü êáé êáëáéóèçóßá ç íÝá
õðïäåéãìáôéêÞ Ýêèåóç ôùí áñ÷áéïëïãéêþí èçóáõñþí. ÄéåôÝëåóå åðßóçò åðßôéìï ìÝëïò
ôçò Society for the Promotioç ïf Hellenic Studies, åðßôéìïò äéäÜêôïñáò ôïõ ðáíåðéóôç-
ìßïõ ôçò Âáóéëåßáò, áíôåðéóôÝëëïí ìÝëïò ôçò ÂáõáñéêÞò Áêáäçìßáò ôùí Åðéóôçìþí.
Ôï 1956 áíáêçñý÷èçêå ìÝëïò ôçò Áêáäçìßáò Áèçíþí. Ç áíáêÞñõîç ôïõ óå åðßôéìï
äéäÜêôïñá ôçò ÖéëïóïöéêÞò Ó÷ïëÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò Aix-en-Provenie äåí ðñü-
ëáâå ôïí Êáñïýæï óôç æùÞ. Ôçí ßäéá þñá ëïéðüí óôïí êáèïñéóìÝíï åðßóçìï ÷þñï ôå-
ëÝóôçêå óåìíü åðéóôçìïíéêü ìíçìüóõíü ôïõ (1967).
Ï ×ñ. Êáñïýæïò äçìïóßåõóå åðéóôçìïíéêÜ Üñèñá êáé ðïëõÜñéèìåò ìåëÝôåò óå ðå-
ñéïäéêÜ åðéóôçìïíéêÜ ÅëëçíéêÜ êáé îÝíá, ôå÷íïúóôïñéêÝò áíáëýóåéò êáëëéôå÷íéêþí Ýñ-
ãùí äéáöüñùí ðåñéüäùí ôçò áñ÷áßáò ôÝ÷íçò, êáèþò êáé âáèõóôü÷áóôåò áéóèçôéêÝò
êáé öéëïóïöéêÝò áíáëýóåéò óå æçôÞìáôá áñ÷áéïëïãéêïý êáé öéëïëïãéêïý åíäéáöÝñï-
íôïò.
Áðü ôá áõôïôåëÞ ôïõ Ýñãá îå÷ùñßæïõí ãéá ôïí åõñý ìïñöùôéêü ôïõò ÷áñáêôÞñá
ôñåéò êõñßùò áñ÷áéïëïãéêïß ïäçãïß: «Ôï ÁìöéÜñåéï ôïõ Ùñùðïý», «Ïäçãüò ôïõ Ìïõ-
óåßïõ ôçò ÈÞâáò», «Ñüäïò: Éóôïñßá-Ìíçìåßá-ÔÝ÷íç». Êáé ðÜíù áð’ üëá ç óõíåñãáóßá
536
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 537
ÄÏÊÉÌÉÏ
ôçò ðëáóôéêÞò ôùí õóôåñïáñ÷áúêþí ÷ñüíùí êáé ôïõ åðéôõìâßïõ áãÜëìáôïò» - Ýñãá
óðïõäáßáò åðéóôçìïíéêÞò áîßáò êáé õøçëÞò ðíåõìáôéêÞò ðïéüôçôáò. Ðïëýôéìç êáé
ðñïóéôÞ óå êÜèå ìïñöùìÝíï Üíèñùðï åßíáé ç óõãêåíôñùôéêÞ Ýêäïóç åêëåêôþí äç-
ìïóéåõìÜôùí ôïõ ðïõ âñßóêïíôáé óôï âéâëßï «Áñ÷áßá ÔÝ÷íç»: ïìéëßåò-ìåëÝôåò» (åêä.
ÅñìÞ).
Áîéïóçìåßùôç õðÞñîå åðßóçò ç åíôéìüôçôá, ç ðïéüôçôá ôïõ Þèïõò ôïõ, ç ðßóôç ôïõ
óôéò áñ÷Ýò êáé êõñßùò ôçò äçìïêñáôßáò.

Ôï äïêßìéï áíÞêåé óôï Ýñãï: «Ç Áñ÷áßá ÔÝ÷íç» (ðñþôç Ýêäïóç 1972).
Ç åîáãùãÞ óõìðåñáóìÜôùí ãéá ôçí áîßá Þ ôçí áðáîßá ôçò êáëëéôå÷íéêÞò äçìéïõñãßáò
ìéáò ðåñéüäïõ äåí ðñÝðåé íá óôçñßæåôáé óôç óýãêñéóç ôùí Ýñãùí ôçò ìå åêåßíá ìéáò Üëëçò
ðåñéüäïõ. Áõôü ïäçãåß óå óõìðåñÜóìáôá ëáíèáóìÝíá êáé ðáñÜëïãá.
Ðñéí áðü ìåñéêÜ ÷ñüíéá, ðáñáóõñìÝíïé ìåñéêïß áðü ôçí ïìïñöéÜ ôçò êëáóéêÞò ôÝ-
÷íçò, äåí åêôéìïýóáí ôçí áîßá ôçò áñ÷áúêÞò ôÝ÷íçò. Ôçí Ýâëåðáí ùò ðñïåôïéìáóßá ôçò
êëáóéêÞò ôåëåéüôçôáò êáé ôçò áíáãíþñéæáí ìüíï ôç ÷Üñç ôïõ Üãïõñïõ êáé ôçò áðåé-
ñßáò.
ÓÞìåñá åîÜëëïõ ìåñéêïß ïðáäïß ôïõ ðñùôïãïíéóìïý, ðïõ ï öáíáôéóìüò ôïõ íåï-
öþôéóôïõ Ý÷åé áëëïéþóåé ôüóï ôá áéóèçôÞñéÜ ôïõò, þóôå ìüíï óå ùìÝò, ðñùôüãïíåò
åêäçëþóåéò íá áéóèÜíïíôáé áéóèçôéêÞ óõãêßíçóç, âñßóêïõí øõ÷ñÜ ôá äéáêñéôéêÜ ìÝ-
óá ôçò êëáóéêÞò ôÝ÷íçò, ÷ùñßò íá ìðïñïýí íá áðïäåßîïõí üôé åßíáé ðïéïôéêÜ êáôþôå-
ñá.
ÊáôáäéêÜæïõí ôá êëáóéêÜ Ýñãá, ìüíï êáé ìüíï, åðåéäÞ åßíáé êëáóéêÜ. ¼ìùò óýã-
÷ñïíïé ðñáãìáôéêïß êáëëéôÝ÷íåò ìáò äåß÷íïõí ôï óùóôü äñüìï óôçí åêôßìçóç ôùí Ýñ-
ãùí ôÝ÷íçò ìå ôï íá óõãêéíïýíôáé áðü ôçí ðïéüôçôá, üðïõ êé áí ôçí óõíáíôÞóïõí. ¸-
íáò ôÝôïéïò ãíÞóéïò êáëëéôÝ÷íçò åßíáé êáé ï Picasso, ï ïðïßïò ìå ôá Ýñãá ôïõ -êé ü÷é
ìüíï ôá êëáóéêßæïíôá- ìáò äåß÷íåé - ðüóï óõãêéíåßôáé êáé åðçñåÜæåôáé áðü ôçí ðïéü-
ôçôá ôçò ãñáììÞò ôïõ êëáóéêïý åëëçíéêïý ó÷åäßïõ.
Ç ðåñßïäïò ôçò åëëçíéêÞò êëáóóéêÞò ôÝ÷íçò áñ÷ßæåé ãýñù óôï 480 ð.×. óôá ÷ñü-
íéá ôùí ðåñóéêþí ðïëÝìùí êáé êáôáëáìâÜíåé üëï ó÷åäüí ôïí 5ï êáé 4ï áé. ð.×. Áí
537
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 538
êáé äåí õðÜñ÷åé êáèáñÞ ôïìÞ, êáèáñÞ êáé ðéï áíôéðñïóùðåõôéêÞ ðåñßïäïò åßíáé ï 5ïò
áé. ð.×. Åêðñüóùðïé ôçò á´ ðåñéüäïõ åßíáé ï áíþíõìïò êáëëéôÝ÷íçò ôùí ãëõðôþí ôïõ
íáïý ôïõ Äßá óôçí Ïëõìðßá, ï Öåéäßáò, ï Ðïëýêëåéôïò êáé ïé ìáèçôÝò ôïõ. Åêðñüóù-
ðïé ôçò â´ ðåñéüäïõ åßíáé ï ÐñáîéôÝëçò, ï Óêüðáò, ï Ëåù÷Üñçò, ï Ëýóéððïò.
Ãåíéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò áñ÷áúêÞò åëëçíéêÞò ôÝ÷íçò ôï áßôçìá ãéá áêåñáéüôçôá
êáé ôÜîç ôùí óôïé÷åßùí ôçò öýóçò óôç öüñìá ôùí ãëõðôþí, åíþ ôçò êëáóéêÞò ôÝ÷íçò
ç áðáßôçóç ãéá êßíçóç. Ïé êáëëéôÝ÷íåò ôçò êëáóéêÞò åðï÷Þò èõóßáóáí Ýíá ðïóïóôü á-
ðü ôçí áêåñáéüôçôá êáé óôáèåñüôçôá ôùí Ýñãùí ôçò áñ÷áúêÞò, ãéá íá ðåôý÷ïõí ôçí êß-
íçóç. ¼ôáí ôüëìçóáí áõôÞ ôç èõóßá ãåííÞèçêå ï êëáóéêüò ñõèìüò ãýñù óôï 490 –
480 ð.×.
Ç ìåôáâïëÞ åêäçëþíåôáé ÷áñáêôçñéóôéêÜ óôçí áíèñþðéíç êïñìïóôáóéÜ êáé Ýê-
öñáóç. Ç áñ÷áúêÞ êïñìïóôáóéÜ óôçñßæåôáé óôáèåñÜ êáé ó÷åäüí éóüññïðá êáé óôá äýï
ðüäéá (êáìéÜ öïñÜ õðÜñ÷åé ìéá ìéêñÞ ðñïâïëÞ ôïõ åíüò ðïäéïý). Óôçí êëáóéêÞ áíôß-
èåôá ðåñßïäï ôï óþìá ñß÷íåé ðåñéóóüôåñï ôï âÜñïò óôçí ìéá ðëåõñÜ êáé ç Üëëç åëá-
öñþíåé. Ôç óôÜóç áõôÞ ïé Éôáëïß ôçò ÁíáãÝííçóçò ôçí ïíüìáóáí «êïíôñáðüóôï».Åðß-
óçò, ôçí áñ÷áúêÞ áêåñáéüôçôá óõìðëÞñùíå ôï ðåñßöçìï «áñ÷áúêü ìåéäßáìá», åíþ ÷á-
ñáêôçñéóôéêü ôçò êëáóéêÞò ìïñöÞò åßíáé ç óïâáñüôçôá, ç óåìíüôçôá, ìéá åóùôåñéêü-
ôçôá óáí âáñõèõìßá. Ç ìåëÝôç ôçò áôôéêÞò ôñáãùäßáò ìáò âïçèÜåé íá áíôéëçöèïýìå
ôï ðíåõìáôéêü ôçò õðüâáèñï.
Ìå ôç ãëõðôéêÞ ôïõ Öåéäßá ïëïêëçñþíåôáé ç êëáóéêÞ ôÝ÷íç, õðü ôçí Ýííïéá üôé áõ-
ôüò åîÝöñáóå ìå ðëçñüôçôá êáé óáöÞíåéá ôçí âïýëçóç ôùí áíèñþðùí ôçò åðï÷Þò:
áõôü ôï áíÜìéêôï óõíáßóèçìá ôïõ èáõìáóìïý ãéá ôïí Üíèñùðï êáé ôçò óõìðüíéáò
óõã÷ñüíùò ãéá ôçí áíåðÜñêåéÜ ôïõ, ôç óõíåéäçôïðïßçóç ôçò ìïßñáò ôïõ áíèñþðïõ óå
ó÷Ýóç ìå ôïõò íüìïõò ôïõ óýìðáíôïò, ôçò öèïñÜò. ôïõ èáíÜôïõ. Ç áíáìÝôñçóç áõôÞ
ôçò ìïßñáò êáé ç áðïäï÷Þ ôçò óõíéóôïýí ôçí áîßá êáé ôçí ïìïñöéÜ ôïõ áíèñþðïõ. Áò
óçìåéùèåß üôé, ãéá íá äéáðéóôþóïõìå ôç öüñìá ôçò ôÝ÷íçò ôïõ Öåéäßá êáé íá áíôéëç-
öèïýìå ôï íüçìÜ ôçò, èá ðñÝðåé íá äéïñèþóïõìå áðü ôá ñùìáúêÜ áíôßãñáöá ôùí Ýñ-
ãùí ôïõ ôá åëáôôþìáôÜ ôïõò óõãêñßíïíôáò ôá ìå ôá ðñùôüôõðá ôïõ Ðáñèåíþíá. ¸ôóé
èá ãíùñßóïõìå ôçí øõ÷Þ êáé ôï ðíåýìá ôïõ ìåãÜëïõ êáëëéôÝ÷íç. Èá êáôáäõèïýìå
óôá åóþôáôá ôçò áíèñþðéíçò øõ÷Þò. Ãé’ áõôü íéþèïõìå Ýíá êÝíôçìá, Ýíá ðüíï óôçí
êáñäéÜ: áðü ìéá ôÝôïéá óýëëçøç ôïõ áíèñþðïõ ðïõ áðïôýðùóå ï Öåéäßáò óôá Ýñãá
ôïõ.
Ç â´ ðåñßïäïò ôçò êëáóéêÞò ôÝ÷íçò ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôï ðÜèïò, ôç ÷Üñç, ôï ñåì-
âáóìü, óôïé÷åßá êáé ôçò ôÝ÷íçò ôïõ Öåéäßá, ôá ïðïßá üìùò ï 4ïò áé. áíáðôýóóåé ìï-
íüðëåõñá. ÐñÝðåé üìùò íá áíáöåñèåß üôé ï 4ïò áé õðÞñîå êáé ôï ìåãáëýôåñï èýìá
538
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 539
ÄÏÊÉÌÉÏ
ôïõ ñùìáúêïý êëáóéêéóìïý: ôïí áãÜðçóå ðéï ðïëý êáé ôïí íüèåõóå ðåñéóóüôåñï óôçí
ðñïóðÜèåéÜ ôïõ íá ôïí õðçñåôÞóåé. ¸ôóé, åßíáé äýóêïëç ç áíß÷íåõóç ôçò øõ÷éêÞò êáé
ðíåõìáôéêÞò ïõóßáò ôùí Ýñãùí, áíÜëïãá ìå ôï áí ç öüñìá åßíáé ôáéñéáóôÞ Þ ðáñÜ-
ôáéñç. Ãé’ áõôü èá ðñÝðåé íá äéïñèþíïõìå ôá ñùìáúêÜ áíôßãñáöá ìå ôéò áõèåíôéêÝò äç-
ìéïõñãßåò ôïõ 4ïõ áé., üðùò ôá ãëõðôÜ ôïõ Ìáõóùëåßïõ ôçò Áëéêáñíáóóïý Þ ìåñéêÜ
åðéôýìâéá áíÜãëõöá.
Ï Ëýóéððïò êëåßíåé ôç äåýôåñç öÜóç ôçò êëáóéêÞò ðåñéüäïõ êáé áíïßãåé ìéá Üëëç.
¢ñ÷éóå ùò êëáóéêüò, áëëÜ ìå ôá ôåëåõôáßá ôïõ Ýñãá (éäßùò ìå ôïí Áðïîõüìåíï) äßíåé
íÝá þèçóç óôçí ôÝ÷íç ôçò åðï÷Þò ôïõ ìå óôïé÷åßá, ôá ïðïßá áíáðôý÷èçêáí ðåñéóóü-
ôåñï óôçí ÅëëçíéóôéêÞ åðï÷Þ. Äéêáßùò ïíïìÜóôçêå ðáôÝñáò ôçò, ìå ôçí Ýííïéá ðïõ êáé
ï Ìé÷áÞë ¢ããåëïò ïíïìÜóôçêå ðáôÝñáò ôïõ ìðáñüê.
1. áðáîßá: áñíçôéêÞ áîßá, ôï áíôßèåôï ôçò áîßáò.

2. áñ÷áúêÞ ôÝ÷íç: ç ôÝ÷íç ôïõ 7ïõ êáé 6ïõ áé. ð.×. Áßôéá áíÜðôõîçò: ç ðïëéôéóôéêÞ å-
ðáöÞ ìå ôçí ôÝ÷íç -ôùí áíáôïëéêþí ëáþí (éäßùò ôçò Áéãýðôïõ) ÷Üñç óôïí áðïé-
êéóìü êáé ôçí áíÜðôõîç ôïõ åìðïñßïõ êáé ôçò íáõôéëßáò· åðßóçò ïé ðïëéôéêÝò ìåôá-
âïëÝò, ç ïéêïíïìéêÞ áíÜðôõîç êáé ç ãåíéêüôåñç âåëôßùóç ôçò æùÞò. ÐçãÞ èåìÜ-
ôùí åßíáé êõñßùò ç ìõèïëïãßá.
3. íåïöþôéóôïé ôïõ ðñùôïãïíéóìïý: ïðáäïß ìïíôÝñíùí ôÜóåùí ôïõ áéþíá ìáò óôéò
åéêáóôéêÝò ôÝ÷íåò, ïé ïðïßïé áðïôéìïýí èåôéêÜ êáé õéïèåôïýí ôå÷íïôñïðßåò êáôÜ ìß-
ìçóç ôùí ðñùôüãïíùí.
4. ÐéêÜóóï: Éóðáíüò æùãñÜöïò (1881-1973), ãíùóôüò ãéá ôïí êáôáðëçêôéêü äõíá-
ìéóìü ôïõ ôáëÝíôïõ ôïõ êáé ôçí ðëïõóéüôáôç êáé ðïëýìïñöç äõíáìéêÞ ôïõ ðáñá-
ãùãÞ. Äéáêñßíïõìå äéÜöïñåò ðåñéüäïõò óôçí êáëëéôå÷íéêÞ ôïõ äçìéïõñãßá, ìå
âÜóç ôçí ôå÷íïôñïðßá êáé ôï èåìáôéêü ðåñéå÷üìåíï: ÊõáíÞ Ðåñßïäïò-ðåñßïäïò
Íåãêñ-ðåñßïäïò ÊñõóôÜëç. ÕðÞñîå êáôÜ öÜóåéò ðñéìéôéâéóôÞò, íåïêëáóéêüò, êõ-
âéóôÞò, êïíáôñïõêôéâéóôÞò. ¸íôïíá ôïí åðçñÝáóå êáé ï åìöýëéïò ðüëåìïò óôçí É-
óðáíßá: ôÜ÷èçêå ìå åíèïõóéáóìü óôï ðëåõñü ôùí äçìïêñáôþí êáé äÝ÷èçêå ôç
èÝóç äéåõèõíôÞ óôï Ìïõóåßï ôïõ ÐñÜíôï. Ðåñßöçìïò åßíáé ï ðßíáêáò «ÃêïõÝñ-
íéêá», óôïí ïðïßï áðåéêïíßæåé üëï ôïí ðüíï êáé ôï äñÜìá ôïõ éóðáíéêïý ëáïý êá-
ôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ åìöõëßïõ, ìå áöïñìÞ ôïí áöáíéóìü ôçò ðüëçò ÃêïõÝñíéêï.
5. êëáóéêüôçôá: ç ðïéüôçôá ôïõ êëáóéêïý, äéáêñßíåôáé áðü ôïí êëáóéêéóìü, ðïõ åß-
íáé ç ìßìçóç ôïõ êëáóéêïý.
539
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 540
6. Öåéäßáò: ï ìåãáëýôåñïò ãëýðôçò ôçò åëëçíéêÞò áñ÷áéüôçôáò. ÃåííÞèçêå ãýñù óôï

500 ð.×. êáé ðÝèáíå ãýñù óôï 420 ð.×. Ç áêìÞ ôçò ôÝ÷íçò ôïõ óçìåéþíåôáé ãý-
ñù óôï Ýôïò 460 ð.×., üôáí ï ÐåñéêëÞò êõâåñíïýóå ôçí ÁèÞíá. Ôá êõñéüôåñá Ýñ-
ãá ôïõ ç ÁèçíÜ ôçò ¹ëéäïò, Ç ÐáñèÝíïò ÁèçíÜ, ç ÁèçíÜ ç Ëçìíßá (÷Üëêéíï Ü-
ãáëìá ôçò èåÜò áöéåñùìÝíï óôçí Áêñüðïëç áðü ôïõò Áèçíáßïõò êëçñïý÷ïõò
ôçò ËÞìíïõ).
7. Ðïëýêëåéôïò: ðåñßöçìïò áñ÷áßïò ãëýðôçò ôïõ 5ïõ áé., êáôáãüìåíïò áðü ôç Óé-
êõþíá. ¹ôáí êõñßùò ÷áëêïðëÜóôçò, ðáñéóôÜíïíôáò ùò åðß ôï ðëåßóôïí íåáñÜ
óþìáôá áèëçôþí. Óçìáíôéêüôåñá Ýñãá ôïõ ï Äïñõöüñïò (óå áõôü åöÜñìïóå ôéò
èåùñçôéêÝò ðåðïéèÞóåéò ãéá ôï áíèñþðéíï óþìá, ôéò ïðïßåò äéåôýðùóå óôïí
«Êáíüíá», ï Äéáäïýìåíïò, Ýíá åðßóçò êïëïóóéáßï ÷ñõóåëåöÜíôéíï Üãáëìá ôçò
¹ñáò ãéá ôï Çñáßï ôïõ ¢ñãïõò.
8. ÐñáîéôÝëçò: ãëýðôçò ôïõ 4ïõ áé, ðéèáíþò Áèçíáßïò êáôáãüìåíïò áðü ôï äÞìï
ôùí Åõñçóßäùí. ÅñãÜóôçêå óôçí ÁèÞíá. ¸öåñå óôçí ôÝ÷íç ñõèìïýò íù÷åëéêïýò
êáé Ýäùóå ìåãáëýôåñç áðáëüôçôá êáé ãëõêýôçôá óôïõò èåïýò, ç ïðïßá Ýìåéíå óôç
ãëõðôéêÞ ìå ôïí üñï «Ðñáîéôåëéêü ÷áñáêôçñéóôéêü».
‘Åñãá ôïõ: «Ï ÅñìÞò ôçò Ïëõìðßáò», «Ï Áðüëëùí ï Óáõñïêôüíïò», «ï Áðüëëùí ï
Ëýêåéïò», «Ç Áöñïäßôç Êíéäßá», «Ç ÖåëëéïõìÝíç». ÌåãÜëç õðÞñîå ç åðßäñáóÞ ôïõ
óôá åðéôýìâéá ìíçìåßá êáé óôá åéäþëéá. Ç ëÜìðñüôçôá êáé ç ÷Üñç ôçò ôÝ÷íçò ôïõ âñÞ-
êáí ìéìçôÝò, ïé ïðïßïé üìùò ëçóìïíþíôáò ôç äõíáìéêüôçôá ôïõ äçìéïýñãçóáí Ýñãá
èçëõðñåðÞ, éäßùò äå ç ÁëåîáíäñéíÞ ó÷ïëÞ.
9. Ëýóéððïò: ãëýðôçò áðü ôç Óéêõþíá ðïõ Ýæçóå ôï äåýôåñï ìéóü ôïõ 4ïõ áéþíá.
ÐñïÝñ÷åôáé áðü ôç Ó÷ïëÞ ôïõ Áñãåßïõ ÷áëêïðëÜóôç ôïõ 5ïõ áéþíá Ðïëõêëåß-
ôïõ êáé áêïëïýèçóå ôá äéäÜãìáôÜ ôïõ ùò Ýíá óçìåßï. Ôñïðïðïßçóå ôéò áíáëï-
ãßåò ðïõ åðéêñáôïýóáí ìÝ÷ñé ôüôå óôá áãÜëìáôá êáé Ýäùóå åëáöñüôçôá êáé åõ-
êéíçóßá óôï óþìá. Ëáìðñü ðáñÜäåéãìá áõôþí ï «Áðïîõüìåíïò» (íÝïò áèëçôÞò
ðïõ ìåôÜ ôïí áãþíá êáèáñßæåé ôï ëÜäé êáé ôç óêüíç áðü ôï óþìá ôïõ ìå Ýíá üñ-
ãáíï ðïõ ôï Ýëåãáí óôëåããßäá). Óðïõäáßá êáéíïôïìßá ôïõ ãëýðôç åßíáé üôé äåí
õðïëüãéæå ôá áãÜëìáôÜ ôïõ ðÜíù óå ìéá üøç áëëÜ ðåñéóóüôåñåò· Ýôóé ôá Ýñãá
ôïõ áðÝêôçóáí âÜèïò, ðïõ áñãüôåñá Ýãéíå Ýíá áðü ôá êýñéá ÷áñáêôçñéóôéêÜ
ôùí Ýñãùí ôçò åëëçíéóôéêÞò åðï÷Þò.
10. Ëåù÷Üñçò: Áèçíáßïò ãëýðôçò ôïõ 4ïõ áé. ð.×. ÅñãÜóôçêå ãéá ôç äéáêüóìçóç
ôïõ Ìáõóùëåßïõ ôçò Áëéêáñíáóóïý. Ðåñßöçìï Ýñãï ôïõ Þôáí Ýíá ÷Üëêéíï Ü-
ãáëìá, ôï ïðïßï ðáñßóôáíå ôï íåáñü âïóêü ÃáíõìÞäç íá õøþíåôáé óôïí ïõñáíü
áðü Ýíáí áåôü.
540
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 541
ÄÏÊÉÌÉÏ
11. Óêüðáò: ãëýðôçò êáé áñ÷éôÝêôùí ôïõ Ä’ ð.×. áé.¸êôéóå ôï íáü ôçò ÁèçíÜò óôçí Ôå-
ãÝá. Âáóéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò ôÝ÷íçò ôïõ Þôáí ôï ðÜèïò óôçí Ýêöñáóç ôùí ìáôéþí.
12. ñùìáúêÜ áíôßãñáöá: ïé Ñùìáßïé åõãåíåßò ðáñÜããåëíáí óôïõò ôå÷íßôåò ôïõò
íá öôéÜ÷íïõí áãÜëìáôá, üìïéá ìå ôá åëëçíéêÜ, ðïõ ôá ìåôÝöåñáí óôç Ñþìç ìå
ôéò êáôáêôÞóåéò ôïõò. ÁõôÜ ôá áíôßãñáöá äåí Ýöôáíáí ðïôÝ ôá ðñùôüôõðá Ýñãá.
ÅðåéäÞ üìùò äéáóþèçêáí áõôÜ óôç èÝóç ôùí ãíÞóéùí Ýñãùí ðïõ ÷Üèçêáí,
÷ñçóéìåýïõí ãéá íá ó÷çìáôßóïõìå ìéá éäÝá ãéá ôá êáëëéôå÷íéêÜ äçìéïõñãÞìáôá
ôùí ÅëëÞíùí ðïõ êáôáóôñÜöçêáí ìÝóá óôïõò áéþíåò.
13. ñÝìâç: îÝíïéáóôç ðåñéðëÜíçóç ôçò öáíôáóßáò, äéÜèåóç ãéá ïíåéñïðüëçóç.
14. Ìáõóùëåßï: ôï 1857 âñÝèçêáí óå áíáóêáöÝò êáé öõëÜãïíôáé óôï Âñåôáíéêü
Ìïõóåßï ðïëëÜ ôìÞìáôá åíüò ìíçìåßïõ ôïõ 4ïõ áé. ð.×. ðïõ áíÞêå óôïí çãåìü-
íá ôçò Áëéêáñíáóóïý Ìáýóùëï (Ç ëÝîç óçìáßíåé êÜèå ìåãÜëï êáé åðéâëçôéêü
äéáêïóìçìÝíï ôáöéêü ìíçìåßï).
15. Ìé÷áÞë ¢ããåëïò: ìåãÜëïò Éôáëüò ãëýðôçò, æùãñÜöïò êáé áñ÷éôÝêôïíáò. Ôá
Ýñãá ôïõ äåí Ý÷ïõí óáöÞ ðåñéãñÜììáôá, ÷áñáêôçñßæïíôáé áðü ôï ðÜèïò êáé ôç
ìåãáëïðñÝðåéá. ÁíôéðñïóùðåõôéêÜ ôïõ Ýñãá óôç ãëõðôéêÞ åßíáé ï ôÜöïò ôïõ ðÜ-
ðá ÉùÜííç Â’ êáé ç «ÁðïêáèÞëùóç». Óôç æùãñáöéêÞ áíôéðñïóùðåõôéêü ôïõ Ýñ-
ãï åßíáé ç äéáêüóìçóÞ ôïõ Áãßïõ Óßîôïõ óôï Âáôéêáíü.
16. ìðáñüê: ðñïÝñ÷åôáé áðü ôçí éóðáíéêÞ ëÝîç Baroque ðïõ óçìáßíåé ðáñÜäïîï. Åß-
íáé êáëëéôå÷íéêüò ñõèìüò ðïõ åðéêñÜôçóå áðü ôï 16ï-18ï áé. Êáèéåñþèçêå óôç
äéáêïóìçôéêÞ ðñþôá áðü ôï Ìé÷áÞë ¢ããåëï êáé åðåêôÜèçêå óôçí áñ÷éôåêôïíéêÞ
êáé óå üëåò ôéò ôÝ÷íåò. Óôç ãëõðôéêÞ ôïíßæåôáé åîáéñåôéêÜ ç Ýêöñáóç êáé óôçí áñ÷é-
ôåêôïíéêÞ ïé ðñïóüøåéò öïñôþíïíôáé ìå ðáíôüò åßäïõò äéáêïóìÞóåéò. Êõñéüôåñïé
åêðñüóùðïé ôïõ ìðáñüê ï Éôáëüò Ìðåñôßíé, ï ÃÜëëïò ÐõæÝ, ï Ãåñìáíüò Ëýôåñ.

ÃåíéêÞ áñ÷Þ ôïõ äïêéìßïõ åßíáé üôé ç áîßá ôùí Ýñãùí ôÝ÷íçò êáèïñßæåôáé áðü ôï ß-
äéï ôïõò ôï ðåñéå÷üìåíï êáé ôçí ðïéüôçôá ôçò ìïñöÞò, ç ïðïßá åêöñÜæåé áõôü ôï ðå-
ñéå÷üìåíï.¸ôóé, êÜèå Ýñãï ôÝ÷íçò Ý÷åé ôçí áíÜëïãç êáëëéôå÷íéêÞ áîßá, ôçò ïðïßáò ç
óùóôÞ åêôßìçóç äåí åîáóöáëßæåôáé ìå åîùôåñéêïýò óõó÷åôéóìïýò áíÜìåóá óå äçìé-
ïõñãÞìáôá äéáöüñùí åðï÷þí, áëëÜ ìüíï ìå ôçí ïõóéáóôéêÞ ðñïóÝããéóç óôï åóþôå-
ñï íüçìá ôïõ ßäéïõ ôïõ Ýñãïõ. Êõñßáñ÷ç åßíáé ç áãÜðç ôïõ óõããñáöÝá ãéá ôçí êëá-
óéêÞ áëëÜ êáé ãéá êÜèå ïõóéáóôéêÞ ôÝ÷íç, ìéá êáé èåùñåß üôé ç áéóèçôéêÞ óõãêßíçóç åß-
íáé äõíáôü íá ðñïêëçèåß áðü êÜèå êáëü Ýñãï ôÝ÷íçò, ÷ùñßò íá Ý÷åé óçìáóßá ç ðå-
ñßïäïò óôçí ïðïßá áíÞêåé.
541
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 542

Ôï äïêßìéï ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óôéò åîåßò åíüôçôåò:
1ç Åíüôçôá: «Íá óõãêñßíïõìå... åëëçíéêïý ó÷åäßïõ»: ìåëåôÜìå óõíÞèùò ôçí ôÝ÷íç
÷ùñßæïíôÜò ôç óå ðåñéüäïõò. ¼ìùò äåí ïäçãåß óå óùóôÜ óõìðåñÜóìáôá ç á-
îéïëüãçóç ìéáò ðåñéüäïõ ìÝóá áðü ôç óýãêñéóÞ ôçò ìå ìéá Üëëç. ÊÜðïôå ãéá
ðáñÜäåéãìá õðïâßâáæáí ôçí áñ÷áúêÞ ôÝ÷íç, åêëáìâÜíïíôáò ùò êñéôÞñéï ôçí
êëáóéêÞ ôåëåéüôçôá. ÓÞìåñá åîÜëëïõ ïñéóìÝíïé, ðñïóêïëëçìÝíïé óå ìéá ïñé-
óìÝíç ìïíôÝñíá ôÜóç, áðïññßðôïõí ôçí êëáóéêÞ ôÝ÷íç óôï óýíïëü ôçò. Åêåßíï
üìùò ðïõ ðñÝðåé íá ëáìâÜíåôáé õðüøç óôçí åêôßìçóç åíüò Ýñãïõ ôÝ÷íçò åßíáé
ç ðïéüôçôá, óå üðïéá ðåñßïäï êé áí áíÞêåé áõôü.
2ç Åíüôçôá: «Ç ðåñßïäïò... ôïõ Ëõóßððïõ»: åêôßèåíôáé ôá ÷ñïíéêÜ üñéá ôçò êëáóéêÞò
ðåñéüäïõ ôçò åëëçíéêÞò ôÝ÷íçò, ïé äýï õðïðåñßïäïé êáé ïé ÷áñáêôçñéóôéêüôåñïé
åêðñüóùðïé.
3ç Åíüôçôá: «Ç ïõóßá ôçò ìåôáâïëÞò... áôôéêÞ ôñáãùäßá»: ç ìåôÜâáóç áðü ôçí áñ-
÷áúêÞ óôçí êëáóéêÞ ðåñßïäï ôçò åëëçíéêÞò ôÝ÷íçò óçìåéþèçêå ìå ôçí áðüäïóç
ìÝóù ôçò ôÝ÷íçò ôçò êßíçóçò ôïõ óþìáôïò, áöïý èõóéÜóôçêå ôáõôü÷ñïíá êÜôé á-
ðü ôçí áêåñáéüôçôá êáé óôáóéìüôçôá ôùí óôïé÷åßùí ôçò áñ÷áúêÞò ôÝ÷íçò. ¸ôóé ð.÷.
ç áñ÷áúêÞ êïñìïóôáóéÜ åîåëß÷èçêå óôçí áìößññïðç óôÞñéîç ôóõ óþìáôïò êáé ôï
áñ÷áúêü ÷áìüãåëï ðÝñáóå óôçí áõôïóõãêÝíôñùóç, ôç óïâáñüôçôá ôïõ êëáóéêïý
ðñïóþðïõ. Ï åóùôåñéêüò êüóìïò, ç ðíåõìáôéêüôçôá ôùí ìïñöþí ãßíåôáé ðëçñÝ-
óôåñá áíôéëçðôÞ ìå ôçí ðñïóÝããéóç ôçò áôôéêÞò ôñáãùäßáò.
4ç Åíüôçôá: «Ç êëáóéêÞ ôÝ÷íç... ðïôÝ åõôåëþò»: ï Öåéäßáò õðÞñîå ï áíôéðñïóùðåõ-
ôéêüôåñïò åêðñüóùðïò ôçò á´ ðåñéüäïõ ôçò êëáóéêÞò ôÝ÷íçò, ç ïðïßá õðÞñîå êáé
ç ðåñßïäïò ôçò êïñýöùóçò. Áðïôõðþíåé óôï Ýñãï ôïõ ôïí Üíèñùðï, ôïðïèåôç-
ìÝíï óôá óùóôÜ ìÝôñá: ìå áßóèçóç ôçò ìïßñáò ôïõ, ôïõ ðåðåñáóìÝíïõ ôçò ýðáñ-
îçò ôïõ, ôçò áíåðÜñêåéÜò ôïõ áëëÜ êáé ôïõ ðëÞèïõò ôùí äõíáôïôÞôùí ôïõ. Áðï-
ðíÝåé áõôÞ ç ôÝ÷íç üëç ôçí áîßá êáé ïìïñöéÜ ôïõ áíèñþðïõ. Ôá ñùìáúêÜ áíôß-
ãñáöá äåí áðïäßäïõí ôéò áñåôÝò ôçò êëáóéêÞò ôÝ÷íçò, áäéêïýí ôç óýëëçøç ôùí
ðñùôüôõðùí Ýñãùí.
5ç Åíüôçôá: «Ç äåýôåñç öÜóç... áíÜãëõöï»: ôïí 4ï áé., óôç â´ ðåñßïäï ôçò êëáóéêÞò
ôÝ÷íçò, ìå ôéò óõíáêüëïõèåò êïéíùíéêïðïëéôéêÝò áëëáãÝò, íÝá óôïé÷åßá åìöáíß-
æïíôáé óôçí ôÝ÷íç (ðñïûðÞñ÷áí, áëëÜ ôþñá õðåñôïíßæïíôáé): ôï ðÜèïò, ç ÷Üñç ï
542
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 543
ÄÏÊÉÌÉÏ
ñåìâáóìüò. Ï ñùìáúêüò êëáóéêéóìüò ôçí ìéìÞèçêå êáé íüèåõóå ôï ðíåýìá. Ãéá

ôçí êáôáíüçóç ôçò ðñþôçò óýëëçøçò áðáéôåßôáé ðñïóöõãÞ óå áõèåíôéêÜ Ýñãá ôïõ
4ïõ áé.
6ç Åíüôçôá: «Ôç öÜóç... ôïõ ìðáñüêïõ» óôï ìåôáß÷ìéï ôçò êëáóéêÞò ðåñéüäïõ êáé ìéáò
êáéíïýñãéáò ãéá ôçí ôÝ÷íç åðï÷Þ [ôçò åëëçíéóôéêÞò] êéíåßôáé ï Ëýóéððïò· áðïäå-
óìåýåé êáéíïýñãéåò äõíÜìåéò ðïõ èá ïäçãÞóïõí ôçí åëëçíéóôéêÞ ôÝ÷íç óôï íáôïõ-
ñáëéóìü, áëëÜ êáé óôï ãåìÜôï ðÜèïò ìðáñüê ôïõ ñõèìïý ôçò

Ôï êåßìåíï åßíáé åðéóôçìïíéêü êáé ìïñöùôéêü. ¸÷åé áðëü êáé áíåðéôÞäåõôï ýöïò,
÷ùñßò åîùôåñéêÜ êïóìÞìáôá. Ìå ôç óáöÞíåéá êáé ôçí Üíåóç ôïõ ëüãïõ ðåôõ÷áßíåôáé ç
åêëáÀêåõóç ôçò ãíþóçò, ç ðñïóöïñÜ ìïñöùôéêïý õëéêïý õøçëÞò áîßáò óå ìéá ãëþó-
óá, äß÷ùò ôå÷íéêïýò üñïõò êáé Üëëåò äýóêïëåò åéäéêÝò åêöñÜóåéò. Ï ôüíïò ôçò æù-
íôáíÞò ïìéëßáò êåñäßæåé ôï åíäéáöÝñïí ôïõ áêñïáôÞ-áíáãíþóôç êáé ôï äéáôçñåß áìåß-
ùôï ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò.
1ç Ôï äïêßìéï, ðñïôïý íá ìðåé óôï êýñéï èÝìá, îåêéíÜåé áðü ìéá ãåíéêÞ áñ-
÷Þ. Ðïéá åßíáé áõôÞ êáé ìå ðïéá åðé÷åéñÞìáôá ôçí êáôï÷õñþíåé;
ÁðÜíôçóç:
ÃåíéêÞ áñ÷Þ åßíáé ç äéáðßóôùóç üôé ç áîßá ôùí êáëëéôå÷íéêþí Ýñãùí äåí êñßíåôáé
áðü ôç óýãêñéóÞ ôïõò ìå Ýñãá ìéáò Üëëçò åðï÷Þò, áëëÜ áðü ôçí ïõóéáóôéêÞ ôïõò ðïé-
üôçôá.
Ôá åðé÷åéñÞìáôá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ãéá íá óôçñßîåé áõôÞ ôç äéáðßóôùóç åßíáé ôá å-
îÞò: i) Áðïêñïýåé ìéá ëáèåìÝíç Üðïøç (ôç ðáëéüôåñç ìïíïìåñÞ åêôßìçóç ôçò êëáóé-
êÞò ôÝ÷íçò êáé ôçí õðïôßìçóç ôçò áñ÷áúêÞò).
ii) ÁìÝóùò ìåôÜ áðïêñïýåé êé Üëëç ìéá, ëáèåìÝíç åðßóçò Üðïøç, áíôßèåôç (ôç ìï-
íïìåñÞ óôñïöÞ óôçí áñ÷áúêÞ ôÝ÷íç êáé ôïí ðáñáìåñéóìü ôçò êëáóéêÞò).
ÌåôÜ êáôáëÞãåé óôç ãåíéêÞ áñ÷Þ ìå ôç èåôéêÞ ôçò äéáôýðùóç.
2ç Ðïéá åßíáé ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò áñ÷áúêÞò ãëõðôéêÞò êáé ðïéá ôçò êëá-
óéêÞò, üðùò ðñïêýðôïõí áðü ôï äïêßìéï:
543
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 544
ÁðÜíôçóç:
Ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò áñ÷áúêÞò ãëõðôéêÞò åßíáé: ç áêåñáéüôçôá êáé ç ôÜîç óôá
óôïé÷åßá ìïñöÞò, éóüññïðç êïñìïóôáóéÜ (ôï âÜñïò äçë. ìïéñáóìÝíï áìößðëåõñá), ôï
áñ÷áúêü ÷áìüãåëï óôçí Ýêöñáóç, ç ÷áñéôùìÝíç åõñùóôßá êáé ç åðéóçìüôçôá óôçí Ýê-
öñáóç.
Ôçò êëáóéêÞò ãëõðôéêÞò åßíáé: ç ôÜóç ãéá êßíçóç ðïõ äçìéïõñãåß êïñìïóôáóéÜ áì-
ößññïðç (ôï âÜñïò äçë. ìðïñåß íá ðÝöôåé ðåñéóóüôåñï óôç ìéá ðëåõñÜ êáé íá åëá-
öñýíåé ç Üëëç), ï óõãêåñáóìüò ôÜîçò êáé êßíçóçò, ç óïâáñüôçôá êáé ç óåìíüôçôá
óôçí Ýêöñáóç (áõôïóõãêÝíôñùóç, âáñõèõìßá) ôñáãéêüò ôüíïò, Ýíáò ßóêéïò óôç ìïñ-
öÞ, êõñßáñ÷ç ç Ýãíïéá ôçò öèïñÜò êáé ôïõ èáíÜôïõ.
åò ëÜèïò (Ó ãéá ôï óùóôü, Ë ãéá ôï ëÜèïò)
á. Ï Êáñïýæïò Þôáí äéÜóçìïò âõæáíôéíïëüãïò.
â. ÓõíÝâáëëå óôéò áíáêáëýøåéò ôùí ôÜöùí ôçò Âåñãßíáò.
ã. Ôá êõñéüôåñá Ýñãá ôïõ åßíáé áñ÷áéïëïãéêïý ðåñéå÷ïìÝíïõ.
ä. Ç êëáóéêÞ ôÝ÷íç ïëïêëçñþíåôáé ìå ôïí Öåéäßá.
å. Ç óýãêñéóç äéáöïñåôéêþí ðåñéüäùí ïäçãåß óå ëÜèïò óõìðåñÜóìáôá.

Á Â
1. Ï Êáñïýæïò Ýêáíå ìåôáðôõ÷éáêÝò á. áð’ üëç ôçí Åõñþðç.
2. Åß÷å ãåíéêÞ áðïäï÷Þ â. ôùí Éôáëþí ôçò ÁíáãÝííçóçò.
3. Ôï «êïíôñáðüóôï» åßíáé üñïò ã. ãëýðôçò ôçò á’ ðåñéüäïõ ôçò
êëáóéêÞò ôÝ÷íçò.
4. ÐïëëÜ áãÜëìáôá áñ÷áúêÞò åðï÷Þò ä. óðïõäÝò óôï Ìüíá÷ï.
5. Ï Öåéäßáò Þôáí å. Ý÷ïõí ôï «áñ÷áúêü ìåéäßáìá».
ï áíôéðñïóùðåõôéêüôåñïò

Ç ðåñßïäïò ôçò ÅëëçíéêÞò êëáóéêÞò ôÝ÷íçò áñ÷ßæåé:
á. óôá 490 ð.×.
â. óôá 480 ð.×.
544
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 545
ÄÏÊÉÌÉÏ
ã. óôá 510 ð.×.

ä. óôá 30 ð.×.

¸íáò áðü ôïõò óðïõäáßïõò êáëëéôÝ÷íåò ðïõ óõãêéíåßôáé áðü ôçí êëáóéêÞ ôÝ÷íç åß-
íáé:
á. ï ÐéêÜóï.
â. ï Ìé÷áÞë ¢ããåëïò.
ã. ï Åë ÃêñÝêï.
ä. ï ÓåæÜí

ëçò Â.
Á Â
1. «áðåëåõèåñþíåé íÝåò äõíÜìåéò» á. ðñïóùðïðïßçóç
2. «áðü ùìÝò åêäçëþóåéò» â. åðßèåôá
3. «ï ìåãÜëïò êáëëéôÝ÷íçò ....., ã. ìåôáöïñÜ
ï ìïíáäéêüò Öåéäßáò, ï Ðïëýêëåéôïò»
4. «ôá äïëåñÜ óôïé÷åßá ôùí õóôåñüôåñùí» ä. ìåôáöïñÜ
5. «Ç äåýôåñç öÜóç ôçò êëáóéêüôçôáò å. áóýíäåôï ó÷Þìá
.... áíáðôýóóåé äõíÜìåéò»
545
06.qxd 9/30/08 12:20 PM Óåëßäá 546
ÎÅ ÍÇ ËÏÃÏÔÅ× ÍÉÁ
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 549
ÏÄÕÓÓÅÁÓ
¢ëöñåíô ÔÝíéóïí

ÃåííÞèçêå óôï Óüìåñóìðé, óôá 1809. Ï ðáôÝñáò ôïõ Þôáí åöçìÝñéïò ìå ðïëëÜ
ðáéäéÜ, áëëÜ åíäéáöÝñèçêå ãéá ôéò óðïõäÝò ôïõ ¢ëöñåíô, ðïõ öïßôçóå óôï Ôñßíéôé Êü-
ëåôæ ôïõ Êáßìðñéôæ. ¼ìùò, ï ¢ëöñåíô åãêáôÝëåéøå ôéò óðïõäÝò ôïõ, ãéá íá áó÷ïëçèåß
ìå ôçí ðïßçóç.
Óôá ðñþôá ôïõ ðïéÞìáôá åðçñåÜóôçêå êõñßùò áðü ôï ñïìáíôéóìü ôïõ Âýñùíá êáé
ôïõ Êçôò. Óôç óõíÝ÷åéá üìùò îåðÝñáóå ôï ñïìáíôéóìü, óõìöéëéþíïíôÜò ôïí ìå ôç öé-
ëïóïößá êáé ôïõò âáèýôåñïõò ðüèïõò ôïõ áéþíá ôïõ. Ôá èÝìáôÜ ôïõ áíôëåß áðü ôçí
øõ÷ïëïãßá êáé ôá ðÜèç ôùí çñþùí ôçò êåëôéêÞò ðáñÜäïóçò, áëëÜ êáé áðü ôïõò á-
ðëïýò áíèñþðïõò ôçò åðï÷Þò ôïõ.
Ôá ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «ÐïéÞìáôá Êõñßùò ËõñéêÜ», «ÐïéÞìáôá».
«Én Memoriam», «ÂááéëéêÜ Åéäýëëéá». «¸íï÷ ¢ñäåí». «ÌðáëÜíôåò» ê.Ü.
Óôá 1850 áíáêçñý÷èçêå «äáöíïóôåöÞò ðïéçôÞò» êáé ôï 1884 ëüñäïò. ÐÝèáíå óôá
1892

Ôï ðïßçìá áõôü åíôÜóóåôáé óôç óõëëïãÞ «ÐïéÞìáôá», ðïõ äçìïóéåýôçêå óôá 1842,
ç ïðïßá åßíáé åðçñåáóìÝíç áðü ôï êëßìá ôïõ ñïìáíôéóìïý.
Ï ÔÝíéóïí óôçñß÷ôçêå óå ìéá ìåèïìçñéêÞ ðáñÜäïóç ó÷åôéêÜ ìå ôç æùÞ ôïõ Ïäõó-
óÝá ðïõ ôçí áêïëïýèçóáí ïé óõããñáöåßò Ðëßíéïò, Óïëßíï êáé ÄÜíôçò. Óýìöùíá ìå
ôçí ðáñÜäïóç áõôÞ, ï ÏäõóóÝáò ìåôÜ ôçí åðéóôñïöÞ ôïõ óôçí ÉèÜêç ñß÷ôçêå óå íÝåò
ðåñéðÝôåéåò.
549
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 550
Ï ÏäõóóÝáò âñßóêåôáé Þäç óôçí ÉèÜêç, áëëÜ ç æùÞ ôïõ åêåß äåí ôïí éêáíïðïéåß.
Äåí åßíáé áñêåôü ãé’ áõôüí íá âáóéëåýåé óå áíèñþðïõò ðïõ äåí êáôáíïïýí ôç äéêÞ ôïõ
óêÝøç, óýíôñïöïò ìéáò ãåñáóìÝíçò ãõíáßêáò. Óôü÷ïò ôïõ åßíáé íá îáíáñ÷ßóåé ôá ôá-
îßäéá. ÈõìÜôáé ôéò ðåñéðÝôåéåò ðïõ Ýæçóå êáé êáôÝóôçóáí ôï üíïìÜ ôïõ ãíùóôü ðáíôïý.
¼ëïé ôïí óÝâïíôáé, áöïý Ý÷åé ãíùñßóåé ðïëëÜ êé Ý÷åé ðïëåìÞóåé ïìïßïõò ôïõ óôçí
Ôñïßá. ÐñÝðåé ëïéðüí íá óõíå÷ßóåé ôá ôáîßäéá, ãéáôß ìüíï ôüôå, üôáí ãíùñßæåé êáéíïý-
ñéá ðñüóùðá êáé êáôáóôÜóåéò, æåé ðñáãìáôéêÜ. Áíôßèåôá, èåùñåß ðùò èá ’ôáí äåéëßá åê
ìÝñïõò ôïõ, áí æçôïýóå íá æÞóåé ôï õðüëïéðï ôçò æùÞò ôïõ Þóõ÷á óôïí ôüðï ôïõ.
Ãéá ôçí ÉèÜêç äåí áíçóõ÷åß. Åêåß èá áöÞóåé äéÜäï÷ü ôïõ ôïí ÔçëÝìá÷ï, ðïõ äéá-
êñßíåôáé ãéá ôéò äéïéêçôéêÝò ôïõ éêáíüôçôåò êáé ôçí ðßóôç ôïõ óôïõò Èåïýò. ÅîÜëëïõ, å-
êåßíïò èá ’èåëå íá ìåßíåé óôçí ÉèÜêç êáé íá âáóéëåýåé Þóõ÷ïò óôï ôüðï ôïõ.
Áðü ôçí Üëëç ï ÏäõóóÝáò óêÝöôåôáé ôï êáñÜâé ôïõ Ýôïéìï íá öýãåé êáé ôïõò óõ-
íôñüöïõò ôïõ íá èÝëïõí íá ôïí óõíïäÝøïõí óôá íÝá ôïõ ôáîßäéá, áí êáé ðéá åßíáé ãÝ-
ñïé. Ôßðïôá üìùò äå èá ôïõò óôáìáôÞóåé íá óõíå÷ßóïõí, ðáñÜ ìüíï ï èÜíáôïò. ¸ôóé,
êáëåß ôïõò óõíôñüöïõò ôïõ íá åôïéìáóôïýí ãéá ôáîßäé ðñïò ôá äõôéêÜ. Åêåß, êáé áí ï êáé-
ñüò åßíáé êáëüò, èá öôÜóïõí óôç ãç ôùí ÌáêÜñùí, üðïõ èá óõíáíôÞóïõí ôïí Á÷éë-
ëÝá. ÅîÜëëïõ, üóá êé áí Ý÷ïõí êáôáöÝñåé, ìÝíïõí ðïëëÜ áêüìá ðïõ ðñÝðåé íá êÜíïõí.
1. óôåñíüò: êáôþôåñïò.
2. óéìþóù: ðëçóéÜóù.
3. ëáìíïêüðïé: êùðçëÜôåò.
4. ìáêÜñéá íçóéÜ: åßíáé ôá íçóéÜ, üðïõ óýìöùíá ìå ôïí ¼ìçñï, ôï Âéñãßëéï êáé ôï
ÓôñÜâùíá, Ýìåíáí ìåôÜ ôï èÜíáôü ôïõò ïé åíÜñåôïé Üíèñùðïé.
1ç - 2ç åíüôçôåò: Óôéò åíüôçôåò áõôÝò, üðùò êáé óå üëï ôï ðïßçìá, ï ÔÝíéóïí åãêù-
ìéÜæåé ôïí ÏäõóóÝá êáé ôïí ðáñïõóéÜæåé ùò ôï óýìâïëï ôçò áóßãáóôçò åðéèõìßáò
ãéá ôáîßäéá êáé ãéá æùÞ. Áí êáé Ý÷åé ôáîéäÝøåé, áí êáé Ý÷åé ãíùñßóåé ðïëëÜ êáé äÝ-
÷ôçêå ôï èáõìáóìü êáé ôïí ðüèï ðïëëþí áíèñþðùí, óôü÷ïò ôïõ äåí åßíáé íá æÞ-
550
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 551
óåé ìéá Þñåìç æùÞ óå âáèéÜ ãåñÜìáôá, áëëÜ åðéæçôÜ íÝåò ðåñéðÝôåéåò ãéá áðü-
êôçóç ðåñéóóüôåñùí ãíþóåùí.
ÁõôÞ ç óôÜóç æùÞò ôïõ ÏäõóóÝá ôïõ ÔÝíéóïí ìáò èõìßæåé ôçí Üðïøç ôïõ ÐëÜôù-
íá ãéá ôç æùÞ. Óôü÷ïò ôïõ áíèñþðïõ äåí åßíáé áðëÜ ôï íá æåé, áëëÜ ôï íá æåé êá-
ëÜ êáé Ýíôéìá^ óôü÷ïò äçëáäÞ äåí åßíáé ôï «æçí» áëëÜ ôï «åõ æçí». Èåùñåß ðùò ç
æùÞ Ý÷åé áîßá, áí ï Üíèñùðïò ôç æåé óå üëï ôçò ôï âÜèïò êáé ôï ðëÜôïò, áí ãíù-
ñßæåé ðåñéðÝôåéåò, áí Ý÷åé äéáöïñåôéêÝò åìðåéñßåò ðïõ èá ðëïõôßæïõí ôçí øõ÷Þ êáé
ôï ìõáëü ôïõ êáé èá ôïí êáôáóôÞóïõí óåâáóôü óå üëïõò ÷Üñç óôçí åîõðíÜäá êáé
ôçí ïîýíïéÜ ôïõ.
Ï ÏäõóóÝáò ôïõ ÔÝíéóïí äéáöÝñåé áðü ôïí ÏäõóóÝá ôçò «ÉèÜêçò» ôïõ ÊáâÜöç.
Ãéáôß åêåßíïò öôÜíåé ôåëéêÜ óôçí ÉèÜêç, ðëïýóéïò áðü åìðåéñßåò óôï ôÝëïò ìéáò æù-
Þò üëï ðåñéðÝôåéåò. Êáé üóï êáé áí äåí ôïí éêáíïðïéåß ðéá áõôÞ ç ÉèÜêç, ðáñá-
ìÝíåé, áöïý ÷Üñç óôï ôáîßäé ôïõ óå áõôÞí êÝñäéóå ôçí áõôïãíùóßá.
3ç - 4ç åíüôçôåò: Óôéò åíüôçôåò áõôÝò ðáñïõóéÜæåôáé áðü ôïí ÏäõóóÝá ç ìïñöÞ ôïõ
ÔçëÝìá÷ïõ. Åßíáé ï éäáíéêüò Üñ÷ïíôáò, ï Þñåìïò êáé Üóðéëïò Üíèñùðïò, ðïõ ðé-
óôåýåé óôïõò èåïýò êáé åðéæçôÜ ôçí åîïõóßá êáé ôçí ðáñáìïíÞ óôçí ÉèÜêç. Åßíáé
åíôåëþò áíôßèåôïò áðü ôïí ÏäõóóÝá, ðïõ åßíáé ï Üíèñùðïò ôçò äñÜóçò êáé ôçò
ðåñéðÝôåéáò.
ÁëëÜ êáé ïé óýíôñïöïé ôïõ ÏäõóóÝá åßíáé áíÜëïãïß ôïõ. Áí êáé ãÝñïé, ðïèïýí ôç
äüîá êáé åßíáé Ýôïéìïé íá ñé÷ôïýí óå íÝåò ðåñéðÝôåéåò.
Åðßóçò, ðáñáôçñåßôáé óôçí ôåëåõôáßá åíüôçôá ìéá äéáöïñÜ ìå ôçí ïìçñéêÞ «Ï-
äýóóåéá». Åíþ óå áõôÞí ï Á÷éëëÝáò âñßóêåôáé óôïí ¢äç íá èñçíåß ãéá ôç æùÞ ðïõ
Ý÷áóå, óôïí «ÏäõóóÝá» ôïõ ÔÝíéóïí âñßóêåôáé óôç ãç ôùí ÌáêÜñùí, åêåß ðïõ ìü-
íï ïé åíÜñåôïé êáé ïé óåâáóôïß áðü üëïõò Ý÷ïõí ôçí åõôõ÷ßá íá åßíáé.
Óôïõò ôñåéò ôåëåõôáßïõò óôß÷ïõò ôïõ ðïéÞìáôïò ï ðïéçôÞò ôïðïèåôåßôáé éäåïëïãéêÜ
ãéá Üëëç ìéá öïñÜ. Ôïíßæåé ðùò ç èÝëçóç ôïõ áíèñþðïõ, ãéá íá åðéôý÷åé ôï óêï-
ðü ôïõ, äå äáìÜæåôáé áðü ôßðïôá êáé éäßùò áðü êáìéÜ õëéêÞ äýíáìç.
Ôï ðïßçìá ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: Óôß÷ïé 1-8: «Ôé áîßæåé ..... ôç óôåñíÞ óôÜëá»: Ç æùÞ ôïõ ÏäõóóÝá
ìåôÜ ôçí åðéóôñïöÞ ôïõ óôçí ÉèÜêç.
551
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 552
2ç åíüôçôá: Óôß÷ïé 9-42: «Å÷Üñçêá ðïëëÜ ..... ï íïõò äå öôÜíåé: Ç áðüöáóÞ

ôïõ íá óõíå÷ßóåé ôá ôáîßäéá.
3ç åíüôçôá: Óôß÷ïé 42-53: « Ôï èñüíï ìïõ ..... ðïõ ðïèåß ç øõ÷Þ ìáò»: ÄéÜ-
äï÷ïò óôï èñüíï áíáêçñýóóåôáé ï ÔçëÝìá÷ïò.
4ç åíüôçôá: Óôß÷ïé 54-92: «Óôï ëéìÜíé åêåß êÜôïõ ..... êáìéÜ äåí ôç äáìÜæåé»:
Ôï êáñÜâé ôïõ åßíáé Ýôïéìï íá ôïí ïäçãÞóåé óôç ãç ôùí ÌáêÜñùí.

1. Ëõñéêüôçôá: Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá éäéáßôåñá ëõñéêü êáé óõìâïëéêü ðïßçìá. ¹äç áðü
ôçí áñ÷Þ ôïíßæåôáé ç áðüññéøç ôïõ óõíçèéóìÝíïõ ôñüðïõ æùÞò ÷ùñßò ðñïâëÞìá-
ôá êáé ðåñéðÝôåéåò êáé ðñïâÜëëåôáé ìéá æùÞ åëåýèåñç, ÷ùñßò äåóìåýóåéò êáé óõì-
âáôéêüôçôåò.
2. Ìïíüëïãïé: Ï ðïéçôÞò ãéá íá åðéôý÷åé ôï óêïðü ôïõ áõôü ÷ñçóéìïðïéåß ôï ìïíü-
ëïãï.
3. ÕðåñâïëÞ: «èÝëù íá ðéù ôçò æùÞò ôç óôåñíÞ óôÜëá».
4. ÌåôáöïñÝò: «èÝëù íá ðéù ôçò æùÞò ôç óôåñíÞ óôÜëá», «ôçò ìÜ÷çò ôï ìåèýóé».
5. Ðáñïìïßùóç: «íá âñåé ôÝëïò êé áíÜðáøç óáí üðëï».
6. Åéêüíá: «Äåí áîßæåé óôñéìùãìÝíïé ïé Üíèñùðïé ..... óôïí Üëëï».
7. Ðñïóùðïðïßçóç: «áöïý ï ðüèïò öëïãßæåé ôçí øõ÷Þ ìïõ».
8. ¾öïò - Ãëþóóá: Ôï ýöïò åßíáé õøçëü êáé ðõêíü, åíþ ç ãëþóóá ôïõ ðïéÞìáôïò
Üíåôç áëëÜ êáé áíÜëïãç ôçò óïâáñüôçôáò ôïõ èÝìáôïò.
9. ÌÝôñï - óôß÷ïò: Ôï ìÝôñï óôç ìåôÜöñáóç åßíáé éáìâéêü êáé ï óôß÷ïò åíôåêáóýë-
ëáâïò ðáñïîýôïíïò, áíïìïéïêáôÜëçêôïò.
1ç: Ôé êñáôÜåé ó ðïéçôÞò áðü ôçí ðáñÜäïóç ôïõ ïìçñéêïý ÏäõóóÝá;(Ðñïôïý

áðáíôÞóåôå íá óõó÷åôßóåôå ôïõò óôß÷ïõò 6-11 ôïõ ðïéÞìáôïò ìå áíÜëï-
ãïõò óôß÷ïõò áðü ôï ðñïïßìéï ôçò Ïäýóóåéáò).
ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò êñáôÜ áðü ôçí ðáñÜäïóç ôïõ ïìçñéêïý ÏäõóóÝá üóá ÷áñáêôçñéóôéêÜ
ôïõ ôïíßæåé ï ¼ìçñïò óôïõò óôß÷ïõò 3-4 ôçò á´ ñáøùäßáò ôçò Ïäýóóåéáò «Ðïëëþí ä’
Üíèñþðùí ßäåí Üóôåá êáß íüïí Ýãíù, ðïëëÜ ä’ üã’ Ýí ðüíôù ðÜèåí Üëãåá üí êáôÜ èõ-
ìüí»
552
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 553
Ï ÔÝíéóïí äçëáäÞ áíáöÝñåôáé êé áõôüò óå Ýíáí ÏäõóóÝá ðïõ Ýðáèå ðïëëÜ, áëëÜ
áðÝêôçóå êáé ðïëëÝò ãíþóåéò óôá ôáîßäéá ôïõ.
2ç: Íá âñåßôå êáé íá ó÷ïëéÜóåôå óôß÷ïõò ôïõ ðïéÞìáôïò ðïõ åêöñÜæïõí ðíåý-
ìá áíÜëïãï ìå ôïõò óôß÷ïõò ôïõ ÄÜíôç ðïõ ðáñáèÝôïõìå óôï åéóáãùãéêü
óðìåéþìá
ÁðÜíôçóç:
Ïé óôß÷ïé ðïõ åêöñÜæïõí ðíåýìá áíÜëïãï ìå ôïõò óôß÷ïõò ôïõ ÄÜíôç åßíáé ïé åîÞò:
57-61, 64-67, 71-73, 84.
Ãéáôß óôïõò óôß÷ïõò áõôïýò ï ÏäõóóÝáò êáëåß ôïõò óõíôñüöïõò ôïõ óå íÝïõò áãþ-
íåò êáé óå íÝåò ðåñéðÝôåéåò, áöïý ðÜíôá õðÜñ÷åé êÜôé ðïõ äåí îÝñïõí, êÜôé Üãíùóôï
êáé ðïõ ðñÝðåé íá ôï êáôáêôÞóïõí, íá ôï ìÜèïõí. Êé áí ãÝñáóáí, ç øõ÷éêÞ ôïõò äý-
íáìç äåí ðåñéïñßóôçêå. Ãé’ áõôü ìðïñïýí íá ôïí áêïëïõèÞóïõí óôá íÝá ôïõ ôáîßäéá.
3ç: Ï ÏäõóóÝáò îå÷ùñßæåé ôïí åáõôü ôïõ áðü ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ êáé ôïõò õ-
ðçêüïõò ôïõ: óå ôé äéáöÝñåé áðü ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ; Íá åíôïðßóåôå ôïõò
ó÷åôéêïýò óôß÷ïõò.
ÁðÜíôçóç:
Ï ÏäõóóÝáò - üðùò öáßíåôáé áðü ôïõò óôß÷ïõò 1-6 êáé 43-53 - äéáöÝñåé áðü ôçí
ïéêïãÝíåéÜ ôïõ êáé ôïõò õðçêüïõò ôïõ. Ç ãõíáßêá ôïõ åßíáé ãåñáóìÝíç, äå äéáêñßíå-
ôáé áðü ôïí ðüèï ôçò æùÞò. Ïé õðÞêïïß ôïõ åíäéáöÝñïíôáé ìüíï ãéá ôá áðëÜ, êáèçìå-
ñéíÜ ðñïâëÞìáôá ôçò æùÞò. ¼óï ãéá ôï ãéï ôïõ, ÔçëÝìá÷ï, åêåßíïò äåí Ý÷åé ôç äéêÞ
ôïõ ðåñßåñãç êáé öéëåñåõíçôéêÞ ìáôéÜ. ÐñïôéìÜ íá áíáëÜâåé ôá êáèÞêïíôá ôïõ âáóé-
ëéÜ êáé íá æåé ìéá Þñåìç êáé óõìâáôéêÞ æùÞ.
4ç: Ï ðïéçôÞò ðáñïõóéÜæåé áíôéóôñáììÝíïõò ôïõò ñüëïõò ôùí äýï çëéêéþí:

ôï íåáñü ÔçëÝìá÷ï ùò óõíåôü êáé Ýìðåéñï Üíèñùðï, ðñüèõìï íá áíá-
ëÜâåé ôéò åõèýíåò ôçò ÷þñáò ôïõ, åíþ ôïí çëéêéùìÝíï ÏäõóóÝá ãåìÜôï Ü-
ðëçóôï ðÜèïò ãéá ðåñéðÝôåéåò êáé ãíþóç. Ðþò åîçãåßôå ôçí áíôéóôñïöÞ
áõôÞ ôùí ñüëùí;
ÁðÜíôçóç:
Ç áíôéóôñïöÞ áõôÞ ôùí ñüëùí ìðïñåß íá åñìçíåõôåß ùò óýãêñïõóç áíÜìåóá óôï
êáèÞêïí ðñïò ôïõò Üëëïõò, ðïõ ðéÝæåé ôïí Üíèñùðï áóöõêôéêÜ, êáé óôçí áíÜãêç ôçò
öõãÞò ãéá ôçí áðåëåõèÝñùóç ôïõ áôüìïõ.
Ï ÏäõóóÝáò ãíùñßæåé ôéò õðï÷ñåþóåéò ôïõ. ¼ìùò, ç øõ÷Þ ôïõ åðáíáóôáôåß. Äåí
ìðïñåß íá äå÷ôåß ãéá ôïí åáõôü ôïõ ìéá óõìâáôéêÞ æùÞ. ¸ôóé, áíáèÝôåé ôç äéïßêçóç ôçò
553
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 554
ÉèÜêçò óôï ãéï ôïõ, ðïõ åîÜëëïõ èá ’íáé åõ÷áñéóôçìÝíïò ìå Ýíá ôÝôïéï ñüëï, êáé öåý-
ãåé ãéá ìáêñéíÜ ôáîßäéá êáé íÝåò åìðåéñßåò,
5ç: Ôï ðïßçìá áðïôåëåßôáé áðü äýï ìÝñç: ðñþôï ùò ôï óôß÷ï 53 êáé ôï äåý-
ôåñï áðü êåé êáé ðÝñá:
á) Ðïý áíáöÝñåôáé ôï ðñþôï êáé ðïý ôï äåýôåñï ìÝñïò;
â) Óå ðïéï ìÝñïò ï ôüíïò ãßíåôáé ðéï ëõñéêüò êáé ìå ðïéåò åéêüíåò ç Üëëåò åêöñÜóåéò;
ÁðÜíôçóç:
á. ÂëÝðå íïçìáôéêÞ áðüäïóç. Áðü: «Ï ÏäõóóÝáò... êÜíïõí».
â. Ï ôüíïò ôïõ ðïéÞìáôïò ãßíåôáé ðéï ëõñéêüò óôï â’ ìÝñïò, êõñßùò ìÝóá áðü åé-
êüíåò (ç åéêüíá ôïõ ÏäõóóÝá íá óõãêåíôñþíåé ôïõò óõíôñüöïõò ôïõ, ôï êáñÜâé íá
’íáé Ýôïéìï ãéá ôáîßäé, ïé êùðçëÜôåò íá âñßóêïíôáé óôá êïõðéÜ), åðéêëÞóåéò óôïõò óôß-
÷ïõò 57, 71 êáé 73 êáé ðñïóùðïðïßçóç («¼ëá ôá êüâåé ï èÜíáôïò»).
èïò (Ó ãéá ôï Óùóôü, Ë ãéá ôï ËÜèïò)
á. Óôçí áñ÷Þ Þôáí êõñßùò åðçñåáóìÝíïò áðü ôï ñïìáíôéóìü.
â. Ï ÏäõóóÝáò óýìöùíá ìå ôï êåßìåíï åßíáé éêáíïðïéçìÝíïò áðü ôç æùÞ óôçí É-
èÜêç.
ã. Ç óôÜóç æùÞò ôïõ ÏäõóóÝá ìïéÜæåé ìå áõôÞ ôïõ ÐëÜôùíá.
ä. Ï ÔçëÝìá÷ïò åßíáé Üíèñùðïò ôçò äñÜóçò êáé ôçò ðåñéðÝôåéáò óáí ôïõ ÏäõóóÝá.
å. Ôï ìÝôñï åßíáé éáìâéêü êáé ï óôß÷ïò åíôåêáóýëëáâïò ðáñïîýôïíïò.

Á Â
1. Ï ÔÝíéóïí óôçñßóôçêå á. ãéáôß äåí ìðïñåß íá æÞóåé óõìâáôéêÜ.
2. Ï ÏäõóóÝáò èåùñåßôáé â. óå ìéá ìåèïìçñéêÞ ðáñÜäïóç.
3. Ç æùÞ Ý÷åé áîßá ã. áðü ôçí ïéêïãÝíåéá ôïõ êáé ôïõò õðç-
êüïõò ôïõ.
4. Ï ÏäõóóÝáò äéáöÝñåé ä. áí ï Üíèñùðïò ôç æåé óå üëï ôçò ôï ðëÜ-
ôïò.
5. Ç øõ÷Þ ôïõ ÏäõóóÝá å. ôï óýìâïëï ôçò áóßãáóôçò åðéèõìßáò
åðáíáóôáôåß ãéá ôáîßäéá êáé ãéá æùÞ.
554
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 555

Óýìöùíá ìå ôïí ÔÝíéóïí ï ÏäõóóÝáò èá óõíáíôÞóåé ôïí Á÷éëëÝá:
á. óôçí Ôñïßá. â. óôïí ¢äç.
ã. óôçí ÉèÜêç. ä. óôç ãç ôùí ÌáêÜñùí.

Ï ÔçëÝìá÷ïò:
á. èÝëåé íá öýãåé ìå ôïí ðáôÝñá ôïõ êáé íá ãíùñßóåé íÝåò ðåñéðÝôåéåò.
â. íá ðñïóÝ÷åé ôç ãåñáóìÝíç ìçôÝñá ôïõ.
ã. íá åîïõóéÜæåé ôçí ÉèÜêç êáé íá ðáñáìåßíåé åêåß ãéá ðÜíôá.
ä. íá óõíáíôÞóåé ôïí Á÷éëëÝá.
Á Â
1. «ÈÝëù íá ðéù ôçò æùÞò ôç óôåñíÞ óôÜëá» á. åéêüíá
2. «ôçò ìÜ÷çò ôï ìåèýóé» â. ìåôáöïñÜ
3. «áöïý ï ðüèïò öëïãßæåé ôçí øõ÷Þ ìïõ» ã. ðáñïìïßùóç
4. «íá âñåé ôÝëïò êáé áíÜðáøç óáí üðëï» ä. ðñïóùðïðïßçóç
5. «Äåí áîßæåé óôñéìùãìÝíïé ïé Üíèñùðïé å. õðåñâïëÞ
.... óôïí Üëëï»
Áöïý äéáâÜóåôå ðñïóå÷ôéêÜ ôïõò ôåëåõôáßïõò óôß÷ïõò ôïõ ðïéÞìáôïò (83-92) íá á-
íáðôýîåôå ãñáðôþò ôï íüçìÜ ôïõò.
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå íïçìáôéêÞ áðüäïóç. Áðü: «Ï ÏäõóóÝáò óêÝöôåôáé... êÜíïõí».
555
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 556
ÁÍÁÔÁÓÇ
ÊÜñïëïò ÌðïíôëÝñ

Ï ÊÜñïëïò ÌðïíôëÝñ Þôáí Ýíáò áðü ôïõò óçìáíôéêüôåñïõò ÃÜëëïõò ðïéçôÝò. Ãåí-
íÞèçêå óôï Ðáñßóé, óôá 1821. Ç æùÞ ôïõ Þôáí Ýêëõôç êáé ãé’ áõôü ïé äéêïß ôïõ ôïí Ý-
óôåéëáí óôéò Éíäßåò. Åêåßíïò üìùò äåí Ýöôáóå ðïôÝ åêåß. ÅðÝóôñåøå óôï Ðáñßóé, ðÞñå
ôçí ðåñéïõóßá ôïõ íåêñïý ôïõ ðáôÝñá êáé áó÷ïëÞèçêå ìå ôçí ðïßçóç.
Ç ðñþôç ôïõ óõëëïãÞ «Ôá ¢íèç ôïõ Êáêïý» ðñïêÜëåóáí ôçí áíôßäñáóç ôïõ êáôå-
óôçìÝíïõ êáé ï äçìéïõñãüò ôçò ôéìùñÞèçêå ìå ðñüóôéìï. Óôá ðïéÞìáôÜ ôïõ áõôÜ ü-
ìùò, ðáñÜ ôï éäéüôõðï øõ÷éêü ôïõò êëßìá, âáèáßíåé ôï ðïéçôéêü áßóèçìá êáé áíáæçôåß
ôçí ôÝëåéá áñìïíßá ôïõ óôß÷ïõ, óå áíôßèåóç ìå ôçí ðëçèùñéêÞ ñïìáíôéêÞ ðïßçóç ðïõ
åðéêñáôïýóå ôüôå. Ïé êñéôéêÝò ôïõ, åðßóçò ãéá ôç ñïìáíôéêÞ ôÝ÷íç, äåß÷íïõí ôéò áíáæç-
ôÞóåéò ôïõ ãéá ìéá íÝá áéóèçôéêÞ.
¼ðùò ôïíßæåé ï Óçìçñéþôçò: «Åßíáé ï ðïéçôÞò ðïõ Üíïéîå Ýíáí êáéíïýñéï äñüìï,
ðïõ öÝñíåé áðü ôï ñïìáíôéóìü óôç óçìåñéíÞ óõíáéóèçìáôéêÞ êáé åãêåöáëéêÞ ðïßçóç.
Êé üôé ðñáãìáôéêÜ Þôáí Ýíáò óôáèìüò, öáßíåôáé áðü ôçí åðßäñáóç ðïõ åß÷å óôçí åðï-
÷Þ ôïõ êáé ðïõ Ý÷åé áêüìá ç ðïßçóÞ ôïõ. Åßíáé ôüóï áíèñþðéíïò, üóï êáíåßò Üëëïò.
Åßíáé, üðùò êÜèå ìåãÜëïò ðïéçôÞò, ï åêðñüóùðïò ôçò øõ÷éêÞò, ðíåõìáôéêÞò êáé êïé-
íùíéêÞò êáôÜóôáóçò ôçò åðï÷Þò ôïõ ... Ýíáò ðñïöÞôçò».
¢ëëá Ýñãá ôïõ åßíáé ôá åîÞò: «ÐïéÞìáôá óå ðñüæá» êáé ìåôáöñÜóåéò ôïõ Áìåñéêá-
íïý ðïéçôÞ êáé ðåæïãñÜöïõ ¸íôãêáñ ¢ëëáí Ðüå.
ÐÝèáíå óôá 1867, óôï Ðáñßóé.

Ôï ðïßçìá åíôÜóóåôáé óôçí ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ ôïõ ÌðïíôëÝñ «Ôá ¢íèç ôïõ Êáêïý»,
ðïõ äçìïóéåýôçêå óôá 1857, ðñïêáëþíôáò èýåëëá äéáìáñôõñéþí áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ
êáèåóôþôïò.
556
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 557
Ï ðïéçôÞò áðåõèýíåôáé óôç ÓêÝøç ôïõ, óôï Ðíåýìá, êáé ôçò æçôÜ íá áíõøùèåß ðÜ-
íù áðü èÜëáóóåò, ëßìíåò, äÜóç, ëáãêáäéÝò êáé ãåíéêÜ ðÜíù áðü ôïí õëéêü êüóìï êáé
íá öôÜóåé óôïí êüóìï ôùí éäåþí. Íá öôÜóåé ìáêñéÜ áðü êáèåôß ðïõ èõìßæåé öèïñÜ êáé
óÞøç êáé íá ðñïóåããßóåé ôïí êüóìï ôçò æùÞò êáé ôïõ öùôüò.
Ï Üíèñùðïò ðïõ èá ôá êáôáöÝñåé èá ’íáé åõôõ÷éóìÝíïò. Èá îåöåýãåé áðü ôç óõì-
âáôéêÞ æùÞ, ìüíï áí ç óêÝøç ôïõ ðñïóåããßóåé ôïí ôüðï, üðïõ ìðïñåß êáíåßò íá á-
êïýóåé ôç öùíÞ ôùí Üöùíùí êüóìùí êáé ôùí áíèþí.
1. êÜôáóôñåò: ãåìÜôåò Üóôñá.

2. ÓêÝøç: ôï Ðíåýìá.
3. ëéãþíåéò: ëéþíåéò, áðïëáìâÜíåéò.
4. áíáãÜëéá: áãáëëßáóç.
5. áíÜêïðá: áêïýñáóôá.
Áðü ôïí ôßôëï êéüëáò ôïõ ðïéÞìáôïò äçëþíåôáé ï éäåáëéóìüò ôïõ äçìéïõñãïý ôïõ
êáé ðñïâÜëëåôáé ç óôÜóç ôïõ. Óôü÷ïò ôïõ åßíáé ç áðïäÝóìåõóç ôïõ Ðíåýìáôïò áðü
êáèåôß óõìâáôéêü, ðïõ óôåñåßôáé ïìïñöéÜò êáé éäáíéêþí. Áíôßèåôá, ï óõìâáôéêüò áõôüò
êüóìïò, ï õëéêüò, ðáãéäåýåé ôïí Üíèñùðï êáé ãé’ áõôü åêåßíïò ðñÝðåé íá áãùíéóôåß ãéá
ôçí ÁíÜôáóÞ ôïõ, ôçí åßóïäï ôïõ Ðíåýìáôïò óôïí êüóìï ôùí éäåþí, üðïõ ìðïñåß íá
åßíáé ðñáãìáôéêÜ åëåýèåñï êáé äçìéïõñãéêü.
ÃåíéêÜ, óôï ðïßçìá ï ÌðïíôëÝñ ôïíßæåé ôç äéÜóôáóç áíÜìåóá óå äýï êüóìïõò: ôïí
õëéêü êáé ôïí éäåáôü êüóìï. Ç äéÜóôáóç áõôÞ äçëþíåôáé áíÜìåóá óôç óýãêñïõóç ôïõ
óþìáôïò ìå ôï ðíåýìá. Ôï óþìá åßíáé áõôü ðïõ êñáôÜåé ôïí Üíèñùðï äÝóìéï ôçò êá-
èçìåñéíüôçôáò, ôçò ìéêñüôçôáò, åíþ ôï ðíåýìá åßíáé áõôü ðïõ ðñÝðåé íá õøùèåß óôïí
éäåáôü êüóìï, ãéá íá åîáóöáëßóåé ôçí åëåõèåñßá ôïõ êáé åðïìÝíùò, ôçí åõôõ÷ßá.
¸ôóé, ç óýãêñïõóç áíÜìåóá óôï Ðíåýìá êáé ôï Óþìá öáíåñþíåôáé (óôß÷ïò 8) ùò
ç óýãêñïõóç áíÜìåóá óôç æùÞ êáé ôï èÜíáôï Þ áêüìç ôï öùò êáé ôï óêïôÜäé. «Ôá ìéÜ-
óìáôá ôçò íÝêñáò» äåí åßíáé ðáñÜ ï èÜíáôïò, åíþ ï êáèáñìüò, ðïõ óõíôåëåßôáé «óôïí
557
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 558
ðéï áøçëüí áãÝñá», ç æùÞ. ¼óï ãéá ôï öùò, åßíáé ç «öëüãá ðïõ ëáìðñüöùôç ô’ Ü-
ðåéñï ðëçììõñÜ». Ðñüêåéôáé ãéá ôçí ÉäÝá ðïõ äßíåé íüçìá óôï Üðåéñï, öùôßæåé äçëá-
äÞ ôç æùÞ ôïõ áíèñþðïõ êáé ôçò ðñïóäßäåé áîßá.
ÐÜíôùò, ç êýñéá éäÝá ôïõ ðïéÞìáôïò åíôïðßæåôáé óôïõò óôß÷ïõò 9 êáé 13-14. Óå áõ-
ôïýò ï ðïéçôÞò ôïíßæåé ôçí áðÝ÷èåéÜ ôïõ ðñïò üóïõò ðñïôéìïýí íá æïõí ìéá æùÞ ìßæå-
ñç, ðïõ öèåßñåé ôïí Üíèñùðï, áöïý äåí ôïí éêáíïðïéåß êáé äåí ôïõ ÷áñßæåé ôç ÷áñÜ
ôçò äçìéïõñãßáò. ÄéÝîïäï ó’ áõôÞ ôçí ðëçêôéêÞ æùÞ ðïõ ãåìßæåé áçäßá ôïí ðïéçôÞ âëÝ-
ðåé óôç äýíáìç ôçò óêÝøçò, ðïõ ìðïñåß êáé âãÜæåé ôïí Üíèñùðï Ýîù áðü ôá êáèçìå-
ñéíÜ ðñïâëÞìáôá ôçò æùÞò êáé ôïõ ÷áñßæåé ôçí çäïíÞ. ¸ôóé, ÷áñáêôçñßæåé ï ðïéçôÞò
ôçí áðüëáõóç ðïõ ôïõ ðñïóöÝñïõí ïé ðíåõìáôéêÝò áíáæçôÞóåéò, ç áðåîÜñôçóç áðü
êáèåôß öèáñôü êáé åðéöáíåéáêü. Ãé’ áõôü êáé ïíïìÜæåé ôçí çäïíÞ «áíôñßêåéá». Ãéáôß
ðñïóöÝñåé ãíÞóéá åõ÷áñßóôçóç.
«Ç öáéíïìåíéêÞ áêáôáóôáóßá ìå ôçí ïðïßá ï ÌðïíôëÝñ ðåñéãñÜöåé üëá ôá ãÞéíá,
ï óáñêáóìüò ôïõ ðñïò ôéò óõìâáôéêÝò áîßåò ôçò êáèçìåñéíÞò æùÞò, Ý÷åé Ýíá âáèý íüç-
ìá: åßíáé ï ìïíáäéêüò ôñüðïò ðïõ äéáèÝôåé ãéá íá äåßîåé ôçí ðåñéöñüíçóÞ ôïõ ãéá ôá
ðñÜãìáôá áõôïý ôïõ êüóìïõ, êáèþò êáé ôçí áíÜãêç ôïõ ãéá ôçí áðüëõôç ôÜîç. Ç áé-
óèçôéêÞ ôïõ äåí åßíáé Üñíçóç, åßíáé ìéá áÝíáç ðÜëç, ìéá óõíå÷Þò ðñïóðÜèåéá ÷åéñá-
öÝôçóçò êáé êáôÜêôçóçò^ äåí åßíáé êáôÜñãçóç ôçò ãÞéíçò ïìïñöéÜò, åßíáé îåðÝñáóìá.
ÌÝóá óôï ÷ëùìü ùñáßï ðïõ ìáò ðåñéÝ÷ïõí ôá áíèñþðéíá áñéóôïõñãÞìáôá, êáé áõôüò,
óáí ôïí Stendhal, äåí âëÝðåé ðáñÜ ôçí «õðüó÷åóç ôçò åõôõ÷ßáò» (ðåñéïäéêü «ÍÝá Å-
óôßá», ôåý÷ïò 971, óåë. 44).
Ôï ðïßçìá ìðïñåß íá äéá÷ùñéóôåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: ÓôñïöÝò 1ç-3ç: Ç äéÜèåóç ôïõ ðïéçôÞ íá áíõøùèåß ðÜíù áðü ôïí õ-
ëéêü êüóìï.
2ç åíüôçôá: ÓôñïöÝò 4ç-5ç: Åõôõ÷éóìÝíïò èá ’íáé åêåßíïò ðïõ èá áêïýóåé ôç öù-
íÞ ôùí Üöùíùí êüóìùí êáé ôùí áíèþí.

1. Ëõñéêüôçôá: Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá ëõñéêü ðïßçìá, ðïõ äéáêñßíåôáé ãéá ôçí ôÝëåéá ìïñ-
öÞ ôïõ óôß÷ïõ ôïõ êáé ôá ðëïýóéá åêöñáóôéêÜ ìÝóá.
558
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 559
2. Åéêüíåò: ×áñáêôçñéóôéêÝò åßíáé ïé åéêüíåò ôùí óôß÷ùí 1-4, ðïõ ìáò èõìßæïõí ôï
öõóéêü ðåñéâÜëëïí êáé ç åðáíÜëçøç ôïõ «ðÜíù» ðïõ äßíåé ôç äéÜèåóç ôçò öõãÞò
áðü ôá áíèñþðéíá. ¸ôóé, äçìéïõñãåß ôçí åßóïäï óôç äåýôåñç óôñïöÞ, üðïõ ôïíß-
æåôáé ç éêáíïðïßçóç ðïõ áéóèÜíåôáé ï Üíèñùðïò áðü ôç óêÝøç ôïõ. ÌÜëéóôá, áõ-
ôÞ ç ÷áñÜ ðáñïìïéÜæåôáé ìå ôçí éêáíïðïßçóç ðïõ íéþèåé Ýíáò êïëõìâçôÞò óôï íå-
ñü. ¸ôóé, ôïíßæåôáé ç áíÜôáóç óôçí ïðïßá ìðïñåß íá ïäçãçèåß ç áíèñþðéíç øõ-
÷Þ. (ÁðÜíôçóç 1çò åñþôçóçò).
3. ÌåôáöïñÝò: «ôá ìéÜóìáôá ôçò íÝêñáò», «ðéåò ôç öëüãá», «áøçëüí áãÝñá», «ãáëÞ-
íéáí Ýêôáóç».
4. Åéêüíåò: óô. 9-12.
5. ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «ìå óêÝøåéò ðïõ ’÷ïõíå öôåñÜ êïñõäáëëþí», «ôï ìßëçìá ôùí
Üöùíùí êüóìùí êáé ôùí áíèþí») (ÁðÜíôçóç 1çò åñþôçóçò).
6. Ôå÷íéêÞ - Áíôßèåóç: ÓõãêåêñéìÝíá, óôçí 4ç óôñïöÞ ìðïñïýìå íá äïýìå ôçí ôÝ-
ëåéá ôå÷íéêÞ ôïõ ÌðïíôëÝñ, áðü ôçí áíôßèåóç ðïõ ðáñáèÝôåé åêåß, ìå óôü÷ï íá
äåßîåé ôç äéáöïñïðïßçóç ôçò êáèçìåñéíÞò æùÞò áðü ôç æùÞ óôïí êüóìï ôùí éäå-
þí. ¸ôóé, ðáñïõóéÜæåé áðü ôç ìßá ôçí ðëÞîç êáé ôç èëßøç ðïõ ãßíïíôáé âÜñïò óôïí
Üíèñùðï, üðùò öáßíåôáé áðü ôçí êáôÜèëéøç ðïõ äçëþíïõí åäþ ïé ëÝîåéò, êáé á-
ðü ôçí Üëëç ôç ÷áñÜ êáé ôçí çñåìßá ðïõ íéþèåé ï Üíèñùðïò óôïí êüóìï ôùí é-
äåþí (ÁðÜíôçóç 3çò åñþôçóçò).
«Ç ðïßçóç ôïõ ÌðïíôëÝñ, ðïßçóç êñïõóôÞ êáé ç÷çñÞ, ìïéÜæåé ìå êáìðÜíéá áðü
ìáýñï ïñåß÷áëêï ðïõ êïõäïýíéóå óôç âáñéåóôçìÝíç áíèñùðüôçôá, Ýíá ìáêÜ-
âñéï ÁçgeÉõs. Ôï êïéíü, ÷ïñôáóìÝíï áðü ôçí ðáëéÜ ôÝ÷íç, ÷áóìïõñéüôáí ðåëþ-
ñéá, Ýîáöíá Ýíáò íÝïò áíáðÞäçóå áðü ôï óêïôÜäé êáé åóöñÜãéóå ôï ÷áóìïýñç-
ìá ìå êýðåëëï ÷ñõóïóêÜëéóôï, ùò ôç óôåöÜíç ãåìÜôï áðü óÞøç áíèéóôÞ. Ôï êïé-
íü îáöíéÜóôçêå, ýóôåñá ãåýôçêå êáé ôüôå åóÞêùóå ôïí êåñáóôÞ ùò ôïõò ïõñá-
íïýò» (Ðåñéïäéêü «ÍÝá Åóôßá», óåë. 39).

1ç: Ìå ðïéïõò ôñüðïõò ï ðïéçôÞò äßíåé ôçí åíôýðùóç ôçò áíÜôáóçò
ÁðÜíôçóç:
Áðü: [×áñáêôçñéóôéêÝò åßíáé ïé åéêüíåò...øõ÷Þ]
2ç: Ãéáôß ôçí «çäïíÞ» ðïõ ðñïóöÝñåé ç ðíåõìáôéêÞ áíÜôáóç ôçí ïíïìÜæåé á-
íôñßêåéá;
559
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 560
ÁðÜíôçóç:
Áðü: [ÄéÝîïäï ó’ áõôÞ ôçí ðëçêôéêÞ æùÞ... åõ÷áñßóôçóç]
3ç: Íá áíáðôýîåôå ôçí áíôßèåóç ðïõ õðÜñ÷åé óôçí 4ç óôñïöÞ.

ÁðÜíôçóç:
Áðü: [Óôçí 4ç óôñïöÞ· ìðïñïýìå íá äïýìå... éäåþí]
4ç: Íá åîåôÜóåôå ôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï áñ÷ßæåé êáé ôåëåéþíåé ôo ðïßçìá. Té
ðáñáôçñåßôå;
ÁðÜíôçóç:
Ï ðïéçôÞò áñ÷ßæåé ôï ðïßçìÜ ôïõ ìå ìéá åéêüíá ôïõ Üøõ÷ïõ ðåñéâÜëëïíôïò, ðÜíù
áðü ôï ïðïßï ðñïóäéïñßæåé ôïí éäåáôü êüóìï, ôïí ïðïßï èÝëåé íá öôÜóåé. Ôåëåéþíåé ìå
ìéá åéêüíá ôïõ Üøõ÷ïõ êüóìïõ êáé óõãêåêñéìÝíá ôùí Üöùíùí êüóìùí êáé ôùí áí-
èþí. ¸ôóé, êáé óå áíôßèåóç ìå ôï Üøõ÷ï ðåñéâÜëëïí, äßíåôáé óôïí ðïéçôÞ ç äõíáôüôç-
ôá íá äçìéïõñãÞóåé óôïí éäåáôü ÷þñï, üðïõ èá Þèåëå íá öôÜóåé ç óêÝøç ôïõ.
èïò (Ó ãéá ôï Óùóô, Ë ãéá ôï ËÜèïò)
á. Ï ÌðïíëÝñ áíáæçôåß ôçí ôÝëåéá áñìïíßá ôïõ óôß÷ïõ.
â. ÓáñêÜæåé ôéò óõìâáôéêÝò áîßåò ôçò êáèçìåñéíÞò æùÞò.
ã. Ôï ðíåýìá ôïõ áíèñþðïõ ôïí êñáôÜåé äÝóìéï ôçò êáèçìåñéíüôçôáò.
ä. ÅãêùìéÜæåé ôá ðñÜãìáôá áõôïý ôïõ êüóìïõ.
å. Ï ÌðïíëÝñ åðéèõìåß ôï ðíåýìá ôïõ íá öôÜóåé óôïí êüóìï ôùí Éäåþí.

Á Â
1. Áðü ôïí ôßôëï äçëþíåôáé á. ôïí õëéêü êáé ôïí éäåáôü.
2. Óôü÷ïò ôïõ åßíáé â. ï éäåáëéóìüò ôïõ ðïéçôÞ.
3. ÕðÜñ÷åé áíôßèåóç áíÜìåóá ã. ìßæåñá, ÷ùñßò ôç ÷áñÜ ôçò
óå äýï êüóìïõò äçìéïõñãßáò.
4. Ç óýãêñïõóç áíÜìåóá ä. ç áðïäÝóìåõóç ôïõ ðíåýìá-
óôïí Ðíåýìá êáé ôï Óþìá ôïò áðü êáèåôß óõìâáôéêü.
560
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 561
5. Áðå÷èÜíåôáé üóïõò ðñïôéìïýí íá æïõí å. åßíáé êáé óýãêñïõóç áíÜìåóá

óôç æùÞ êáé ôï èÜíáôï.
3ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéá áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÜ.

Ç ïìïéïêáôáëçîßá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé:
á. ðëå÷ôÞ. â. óôáõñùôÞ.
ã. æåõãáñùôÞ. ä. åëåýèåñç

Ï ÌðïíëÝñ Ý÷åé åðçñåÜóåé:
á. ôï ÓåöÝñç. ã. ôïí ÊáâÜöç.
â. ôïí ÊÜëâï. ä. ôïí Ê. ÏõñÜíç.
Á Â
1. «ôï ìßëçìá ôùí Üöùíùí êüóìùí á. áíôßèåóç
êáé ôùí áíèþí»
2. «ôçí ðëÞîç ôç óôõãíÞ - â. åéêüíá
êáé óôçí ãáëÞíéáí Ýêôáóç»
3. «ðéåò ôç öëüãá» ã. ìåôáöïñÜ
4. «ðÜíù áð’ ôá äÜóç, ôá âïõíÜ, ôá íÝöç, ä.ðñïóùðïðïßçóç
ôïõò áãÝñåò»
5. «ôç öëüãá ðïõ ëáìðñüöùôç å. áóýíäåôï ó÷Þìá.
ô’ Üðåéñï ðëçììõñÜ»
561
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 562
ÔÏ ÊÏÊÊÉÍÏ ÊÁÉ ÔÏ ÌÁÕÑÏ

ÓôáíôÜë

Ìå ôï øåõäþíõìï áõôü åßíáé ãíùóôüò ï Åññßêïò ÌðÝéë. ÃåííÞèçêå óôçí Ãêñåíü-
ìðë ôçò Ãáëëßáò, óôá 1783. Óôá 1790 ðÝèáíå ç ìçôÝñá ôïõ êáé äéáôÞñçóå Üó÷çìåò á-
íáìíÞóåéò áðü ôï áõóôçñü ïéêïãåíåéáêü ôïõ ðåñéâÜëëïí. Óðïýäáóå óôï Ðïëõôå÷íåßï,
áëëÜ êáôáôÜ÷ôçêå óôï óôñáôü êáé óõììåôåß÷å óå áñêåôÝò åêóôñáôåßåò, üðùò óôçí åê-
óôñáôåßá åíáíôßïí ôçò Ñùóßáò, êáé ðáñÝèåóå ôéò åíôõðþóåéò ôïõ óôï Çìåñïëüãéü ôïõ.
Ùò óõããñáöÝáò Þôáí éäéüññõèìïò. ¹ôáí ñïìáíôéêüò, ìå êëßóç ðñïò ôá âßáéá ðÜèç,
åíþ áíáëýåé ìå äéáýãåéá êáé ìÝôñï, áëëÜ êáé ìå åéñùíåßá ôïõò ÷áñáêôÞñåò ôïõ. Åðßóçò,
áíáíÝùóå ôï ìõèéóôüñçìá, êñáôþíôáò ßóç áðüóôáóç áðü ôá äýï âáóéêÜ ñåýìáôá: ôéò ëõ-
ñéêÝò õðåñâïëÝò ôùí ñïìáíôéêþí êáé ôéò åîáíôëçôéêÝò áíáëýóåéò ôùí ñåáëéóôþí.
Ôá ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «Ç æùÞ ôïõ ÍáðïëÝïíôá», «Ñáêßíáò êáé
Óáßîðçñ», «Armance», «Ôï êüêêéíï êáé ôï ìáýñï», «Ôï ìïíáóôÞñé ôçò ÐÜñìáò» ê.ë.ð.
ÐÝèáíå óôá 1842, Üóçìïò, êáèþò ôï Ýñãï ôïõ Ýãéíå ãíùóôü êõñßùò ìåôÜ ôï èÜíáôü ôïõ.

Áêïëïõèïýí ôÝóóåñá áðïóðÜóìáôá áðü ôï Ýñãï ôïõ ÓôáíôÜë «Ôï êüêêéíï êáé ôï
ìáýñï», ðïõ êõêëïöüñçóå óôá 1831 êáé äß÷áóå ôïõò êñéôéêïýò, êáèþò êÜðïéïé ôï å-
ðéäïêßìáóáí êáé óôç óõíÝ÷åéá ôï áðïäïêßìáæáí.
Óôï Ýñãï ï ÓôáíôÜë ðáñïõóéÜæåé ôçí åéêüíá ôïõ Ðáñéóéïý êáôÜ ôç äåêáåôßá ôïõ
1830. Ç ëÝîç «Êüêêéíï» ôïõ ôßôëïõ åßíáé óõìâïëéêÞ êáé äçëþíåé ôç óôñáôéùôéêÞ óôá-
äéïäñïìßá, åíþ ç ëÝîç «Ìáýñï» ôçí åêêëçóéáóôéêÞ.
Ôï Ýñãï áõôü ï ÓôáíôÜë ôï åìðíåýóôçêå áðü Ýíá ðñáãìáôéêü ãåãïíüò, óôç Ãáëëßá
ôïõ 1827. Ï ÁíôïõÜí ÌðåñôÝ, öôù÷üò íÝïò, áíáëáìâÜíåé ôç äéäáóêáëßá ôùí ðáéäéþí
ôçò ïéêïãåíåßáò Ìéóïý. Ç ìçôÝñá ôïí åñùôåýåôáé êáé ï óýæõãüò ôçò ôïí äéþ÷íåé áðü
ôï óðßôé. Ï Üôõ÷ïò íÝïò ðñïóðáèåß íá öïéôÞóåé óå åêêëçóéáóôéêÞ ó÷ïëÞ ÷ùñßò åðéôõ-
÷ßá. ¸ôóé, èåùñþíôáò ôçí êõñßá Ìéóïý õðåýèõíç ãéá ôçí áðïôõ÷ßá ôïõ, ôç óêïôþíåé,
ìå áðïôÝëåóìá íá äéêáóôåß êáé íá åêôåëåóôåß óôá 1828.
562
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 563
Ôï èÝìá áõôü ìåôáðëÜèåé ï óõããñáöÝáò, äßíïíôáò âÝâáéá ôéò äéêÝò ôïõ øõ÷ïëïãé-
êÝò åñìçíåßåò êáé ðñïåêôÜóåéò.
1. ÐÁÔÅÑÁÓ ÊÁÉ ÃÉÏÓ

Óôï áðüóðáóìá áõôü ï ðáôÝñáò ÓïñÝë ðçãáßíåé óôï îõëïõñãåßï ôïõ, üðïõ èá á-
íáêïéíþóåé óôï ãéï ôïõ ðùò ï äÞìáñ÷ïò íôå ÑåíÜë ôïí èÝëåé ùò ðáéäáãùãü ôùí ðáé-
äéþí ôïõ. Áðü ôï äéÜëïãï ìå ôï ãéï ôïõ ðïõ áêïëïõèåß äéáðéóôþíïõìå ðùò åêåßíïò åß-
íáé ðïëý äéáöïñåôéêüò áðü ôï ðåñéâÜëëïí óôï ïðïßï âñßóêåôáé.
Ï îõëïõñãüò, âëÝðïíôáò ôï ãéï ôïõ íá äéáâÜæåé ìÝóá óôï ðñéïíéóôÞñéï, èõìþíåé

êáé ôïõ äßíåé Ýíá ôüóï äõíáôü ÷ôýðçìá þóôå ôï âéâëßï ôïõ íá ôïõ ðÝóåé óå Ýíá ðïôÜ-
ìé. Åðßóçò, Ýâñéóå ôï ãéï ôïõ üôé åßíáé áêáìÜôçò, áöïý áíôß íá äïõëåýåé äéÜâáæå êáé
ìÜëéóôá ðÞñå ôï êïíôÜñé êáé ôïí êõíÞãçóå, Ýùò üôïõ Ýöôáóáí óôï óðßôé ôïõò. Óôï äñü-
ìï ï ÆõëéÝí óêåöôüôáí ôï âéâëßï ôïõ ðïõ åß÷å ÷Üóåé, âéâëßï ðïõ ôïõ åß÷å êëçñïäïôÞ-
óåé ìáæß ìå ìåñéêÜ ÜëëÜ êáé êÜðïéá ðáñÜóçìá Ýíáò ãÝñïò óôñáôéùôéêüò ãéáôñüò ðïõ
ôïõ Ýäéíå ìáèÞìáôá.
Ï ÆõëéÝí Þôáí áäýíáôïò, ãýñù óôá 18, êáé áðü ôï êõíçãçôü ôï ðñüóùðü ôïõ åß÷å
êïêêéíÞóåé. Ôá ìÜôéá ôïõ Ýêáéãáí áðü ìßóïò ðñïò ôïõò äéêïýò ôïõ ðïõ ôïí èåùñïý-
óáí âÜñïò, áöïý Þôáí ðïëý áäýíáôïò.
Óôï óðßôé ï îõëïõñãüò ñþôçóå ôï ÆõëéÝí áí ãíþñéæå ôçí êõñßá íôå ÑåíÜë êáé áí ôçí
åß÷å êïéôÜîåé ðïôÝ áäéÜíôñïðá. Ï ÆõëéÝí áñíåßôáé, áëëÜ ï ðáôÝñáò ôïõ äå öáßíåôáé íá
ðåßèåôáé. ÐÜíôùò, ôïõ åßðå ðùò ï ê. íôå ÑåíÜë ôïí èÝëåé ùò ðáéäáãùãü ôùí ðáéäéþí
ôïõ, ìå áìïéâÞ öáãçôü, ñïý÷á êáé 300 öñÜãêá ìéóèü. Ï ÆõëéÝí ôüíéóå ðùò äå èá Þ-
èåëå íá ôñþåé ìå ôïõò õðçñÝôåò, ãåãïíüò ðïõ ðñïâëçìÜôéóå ôïí ðáôÝñá ôïõ êáé ðÞãå
íá óõæçôÞóåé ôï èÝìá ìå ôïõò Üëëïõò ãéïõò ôïõ.
Åíôùìåôáîý, ï ÆõëéÝí óêåöôüôáí ðùò, áí Þôáí íá ôñþåé ìå ôïõò õðçñÝôåò èá Ý-
ðñåðå íá öýãåé, ãéáôß ï ðáôÝñáò ôïõ èá ôïí áíÜãêáæå íá äå÷ôåß êÜôé ðïõ äåí Þèåëå ìå
ôßðïôá. ÈÜ ’ðñåðå ôüôå íá êáôáôáãåß óôï óôñáôü Þ íá êáôáöýãåé óôçí Åëâåôßá.¸ôóé, ü-
563
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 564
ìùò, äå èá ìðïñïýóå íá áêïëïõèÞóåé åêêëçóéáóôéêÞ óôáäéïäñïìßá.
1. áêáìÜôçò: ôåìðÝëçò.
2. ôçò åîïñßáò ôïõ ÍáðïëÝïíôá: ôï âéâëßï ðïõ äéÜâáæå ï ÆõëéÝí áíáöåñüôáí óôï
ÍáðïëÝïíôá êáé ôçí åîïñßá ôïõ óôçí Áãßá ÅëÝíç, ìåôÜ ôçí Þôôá ôïõ óôï Âáôåñëü.
ÅðåéäÞ üìùò ï âáóéëéÜò Ý÷åé åðéóôñÝøåé óôï èñüíï, ï ÆõëéÝí äéÜâáæå ôï âéâëßï
ôïõ áõôü êñõöÜ.
Ï ÆõëéÝí ðáñïõóéÜæåôáé áðü ôï ÓôáíôÜë ôýðïò äéáöïñåôéêüò áðü ü,ôé æçôÜåé ôï ðå-
ñéâÜëëïí ôïõ. Åßíáé öéëüäïîïò êáé èÝëåé íá áêïëïõèÞóåé åêêëçóéáóôéêÞ, éåñáôéêÞ óôá-
äéïäñïìßá, ãéá íá ìðïñåß íá áðïêôÞóåé üëá üóá åðéèõìåß. Åßíáé ðíåýìá áíÞóõ÷ï, ðïõ
âñßóêåé êáôáöýãéï óôá âéâëßá ôïõ. ÁíôéëáìâÜíåôáé åîÜëëïõ ôçí áîßá ôçò ìüñöùóçò êáé
ãé’ áõôü Ýñ÷åôáé óå áíôßèåóç ìå ôïí ðáôÝñá ôïõ.
Ìéóåß ôïõò äéêïýò ôïõ, áðÝíáíôé óôïõò ïðïßïõò äåí ìðïñåß áêüìá íá åîåãåñèåß êáé
ãé’ áõôü öÝñåôáé óõ÷íÜ õðïêñéôéêÜ. ÁíôéëáìâÜíåôáé ôçí êáôáðßåóç ôùí áðëþí áíèñþ-
ðùí áðü ôï áõôáñ÷éêü êáôåóôçìÝíï êáé ãé’ áõôü èáõìÜæåé ôï ãéáôñü ðïõ Þñèå óå áíôß-
èåóç ìå ôï äÞìáñ÷ï.
Ï ðáôÝñáò ôïõ ÆõëéÝí åßíáé áõóôçñüò êáé áõôáñ÷éêüò, åêðñüóùðïò ìéáò ðáôñéáñ-
÷éêÞò êïéíùíßáò. Äåí áíáãíùñßæåé ôçí áîßá ôçò ìüñöùóçò êáé èåùñåß ôç ÆõëéÝí áêá-
ìÜôç êáé âÜñïò, áöïý äå äïõëåýåé áñêåôÜ êáé ðñïôéìÜ ôá âéâëßá áðü ôç äïõëåéÜ. Áðü
õðåñçöÜíåéá ðÜíôùò, äå èÝëåé ï ãéïò ôïõ íá ãßíåé õðçñÝôçò, ãåãïíüò ðïõ ðåñéïñßæåé
ôçí áñ÷éêÞ áñíçôéêÞ åíôýðùóç ðïõ äçìéïõñãÞèçêå ãé’ áõôüí.
ÅîÜëëïõ, äåí åßíáé êé åêåßíïò ðáñÜ èýìá ôçò êïéíùíßáò ôïõ, ìéáò êïéíùíßáò óõ-
íôçñçôéêÞò ðïõ áñíéÝôáé ôç ìüñöùóç, èåùñþíôáò ôçí åðéêßíäõíç, áöïý ìðïñåß íá á-
öõðíßóåé óõíåéäÞóåéò êáé íá ïäçãÞóåé óå áíôßäñáóç åíÜíôéá óôï êáôåóôçìÝíï.
Ôï áðüóðáóìá ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «ÌÜôáéá öþíáîå äõï öïñÝò ..... ôïí Ýóðñùîå ðñïò ôï óðßôé»: Ï
564
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 565
îõëïõñãüò êõíçãÜåé ôï ãéï ôïõ ùò ôï óðßôé.

2ç åíüôçôá: «Ï Èåüò îÝñåé ôé Ý÷åé íá ìïõ êÜíåé ..... ï ê. ÄÞìáñ÷ïò ôïõ Ý÷åé
áëëÜîåé êïßôç»: Ï öüâïò ôïõ ÆõëéÝí.
3ç åíüôçôá: «Äåí ðñüëáâå íá ìðåé óôï óðßôé ..... íá óõìâïõëåõôåß ôïõò Üëëïõò
ãéïõò ôïõ»: Ï îõëïõñãüò áíáããÝëëåé óôï ÆõëéÝí ôçí åðéèõìßá ôçò ê. íôå ÑåíÜë
íá ãßíåé ðáéäáãùãüò ôùí ðáéäéþí ôçò.
4ç åíüôçôá: «Ï ÆõëéÝí ôïõò åßäå óå ëßãï ..... ðïõ ïäçãåß óôá ðÜíôá»: Ï ÆõëéÝí
ðñïâëçìáôßæåôáé ãéá ôï ìÝëëïí ôïõ.

1. Áíôßèåóç: Ï ÓôáíôÜë êáôáöÝñíåé íá ðáñïõóéÜóåé ôçí øõ÷ïóýíèåóç ôùí çñþùí
ôïõ ìå Üìåóï êáé Ýììåóï ôñüðï. Óå áõôü óõíôåëåß áêüìá ôï ó÷Þìá ôçò áíôßèåóçò
ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï óõããñáöÝáò. ÐáñïõóéÜæåé ôçí äéÜóôáóç ôïõ ÆõëéÝí ìå ôïí
ðáôÝñá ôïõ, ãåãïíüò ðïõ õðïäçëþíåé ôçí áíôßèåóÞ ôïõ ìå ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ. ¸-
ôóé, ï ÓôáíôÜë êáôáöÝñíåé íá äåßîåé ôï ÷Üóìá ðïõ õðÜñ÷åé áíÜìåóá óôïõò íÝïõò
êáé ôïõò ìåãáëýôåñïõò, Ýíá ÷Üóìá äéá÷ñïíéêü.
2. Åéêüíåò: Ãéá íá áéóèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôïõ ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ðïéêßëá
åêöñáóôéêÜ ìÝóá, ìå ðéï óçìáíôéêÜ: ÷áñáêôçñéóôéêÝò ãéá ôçí ðáñáóôáôéêüôçôÜ
ôïõò åéêüíåò (üðùò ï ðáôÝñáò íá ÷ôõðÜ ôïí ÆõëéÝí Þ ç åéêüíá ðïõ ðáñïõóéÜæåé
ôçí åîùôåñéêÞ åìöÜíéóç ôïõ ÆõëéÝí).

1ç: Ðþò óõìðåñéöÝñåôáé ï ÓïñÝë êáé ïé Üëëïé ãéïé ôïõ óôï ÓõëéÝí êáé ôé ÷á-
ñáêôÞñá ðñïäßäïõí ïé áíôéäñÜóåéò ôïõ ôåëåõôáßïõ;
ÁðÜíôçóç:
Áðü: [Ï ÆõëéÝí ðáñïõóéÜæåôáé... êáôåóôçìÝíï]
2ç: Ôé äéáöïñÝò ðáñïõóéÜæåé ï ÆõëéÝí áðü ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ;

ÁðÜíôçóç:
Ï ÆõëéÝí ðáñïõóéÜæåé áñêåôÝò äéáöïñÝò áðü ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ. Ï ßäéïò áíáãíù-
ñßæåé ôçí áîßá ôçò ìüñöùóçò, êÜôé ðïõ êáíåßò óôï ðåñéâÜëëïí ôïõ äåí êáôáíïåß, åíþ
åßíáé áñêåôÜ öéëüäïîïò êáé õðåñÞöáíïò. Äéáêñßíåôáé ãéá ìéá Ýíôïíç åðáíáóôáôéêÞ
äéÜèåóç ãé’ áõôü êáé óõìðáèåß ôï ãÝñï óôñáôéùôéêü.
565
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 566
3ç: Óå ôé ìáò îåíßæåé ç õðïêñéóßá ôïõ ÆõëéÝí êáé óå ôé ôïí êáôáíïïýìå;

ÁðÜíôçóç:
Áðü ôï ÆõëéÝí èá ðåñéìÝíáìå ìéá ðéï åéëéêñéíÞ óôÜóç. Ç õðïêñéôéêÞ ôïõ óôÜóç ü-
ìùò äåí åßíáé ðáñÜëïãç. Äåí õðÜñ÷åé Üëëïò ôñüðïò íá áíôéóôáèåß óôï âßáéï êáé áõ-
ôáñ÷éêü ðåñéâÜëëïí ôïõ ðáñÜ íá õðïêñéèåß õðïôáãÞ.
4ç: Ðïéï êßíçôñï ôïí ùèåß íá áêïëïõèÞóåé ôï åêêëçóéáóôéêü óôÜäéï; Íá äé-

êáéïëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò.
ÁðÜíôçóç:
Ï ÆõëéÝí èÝëåé íá áêïëïõèÞóåé ôï åêêëçóéáóôéêü óôÜäéï, ãéáôß, üðùò ðéóôåýåé, ìå
ôïí ôñüðï áõôü èá Ý÷åé ôá ðÜíôá. ÅîÜëëïõ, óôçí åðï÷Þ ôïõ ï áíþôåñïò êëÞñïò åß÷å
ìåãÜëç äýíáìç, óå âáèìü ðïõ íá áóêåß êáé ðïëéôéêÞ åðéññïÞ. ¸ôóé, ãéá Ýíáí Üíèñù-
ðï öéëüäïîï áëëÜ öôù÷ü åßíáé ï ìüíïò äñüìïò.
ëÜèïò (Ó ãéá ôï Óùóôü, Ë ãéá ôï ËÜèïò)
á. Ôï ÓôáíôÜë åßíáé øåõäþíõìï ôïõ Åññßêïõ ÌðÝéë.
â. Ùò óõããñáöÝáò ëáôñåýåé êáé õðçñåôåß ôïí Üêñéôï ñåáëéóìü.
ã. Ï ÆõëéÝí áãáðÜ ðïëý ôá âéâëßá.
ä. Ï ðáôÝñáò ôïõ ÆõëéÝí åðáéíåß ôï ãéï ôïõ ãéá ôï äéÜâáóìá.
å. Ï ÆõëéÝí äéÜâáæå Ýíá âéâëßï êñõöÜ áðü ôïí ðáôÝñá ôïõ.

Á Â
1. Ï ÆõëéÝí èÝëåé íá á. åßíáé ñïìáíôéêüò.
2. Ï ÓôáíôÜë ùò óõããñáöÝáò â. ìåôÜ ôï èÜíáôü ôïõ.
3. Ðïëëïß ÷áñáêôÞñåò ôïõ óõããñáöÝá ã. íá êáôáôáãåß óôï óôñáôü.
4. Ï ÆõëéÝí åðéèõìåß ä. áêïëïõèÞóåé éåñáôéêÞ óôá-
äéïäñïìßá.
5. Ôï Ýñãï ôïõ Ýãéíå ãíùóôü å. äéáãñÜöïíôáé ìå åéñùíåßá.

Ç êïéíùíßá ðïõ æåé ï ÆõëéÝí áñíåßôáé:
á. ôï ÷ñÞìá. ã. ôç ìüñöùóç.
â. ôç äüîá. ä. ôïí ðüëåìï.
566
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 567

Ôï âéâëßï ðïõ äéáâÜæåé ï ÆõëéÝí áñíåßôáé:
á. ôïí ÍáðïëÝïíôá.
â. ôïí Áííßâá.
ã. ôïí Êáßóáñá.
ä. ôïí ÓùêñÜôç.
2. ÐÑÙÔÁ ÂËÅÌÌÁÔÁ,
ÐÑÙÔÇ ÅÕÔÕ×ÉÁ
Óôï áðüóðáóìá áõôü ðáñïõóéÜæåôáé ç ðñþôç óõíÜíôçóç ôïõ ÆõëéÝí êáé ôçò êõñßáò
íôå ÑåíÜë.
Ç êõñßá íôå ÑåíÜë áíôßêñéóå êïíôÜ óôçí åîþðïñôÜ ôçò Ýíá íåáñü ÷ùñéáôüðáéäï.
Ôï ÷ëùìü ôïõ ðñüóùðï êáé ôá ãëõêÜ ôïõ ìÜôéá ôïõ ôçí åíôõðùóßáóáí. ÌÜëéóôá, ôïí
ëõðÞèçêå, ãéáôß íüìéóå ðùò åß÷å ðÜåé óôï óðßôé ôçò ãéá êÜðïéá åîõðçñÝôçóç. Ôïí ðëç-
óßáóå êáé ôïí ñþôçóå ôé Þèåëå.
Åêåßíïò äåí ôçí Ýâëåðå, áëëÜ, üôáí ãýñéóå, ôçí åßäå áðÝíáíôé ôïõ êáé óÜóôéóå áðü
ôçí ïìïñöéÜ ôçò. Ï ÆõëéÝí ôçò åßðå ðùò Þôáí ï íÝïò ðáéäáãùãüò êáé äÜêñõóå. Ç ê.
íôå ÑåíÜë ôïí êïßôáæå üëï Ýêðëçîç êáé ï ÆõëéÝí èáýìáóå ôï ãëõêü ôçò ðñüóùðï. Óôç
óõíÝ÷åéá ç ê. íôå ÑåíÜë îÝóðáóå óå ãÝëéá, åõôõ÷éóìÝíç ðïõ ï ÆõëéÝí, Ýíáò ôüóï ù-
ñáßïò êáé ãëõêüò íÝïò, èá Þôáí ï äÜóêáëïò ôùí ðáéäéþí ôçò.
567
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 568

1. ó÷åäüí ðáéäéïý: ï ÓôáíôÜë ðåñéãñÜöåé ôï ÆõëéÝí ÓïñÝë óôï ðñïçãïýìåíï áðü-
óðáóìá.
2. í’ áíáìåôñÞóåé ôçí åõôõ÷ßá ôçò: ç åõôõ÷ßá ôçò êõñßáò íôå ÑåíÜë óôçñéæüôáí óôï
üôé ï ðáéäáãùãüò Þôáí ôåëåßùò äéáöïñåôéêüò áðü ü,ôé åß÷å óêåöôåß.
Ç áíáðÜíôå÷ç óõíÜíôçóç ìðïñåß íá Ý÷åé îå÷ùñéóôÞ óçìáóßá. Áõôü öáßíåôáé íá èÝ-

ëåé íá äçëþóåé ï óõããñáöÝáò áðü ôïí ôñüðï ðïõ ðáñïõóéÜæåé ôç óõíÜíôçóç áíÜìå-
óá óôï ÆõëéÝí êáé ôçí êõñßá íôå ÑåíÜë.
Åêåßíç ðåñßìåíå Ýíá ìåãáëýôåñï óå çëéêßá ðáéäáãùãü, ü÷é ôüóï ùñáßï êáé ãëõêü
áëëÜ ðéï óêëçñü, üðùò óõíÞèéæáí íá åßíáé ïé ðáéäáãùãïß ôçò åðï÷Þò áêïëïõèþíôáò
ôçí ìåèïäïëïãßá ôçò áõóôçñÞò ðåéèáñ÷ßáò. ÁëëÜ êáé ï ÆõëéÝí íéþèåé Ýêðëçîç áðü ôçí
ïìïñöéÜ ôçò ê. íôå ÑåíÜë, óå óçìåßï ðïõ íá ÷Üíåé ôá ëüãéá ôïõ êáé íá äáêñýæåé. ¼-
ìùò, êáé ç ê. íôå ÑåíÜë íéþèåé åõôõ÷éóìÝíç ðïõ èá ’÷åé óôï óðßôé ôçò Ýíáí ôüóï íÝï
êáé ùñáßï ðáéäáãùãü. ¸ôóé, áðü ôçí Ýêðëçîç ðïõ äïêßìáóáí êáé ôá äýï ðñüóùðá
ãåííÞèçêå ï Ýñùôáò ôçò ê. íôå ÑåíÜë ãéá ôï ÆõëéÝí.
Ôï áðüóðáóìá áõôü áðïôåëåß ìéá åíéáßá åíüôçôá, ìå èÝìá ôçí áíåðÜíôå÷ç óõíÜ-
íôçóç ôïõ ÆõëéÝí ìå ôçí ê. íôå ÑåíÜë.

1. Ôå÷íéêÞ: Ç óêçíÞ áõôÞ åßíáé éäéáßôåñá ðñïóåãìÝíç óôçí ôå÷íéêÞ ôçò. Êáé áõôü, ãéá-
ôß ï ôñüðïò ìå ôïí ïðïßï ç ê. íôå ÑåíÜë êáèõóôåñåß íá áíáãíùñßóåé ôïí ðáéäá-
ãùãü óôï ðñüóùðï ôïõ ÆõëéÝí êáé ç Ýêðëçîç ðïõ íéþèåé ðñïïéêïíïìåß ôïí Ýñù-
ôá ðïõ èá íéþóåé, ãéá åêåßíïí êáé èá åêäçëùèåß óå åðüìåíç óêçíÞ.
Ôá ðñüóùðï ðåñéãñÜöïíôáé éäéáßôåñá ðáñáóôáôéêÜ, êáèþò áíáëýïíôáé ôüóï ïé å-
íÝñãåéÝò ôïõò üóï êáé ç øõ÷éêÞ ôïõò êáôÜóôáóç.
2. ÁöÞãçóç: Ï óõããñáöÝáò, ãéá íá áðïäþóåé üëá áõôÜ, ÷ñçóéìïðïéåß ôçí ôå÷íéêÞ
ôçò áöÞãçóçò..
568
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 569
3. ÆùíôáíÝò êáé ðáñáóôáôéêÝò åéêüíåò: Ç åéêüíá ôçò ê. íôå ÑåíÜë íá âãáßíåé óôçí
ìðáëêïíüðïñôá êáé íá ðáñáôçñåß ôï ÆõëéÝí, ç åéêüíá ôçò óõíÜíôçóÞò ôïõ.

1ç: Ðïý ïöåßëåôáé ç ÷Üñç ôçò ê. íôå ÑåíÜë; Ãéáôß ï ÆõëéÝí åéíáé éäéáßôåñá åõ-
áßóèçôïò ó’ áõôü;
ÁðÜíôçóç:
Ç ÷Üñç ôçò ê. íôå ÑåíÜë ïöåßëåôáé óôïí áõèïñìçôéóìü ôçò, ôçí áðëüôçôÜ ôçò, ôç
æùíôÜíéá êáé ôï ñïìáíôéóìü ôçò. ¸ôóé, äßíåôáé óôï ðñüóùðü ôçò ìéá êáëïóõíÜôç Ýê-
öñáóç, ðïõ åðçñåÜæåé ôï ÆõëéÝí, áöïý åêåßíç Ý÷åé üëá üóá èá Þèåëå áõôüò.
Åß÷å åîÜëëïõ óõíçèßóåé íá áêïýåé âñéóéÝò êáé íá ôïí äÝñíïõí, ôüóï ï ðáôÝñáò ôïõ
üóï êáé ôá áäÝñöéá ôïõ. Ãé’ áõôü êáé ìüëéò Üêïõóå ôç ãëõêéÜ öùíÞ ôçò Ý÷áóå ôá ëü-
ãéá ôïõ áðü ôçí Ýêðëçîç êáé äÜêñõóå áðü ôç óõãêßíçóç.
2ç: Ìðïñåß ç Ýêðëçîç ôçò ê. ÑåíÜë íá ôçí ðáñáóýñåé, þóôå íá åñùôåõôåß á-

óõíåßäçôá ôïí ÆõëéÝí; Ôïí âëÝðåé áêñéâþò, üðùò åßíáé; (Ðñïôïý áðáíôÞ-
óåôå íá äéáâÜóåôå ôï ðñïçãïýìåíï áðüóðáóìá êáé íá óõìâïõëåõôåßôå ôï
ó÷üëéá 4 êáé 5).
ÁðÜíôçóç:
Áðü: [Ç áíáðÜíôå÷ç óõíÜíôçóç... ãéá ôï ÆõëéÝí]
3ç: Ðïéá åßíáé ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ ÆõëéÝí; Ôé áðïêáëýðôåé;

ÁðÜíôçóç:
Ï ÆõëéÝí óõìðåñéöÝñåôáé ìå äåéëßá êáé áäåîéüôçôá, ãåãïíüò ðïõ áðïêáëýðôåé Ýíá
áèþï ÷ùñéáôüðáéäï, åéëéêñéíÝò óôç óõìðåñéöïñÜ ôïõ, ðïõ åêöñÜæåé ìå ôá äÜêñõÜ ôïõ
ôç óõãêßíçóç ðïõ íéþèåé.
4ç: Ç ôÝ÷íç ôïõ ÓôáíôÜë: Íá äåßîåôå ðþò ôá áéóèÞìáôá, ôá ëüãéá, ïé ÷åéñï-

íïìßåò ôùí ðñïóþðùí êáé ïé åíäåßîåéò ðïõ äßíåé ï óõããñáöÝáò óõìâÜë-
ëïõí óôï íá êÜíïõí áõôÞ ôç óêçíÞ æùíôáíÞ ãéá ôïí áíáãíþóôç.
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò ðáñïõóéÜæåé ôá áéóèÞìáôá, ôá ëüãéá, ôéò êéíÞóåéò ôùí ðñïóþðùí é-
äéáßôåñá ðáñáóôáôéêÜ, ìÝóá áðü ðïëý æùíôáíÝò åéêüíåò. ÁõôÞ ç åéêïíéóôéêÞ ôå÷íéêÞ
êÜíåé ôï Ýñãï ôïõ íá îå÷ùñßæåé ãéá ôç æùíôÜíéá ôïõ, åíþ ôá íïÞìáôÜ ôïõ ãßíïíôáé ðéï
êáôáíïçôÜ óôïí áíáãíþóôç.
569
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 570
á. Ç êõñßá íôå ÑåíÜë äåí ãíùñßæåé ôé èÝëåé ï ÆõëéÝí.
â. Ï óõããñáöÝáò ôïíßæåé ôçí áíáðÜíôå÷ç óõíÜíôçóç.
ã. Ç êõñßá íôå ÑåíÜë åðéèõìåß Ýíá ðéï ìåãÜëï ðáéäáãùãü.
ä. Ï ÆõëéÝí êåñäßæåé ôçí óõìðÜèåéá ôçò êõñßáò íôå ÑåíÜë.
å. ¸÷ïõìå ðñïïéêïíïìßá ôïõ Ýñùôá ðïõ èá áíáðôõ÷èåß.

Á Â
1. Ï ÆõëéÝí èáõìÜæåé á. ôïí Ýñùôá ôùí äýï.
2. Ç ê. íôå ÑåíÜë ÷áßñåôáé â. ìå äåéëßá êáé áäåîéüôçôá.
3. Ï óõããñáöÝáò ðñïïéêïíïìåß ã. ðïõ ï ðáéäáãùãüò åßíáé íÝïò.
4. Ï ÆõëéÝí óõìðåñéöÝñåôáé ä. óõãêéíåß ôïí ÆõëéÝí.
5. Ç óõìðåñéöïñÜ ôçò ê. íôå ÑåíÜë å. ôï ãëõêü ðñüóùðï ôçò ê. íôå
ÑåíÜë.

Ç êõñßá íôå ÑåíÜë áéóèÜíåôáé ãéá ôïí ÆõëéÝí:
á. áðÝ÷èåéá. â. Ýñùôá.
ã. ìßóïò. ä. áíùôåñüôçôá.

Ï ÆõëéÝí èåùñåßôáé ðïëý ìéêñüò ãéá:
á. óôñáôéùôéêüò. â. äéêçãüñïò.
ã. ðáéäáãùãüò. ä. éáôñüò.
570
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 571
3. ÅÍÁ ÐÁËÉÏ ÓÐÁÈÉ

Óôç óêçíÞ áõôÞ ï ÆõëéÝí âñßóêåôáé ðéá óôï Ðáñßóé, üðïõ êáôÝöõãå, ìåôÜ ôï óêÜí-
äáëï ðïõ Ýãéíå ëüãù ôïõ Ýñùôá ðïõ Ýôñåöå ãé’ áõôüí ç ê. íôå ÑåíÜë. Åêåß, ôßèåôáé óôçí
õðçñåóßá ôïõ ìáñêçóßïõ íôå ëá Ìïë êáé åñùôåýåôáé ôçí êüñç ôïõ Ìáôèßëäç.
Ï ÆõëéÝí ðÞãå óôç âéâëéïèÞêç, üðïõ èá ðåñßìåíå ôïí ê. íôå ëá Ìïë, ãéá íá ôïõ á-
íáêïéíþóåé ðùò èá Ýöåõãå. Ç Ìáôèßëäç ðïõ âñéóêüôáí óôç âéâëéïèÞêç ôïí áíôéìåôþ-
ðéóå ìå Ýíá âëÝììá üëï êáêßá. Ï ÆõëéÝí ôç ñþôçóå, áí äåí ôïí áãáðÜ ðéá êé åêåßíç
ôïí åðéâåâáßùóå, ôïíßæïíôáò ðùò äå èá ’ðñåðå íá ðáñáäïèåß óôïí ðñþôï ôõ÷üíôá. Å-
êåßíïò ðñïóâëçìÝíïò ðÞñå Ýíá îßöïò ðïõ âñÞêå, ãéá íá ôç óêïôþóåé. Ç Ìáôèßëäç óõ-
ãêéíÞèçêå áðü ôçí êßíçóÞ ôïõ êáé ôïí ðëçóßáóå ìå õðåñçöÜíåéá. Ï ÆõëéÝí óõíåéäç-
ôóðïßçóå ôé ðÞãáéíå íá êÜíåé êáé Ýâáëå ôï îßöïò óôç èÞêç ôïõ. Ç Ìáôèßëäç, óêåöôü-
ìåíç ðùò ðÞãå íá ôç óêïôþóåé, ôïí êïßôáîå ÷ùñßò ìßóïò êáé Ýöõãå áðü ôï äùìÜôéï,
ãéá íá ìçí õðï÷ùñÞóåé åêåßíç ôç óôéãìÞ.

1. ðÞãå íá ôïí ðåñéìÝíåé óôç âéâëéïèÞêç: êïõñáóìÝíïò áðü ôç óõìðåñéöïñÜ ôçò
Ìáôèßëäçò, ï ÆõëéÝí áðïöÜóéóå íá öýãåé. Ãé’ áõôü ðÞãå óôç âéâëéïèÞêç, üðïõ èá
áíáêïßíùíå ôçí áðüöáóÞ ôïõ óôï ìáñêÞóéï.
2. ÊÜñïëïò È´, Åññßêïò Ã´: âáóéëéÜäåò ôçò Ãáëëßáò.
Ï ÆõëéÝí ðáñïõóéÜæåôáé óôç óêçíÞ áõôÞ éäéáßôåñá óõíáéóèçìáôéêüò, áëëÜ êáé õðï-
ëïãéóôÞò. Åíþ áãáðÜåé ôç Ìáôèßëäç, äåí áöÞíåé ôïí åáõôü ôïõ íá íéþóåé ôï óõíáß-
óèçìá áõôü óå üëç ôïõ ôçí Ýêôáóç. ¸ôóé, åíþ ôç ñùôÜ ìå ôñõöåñüôçôá ãéáôß äåí ôïí
áãáðÜåé ðéá êáé ôçò äßíåé ôçí åíôýðùóç ðùò ôïí åëÝã÷åé, ðáñáóýñåôáé êáé áñðÜæåé ôï
571
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 572
îßöïò ãéá íá ôç óêïôþóåé, áëëÜ áìÝóùò ç ëïãéêÞ ôïõ êõñéáñ÷åß, óõíåéäçôïðïéåß ôé óêï-
ðåýåé íá êÜíåé êáé îáíáâÜæåé ôï îßöïò óôç èÞêç ôïõ.
¼ìùò, áõôÞ ç óðáóìùäéêÞ áíôßäñáóç ôïõ ÆõëéÝí ãïçôåýåé ôç Ìáôèßëäç êáé ôçí êÜ-
íåé íá óõìðáèÞóåé îáíÜ ôï ÆõëéÝí. Åêåßíç, ðáñéóôÜíåôáé ùò ðáñéæéÜíéêç êïýêëá, ÷ùñßò
äçëáäÞ åóùôåñéêÞ æùÞ. Åßíáé éäéáßôåñá ñïìáíôéêÞ, üðùò åîÜëëïõ ï ÓôáíôÜë ðáñéóôÜíåé
ôéò ãõíáßêåò, áëëÜ åéëéêñéíÞò óôá óõíáéóèÞìáôÜ ôçò. Äåí ôá êáôåõèýíåé, üðùò ï ÆõëéÝí.
Áõôü õðïäçëþíåôáé êáé áðü ôçí ôåëåõôáßá ôçò êßíçóç. Öïâïýìåíç ðùò ìðïñïýóå íá
ðñïäïèåß êáé íá õðïêýøåé ìðñïóôÜ óôï ÆõëéÝí, öåýãåé ôñÝ÷ïíôáò áðü ôï äùìÜôéï.

Ôï áðüóðáóìá áõôü áðïôåëåß ìéá åíéáßá åíüôçôá, ìå èÝìá ôç óõíÜíôçóç ôïõ ÆõëéÝí
ìå ôç Ìáôèßëäç óôç âéâëéïèÞêç.

1. ÐåñéãñáöÞ: Ç óêçíÞ áõôÞ åßíáé áñéóôïôå÷íéêÜ äïìçìÝíç. Äéáêñßíåôáé ãéá ôçí ðá-
ñáôçñçôéêüôçôá êáé ôçí åðéìïíÞ óôç ëåðôïìÝñåéá üóïí áöïñÜ ôüóï óôçí ðåñé-
ãñáöÞ ôùí êéíÞóåùí ôùí ðñïóþðùí üóï êáé óôç óêéáãñÜöçóç ôïõ ÷áñáêôÞñá
ôïõò.
2. Åéêüíåò: Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß åðßóçò ÷áñáêôçñéóôéêÝò åéêüíåò, ãéá íá áé-
óèçôïðïéÞóåé ôéò éäÝåò ôïõ, üðùò ç åéêüíá ôïõ ÆõëéÝí ðïõ óõíáíôÜ ôç Ìáôèßëäç,
ç óêçíÞ ìå ôï îßöïò.
1ç: Íá óõãêñßíåôå ôï ÷áñáêôÞñá ôçò Ìáôèßëäçò á) ìå ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ Æõ-

ëéÝí êáé â) ìå ôï ÷áñáêôÞñá ôçò êõñßáò íôå ÑåíÜë. Ðïéåò äéáöïñÝò ðá-
ñáôçñåßôå;
ÁðÜíôçóç:
á. ÂëÝðå áíÜëõóç. Áðü :[[Ï ÆõëéÝí... äùìÜôéï].
â Ç êõñßá íôå ÑåíÜë ðáñïõóéÜæåôáé ôï ßäéï ñïìáíôéêÞ ìå ôç Ìáôèßëäç. Äéáêñßíåôáé
ãéá ôçí ôÜóç ôçò ðñïò ôï ðÜèïò êáé ôçí åõáéóèçóßá ôçò.
572
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 573
á. ÌåôÜ ôï óêÜíäáëï ìå ôçí ê. íôå ÑåíÜë ï ÆõëéÝí ðÜåé óôï Ðáñßóé.
â. Ï ÆõëéÝí åñùôåýåôáé ôçí ãõíáßêá ôïõ íôå ëá Ìõë.
ã. ÔåëéêÜ ï ÆõëéÝí óêïôþíåé ôçí Ìáôèßëäç.
ä. Ï ÆõëéÝí ôßèåôáé óôçí õðçñåóßá ôïõ ìáñêÞóéïõ íôå ëá Ìõë.
å. Ç Ìáôèßëäç ìå ôçí óõìðåñéöïñÜ ôçò êÜíåé ôïí ÆõëéÝí íá èÝëåé íá öýãåé.

Á Â
1. Ï ÆõëéÝí áðïöáóßæåé á. ðïëý ñïìáíôéêÞ áëëÜ êáé åéëéêñéíÞò.
2. Ï ÆõëéÝí ðáñïõóéÜæåôáé â. ãéá íá ìçí õðïêýøåé ðÜëé.
3. Ç Ìáôèßëäç åßíáé ã. ðïëý åñùôåõìÝíïò áëëÜ êáé çèéêüò.
4. Ç êõñßá íôå ÑåíÜë ä. íá áíáêïéíþóåé üôé öåýãåé.
5. Ç Ìáôèßëäç öåýãåé å. åßíáé ôï ßäéï ñïìáíôéêÞ ìå ôçí Ìáôèßëäç.

Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ðïëý:
á. ôéò åéêüíåò. â. ôéò ìåôáöïñÝò.
ã. ôéò ðáñïìïéþóåéò. ä. ôéò ìåôùíõìßåò.

Ï ÆõëéÝí ðáñïõóéÜæåôáé:
á. ôñåëÜ åñùôåõìÝíïò. â. ïñèïëïãéóôÞò.
ã. ñïìáíôéêüò. ä. ñåáëéóôÞò.
573
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 574
4. Ï ÆÕËÉÅÍ ÐÕÑÏÂÏËÅÉ
ôçí ê. íôå ÑÅÍÁË

Ç Ìáôèßëäç ðåßèåé ôïí ðáôÝñá ôçò íá äå÷ôåß ùò ãáìðñü ôïõ ôï ÆõëéÝí. ¼ìùò ï
ìáñêÞóéïò Ýëáâå Ýíá ãñÜììá áðü ôçí êõñßá íôå ÑåíÜë ó÷åôéêÜ ìå ôï ðáñåëèüí ôïõ
ÆõëéÝí. Ï ìáñêÞóéïò äå èÝëåé ôüôå ôï ÆõëéÝí ãéá ãáìðñü ôïõ. Åêåßíïò, üôáí ôï ìáèáß-
íåé, ãõñßæåé óôï ÷ùñéü ôïõ êáé ðõñïâïëåß ôçí ê. íôå ÑåíÜë.
Ï ÆõëéÝí Ýöõãå ãéá ôï ÂåñéÝñ, ôï ÷ùñéü ôïõ, ÷ùñßò íá ðñïëÜâåé íá åéäïðïéÞóåé ôç

Ìáôèßëäç. ¸öôáóå åêåß ÊõñéáêÞ ðñùß êáé Ýóðåõóå óôï ìáãáæß ôïõ ïðëïðïéïý êáé, å-
íþ åêåßíïò ôïõ Ýäéíå óõã÷áñçôÞñéá ãéá ôïí åðéêåßìåíï ãÜìï ôïõ êáé ôçí êáôÜôáîÞ ôïõ
óôï óôñáôü, ï ÆõëéÝí ôïõ æÞôçóå íá áãïñÜóåé äýï ðéóôüëéá.
Óå ëßãï ÷ôýðçóå ç êáìðÜíá êáé îåêßíçóå ç ëåéôïõñãßá. Ï ÆõëéÝí ìðÞêå óôçí åê-
êëçóßá êáé óôÜèçêå ëßãï ðßóù áðü ôçí ê. íôå ÑåíÜë. Áñ÷éêÜ öïâÞèçêå ðùò äå èá ôçí
ðõñïâïëïýóå, áëëÜ ôåëéêÜ ôá êáôÜöåñå êáé åêåßíç Ýðåóå ÷ôõðçìÝíç. Åíþ ï êüóìïò
Ýôñå÷å íá öýãåé áðü ôçí åêêëçóßá, ïé ÷ùñïöýëáêåò óõíÝëáâáí ôï ÆõëéÝí. Óå ëßãï
âñÝèçêå óôç öõëáêÞ. Åêåß, áíáëïãßóôçêå ôï ìÝëëïí êáé, êïõñáóìÝíïò êáèþò Þôáí,
áðïêïéìÞèçêå.

åðéôõ÷ßá ôïõ: åííïåß ôçí êáôÜôáîÞ ôïõ óôï óôñáôü.
ðïñöõñÜ: êüêêéíá.
Ç äïëïöïíßá ôçò ê. íôå ÑåíÜë áðïôåëåß Ýíá ìõóôÞñéï, êáèþò ï ÓôáíôÜë äå äßíåé
êÜðïéá åñìçíåßá ãéá ôç óôÜóç ôïõ ÆõëéÝí. ÅîÜëëïõ, ôçí áãáðÜ. Ôç óêïôþíåé üìùò, ß-
574
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 575
óùò ãéáôß áéóèÜíèçêå áðáôçìÝíïò, áöïý ç ê. íôå ÑåíÜë äå óåâÜóôçêå ôïí üñêï ôçò.
ºóùò üìùò êáé ãéáôß åêåßíç Ýäùóå ôÝëïò óôéò öéëïäïîßåò ôïõ ìå ôï ãñÜììá ðïõ Ý-
óôåéëå óôï ìáñêÞóéï. ¸ôóé, ï ÆõëéÝí, ôï èýìá ôçò êïéíùíßáò, ìðüñåóå íá óôñáöåß å-
íÜíôéá óôïõò èýôåò ôïõ êáé íá ôïõò ôéìùñÞóåé.
Ôï áðüóðáóìá áõôü ìðïñåß íá äéá÷ùñéóôåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Ï ÆõëéÝí Ýöõãå ..... ïðëïðïéü íá ôá ãåìßóåé»: Ï ÆõëéÝí öôÜíåé óôï
ÂåñéÝñ.
2ç åíüôçôá: «Ç êáìðÜíá ÷ôýðçóå ..... äåýôåñç öïñÜ êé åêåßíç Ýðåóå»: Ç äï-
ëïöïíßá ôçò ê. íôå ÆõëéÝí.
3ç åíüôçôá: «Ï ÆõëéÝí Ýìåéíå áêßíçôïò ..... ìåñéêÝò óôéãìÝò áðïêïéìÞèçêå»:
Ç óýëëçøç ôïõ ÆõëéÝí.

1. ÐåñéãñáöÞ: Ç óêçíÞ áõôÞ äéáêñßíåôáé ãéá ôç ñåáëéóôéêÞ ðåñéãñáöÞ ôùí ãåãïíü-
ôùí, áëëÜ êáé ôùí óõíáéóèçìáôéêþí êáôáóôÜóåùí ôùí ðñïóþðùí.
2. ÐáñáóôáôéêÝò åéêüíåò: Ç óêçíÞ óôï ïðëïóôÜóéï, ç äïëïöïíßá ôçò ê. ÑåíÜë óôçí
åêêëçóßá, ç óýëëçøç ôïõ ÆõëéÝí.

1ç: Íá ÷áñáêôçñßóåôå ôç äéáíïçôéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ ÆõëéÝí ó÷ïëéÜæïíôáò ôéò
áðïêáëõðôéêÝò ëåðôïìÝñåéåò.
ÁðÜíôçóç:
Ï ÆõëéÝí äåí êõñéáñ÷åßôáé áðü ôç ëïãéêÞ ôïõ, áëëÜ âñßóêåôáé óå óýã÷õóç, óå ìéá
ïíåéñéêÞ êáôÜóôáóç. Äåí ìðïñåß íá ãñÜøåé óôçí Ìáôèßëäç ïýôå íá óõíåííïçèåß ìå
ôïí ïðëïðïéü. ÄéóôÜæåé, üôáí âëÝðåé ôçí ê. íôå ÑåíÜë, áëëÜ ôçí ðõñïâïëåß.¼óï ãéá
ôçí áíôßäñáóÞ ôïõ óôç óýëëçøç, áõôÞ åßíáé óðáóìùäéêÞ. Óôç öõëáêÞ, äå öáßíåôáé íá
óõíåéäçôïðïéåß ôçí êáôÜóôáóÞ ôïõ, ãé’ áõôü êáé áðïêïéìéÝôáé.
2ç: Ðþò óõìöéëéþíïíôáé ôá âáèéÜ áéóèÞìáôá ôïõ ÆõëéÝí ãéá ôçí ê. íôå ÑåíÜë
ìå ôçí åðéèõìßá ôïõ íá ôç óêïôþóåé;
575
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 576
ÁðÜíôçóç:
ÂëÝðå áíÜëõóç. Áðü: [Ç äïëïöïíßá... ôéìùñÞóåé].
3ç: Íá êñßíåôå ôç âáñýôçôá ôïõ åãêëÞìáôïò ìå âÜóç ôá åðéâáñõíôéêÜ êáé å-

ëáöñõíôéêÜ óôïé÷åßá. (Ðñïôïý áðáíôÞóåôå íá óõìâïõëåõôåßôå êáé ôçí ðå-
ñßëçøç áíÜìåóá óôï ôñßôï êáé ôÝôáñôï áðüóðáóìá).
ÁðÜíôçóç:
Ï öüíïò ôçò ê. íôå ÑåíÜë äåí åßíáé óßãïõñá ðñÜîç ðïõ åðéêñïôåßôáé. ¼ìùò êáôá-
íïïýìå ãéáôß ï ÆõëéÝí Ýöôáóå óå áõôü ôï óçìåßï. ÂëÝðåé ôá üíåéñÜ ôïõ íá äéáëýïíôáé
áðü ôçí åêäéêçôéêÞ ìáíßá ôçò ê. íôå ÑåíÜë. Ç áðüãíùóÞ ôïõ åßíáé ôÝôïéá ðïõ ï öüíïò
öáßíåôáé ùò ç ìüíç äéêáßùóç ãéá åêåßíïí.
4ç: Äþóôå ìå ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðáñáäåßãìáôá ôïí êýñéï ÷áñáêôÞñá ôïõ áðï-

óðÜóìáôïò ðþò áíôáðïêñßíåôáé áõôü^ á) óôï ëïãïôå÷íéêü éäåþäåò ôïõ
ÓôáíôÜë êáé â) óôç äéáíïçôéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ äïëïöüíïõ; (Ðñïôïý áðá-
íôÞóåôå íá äéáâÜóåôå ôï âéïãñáöéêü óçìåßùìá).
ÁðÜíôçóç:
á. Ï ÷áñáêôÞñáò ôïõ ÆõëéÝí áíôáðïêñßíåôáé óôï ëïãïôå÷íéêü éäåþäåò ôïõ ÓôáíôÜë.
Ãéáôß åßíáé êé áõôüò áðÝñéôôïò, üðùò ç ðåñéãñáöÞ ôïõ ÓôáíôÜë, ðïõ áðïäßäåôáé ìå ñå-
áëéóôéêü ôñüðï, ÷ùñßò óôïëßäéá, ìå óôü÷ï ôçí áíÜëõóç ôçò åóùôåñéêÞò æùÞò ôïõ êå-
íôñéêïý Þñùá.
â. Ï ÆõëéÝí äïëïöïíåß ôçí ê. íôå ÑåíÜë ìÝóá óå ìéá ïíåéñéêÞ êáôÜóôáóç êáé ç á-
íôßäñáóÞ ôïõ åßíáé åíóôéêôþäçò. Áöïý áðÝôõ÷å óôç æùÞ ôïõ, äåí ôïí åíäéáöÝñåé ðéá ôé
èá ãßíåé.
á. Ç êõñßá íôå ÑåíÜë êáôáóôñÝöåé ôç æùÞ ôïõ ÆõëéÝí.
â. Ï ÆõëéÝí åðéóôñÝöåé óôï ÷ùñéü ãéá íá ðáíôñåõôåß ôç íôå ÑåíÜë.
ã. Ôï öïíéêü ãßíåôáé ìðñïóôÜ óå üëï ôï ÷ùñéü.
ä. Ï ïðëïðïéüò õðïøéÜæåôáé ôïí ÆõëéÝí êáé åéäïðïéåß ôçí áóôõíïìßá.
å. Ï ÆõëéÝí ôåëéêÜ êáôáëÞãåé óôçí öõëáêÞ.
576
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 577

Á Â
1. Ï ÆõëéÝí öôÜíåé óôï öüíï á. ÆõëéÝí äåí Ý÷åé êáíÝíá íüçìá.
2. Ç íôå ÑåíÜë ìå ôï ãñÜììá â. óå ïíåéñéêÞ êáôÜóôáóç.
3. Ï ÆõëéÝí ôçí óêüôùóå ã. áðü áðåëðéóßá.
4. Ï ÆõëéÝí âñßóêåôáé ä. ãéáôß Ýäùóå ôÝëïò óôéò öéëïäïîßåò ôïõ.
5. ÐëÝïí ç æùÞ ôïõ å. áðÝôñåøå ôïí ãÜìï ôïõ ÆõëéÝí.

Ï ÆõëéÝí ðáñïõóéÜæåôáé:
á. ðïëýðëïêïò. â. áðÝñéôôïò.
ã. ñïìáíôéêüò. ä. ñåáëéóôÞò.

Ï ÓôáíôÜë èåùñåß üôé ï ÆõëéÝí åßíáé:
á. Ýíá èýìá ôçò êïéíùíßáò. â. Ýíáò øõ÷ñüò äïëïöüíïò.
ã. Ýíáò åãùéóôÞò. ä. Ýíáò áðëüò ñïìáíôéêüò.
577
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 578
ÖÁÏÕÓÔ
Ãêáßôå

Ï ÉùÜííçò-Âüëöãêáíô Ãêáßôå ãåííÞèçêå óôá 1749 óôç Öñáãêöïýñôç. Óðïýäáóå
ÍïìéêÜ óôç Ëåéøßá, áëëÜ ïëïêëÞñùóå ôéò óðïõäÝò ôïõ óôï Óôñáóâïýñãï, üðïõ á-
ó÷ïëÞèçêå êáé ìå ôçí áíáôïìßá. Åêåß ãíþñéóå ôï öéëüóïöï ×Ýñíôåñ, ï ïðïßïò ôïí
ìýçóå óå îÝíåò ëïãïôå÷íßåò êáé éäßùò óôçí áñ÷áßá åëëçíéêÞ êáé ñùìáúêÞ ôÝ÷íç.
Ï Ãêáßôå Þôáí ëïéðüí âáèýò ãíþóôçò ôïõ áñ÷áßïõ åëëçíéêïý ðïëéôéóìïý, áëëÜ êáé
ôùí äçìïôéêþí ìáò ôñáãïõäéþí êáé åîÝöñáóå óå ðïëëÝò ðåñéðôþóåéò ôá öéëåëëçíéêÜ
ôïõ áéóèÞìáôá.
Áó÷ïëÞèçêå ìå üëá ôá åßäç ôçò ðïßçóçò êáé ôïõ ëüãïõ êáé èåùñåßôáé ìßá áðü ôéò
óçìáíôéêüôåñåò öõóéïãíùìßåò ôïõ ðáãêüóìéïõ ðíåýìáôïò. Ôá ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñ-
ãá åßíáé ôá åîÞò: «ÖÜïõóô», «Óôç ÈÜëáóóá», «Íõ÷ôåñéíü ôñáãïýäé ôïõ Ïäïéðüñïõ»,
«ÃáíõìÞäçò», «ÙäÞ ôùí ÐíåõìÜôùí», «Åõöñïóýíç» «ÑùìáúêÝò Åëåãåßåò» ê.ëð.
Ï Ãêáßôå ðÞñå ìÝñïò óå ðïëëïýò ðïëÝìïõò êáé óôçí åêóôñáôåßá ôùí Ãåñìáíþí å-
íáíôßïí ôçò Ãáëëßáò, óôá 1772. ÌÜëéóôá, ôéìÞèçêå ìå ìåôÜëëéï áðü ôï ÍáðïëÝïíôá.
ÐÝèáíå óôç ÂáúìÜñç, óôá 1832.

Ðñüêåéôáé ãéá áðüóðáóìá áðü ôçí ôñáãùäßá «ÖÜïõóô», ðïõ äçìïóßåõóå ï Ãêáßôå
óôá 1808, ôï ðñþôï ôçò ìÝñïò êáé óôá 1833 ôï äåýôåñï.
Ï Þñùáò ôïõ Ýñãïõ Þôáí ðéèáíüôáôá Ýíá éóôïñéêü ðñüóùðï ðïõ Ýæçóå óôï 16ï áé-
þíá óôç Ãåñìáíßá êáé áðïôåëåß åêðñüóùðï ôïõ áíÞóõ÷ïõ êáé åñåõíçôéêïý ðíåýìáôïò
ôïõ áíèñþðïõ ôçò ÁíáãÝííçóçò.¹ôáí ãéáôñüò, áë÷çìéóôÞò, áóôñïëüãïò, èáõìáôï-
ðïéüò êáé ìÜãïò, ðïõ áðÝêôçóå ãñÞãïñá öÞìç. ÌÜëéóôá, óôá 1587 ôõðþèçêå êáé ìéá
ëáúêÞ öõëëÜäá ðïõ áðÝäéäå ôá êáôïñèþìáôÜ ôïõ óôç óõììá÷ßá ôïõ ìå ôï ÄéÜâïëï,
óôïí ïðïßï åß÷å ðïõëÞóåé ôçí øõ÷Þ ôïõ.
578
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 579
Ï ÖÜïõóô öáßíåôáé áðïãïçôåõìÝíïò· ãéáôß, åíþ áðÝêôçóå ôüóåò ãíþóåéò êáé åßíáé
ï ðéï óïöüò áðü üëïõò, áðü äéêçãüñïõò, ãéáôñïýò êáé ðáðÜäåò, äåí ðéóôåýåé ðùò Ý-
÷åé ôç âáèýôåñç êáé ïõóéáóôéêÞ ãíþóç Þ üôé ìðïñåß íá áëëÜîåé êÜðïéïí ìå ôá öþôá
ðïõ èá ôïõ äþóåé. ÅîÜëëïõ, äåí Ý÷åé ëåöôÜ êáé äüîá êáé èåùñåß ôç æùÞ ôïõ ÷åéñüôå-
ñç áðü ôïõ óêõëéïý.
¸ôóé, ïäçãÞèçêå óôç ìáãåßá, ãéá íá áðïêôÞóåé ôçí ïõóéáóôéêÞ ãíþóç, þóôå íá
ìðïñåß íá ìéëÜåé ãéá ðñÜãìáôá ðïõ ðñéí äå ãíþñéæå áëëÜ êáé íá ãíùñßóåé ôç âáèýôå-
ñç ïõóßá ôïõ êüóìïõ êáé áõôü ðïõ ôïí óõãêñáôåß. Ãéá íá îåöýãåé áðü ôçí áðïãïç-
ôåõôéêÞ áõôÞ êáôÜóôáóç, óôñÝöåôáé óôï öåããÜñé êáé åý÷åôáé íá Ýöôáíå øçëÜ, íá ðå-
ôïýóå óå óðÞëáéï ìáæß ìå ôïõò äáßìïíåò, íá ôñéãõñíÜ óôá ëéâÜäéá êáé íá îáíáÝâñéóêå
ôçí õãåßá ôïõ ìáêñéÜ áðü êÜèå ãíþóç.
1. ìéêñüò: áíüçôïò.
2. ìÜãéóôñïò: äÜóêáëïò.
3. óðüñï í’ áíôéêñßóù: íá öôÜóù óôçí ïõóßá ôùí ðñáãìÜôùí.
4. îáññùóôïýóá: ãéíüìïõíá êáëÜ.
1ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï Ãêáßôå ðáñïõóéÜæåé ôç óôÜóç ôïõ ÖÜïõóô áðÝíáíôé
óôç ãíþóç êáé ôç æùÞ. Åíþ óå üëç ôïõ ôç æùÞ êõíçãïýóå ôçí åðéóôçìïíéêÞ ãíþ-
óç êáé áöïóéþèçêå óôç ìåëÝôç, áíôéëáìâÜíåôáé ðùò äåí êÝñäéóå ôçí ôÝëåéá, ôçí
áðüëõôç ãíþóç êáé áõôü ôïí áðïãïçôåýåé. Óõíåéäçôïðïéåß ðùò ç ãíþóç ðïõ äéá-
èÝôåé åßíáé åðéöáíåéáêÞ êáé áõôÞ ç åðßãíùóç ôçò ÜãíïéÜò ôïõ ôïí êáèéóôÜ ôñáãé-
êü ðñüóùðï, üðùò ï ÓùêñÜôçò. Åíþ üìùò ï ÓùêñÜôçò áðïäå÷üôáí ôçí ÜãíïéÜ
ôïõ áõôÞ ùò êÜôé ôï öõóéïëïãéêü, ï ÖÜïõóô áðïãïçôåýåôáé êáé íéþèåé äõóôõ÷é-
óìÝíïò, üðùò õðïäçëþíïõí ôá åðéöùíÞìáôÜ ôïõ: «á÷» êáé «áëß».
«Êáé óçìáßíåé âÝâáéá ôï á÷! áõôü ôç âáèéÜ áðïãïÞôåõóç ôïõ Þñùá, áëëÜ êñýâåé
êáé ìéá äýíáìç, ç ïðïßá èá áíïßîåé êáéíïýñéï äñüìï, ãéáôß ç ôñáãùäßá ðïõ áíá-
ðôý÷èçêå ìÝóá óôá Üäçëá êáé êïýöéá ôçò øõ÷Þò ôïõ ÖÜïõóô, üðùò Üëëùóôå ãß-
579
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 580
íåôáé óå êÜèå ôñáãùäßá, áñ÷ßæåé áêñéâþò ôþñá ðïõ áíïßãåé ôï äñüìï ôçò ðñïò ôá
Ýîù» (É. Èåïäùñáêüðïõëïò, «Ï ÖÜïõóô ôïõ Ãêáßôå», óåë. 137).
ÁðïãïçôåõìÝíïò ëïéðüí ï ÖÜïõóô ðïõ äåí ìðüñåóå íá âñåé óôéò åðéóôÞìåò ôçí
áðüëõôç ãíþóç, åíþ ôçí áíáæÞôçóå ìå êüðï êáé åðéìïíÞ, åéñùíåýåôáé ôïí åáõôü
ôïõ (óô. 7-11), ãéáôß êáôÝ÷åé ôßôëïõò ãéá êÜôé ðïõ äåí ôïõ áîßæåé, áöïý èåùñåßôáé
óïöüò, ÷ùñßò íá Ý÷åé ôçí ôÝëåéá ãíþóç.
«¸ôóé ï ÖÜïõóô Ý÷åé öôÜóåé óôï Ýó÷áôï åêåßíï üñéï, üðïõ ç ãíþóç ãßíåôáé Ü-
ãíïéá. Ç Üãíïéá áõôÞ äåí åßíáé âÝâáéá ç áðëïúêÞ Üãíïéá, üðïõ ï Üíèñùðïò æåé
áõèüñìçôá, ÷ùñßò ôçí åðéóôñïöÞ óôïí åáõôü ôïõ. Ç Üãíïéá áõôÞ åßíáé ôñáãéêÞ,
ãéáôß Ý÷åé ìÝóá ôçò ôçí åðßãíùóç, åßíáé ç docta ignorantia, åßíáé ôï «ïßäá ôïõ ïõê
ïßäá». ÐÝñá áð’ áõôÞ ôçí Üãíïéá õðÜñ÷åé ç áðüãíùóç, ç ïðïßá ðçãÜæåé áðü ôïí
áíåéñÞíåõôï êáé áóôåßñåõôï ðüèï ãéá ôç ãíþóç» (É. Èåïäùñáêüðïõëïò, ü.ð).
2ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ï ÖÜïõóô óõãêñßíåôáé ìå üëïõò ôïõò Üëëïõò óïöïýò
êáé óõìðåñáßíåé ðùò ï ßäéïò åßíáé ðéï ãíùóôéêüò áðü åêåßíïõò. Ôçí áíùôåñüôçôÜ
ôïõ áõôÞ ôçí áðïäßäåé óôï üôé ï ßäéïò Ý÷åé áðïäåóìåõôåß áðü êÜèå åðéóôçìïíéêÞ
Þ èñçóêåõôéêÞ äÝóìåõóç Þ ðñïêáôÜëçøç. ÅéäéêÜ ï óôß÷ïò 16 («êüëáóåò, äéÜïëïé
äå ìå ôñïìÜæïõí») äßíåé ôï èñçóêåõôéêü ðëáßóéï ôçò åðï÷Þò ðïõ êáôáäõíÜóôåõå
ôïí Üíèñùðï, ëüãù ôïõ öüâïõ ðïõ äçìéïõñãïýóå ç ÄõôéêÞ Åêêëçóßá.
«Ïé Üëëïé óïöïß ðéóôåýïõí ðùò ìðïñïýí êÜôé íá äþóïõí, ðéóôåýïõí áêüìá ðùò
ìðïñïýí í’ áëëÜîïõí ôïõò áíèñþðïõò. ¼ìùò, áõôü áêñéâþò åßíáé ç ðëÜíç ôïõò.
Áõôþí ôçí ðëÜíç äåí ôçí Ý÷åé âÝâáéá ï ßäéïò êáé ùò ðñïò áõôü åßíáé ðéï ãíùóôé-
êüò. ÁëëÜ êáé áõôÞ ç áõôïâåâáßùóç ôïí áðïìïíþíåé åíôåëþò ðéá áðü ôïõò áí-
èñþðïõò êáé áðü ôïí êüóìï. Äåí Ý÷åé ïýôå ðåñéïõóßá, ïýôå ôéìÝò, ïýôå êïóìéêÜ
ìåãáëåßá, üðïõ Üëëïé åõñßóêïõí éêáíïðïßçóç» (É. Èåïäùñáêüðïõëïò. ï.ð).
Óôïí ôåëåõôáßï óôß÷ï ôçò åíüôçôáò êïñõöþíåôáé ôï äñÜìá ôïõ ÖÜïõóô. Ìéá ôÝôïéá
æùÞ, ÷ùñßò ðëïýôï, äüîá êáé ôéìÝò äåí áîßæåé ïýôå óå óêõëß, ü÷é óôïí ßäéï.
3ç åíüôçôá: Ç åíüôçôá áõôÞ áðïôåëåß ôç óýíèåóç ôùí äýï ðñïçãïýìåíùí åíïôÞôùí á-
ðü ôéò ïðïßåò ç ðñþôç äçëþíåé ôç èÝóç ôïõ ÖÜïõóô êáé ç äåýôåñç åßíáé áíôßèåóç
óôçí ðñþôç êáé ìáò äßíåé ôçí êáôÜëçîç ôïõ Þñùá. Áöïý äåí ìðüñåóå íá êáôá-
êôÞóåé ôçí áðüëõôç ãíþóç ìå ôçí åðéóôÞìç êáé ôç ëïãéêÞ, êáôáöåýãåé óôç ìáãåßá,
ãéá íá áðïêôÞóåé üóá åðéèõìåß.
ÅîÜëëïõ, áõôü ðïõ ôïí åíäéáöÝñåé åßíáé ï óêïðüò êáé ôï áðïôÝëåóìá êáé ü÷é ï
ôñüðïò ìå ôïí ïðïßï èá åîáóöáëßóåé üóá åðéèõìåß.
4ç åíüôçôá: Óôçí åíüôçôá áõôÞ ç áôìüóöáéñá áëëÜæåé, êáèþò ï ÖÜïõóô óôñÝöåôáé
ðñïò ôç öýóç êáé æçôÜ äéÝîïäï óå áõôÞí. ÊïéôÜæïíôáò Ýîù áðü ôï ðáñÜèõñï ôïõ
580
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 581
ãñáöåßïõ ôïõ -ðïõ åßíáé óêïíéóìÝíï êáé ãåìÜôï ÷áñôéÜ-, âëÝðåé ôï öåããÜñé êáé ìé-
ëÜåé ìáæß ôïõ. ÅîÜëëïõ, ç ïìïñöéÜ ôçò öýóçò ìðïñåß íá áðïôåëÝóåé ðáñçãïñéÜ
óå êÜèå âÜóáíï.
«Ç ëá÷ôÜñá ãéá ôç öýóç êáé ôçí ïìïñöéÜ ôçò, ðïõ åõñßóêïõìå óôï ÂÝñèåñï ôïõ
Ãêáßôå êáé ðïõ ôçí åß÷å ðñéí åêöñÜóåé ìå ôïí ôñüðï ôïõ ï Ñïõóóþ, áõôÞ áêñéâþò
êõñéåýåé ôçí øõ÷Þ ôïõ ÖÜïõóô.
Ôï ðíåýìá ðïõ Ý÷åé ðëçììõñßóåé ôçí øõ÷Þ ôïõ íåáñïý Ãêáßôå, üôáí áíáêÜëõøå
ôç öýóç êáé ôçí ïìïñöéÜ ôçò, áõôü ôþñá ãåìßæåé ôçí ðïíåìÝíç øõ÷Þ ôïõ çëéêéù-
ìÝíïõ ÖÜïõóô. Ç öýóç åßíáé ðïõ èåñáðåýåé êÜèå ðëçãÞ ôçò øõ÷Þò. Ó’ áõôÞí ëïé-
ðüí ðïèåß íá êáôáöýãåé ôþñá ï ôñáãéêüò Üíèñùðïò, ãéá íá áðáëëáãåß áðü ôï
öüñôï ôùí ãíþóåùí, áðü ôçí êáðíéÜ ôùí ÷áñôéþí êáé ôùí âéâëßùí. Åêåß Ýîù åßíáé
ç æùÞ óå üëï ôçò ôïí ðëïýôï, óå üëç ôçò ôçí ðáñèåíéÜ. Áõôüò åßíáé ï áëçèéíüò
êüóìïò» (É. Èåïäùñáêüðïõëïò, ï.ð., óåë. 138).
Ôï áðüóðáóìá áõôü ìðïñåß íá äéá÷ùñéóôåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Á÷! óðïýäáóá ..... êáñäéÜ ìïõ áõôü öëïãßæåé»: Ç áðïãïÞôåõóç
ôïõ ÖÜïõóô.
2ç åíüôçôá: «Íáé, ðéüôåñï îÝñù .... ìÞôå óêõëß Ýôóé äå èá ’èåëå íá æåé»: Ï ÖÜ-
ïõóô äåí Ý÷åé ïýôå ðëïýôç ïýôå äüîá.
3ç åíüôçôá: «Ãé’ áõôü Ý÷ù óôç ìáãåßá ðáñáäïèåß ..... íá ìçí ðïõëÞóù»: Êá-
ôáöõãÞ óôç ìáãåßá.
4ç åíüôçôá: «Íá ’âëåðåò, öùò ôïõ öåããáñéïý ..... óôï äñüóïò óïõ íá îáñ-
ñùóôïýóá»: ÁðïóôñïöÞ óôï öåããÜñé.

1. ÁíôéèÝóåéò: Ï Ãêáßôå ãéá íá ôïíßóåé ôçí áðåëðéóßá ôïõ ÖÜïõóô, ÷ñçóéìïðïéåß áíôé-
èÝóåéò ðïõ åßíáé éäéáßôåñá Ýíôïíåò, éäßùò óôïõò óôß÷ïõò 1-32. Áñ÷éêÜ, ôïíßæåé ðùò,
åíþ Ý÷åé êÜíåé ôüóåò óðïõäÝò, åßíáé áêüìá ìùñüò. Óôç óõíÝ÷åéá ðáñïõóéÜæåé
ôïõò ìáèçôÝò ôïõ íá ôïõò óÝñíåé ìåí áðü ôç ìýôç áëëÜ åêåßíïé íá ìçí ìáèáßíïõí
ôßðïôå. Åðßóçò, áíôéðáñáèÝôåé ôçí áðëçóßáóôç áðü ôïõò Üëëïõò óïößá ôïõ ÖÜïõ-
óô ìå ôçí áäõíáìßá ôïõ íá ôïõò ðñïóöÝñåé êÜôé ðéï ïõóéáóôéêü. ÔÝëïò, ôïíßæåé
581
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 582
ðùò, åíþ åßíáé áðåëåõèåñùìÝíïò áðü ôéò ôõðéêüôçôåò ôçò æùÞò, äåí Ý÷åé êåñäßóåé
ôçí åõôõ÷ßá. Ãéáôß ãíùñßæåé ôçí ÜãíïéÜ ôïõ êáé äåí ìðïñåß íá õðïó÷åèåß ðùò ìðï-
ñåß íá ðñïóöÝñåé ôç ãíþóç. ÁõôÞ ç åðßãíùóç ôïí êáèéóôÜ éäéáßôåñá ôñáãéêü ðñü-
óùðï (ÁðÜíôçóç 5çò åñþôçóçò).
2. Åéêüíåò: Ï Ãêáßôå ÷ñçóéìïðïéåß ðáñáóôáôéêÝò åéêüíåò ìå ðéï ÷áñáêôçñéóôéêÞ, ðïõ
äéáêñßíåôáé ãéá ôï ëõñéóìü ôçò, ôçí åéêüíá ôçò áðïóôñïöÞò ôïõ óôï öåããÜñé.
1ç: Íá ðåñéãñÜøåôå ôç óêçíïèåóßá êáé ôçí áôìüóöáéñá ìå âÜóç ôá óôïé÷åßá

ðïõ äßíåé ôï áðüóðáóìá.
ÁðÜíôçóç:
Ï ÖÜïõóô áðáããÝëëåé ôï ìïíüëïãü ôïõ íý÷ôá, üðùò öáßíåôáé áðü ôçí áðïóôñïöÞ
ôïõ óôï öåããÜñé. Âñßóêåôáé óôï ãñáöåßï ôïõ, ðïõ åßíáé óêïíéóìÝíï êáé ãåìÜôï ÷áñôéÜ
êáé âéâëßá êáé öáßíåôáé íá áíçóõ÷åß. Óôï äùìÜôéï åðéêñáôåß óêïôÜäé, ðïõ óõìâáäßæåé
ìå ôç óõíáéóèçìáôéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ ÖÜïõóô, ï ïðïßïò ðáñïõóéÜæåôáé ùò Ýíá ôñáãé-
êü ðñüóùðï.
2ç: Ðïéá åßíáé ãåíéêÜ ç øõ÷éêÞ äéÜèåóç ôïõ ÖÜïõóô; Ðïéåò ëÝîåéò Þ öñÜóåéò
ôçí áðïäßäïõí êõñßùò;
ÁðÜíôçóç:
Áðü: [Ï Ãêáßôå ðáñïõóéÜæåé ôç óôÜóç ôïõ ÖÜïõóô...áëß]
3ç: Ðïéåò åðéìÝñïõò óõíáéóèçìáôéêÝò êáôáóôÜóåéò ìðïñåßôå íá åðéóçìÜíåôå

óôçí åîÝëéîç ôïõ ìïíüëïãïõ;
ÁðÜíôçóç:
Áðü: [ÁðïãïçôåõìÝíïò...ôç ãíþóç]
4ç: Ðïý ïöåßëåôáé ç øõ÷éêÞ äéÜèåóç ôïõ ÖÜïõóô;

ÁðÜíôçóç:
Ç øõ÷éêÞ äéÜèåóç ôïõ ÖÜïõóô ïöåßëåôáé óôçí áãùíßá ðïõ íéþèåé åîáéôßáò ôçò á-
äõíáìßáò ôïõ íá åîçãÞóåé ôçí áñ÷Þ ôïõ êüóìïõ êáé íá êåñäßóåé ôç âáèýôåñç ãíþóç.
Åðßóçò, óõíåéäçôïðïéåß ðùò ôá áíèñþðéíá üñéá åßíáé ðåñéïñéóìÝíá êáé äå èá ìðïñÝ-
óåé ðïôÝ íá áðïêôÞóåé ôçí áðüëõôç ãíþóç.
582
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 583
5ç: Óôï á´ ìÝñïò ôïõ ìïíïëüãïõ (óô. 1-32) õðÜñ÷ïõí ïñéóìÝíåò áíôéèÝóåéò.
Íá ôéò åðéóçìÜíåôå êáé íá âñåßôå ôç óçìáóßá ôïõò.
ÁðÜíôçóç:
Áðü: [Ï Ãêáßôå... ôñáãéêü ðñüóùðï]
5ç: Óôï â~ ìÝñïò (óô. 33 ê.å) ï ÖÜïõóô êÜíåé ìéá áðïóôñïöÞ óôï öùò ôïõ
öåããáñéïý. Ðïéï åßíáé ôï íüçìÜ ôçò êáé ðþò óõíäÝåôáé ìå ôï ÷áñáêôÞñá
ôïõ ÖÜïõóô;
ÁðÜíôçóç:
Áðü: [Ç áôìüóöáéñá áëëÜæåé... áëçèéíüò Êüóìïò].
á. Ï ÖÜïõóô åßíáé éóôïñéêü ðñüóùðï ðïõ Ýæçóå ôïí 17ï áéþíá óôç Ãåñìáíßá.
â. Ï Ãêáßôå Þôáí ãíþóôçò ôïõ áñ÷áßïõ åëëçíéêïý ðïëéôéóìïý.
ã. Óôï êåßìåíï ï ÖÜïõóô åßíáé åõ÷áñéóôçìÝíïò áðü ôéò ãíþóåéò ðïõ Ý÷åé ëÜâåé.
ä. Ï ÖÜïõóô ðéóôåýåé ðùò ìðïñåß í’ áëëÜîåé ôïõò áíèñþðïõò.
å. Óôï êåßìåíï õðÜñ÷ïõí áíôéèÝóåéò.

Á Â
1. Ï Ãêáßôå êÜíåé ôïí ÖÜïõóô á. ãéá íá ôïíßóåé ôçí áðåëðéóßá
ôïõ ÖÜïõóô.
2. Ôï èñçóêåõôéêü ðëáßóéï ôçò åðï÷Þò â. áéþíéï óýìâïëï ôçò ôéôáíéêÞò
âïýëçóçò.
3. Ï ÖÜïõóô êáôÝöõãå óôç ìáãåßá ã. êáôáäõíáóôåýåé ôïí Üíèñùðï.
4. ÆçôÜ äéÝîïäï ä. ãéá íá áðáéôÞóåé üóá åðéèõìåß.
5. Ï Ãêáßôå ÷ñçóéìïðïéåß áíôéèÝóåéò å. óôç öýóç.
583
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 584

Ï ÖÜïõóô åéñùíåýåôáé ôïí åáõôü ôïõ ãéáôß:
á. ðïýëçóå ôçí øõ÷Þ ôïõ óôï ÄéÜâïëï.
â. èåùñåßôáé óïöüò ÷ùñßò íá Ý÷åé ôçí ôÝëåéá ãíþóç.
ã. åíþ Ý÷åé ôç ãíþóç äå èåùñåßôáé óïöüò.
ä. åßíáé êáôþôåñïò áðü ôïõò Üëëïõò.

Ï ÖÜïõóô èåùñåßôáé ðéï ãíùóôéêüò áðü ôïõò Üëëïõò ãéáôß:
á. ãíùñßæåé üôé äåí ìðïñåß íá áëëÜîåé ôïí êüóìï.
â. îÝñåé üôé ìðïñåß íá äéáöïñïðïéÞóåé ôïí êüóìï.
ã. Ý÷åé ðåñéóóüôåñåò ãíþóåéò.
ä. ÷áßñåôáé ðïõ æåé óå áõôüí ôïí êüóìï.
Á Â
1. «Á÷! .... áëß ìïõ ......» á. ðñïóùðïðïßçóç
2. «ãéáôñïß, äéêçãüñïé, ðáðÜäåò, óïöïß» â. åðéöþíçìá
3. «óôéò øçëÝò ì’ åóÝ í’ áíÝâáéíá êïñöÝò» ã. áóýíäåôï ó÷Þìá
4. «óÝñíù áðü ôç ìýôç ôïõò ìáèçôÝò ìïõ» ä. åéêüíá
5. «ôï ðíåýìá ôï óôüìá áíïßîåé» å. ìåôáöïñÜ
584
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 585
ÏÉ ÁÄÅËÖÏÉ ÊÁÑÁÌÁÆÙÖ
Öéïíôüñ ÍôïóôïãéÝöóêé

Ðñüêåéôáé ãéá Ýíáí áðü ôïõò ðéï óçìáíôéêïýò Ñþóïõò ìõèéóôïñéïãñÜöïõò. Ãåí-
íÞèçêå óôç Ìüó÷á, óôá 1821. Óðïýäáóå óôç ÓôñáôéùôéêÞ Ó÷ïëÞ Ìç÷áíéêïý, áëëÜ
íùñßò ôïí êÝñäéóå ç ëïãïôå÷íßá, óôçí ïðïßá áöïóéþèçêå ðáñÜ ôéò óôåñÞóåéò. ÌÜëé-
óôá, óõ÷íÜ ÷ñåéáæüôáí íá êÜíåé ìåôáöñÜóåéò Ýñãùí ãéá íá æåé.
Ãéá ôéò öéëåëåýèåñåò éäÝåò ôïõ êáôáäéêÜóôçêå óå èÜíáôï, áëëÜ ôç óôéãìÞ ôçò åêôÝ-
ëåóÞò ôïõ ç ðïéíÞ ôïõ ìåôáôñÜðçêå óå ôÝóóåñá ÷ñüíéá êáôáíáãêáóôéêÜ Ýñãá, óôç Óé-
âçñßá. Óôç óõíÝ÷åéá óõíÝ÷éóå ôïí éäåïëïãéêü ôïõ áãþíá, åêäßäïíôáò ôá ðåñéïäéêÜ
«×ñüíïò» êáé «Åðï÷Þ» ìáæß ìå ôïí áäåñöü ôïõ. ¼ìùò, ïé åêäüóåéò áõôÝò ïäçãÞèç-
êáí óå ïéêïíïìéêÞ áðïôõ÷ßá êáé ï ÍôïóôïãéÝöóêé ãéá íá ãëéôþóåé áðü ôá ÷ñÝç ôïõ êá-
ôÝöõãå óôï åîùôåñéêü êáé ðåñéðëáíÞèçêå ðÜìöôù÷ïò ìáæß ìå ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ óôç
Ãåñìáíßá, ôçí Éôáëßá, ôçí Åëâåôßá êáé ôç Ãáëëßá, áðü ôï 1867 ùò ôï 1871, ïðüôå êáé
ôïõ äüèçêå ç Üäåéá íá ãõñßóåé óôçí Ðåôñïýðïëç.
Óôá Ýñãá ôïõ åíäéáöÝñåôáé íá ðñïóåããßóåé ôïí åóùôåñéêü êüóìï ôïõ áíèñþðïõ, å-
íþ üëïé ôïõ ïé Þñùåò õðïêéíïýíôáé áðü ôçí áíÜãêç åýñåóçò ôçò áëÞèåéáò.
«Ó’ üëá áõôÜ ôá ìõèéóôïñÞìáôá,. üðïõ ïé Üíèñùðïé ðñïêáëïýí ôï Èåü êáé ôçí êïé-
íùíßá, óôïí åíáëëáóóüìåíï êáé áðáßóéï ñõèìü ôïõ åãêëÞìáôïò êáé ôçò ôéìùñßáò, ïé
äéáóôñïöÝò ôçò áíèñþðéíçò óêÝøçò êáé ôï ÷Üïò ôùí õðïóõíåßäçôùí ðáñïñìÞóåùí á-
ðïêáëýðôïíôáé êÜôù áðü Ýíá åêôõöëùôéêü öùò - óÜìðùò ôï ìÜôé ìáò íá âëÝðåé ôïí
ðáñÜäåéóï êáé ôçí êüëáóç áíÜìåóá áðü óýííåöá óêéóìÝíá áð’ ôïí êåñáõíü»(Ìáñê
Óëüìéí, «Áäåëöïß ÊáñáìÜæïö»).
Ôá ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «Ïé öôù÷ïß». «Ïé ëåõêÝò íý÷ôåò» «Ïé ôá-
ðåéíïß êáé êáôáöñïíåìÝíïé», «ÁíáìíÞóåéò áðü ôï óðßôé ôùí ðåèáìÝíùí», «Ôï õðü-
ãåéï», «¸ãêëçìá êáé ôéìùñßá», «Ï çëßèéïò», «Ïé äáéìïíéóìÝíïé», «Ï Ýöçâïò», «Ïé á-
äåëöïß ÊáñáìÜæïö».
Ï ÍôïóôïãéÝöóêé ðÝèáíå óôá 1881, Ý÷ïíôáò ãíùñßóåé ðéï Þñåìç ïéêïãåíåéáêÞ æùÞ
óôá ôåëåõôáßá ôïõ ÷ñüíéá.
585
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 586

Ðñüêåéôáé ãéá áðüóðáóìá áðü ôï ìõèéóôüñçìá ôïõ ÍôïóôïãéÝöóêé «Ïé áäåëöïß
ÊáñáìÜæïö», ôï ôåëåõôáßï Ýñãï ôïõ êáé ðáñÜëëçëá ôï áñéóôïýñãçìÜ ôïõ.
Ôï Ýñãï áíáöÝñåôáé óôç ó÷Ýóç ôñéþí áäåñöþí - ìå åíôåëþò äéáöïñåôéêü ÷áñá-
êôÞñá ôï êáèÝíá - ìå ôïí ðáôÝñá ôïõò, ðïõ ôá åãêáôÝëåéøå Üóôïñãá, üôáí Þôáí ðïëý
ìéêñÜ êáé ïñöáíÜ áðü ìçôÝñá.
ÌÝóá óôï êåëß ôïõ ìïíáóôçñéïý ï Ìéïýóïâ ðáñáôçñïýóå ôï óôÜñåôò, êáôáëÞãï-

íôáò óôï óõìðÝñáóìá üôé ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ äåí ôïõ Üñåóáí. Ìå ôï ÷ôýðçìá ôïõ
ñïëïãéïý ï ðáôÝñáò ÊáñáìÜæïö Üñ÷éóå íá ìéëÜ, áöïý ðñþôá æÞôçóå óõãíþìç ãéá ôï
ãéï ôïõ ÍôéìÞôñé ðïõ Üñãçóå íá Ýñèåé êáé ôüíéóå ðùò ï ßäéïò åßíáé ðÜíôïôå áêñéâÞò
óôéò óõíáíôÞóåéò ôïõ, üðùò ïé åõãåíåßò âáóéëéÜäåò.
Óôçí ðáñáôÞñçóç ôïõ Ìéïýóïâ ðùò äåí Þôáí âáóéëéÜò óõìöþíçóå , áëëÜ ôüíéóå
ðùò óõíçèßæåé íá ëÝåé ðñÜãìáôá ðïõ äåí ðñÝðåé. ÌÜëéóôá, óôï óôÜñåôò óõóôÞèçêå ùò
ãåëùôïðïéüò ðïõ ëÝåé óõ÷íÜ øÝìáôá, ãéá íá ðñïêáëÝóåé ôï ãÝëéï. Äéçãåßôáé åðßóçò äéÜ-
öïñåò éóôïñßåò ìå ôéò ïðïßåò, åíþ ðñïóðÜèçóå íá åßíáé åõ÷Üñéóôïò, ôåëéêÜ âñÞêå ôï
ìðåëÜ ôïõ. Îåêßíçóå ëïéðüí íá äéçãåßôáé ìéá éóôïñßá ó÷åôéêÜ ìå ôç âÜöôéóç ôïõ Íôéíôå-
ñü, áëëÜ ï Ìéïýóïâ ôïí äéÝêïøå ëÝãïíôáò ðùò üëá áõôÜ åßíáé øÝìáôá. Ï ðáôÝñáò óõì-
öþíçóå, áëëÜ äéêáéïëïãÞèçêå, ëÝãïíôáò ðùò áðëÜ ðñïóðáèåß íá ãßíåé åõ÷Üñéóôïò.
Óôç óõíÝ÷åéá ï Ìéïýóïâ óçêþèçêå ôáñáãìÝíïò. Ï ÷þñïò Þôáí éåñüò êáé èá Ýðñåðå
üëïé üóïé Ýìðáéíáí íá åßíáé ðéï åõëáâéêïß. Ï ðáôÝñáò äåí Ýäåé÷íå ôÝôïéá óõìðåñéöïñÜ,
áëëÜ ïé ìïíá÷ïß, üðùò öáéíüôáí, äåí ðåéñÜæïíôáí. Ï Áëéüóá âñéóêüôáí êé áõôüò óå êá-
êÞ óõíáéóèçìáôéêÞ êáôÜóôáóç êé áíáñùôéüôáí ãéáôß ï áäåñöüò ôïõ Þôáí Ýôóé áäéÜöïñïò
êáé äå óôáìáôïýóå ôïí ðáôÝñá ôïõò. Ï Ìéïýóïâ æÞôçóå óõãíþìç áðü ôï óôÜñåôò ãéá ôç
óõìðåñéöïñÜ ôïõ ðáôÝñá ÊáñáìÜæïö, áëëÜ åêåßíïò ôïí êáèçóý÷áóå, ëÝãïíôáò ðùò ï
ðáôÝñáò èá ìðïñïýóå íá öÝñåôáé, üðùò Þèåëå. Ï ðáôÝñáò åßðå ðùò öÝñåôáé óáí ðá-
ëéÜôóïò, ãéáôß Þôáí ÷åéñüôåñïò áðü üëïõò.
Óôç óõíÝ÷åéá ñþôçóå ôï óôÜñåôò ðþò èá êëçñïíïìïýóå ôçí áéþíéá æùÞ. Åêåßíïò
ôïõ åßðå üôé áõôü èá ôï ðåôý÷áéíå, áí äåí Ýâñéæå, äå èåïðïéïýóå ôá ÷ñÞìáôá êáé äåí
Ýëåãå øÝìáôá. Ï ðáôÝñáò ößëçóå ôï ÷Ýñé ôïõ óôÜñåôò êáé ôüíéóå ðùò Ýëåãå øÝìáôá,
586
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 587
ãéáôß áõôü ôïí åõ÷áñéóôïýóå. Óôç óõíÝ÷åéá ñþôçóå ôïõò ìïíá÷ïýò áí Þôáí áëÞèåéá ìéá
éóôïñßá óýìöùíá ìå ôçí ïðïßá Ýíáò Üãéïò, üôáí ôïõ Ýêïøáí ôï êåöÜëé ôï ðÞñå óôá ÷Ý-
ñéá ôïõ êáé ôï öéëïýóå. Åêåßíïé áðÜíôçóáí ðùò äåí Þôáí áëÞèåéá êáé ï ðáôÝñáò ôüíé-
óå ðùò åß÷å áêïýóåé áðü ôï Ìéïýóïâ íá ëÝåé áõôÞ ôçí éóôïñßá óå Üëëïõò, ãåãïíüò ðïõ
êëüíéóå ôçí ðßóôç ôïõ óôï Èåü. Ï Ìéïýóïâ ôáñÜ÷ôçêå, áëëÜ ðáñáäÝ÷ôçêå ðùò åß÷å á-
êïýóåé ôçí éóôïñßá áðü êÜðïéï ÃÜëëï êáé ßóùò êÜðïôå íá ôç äéçãÞèçêå êáé ï ßäéïò.
Åêåßíç ôç óôéãìÞ ï óôÜñåôò âãÞêå ãéá êÜðïéá äïõëåéÜ áëëÜ ï ðáôÝñáò ôïí óôáìÜôç-
óå óôçí ðüñôá êáé åßðå ðùò ü,ôé Ýêáíå Þôáí ãéá íá ôïí äïêéìÜóåé. ¼ìùò, åß÷å Þäç êá-
ôáëÜâåé ðùò ìðïñïýóå íá æÞóåé êïíôÜ óôï óôÜñåôò, ãé’ áõôü êáé äå èá îáíáìéëïýóå.
1. óôÜñåôò: áóêçôÞò, ãÝñïíôáò.

2. ðáíïóéüôáôå óôÜñåôò: ç öñÜóç áõôÞ äåß÷íåé ôçí õðïêñéóßá ôïõ ðáôÝñá.
3. ìðáëáöáñéÝò: áíïçóßåò.
Êåíôñéêüò Þñùáò ôïõ áðïóðÜóìáôïò åßíáé ï ðáôÝñáò ÊáñáìÜæïö. Åßíáé õðïêñéôÞò

êáé øåýôçò êáé ðñïóðáèåß íá óõìðáñáóýñåé óôïí êáêü äñüìï êáé ôïõò Üëëïõò. Äå
íïéÜæåôáé ãéá ôï óùóôü, ïýôå ãéá ôçí áíùôåñüôçôá ôïõ óôÜñåôò êáé ôïõ Ìéïýóïâ. Èåù-
ñåß ôïí åáõôü ôïõ ðáëéÜôóï êáé êñýâåôáé ðßóù áðü ôçí åéêüíá áõôÞ, ãéá íá öÝñåôáé, ü-
ðùò èÝëåé. Öáßíåôáé üìùò, íá äåß÷íåé óçìÜäéá ìåôÜíïéáò, üôáí ðñïóðáèåß íá åîçãÞ-
óåé ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõ.
Ï Ìéïýóïâ åßíáé éäéáßôåñá óïâáñüò êáé óõãêñáôçìÝíïò, ôïõëÜ÷éóôïí óôçí áñ÷Þ.
Öáßíåôáé ðÜíôùò üôé áíôéðáèåß ôïí ðáôÝñá ÊáñáìÜæïö êáé åîïñãßæåôáé, üôáí åêåßíïò
óôñÝöåôáé åíáíôßïí ôïõ. ÐÜíôùò, öáßíåôáé åéëéêñéíÞò êáé ôßìéïò Üíèñùðïò ðïõ áðÝ÷åé
áðü ôïí ôáñáãìÝíï Öéüíôïñ Ðáýëïâéôò ÊáñáìÜæïö.
Ï óôÜñåôò åßíáé Ýíáò Üãéïò Üíèñùðïò ðïõ ðñïóðáèåß íá åðéâëçèåß óôïõò Üëëïõò,
êáé éäßùò óôïí ðáôÝñá ÊáñáìÜæïö, ìå ôçí øõ÷ñáéìßá êáé ôçí åîõðíÜäá ôïõ. Ðñïóðá-
èåß íá åîïìáëýíåé ôá ðñÜãìáôá, üôáí Ý÷ïõí üëïé åêíåõñéóôåß åîáéôßáò ôïõ ðáôÝñá Êá-
ñáìÜæïö, ôïõ ïðïßïõ êåñäßæåé ôç óõìðÜèåéá, ãåãïíüò ðïõ õðïäçëþíåé ôçí ðñïóùðé-
êÞ ôïõ áîßá êáé ôç óùóôÞ ôïõ óôÜóç áðÝíáíôé óôç æùÞ.
Ï Áëéüóá öáßíåôáé êé åêåßíïò åéëéêñéíÞò êáé áãíüò Üíèñùðïò, ðïõ åíï÷ëåßôáé áðü
ôç óôÜóç ôïõ ðáôÝñá ÊáñáìÜæïö áëëÜ êáé áðü ôç óôÜóç ôïõ ÉâÜí ðïõ äéáêñßíåôáé ãéá
ôçí áâïõëßá ôïõ.
587
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 588
ÃåíéêÜ, èá ëÝãáìå ðùò óôï áðüóðáóìá áõôü ìðïñïýìå íá äïýìå êáé êÜðïéïõò á-
ðü ôïõò ðñïâëçìáôéóìïýò ôïõ ÍôïóôïãéÝöóêé. Ï ßäéïò êñáôïýóå ìéá êñéôéêÞ ðÜíôá
óôÜóç áðÝíáíôé óôï Èåßï êáé ôïí áðáó÷ïëïýóå ç ýðáñîç Þ ü÷é ôïõ Èåïý, üðùò öáß-
íåôáé áðü ôá ëüãéá ôïõ Öéüíôïñ Ðáýëïâéôò: «ìå êëïíéóìÝíç ôçí ðßóôç ìïõ».
Åðßóçò, ï ÍôïóôïãéÝöïêé åñìçíåýåé ôçí áéôßá óõìðåñéöïñÜò ôùí áíèñþðùí. Ðé-
óôåýåé ðùò ïé Üèëéåò óõíèÞêåò äéáâßùóçò óôåñïýí áðü ôïí Üíèñùðï ôç äõíáôüôçôá íá
áíôéäñÜ, ìå áðïôÝëåóìá íá óõíçèßæåé óôéò ðñïóâïëÝò áëëÜ êáé íá áíáðôýóóåé ìéá èåù-
ñßá ðïõ äéêáéïëïãåß ôç óôÜóç ôïõ áõôÞ. Ôï ßäéï óõìâáßíåé ìå ôïí ðáôÝñá ÊáñáìÜæïö. ¸-
÷åé óõíçèßóåé ôéò ðñïóâïëÝò ôùí Üëëùí êáé Ý÷åé ðÜøåé íá íôñÝðåôáé ãéá ôç óõìðåñéöï-
ñÜ ôóõ. ÌÜëéóôá, èåùñåß ôïí åáõôü ôïõ ðáëéÜôóï êáé ðéóôåýåé ðùò áõôÞ åßíáé áñêåôÞ äé-
êáéïëïãßá, ðßóù áðü ôçí ïðïßá êñýâåôáé, ãéá íá óõìðåñéöÝñåôáé, üðùò èÝëåé.
Ôï áðüóðáóìá ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óôéò åîÞò åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «Áð’ ôçí ðñþôç óôéãìÞ ..... ðïëý äõóáñåóôçìÝíïò ìå ôïí åáõôü
ôïõ»: Ï ðáôÝñáò ÊáñáìÜæïö äéçãåßôáé äéÜöïñåò éóôïñßåò.
2ç åíüôçôá: «Ôï ñïëüé - Ýíá öôçíü ñïëüé ..... ìáæß ôïõ ãéá ôçí ýðáñîç ôïõ Èå-
ïý»: Ï ðáôÝñáò ÊáñáìÜæïö äçëþíåé ðùò ðñïóðáèåß íá åßíáé åõ÷Üñéóôïò.
3ç åíüôçôá: «Ï Ìéïýóïâ óçêþèçêå ãéáôß ..... ðïõ ôéò Þîåñå ó’ üëï ôï ìïíá-
óôÞñé»: Ç áíôßäñáóç ôïõ Ìéïýóïâ.
4ç åíüôçôá: «Ìå óõã÷ùñåßôå ..... ãéá äÝêá ëåðôÜ»: Ï ðáôÝñáò êáôáëáâáßíåé ðùò
ìðïñïýóå íá æÞóåé êïíôÜ óôï óôÜñåôò.

1. Ðáñáóôáôéêüôçôá: Ï ÍôïóôïãéÝöóêé êïôïñèþíåé íá ðáñïõóéÜóåé ìå éäéáßôåñá ðá-
ñáóôáôéêü ôñüðï ôï ÷áñáêôÞñá ôùí ðñïóþðùí êáé ôéò åíÝñãåéÝò ôïõò. ÌÜëéóôá, ç
óêçíÞ äéáêñßíåôáé áðü ìéá êßíçóç êáèáñÜ åóùôåñéêÞ, ðïõ Ý÷åé íá êÜíåé ìå ôç óõ-
íáéóèçìáôéêÞ öüñôéóç ôùí ðñïóþðùí êáé éäßùò ôïõ Ìéïýóïâ êáé ôïõ Öéüíôïñ Ðáý-
ëïâéôò. Óå áõôü óõíôåëïýí êáé ïé äýï éóôïñßåò ðïõ äéçãåßôáé ï ðáôÝñáò ÊáñáìÜæïö,
éóôïñßåò ðïõ áðïêáëýðôïõí ôï ðíåõìáôéêü åðßðåäü ôïõ.
2. Åéêüíåò: Ãéá íá áðïäþóåé Ýôóé ðáñáóôáôéêÜ ðñüóùðá êáé êáôáóôÜóåéò. ï Íôïóôï-
588
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 589
ãéÝöïêé ÷ñçóéìïðïéåß ðïëý æùíôáíÝò åéêüíåò. Åðßóçò, êáé ç áöÞãçóç ôïõ åßíáé é-
äéáßôåñá æùíôáíÞ, Ýôóé þóôå íá ìçí êïõñÜæåôáé ï áíáãíþóôçò.
1ç: Ï ãåñï-ÊáñáìÜæïö áõôïóõóôáßíåôáé ùò ãåëùôïðïéüò, ùò ðáëéÜôóïò. Íá

äéêáéïëïãÞóåôå, ìå âÜóç ôá ëüãéá êáé ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõ, ôïí áõôï÷á-
ñáêôçñéóìü.
Á ð Ü í ô ç ó ç : ÂëÝðå áíÜëõóç. Áðü: [Êåíôñéêüò Þñùáò...óõìðåñéöïñÜ ôïõ]
2ç: Ãéáôß ï ÞñùÜò ìáò óõìðåñéöÝñåôáé ìå áõôü ôïí ôñüðï; Ôé èÝëåé íá ðåôý-
÷åé; Ôçí áðÜíôçóç èá ôç âñåßôå óôï äéÜëïãü ôïõ ìå ôï óôÜñåôò ÆùóéìÜ.
ÁðÜíôçóç:
Ï Þñùáò óõìðåñéöÝñåôáé ìå ôïí ôñüðï áõôü, ãéáôß áéóèÜíåôáé êáôþôåñïò áðü ôïõò
Üëëïõò. ¸÷åé óõíçèßóåé ôéò ðñïóâïëÝò ôùí Üëëùí êáé Ý÷åé ðÜøåé íá íôñÝðåôáé ãéá ôç
óõìðåñéöïñÜ ôïõ. ¼ëïé ôïí èåùñïýí ðáëéÜôóï êáé óõìðåñéöÝñåôáé áíÜëïãá, ãéáôß Ý-
ôóé ôïõ äßíåôáé ç äéêáéïëïãßá êáé ç äõíáôüôçôá íá êÜíåé ü,ôé èÝëåé.
3ç: Ïé øõ÷éêÝò äéáêõìÜíóåéò ôïõ ÊáñáìÜæïö äßíïíôáé ìÝóá áðü Ýíá óùñü
ëüãéá êáé áðßèáíåò ÷åéñïíïìßåò. Ôé ðåôõ÷áßíåé ìå áõôü ï óõããñáöÝáò.
ÁðÜíôçóç:
Ïé øõ÷éêÝò äéáêõìÜíóåéò ôïõ ÊáñáìÜæïö äßíïíôáé ìÝóá áðü Ýíá óùñü ëüãéá êáé
áðßèáíåò ÷åéñïíïìßåò. Ìå ôïí ôñüðï áõôü ï óõããñáöÝáò ðåôõ÷áßíåé íá äåßîåé ôéò å-
íáëëáãÝò ôçò øõ÷éêÞò ôïõ êáôÜóôáóçò êáé ôçí áíôéöáôéêüôçôá ðïõ ôïí äéáêñßíåé. Ãéáôß
êéíåßôáé áíÜìåóá óôçí õðïêñéóßá êáé ôçí åéëéêñßíåéá. Åíþ öéëÜåé ôï ÷Ýñé ôïõ óôÜñåôò
óå Ýíäåéîç óåâáóìïý, óôç óõíÝ÷åéá õéïèåôåß ìéá óõìðåñéöïñÜ ðïõ äå óõìâáäßæåé ìå
ôçí éåñüôçôá ôïõ ÷þñïõ, üðïõ âñßóêåôáé.
4ç: Íá ÷áñáêôçñßóåôå ôá Üëëá ðñüóùðá ôïõ êåéìÝíïõ (êõñßùò ôï ÆùóéìÜ êáé

ôï Ìéïýóïâ).
Á ð Ü í ô ç ó ç ÂëÝðå áíÜëõóç. Áðü: [Ï Ìéïýóïâ åßíáé éäéÜéåñá óïâáñüò...óôç æùÞ]
589
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 590
á. Ï ÍôïóêïãéÝöóêé áó÷ïëÞèçêå êáé ìå ìåôáöñÜóåéò îÝíùí Ýñãùí.

â. Ãéá ôéò éäÝåò ôïõ ôéìÞèçêå áðü ôï ñùóéêü êñÜôïò.
ã. Óôï êåßìåíï âëÝðïõìå ôéò äéáöïñåôéêÝò áíôéëÞøåéò ðáôÝñá êáé ãéïõ.
ä. Ï Ìéïýóïâ áñ÷éêÜ êñßíåé ôïí óôÜñåôò áðü ôçí åìöÜíéóÞ ôïõ.
å. Ôï «Ïé áäåëöïß ÊáñáìÜæïö» åßíáé ôï ðñþôï ìõèéóôüñçìá ôïõ ÍôïóôïãéÝöóêé.

Á Â
1. Ôï Ýñãï áíáöÝñåôáé á. ôçò äéáôÞñçóçò ôçò øõ÷ñáéìßáò.
2. Ï ðáôÝñáò ÊáñáìÜæïö â. óôç ó÷Ýóç ôùí ôñéþí áäåë-
öþí ìå ôïí ðáôÝñá.
3. Ï óôÜñåôò äßíåé óå üëïõò ã. áðáó÷ïëåß Ýíôïíá ôïí óõã-
ãñáöÝá.
4. Ï óôÜñåôò åßíáé õðÝñìá÷ïò ä. ôçí åëåõèåñßá íá ìéëÜíå,
üðùò èÝëïõí.
5. Ç ýðáñîç Þ ü÷é ôïõ Èåïý å. äåí óôÜèçêå êáëüò ðáôÝñáò.
3ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéÜ áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÞ.

ÌÝóá óôïí éåñü ÷þñï üëïé äåß÷íïõí óåâáóìü åêôüò áðü:
á. ôïí ðáôÝñá. â. ôïí Ìéïýóïâ.
ã. ôïí Íôéìßôñé. ä. ôïí Áëéüóá

Ï óôÜñåôò áðïôåëåß ôç ìïñöÞ:
á. ôïõ åêìåôáëëåõôÞ. â. ôïõ óåâÜóìéïõ ãÝñïíôá.
ã. ôïõ êñéôÞ. ä. ôïõ áäéÜöïñïõ ãéá ôïõò õðüëïéðïõò.
Á Â
1. «óá äýï óðáããÜêéá» á. ðáñïìïßùóç
2. «ç ãõíáßêá óáò ðáßñíåé öùôéÜ» â. ïðôéêÞ åéêüíá
3. «Ýôñùãá ôï øùìß óáí ðáñÜóéôï» ã. ìåôáöïñÜ
4. «¼ëïé üóïé ìðáßíáíå .... åõãåíéêÜ» ä. ðáñïìïßùóç.
5. «âñùìßæåôå ôï êÜèå ôé ðïõ è’ áããßîåôå» å. ïðôéêÞ åéêüíá.
590
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 591
ÐÏËÅÌÏÓ ÊÁÉ ÅÉÑÇÍÇ

ËÝùí Ôïëóôüé

ÃåííÞèçêå óôç ÃéáóíÜãéá ÐïëéÜíá, óôá 1828. Óå ìéêñÞ çëéêßá Ý÷áóå ôïõò ãïíåßò
ôïõ êáé åíþ áíÞêå óôçí áñéóôïêñáôéêÞ ôÜîç, áðïìáêñýíèçêå áðü áõôÞ êáé Ýæçóå êï-
íôÜ óôï Ñþóï ÷ùñéêü, ãéá íá ìåëåôÞóåé ôá Þèç êáé ôçí øõ÷ïëïãßá ôïõ. ÌÜëéóôá, ß-
äñõóå óôïí ôüðï ôïõ êáé Ýíá ó÷ïëåßï ãéá ôïõò áãñÜììáôïõò ÷ùñéêïýò. ÐÞñå ìÝñïò
óôïí Êñéìáúêü ðüëåìï êáé áíÞëèå óôï âáèìü ôïõ óôñáôçãïý, áëëÜ ðáñáéôÞèçêå. Óôá
1874 èÝëçóå íá ìïéñÜóåé ôçí ðáôñéêÞ ôïõ ðåñéïõóßá óôïõò ÷ùñéêïýò, áëëÜ åìðïäß-
óôçêå áðü ôç ãõíáßêá ôïõ.
ÅíäéáöÝñèçêå ãéá ôç ìåëÝôç ôùí çèéêþí, êïéíùíéêþí êáé èñçóêåõôéêþí æçôçìÜôùí
êáé ç æùÞ ôïõ Þôáí ìéá áÝíáç ðÜëç áíÜìåóá óôïí êáëëéôÝ÷íç êáé ôï óôï÷áóôÞ. Óõí-
äõÜæåé ôçí éêáíüôçôá íá æùãñáößæåé ìéá ïëüêëçñç êïéíùíßá, íá äçìéïõñãåß ôç ãåíéêÞ
åéêüíá åíüò Ýèíïõò êáé óõã÷ñüíùò íá ðáñáôçñåß ôéò ðéï ëåðôÝò áðï÷ñþóåéò ôçò åóù-
ôåñéêÞò æùÞò.
«Ï ôüíïò ôçò áëÞèåéáò, ç áßóèçóç ôïõ ðñáãìáôéêïý êáé ç ðáñáóôáôéêÞ äýíáìç åß-
íáé áðü ôéò ìåãÜëåò áñåôÝò, ðïõ äå ëåßðïõí ðïôÝ áðü ôï ñåáëéóìü ôïõ Ôïëóôüé. ¼ëïé
ïé êñéôéêïß ôïõ áíáãíùñßæïõí ðùò ãéá ôçí ðéóôÞ êé Üíåôç áðüäïóç ôçò ðñáãìáôéêüôç-
ôáò äåí Ý÷åé ôïí üìïéü ôïõ óôçí ðáãêüóìéá ëïãïôå÷íßá. Ïé äéÜëïãïé ôïõ Ôïëóôüé åßíáé
ðÜíôá ïõóéáóôéêïß êáé áíáãêáßïé ãéá ôçí êßíçóç ôïõ Ýñãïõ. Ìüíï ëßãïé áöçãçôÝò óôïí
êüóìï ìðïñïýí íá ôïõ ðáñáâãïýí ó’ áõôÞ ôçí éêáíüôçôá» (ÌÜñêïò ÁõãÝñçò, «ÎÝíïé
ËïãïôÝ÷íåò»).
Ôá ðéï óçìáíôéêÜ ôïõ Ýñãá åßíáé ôá åîÞò: «Ðüëåìïò êáé ÅéñÞíç», «¢ííá ÊáñÝíé-
íá»,. «ÁíÜóôáóç», «ÐáéäéêÞ, ÅöçâéêÞ êáé ÍåáíéêÞ çëéêßá». «Ï èÜíáôïò ôïõ ÉâÜí Éëßôò»,
«ÓïíÜôá Êñüéôóåñ».
Ï Ôïëóôüé ðÝèáíå óôá 1910, óôï ÁóðÜôïâï.
591
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 592
1. ÍÁ ÓÊÏÔÙÓÏÕÍ ÅÌÅÍÁ ÐÏÕ

ÏËÏÉ Ì’ ÁÃÁÐÏÕÍ ÔÏÓÏ;
Óôï áðüóðáóìá áõôü ï äüêéìïò ÍéêïëÜé Ñïóôüâ ðáñïõóéÜæåôáé íá áðïêôÜ ôçí
ðñþôç ôïõ ðïëåìéêÞ åìðåéñßá, óôïí áìõíôéêü ðüëåìï ôçò Ñùóßáò, åíáíôßïí ôïõ åðéôé-
èÝìåíïõ ÍáðïëÝïíôá.
Ï Ñïóôüâ, áîéùìáôéêüò ôïõ ñùóéêïý óôñáôïý îåêéíÜ ìå ôï óýíèçìá ôçí ðñþôç ôïõ
åðßèåóç åíáíôßïí ôïõ å÷èñïý. Ôï Üëïãü ôïõ êáëðÜæåé êáé ï êáëðáóìüò ôïõ ôïí åí-
èïõóéÜæåé. ÌÜëéóôá, öáßíåôáé Ýôïéìïò íá óêïôþóåé ôïí ðñþôï áíôßðáëï ðïõ èá óõíá-
íôïýóå. Ðñéí üìùò ðñïëÜâåé íá êÜíåé ïôéäÞðïôå, ÷ôõðÞèçêå.
Ìüëéò óõíÝñ÷åôáé, óõíåéäçôïðïéåß ðùò ôï Üëïãü ôïõ åßíáé óêïôùìÝíï êáé ðùò ï ß-
äéïò Ý÷åé ôñáõìáôéóôåß óôï ÷Ýñé. ÎáöíéêÜ, âëÝðåé êÜðïéïõò íá ôïí ðëçóéÜæïõí êáé
ðñïò óôéãìÞ ÷áßñåôáé, Ýùò üôïõ äéáðéóôþíåé ðùò åßíáé ÃÜëëïé óôñáôéþôåò. ÖïâÜôáé ðùò
èá ôïí óêïôþóïõí êáé ôïõò ðåôÜ ôï üðëï, åíþ öåýãåé ôñÝ÷ïíôáò. Åêåßíïé ôïí ðõñïâï-
ëïýí ÷ùñßò åðéôõ÷ßá. ÔåëéêÜ, êáôáöÝñíåé íá öôÜóåé óå êÜðïéá ÷áìïêëÜäéá, üðïõ õ-
ðÞñ÷áí Ñþóïé áêñïâïëéóôÝò.
1. ïõóÜñïò: áõôüò ðïõ õðçñåôåß óå éððéêü, ðïõ áðïôåëåßôáé áðü åëáöñÜ ïðëéóìÝ-
íïõò éððåßò.
2. ôï üñéï:ç äéá÷ùñéóôéêÞ ãñáììÞ áíÜìåóá óôá äýï áíôßðáëá óôñáôåýìáôá.
ÁíÜìåóá óôéò äýï óêçíÝò, ôçí ðñþôç êáé ôç äåýôåñç, õðÜñ÷åé ìéá áíôßèåóç ðïõ «á-
ðïìõèïðïéåß» ôçí éäÝá ôïõ çñùúóìïý. Óôçí ðñþôç óêçíÞ ï íåáñüò áîéùìáôéêüò, ÷ù-
592
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 593
ñßò íá Ý÷åé ãåýóç áðü ôïí ðüëåìï, ôïí öáíôÜæåôáé ùò êÜôé áðëü êáé èåùñåß ðùò ãñÞ-
ãïñá èá äéáêñéèåß ãéá ôïí çñùúóìü ôïõ.
Óôç äåýôåñç óêçíÞ, Ý÷ïíôáò ãíùñßóåé ðéá ôç öñßêç ôïõ ðïëÝìïõ êáé ôï öüâï ôïõ
èáíÜôïõ, êñáôÜ ìéá óôÜóç åíôåëþò áíôéçñùúêÞ - áöïý ôï âÜæåé óôá ðüäéá - áëëÜ áí-
èñþðéíç êáé ãé’ áõôü êáôáíïçôÞ.
Ôï áðüóðáóìá áðïôåëåß ìéá åíéáßá åíüôçôá, ðïõ üìùò ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óå äýï
óêçíÝò:
1ç åíüôçôá: «Áò ãßíåé, ôÝëïò, ìéá þñá ..... êáé ðñïóðÝñáóå êáëðÜæïíôáò»: Ç
åðßèåóç ôïõ Ñïóôüâ.
2ç åíüôçôá: «Ìá ôé óõìâáßíåé; Äåí êéíïýìáé .... õðÞñ÷áí Ñþóïé áêñïâïëé-
óôÝò»: Ç óõíåéäçôïðïßçóç ôçò öñßêçò ôïõ ðïëÝìïõ.

1. Ôå÷íéêÞ: Ï Ôïëóôüé êáôáöÝñíåé íá áðïäþóåé êáôÜ ôïí êáëýôåñï äõíáôü ôñüðï ôç
óõíáéóèçìáôéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ íåáñïý áîéùìáôéêïý, óõíäÝïíôÜò ôçí ìå åîùôåñé-
êÝò êáôáóôÜóåéò. ÓõãêåêñéìÝíá, ç áñ÷éêÞ ôïõ áäçìïíßá óõíäÝåôáé ìå ôïõò Üë-
ëïõò óôñáôéþôåò ðïõ ðáñáôÜóóïíôáé êé åêåßíïé ãéá ìÜ÷ç. Ï åíèïõóéáóìüò ôïõ á-
ðü ôçí åðÝëáóç óõíäÝåôáé ìå ôïí êáëðáóìü ôïõ áëüãïõ, åíþ ç óõíåéäçôïðïßçóç
ôçò öñßêçò ôïõ ðïëÝìïõ óõíäÝåôáé ìå ôï ôñÜíôáãìá áðü ôç óýãêñïõóÞ ôïõ.
1ç: Íá ðáñáêïëïõèÞóåôå ôéò åíáëëáãÝò ôùí óõíáéóèçìÜôùí ôïõ ÍéêïëÜé Ñï-

óôüâ áðü ôçí áñ÷Þ ùò ôçí Üôáêôç öõãÞ ôïõ.
ÁðÜíôçóç:
Áðü: [ÁíÜìåóá óôéò äõï óêçíÝò... êáôáíïçôÞ]
2ç: Ðþò åîçãåßôå ôç óôÜóç ôïõ íåáñïý áîéùìáôéêïý ðñéí êáé ìåôÜ ôïí ôñáõ-
ìáôéóìü ôïõ;
593
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 594
ÁðÜíôçóç:
Ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ íåáñïý áîéùìáôéêïý ðñéí áðü ôç ìÜ÷ç Þôáí áðüëõôá öõóéï-
ëïãéêÞ. ¸÷åé áêïýóåé ôüóá ðïõ äéçãïýíôáí ïé Üëëïé ïõóÜñïé, ïé ïðïßïé ìõèïðïßçóáí
ôçí êáôÜóôáóç êáé ôïõ ðñïêÜëåóáí Ýíáí åýëïãï åíèïõóéáóìü. ¼ôáí ôñáõìáôßæåôáé, å-
îáêïëïõèåß íá âñßóêåôáé ìÝóá óôï êëßìá ôçò ìõèïðïßçóçò. Ãé’ áõôü êáé äå óõíåéäçôï-
ðïéåß áìÝóùò ôé óõíÝâç. Óôç óõíÝ÷åéá üìùò, êáé êáèþò ï öüâïò ôïõ èáíÜôïõ åßíáé ï-
ñáôüò, óõíåéäçôïðïéåß üôé åßíáé Ýíáò áðëüò óôü÷ïò êáé ôñÝ÷åé íá óùèåß.
3ç: «ÁíáèõìÞèçêå ôçí áãÜðç... íá ôïí óêïôþóïõí»: íá ó÷ïëéÜóåôå ôç öñÜ-

óç.
ÁðÜíôçóç:
Ï Ñïóôüâ èõìÜôáé ôçí áãÜðç ðïõ üëïé ôïõ åß÷áí êáé äåí ìðïñåß íá ðéóôÝøåé ðùò
åßíáé äõíáôüí êÜðïéïé íá èÝëïõí íá ôïí óêïôþóïõí. ÁíôéëáìâÜíåôáé îáöíéêÜ ðùò ï
ðüëåìïò äåí Ý÷åé ëïãéêÞ, áöïý êÜðïéïé èÝëïõí íá ôïí óêïôþóïõí, ÷ùñßò íá Ý÷ïõí
êÜðïéï ëüãï åíáíôßïí ôïõ.
á. Ï Ôïëôóüú åßíáé ñåáëéóôÞò.
â. Ï áîéùìáôéêüò Ý÷åé óáöÞ åéêüíá ôïõ ðïëÝìïõ.
ã. Ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ Þñùá äåí Þôáí öõóéïëïãéêÞ.
ä. ÖïâÜôáé ôï èÜíáôï.
å. Ï Ôïëóôüú äåí áðïäßäåé áðïôåëåóìáôéêÜ ôç óõíáéóèçìáôéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ Ñï-
óôüâ.

Á Â
1. ÁíÜìåóá óôéò äýï óêçíÝò á. õðÜñ÷åé ìéá áíôßèåóç.
2. Ï åíèïõóéáóìüò ôïõ â. áðïìõèïðïéåßôáé.
3. ÁíôéëáìâÜíåôáé ðùò ï ðüëåìïò ã. óõíäÝåôáé ìå ôïí êáëðáóìü
ôïõ áëüãïõ.
4. Ç éäÝá ôïõ «çñùéóìïý» ä. äåí Ý÷åé ëïãéêÞ.
5. Ç óôÜóç ôïõ åßíáé å. áíèñþðéíç êáé êáôáíïçôÞ.
594
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 595

Ï Ñïóôüâ óõíåéäçôïðïéåß ôç öñßêç ôïõ ðïëÝìïõ:
á. áðü ôçí áñ÷Þ ôïõ ðïëÝìïõ.
â. ðñéí ôç óýãêñïõóÞ ôïõ.
ã. üôáí ðÝôáîå ôï üðëï ôïõ.
ä. ìåôÜ ôç óýãêñïõóÞ ôïõ.

Ï Þñùáò äåí ìðïñåß íá ðéóôÝøåé üôé êÜðïéïé èÝëïõí íá ôïí óêïôþóïõí:
á. åðåéäÞ Þôáí áîéüëïãïò Üíèñùðïò.
â. üôáí èõìÞèçêå ôçí áãÜðç ðïõ üëïé ôïõ åß÷áí.
ã. áöïý Þôáí êáëüò áîéùìáôéêüò.
ä. äåí åß÷å âëÜøåé ðïôÝ êáíÝíáí.
Á Â
1. «ÍôïõöåêéÝò áêïýãïíôáí» á. ïðôéêÞ åéêüíá
2. «ìéá äõíáôÞ ðíïÞ óáí êÜðïéá â. áóýíäåôï ó÷Þìá
ôåñÜóôéá óêïýðá ...»
3. «Áð’ ôï êåöÜëé ôïõ æþïõ ã. ðáñïìïßùóç
Ýôñå÷å Üöèïíï áßìá»
4. «áóõãêñÜôçôïò êáëðáóìüò» ä. áêïõóôéêÞ åéêüíá
5. «ïëïÝíá êáé ðéï æùçñüò, ïëïÝíá êáé ðéï å. åðßèåôï
÷áñïýìåíïò»
595
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 596
ÈÁÕÌÁ ÓÏÕ ÅÉÍÁÉ

2. ÔÉ
ÁÕÔÇ Ç ÍÁÔÁÓÁ ÌÏÕ
Óôï áðüóðáóìá áõôü Ý÷ïõìå ìéá óêçíÞ ðáñáäïóéáêïý ãëåíôéïý óôç ñùóéêÞ ìå-
èüñéï. Óå áõôÞí êõñéáñ÷åß ç ÍáôÜóá, ðïõ óõãêåíôñþíåé üëåò ôéò ÷Üñåò ôçò íåáíéêÞò
çëéêßáò, êáèþò êáé ðïëëÜ êïéíÜ óôïõò Ñþóïõò ÷áñáêôçñéóôéêÜ.
Ç ÍáôÜóá áðïëÜìâáíå ôç ìïõóéêÞ ðïõ Ýðáéæå ï Ìßôêá, ï áìáîÜò ôïõ èåßïõ ôçò. Ï
èåßïò ôçò ôïí óõíüäåõóå ìå ôçí êéèÜñá ôïõ, (ðáßæïíôáò) Ýíá ôñáãïýäé ðïõ åíôõðù-
óßáóå ôç ÍáôÜóá êáé ôïí áäåñöü ôçò ÍéêïëÜé. Óôç óõíÝ÷åéá, ìðÞêå óôï ÷ïñü ìáæß ìå
ôï èåßï ôçò êáé ï ÷ïñüò ôçò óõãêßíçóå ôçí Áíßóéá, åíþ ï èåßïò ôçò ôÞò æçôïýóå íá óõ-
íå÷ßóåé, ¼ôáí óôáìÜôçóå ï èåßïò, óõíÝ÷éóå íá ôñáãïõäÜ êáé ç ÍáôÜóá åíôõðùóéÜ-
óôçêå ôüóï, þóôå ðÞñå åêåßíç ôçí êéèÜñá, ãéá íá óõíå÷ßóåé ôï ôñáãïýäé.
Ôï âñÜäõ ôï ãëÝíôé óôáìÜôçóå êáé ï ðáôÝñáò Ýóôåéëå êÜðïéïõò ãéá íá öÝñïõí ôá ðáé-
äéÜ óôï óðßôé ôïõò. Óôï äñüìï óõæçôïýóáí ãéá ôï èåßï ôïõò êáé öáßíïíôáí åíèïõóéá-
óìÝíïé. Ï ÍéêïëÜé ñþôçóå ôçí áäåñöÞ ôïõ ãéá ôç ãíþìç ðïõ åß÷å ó÷åôéêÜ ìå ôï ìåë-
ëïíôéêü ôçò Üíôñá. Åêåßíç åßðå ðùò äåí ôïí óêÝöôïíôáí, áëëÜ ôï ãÝëéï ôçò ôïí Ýêáíå
íá óêåöôåß ðùò èá ôçí Ý÷áíå ìüëéò ðáíôñåõüôáí, áöïý öáíåñÜ óêåöôüôáí ôï ÍéêïëÜé.
ÁëëÜ êáé ç ÍáôÜóá óôï äñüìï ðñïò ôï óðßôé óêåöôüôáí ðüóï áãáðïýóå ôï ÍéêïëÜé.
1. ìðáëáëÜéêá: åßäïò Ýã÷ïñäïõ ìïõóéêïý ïñãÜíïõ.

2. åìéãêñÝ: îÝíïò, ìåôáíÜóôçò.
¸íôïíç åßíáé ç óõíáéóèçìáôéêÞ öüñôéóç ôùí ðñïóþðùí óôï áðüóðáóìá áõôü. Ç
596
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 597
Áíßóéá åßíáé éäéáßôåñá óõãêéíçìÝíç, åíþ ç ÍáôÜóá êáé ï ÍéêïëÜé ÷áßñïíôáé áðü ôç óõ-
íôñïöéÜ ôïõ èåßïõ ôïõò. ÁëëÜ êáé ï èåßïò åßíáé éäéáßôåñá åõ÷áñéóôçìÝíïò áðü ôçí ðá-
ñÝá ôùí áíéøéþí ôïõ.
Åðßóçò, ï óõããñáöÝáò ôïíßæåé ôçí áãÜðç áíÜìåóá óôá áäÝñöéá êáé ôçí åõôõ÷ßá ðïõ
ôïõò ðñïóäßäåé ç ìåôáîý ôïõò ó÷Ýóç.
Ôï áðüóðáóìá ìðïñåß íá äéá÷ùñéóôåß óå äýï åíüôçôåò:

1ç åíüôçôá: «ÅîáêïëïõèÞóôå áêüìá.... ôï áêïìðáíéáìÝíôï ôïõ ôñáãïõäéïý»:
Ôï ôñáãïýäé ôçò ÍáôÜóáò.
2ç åíüôçôá: «ÊáôÜ ôéò äÝêá ôç íý÷ôá .... ôá öþôá åßíáé áíáììÝíá ìÝóá óôï óá-
ëüíé»: Ç åðéóôñïöÞ óôï óðßôé.

1. Ëõñéêüôçôá: Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá éäéáßôåñá ëõñéêü áðüóðáóìá ðïõ äéáêñßíåôáé ãéá
ôçí ðáñáóôáôéêüôçôá êáé ôç æùíôÜíéá ìå ôçí ïðïßá áðïäßäåôáé ç óêçíÞ ôïõ ãëå-
íôéïý.

1ç: Ôé åßäïõò ðåñéâÜëëïí óêçíïèåôåß åäþ ï óõããñáöÝáò;
ÁðÜíôçóç:
Ôï ðåñéâÜëëïí ðïõ óêçíïèåôåß åäþ ï óõããñáöÝáò åßíáé áõôü ôçò ñùóéêÞò õðáß-
èñïõ. Ïé Üíèñùðïé öáßíåôáé íá Ý÷ïõí Ýíáí éäéáßôåñï äåóìü ìå ôç öýóç. Åßíáé åõèåßò
êáé ëéôïß óôçí Ýêöñáóç ôùí óõíáéóèçìÜôùí ôïõò, ðïõ üìùò åßíáé åéëéêñéíÞ êáé âáèéÜ.
2ç: Ðïéá ãõíáéêåßá ðñüóùðá åìðíÝïõí êáé åíéó÷ýïõí ôç äéÜèåóç üëùí ãéá
äéáóêÝäáóç êáé ìå ðïéïí ôñüðï;
ÁðÜíôçóç:
Ôá ðñüóùðá ðïõ åìðíÝïõí êáé åíéó÷ýïõí ôç äéÜèåóç ôùí Üëëùí åßíáé ç Áíßóéá
Öéïíôüñïâíá êáé ç ÍáôÜóá. Ç ðñþôç ãéáôß, üíôáò êïíôÜ óôïõò áíèñþðïõò ôçò õðáß-
èñïõ êáôáöÝñíåé ìå ôç äéáêñéôéêÞ ðñïôñïðÞ ôçò íá åìðíÝåé ôï èåßï ôçò ÍáôÜóáò. Áë-
ëÜ êáé ç ÍáôÜóá ôïõò ðáñáóýñåé ìå ôçí áèùüôçôÜ ôçò.
597
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 598
3ç: Óå ðïéï óçìåßï êïñõöþíåôáé ç ãåíéêÞ åõèõìßá êáé ðþò ðñïåôïéìÜæåôáé.

ÁðÜíôçóç:
Ç ãåíéêÞ åõèõìßá êïñõöþíåôáé, üôáí ç ÍáôÜóá óçêþíåôáé íá ÷ïñÝøåé ùò ãíÞóéá
Ñùóßäá ôï óêïðü ðïõ ðáßæåé ï èåßïò ôçò. Ç êïñýöùóç áõôÞ ðñïåôïéìÜæåôáé ìå ôï ôñá-
ãïýäé ôïõ èåßïõ êáé ôç óõãêßíçóç ôçò Áíßóéáò, ðïõ äáêñýæåé áðü ÷áñÜ êáé Ýêóôáóç.
4ç: ÁíÜìåóá óôï èåßï êáé ôçí Áíßóéá Öéïíôüñïâíá õðÜñ÷åé ìéá óõìðÜèåéá
êáé åðéêïéíùíßá ðïõ áðåéêïíßæåôáé äéáêñéôéêÜ: íá åíôïðßóåôå ôá ÷ùñßá
ðïõ ôçí õðïäçëþíïõí.
ÁðÜíôçóç:
Ôá ÷ùñßá ðïõ õðïäçëþíïõí ôç óõìðÜèåéá ðïõ õðÜñ÷åé áíÜìåóá óôï èåßï êáé ôçí
Áíßóéá Öéïíôüñïâíá åßíáé ôá åîÞò: «Áíßóéïõóêá», «Ýôñåîå ðñüèõìá», «Ýãíåøå ìå ôñü-
ðï ôçò Áíßóéáò Öéïíôüñïâíáò», «êïéôÜæïíôáò ì’ Ýíá âëÝììá óõíåðáñìÝíï, åìðíåõ-
óìÝíï óôï óçìåßï áð’ üðïõ åîáöáíßóôçêå ç Áíßóéá Öéïíôüñïâíá», «ôï ÷áìïãåëáóôü
ðñüóùðï ôçò Áíßóéáò Öéïíôüñïâíáò».
5ç: «Ðïý êáé ðþò êáé ðüôå... ïëïêëçñùôéêÜ;» Ôé èÝëåé íá ôïíßóåé ï óõããñá-
öÝáò ìå ôçí ðáñáôÞñçóç áõôÞ;
ÁðÜíôçóç:
Ï óõããñáöÝáò ìå ôçí ðáñáôÞñçóç áõôÞ èÝëåé íá äåßîåé ðüóï óçìáíôéêÞ åßíáé ãéá
ôïí Üíèñùðï ç äéáðáéäáãþãçóç ðïõ ëáìâÜíåé óå ìéêñÞ çëéêßá. ¸ôóé, ç ÍáôÜóá áí
êáé ìåãÜëùóå ìå äéáðáéäáãþãçóç áðü îÝíïõò, äåí îÝ÷áóå ôç ñùóéêÞ êëçñïíïìéÜ, ü-
ðùò ôç ãíþñéóå óôá ðáéäéêÜ ôçò ÷ñüíéá.
6ç: Íá çèïãñáöÞóåôå ôç ÍáôÜóá áðü ôï ëüãéá, ôéò êéíÞóåéò, ôéò óêÝøåéò êáé
ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôçò.
ÁðÜíôçóç:
Áðü: [Ç ÍáôÜóá êáé ï ÍéêïëÜé...èåßïõ ôïõò]
7ç: Íá ðñïóÝîåôå ðüóï äéáêñéôéêÜ ï ÍéêïëÜé êáé ç ÍáôÜóá åêöñÜæïõí ìå

ôç óêÝøç ôïõò ôï äåóìü ôçò áäåëöéêÞò áãÜðçò; Ðïéåò êáôáóôÜóåéò ðñï-
åôïßìáóáí áõôÞ ôçí åóùôåñéêÞ åîïìïëüãçóç;
ÁðÜíôçóç:
Ç ÍáôÜóá êáé ï ÍéêïëÜé åêöñÜæïõí ìå äéáêñéôéêüôçôá ôéò óêÝøåéò ôïõò ãéá ôïí á-
äåñöéêü ôïõò äåóìü. ¸ôóé, åíþ áíáðïëïýí ôéò óôéãìÝò ðïõ ÷Üñçêáí, áíçóõ÷ïýí ãé’
áõôÜ ðïõ èá Ýñèïõí óôï ìÝëëïí. ÅêöñÜæïíôáò ôçí áíçóõ÷ßá ôçò áõôÞ ç ÍáôÜóá, êÜ-
598
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 599
íåé ôï ÍéêïëÜé íá óõíåéäçôïðïéÞóåé ðüóï åýêïëï åßíáé íá åðéêïéíùíÞóåé ìáæß ôçò êáé
ðüóï áõôü ôïõ ðñïóöÝñåé æåóôáóéÜ êáé ôñõöåñüôçôá, ôçí ïðïßá ìåôáäßäåé óôçí áäåñ-
öÞ ôïõ. ¸ôóé, óõíåéäçôïðïéåß êáé ðüóï ìüíïé èá Þôáí, áí äåí åß÷áí ï Ýíáò ôïí Üëëïí
ãéá íá áêïõìðÞóïõí óôéò äýóêïëåò óôéãìÝò.
á. Äåí õðÜñ÷ïõí Ýíôïíá óõíáéóèÞìáôá ôùí çñþùí óôï êåßìåíï.
â. Ç óêçíÞ ôïõ ãëåíôéïý áðïäßäåôáé ìå ðáñáóôáôéêüôçôá.
ã. Ç ÍáôÜóá öáßíåôáé íá îÝ÷áóå ôç ñùóéêÞ êëçñïíïìéÜ.
ä. Ôï áðüóðáóìá ÷ùñßæåôáé óå ôñåéò åíüôçôåò.
å. Ï ÍéêïëÜé êáé ç áäåëöÞ ôïõ öéëïîåíïýíôáé óôï óðßôé åíüò èåßïõ ôïõò.

Á Â
1. Ïé Üíèñùðïé óôç Ñùóßá á. åßíáé êõñßáñ÷ç ìïñöÞ óôï
áðüóðáóìá.
2. Ðáñáêïëïõèïýìå ôçí åéñçíéêÞ óêçíÞ â. öáßíåôáé íá Ý÷ïõí éäéáßôåñï
äåóìü ìå ôç öýóç.
3. Ç ÍáôÜóá ã. ëõñéêü.
4. Ôï áðüóðáóìá åßíáé ä. ôï ìÝãåèïò ôçò áãÜðçò ôïõò.
5. Ôá äýï áäÝëöéá óõíåéäçôïðïéïýí å. ôïõ ðáôñïðáñÜäïôïõ ñùóéêïý
ãëåíôéïý.

Ç ÍáôÜóóá åßíáé åñùôåõìÝíç:
á. ìå ôïí ÐéÝôá.
â. ìå ôïí Ìßôêá.
ã. ìå ôïí Ìðáëêüíóêé.
ä. ìå ôïí ÍéêïëÜé.
599
07.qxd 9/30/08 12:21 PM Óåëßäá 600

¼ëïé ïé êñéôéêïß áíáãíùñßæïõí óôïí Ôïëóôüé:
á. ôçí ðïëõäéÜóôáôç öáíôáóßá ôïõ.
â. ôï ëõñéêü ôïõ ýöïò.
ã. ôïí ôñüðï ôçò ãñáöÞò ôïõ.
ä. ôçí Üíåôç êáé ðéóôÞ áðüäïóç ôçò ðñáãìáôéêüôçôáò.
Á Â
1. «Áäéüñáôá, áíÜëáöñá, êÜðïéï ÷áìüãåëï....» á. ìåôáöïñÜ
2. «ç ÍáôÜóá ðÝôáîå ôï ìáíôßëé ðïõ åß÷å â. ïðôéêÞ åéêüíá
óôéò ðëÜôåò ôçò»
3. «êÜðïéï ÷áìüãåëï ðáé÷íßäéæå óôï ðñüóùðü ôïõ» ã. áêïõóôéêÞ åéêüíá
4. «êáé óôá ôóáêßóìáôá, óáí êÜôé íá êïâüôáí» ä. ðáñïìïßùóç
5. «ï èåßïò ôñáãïõäïýóå Ýôóé áêñéâþò ðïõ å. áóýíäåôï ó÷Þìá
ôñáãïõäÜåé ï ëáüò»
600

ΛΥΚΒ-ΚΝΛ-Βολονάκης 2008

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΛΥΚΒ-ΚΝΛ-Βολονάκης 2008

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

protosel1-15.

qxd 1/10/2008 12:44 Page 1

ÊÜèå ãíÞóéï áíôßôõðï öÝñåé ôçí óöñáãßäá ôùí åêäüóåùí ÂÏËÏÍÁÊÇ

© Copyright: ÅÊÄÏÓÅÉÓ ÂÏËÏÍÁÊÇ 2006

Ï ðßíáêáò ôïõ åîùöýëëïõ åßíáé ôïõ N. Ëýôñá ìå ôßôëï «Ôï ößëçìá»

ÏËÃÁ ÆÁ×ÁÑÁÊÇ – ÃÉÙÑÃÏÓ ÊÙÍÓÔÁÍÔÁÊÁÊÇÓ

Ðñþôç 10åôßá ôïõ ìåóïðïëÝìïõ (1922-1930)

Óôï Üãáëìá ôçò åëåõèåñßáò ðïõ öùôßæåé ôïí êüóìï . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .146

Ï ¾ðíïò ôùí Ãåííáßùí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .308

Ç ðåæïãñáößá ôïõ ìåóïðïëÝìïõ

Tá êåßìåíá ôçò ÍåïåëëçíéêÞò ëïãïôå÷íßáò Ý÷ïõí ìéá îå÷ùñéóôÞ èÝóç óôçí

Ôá êåßìåíá áõôÜ ðåñéãñÜöïõí ìå ôñüðï õðÝñï÷ï ôéò äéáäï÷éêÝò öÜóåéò ôïõ

Åëëçíéêïý ðïëéôéóìïý ôùí íÝùí ÷ñüíùí.

Êõñßùò üìùò åêöñÜæïõí ôá óõíáéóèÞìáôá ôùí ÅëëÞíùí, ðïõ ðñïêáëïýíôáé

åßíáé èáõìÜóéá äçìéïõñãÞìáôá êáé äéáêñßíïíôáé ãéá ôïõò ïñáìáôéóìïýò, ôéò

öéëïóïöéêÝò óõëëÞøåéò, ôçí Ýîï÷ç ìïõóéêüôçôá, ôçí Üñôéá êáé åêëåðôõóìÝíç

ôå÷íéêÞ ôïõò, ôéò ëåðôÝò ãëùóóéêÝò ôïõò áðï÷ñþóåéò.

Óôü÷ïò ôùí åêäüóåùí ÂÏËÏÍÁÊÇ åßíáé íá âïçèÞóåé ôï ìáèçôÞ óôçí

ó÷ïëéêü âéâëßï ôçò Â´ Ëõêåßïõ.

ÍÅÁ ÁÈÇÍÁÚÊÇ Ó×ÏËÇ

ÐÏÉÏÓ ÇÔÏÍ Ï ÖÏÍÅÕÓ

Ç æùÞ êáé ôï Ýñãï ôïõ

Â. ÅÉÓÁÃÙÃÉÊÏ ÓÇÌÅÉÙÌÁ ÃÉÁ ÔÏ ÅÑÃÏ

ÊÅÉÌÅÍÁ ÍÅÏÅËËÇÍÉÊÇÓ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁÓ

Ã. ÁÍÁËÕÓÇ ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÏÕ ÔÏÕ ÅÑÃÏÕ

Ï óõããñáöÝáò ðáñïõóéÜæåé áñ÷éêÜ ôï ÷áñáêôÞñá ôçò ìçôÝñáò. Åêåßíç, åíþ êÜðï-

â. ÅñìçíåõôéêÜ – ÃëùóóéêÜ ó÷üëéá

ÍÅÁ ÁÈÇÍÁÚÊÇ Ó×ÏËÇ

ã. ÐñáãìáôïëïãéêÜ – ÉäåïëïãéêÜ – ÐïëéôéóôéêÜ ó÷üëéá

Ä. ÄÏÌÇ ÔÏÕ ÅÑÃÏÕ

ÊÅÉÌÅÍÁ ÍÅÏÅËËÇÍÉÊÇÓ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁÓ

2ç åíüôçôá: « Áëë’ áßöíçò åêñïýóèç ç èýñá ..... ôüíå îáíÜðéáóå ç èÝñìç»:

Å. ÁÉÓÈÇÔÉÊÇ ÁÍÁËÕÓÇ – ÔÅ×ÍÏÔÑÏÐÉÁ

ÓÔ. ÁÐÁÍÔÇÓÅÉÓ óôéò ÅÑÙÔÇÓÅÉÓ ôïõ Ó÷. âéâëßï õ

ÍÅÁ ÁÈÇÍÁÚÊÇ Ó×ÏËÇ

4ç: Ðþò êáôïñèþíåé ï óõããñáöÝáò íá äçìéïõñãÞóåé êùìéêÞ êáôÜóôáóç ìÝ-

5ç: Ìå ðïéåò öñÜóåéò, óôéò äõï ôåëåõôáßåò óåëßäåò, ðñïïéêïíïìåß ï óõããñá-

ÊÅÉÌÅÍÁ ÍÅÏÅËËÇÍÉÊÇÓ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁÓ

2ç: Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ìå áõôÝò ôçò óôÞëçò Â.

3ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéá áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÞ.

4ç: Íá óçìåéþóåôå ðïéá áðü ôéò ôÝóóåñéò åðéëïãÝò åßíáé óùóôÞ.

Ç æùÞ êáé ôï Ýñãï ôïõ

Â. ÅÉÓÁÃÙÃÉÊÏ ÓÇÌÅÉÙÌÁ ÃÉÁ ÔÏ ÅÑÃÏ

Ã. ÁÍÁËÕÓÇ ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÏÕ ÔÏÕ ÅÑÃÏÕ

ÊÅÉÌÅÍÁ ÍÅÏÅËËÇÍÉÊÇÓ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁÓ

ÍÅÁ ÁÈÇÍÁÚÊÇ Ó×ÏËÇ

â. ÅñìçíåõôéêÜ – ÃëùóóéêÜ ó÷üëéá

1. Ïé Ôïýñêïé óôçí áñ÷Þ... ôïí ðåñéðáßæïõí: ï Ìïóêþâ ÓåëÞì ðáñïõóéÜæåôáé å-

ÊÅÉÌÅÍÁ ÍÅÏÅËËÇÍÉÊÇÓ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁÓ

ÍÅÁ ÁÈÇÍÁÚÊÇ Ó×ÏËÇ

¸ëçîå ìå ôç óõíèÞêç ðïõ õðåãñÜöç óôï óõíÝäñéï ôïõ Ðáñéóéïý. Ï Êñéìáúêüò

ÊÅÉÌÅÍÁ ÍÅÏÅËËÇÍÉÊÇÓ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁÓ

åõôõ÷ßá. Ïé äåóìïß áßìáôïò, ç åèíéêÞ óõíåßäçóç, ç èñçóêåßá ôïõ, ôïí åìðüäéæáí

ã. ÐñáãìáôïëïãéêÜ – ÉäåïëïãéêÜ – ÐïëéôéóôéêÜ ó÷üëéá

Ä. ÄÏÌÇ ÔÏÕ ÅÑÃÏÕ

ÍïçìáôéêÝò åíüôçôåò/ÅðéìÝñïõò ðëáãéüôéôëïé

Ôï áðüóðáóìá ôïõ äéçãÞìáôïò ÷ùñßæåôáé óå ôñåéò åíüôçôåò, üóá åßíáé êáé ôá

ÍÅÁ ÁÈÇÍÁÚÊÇ Ó×ÏËÇ

Å. ÁÉÓÈÇÔÉÊÇ ÁÍÁËÕÓÇ – ÔÅ×ÍÏÔÑÏÐÉÁ

ÓÔ. ÁÐÁÍÔÇÓÅÉÓ óôéò ÅÑÙÔÇÓÅÉÓ ôïõ Ó÷. âéâëßï õ

ÊÅÉÌÅÍÁ ÍÅÏÅËËÇÍÉÊÇÓ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁÓ

öïñÜò ôïõ Þñùá ìå ôéò ïéêïãåíåéáêÝò êáé êïéíùíéêÝò óõíèÞêåò óôéò ï-

ÈÅÌÁ ÃÉÁ ÁÍÁÐÔÕÎÇ

ÍÅÁ ÁÈÇÍÁÚÊÇ Ó×ÏËÇ