Το (α)δσναηόν ηης ασηονομίας;

Σσγγραθέας: ανώνσμος (rakis)

Μέρος 1ο: Η ζημαζία ηοσ «Εγώ ζσνειδηηοποιώ» ζηην ασηονόμηζη ηοσ

σποκειμένοσ.

Επίδηθν αληηθείκελν απνηειεί ε δηακφξθσζε ηεο αλζξψπηλεο ζπλείδεζεο θαη ν

βαζκφο πξαγκάησζεο ηεο απηνλνκίαο. Αξθεηά κνληέια παξνπζηάδνπλ κηα εμειηθηηθή
κνξθή αλάδπζεο ηεο ζπλείδεζεο ζηε βάζε ηεο αιιειφδξαζεο ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνπ
πνιηηηζκηθνχ - θπζηθνχ πεξηβάιινληνο. Εληνπίδνληαο ζηε θχζε έλα κνληέιν
αλάδπζεο ελφο θαηλνκέλνπ ζηε βάζε ηεο αιιειεπίδξαζεο, επηδηψθνπλ κε αλάινγν
ηξφπν λα εμεγήζνπλ ηελ αλάδπζε ηεο αλζξψπηλεο ζπλείδεζεο.

Γηα παξάδεηγκα, ε θιφγα ελφο θεξηνχ ππάξρεη θαη εμαζθαιίδεη ηελ χπαξμή ηεο θαηά
ηελ δηαδξαζηηθφηεηά ηεο κε ην πεξηβάιινλ,(νη θαηάιιειεο ζπλζήθεο νμπγφλνπ, θηι).
Αθξηβψο ε θιφγα σο θιφγα, κε αλαγψγηκε ζηα ζπζηαηηθά ηεο ζηνηρεία κπνξεί λα
εμεγήζεη ην είλαη ηεο, γηαηί ηα ζπζηαηηθά ηεο ζηνηρεία θαηαθεξκαηηζκέλα απφ ην
ζχλνιν ηεο νληφηεηαο «θιφγα» δελ εμεγνχλ ην -είλαη -ζηνλ -θφζκν ηεο νληφηεηαο
«θιφγα». Η θιφγα σο θιφγα , ζε κία δηελεθή αιιειεπίδξαζε κε ηελ εμσηεξηθφηεηα,
απηνθαζνξίδεηαη σο ιεηηνπξγηθή απηφλνκε νληφηεηα. Καη ε αιήζεηα ηεο είλαη
αθξηβψο απηή ε δηάδξαζε κε ην πεξηβάιινλ. Καηά θάπνην ηξφπν ε θιφγα
θαηαζθεπάδεη ην είλαη ηεο, θαηά ζπλέπεηα θαη ηελ αιήζεηα ηεο δηαδξαζηηθά
(interactivistic constructivism).

Απηφ ην κνληέιν κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζε έλα βαθηήξην, κέρξη θαη ηνλ άλζξσπν.
Έηζη αλαδχεηαη θαη ην θαηλνχξγην.Γηα πρ :Τν κνιχβη απφ κφλν ηνπ δελ έρεη ηελ
ηδηφηεηα ηνπ λα είλαη κεγαιχηεξν ή κηθξφηεξν, δελ είλαη θάηη εγγελέο, αιιά
απνθηάηαη ζε ζρέζε κε άιια κνιχβηα πνπ είλαη δίπια ηνπ. Απηή ε ηδηφηεηα είλαη κε-
αλαγψγηκε , δε ρξεηάδεηαη θαη δελ κπνξεί λα αλαρζεί, ζηα εγγελή ζπζηαηηθά ηνπ
ζηνηρεία, γηα λα αηηηνινγεζεί ε χπαξμή ηεο.

Τν παξάδεηγκα ηεο θιφγαο είλαη γηα λα δείμεη φηη ε αιιειεπίδξαζε ππάξρεη γεληθά σο
θαηλφκελν.

Σε έλα άιιν επίπεδν, ην παξάδεηγκα ηνπ βαθηεξίνπ δείρλεη φηη λνκηκνπνηνχκαζηε λα

κηινχκε γηα κηα κνξθή ιεηηνπξγηζκνχ.

Πνιχ ζσζηά φκσο, ν Λαθάλ απέλαληη ζηνλ θίλδπλν πνπ ηα παξαπάλσ ζα νδεγνχζαλ
ζε έλαλ εμειηθηηζκφ ή ζε έλα new age βνπδηζκφ, αληηπαξαζέηεη ηε δεκηνπξγία ex
nihilo σο απφιπην μεθίλεκα. Η πξνζνκνίσζε ηεο ζπλείδεζεο κε κία θάκεξα καο
δείρλεη πσο δελ κπνξεί λα ππάξμεη ίρλνο εγψ ζηελ πεξίπησζε ηεο θάκεξαο.

Η πεξίπησζε ηεο θιφγαο φπσο θαη ηνπ βαθηεξίνπ, κνηάδνπλ κε ηελ θάκεξα ηνπ
ιαθαληθνχ πεηξάκαηνο ζην φηη ζε θακία απφ ηηο πεξηπηψζεηο δελ ππάξρεη ίρλνο εγψ.

Το ανθρώπινο Εγώ

Ο Winnicott έδεημε πσο ε επέλδπζε ηνπ αληηθεηκέλνπ γηα λα γίλεη αληηιεπηφ

πξνυπνζέηεη ην αληηθείκελν λα είλαη ήδε εθεί γηα λα έρεη ηελ απηαπάηε ν ςπρηζκφο
φηη ην δεκηνχξγεζε ν ίδηνο. Η απηαπάηε πεηπραίλεη λα θάλεη λα θαλεί ην αληηθείκελν
σο δεκηνχξγεκα ησλ πξνβνιψλ ηεο επηζπκίαο ηνπ ππνθεηκέλνπ, ην ιεγφκελν
"ππνθεηκεληθφ αληηθείκελν". Παξάιιεια, θαη ην βξέθνο επελδχεηαη σο αληηθείκελν
ηνπ αληηθεηκέλνπ, θαζψο επελδχεηαη απφ ηε κεηξηθή θξνληίδα(ν πνιηηηζκφο βέβαηα
επηβάιιεηαη απφ ηελ θνηιηά αθφκα). Τν βξέθνο έηζη είλαη ην "αληηθείκελν ηνπ
αληηθεηκέλνπ".

Τν δήηεκα εδψ έγθεηηαη ζην ηη είλαη αληίιεςε απφ ηελ νπηηθή ηνπ ςπρηθνχ
νξγάλνπ.Σηε θάζε ηεο εμσδεθηηθήο αληίιεςεο, ην άηνκν δελ έρεη θάπνηα αλάγθε λα
δηεξσηεζεί γηα ηελ πξαγκαηηθφηεηα ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη ηεο δηθήο ηνπ επηζπκίαο.
Όηαλ νη ζπλζήθεο απηέο δελ είλαη πξαγκαηψζηκεο, ηφηε ζα θαλεξσζεί ε αλεμάξηεηε
εμσηεξηθφηεηα. Η εκπεηξία απηή ηεο απνηπρίαο ηθαλνπνίεζεο εγθαζηδξχεη κηα
αληηιεπηηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ ζεκειηψλεη ην αληηθείκελν σο πξαγκαηηθφηεηα
αλεμάξηεηε. Εδψ δει. αξρή ηεο πξαγκαηηθφηεηαο είλαη ε αλαπαξάζηαζε ηνπ εαπηνχ
σο αληηθεηκέλνπ ησλ επηζπκηψλ ηνπ αληηθεηκέλνπ: ε αξρή ηεο πξαγκαηηθφηεηαο είλαη
ε αξρή ηεο εδνλήο ελφο άιινπ, ήηνη ε επηζπκία ηνπ άιινπ.

Σην πεδίν ηεο ηδηνδεθηηθήο αληίιεςεο ε ελνξκεηηθή δξάζε ή κάιινλ δηέγεξζε θαη ε
απνηπρία ηνπ πιήξνπο θνξεζκνχ ηεο ζα ζπλδξάκεη ζηε ζπγθξφηεζε παξαζηάζεσλ
πνπ ν Freud ζα νλνκάζεη "Εγψ", δηαδηθαζία πνπ εθβάιιεη ζηε λαξθηζζηζηηθή
επέλδπζε.

Ο Νηεξξηληά λνκίδσ πσο ζην παξαθάησ απφζπαζκα πεξηγξάθεη ηνλ αλεμάιεηπην

ραξαθηήξα ηνπ λαξθηζζηζηηθνχ Εγψ ππέξνρα:

"Θπκίδσ ηε ζρέζε αλάκεζα ζην Νάξθηζζν θαη ζηελ Ηρψ, ζην εθπιεθηηθφ θείκελν
ηνπ Οβηδίνπ, φπνπ ε θσλή ηνπ άιινπ είλαη απηή πνπ πξνζπνηείην φηη επέζηξεθε ζην
Νάξθηζζν ην ηέινο ησλ ιφγσλ ηνπ. Η Ηρψ είλαη θαηαδηθαζκέλε απφ ηνπο Θενχο λα
κελ θάλεη ηίπνηε άιιν απφ ην λα επαλαιακβάλεη ην ηέινο ησλ θξάζεσλ ηνπ
Ναξθίζζνπ, θαη ν Νάξθηζζνο αξθείηαη ζην λα πηάζεη ην ηέινο κηαο θξάζεο πνπ
εθείλε ηνπ αλαπέκπεη θαη πνπ δηακνξθψλεη κία άιιε θξάζε θαη πνπ θαηαιήγεη ζην
φηη εθείλε είλαη πνπ κηιά, ζην φηη είλαη νη δηθέο ηεο ιέμεηο. Καη κε αθεηεξία αθξηβψο
ηνλ άιινλ, ηελ παξαίηεζε απφ ηνλ εαπηφ, ν λαξθηζζηζκφο δηνγθψλεηαη, δηνγθψλεηαη
φιν θαη πεξηζζφηεξν κε ηελ απψιεηά ηνπ, θαη απηή ε αληίθαζε απνηειεί ζπγρξφλσο
ην θξαγκφ θαη ηελ πξνυπφζεζή ηνπ. Απηή επίζεο ε αλαγθαηφηεηα παηδεχεη ηελ πιένλ
απηνβηνγξαθηθή γξαθή, θαηά ηα θαηλφκελα ηελ πην απηνβηνγξαθηθή, πνπ δίλεη ηελ
εληχπσζε, πνπ πξνζπνηείηαη φηη δελ κηιά παξά γηα ηνλ εαπηφ ηεο. Καη εθεί φπνπ δελ
κπνξνχκε λα ηδηνπνηεζνχκε ηε γιψζζα, εθεί φπνπ ε γιψζζα απνδεηθλχεηαη κε
ηδηνπνηήζηκε, αθφκε θη φηαλ πξφθεηηαη γηα ηε κεηξηθή κνπ γιψζζα, ην ηδίσκά κνπ
φπσο θαη ε εηθφλα κνπ είλαη θάηη πνπ δελ κπνξψ λα ηδηνπνηεζψ."

Αλ δερηνχκε κηα ηέηνηα ππφζεζε, ηφηε κήπσο ζα πξέπεη λα μαλαζθεθηνχκε ην ηη

ζεκαίλεη απηνλνκία;

Αξθεηέο ζεσξίεο απφ ρξηζηηαληθέο έσο θαη θαζηνξηαδηθέο, εθθηλνχλ απφ ηελ πξάμε
ηεο ζπλεηδεηνπνίεζεο ηεο ζέζεο ηνπ ππνθεηκέλνπ σο αξρήο ηεο απηνλφκεζεο.
 Ας αποπειραθούμε να ορίζοσμε ηι ζημαίνει ζσνειδηηοποιώ.

Σπλεηδεηνπνηψ: Σηξέθνκαη ζηνλ εαπηφ κνπ θαη ηνπ αλαγλσξίδσ κία ιαλζάλνπζα
ηαπηφηεηα, ή θαιχηεξα ε ιαλζάλνπζα ηαπηφηεηα έξρεηαη ζην θσο θαη γίλεηαη
θπξίαξρε(άξα πάιη έλα κνληέιν εμνπζίαο-ππνηαγήο).

Δηακνξθψλεηαη κία ππνζεηηθή ηνπνινγία(ρσξίο λα είλαη απνιχησο θαθφ απηφ) θαηά

ηελ νπνία έλα θνκκάηη ηνπ εαπηνχ ελαληηψλεηαη ελφο άιινπ πνπ ζεσξεί ςεπδέο. Άξα,
ην 1ν θαηέρεη ηελ αιήζεηα ή είλαη ην αιεζέο. Είλαη επίζεο επηθξηηηθφ θαη επηδηψθεη λα
πεξάζεη ην 2ν ζε δεχηεξε κνίξα , αλ φρη λα ην εμαθαλίζεη.

Επίζεο, ην πξψην εγψ ην αιινηξησκέλν, είρε ζηφρνπο , φπσο θαη ην 2ν έρνπλ

δηαθνξεηηθνχο ζηφρνπο, άξα θαη δηαθνξεηηθέο ππνζρέζεηο.

Σε απηήλ ηε ςπρηθή κνξθή αλαζηνραζηηθφηεηαο ε θξηηηθή βαζκίδα είλαη δηραζηηθή.

Τν εγψ θαζίζηαηαη αληηθείκελν ηνπ εαπηνχ ηνπ, φπνπ ην έλνρν εγψ πξέπεη λα
πεξηνξηζηεί σο εθθξαζηήο ησλ εμνπζηαζηηθψλ δνκψλ ηεο εμσηεξηθφηεηαο.
Τν "λέν" αλαδπζέλ εγψ απφ ηελ άιιε, είλαη ν εθθξαζηήο ηνπ νξζνχ θαη ηνπ ηηκσξνχ
ηνπ άιινπ εγψ, ηνπ έλνρνπ. Ο απηνβαζαληζκφο είλαη κηα κνξθή ζαδηζκνχ ηελ ίδηα
ζηηγκή πνπ ππάξρεη θαη κηα επηζπκία δηαηήξεζεο ηεο ηαπηφηεηαο. Έρνπκε ηε
ζχγθξνπζε αλάκεζα ζε κία θαθή θαη κία θαιή ζπλείδεζε.

Επνκέλσο, ε θαθή ζπλείδεζε είλαη απηή πνπ δεκηνπξγεί ην θαιφ Εγψ. Έλα Εγψ πνπ
ηεξεί ηνλ ιφγν ηνπ, ηελ ππφζρεζή ηνπ δηαρξνληθά, ηελ ππφζρεζε ηεο πιήξσζεο(Τν
θαιφ εγψ ππφζρεηαη ηελ νινθιήξσζε).

Πξφθεηηαη δει. γηα έλα "έλζηηθην" ηεο ειεπζεξίαο πνπ ήηαλ ιαλζάλνλ δηά ηεο βίαο(ε
επηβνιή ηνπ λφκνπ πνπ δεκηνπξγεί ηελ θαθή ζπλείδεζε).

Πνχ έγθεηηαη απηή ε ειεπζεξία; απηφ ην ίρλνο ηεο; Σηελ επραξίζηεζε πνπ πξνθαιεί
πφλν ζηνλ εαπηφ. Σηελ απηνηηκσξία.

Κξηηηθάξσ κηα ηέηνηα αλάπηπμε ηεο ζπλεηδεηνπνίεζεο, γηαηί είλαη θαηά θάπνην ηξφπν
δπηζηηθή (θαιφ-θαθφ εγψ), θαη νπζηνθξαηηθή, ηεξνθξαηηθή(ελνρέο,απηνηηκσξία)
παξαβιέπνληαο ην λαξθηζζηζκφ, καδνρηζκφ(ε γλψζε ηεο αιήζεηαο ή ηνπ
ζπκθέξνληνο δε κεηακνξθψλεη ην ππνθείκελν ζε επαλαζηαηηθφ, αληίζεηα ππάξρνπλ
θαηαζηάζεηο φπνπ ε πξνζθφιιεζε ζε κηα θαληαζίσζε, έλα ηδεψδεο, π.ρ. έζλνο, ζεφο,
εθβάιινπλ ζε έλα ηπθιφ κίζνο, φπσο ζα εμεγήζσ παξαθάησ).

Μέρος 2o: Πώς μπορεί να νοηθεί το αστόνομο σποκείμενο.

Η έλλειυη και ηο διταζμένο σποκείμενο.

Σπλεπψο, εθφζνλ ην Εγψ νθείιεη ηελ χπαξμή ηνπ ζηελ αδπλακία πιήξσζεο ηνπ
ππνθεηκέλνπ, κπνξνχκε λα ηζρπξηζηνχκε πσο ην Εγψ ηνπ ππνθεηκέλνπ
δηακνξθψλεηαη ζε κηα ξηδηθή έιιεηςε, ζε έλαλ δηραζκφ.
Καη ε απνζηψπεζε ηεο εγθάξζηαο έιιεηςεο θαηαπνιεκάηαη κε ηελ πξνζθφιιεζε ζηε
θαληαζίσζε γηα λα αλαδπζεί έλα εγψ πνπ θαληαζησηηθά είλαη πιήξεο. Πξάγκα πνπ
ζεκαίλεη φηη ην ΕΓΩ δηακνξθψλεηαη απφ ηελ έιιεηςε θαη είλαη ε απφθξπςή ηεο θαη
κάιηζηα είλαη επηθξηηηθφ ζηνλ εαπηφ ηνπ γηαηί ην ππνθείκελν δελ κπνξεί λα γεκίζεη
απηή ηελ έιιεηςε πνπ δελ κπνξεί λα πιεξσζεί πνηέ. Η ακθηζπκία ινηπφλ είλαη φηη ην
ππνθείκελν αγαπά ην Νφκν γηαηί ηνπ δίλεη χπαξμε αιιά θαη ην κηζεί γηαηί ππφξξεηα
ππάξρεη κηα δηαξθήο έιιεηςε. Η θαληαζίσζε δελ εμαθαλίδεη ηελ έιιεηςε , ηελ
απνθξχπηεη.
Τν επηθξηηηθφ Εγψ είλαη ν Νφκνο, θαη άξα ε απηνλνκία είλαη επίδηθν ζέκα.
ν Άιινο-ην εμνπζηαζηηθφ θνηλσληθφ, κε δηακνξθψλεη αιιά φρη πιήξσο.
Η ππνθεηκεληθνπνίεζή κνπ,καο,(ε δηακφξθσζε ηνπ Εγψ καο πνπ είλαη ζηε βάζε ηεο
θπξίαξρεο εζηθήο) απφ ην θνηλσληθφ πνπ εηζβάιιεη κέζα καο δεκηνπξγεί θαη
απνππνθεηκεληθνπνηήζεηο δει. ζψκαηα πνπ δελ έρνπλ ζεκαζία , πνπ απνθιείνληαη,
πνπ είλαη παξάλνκα.

Η λύζη (;)

Απηή ε ζηξνθή ζηελ επηθξάηεηα απνλνκηκνπνηεκέλσλ ζσκάησλ, είλαη ε δπλαηφηεηα

πνπ δίλεηαη ζην Εγψ λα εθθεληξσζεί.
Καηά ζπλέπεηα , φηαλ ην Εγψ εθθεληξσζεί, ηφηε αλνίγνληαη νη νδνί γηα έλα πέξαλ ηεο
εζηθήο.
Πξφθεηηαη γηα κία δηαδηθαζία πέλζνπο πνπ καο μεθνιιά απφ ηελ αγάπε ζην ρακέλν
αληηθείκελν(πρ έλα ηδεαηφ αληηθείκελν φπσο ε παηξίδα, ην έζλνο,ν παξάδεηζνο,ήηνη
ηδεψδε απφιπηεο αξκνλίαο), θαη καο ζηξέθεη πάιη εκάο θαη ηελ επηζεηηθφηεηά καο
ζην εμσηεξηθφ/θνηλσληθφ.
Αλ ε αλάιεςε επζχλεο είλαη κία (επη)θξηηηθή επηζεηηθφηεηα ηνπ εγψ καο πξνο εκάο, ν
ζάλαηνο ηνπ Εγψ(κε ηελ έλλνηα ηεο εθθέληξσζεο, γηαηί ν ζάλαηνο ηνπ εγψ είλαη
αδχλαηνο) είλαη έλα άλνηγκα πξνο ην έμσ θαη ε ζπλζήθε γηα κηα ξηδηθή απνπζία
απηαπάηεο.

Η άλλη απόλασζη ή η ζσνέτεια ηης λύζης (;)

Τν '64 ν Λαθάλ ρσξίο λα ππνπίπηεη ζε έλαλ “θαιινθεληξηθφ πξηαπηζκφ” επαλεηζάγεη

ην πξαγκαηηθφ σο αληηθείκελν α , φρη σο θαιιηθφ φξγαλν, αιιά σο φξγαλν ηεο
ελφξκεζεο. Απηφ ην άιιν φξγαλν δελ ελεξγνπνηείηαη απφ ηνλ Φαιιφ. Με βάζε απηφ,
ε ελφξκεζε δε ζεκαζηνδνηείηαη απφ ηνλ Φαιιφ αιιά νξίδεηαη σο αληηθεηκελφηξνπν
ζξαχζκα ρσξίο έκθπιε ζεκαζηνδφηεζε. Καηά ζπλάθεηα, ην πξαγκαηηθφ σο
αληηθείκελν α, είλαη ην θαηάινηπν πνπ απνκέλεη έθθεληξα απφ θάζε πξνβνιή πνπ ηνλ
εληάζζεη θαληαζηαθά ζε έλα λαξθηζζηζηηθφ πιαίζην.

Τν Πξαγκαηηθφ ηνπ Άιινπ είλαη ε χπαξμή ηνπ σο εμσηεξηθφηεηα. Υπάξρεη αγάπε

πνπ αγγίδεη ηελ εμσηεξηθφηεηα ηνπ πξαγκαηηθνχ άιινπ. Είλαη ε αγάπε ηνπ
Πξαγκαηηθνχ Άιινπ πέξα απφ ην ζεκείν αλαγλψξηζεο. Μφλν ππνθεηκεληθνπνηψληαο
ην δηθφ ηνπ ζάλαην ην ππνθείκελν(βι. παξαπάλσ εθθέληξσζε) , απνθηά ηε
δπλαηφηεηα λα πξνζεγγίζεη ην ζπκβάλ ηεο αγάπεο. Εδψ φκσο είλαη πνπ θαζίζηαηαη
δπλαηφ θαη ην αιεζηλφ κίζνο. Ο Λαθάλ ππνζηεξίδεη πσο “ ε αιεζηλή αγάπε εθβάιιεη
ζην κίζνο” . Μελ μερλνχκε φηη ην μέλν ζψκα είλαη ην δηθφ καο ζψκα. Σην θίιν
ελνηθεί ν ερζξφο θαη αληίζηξνθα. Η εγθαζίδξπζε ηνπ θνηλσληθνχ δεζκνχ επέξρεηαη
κε ηελ παξαίηεζε απφ ηελ απφιαπζε θαη ε παξαίηεζε απηή ζπλεπάγεηαη
αλαγθαζηηθά κηα ζρέζε αγάπεο-κίζνπο, πνπ απφ ηε κηα, καο εμαλζξσπίδεη, απφ ηελ
άιιε καο ζηεξεί ηελ απφιαπζε. Ε ινηπφλ ε ςπραλάιπζε επηθέξεη κηα εζηθή αλάιεςε
επζχλεο αθξηβψο απέλαληη ζε απηήλ ηελ ακθηζπκία. Εξγάδεηαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε
κηαο δπλαηήο θαηνλνκαζίαο ηεο ακθηζπκίαο.

Το μίζος φς πάθος ηοσ Είναι

Σην Σεκηλάξην, Λαθάλ,1978, ην κίζνο πεξηγξάθεηαη σο κηα δηαδξνκή ρσξίο φξηα. Εδψ
ην κίζνο λνείηαη σο αλζξψπηλν πάζνο. Τν κίζνο εδψ δελ πεξηνξίδεηαη απφ ηελ εηθφλα
ηνπ Άιινπ. Είλαη φλησο έλα θαζαξφ κίζνο, αθφξεζην, νξηαθά ρσξίο αληηθείκελν.
Πξέπεη λα πξνζέμνπκε φηη ζε απηφ ην θαζαξφ κίζνο σο πάζνο ηνπ Είλαη δε
δηαθπβεχεηαη κία θαληαζηαθή ζχιιεςε . Είλαη αλάκεζα ζην θαληαζηαθφ θαη ην
πξαγκαηηθφ απνθιείνληαο ην ζπκβνιηθφ. Άξα, ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα απειπηζκέλε
δηαχγεηα πνπ απαηηεί ην ζάλαην ηνπ ζπκβνιηθνχ, ηνπ Νφκνπ. Καηά ζπλέπεηα, ην haine
solide θαηεπζχλεηαη πξνο ην Είλαη , ζηξέθεηαη θαηά ηεο έιιεηςεο ηνπ Θενχ, θαη είλαη
πέξαλ ηνπ νξίνπ θίινο/ερζξφο. Αιιά απηφ δείρλεη θαη ην κίζνο ηνπ ζενχ πξνο ηα
δεκηνπξγήκαηά ηνπ.

Παξαλντθφ θαη θαζαξφ κίζνο δελ αληέρνπλ ηε δηαίξεζε ηνπ Είλαη ηνπ ππνθεηκέλνπ.
Απηή ε ακθηζπκία είλαη δνκηθή ζηε ζπλαηζζεκαηηθή δηάζηαζε ηνπ αλζξψπνπ. Εδψ
είλαη πνπ αγάπε θαη κίζνο ζπγρένληαη θαη πνπ ζπλδέεη ν Λαθάλ ηελ αλάγθε ηεο
αγάπεο κε εθείλε ηνπ αθξσηεξηαζκνχ ηνπ αληηθεηκέλνπ ηεο αγάπεο:

«Σε αγαπψ, αιιά αθνχ αλεμήγεηα αγαπψ θάηη ζε ζέλα πεξηζζφηεξν απφ ζέλα-ην
αληηθείκελν α- ζε αθξσηεξηάδσ.»

Σην παξαλντθφ κίζνο ην ππνθείκελν δελ ππνθεηκεληθνπνηεί ην μέλν σο δηθφ ηνπ θαθφ,
αιιά ην πξνβάιιεη πξνο ηα έμσ , δει. πξνο ην αληηθείκελν πνπ κηζεί.

Σην θαζαξφ κίζνο ε απφιαπζε είλαη ε θαηαζηξνθή ηεο δσήο σο ηέηνηαο.

Σην ζεκείν απηφ είλαη πνπ πξνηείλσ ηελ πνιηηηθή ηεο ςπραλάιπζεο ελάληηα ζε κηα
πνιηηηθή ηεο παξάλνηαο.

Η ςπραλάιπζε έηζη γίλεηαη εκπεηξία ππνθεηκεληθνπνίεζεο ηνπ νηθείνπ θαθνχ.

Καιείηαη λα θαηνλνκάζεη ηελ ακθηζπκία, θαη φρη λα ηελ αθπξψζεη φπσο θάλεη ε
παξαλντθή άκπλα. Σηελ παξαλντθή άκπλα δελ ππάξρεη αγάπε αιιά εξσηνκαλία ή
θαηαδίσμε.

Όηαλ ινηπφλ ιέσ πσο ε αγάπε αγγίδεη ηελ εμσηεξηθφηεηα ηνπ Άιινπ , ελλνψ «απηή
πνπ κέλεη σο θαηάινηπν ζε ζρέζε κε απηφ πνπ ν Άιινο παξνληνπνηεί απφ ηε δηθή κνπ
εμσηεξηθφηεηα(ην ελνξκεηηθφ κνπ Είλαη)»(ζέζε ηνπ Massimo Recalcati ) ζε κέλα ηνλ
ίδην. :

«Μφλν ππνθεηκεληθνπνηψληαο ην δηθφ ηνπ ζάλαην, δει. ην ξηδηθφηεξν δηθφ ηνπ θαθφλ
, έρεη ην ππνθείκελν ηε δπλαηφηεηα λα πξνζεγγίζεη ην ζπκβάλ ηεο αγάπεο».

Τν παξαπάλσ είλαη πέξαλ ηεο θαληαζίσζεο ηεο πιεξφηεηαο, γηαηί ε πξάμε απηή ηεο
ππνθεηκεληθνπνίεζεο είλαη πέξαλ ηνπ ζεκείνπ αλαγλψξηζεο.
Η εθθέληξσζε πνπ αλαθέξσ σο θαηάδεημε ηεο ακθηζπκίαο ζεκαίλεη απνδηάξζξσζε
ηνπ Εγψ, ήηνη ακθηζβήηεζε ηεο ηεικάησζεο θαη ηνπ ακπληηθνχ θαζεζηψηνο ηνπ
Εγψ.

Απηή ελ ηέιεη ε ζπκθηιίσζε ή απνηεικάησζε ππεξαζπίδεηαη έλα δηθαίσκα ζηε δσή

πνπ αλνίγεηαη πέξαλ κηαο νηθνλνκίαο ηνπ δπλαηνχ, πνπ αγθαιηάδεη κηα αλνηθνλνκία
ηνπ αδπλάηνπ, έλα απξνυπφζεηνλ ρσξίο θπξηαξρία.
Πξφθεηηαη γηα κηα πεξηνρή φπνπ πάληνηε θπιιάζζεηαη κηα ζέζε γηα ηελ απξφβιεπηε -
απξνγξακκάηηζηε έιεπζε ηνπ άιινπ, δει. ηελ απξνυπφζεηε θηινμελία.

Απηφ πνπ πξνηείλσ φηη δει. κηα δσή πνπ αμίδεη λα δεη θαλείο βξίζθεηαη ζε κία
αλνηθνλνκία ηνπ αδπλάηνπ θαη ζην πφζε θηινμελία κπνξεί λα παξέρεη ην Εγψ ζην
απξνυπφζεην α-δχλαην.

Τη ζπλέπεηεο έρεη κηα ηέηνηα πξφηαζε;

Μαο απνκαθξχλεη απφ κία ππνθεηκεληθή βνχιεζε θαη ηε βία ηεο.

Μαο απαιιάζζεη απφ ηελ λνζηαιγία ελφο ρακέλνπ παξαδείζνπ, ελφο πξνηχπνπ, κηαο
ππαξρήο.

Μαο εμσζεί ζην λα εθθξαζηνχκε αλεπηθχιαρηα ππέξ ηεο ζπγθπξίαο. Εδψ είλαη πνπ ε
εγγελήο έιιεηςε δχλαηαη λα ηδσζεί σο amor fati.

Πνχ εθβάιινπλ ηα παξαπάλσ;

Μέρος 3o: Η Σαγήνη τοσ Ομοιώματος

Είπακε ζην πξνεγνχκελν κέξνο φηη ν ζπγθξνηεηηθφο δηραζκφο ηνπ ππνθεηκέλνπ

δχλαηαη λα εθιεθζεί σο amor fati. Μηα ηέηνηα ζηξνθή ζα καο εηζήγαγε ζηελ έλλνηα
ηνπ νκνηψκαηνο. Τν νκνίσκα είλαη πέξαλ δηαθξίζεσλ ηχπνπ αιήζεηαο-ςεχδνπο,
πξνηχπνπ-αληηγξάθνπ. Είλαη έλα νιφγξακκα πνπ είλαη θελφ αιιά θαη πνπ είλαη «ήδε
εθεί» πεξηκέλνληαο λα ην αλαθαιχςνπκε. Δε δηθαηνινγεί θακία απηαπάηε, φκσο
πεξηκέλεη λα δνθηκαζηεί θαη λα εθηηκεζεί γηα απηφ πνπ δείρλεη. Μέζα ζε απηφ
απνπξαγκνπνηείηαη θάζε δεδνκέλν. Τα λέα θαζήθνληα πνπ αλαδεηθλχεη δελ είλαη
πξναπνθαζηζκέλα ή πξνγξακκαηηζκέλα. Τν ελ ιφγσ κνληέιν δελ είλαη έλα
ηαπηνθσληθφ κνληέιν ζπλαίλεζεο, αιιά έλα πνιπθσληθφ. Πξφθεηηαη γηα κία ρνξσδία
πνιιψλ θσλψλ. Είλαη ζαλ έλα πηθ-ληθ φπνπ ελψλνληαη νη δηαθνξέο. Έλα πεηπρεκέλν
πηθ - ληθ δελ είλαη φηαλ φινη θέξλνπλ ληνκάηεο. Έλα πεηπρεκέλν πηθ - ληθ είλαη εθείλν
πνπ έρεη ληνκάηεο , θξέαο, απγά θηι.

Τν νκνίσκα είλαη απξνζδηφξηζην, θελφ θαη κπνξεί λα θέξεη ζε ζχκπησζε ηελ

έιιεηςε ηνπ Άιινπ θαη ηνπ ππνθεηκέλνπ κε ηε ιαθαληθή έλλνηα ηεο εθ-
ζσηεξηθφηεηαο.

Πνηνο ζα ην αλαθαιχςεη; Ο δπλάκελνο λα ζαγελεπηεί απφ απηφ.

Η απξνζδηνξηζηία ηνπ γελλά κηα ινγηθή ηεο ζαγήλεο πνπ ζαγελεχεη ηνπο
ζαγελεπηέο.
Η ζαγήλε είλαη γηα ηνλ ζενιφγν θαθφ αιιά θαη απφ ηελ πιεπξά ηνπ νξζνινγηζκνχ
είλαη ε απφιπηε κνξθή εμαπάηεζεο. Καη νη δχν νπηηθέο ην ζαγελεχεηλ ην βιέπνπλ σο
επηβνιή κε δφιν.

Αληίζεηα ζηε ζνθηζηηθή ηδέα ηεο ζαγήλεο απαιιάζζεηαη ην ζχκα απφ θάζε κνκθή ή
θηαίμηκν. Ο Γνξγίαο ζεσξεί ηε ζαγήλε είζνδν ζε κηα ινγηθή πνπ επηβάιιεηαη πξψηα
απφ ηνλ ζαγελεπηή θαη δηαιχεη ηε δηάζηαζε ηεο απνπιάλεζεο θαη ηνπ δφινπ.

Σην Ειέλεο εγθψκηνλ ν Γνξγίαο απαιιάζζεη ην ζχκα ηνπ Πάξε απφ ηελ θαθή θήκε
θαη ηελ απνδνθηκαζία: Όπνηνο αθήλεηαη λα ηνλ ζαγελεχζεη ν ιφγνο δελ είλαη έλνρνο,
αληίζεηα πην ζνθφο, απφ θείλνλ πνπ δελ αθήλεηαη λα ζαγελεπηεί.

Μφλν ν επαίζζεηνο ζαγελεχεηαη απφ ηελ εδνλή ηνπ ιφγνπ. Άξα, ην ζαγελεχεζζαη
πξνυπνζέηεη κηαλ ηδηαίηεξε ζνθία.

Η ινγηθή ηεο ζαγήλεο έρεη κηα δηάζηαζε αλεμάξηεηε απφ ηνλ ζαγελεπηή θαη ηνλ
ζαγελεπφκελν, ζπζρεηίδεηαη κε ηνλ «θαηξφ», ηελ επθαηξία. Είλαη απνηέιεζκα , κφλν
ζην βαζκφ πνπ ππαθνχεη ζηελ επθαηξία. Ο θαηξφο δελ είλαη θάηη θαζνιηθφ θαη
απφιπην αιιά είλαη απηφ πνπ είλαη αξκφδνλ ζηε ζηηγκή. Η ζαγήλε δελ είλαη
ηθαλνπνίεζε ηνπ εγψ καο, αιιά δεηά κηαλ άζθεζε πνπ επηηξέπεη ηνλ θαζέλα λα ιέεη
θαη λα ζσπαίλεη , λα θάλεη , λα αθήλεη θαηά κέξνο απηφ πνπ πξέπεη, ηελ θαηάιιειε
ζηηγκή.

Η ζαγήλε είλαη έλαο ζπλδπαζκφο γλψκεο θαη ξψκεο έηζη ψζηε λα ιακβάλνληαη
απνθάζεηο θαη λα πεηπραίλεηαη έλα πξαθηηθφ απνηέιεζκα.

Ο θαηξφο, ε επθαηξία είλαη ε ζχκπησζε ιφγνπ θαη πξαγκαηηθφηεηαο.

Παξφκνηα ηα ιφγηα ηνπ Ππζαγφξα: Πξέπεη λα είλαη θαλείο ππεξνπηηθφο κε ηνπο
ππεξνπηηθνχο, ζεκλφο κε ηνπο ζεκλνχο, ηνικεξφο κε ηνπο ηνικεξνχο, ηξνκεξφο ζε
ηξνκεξέο θαηαζηάζεηο.

Ο ζαγελεπηήο δελ είλαη έλαο ληηζετθφο ή θαληηαλφο πνιεκηζηήο. Ο ζαγελεπηήο

ζηεξείηαη ηαπηφηεηαο. Εθθεληξψλεηαη ψζηε νη φξνη ηνπ παηρληδηνχ λα θαζνξίδνληαη
απφ ηνλ ζαγελεπφκελν. Η αιήζεηα ησλ δεδνκέλσλ δελ θαζίζηαηαη δηφινπ θαζαξή θαη
νινθάλεξε απφ ηα επηρεηξήκαηα. Τν θιεηδί ηεο πεηζνχο δελ εληνπίδεηαη ζε απηφλ πνπ
κηιάεη, αιιά ζε απηφλ πνπ αθνχεη.

Τα παξαπάλσ απνξξίπηνπλ καληρατζηηθέο αληηζέζεηο αιήζεηαο θαη απάηεο,

πξαγκαηηθφηεηαο θαη θαηλνκεληθφηεηαο. Απηέο νη κεηαθπζηθέο δηαθξίζεηο δελ έρνπλ
λφεκα ζηελ πξννπηηθή πνπ δηαλνίγεηαη απφ ηνλ Γνξγία.

Αληίζεηα, ε πνιηηηθή ηδενινγία δε ζαγελεχεη. Με ηε θελάθε ηεο, δελ κπνξεί λα

ζπιιάβεη ηε ζπγθπξία, γηαηί ηε ζθεηεξίδεηαη πξνθαηαβνιηθά ππεξθαιχπηνληάο ηελ κε
ζεκαζίεο. Αγλνεί ηηο πξνυπνζέζεηο ηεο ζαγήλεο, δει. ηε ζησπή θαη ηελ αλακνλή, ηελ
επηηπρία ηεο πνπ εμαξηάηαη απφ ηελ ππαθνή ζηα δεδνκέλα ηεο επθαηξίαο θαη απφ ηε
δηάιπζε ηνπ πξνηχπνπ, θαη ηελ έιεπζε ηνπ νκνηψκαηνο.

Η γνεηεία ηνπ ζαγελεπηή έγθεηηαη ζηελ απξνζδηνξηζηία ηνπ , ζην φηη είλαη θελφο
αλνηρηφο, ειεχζεξνο , αθήλεη πεξηζψξην ζηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο επθαηξίαο,
ζηνπο θαζνξηζκνχο ηνπ ζαγελεπφκελνπ.

Ο ζαγελεπηήο αλνίγεη έλα θελφ πεδίν πνπ θαζέλαο κπνξεί λα ην γεκίζεη , έλα θελφ
πεδίν πνπ πξνζκέλεη έλα πεξηερφκελν απφ ηελ επθαηξία, θαη φκσο δε ζπγρέεηαη κε
απηήλ, δηφηη ε επθαηξία θαζαπηή κεηξάεη ιηγφηεξν απφ ηελ ηθαλφηεηα θάπνηνπ λα ηελ
αξπάμεη.

Η ζαγήλε ζπλεπάγεηαη κηαλ απηνθαηάξγεζε ηεο ηαπηφηεηαο ηεο εμνπζίαο θαη κηα
πξνζνκνησηηθή επαλάιεςε ηεο ηαπηφηεηαο ησλ ζαγελεπνκέλσλ.

Έηζη, κία αηζζεηηθή κε ηα παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθά αληηθαζηζηά ηελ ηδενινγηθή

πνιηηηθή, ε ινγηθή ηεο επθαηξίαο πξνζθνιιάηαη θαη εκπινπηίδεη ηε δηαιεθηηθή,
απνξξίπηνληαο ηε δηαιεθηηθή νξζνδνμία, ε νξζνινγηθφηεηα αληηθαζηζηά ηνλ
νξζνινγηζκφ θαη ηελ εθινγίθεπζε.

Η επηηπρία ηνπ νκνηψκαηνο λα ζαγελεχζεη έγθεηηαη ελ ηέιεη ζε έλα despejo , δει. ζε

έλα «δελ μέξσ ηη» πνπ ελδπλακψλεη ηε απνηεικάησζε ελφο ακπληηθνχ-παξαλντθνχ
Εγψ. Τν Εγψ θαιείηαη λα αθεζεί ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο επθαηξίαο θαη ζηνπο
θαζνξηζκνχο ηνπ ζαγελεπφκελνπ. Τν νκνίσκα αλαδείρλεη έλαλ άιινλ άλζξσπν. Αληί
γηα ηνλ Homo sapiens δηακνξθψλεηαη ν Homo sapiens demens (άλζξσπνο έκθξσλ
έθθξσλ).

Η γιψζζα ζην νκνίσκα παίξλεη ην πάλσ ρέξη απφ ην αληηθείκελν, ε γιψζζα γίλεηαη
ππνθηλεηήο αληηθεηκέλσλ. Είλαη ε ζηηγκή φπνπ θνηλνί ηφπνη αλνίγνληαη. Είλαη ε
ζηηγκή ηεο δεκηνπξγίαο θαη κάιηζηα ηεο δεκηνπξγίαο αμηψλ.

"Ο ιφγνο είλαη έλαο κεγάινο δπλάζηεο, πνπ ελψ έρεη ην πην κηθξφ θαη αθαλέο ζψκα,
επηηειεί ηα έξγα ηα πην ζετθά. Γηαηί κπνξεί θαη ην θφβν λα ζηακαηήζεη θαη ηε ιχπε λα
αθαλίζεη θαη ραξά λα πξνθαιέζεη θαη ηνλ νίθην λα απμήζεη" ιέεη ν Ιζνθξάηεο ζην
εγθψκην ηεο Ειέλεο. Ο ιφγνο ζαλ επαλαζηάηεο ζεφο κπνξεί λα απνδπλακψλεη αμίεο
θαη λα ηηο γθξεκίδεη θαη λα ηηο αλαγελλά κε δηαθνξεηηθφ πεξηερφκελν. Επηδίσμε
απνηειεί κηα αληηζπλαηλεηηθή ζπλαίλεζε φπνπ ην απνθνξχθσκά ηεο "ζα ήηαλ ην
απνθνξχθσκα ηεο εδνλήο ηεο αλάγλσζεο γηα έλαλ κεηαθπζηθφ. Καη ε καγείξηζζα κε
ηνλ ηξφπν ηεο ζα κπνξνχζε λα ηε βξεη επράξηζηε. Ή λα ηελ θαηαιάβεη" (Πνλδ).
Μεηαθπζηθφο θαη καγείξηζζα. Να ην βξεη επράξηζην ή λα ην θαηαιάβεη. Ο Πιάησλ
δελ ηφικεζε λα βάιεη ηνπο ζνθηζηέο λα κηινχλ κε ηφζε ειεπζεξηφηεηα. Με ηνλ Πνλδ
ε ξεηνξηθή αληίιεςε ηεο ζπλαίλεζεο είλαη εμίζνπ δξαζηηθή φζν θαη ζπλαηλεηηθή: ε
ζπλαίλεζε είλαη ε ηέρλε ηεο νκσλπκίαο.

Ο εγγπεηήο ηεο απηνλνκίαο πξνζδηνξίδεηαη φρη απφ ηελ εγγχεζε κηαο ππνθεηκεληθήο
βνχιεζεο αιιά κηαο εξσηθήο απνδέζκεπζεο. Είλαη έλαο αζθεηήο ελ δξάζεη. Είλαη
αδηάθνξνο θαη ζε εηνηκφηεηα λα επηιέμεη. Με ιαθαληθνχο φξνπο, απνρσξίδεηαη απφ
ηελ επηζπκία ηνπ Άιινπ θαη γίλεηαη εγγπεηήο λέσλ ζπκβνιηθψλ ζεκάλζεσλ.
Παξάιιεια, ην νκνίσκα κε κία ινγηθή ηεο ζαγήλεο είλαη απηφ πνπ ζα
απνηεικαηψζεη ην Εγψ θαη ηελ επηβεβαίσζε ηνπ εαπηνχ. Μέζα ζε απηά ηα πιαίζηα
πξνηείλσ ζαλ θαηαθιείδα ηα ιφγηα ηνπ Δηνλχζηνπ ηνπ Αιηθαξλαζζέα:

" Η ηέρλε ηνπ πνιηηηθνχ ιφγνπ είλαη κηα κνπζηθή. Ξερσξίδεη απφ ηε θσλεηηθή ή ηελ
νξγαληθή κνπζηθή ιφγσ δηαθνξάο βαζκνχ, φρη θχζεο".