ករវ ិភគរបក

ឹ សអំពស
ី ំនួរ - េហតុ អប
ីវ នជេយង
ី រតូវសរេសរអកសររតួតគន

មនវកយមតខ
ិ លះេពលេឡង
ី ថៈ “ករសរេសរពកយរយ ជករងយេសះ េហតុដូចេមដចបនជ
េធវឲ
ី យលំបក ... បនរបេយជន៍អ?
ីវ ..េនះជភពសំញុ.ំ .. មន
ិ គួរឲយេកត
ី មន..” ។

ិ កសរសរសតជតិ មនរទង់រទយដូចេនះ បនេកត

បដិវតតអ ី ដ៏េកដគគុករួចមកេហយ
ី មនេឡង ី តំងពម
ី ុនកំេណីត
ៃនវចននុ រកមែខមរ ែដលកូនែខមរេឃញ
ី នង
ិ កំពុងេរបរី បស់សពវៃថងេនះេម៉លះ ។ េលក េកង វ៉ ន់សក់ គជ
ឺ អនកេធវី
ត ិ៍ ែំ ណលអវីែដលជរបេយជន៍ជតទ
បដិវតតន៍េនះ ។ លទធផលចុងេរកយ េលករូបេនះេសទរី ែតគមនេករដ ិ ុកឲយកូន
ែខមរេធវីជមគគុេទទសក៍េឡយ
ី ។

េហតុអប
ីវ នជេយង
ី រតូវសរេសរអកសររតួតគន?
ចេមលយ
ី ៈ េហតុអប
ីវ នជរបេទសមនអរយធ៌មននកនុងេលក ចងរកងេឡង
ី នូ វ វចននុរកម សរមប់ជតិ
សសន៍របស់ខួ ន?
ល េតម
ី នរបេយជន៍អីវ? េតវី ចននុរកមជអវី? េបគ
ី ម នវចននុរកមេទ េតេី យង
ី អចយល់
ន័យៃន “វចននុរកម” បនែដរឬេទ? េហតុអីបនជេយង
ី សរេសរ (វចននុរកម.... មន
ិ សរេសរ .. វ៉ ច់ចក់
ណនុករម.. វ ិញ?” េបស
ី រេសរដូ េចនះ... េតវ
ី មនអតថន័យដូចេមដច?)

េដីមបរី គងរកសតៃមលភសនង
ិ អកសរសរសតជតិ របេទសទំងឡយ ែខមរផងែដរ បនចងរកងរកត
ិ យវ ិន័យ
សរមប់ករអនុវតតវ
ិ កយស័ពទ ទំងភសនិយយ ទំងករសរេសរ រកសអតថន័យៃនពកយនម
ី ួយៗ រកសករ
របកបៃនពកយនម
ី ួយៗ ។ល។ កុំឲយមនអកខរវ ិបលលស េទតមករនក
ឹ េឃញ
ី ឃលតគនលងអកខរវ ិរុទធ ែដលជ
េហតុនម
ំ កនូ វហយនភព សបសូនយតៃមលភសជតរិ បស់ខួ ន
ល ។

ែដនសម
ី ខវះចបប់រគប់រគង អនធប
ិ េតតយយ នង
ឹ វ ិនសអស់តៃមលេទយ៉ងណ ភសជតែិ ដលខវះវកយរកម
នង
ឹ អស់តៃមល វ ិនសសបសូនយេទក៏យ៉ងដូ េចនះែដរ...។ េវយយករណ៍ នង
ិ វចននុរកម ជបនទត់សរមប់
រគប់រគងភសនង
ិ អកសរសរសតជតិ រកសករពរតៃមលជតិ កុំឲយកលយេទជជតអ
ិ កខរនធប
ិ តតយយេនះ ។

កនុងភសែខមរ ពកយនម
ី ួយៗ េលកពុំបនែបងែចកេភទៃនពកយ ដូចកនុងភសបលេី ឡយ
ី ដូចជ៖
េភទរសី េភទរបុស នង
ិ េភទពុំែមនរសព
ី ុំែមនរបុស ជេដីម ។ ភសបរទសខលះៗ ដូចជបរ ំង េអសប៉ញុ ៉ ល
ជេដីម េគមនករែបងែចកនូវេភទទំងឡយេនះ េហយ
ី េគកំពុងអនុវតតកុ ងសសន៍
ន របស់េគេរៀងរល់ៃថង ....

េតម
ី នរបជជនណមួយរបស់េគទមទរឲយលប់បំបត់េចលនូវវកយរកមទំងេនះេទ? េតេី ហតុ អប
ីវ នជ
“េកអី”មនេភទេផសងពី “សលបរពឬសម”?

េហតុអប
ី នជ “សលេរៀន”ជេភទរសី? េតប
ី នរបេយជន៍អីវ?

“េហតុអីបនជេយង
ី រតូវសរេសរអកសររតួតគន?”
វកយរកមែខមរ ពុំបនតរមូវឲយរគប់ពកយទំងអស់សរេសរជពយងគតរមួតេឡយ
ី ។ មនពកយែដលរតូវសរេសរ
េដយពយងគតរមួត មនពកយែដលរតូវសរេសរជតួរយ ។ េនះជរកត
ិ យរកមៃនេខមរសរសត ែដលេលកអនក
អកខរេកវ ិទជេរចន ី ជំនន់បនេធវប
ី នក់ េរចន ី ុ េរវ ិនច
ិ ័យ
ឆ របកបេដយេហតុ របកបេដយផល មុនរកត
ិ យរកម
ភសែខមររតូវបនអនុម័តសរមប់េខមរៈរបណិបតតល
ិ ុះឥឡូវ ។ អស់េលកកូនែខមររូបណ ែដលមនអកខរៈ
សមបតតរិ បេសរី ជងកបនខ
ួ ន តសពវៃថងែផនកភសជតិ សូមបរច
ិ ច គេកសលយរបស់េលក បេងកន
ី កត
ិ យ
ិត សសសន៍
ែខមរផង ! ែតសូមេលកកុំេភលចថ ភសែដលេលកកំពុងចង់លប់បំបត់ ឬផលស់បូ រេនះ
ដ រតូវមនឫសគល់ នង
ិ
អតថន័យចបស់លស់ជងអវីែដលែខមរមនសពវៃថង!

េតេី លករតូវរបកបពកយ “កមពុជ” េទជ “កំពុចជ” “អងគរ” េទជ “អង់គ” វ ិញឬ?

ខញុំបនអនមតៃិ នកររចនេចលពក
ី ូនែខមរខលះៗ ដូចជ៖
១) បនរបេយជន៍អីវ កនុងករសរេសរពយងគតរមួត...

២) េធវប
ី ដិវតត មន
ិ រពមសរេសរដច់ខត”ពយងគតរមួត”
៣) លប់េចញឲយអស់នូវពកយណែដលសរេសរមនទណឌឃដ(◌៍)

៤) ភសបលគ
ី ឺជរូងងងត
ឹ ងងល់មួយ...

៥) េហតុអប
ីវ នជេគសរេសរ (សំ ...េទជ សម=សមគួរ)? វអចរចឡំគនេទនង
ឹ (សម.. សម- សលបរព)សរេសរដូចគន
មនសេមលងមន
ិ ដូចគន?..េនះជករេលក
ី ែលង? “...េនះជចេមលីយមន
ិ រតម
ឹ រតូវេទ..”

េដីមបប
ី នចំេណញដល់សតស
ិ មបជញញៈសក
ិ សកូនែខមរេរកយៗ ខញុំសូមេលក
ី យកចំណុចេឆលយ
ី តបខលះៗេទ
នង
ឹ វកយមតខ
ិ ងេលី ដូចតេទ៖

ក) រកត
ិ យរកមភសែខមរបចចុបបនន ពុំបនេហឲយអកខរនុវតតិទង
ំ អស់សរេសរជពយងគតរមួតេឡយ
ី .. ឧទហរណ៍ៈ
ក-1) សំណង ចំេណញ សំេណះសំណល កំពង់ធំ កំពង់ចម កំពត ជេដីម ។ល។

ក-2) វ ិបតតៃិ នអកខរវ ិរុទធៈ កមពុជ(កំពុចជ) អងគរ(អង់គ) សមបតតិ(សំបត់) វ ិបតតិ(វ ិបត់) របជធិបេតតយយ

(របជធប
ិ ប៉ក់ៃត) អកសរ(អក់ស) ជេដីម ។ល។ នង
ិ ។ល។ វកយស័ពវទង
ំ េនះ ចំបច់រតូវែតសរេសរជ

ពយងគតរមួត េបព ំ មអងគរែដលេគេររុី ះេបះរគែវងេចល ពរងយេពញែខរតេសៀមរប

ី ុំដូេចនះេទ េរបៀបដូចជដុថ
គមនតៃមលដូេចនះែដរ!

ក-3) ពយងគតរមួត នង
ិ ឫសគល់របស់វៈ សរមក ចមករ ចមលង(ែដលេលកបនេលក
ី េឡង
ី )។ េបេី យង
ី លប់េចញ
ឲយអស់ ឈប់េរបរី បស់នូវេជីងពយញជ នៈរបស់ែខមរពភ
ី សែខមរេនះ េនះករសរេសររតួតគនទំងឡយក៏នង
ឹ ចប់រពម
គនជសថពរ េហយ
ី កូនែខមរមួយចំនួននង
ឹ សបបយេពញចត
ិ ត តមបំណងមន
ិ ខន! ែតជតែិ ខមរ សសន៍ែខមរ ភស
សរសតែខមរ តៃមលៃនអកសរសល
ី ប ិ៍ែខមរ នង
ឹ រតូវអស់នូវេរចនភពទនទម
ឹ គនេនះែដរ!

េហតុអប
ីវ នជវកយរកមែខមរតរមូវឲយសរេសរ “សរមក” េមដចមន
ិ សរេសរ “សំរក” “ចមករ” មន
ិ ”ចំករ “ “ចមលង”
មន
ិ ”ចំលង ឬចំឡង”?

ពកយថ”សរមក” មនឫសគល់របស់វេចញពព
ី កយ “រសក” ។ (រសក)ជអកមមករិ យ
ិ រឯ(សរមក)ជ
ី
សកមមករិ យ
ិ ែដលមនន័យនង
ិ សកមមភពទៃី ទខុសពីគន ។ េហតុអីវ មន
ិ សរេសរ (សំរក)វ ិញ េតីវចំេណញអវី?
ចេមលយ
ី ៈ ជករជក់ែសដង ពកយថ (រសក) អកខរេកវ ិទទំងឡយ ឥតបនលប់េជីងៃនអកសរ( រ ) របស់ែខមរ
េចញេឡយ
ី ។ េបរី បសន
ិ ណេលកសរេសរថ (សរក)វ ិញេនះ ករសរេសររតួតគនក៏គមន! ពកយថ (សរមក)
ក៏គមន! .... របែហលភសែខមរ ...ក៏គមនែដរ!!!! េហតុែដលវកយរកមែខមរតរមូវឲយសរេសររតួត េរពះពកយថ

(រសក) ជពកយមនទំនក់ទំនងនង
ឹ គនេនះ សរេសរេដយរតួតគន... អកសរ(ស)រតួតេដយេជីង(រ) ពក
ី ំេណីត
ៃនភសែខមរ! ពកយថ(ចមលង)(ចមករ)ក៏ដូចគនែដរ វមនឫសគល់េចញពីពកយថ (ឆលង)(ឆករ) ។េបេី យង
ី សរេសរ
ថ (ឆលង)(ឆករ)វ ិញេនះ េលកមន
ិ ចំបច់រពួយបរមភពព
ី យងគតរមួតេនះេទៀតេឡយ
ី ... េហយ
ី េជីងអកសរែខមរ
របស់ែខមរ ក៏េយង
ី ែលងរតូវករែដរ!!!!!!!!!!!!!!!!!

ខ) លប់េចញឲយអស់ពកយអវែី ដលមនេរបទ
ី ណឌឃដ? ជកយល់រសលេពកេហយ
ី My Fellow Khmer!
ខ-1) របេយជន៍ នរិ នតរ ៍ ករណ៍ អធក
ិ រណ៍ េករ ត ិ៍ អបល័កខណ៍.... ។ល។ នង
ិ ។ល។ .. សូមេលកបេងកត
ី

ពកយថមម ំ ួសពកយខងេលី ឲយកូនែខមរបនេរៀនសូ រតផង!

ី កជន

គ) ភសបលគ
ី ជ
ឺ រូងងងត
ឹ ងងល់មួយ? េតភ
ី សែខមរមនឫសគល់េចញពីណមក?
េតម
ី នប៉ុនមនរបេទសែខមរសពវៃថងេនះ ែដលេរបន
ី ង
ិ Very Proud of this Literature Heritage
that identifies us who we are – Khmers, in this world? បលន
ី ង
ិ សំរសកត
ិ គជ
ឺ ឫសគល់ៃនភសែខមរ!
េបេី យង
ី លប់បំបត់េចលវកយស័ពទទង
ំ ពរី េនះេចញពភ
ី សែខមរ វមន
ិ ខុសអវព
ី កី រដកេចញនូវេរគឿងទពវសមភរនន
េហយ
ី រ ំពង
ឹ អគរសមព័នធខងេលី ឲយមនលំនង ំ រដូ េចនះែដរ!
ឹ េដយយកខយល់េធវីជជហ

ឃ) សម(សមគួរ)នង
ិ (សមសលបរព) ពត
ិ ជមន
ិ រចឡំគនេទេលក ឃលរបេយគទំងកនុងេពលនិយយ
សដី ទំងេពលសរេសរ!

ឃ-1) សម(សំ) ឬសមគួរ ជគុណនម ពព

ិ ៌ណអំពគ
ី ុណលកខណៈ
ឃ-2) សម(សម) ជនម ចងអុលបងហញពឧ
ី បករណ៍ម៉យង េរបរី បស់ជមួយនង
ឹ សលបរព េពលទទួលទន!
ឃ-3) “ធន” នង
ិ “ធន់” “ជន” នង
ិ “ជន់” “ទុក” នង
ិ “ទុក”ខ “ប”ី នង
ិ “ប=
ី 3” “សប់”..”សព” នង
ិ “សពវ”..
េតព
ី កយែខមរខងេលី េធវឲ
ី យេលកមនករភ័នតរចឡំឬ?

េបដ
ី ូេចនះែមន.... គេឺ ពលេនះេហយ
ី ែដលេលករតូវករ
១) េវយយករណ៍ែខមរ

២) វចននុរកមែខមរ!