Šta je i kako deluje EU

Sadržaj prezentacije
 Osnovni pojmovi procesa evropske integracije:
 Nadnacionalnost
 Integracija
 Načini delovanja Evropske unije
 Istorija širenja integracije i broja članica
I. Osnovni pojmovi procesa evropske integracije
 Nadnacionalno/supranacionalno/naddržavno
 Vlast koja je iznad vlasti nacionalne države
 Organizacija ovog tipa ima više zakonodavnih ovlašćenja prema državama
 Njeno pravo je direktno primenjivo

Odlike nadnacionalnosti
 Odluke organizacije obavezuju članice
 Organi koji ih donose ne zavise u potpunosti od država članica
 Ovlašćenje organizacije da donosi direktno primenjiva pravila za sva fizička i
pravna lica
 Finansijska (makar i ograničena) autonomija
Nadnacionalnost neophodna zbog integracije!
 Integracija je vid udruživanja država koji podrazumeva prenos značajnih
ovlašćenja na organizaciju
Faze integracije
 Zona slobodne trgovine (Free Trade Area)
 Carinska unija (Customs union)
 Zajedničko/jedinstveno tržište (Common Market)
 Ekonomska i monetarna unija (Economic and Monetary Union)
 Politička unija (Political Union)

Kroz faze integracije razvijaju se i zajedničke politike EU

 Politike izgradnje jedinstvenog tržišta
- Politika konkurencije
- Trgovinska politika
- Ekonomska i monetarna unija (EMU)
 Politike podrške i održavanja tržišta
- Zajednička poljoprivredna politika
- Politika kohezije
- Očuvanje životne sredine
 Netržišne politike
- Proširenje

1
GRAFIKČKI PRIKAZ EVROPSKE UNIJE
Organi EVROPSKE UNIJE
 Osnovno obeležje – nadnacionalnost:
 Savet ministara
 donosi obavezujuće odluke kvalifikovanom većinom
 Evropska komisija
 nezavisna od članica i ima isključivo pravo na iniciranje odluka
 Evropski parlament
 Bira se na direktnim izborima i učestvuje u legislativnom postupku
 Sud pravde
 nezavisan i njegove odluke su obavezujuće za članice
OSTALI ORGANI EU
 Evropski finansijski sud
 Evropska centralna banka
 Evropska investiciona banka
 Odbor regija
 Evropski ekonomski i socijalni komitet
 Evropski ombudsman
Istorijat širenja integracije – kroz izmenu osnivačkih akata
 1951 – Ugovor o Evropskoj zajednici za ugalj i čelik (Pariski, trajao 50 godina)
 Zajedničko tržište uglja i čelika, nadnacionalni organi
 1957 – Ugovori o osnivanju EEC i Euroatoma (Rimski sporazumi)
 Zajedničko tržište za sve ostale robe, politike podrške
 1986 – Jedinstveni evropski akt
 Plan da se do 1992 kompletira unutrašnje tržište
 1992 – Ugovor o EU, Mastriht
 Kreira Uniju, državljane, EMU
 1997 – Ugovor iz Amsterdama
 Renumeracija članova osnivačkih akata
 2001 – Ugovor iz Nice
 Trenutno važeći akt
 2004 – Ugovor o ustavu (propao)
 Odbijen u Francuskoj i Holandiji, smatralo se da stvara super-državu
 2007 – Ugovor iz Lisabona
Istorijat proširenja članstva
 1973 – VB, Danska i Irska (Norveška odbila)
 1981 – Grčka
 1987 – Španija i Portugal
 1995 – Švedska, Finska i Austrija
 2004 – zemlje CIE+ Kipar, Malta
 2007 – Bugarska i Rumunija
Dva osnovna pitanja za budućnost EU
 Gde su granice dubini i širini integracije članica?
 Gde su granice broju članica, ili ima li Evropa i kakve granice?