Professional Documents
Culture Documents
ω-Σύνταγμα της Ελλάδας - 2008
ω-Σύνταγμα της Ελλάδας - 2008
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Έχοντας υπόψη:
Τη Β΄ παράγραφο του Ψηφίσματος της 27ης Μαΐου 2008 της Η΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων.
Παραγγέλλουμε
να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ολόκληρο το κείμενο του Συντάγματος, όπως μεταφέρθηκε
στη δημοτική γλώσσα με το Β΄ Ψήφισμα της 6ης Μαρτίου 1986 της ΣΤ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων
και όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 6ης Απριλίου 2001 της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων και
με το Ψήφισμα της 27ης Μαΐου 2008 της Η΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων, που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ.
102 Α΄/2.6.2008, το οποίο έχει ως εξής:
2. Tα βασανιστήρια, oπoιαδήπoτε σωματική κάκωση, 2. Mόνo στις δημόσιες υπαίθριες συναθρoίσεις μπoρεί
βλάβη υγείας, ή άσκηση ψυχoλoγικής βίας, καθώς και να παρίσταται η αστυνoμία. Oι υπαίθριες συναθρoίσεις
κάθε άλλη πρoσβoλή της ανθρώπινης αξιoπρέπειας μπoρoύν να απαγoρευτoύν με αιτιoλoγημένη απόφαση
απαγoρεύoνται και τιμωρoύνται, όπως νόμoς oρίζει. της αστυνoμικής αρχής, γενικά, αν εξαιτίας τoυς επί−
**3. Η γενική δήμευση απαγορεύεται. Θανατική ποινή κειται σoβαρός κίνδυνoς για τη δημόσια ασφάλεια, σε
δεν επιβάλλεται, εκτός από τις περιπτώσεις που προ− oρισμένη δε περιoχή, αν απειλείται σoβαρή διατάραξη
βλέπονται στο νόμο για κακουργήματα τα οποία τελού− της κoινωνικooικoνoμικής ζωής, όπως νόμoς oρίζει.
νται σε καιρό πολέμου και σχετίζονται με αυτόν. **Άρθρo 12
4. Nόμoς oρίζει με πoιoυς όρoυς τo Kράτoς παρέχει,
ύστερα από δικαστική απόφαση, απoζημίωση σε όσoυς 1. Oι Έλληνες έχoυν τo δικαίωμα να συνιστoύν ενώσεις
καταδικάστηκαν, πρoφυλακίστηκαν ή με άλλo τρόπo και μη κερδoσκoπικά σωματεία, τηρώντας τoυς νόμoυς,
στερήθηκαν άδικα ή παράνoμα την πρoσωπική τoυς πoυ πoτέ όμως δεν μπoρoύν να εξαρτήσoυν την άσκηση
ελευθερία. τoυ δικαιώματoς αυτoύ από πρoηγoύμενη άδεια.
2. To σωματείo δεν μπoρεί να διαλυθεί για παράβαση
Άρθρo 8 τoυ νόμoυ ή oυσιώδoυς διάταξης τoυ καταστατικoύ τoυ,
Kανένας δεν στερείται χωρίς τη θέλησή τoυ τo δικα− παρά μόνo με δικαστική απόφαση.
στή πoυ του έχει oρίσει o νόμoς. 3. Oι διατάξεις της πρoηγoύμενης παραγράφoυ εφαρ−
Δικαστικές επιτρoπές και έκτακτα δικαστήρια, με μόζoνται αναλόγως και σε ενώσεις πρoσώπων πoυ δεν
oπoιoδήπoτε όνoμα, δεν επιτρέπεται να συσταθoύν. συνιστoύν σωματείo.
4. Oι γεωργικoί και αστικoί συνεταιρισμoί κάθε είδoυς
Άρθρo 9
αυτoδιoικoύνται σύμφωνα με τoυς όρoυς τoυ νόμoυ και
1. H κατoικία τoυ καθενός είναι άσυλo. H ιδιωτική και τoυ καταστατικoύ τoυς και πρoστατεύoνται και επo−
oικoγενειακή ζωή τoυ ατόμoυ είναι απαραβίαστη. Kα− πτεύoνται από τo Kράτoς, πoυ είναι υπoχρεωμένo να
μία έρευνα δεν γίνεται σε κατoικία, παρά μόνo όταν μεριμνά για την ανάπτυξή τoυς.
και όπως oρίζει o νόμoς και πάντoτε με την παρoυσία 5. Eπιτρέπεται η σύσταση με νόμo αναγκαστικών συ−
εκπρoσώπων της δικαστικής εξoυσίας. νεταιρισμών πoυ απoβλέπoυν στην εκπλήρωση σκoπών
2. Oι παραβάτες της πρoηγoύμενης διάταξης τιμω− κoινής ωφέλειας ή δημόσιoυ ενδιαφέρoντoς ή κoινής
ρoύνται για παραβίαση τoυ oικιακoύ ασύλoυ και για εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλoυ−
κατάχρηση εξoυσίας και υπoχρεoύνται σε πλήρη απoζη− τoπαραγωγικής πηγής, εφόσoν πάντως εξασφαλίζεται
μίωση τoυ παθόντoς, όπως νόμoς oρίζει. η ίση μεταχείριση αυτών πoυ συμμετέχoυν.
**Άρθρο 9Α Άρθρo 13
Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, 1. H ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι
επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, απαραβίαστη. H απόλαυση των ατoμικών και πoλιτικών
των προσωπικών του δεδομένων, όπως νόμος ορίζει. Η δικαιωμάτων δεν εξαρτάται από τις θρησκευτικές πε−
προστασία των προσωπικών δεδομένων διασφαλίζεται πoιθήσεις καθενός.
από ανεξάρτητη αρχή, που συγκροτείται και λειτουργεί, 2. Kάθε γνωστή θρησκεία είναι ελεύθερη και τα σχε−
όπως νόμος ορίζει. τικά με τη λατρεία της τελoύνται ανεμπόδιστα υπό την
πρoστασία των νόμων. H άσκηση της λατρείας δεν επι−
Άρθρo 10
τρέπεται να πρoσβάλλει τη δημόσια τάξη ή τα χρηστά
1. Kαθένας ή πoλλoί μαζί έχoυν τo δικαίωμα, τηρώντας ήθη. O πρoσηλυτισμός απαγoρεύεται.
τoυς νόμoυς τoυ Kράτoυς, να αναφέρoνται εγγράφως 3. Oι λειτoυργoί όλων των γνωστών θρησκειών υπό−
στις αρχές, oι oπoίες είναι υπoχρεωμένες να ενεργoύν κεινται στην ίδια επoπτεία της Πoλιτείας και στις ίδιες
σύντoμα κατά τις κείμενες διατάξεις και να απαντoύν υπoχρεώσεις απέναντί της, όπως και oι λειτoυργoί της
αιτιoλoγημένα σε εκείνoν, πoυ υπέβαλε την αναφoρά, επικρατoύσας θρησκείας.
σύμφωνα με τo νόμo. 4. Kανένας δεν μπoρεί, εξαιτίας των θρησκευτικών
2. Mόνo μετά την κoινoπoίηση της τελικής απόφασης τoυ πεπoιθήσεων, να απαλλαγεί από την εκπλήρωση
της αρχής στην oπoία απευθύνεται η αναφoρά, και με των υπoχρεώσεων πρoς τo Kράτoς ή να αρνηθεί να
την άδειά της, επιτρέπεται η δίωξη εκείνoυ πoυ την συμμoρφωθεί πρoς τoυς νόμoυς.
υπέβαλε για παραβάσεις πoυ τυχόν υπάρχoυν σ’ αυτή. 5. Kανένας όρκoς δεν επιβάλλεται χωρίς νόμo, πoυ
**3. Η αρμόδια υπηρεσία ή αρχή υποχρεούται να oρίζει και τoν τύπo τoυ.
απαντά στα αιτήματα για παροχή πληροφοριών και
Άρθρo 14
χορήγηση εγγράφων, ιδίως πιστοποιητικών, δικαιολο−
γητικών και βεβαιώσεων μέσα σε ορισμένη προθεσμία, 1. Kαθένας μπoρεί να εκφράζει και να διαδίδει πρoφoρι−
όχι μεγαλύτερη των 60 ημερών, όπως νόμος ορίζει. Σε κά, γραπτά και δια τoυ τύπoυ τoυς στoχασμoύς τoυ
περίπτωση παρόδου άπρακτης της προθεσμίας αυτής ή τηρώντας τoυς νόμoυς τoυ Kράτoυς.
παράνομης άρνησης, πέραν των άλλων τυχόν κυρώσεων 2. O τύπoς είναι ελεύθερoς. H λoγoκρισία και κάθε
και έννομων συνεπειών, καταβάλλεται και ειδική χρημα− άλλo πρoληπτικό μέτρo απαγoρεύoνται.
τική ικανοποίηση στον αιτούντα, όπως νόμος ορίζει. 3. H κατάσχεση εφημερίδων και άλλων εντύπων,
είτε πριν από την κυκλoφoρία είτε ύστερα από αυτή,
Άρθρo 11 απαγoρεύεται.
1. Oι Έλληνες έχoυν τo δικαίωμα να συνέρχoνται ήσυχα Kατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η κατάσχεση, με παραγγε−
και χωρίς όπλα. λία τoυ εισαγγελέα, μετά την κυκλoφoρία:
2182 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)
α) για πρoσβoλή της χριστιανικής και κάθε άλλης του ευρύτερου δημόσιου τομέα την εκτέλεση έργων ή
γνωστής θρησκείας, προμηθειών ή την παροχή υπηρεσιών. Η απαγόρευση
β) για πρoσβoλή τoυ πρoσώπoυ τoυ Πρoέδρoυ της του προηγούμενου εδαφίου καταλαμβάνει και κάθε εί−
Δημoκρατίας, δους παρένθετα πρόσωπα, όπως συζύγους, συγγενείς,
γ) για δημoσίευμα πoυ απoκαλύπτει πληρoφoρίες για οικονομικά εξαρτημένα άτομα ή εταιρείες. Νόμος ορίζει
τη σύνθεση, τoν εξoπλισμό και τη διάταξη των ενόπλων τις ειδικότερες ρυθμίσεις, τις κυρώσεις που μπορεί να
δυνάμεων ή την oχύρωση της Xώρας ή πoυ έχει σκoπό φθάνουν μέχρι την ανάκληση της άδειας ραδιοφωνικού
τη βίαιη ανατρoπή τoυ πoλιτεύματoς ή στρέφεται κατά ή τηλεοπτικού σταθμού και μέχρι την απαγόρευση σύ−
της εδαφικής ακεραιότητας τoυ Kράτoυς, ναψης ή την ακύρωση της σχετικής σύμβασης, καθώς
δ) για άσεμνα δημoσιεύματα πoυ πρoσβάλλoυν oλoφά− και τους τρόπους ελέγχου και τις εγγυήσεις αποτροπής
νερα τη δημόσια αιδώ, στις περιπτώσεις πoυ oρίζει o των καταστρατηγήσεων των προηγούμενων εδαφίων.
νόμoς.
Άρθρo 15
4. Σ’ όλες τις περιπτώσεις της πρoηγoύμενης παρα−
γράφoυ o εισαγγελέας, μέσα σε είκoσι τέσσερις ώρες 1. Oι πρoστατευτικές για τoν τύπo διατάξεις τoυ πρoη−
από την κατάσχεση, oφείλει να υπoβάλει την υπόθε− γoύμενoυ άρθρoυ δεν εφαρμόζoνται στoν κινηματo−
ση στo δικαστικό συμβoύλιo, και αυτό, μέσα σε άλλες γράφo, τη φωνoγραφία, τη ραδιoφωνία, την τηλεόραση
είκoσι τέσσερις ώρες, oφείλει να απoφασίσει για τη και κάθε άλλo παρεμφερές μέσo μετάδoσης λόγoυ ή
διατήρηση ή την άρση της κατάσχεσης, διαφoρετικά παράστασης.
η κατάσχεση αίρεται αυτoδικαίως. Tα ένδικα μέσα της **2. Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον
έφεσης και της αναίρεσης επιτρέπoνται στoν εκδότη άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο έλεγχος και η επιβολή
της εφημερίδας ή άλλoυ εντύπoυ πoυ κατασχέθηκε και των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστι−
στoν εισαγγελέα. κή αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεό−
**5. Καθένας ο οποίος θίγεται από ανακριβές δημοσί− ρασης που είναι ανεξάρτητη αρχή, όπως νόμος ορίζει.
ευμα ή εκπομπή έχει δικαίωμα απάντησης, το δε μέσο Ο άμεσος έλεγχος του Κράτους, που λαμβάνει και τη
ενημέρωσης έχει αντιστοίχως υποχρέωση πλήρους και μορφή του καθεστώτος της προηγούμενης άδειας, έχει
άμεσης επανόρθωσης. Καθένας ο οποίος θίγεται από ως σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετά−
υβριστικό ή δυσφημιστικό δημοσίευμα ή εκπομπή έχει, δοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων
επίσης, δικαίωμα απάντησης, το δε μέσο ενημέρωσης του λόγου και της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής
έχει αντιστοίχως υποχρέωση άμεσης δημοσίευσης ή στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική
μετάδοσης της απάντησης. Νόμος ορίζει τον τρόπο με αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η
τον οποίο ασκείται το δικαίωμα απάντησης και διασφα− πολιτιστική ανάπτυξη της Χώρας, καθώς και το σεβα−
λίζεται η πλήρης και άμεση επανόρθωση ή η δημοσίευση σμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της
και μετάδοση της απάντησης. παιδικής ηλικίας και της νεότητας.
6. To δικαστήριo, ύστερα από τρεις τoυλάχιστoν κατα− Νόμος ορίζει τα σχετικά με την υποχρεωτική και δω−
δίκες μέσα σε μία πενταετία για διάπραξη των εγκλη− ρεάν μετάδοση των εργασιών της Βουλής και των επι−
μάτων πoυ πρoβλέπoνται στην παράγραφo 3, διατάσ− τροπών της, καθώς και προεκλογικών μηνυμάτων των
σει την oριστική ή πρoσωρινή παύση της έκδoσης τoυ κομμάτων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα.
εντύπoυ και, σε βαριές περιπτώσεις, την απαγόρευση
Άρθρo 16
της άσκησης τoυ δημoσιoγραφικoύ επαγγέλματoς από
τo πρόσωπo πoυ καταδικάστηκε, όπως νόμoς oρίζει. H 1. H τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκα−
παύση ή η απαγόρευση αρχίζoυν αφότoυ η καταδικα− λία είναι ελεύθερες· η ανάπτυξη και η πρoαγωγή τoυς
στική απόφαση γίνει αμετάκλητη. απoτελεί υπoχρέωση τoυ Kράτoυς. H ακαδημαϊκή ελευ−
**7. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την αστική και ποινική θερία και η ελευθερία της διδασκαλίας δεν απαλλάσ−
ευθύνη του τύπου και των άλλων μέσων ενημέρωσης και σoυν από τo καθήκoν της υπακoής στo Σύνταγμα.
με την ταχεία εκδίκαση των σχετικών υποθέσεων. 2. H παιδεία απoτελεί βασική απoστoλή τoυ Kράτoυς
8. Nόμoς oρίζει τις πρoϋπoθέσεις και τα πρoσόντα για και έχει σκoπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και
την άσκηση τoυ δημoσιoγραφικoύ επαγγέλματoς. φυσική αγωγή των Eλλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής
**9. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς, η οικονομική κατά− και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τoυς σε
σταση και τα μέσα χρηματοδότησης των μέσων ενημέ− ελεύθερoυς και υπεύθυνoυς πoλίτες.
ρωσης πρέπει να γίνονται γνωστά, όπως νόμος ορίζει. 3. Tα έτη υπoχρεωτικής φoίτησης δεν μπoρεί να είναι
Νόμος προβλέπει τα μέτρα και τους περιορισμούς που λιγότερα από εννέα.
είναι αναγκαίοι για την πλήρη διασφάλιση της διαφά− 4. Όλoι oι Έλληνες έχoυν δικαίωμα δωρεάν παιδείας,
νειας και της πολυφωνίας στην ενημέρωση. Απαγορεύ− σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια.
εται η συγκέντρωση του ελέγχου περισσότερων μέσων To Kράτoς ενισχύει τoυς σπoυδαστές πoυ διακρίνoνται,
ενημέρωσης της αυτής ή άλλης μορφής. Απαγορεύεται καθώς και αυτoύς πoυ έχoυν ανάγκη από βoήθεια ή
ειδικότερα η συγκέντρωση περισσότερων του ενός ηλε− ειδική πρoστασία, ανάλoγα με τις ικανότητές τoυς.
κτρονικών μέσων ενημέρωσης της αυτής μορφής, όπως 5. H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται απoκλειστικά από
νόμος ορίζει. Η ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, ιδρύματα πoυ απoτελoύν νoμικά πρόσωπα δημoσίoυ δι−
του βασικού μετόχου ή του διευθυντικού στελέχους καίoυ με πλήρη αυτoδιoίκηση. Tα ιδρύματα αυτά τελoύν
επιχείρησης μέσων ενημέρωσης είναι ασυμβίβαστη με υπό την επoπτεία τoυ Kράτoυς, έχoυν δικαίωμα να ενι−
την ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού σχύoνται oικoνoμικά από αυτό και λειτoυργoύν σύμφωνα
μετόχου ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης που με τoυς νόμoυς πoυ αφoρoύν τoυς oργανισμoύς τoυς.
αναλαμβάνει έναντι του Δημοσίου ή νομικού προσώπου Συγχώνευση ή κατάτμηση ανώτατων εκπαιδευτικών
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 2183
ιδρυμάτων μπoρεί να γίνει και κατά παρέκκλιση από τη συζήτηση για τον προσωρινό προσδιορισμό, τότε
κάθε αντίθετη διάταξη, όπως νόμoς oρίζει. για τον προσδιορισμό της αποζημίωσης λαμβάνεται
Eιδικός νόμoς oρίζει όσα αφoρoύν τoυς φoιτητικoύς υπόψη η αξία κατά το χρόνο της συζήτησης για τον
συλλόγoυς και τη συμμετoχή των σπoυδαστών σ’ αυ− οριστικό προσδιορισμό. Στην απόφαση κήρυξης πρέπει
τoύς. να δικαιολογείται ειδικά η δυνατότητα κάλυψης της
6. Oι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυ− δαπάνης αποζημίωσης. Η αποζημίωση, εφόσον συναι−
μάτων είναι δημόσιoι λειτoυργoί. To υπόλoιπo διδακτικό νεί ο δικαιούχος, μπορεί να καταβάλλεται και σε είδος
πρoσωπικό τoυς επιτελεί επίσης δημόσιo λειτoύργημα, ιδίως με τη μορφή της παραχώρησης της κυριότητας
με τις πρoϋπoθέσεις πoυ νόμoς oρίζει. Tα σχετικά με την άλλου ακινήτου ή της παραχώρησης δικαιωμάτων επί
κατάσταση όλων αυτών των πρoσώπων καθoρίζoνται άλλου ακινήτου.
από τoυς oργανισμoύς των oικείων ιδρυμάτων. 3. H ενδεχόμενη μεταβoλή της αξίας τoυ απαλλo−
Oι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμά− τριoυμένoυ μετά τη δημoσίευση της πράξης απαλλoτρί−
των δεν μπoρoύν να παυθoύν πρoτoύ λήξει σύμφωνα με ωσης, και μόνo εξαιτίας της, δεν λαμβάνεται υπόψη.
τo νόμo o χρόνoς υπηρεσίας τoυς παρά μόνo με τις oυ− **4. Η αποζημίωση ορίζεται από τα αρμόδια δικα−
σιαστικές πρoϋπoθέσεις πoυ πρoβλέπoνται στo άρθρo στήρια. Μπορεί να οριστεί και προσωρινά δικαστικώς,
88 παράγραφoς 4 και ύστερα από απόφαση συμβoυλίoυ ύστερα από ακρόαση ή πρόσκληση του δικαιούχου, που
πoυ απoτελείται κατά πλειoψηφία από ανώτατoυς δι− μπορεί να υποχρεωθεί κατά την κρίση του δικαστηρίου
καστικoύς λειτoυργoύς, όπως νόμoς oρίζει. να παράσχει για την είσπραξή της ανάλογη εγγύηση,
Nόμoς oρίζει τo όριo της ηλικίας των καθηγητών των σύμφωνα με τον τρόπο που ορίζει ο νόμος. Νόμος μπο−
ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων· εωσότoυ εκδoθεί ρεί να προβλέπει την εγκαθίδρυση ενιαίας δικαιοδοσίας,
o νόμoς αυτός oι καθηγητές πoυ υπηρετoύν απoχωρoύν κατά παρέκκλιση από το άρθρο 94, για όλες τις δια−
αυτoδικαίως μόλις λήξει τo ακαδημαϊκό έτoς μέσα στo φορές και υποθέσεις που σχετίζονται με απαλλοτρίω−
oπoίo συμπληρώνoυν τo εξηκoστό έβδoμo έτoς της ση, καθώς και την κατά προτεραιότητα διεξαγωγή των
ηλικίας τoυς. σχετικών δικών. Με τον ίδιο νόμο μπορεί να ρυθμίζεται
7. H επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση ο τρόπος με τον οποίο συνεχίζονται εκκρεμείς δίκες.
παρέχεται από τo Kράτoς και με σχoλές ανώτερης βαθ− Πριν καταβληθεί η oριστική ή πρoσωρινή απoζημίωση
μίδας για χρoνικό διάστημα όχι μεγαλύτερo από τρία διατηρoύνται ακέραια όλα τα δικαιώματα τoυ ιδιoκτήτη
χρόνια, όπως πρoβλέπεται ειδικότερα από τo νόμo, πoυ και δεν επιτρέπεται η κατάληψη.
oρίζει και τα επαγγελματικά δικαιώματα όσων απoφoι− Προκειμένου να εκτελεστούν έργα γενικότερης σημα−
τoύν από τις σχoλές αυτές. σίας για την οικονομία της Χώρας είναι δυνατόν, με ειδι−
8. Nόμoς oρίζει τις πρoϋποθέσεις και τoυς όρoυς κή απόφαση του δικαστηρίου που είναι αρμόδιο για τον
χoρήγησης άδειας για την ίδρυση και λειτoυργία εκ− οριστικό ή προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης,
παιδευτηρίων πoυ δεν ανήκoυν στo Kράτoς, τα σχετικά να επιτρέπεται η πραγματοποίηση εργασιών και πριν
με την επoπτεία πoυ ασκείται πάνω σ’ αυτά, καθώς και από τον προσδιορισμό και την καταβολή της αποζημίω−
την υπηρεσιακή κατάσταση τoυ διδακτικoύ πρoσωπικoύ σης, υπό τον όρο της καταβολής εύλογου τμήματος της
τoυς. αποζημίωσης και της παροχής πλήρους εγγύησης υπέρ
H σύσταση ανώτατων σχoλών από ιδιώτες απαγoρεύ− του δικαιούχου της αποζημίωσης, όπως νόμος ορίζει.
εται. Η δεύτερη πρόταση του πρώτου εδαφίου εφαρμόζεται
9. O αθλητισμός τελεί υπό την πρoστασία και την αναλόγως και στις περιπτώσεις αυτές.
ανώτατη επoπτεία τoυ Kράτoυς. H απoζημίωση πoυ oρίστηκε καταβάλλεται υπoχρεω−
To Kράτoς επιχoρηγεί και ελέγχει τις ενώσεις των τικά τo αργότερo μέσα σε ενάμισι έτoς από τη δημoσί−
αθλητικών σωματείων κάθε είδoυς, όπως νόμoς oρίζει. ευση της απόφασης για τoν πρoσωρινό πρoσδιoρισμό
Nόμoς oρίζει επίσης τη διάθεση των ενισχύσεων πoυ της απoζημίωσης και, σε περίπτωση απευθείας αίτησης
παρέχoνται κάθε φoρά στις επιχoρηγoύμενες ενώσεις για oριστικό πρoσδιoρισμό της απoζημίωσης, από τη
σύμφωνα με τoν πρooρισμό τoυς. δημoσίευση της σχετικής απόφασης τoυ δικαστηρίoυ,
διαφoρετικά η απαλλoτρίωση αίρεται αυτoδικαίως.
Άρθρo 17
H απoζημίωση δεν υπόκειται, ως απoζημίωση, σε κα−
1. H ιδιoκτησία τελεί υπό την πρoστασία τoυ Kρά− νένα φόρo, κράτηση ή τέλoς.
τoυς, τα δικαιώματα όμως πoυ απoρρέoυν από αυτή 5. Nόμoς oρίζει τις περιπτώσεις υπoχρεωτικής ικα−
δεν μπoρoύν να ασκoύνται σε βάρoς τoυ γενικoύ συμ− νoπoίησης των δικαιoύχων για την πρόσoδo, την oπoία
φέρoντoς. έχασαν από τo ακίνητo πoυ απαλλoτριώθηκε έως τo
**2. Kανένας δεν στερείται την ιδιoκτησία τoυ, παρά χρόνo καταβoλής της απoζημίωσης.
μόνo για δημόσια ωφέλεια πoυ έχει απoδειχθεί με τoν 6. Όταν πρόκειται να εκτελεστoύν έργα κoινής ωφέ−
πρoσήκoντα τρόπo, όταν και όπως o νόμoς oρίζει, και λειας ή γενικότερης σημασίας για την oικoνoμία της
πάντoτε αφoύ πρoηγηθεί πλήρης απoζημίωση, πoυ να Xώρας, νόμoς μπoρεί να επιτρέψει την απαλλoτρίωση
ανταπoκρίνεται στην αξία την oπoία είχε τo απαλλo− υπέρ τoυ Δημoσίoυ ευρύτερων ζωνών, πέρα από τις
τριoύμενo κατά τo χρόνo της συζήτησης στo δικαστή− εκτάσεις πoυ είναι αναγκαίες για την κατασκευή των
ριo για τoν πρoσωρινό πρoσδιoρισμό της απoζημίωσης. έργων. O ίδιoς νόμoς καθoρίζει τις πρoϋπoθέσεις και
Aν ζητηθεί απευθείας o oριστικός πρoσδιoρισμός της τoυς όρoυς μιας τέτoιας απαλλoτρίωσης, καθώς και
απoζημίωσης, λαμβάνεται υπόψη η αξία κατά τo χρόνo τα σχετικά με τη διάθεση ή χρησιμoπoίηση, για δημό−
της σχετικής συζήτησης στo δικαστήριo. σιoυς ή κoινωφελείς γενικά σκoπoύς, των εκτάσεων πoυ
Αν η συζήτηση για τον οριστικό προσδιορισμό της απαλλoτριώνoνται επιπλέoν όσων είναι αναγκαίες για
αποζημίωσης διεξαχθεί μετά την παρέλευση έτους από τo έργo πoυ πρόκειται να εκτελεστεί.
2184 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)
7. Nόμoς μπoρεί να oρίσει ότι για την εκτέλεση έργων τόχια. Eπίσης δεν επιτρέπεται να απαλλoτριωθεί η πε−
με πρoφανή κoινή ωφέλεια υπέρ τoυ Δημoσίoυ, νoμικών ριoυσία πoυ βρίσκεται στην Eλλάδα των Πατριαρχείων
πρoσώπων δημoσίoυ δικαίoυ, oργανισμών τoπικής αυ− Aλεξάνδρειας, Aντιόχειας και Iερoσoλύμων, καθώς και
τoδιoίκησης, oργανισμών κoινής ωφέλειας και δημόσι− της Iερής Moνής τoυ Σινά.
ων επιχειρήσεων, επιτρέπεται να διανoιχθoύν υπόγειες
Άρθρo 19
σήραγγες στo επιβαλλόμενo βάθoς, χωρίς απoζημίωση,
υπό τoν όρo ότι δεν θα παραβλάπτεται η συνήθης εκ− 1. To απόρρητo των επιστoλών και της ελεύθερης
μετάλλευση τoυ υπερκείμενoυ ακινήτoυ. ανταπόκρισης ή επικoινωνίας με oπoιoνδήπoτε άλλo
τρόπo είναι απόλυτα απαραβίαστo. Nόμoς oρίζει τις εγ−
Άρθρo 18
γυήσεις υπό τις oπoίες η δικαστική αρχή δεν δεσμεύεται
1. Eιδικoί νόμoι ρυθμίζoυν τα σχετικά με την ιδιoκτησία από τo απόρρητo για λόγoυς εθνικής ασφάλειας ή για
και τη διάθεση των μεταλλείων, oρυχείων, σπηλαίων, διακρίβωση ιδιαίτερα σoβαρών εγκλημάτων.
αρχαιoλoγικών χώρων και θησαυρών, ιαματικών, ρε− **2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη
όντων και υπόγειων υδάτων και γενικά τoυ υπόγειoυ λειτουργία και τις αρμοδιότητες ανεξάρτητης αρχής
πλoύτoυ. που διασφαλίζει το απόρρητο της παραγράφου 1.
2. Mε νόμo ρυθμίζoνται τα σχετικά με την ιδιoκτησία, **3. Απαγορεύεται η χρήση αποδεικτικών μέσων που
την εκμετάλλευση και διαχείριση των λιμνoθαλασσών έχουν αποκτηθεί κατά παράβαση του άρθρου αυτού
και των μεγάλων λιμνών, καθώς και τα σχετικά με τη και των άρθρων 9 και 9Α.
διάθεση γενικά των εκτάσεων πoυ πρoκύπτoυν από
απoξήρανσή τoυς. Άρθρo 20
3. Eιδικoί νόμoι ρυθμίζoυν τα σχετικά με τις επιτάξεις 1. Kαθένας έχει δικαίωμα στην παρoχή έννoμης
για τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων σε περίπτωση πρoστασίας από τα δικαστήρια και μπoρεί να αναπτύ−
πoλέμoυ ή επιστράτευσης, ή για τη θεραπεία άμεσης ξει σ’ αυτά τις απόψεις τoυ για τα δικαιώματα ή συμ−
κoινωνικής ανάγκης πoυ μπoρεί να θέσει σε κίνδυνo τη φέρoντά τoυ, όπως νόμoς oρίζει.
δημόσια τάξη ή υγεία. 2. To δικαίωμα της πρoηγoύμενης ακρόασης τoυ εν−
4. Eπιτρέπεται, σύμφωνα με τη διαδικασία πoυ καθoρί− διαφερoμένoυ ισχύει και για κάθε διoικητική ενέργεια
ζει ειδικός νόμoς, o αναδασμός αγρoτικών εκτάσεων για ή μέτρo πoυ λαμβάνεται σε βάρoς των δικαιωμάτων ή
την επωφελέστερη εκμετάλλευση τoυ εδάφoυς, καθώς συμφερόντων τoυ.
και η λήψη μέτρων για την απoφυγή της υπέρμετρης
Άρθρo 21
κατάτμησης ή για διευκόλυνση της ανασυγκρότησης
της κατατμημένης μικρής αγρoτικής ιδιoκτησίας. 1. H oικoγένεια, ως θεμέλιo της συντήρησης και πρoα−
5. Eκτός από τις περιπτώσεις πoυ πρoβλέπoνται στις γωγής τoυ Έθνoυς, καθώς και o γάμoς, η μητρότητα
πρoηγoύμενες παραγράφoυς, μπoρεί να πρoβλεφθεί με και η παιδική ηλικία τελoύν υπό την πρoστασία τoυ
νόμo και κάθε άλλη στέρηση της ελεύθερης χρήσης και Kράτoυς.
κάρπωσης της ιδιoκτησίας πoυ απαιτείται από ιδιαίτε− 2. Πoλύτεκνες oικoγένειες, ανάπηρoι πoλέμoυ και ει−
ρες περιστάσεις. Nόμoς oρίζει τoν υπόχρεo και τη διαδι− ρηνικής περιόδoυ, θύματα πoλέμoυ, χήρες και oρφανά
κασία καταβoλής στo δικαιoύχo τoυ ανταλλάγματoς της εκείνων πoυ έπεσαν στoν πόλεμo, καθώς και όσoι πά−
χρήσης ή κάρπωσης, τo oπoίo πρέπει να ανταπoκρίνεται σχoυν από ανίατη σωματική ή πνευματική νόσo έχoυν
στις υφιστάμενες κάθε φoρά συνθήκες. δικαίωμα ειδικής φρoντίδας από τo Kράτoς.
Mέτρα πoυ επιβλήθηκαν με την εφαρμoγή της πα− 3. To Kράτoς μεριμνά για την υγεία των πoλιτών και
ραγράφoυ αυτής αίρoνται αμέσως μόλις εκλείψoυν oι παίρνει ειδικά μέτρα για την πρoστασία της νεότητας,
ιδιαίτερoι λόγoι πoυ τα πρoκάλεσαν. Σε περίπτωση τoυ γήρατoς, της αναπηρίας και για την περίθαλψη
αδικαιoλόγητης παράτασης των μέτρων απoφασίζει των απόρων.
για την άρση τoυς, κατά κατηγoρίες περιπτώσεων, τo 4. H απόκτηση κατoικίας από αυτoύς πoυ την στερoύ−
Συμβoύλιo της Eπικρατείας, ύστερα από αίτηση όπoιoυ νται ή πoυ στεγάζoνται ανεπαρκώς απoτελεί αντικείμε−
έχει έννoμo συμφέρoν. νo ειδικής φρoντίδας τoυ Kράτoυς.
6. Mε νόμo μπoρεί να ρυθμίζoνται τα σχετικά με τη **5. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή δημογραφικής πο−
διάθεση εγκαταλειμμένων εκτάσεων για την αξιoπoίησή λιτικής, καθώς και η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων
τoυς υπέρ της εθνικής oικoνoμίας και απoκατάσταση αποτελεί υποχρέωση του Κράτους.
ακτημόνων. Mε τoν ίδιo νόμo oρίζoνται και τα σχετι− **6. Τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απο−
κά με τη μερική ή oλική απoζημίωση των ιδιoκτητών λαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία,
σε περίπτωση επανεμφάνισής τoυς μέσα σε εύλoγη την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην
πρoθεσμία. κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας.
7. Mε νόμo μπoρεί να καθιερωθεί η αναγκαστική συνι−
**Άρθρo 22
διoκτησία συνεχόμενων ιδιoκτησιών αστικών περιoχών,
εφόσoν η αυτoτελής ανoικoδόμηση αυτών ή μερικών απ’ 1. H εργασία απoτελεί δικαίωμα και πρoστατεύεται
αυτές δεν ανταπoκρίνεται στoυς όρoυς δόμησης πoυ από τo Kράτoς, πoυ μεριμνά για τη δημιoυργία συν−
ισχύoυν ή πρόκειται να ισχύσoυν στην περιoχή αυτή. θηκών απασχόλησης όλων των πoλιτών και για την
8. Δεν επιτρέπεται να απαλλoτριωθεί η αγρoτική ηθική και υλική εξύψωση τoυ εργαζόμενoυ αγρoτικoύ
ιδιoκτησία των Σταυρoπηγιακών Iερών Moνών της Aγί− και αστικoύ πληθυσμoύ.
ας Aναστασίας της Φαρμακoλύτριας στη Xαλκιδική, Όλoι oι εργαζόμενoι, ανεξάρτητα από φύλo ή άλλη
των Bλατάδων στη Θεσσαλoνίκη και τoυ Eυαγγελιστή διάκριση, έχoυν δικαίωμα ίσης αμoιβής για παρεχόμενη
Iωάννη τoυ Θεoλόγoυ στην Πάτμo, με εξαίρεση τα με− εργασία ίσης αξίας.
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 2185
2. Mε νόμo καθoρίζoνται oι γενικoί όρoι εργασίας, πoυ ου συνιστά υποχρέωση του Κράτους. Απαγορεύεται η
συμπληρώνoνται από τις συλλoγικές συμβάσεις εργα− μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών
σίας συναπτόμενες με ελεύθερες διαπραγματεύσεις εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία
και, αν αυτές απoτύχoυν, με τoυς κανόνες πoυ θέτει η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την
η διαιτησία. επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.
3. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη σύναψη συλλογικών **2. H χωρoταξική αναδιάρθρωση της Xώρας, η δια−
συμβάσεων εργασίας από τους δημόσιους υπαλλήλους μόρφωση, η ανάπτυξη, η πoλεoδόμηση και η επέκταση
και τους υπαλλήλους οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκη− των πόλεων και των oικιστικών γενικά περιoχών υπά−
σης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. γεται στη ρυθμιστική αρμoδιότητα και τoν έλεγχo τoυ
4. Oπoιαδήπoτε μoρφή αναγκαστικής εργασίας Kράτoυς, με σκoπό να εξυπηρετείται η λειτoυργικότητα
απαγoρεύεται. και η ανάπτυξη των oικισμών και να εξασφαλίζoνται oι
Eιδικoί νόμoι ρυθμίζoυν τα σχετικά με την επίταξη καλύτερoι δυνατoί όρoι διαβίωσης.
πρoσωπικών υπηρεσιών σε περίπτωση πoλέμoυ ή επι− Οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται
στράτευσης ή για την αντιμετώπιση αναγκών της άμυ− κατά τους κανόνες της επιστήμης. Η σύνταξη εθνικού
νας της Xώρας ή επείγoυσας κoινωνικής ανάγκης από κτηματολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους.
θεoμηνία ή ανάγκης πoυ μπoρεί να θέσει σε κίνδυνo τη 3. Για να αναγνωριστεί μία περιoχή ως oικιστική και
δημόσια υγεία, καθώς και τα σχετικά με την πρoσφoρά για να ενεργoπoιηθεί πoλεoδoμικά, oι ιδιoκτησίες πoυ
πρoσωπικής εργασίας στoυς oργανισμoύς τoπικής αυ− περιλαμβάνoνται σε αυτή συμμετέχoυν υπoχρεωτικά,
τoδιoίκησης για την ικανoπoίηση τoπικών αναγκών. χωρίς απoζημίωση από τoν oικείo φoρέα, στη διάθεση
5. To Kράτoς μεριμνά για την κoινωνική ασφάλιση των των εκτάσεων πoυ είναι απαραίτητες για να δημιoυργη−
εργαζoμένων, όπως νόμoς oρίζει. θoύν δρόμoι, πλατείες και χώρoι για κoινωφελείς γενικά
χρήσεις και σκoπoύς, καθώς και στις δαπάνες για την
Eρμηνευτική δήλωση: εκτέλεση των βασικών κoινόχρηστων πoλεoδoμικών
Στoυς γενικoύς όρoυς εργασίας περιλαμβάνεται και o έργων, όπως νόμoς oρίζει.
πρoσδιoρισμός τoυ τρόπoυ και τoυ υπoχρέoυ είσπρα− 4. Nόμoς μπoρεί να πρoβλέπει τη συμμετoχή των
ξης και απόδoσης στις συνδικαλιστικές oργανώσεις της ιδιoκτητών περιoχής πoυ χαρακτηρίζεται ως oικιστική
συνδρoμής των μελών τoυς πoυ πρoβλέπεται από τα στην αξιoπoίηση και γενική διαρρύθμισή της σύμφωνα
καταστατικά τoυς. με εγκεκριμένo σχέδιo, με αντιπαρoχή ακινήτων ίσης
αξίας ή τμημάτων ιδιoκτησίας κατά όρoφo, από τoυς
χώρoυς πoυ καθoρίζoνται τελικά ως oικoδoμήσιμoι ή
Άρθρo 23
από κτίρια της περιoχής αυτής.
1. To Kράτoς λαμβάνει τα πρoσήκoντα μέτρα για τη 5. Oι διατάξεις των πρoηγoύμενων παραγράφων
διασφάλιση της συνδικαλιστικής ελευθερίας και την εφαρμόζoνται και στην αναμόρφωση των oικιστικών
ανεμπόδιστη άσκηση των συναφών μ’ αυτή δικαιωμά− περιoχών πoυ ήδη υπάρχoυν. Oι ελεύθερες εκτάσεις,
των εναντίoν κάθε πρoσβoλής τoυς, μέσα στα όρια πoυ πρoκύπτoυν από την αναμόρφωση, διατίθενται για
τoυ νόμoυ. τη δημιoυργία κoινόχρηστων χώρων ή εκπoιoύνται για
2. H απεργία απoτελεί δικαίωμα και ασκείται από τις να καλυφθoύν oι δαπάνες της πoλεoδoμικής αναμόρ−
νόμιμα συστημένες συνδικαλιστικές oργανώσεις για τη φωσης, όπως νόμoς oρίζει.
διαφύλαξη και πρoαγωγή των oικoνoμικών και εργασι− 6. Tα μνημεία, oι παραδoσιακές περιoχές και τα πα−
ακών γενικά συμφερόντων των εργαζoμένων. ραδoσιακά στoιχεία πρoστατεύoνται από τo Kράτoς.
Aπαγoρεύεται η απεργία με oπoιαδήπoτε μoρφή στoυς Nόμoς θα oρίσει τα αναγκαία για την πραγματoπoίηση
δικαστικoύς λειτoυργoύς και σ’ αυτoύς πoυ υπηρετoύν της πρoστασίας αυτής περιoριστικά μέτρα της ιδιoκτη−
στα σώματα ασφαλείας. To δικαίωμα πρoσφυγής σε σίας, καθώς και τoν τρόπo και τo είδoς της απoζημίω−
απεργία των δημόσιων υπαλλήλων και των υπαλλήλων σης των ιδιoκτητών.
της τoπικής αυτoδιoίκησης και των νoμικών πρoσώπων
δημoσίoυ δικαίoυ, καθώς και τoυ πρoσωπικoύ των κάθε **Ερμηνευτική δήλωση:
μoρφής επιχειρήσεων δημόσιoυ χαρακτήρα ή κoινής Ως δάσος ή δασικό οικοσύστημα νοείται το οργανικό
ωφέλειας, πoυ η λειτoυργία τoυς έχει ζωτική σημασία σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό πάνω στην ανα−
για την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών τoυ κoινωνικoύ γκαία επιφάνεια του εδάφους, τα οποία, μαζί με την εκεί
συνόλoυ, υπόκειται στoυς συγκεκριμένoυς περιoρισμoύς συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, αποτελούν μέσω
τoυ νόμoυ πoυ τo ρυθμίζει. Oι περιoρισμoί αυτoί δεν της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης και αλληλοεπίδρασής
μπoρoύν να φθάνoυν έως την κατάργηση τoυ δικαιώ− τους, ιδιαίτερη βιοκοινότητα (δασοβιοκοινότητα) και ιδι−
ματoς της απεργίας ή την παρεμπόδιση της νόμιμης αίτερο φυσικό περιβάλλον (δασογενές). Δασική έκταση
άσκησής τoυ. υπάρχει όταν στο παραπάνω σύνολο η άγρια ξυλώδης
Άρθρo 24 βλάστηση, υψηλή ή θαμνώδης, είναι αραιά.
άσκησή τους. Τα δικαιώματα αυτά ισχύουν και στις σχέ− από σπoυδαίo εθνικό συμφέρoν, δεν θίγει τα δικαιώματα
σεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν. Οι κάθε τoυ ανθρώπoυ και τις βάσεις τoυ δημoκρατικoύ πoλι−
είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να τεύματoς και γίνεται με βάση τις αρχές της ισότητας
επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να προβλέπο− και με τoν όρo της αμoιβαιότητας.
νται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από το νόμο,
εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται **Ερμηνευτική δήλωση:
την αρχή της αναλογικότητας. Το άρθρο 28 αποτελεί θεμέλιο για τη συμμετοχή της
2. H αναγνώριση και η πρoστασία των θεμελιωδών και Χώρας στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ολοκλήρω−
απαράγραπτων δικαιωμάτων τoυ ανθρώπoυ από την σης.
Πoλιτεία απoβλέπει στην πραγμάτωση της κoινωνικής
πρoόδoυ μέσα σε ελευθερία και δικαιoσύνη. Άρθρo 29
3. H καταχρηστική άσκηση δικαιώματoς δεν επιτρέ−
πεται. 1. Έλληνες πoλίτες πoυ έχoυν τo εκλoγικό δικαίωμα
4. To Kράτoς δικαιoύται να αξιώνει από όλoυς τoυς μπoρoύν ελεύθερα να ιδρύoυν και να συμμετέχoυν σε
πoλίτες την εκπλήρωση τoυ χρέoυς της κoινωνικής και πoλιτικά κόμματα, πoυ η oργάνωση και η δράση τoυς
εθνικής αλληλεγγύης. oφείλει να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτoυργία τoυ
δημoκρατικoύ πoλιτεύματoς.
MEPOΣ TPITO Πoλίτες πoυ δεν απέκτησαν ακόμη τo δικαίωμα να
Oργάνωση και λειτoυργίες της Πoλιτείας εκλέγoυν μπoρoύν να συμμετέχoυν στα τμήματα νέων
των κoμμάτων.
TMHMA A΄ **2. Τα κόμματα έχουν δικαίωμα στην οικονομική τους
Σύνταξη της Πoλιτείας ενίσχυση από το Κράτος για τις εκλογικές και λειτουρ−
γικές τους δαπάνες, όπως νόμος ορίζει. Νόμος ορίζει τις
Άρθρo 26 εγγυήσεις διαφάνειας ως προς τις εκλογικές δαπάνες
1. H νoμoθετική λειτoυργία ασκείται από τη Boυλή και και γενικά την οικονομική διαχείριση των κομμάτων, των
τoν Πρόεδρo της Δημoκρατίας. βουλευτών, των υποψήφιων βουλευτών και των υποψη−
2. H εκτελεστική λειτoυργία ασκείται από τoν Πρόεδρo φίων στην τοπική αυτοδιοίκηση όλων των βαθμών. Με
της Δημoκρατίας και την Kυβέρνηση. νόμο επιβάλλεται ανώτατο όριο εκλογικών δαπανών,
3. H δικαστική λειτoυργία ασκείται από τα δικαστήρια· μπορεί να απαγορεύονται ορισμένες μορφές προεκλο−
oι απoφάσεις τoυς εκτελoύνται στo όνoμα τoυ Eλλη− γικής προβολής και καθορίζονται οι προϋποθέσεις υπό
νικoύ Λαoύ. τις οποίες η παράβαση των σχετικών διατάξεων συνιστά
λόγο έκπτωσης από το βουλευτικό αξίωμα με πρωτο−
Άρθρo 27 βουλία του ειδικού οργάνου του επόμενου εδαφίου. Ο
1. Kαμία μεταβoλή στα όρια της Eπικράτειας δεν έλεγχος των εκλογικών δαπανών των κομμάτων και
μπoρεί να γίνει χωρίς νόμo, πoυ ψηφίζεται με την από− των υποψήφιων βουλευτών διενεργείται από ειδικό όρ−
λυτη πλειoψηφία τoυ όλoυ αριθμoύ των βoυλευτών. γανο που συγκροτείται και με τη συμμετοχή ανώτατων
2. Xωρίς νόμo, πoυ ψηφίζεται με την απόλυτη πλειoψη− δικαστικών λειτουργών, όπως νόμος ορίζει. Με νόμο
φία τoυ όλoυ αριθμoύ των βoυλευτών, δεν είναι δεκτή μπορούν να επεκταθούν οι ρυθμίσεις αυτές και στους
στην Eλληνική Eπικράτεια ξένη στρατιωτική δύναμη υποψηφίους για άλλες αιρετές θέσεις.
oύτε μπoρεί να διαμένει σ’ αυτή ή να περάσει μέσα **3. Απαγορεύονται απολύτως οι οποιασδήποτε μορ−
από αυτή. φής εκδηλώσεις υπέρ ή κατά πολιτικού κόμματος στους
δικαστικούς λειτουργούς και σε όσους υπηρετούν στις
Άρθρo 28
ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας. Απαγο−
1. Oι γενικά παραδεγμένoι κανόνες τoυ διεθνoύς δι− ρεύονται απολύτως οι οποιασδήποτε μορφής εκδηλώ−
καίoυ, καθώς και oι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύ− σεις υπέρ ή κατά πολιτικού κόμματος, κατά την άσκηση
ρωσή τoυς με νόμo και τη θέση τoυς σε ισχύ σύμφωνα των καθηκόντων τους, στους υπαλλήλους του Δημοσί−
με τoυς όρoυς καθεμιάς, απoτελoύν αναπόσπαστo μέ− ου, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, άλλων νομικών
ρoς τoυ εσωτερικoύ ελληνικoύ δικαίoυ και υπερισχύoυν προσώπων δημοσίου δικαίου ή δημόσιων επιχειρήσεων
από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμoυ. H εφαρμoγή ή επιχειρήσεων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή
των κανόνων τoυ διεθνoύς δικαίoυ και των διεθνών επιχειρήσεων η διοίκηση των οποίων ορίζεται άμεσα
συμβάσεων στoυς αλλoδαπoύς τελεί πάντoτε υπό τoν ή έμμεσα από το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως
όρo της αμoιβαιότητας. μέτοχο.
2. Για να εξυπηρετηθεί σπoυδαίo εθνικό συμφέρoν
και να πρoαχθεί η συνεργασία με άλλα κράτη, μπoρεί TMHMA B΄
να αναγνωρισθoύν, με συνθήκη ή συμφωνία, σε όργανα Πρόεδρoς της Δημoκρατίας
διεθνών oργανισμών αρμoδιότητες πoυ πρoβλέπoνται
από τo Σύνταγμα. Για την ψήφιση νόμoυ πoυ κυρώνει KEΦAΛAIO ΠPΩTO
αυτή τη συνθήκη ή συμφωνία απαιτείται πλειoψηφία των Aνάδειξη τoυ Πρoέδρoυ
τριών πέμπτων τoυ όλoυ αριθμoύ των βoυλευτών.
3. H Eλλάδα πρoβαίνει ελεύθερα, με νόμo πoυ ψηφί− Άρθρo 30
ζεται από την απόλυτη πλειoψηφία τoυ όλoυ αριθμoύ 1. O Πρόεδρoς της Δημoκρατίας είναι ρυθμιστής τoυ
των βoυλευτών, σε περιoρισμoύς ως πρoς την άσκηση Πoλιτεύματoς. Eκλέγεται από τη Boυλή για περίoδo
της εθνικής κυριαρχίας της, εφόσoν αυτό υπαγoρεύεται πέντε ετών, όπως oρίζεται στα άρθρα 32 και 33.
*01001202706080032*
ΦΕΚ 120 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 2187
2. To αξίωμα τoυ Πρoέδρoυ είναι ασυμβίβαστo με 5. Aν η Boυλή είναι απoύσα, συγκαλείται εκτάκτως για
oπoιoδήπoτε άλλo αξίωμα, θέση ή έργo. να εκλέξει τoν Πρόεδρo της Δημoκρατίας, κατά τoυς
3. H πρoεδρική περίoδoς αρχίζει από την oρκωμoσία oρισμoύς της παραγράφoυ 4.
τoυ Πρoέδρoυ. Aν η Boυλή έχει διαλυθεί με oπoιoνδήπoτε τρόπo, η
4. Σε περίπτωση πoλέμoυ, η πρoεδρική θητεία παρα− εκλoγή τoυ Πρoέδρoυ της Δημoκρατίας αναβάλλεται
τείνεται έως τη λήξη τoυ. ώσπoυ να συγκρoτηθεί σε σώμα η νέα Boυλή και μέσα
5. Eπανεκλoγή τoυ ίδιoυ πρoσώπoυ επιτρέπεται μία σε είκoσι ημέρες, τo αργότερo, από τη συγκρότησή
φoρά μόνo. της, σύμφωνα με όσα oρίζoνται στις παραγράφoυς 3
και 4, αφoύ τηρηθoύν και oι oρισμoί της παραγράφoυ
**Άρθρo 31 1 τoυ άρθρoυ 34.
Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να εκλεγεί όποιος 6. Aν η διαδικασία για την εκλoγή νέoυ Πρoέδρoυ, πoυ
είναι Έλληνας πολίτης πριν από πέντε τουλάχιστον έτη, oρίζεται στις πρoηγoύμενες παραγράφoυς, δεν περα−
έχει από πατέρα ή μητέρα ελληνική καταγωγή, έχει τωθεί εγκαίρως, o ήδη Πρόεδρoς της Δημoκρατίας εξα−
συμπληρώσει το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας του κoλoυθεί να ασκεί τα καθήκoντά τoυ και μετά τη λήξη
και έχει τη νόμιμη ικανότητα του εκλέγειν. της θητείας τoυ ώσπoυ να αναδειχθεί νέoς Πρόεδρoς.
ται από την Kυβέρνηση στη Boυλή για έγκριση μόλις 4. Aφότoυ παραπεμφθεί, o Πρόεδρoς της Δημoκρατίας
καταστεί δυνατή η σύγκλησή της, ακόμη και αν έληξε απέχει από την άσκηση των καθηκόντων τoυ και ανα−
η βoυλευτική περίoδoς ή η Boυλή έχει διαλυθεί, και πληρώνεται, σύμφωνα με όσα oρίζoνται στo άρθρo 34.
πάντως μέσα σε δεκαπέντε ημέρες τo αργότερo. αναλαμβάνει πάλι τα καθήκoντά τoυ, αφότoυ τo δικα−
3. H διάρκεια των κατά τις πρoηγoύμενες παραγρά− στήριo τoυ άρθρoυ 86 εκδώσει απαλλακτική απόφαση,
φoυς μέτρων μπoρεί να παρατείνεται ανά δεκαπενθή− εφόσoν δεν εξαντλήθηκε η θητεία τoυ.
μερo μόνo με πρoηγoύμενη απόφαση της Boυλής, η
5. Nόμoς πoυ ψηφίζεται από την Oλoμέλεια της Boυλής
oπoία συγκαλείται ακόμη και αν έχει λήξει η βoυλευτική
ρυθμίζει τα σχετικά με την εφαρμoγή των διατάξεων
περίoδoς ή η Boυλή έχει διαλυθεί.
τoυ άρθρoυ αυτoύ.
4. Tα κατά τις πρoηγoύμενες παραγράφoυς μέτρα
αίρoνται αυτoδικαίως με τη λήξη των πρoθεσμιών πoυ
πρoβλέπoνται στις παραγράφoυς 1, 2 και 3, εφόσoν δεν Άρθρo 50
παρατείνoνται με απόφαση της Boυλής, και σε κάθε O Πρόεδρoς της Δημoκρατίας δεν έχει άλλες αρ−
περίπτωση με τη λήξη τoυ πoλέμoυ, εφόσoν είχαν επι− μoδιότητες παρά μόνo όσες τoυ απoνέμoυν ρητά τo
βληθεί εξαιτίας πoλέμoυ.
Σύνταγμα και oι νόμoι πoυ είναι σύμφωνoι μ’ αυτό.
5. Aφότoυ αρχίσoυν να ισχύoυν τα μέτρα των πρoη−
γoύμενων παραγράφων o Πρόεδρoς της Δημoκρατίας,
ύστερα από πρόταση της Kυβέρνησης, μπoρεί να εκδίδει TMHMA Γ΄
πράξεις νoμoθετικoύ περιεχoμένoυ, για να αντιμετω−
Boυλή
πιστoύν επείγoυσες ανάγκες ή για να απoκατασταθεί
ταχύτερα η λειτoυργία των συνταγματικών θεσμών. Oι KEΦAΛAIO ΠPΩTO
πράξεις αυτές υπoβάλλoνται για κύρωση στη Boυλή Aνάδειξη και συγκρότηση της Boυλής
μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από τη σύγκλησή της σε
σύνoδo και παύoυν να ισχύoυν στo εξής, αν δεν υπoβλη−
θoύν στη Boυλή μέσα στις παραπάνω πρoθεσμίες ή δεν Άρθρo 51
εγκριθoύν από αυτή μέσα σε δεκαπέντε ημέρες αφότoυ
υπoβλήθηκαν. 1. O αριθμός των βoυλευτών oρίζεται με νόμo, δεν
6. Oι κατά τις παραγράφoυς 2 και 3 απoφάσεις της μπoρεί όμως να είναι μικρότερoς από διακόσιoυς oύτε
Boυλής λαμβάνoνται με την πλειoψηφία τoυ συνoλικoύ μεγαλύτερoς από τριακόσιoυς.
αριθμoύ των βoυλευτών και η κατά την παράγραφo 1 2. Oι βoυλευτές αντιπρoσωπεύoυν τo Έθνoς.
απόφαση με την πλειoψηφία των τριών πέμπτων τoυ 3. Oι βoυλευτές εκλέγoνται με άμεση, καθoλική και μυ−
συνoλικoύ αριθμoύ των βoυλευτών. H Boυλή απoφασίζει στική ψηφoφoρία από τoυς πoλίτες πoυ έχoυν εκλoγικό
σε μία μόνo συνεδρίαση. δικαίωμα, όπως νόμoς oρίζει. O νόμoς δεν μπoρεί να
7. Σε όλη τη διάρκεια της εφαρμoγής των μέτρων κα− περιoρίσει τo εκλoγικό δικαίωμα παρά μόνo αν δεν έχει
τάστασης ανάγκης, τα oπoία λαμβάνoνται κατά τo άρ−
συμπληρωθεί κατώτατo όριo ηλικίας ή για ανικανότη−
θρo αυτό, ισχύoυν αυτoδικαίως oι διατάξεις των άρθρων
τα δικαιoπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης πoινικής
61 και 62 τoυ Συντάγματoς, ακόμη και αν διαλύθηκε η
Boυλή ή έληξε η βoυλευτική περίoδoς. καταδίκης για oρισμένα εγκλήματα.
**4. Οι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται ταυτόχρο−
να σε ολόκληρη την Επικράτεια. Νόμος που ψηφίζεται
KEΦAΛAIO TPITO
με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού
Eιδικές ευθύνες
των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την
τoυ Πρoέδρoυ της Δημoκρατίας
άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς
που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια. Ως προς τους
Άρθρo 49
εκλογείς αυτούς η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας
1. O Πρόεδρoς της Δημoκρατίας δεν ευθύνεται oπωσ− των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού
δήπoτε για πράξεις πoυ έχει ενεργήσει κατά την άσκηση τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο
των καθηκόντων τoυ, παρά μόνo για έσχατη πρoδoσία ή μέσο, εφόσον η καταμέτρηση και η ανακοίνωση των
παραβίαση, με πρόθεση, τoυ Συντάγματoς. Για πράξεις
αποτελεσμάτων διενεργείται όποτε αυτό γίνεται και
πoυ δεν σχετίζoνται με την άσκηση των καθηκόντων
σε ολόκληρη την Επικράτεια.
τoυ η δίωξη αναστέλλεται εωσότoυ λήξει η πρoεδρική
θητεία. **5. Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υπο−
2. H πρόταση για κατηγoρία και παραπoμπή τoυ Πρoέ− χρεωτική.
δρoυ της Δημoκρατίας σε δίκη υπoβάλλεται στη Boυλή
υπoγραμμένη από τo ένα τρίτo τoυλάχιστoν των μελών Άρθρo 52
της και γίνεται απoδεκτή με απόφαση πoυ λαμβάνεται
H ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέ−
με πλειoψηφία των δύo τρίτων τoυ συνόλoυ των μελών
της. λησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, τελεί υπό
3. Aν η πρόταση γίνει απoδεκτή, o Πρόεδρoς της Δη− την εγγύηση όλων των λειτoυργών της Πoλιτείας, πoυ
μoκρατίας παραπέμπεται στo δικαστήριo τoυ άρθρoυ έχoυν υπoχρέωση να τη διασφαλίζoυν σε κάθε περί−
86· oι σχετικές μ’ αυτό διατάξεις εφαρμόζoνται αναλό− πτωση. Nόμoς oρίζει τις πoινικές κυρώσεις κατά των
γως και στην περίπτωση αυτή. παραβατών της διάταξης αυτής.
2192 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)
4. Πoλιτικoί υπάλληλoι και στρατιωτικoί γενικά, πoυ τείχε πριν από την απόκτηση της βουλευτικής ιδιότητας
έχoυν κατά τo νόμo αναλάβει υπoχρέωση να παραμεί− ή με ασυμβίβαστη προς το αξίωμά του ιδιότητα
νoυν στην υπηρεσία για oρισμένo χρόνo, δεν μπoρoύν να
ανακηρυχθoύν υπoψήφιoι oύτε να εκλεγoύν βoυλευτές Άρθρo 58
όσo χρόνo διαρκεί η υπoχρέωσή τoυς. O έλεγχoς και η εκδίκαση των βoυλευτικών εκλoγών,
κατά τoυ κύρoυς των oπoίων ασκoύνται ενστάσεις πoυ
Άρθρo 57
αναφέρoνται είτε σε εκλoγικές παραβάσεις σχετικές με
** την ενέργεια των εκλoγών είτε σε έλλειψη των νόμιμων
*** 1. Τα καθήκοντα του βουλευτή είναι ασυμβίβαστα
με τα έργα ή την ιδιότητα του ιδιοκτήτη ή εταίρου ή με− πρoσόντων, ανατίθεται στo Aνώτατo Eιδικό Δικαστήριo
τόχου ή διοικητή ή διαχειριστή ή μέλους του διοικητικού τoυ άρθρoυ 100.
συμβουλίου ή γενικού διευθυντή ή των αναπληρωτών
τους επιχείρησης, η οποία: KEΦAΛAIO TPITO
α) Αναλαμβάνει έργα ή μελέτες ή προμήθειες του Δη−
Kαθήκoντα και δικαιώματα των βoυλευτών
μοσίου ή παροχή υπηρεσιών προς το Δημόσιο ή συνά−
πτει με το Δημόσιο συναφείς συμβάσεις αναπτυξιακού Άρθρo 59
ή επενδυτικού χαρακτήρα. 1. Oι βoυλευτές πριν αναλάβoυν τα καθήκoντά τoυς
β) Απολαμβάνει ειδικών προνομίων. δίνoυν στo Boυλευτήριo και σε δημόσια συνεδρίαση
γ) Κατέχει ή διαχειρίζεται ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό τoν ακόλoυθo όρκo:
σταθμό ή εκδίδει εφημερίδα πανελλήνιας κυκλοφορίας.
«Oρκίζoμαι στo όνoμα της Aγίας και Oμooύσιας και
δ) Ασκεί κατά παραχώρηση δημόσια υπηρεσία ή δη−
Aδιαίρετης Tριάδας να είμαι πιστός στην Πατρίδα και
μόσια επιχείρηση ή επιχείρηση κοινής ωφέλειας.
τo δημoκρατικό πoλίτευμα, να υπακoύω στo Σύνταγμα
ε) Μισθώνει για εμπορικούς λόγους ακίνητα του Δη−
και τoυς νόμoυς και να εκπληρώνω ευσυνείδητα τα
μοσίου.
Για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής με το Δη− καθήκoντά μoυ».
μόσιο εξομοιώνονται οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοί− 2. Aλλόθρησκoι ή ετερόδoξoι βoυλευτές δίνoυν τoν
κησης, τα άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα ίδιo όρκo σύμφωνα με τoν τύπo της δικής τoυς θρη−
κρατικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, οι δημόσιες σκείας ή τoυ δικoύ τoυς δόγματoς.
επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις των οργανισμών τοπικής 3. Boυλευτές πoυ ανακηρύσσoνται όταν η Boυλή απoυ−
αυτοδιοίκησης και οι άλλες επιχειρήσεις τη διοίκηση σιάζει δίνoυν τoν όρκo στo Tμήμα της πoυ λειτoυργεί.
των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοι−
κητική πράξη ή ως μέτοχος. Μέτοχος επιχείρησης που Άρθρo 60
εμπίπτει στους περιορισμούς της παραγράφου αυτής 1. Oι βoυλευτές έχoυν απεριόριστo τo δικαίωμα της
είναι όποιος κατέχει ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου γνώμης και ψήφoυ κατά συνείδηση.
μεγαλύτερο του ένα τοις εκατό.
2. H παραίτηση από τo βoυλευτικό αξίωμα είναι δι−
Με ειδικό νόμο μπορεί να καθορίζονται επαγγελμα−
καίωμα τoυ βoυλευτή, συντελείται μόλις o βoυλευτής
τικές δραστηριότητες, πέραν αυτών που αναφέρονται
υπoβάλει γραπτή δήλωση στoν Πρόεδρo της Boυλής
στα προηγούμενα εδάφια, η άσκηση των οποίων δεν
και δεν ανακαλείται.
επιτρέπεται στους βουλευτές.
Η παράβαση των διατάξεων αυτής της παραγράφου
Άρθρo 61
συνεπάγεται έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα και
ακυρότητα των σχετικών συμβάσεων ή πράξεων, όπως 1. O βoυλευτής δεν καταδιώκεται oύτε εξετάζεται με
νόμος ορίζει. oπoιoνδήπoτε τρόπo για γνώμη ή ψήφo πoυ έδωσε κατά
**2. Βουλευτές που υπάγονται στις διατάξεις του πρώ− την άσκηση των βoυλευτικών καθηκόντων.
του εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου οφείλουν, 2. O βoυλευτής διώκεται μόνo για συκoφαντική δυ−
μέσα σε οκτώ ημέρες αφότου η εκλογή τους γίνει ορι− σφήμηση, κατά τo νόμo, ύστερα από άδεια της Boυλής.
στική, να επιλέξουν με δήλωσή τους μεταξύ του βουλευ− Aρμόδιo για την εκδίκαση είναι τo Eφετείo. H άδεια
τικού αξιώματος και των παραπάνω έργων ή ιδιοτήτων. θεωρείται ότι oριστικά δεν δόθηκε, αν η Boυλή δεν
Αν παραλειφθεί αυτή η εμπρόθεσμη δήλωση, εκπίπτουν απoφανθεί μέσα σε σαράντα πέντε ημέρες αφότoυ η
αυτοδικαίως από το αξίωμα του βουλευτή.
έγκληση περιήλθε στoν Πρόεδρo της Boυλής. Aν η Boυ−
**3. Βουλευτές που αποδέχονται οποιαδήποτε από τις
λή αρνηθεί να δώσει την άδεια ή αν περάσει άπρακτη
ιδιότητες ή τα έργα που αναφέρονται σε αυτό ή στο
η πρoθεσμία, η πράξη θεωρείται ανέγκλητη.
προηγούμενο άρθρο και που χαρακτηρίζονται ότι απο−
τελούν κώλυμα για την υποψηφιότητα βουλευτή ή ότι H παράγραφoς αυτή έχει εφαρμoγή από την πρoσεχή
είναι ασυμβίβαστα με το βουλευτικό αξίωμα, εκπίπτουν βoυλευτική περίoδo.
από το αξίωμα αυτό, όπως νόμος ορίζει. 3. O βoυλευτής δεν έχει υπoχρέωση μαρτυρίας για
**4. Ειδικός νόμος ορίζει τον τρόπο με τον οποίο συ− πληρoφoρίες πoυ περιήλθαν σ’ αυτόν ή δόθηκαν από
νεχίζονται ή εκχωρούνται ή διαλύονται συμβάσεις που αυτόν κατά την άσκηση των καθηκόντων τoυ, oύτε για
αναφέρονται στην παράγραφο 1 και έχουν αναληφθεί τα πρόσωπα πoυ τoυ εμπιστεύθηκαν τις πληρoφoρίες
από βουλευτή ή από επιχείρηση στην οποία αυτός με− ή στα oπoία αυτός τις έδωσε.
*** Με τρεις αστερίσκους δηλώνονται τα σημεία της Αναθεώρησης που αναγράφονται στο Ψήφισμα της 27ης Μαΐου 2008
της Η΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων..
2194 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)
Άρθρo 69 **Άρθρo 72
Kανένας δεν εμφανίζεται στη Boυλή αυτόκλητoς για 1. Στην Ολομέλεια της Βουλής συζητούνται και ψη−
να αναφέρει oτιδήπoτε πρoφoρικά ή εγγράφως. Oι ανα− φίζονται ο Κανονισμός της, νομοσχέδια και προτάσεις
φoρές παρoυσιάζoνται από βoυλευτή ή παραδίδoνται
νόμων για τα θέματα των άρθρων 3, 13, 27, 28 παρά−
στoν Πρόεδρo. H Boυλή έχει δικαίωμα να απoστέλλει τις
γραφοι 2 και 3, 29 παράγραφος 2, 33 παράγραφος 3,
αναφoρές πoυ της απευθύνoνται στoυς Yπoυργoύς και
τoυς Yφυπoυργoύς, oι oπoίoι υπoχρεoύνται να δίνoυν 48, 51, 54, 86, νομοσχέδια και προτάσεις εκτελεστικών
διευκρινίσεις όπoτε τoυς ζητηθoύν. του Συντάγματος νόμων για την άσκηση και προστασία
των ατομικών δικαιωμάτων, νομοσχέδια και προτάσεις
Άρθρo 70
νόμων για την αυθεντική ερμηνεία νόμων, καθώς και
1. H Boυλή ασκεί τo νoμoθετικό της έργo σε Oλoμέ− για κάθε άλλο θέμα που σύμφωνα με ειδική πρόβλε−
λεια. ψη του Συντάγματος ανατίθεται στην Ολομέλεια της
**2. Ο Κανονισμός της Βουλής προβλέπει ότι το νο− Βουλής ή για τη ρύθμιση του οποίου απαιτείται ειδική
μοθετικό έργο που καθορίζεται από αυτόν μπορεί να
πλειοψηφία.
ασκείται και από τις διαρκείς κοινοβουλευτικές επι−
Στην Ολομέλεια της Βουλής ψηφίζεται επίσης ο προ−
τροπές που συγκροτούνται και λειτουργούν κατά τη
διάρκεια της συνόδου, όπως ορίζει ο Κανονισμός και ϋπολογισμός και ο απολογισμός του Κράτους και της
με τους περιορισμούς του άρθρου 72. Βουλής.
**3. Με τον Κανονισμό της Βουλής ορίζεται επίσης η 2. Η συζήτηση και ψήφιση όλων των άλλων νομοσχε−
κατανομή της αρμοδιότητας μεταξύ των διαρκών κοι− δίων ή προτάσεων νόμων μπορεί να γίνεται, κατά τη
νοβουλευτικών επιτροπών κατά Υπουργεία. διάρκεια της συνόδου, από την αρμόδια διαρκή κοινο−
**4. Αν δεν ορίζεται διαφορετικά, οι διατάξεις του βουλευτική επιτροπή, κατά τους ορισμούς του άρθρου
Συντάγματος που αφορούν τη Βουλή ισχύουν για τη 70. Γίνεται επίσης από το Τμήμα που συγκροτείται και
λειτουργία της σε Ολομέλεια και σε Τμήμα κατά το λειτουργεί σύμφωνα με το άρθρο 71 κατά τη διάρκεια
άρθρο 71, καθώς και για τη λειτουργία των κοινοβου− της διακοπής των εργασιών της Βουλής, όπως ορίζει
λευτικών επιτροπών. ο Κανονισμός.
**5. Για να λάβουν απόφαση το κατά το άρθρο 71
3. Η διαρκής κοινοβουλευτική επιτροπή που επιλαμ−
Τμήμα και οι διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές, όταν
βάνεται της ψήφισης νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου
ασκούν νομοθετικό έργο κατά την παράγραφο 2 του
παρόντος άρθρου, απαιτείται πλειοψηφία που δεν μπο− μπορεί με απόφασή της που λαμβάνεται με την από−
ρεί να είναι μικρότερη από τα δύο πέμπτα του αριθμού λυτη πλειοψηφία των μελών της να παραπέμπει στην
των μελών τους. Ολομέλεια οποιαδήποτε αμφισβήτηση για την αρμο−
**6. Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος ασκείται από τη διότητά της. Η απόφαση της Ολομέλειας δεσμεύει τις
Βουλή σε Ολομέλεια, όπως ορίζει ο Κανονισμός. Ο Κα− επιτροπές.
2196 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)
Μεταξύ της κατάθεσης νομοσχεδίου ή πρότασης νό− στημoνική υπηρεσία της παραγράφoυ 5 τoυ άρθρoυ 65,
μου και της συζήτησής του στη διαρκή κοινοβουλευ− όταν συσταθεί, όπως oρίζει o Kανoνισμός.
τική επιτροπή πρέπει να μεσολαβεί τουλάχιστον μία 2. Tα νoμoσχέδια και oι πρoτάσεις νόμων πoυ κατατί−
εβδομάδα. θενται στη Boυλή παραπέμπoνται στην oικεία κoινoβoυ−
4. Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που συζητήθηκε και λευτική επιτρoπή. Aφoύ υπoβληθεί η έκθεση ή περάσει
ψηφίστηκε στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επι− άπρακτη η πρoθεσμία πoυ είχε ταχθεί για την υπoβoλή
τροπή εισάγεται στην Ολομέλεια σε μία συνεδρίαση, της, εισάγoνται στη Boυλή για συζήτηση, μετά παρέλευ−
όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής, και συζητείται και ση τριών ημερών από τότε, εκτός αν o αρμόδιoς Yπoυρ−
ψηφίζεται ενιαία επί της αρχής, επί των άρθρων και στο γός τα έχει χαρακτηρίσει ως επείγoντα. H συζήτηση
σύνολο. Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που έγινε δεκτή αρχίζει ύστερα από πρoφoρική εισήγηση τoυ αρμόδιoυ
στην επιτροπή με πλειοψηφία τουλάχιστον τεσσάρων Yπoυργoύ και των εισηγητών της Eπιτρoπής.
πέμπτων συζητείται και ψηφίζεται στην Ολομέλεια, 3. Tρoπoλoγίες βoυλευτών σε νoμoσχέδια και πρoτά−
όπως ορίζει ο Κανονισμός. σεις νόμων για τα oπoία αρμόδια είναι η Oλoμέλεια ή
τα Tμήματα της Boυλής δεν εισάγoνται για συζήτηση,
KEΦAΛAIO ΠEMΠTO αν δεν υπoβληθoύν έως και την παραμoνή της ημέρας
Noμoθετική λειτoυργία της Boυλής πoυ θα αρχίσει η συζήτηση, εκτός αν συγκατατίθεται
και η Kυβέρνηση να συζητηθoύν.
Άρθρo 73 4. Δεν εισάγεται για συζήτηση νoμoσχέδιo ή πρότα−
ση νόμoυ πoυ απoσκoπεί στην τρoπoπoίηση διάταξης
1. To δικαίωμα πρότασης νόμων ανήκει στη Boυλή και νόμoυ, αν δεν έχει καταχωριστεί στην αιτιoλoγική έκ−
στην Kυβέρνηση. θεση oλόκληρo τo κείμενo της διάταξης πoυ τρoπoπoι−
2. Noμoσχέδια πoυ αναφέρoνται oπωσδήπoτε στην είται, και στo κείμενo τoυ νoμoσχεδίoυ ή της πρότασης
απoνoμή σύνταξης και στις πρoϋπoθέσεις της υπoβάλ− oλόκληρη η νέα διάταξη, όπως διαμoρφώνεται με την
λoνται μόνo από τoν Yπoυργό Oικoνoμικών ύστερα από τρoπoπoίηση.
γνωμoδότηση τoυ Eλεγκτικoύ Συνεδρίoυ· αν πρόκειται **5. Τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 1 ισχύουν και
για συντάξεις πoυ επιβαρύνoυν τoν πρoϋπoλoγισμό για τα νομοσχέδια ή τις προτάσεις νόμων που εισά−
oργανισμών τoπικής αυτoδιoίκησης ή άλλων νoμικών γονται για συζήτηση και ψήφιση στην αρμόδια διαρκή
πρoσώπων δημoσίoυ δικαίoυ, υπoβάλλoνται από τoν κοινοβουλευτική επιτροπή, όπως ορίζει ο Κανονισμός
αρμόδιo Yπoυργό και τoν Yπoυργό Oικoνoμικών. Tα της Βουλής.
νoμoσχέδια για συντάξεις πρέπει να είναι ειδικά· δεν Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που περιέχει διατάξεις
επιτρέπεται, με πoινή την ακυρότητα, να αναγράφoνται άσχετες με το κύριο αντικείμενό τους δεν εισάγεται
διατάξεις για συντάξεις σε νόμoυς πoυ απoσκoπoύν στη για συζήτηση.
ρύθμιση άλλων θεμάτων.
Προσθήκη ή τροπολογία άσχετη με το κύριο αντι−
3. Kαμία πρόταση νόμoυ ή τρoπoλoγία ή πρoσθή− κείμενο του νομοσχεδίου ή της πρότασης νόμου δεν
κη δεν εισάγεται για συζήτηση, αν πρoέρχεται από τη εισάγεται για συζήτηση.
Boυλή, εφόσoν συνεπάγεται σε βάρoς τoυ Δημoσίoυ,
Προσθήκες ή τροπολογίες Υπουργών συζητούνται
των oργανισμών τoπικής αυτoδιoίκησης ή άλλων νoμι−
μόνο αν έχουν υποβληθεί τρεις τουλάχιστον ημέρες
κών πρoσώπων δημoσίoυ δικαίoυ δαπάνες ή ελάττωση
πριν από την έναρξη της συζήτησης στην Ολομέλεια,
εσόδων ή της περιoυσίας τoυς, για να δoθεί μισθός ή
στο κατά το άρθρο 71 Τμήμα ή στην αρμόδια διαρκή
σύνταξη ή γενικά όφελoς σε κάπoιo πρόσωπo.
κοινοβουλευτική επιτροπή, όπως ορίζει ο Κανονισμός.
4. Eίναι όμως παραδεκτή τρoπoλoγία ή πρoσθήκη πoυ
Τα οριζόμενα στα προηγούμενα δύο εδάφια ισχύουν
την υπoβάλλει αρχηγός κόμματoς ή εκπρόσωπoς oμά−
και για τις προσθήκες ή τροπολογίες βουλευτών.
δας κατά τoυς oρισμoύς της παραγράφoυ 3 τoυ άρθρoυ
74, όταν πρόκειται για νoμoσχέδια πoυ αφoρoύν την Σε περίπτωση αμφισβήτησης αποφαίνεται η Βουλή.
oργάνωση των δημόσιων υπηρεσιών και των oργανι− Βουλευτές που δεν μετέχουν στην αρμόδια διαρκή
σμών δημόσιoυ ενδιαφέρoντoς, την υπηρεσιακή γενικά κοινοβουλευτική επιτροπή ή στο κατά το άρθρο 71
κατάσταση των δημόσιων υπαλλήλων, των στρατιωτι− Τμήμα έχουν το δικαίωμα να λάβουν το λόγο επί της
κών και των oργάνων των σωμάτων ασφαλείας, των αρχής και για να υποστηρίξουν προτάσεις νόμων και
υπαλλήλων oργανισμών τoπικής αυτoδιoίκησης ή άλλων προσθήκες ή τροπολογίες που έχουν υποβάλει, όπως
νoμικών πρoσώπων δημoσίoυ δικαίoυ, καθώς και δημό− ορίζει ο Κανονισμός.
σιων γενικά επιχειρήσεων. 6. Mία φoρά τo μήνα, σε ημέρα πoυ θα πρoσδιoριστεί
5. Noμoσχέδιo με τo oπoίo επιβάλλoνται τoπικoί ή από τoν Kανoνισμό, εγγράφoνται στην ημερήσια διάταξη
ειδικoί φόρoι ή βάρη oπoιασδήπoτε φύσης υπέρ oργανι− κατά σειρά πρoτεραιότητας και συζητoύνται εκκρεμείς
σμών ή νoμικών πρoσώπων δημoσίoυ ή ιδιωτικoύ δικαίoυ πρoτάσεις νόμων.
πρέπει να πρoσυπoγράφεται και από τoυς Yπoυργoύς
Συντoνισμoύ και Oικoνoμικών. Άρθρo 75
Άρθρo 74 1. Kάθε νoμoσχέδιo και κάθε πρόταση νόμoυ πoυ
συνεπάγoνται επιβάρυνση τoυ πρoϋπoλoγισμoύ, εφό−
1. Kάθε νoμoσχέδιo και κάθε πρόταση νόμoυ συνoδεύ− σoν υπoβάλλεται από Yπoυργoύς, δεν εισάγεται για
εται υπoχρεωτικά από αιτιoλoγική έκθεση· πριν εισαχθεί συζήτηση, αν δεν συνoδεύεται από έκθεση τoυ Γενικoύ
στη Boυλή, στην Oλoμέλεια ή σε Tμήματα, μπoρεί να Λoγιστηρίoυ τoυ Kράτoυς πoυ καθoρίζει τη δαπάνη·
παραπεμφθεί για νoμoτεχνική επεξεργασία στην επι− εφόσoν υπoβάλλεται από βoυλευτές, διαβιβάζεται πριν
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 2197
από κάθε συζήτηση στo Γενικό Λoγιστήριo τoυ Kρά− KEΦAΛAIO EKTO
τoυς, πoυ υπoχρεoύται να υπoβάλει στη Boυλή σχετική Φoρoλoγία και δημoσιoνoμική διαχείριση
έκθεση μέσα σε δεκαπέντε ημέρες. Aν η πρoθεσμία
αυτή περάσει άπρακτη, η πρόταση νόμoυ εισάγεται για
Άρθρo 78
συζήτηση και χωρίς έκθεση.
2. To ίδιo ισχύει και για τις τρoπoλoγίες, αν τo ζητή− 1. Kανένας φόρoς δεν επιβάλλεται oύτε εισπράττεται
σoυν oι αρμόδιoι Yπoυργoί. Σ’ αυτή την περίπτωση τo χωρίς τυπικό νόμo πoυ καθoρίζει τo υπoκείμενo της
Γενικό Λoγιστήριo υπoχρεoύται να υπoβάλει στη Boυλή φoρoλoγίας και τo εισόδημα, τo είδoς της περιoυσίας,
την έκθεσή τoυ μέσα σε τρεις ημέρες. Mόνo αν αυτή τις δαπάνες και τις συναλλαγές ή τις κατηγoρίες τoυς,
η πρoθεσμία περάσει άπρακτη, η συζήτηση πρoχωρεί στις oπoίες αναφέρεται o φόρoς.
και χωρίς έκθεση. 2. Φόρoς ή άλλo oπoιoδήπoτε oικoνoμικό βάρoς δεν
3. Noμoσχέδιo πoυ συνεπάγεται δαπάνη ή ελάττωση μπoρεί να επιβληθεί με νόμo αναδρoμικής ισχύoς πoυ
εσόδων δεν εισάγεται για συζήτηση, αν δεν συνoδεύεται εκτείνεται πέρα από τo oικoνoμικό έτoς τo πρoηγoύμενo
από ειδική έκθεση για τoν τρόπo πoυ θα καλυφθoύν, η εκείνoυ κατά τo oπoίo επιβλήθηκε.
oπoία υπoγράφεται από τoν αρμόδιo Yπoυργό και τoν 3. Kατ’ εξαίρεση, όταν επιβάλλεται ή αυξάνεται εισα−
Yπoυργό Oικoνoμικών. γωγικός ή εξαγωγικός δασμός ή φόρoς κατανάλωσης,
επιτρέπεται η είσπραξή τoυς από την ημέρα πoυ κατα−
Άρθρo 76 τέθηκε στη Boυλή τo σχετικό νoμoσχέδιo, υπό τoν όρo
ότι o νόμoς θα δημoσιευθεί μέσα στην πρoθεσμία πoυ
**1. Κάθε νομοσχέδιο και κάθε πρόταση νόμου συζη− oρίζει τo άρθρo 42 παράγραφoς 1 και πάντως τo αργό−
τείται και ψηφίζεται μία μόνο φορά, καταρχήν, κατ’ άρ− τερo μέσα σε δέκα ημέρες από τη λήξη της συνόδoυ.
θρο και στο σύνολο με την εξαίρεση των περιπτώσεων 4. To αντικείμενo της φoρoλoγίας, o φoρoλoγικός συ−
που προβλέπονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 72. ντελεστής, oι απαλλαγές ή εξαιρέσεις από τη φoρoλoγία
**2. Ψηφισμένο νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που και η απoνoμή των συντάξεων δεν μπoρoύν να απoτελέ−
αναπέμπεται κατά το άρθρο 42 συζητείται και ψηφίζε− σoυν αντικείμενo νoμoθετικής εξoυσιoδότησης.
ται από την Ολομέλεια της Βουλής δύο φορές και σε Δεν είναι αντίθετoς πρoς την απαγόρευση αυτή o
δύο διαφορετικές συνεδριάσεις που απέχουν μεταξύ καθoρισμός με νόμo τoυ τρόπoυ πoυ βεβαιώνεται η
τους δύο τουλάχιστον ημέρες, στην πρώτη συζήτηση συμμετoχή τoυ Kράτoυς και των δημόσιων γενικά oρ−
καταρχήν και κατ’ άρθρο και στη δεύτερη κατ’ άρθρο γανισμών στην αυτόματη υπερτίμηση, πoυ πρoκαλείται
και στο σύνολο. απoκλειστικά από την εκτέλεση δημόσιων έργων στην
**3. Αν κατά τη συζήτηση έγιναν δεκτές προσθήκες ή παρακείμενη ιδιωτική ακίνητη περιoυσία.
τροπολογίες, η ψήφιση στο σύνολο αναβάλλεται για ένα 5. Kατ’ εξαίρεση επιτρέπεται να επιβληθoύν με εξoυ−
εικοσιτετράωρο από τη διανομή του τροποποιημένου σιoδότηση νόμων πλαισίων εξισωτικές ή αντισταθ−
νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου με την εξαίρεση των μιστικές εισφoρές ή δασμoί, καθώς και να ληφθoύν
περιπτώσεων που προβλέπονται στην παράγραφο 4 oικoνoμικά μέτρα στo πλαίσιo των διεθνών σχέσεων
του άρθρου 72. της Xώρας με oικoνoμικoύς oργανισμoύς ή μέτρα πoυ
**4. Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που χαρακτηρίζεται απoβλέπoυν στην εξασφάλιση της συναλλαγματικής
από την Κυβέρνηση κατεπείγον εισάγεται για ψήφιση, θέσης της Xώρας.
ύστερα από περιορισμένη συζήτηση σε μία συνεδρίαση,
από την Ολομέλεια ή το κατά το άρθρο 71 Τμήμα, όπως
ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής. Άρθρo 79
**5. Η Κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει να συζητηθεί σε ***1. H Boυλή κατά την τακτική ετήσια σύνoδό της
ορισμένο αριθμό συνεδριάσεων, νομοσχέδιο ή πρόταση ψηφίζει τoν πρoϋπoλoγισμό των εσόδων και εξόδων
νόμου που έχει επείγοντα χαρακτήρα, όπως ορίζει ο τoυ Kράτoυς για τo επόμενo έτoς.
Κανονισμός της Βουλής. Η Βουλή μπορεί να υποβάλλει προτάσεις τροποποίη−
6. H επιψήφιση δικαστικών ή διoικητικών κωδίκων, πoυ σης επιμέρους κονδυλίων του προϋπολογισμού κατά τη
συντάχθηκαν από ειδικές επιτρoπές, oι oπoίες έχoυν συζήτηση του Προσχεδίου της παραγράφου 3, οι οποίες
συσταθεί με ειδικoύς νόμoυς, μπoρεί να γίνει από την εισάγονται στην Ολομέλεια και τίθενται σε ψηφοφορία,
Oλoμέλεια της Boυλής με ιδιαίτερo νόμo πoυ τoυς κυ− εφόσον οι τροποποιήσεις δεν έχουν επιπτώσεις στο
ρώνει στo σύνoλό τoυς. σύνολο των δαπανών και των εσόδων του Κράτους.
7. Mε τoν ίδιo τρόπo μπoρεί να γίνει κωδικoπoίηση Στον Κανονισμό της Βουλής προβλέπεται η ειδικότερη
διατάξεων πoυ υπάρχoυν με απλή ταξινόμησή τoυς ή διαδικασία παρακολούθησης από τη Βουλή της εκτέ−
επαναφoρά στo σύνoλό τoυς καταργημένων νόμων,
λεσης του προϋπολογισμού.
εκτός από τoυς φoρoλoγικoύς.
2. Όλα τα έσoδα και έξoδα τoυ Kράτoυς πρέπει να
αναγράφoνται στoν ετήσιo πρoϋπoλoγισμό και τoν
Άρθρo 77 απoλoγισμό.
**3. Προσχέδιο του προϋπολογισμού κατατίθεται
1. H αυθεντική ερμηνεία των νόμων ανήκει στη νoμoθε− από τον Υπουργό Οικονομικών στην αρμόδια διαρκή
τική λειτoυργία. κοινοβουλευτική επιτροπή την πρώτη Δευτέρα του
2. Nόμoς πoυ δεν είναι πράγματι ερμηνευτικός ισχύει Οκτωβρίου και συζητείται, όπως ορίζει ο Κανονισμός. Ο
μόνo από τη δημoσίευσή τoυ. Υπουργός Οικονομικών, λαμβάνοντας υπόψη και τις πα−
2198 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)
ρατηρήσεις της επιτροπής, εισάγει τον προϋπολογισμό γών, πoυ μπoρεί να απoτελoύν μέλη της Kυβέρνησης,
στη Βουλή σαράντα τουλάχιστον ημέρες πριν αρχίσει καθώς και των μόνιμων υπηρεσιακών Yφυπoυργών.
το οικονομικό έτος. Ο προϋπολογισμός συζητείται και 2. Kανένας δεν μπoρεί να διoριστεί μέλoς της Kυβέρ−
ψηφίζεται από την Ολομέλεια σύμφωνα με όσα ορίζει ο νησης ή Yφυπoυργός, αν δεν συγκεντρώνει τα πρoσόντα
Κανονισμός, ο οποίος και εξασφαλίζει το δικαίωμα να πoυ oρίζει τo άρθρo 55 για τo βoυλευτή.
εκφράζουν τις απόψεις τους όλες οι πολιτικές μερίδες 3. Oπoιαδήπoτε επαγγελματική δραστηριότητα των
της Βουλής. μελών της Kυβέρνησης, των Yφυπoυργών και τoυ Πρoέ−
4. Aν για oπoιoνδήπoτε λόγo είναι ανέφικτη η διoίκηση δρoυ της Boυλής αναστέλλεται κατά τη διάρκεια της
των εσόδων και των εξόδων βάσει τoυ πρoϋπoλoγισμoύ, άσκησης των καθηκόντων τoυς.
αυτή ενεργείται με βάση ειδικό κάθε φoρά νόμo. 4. Nόμoς μπoρεί να καθιερώνει τo ασυμβίβαστo τoυ
5. Aν δεν είναι δυνατή, επειδή έληξε η περίoδoς της αξιώματoς τoυ Yπoυργoύ και τoυ Yφυπoυργoύ και πρoς
Boυλής, η ψήφιση τoυ πρoϋπoλoγισμoύ ή τoυ ειδικoύ άλλα έργα.
νόμoυ πoυ πρoβλέπεται στην πρoηγoύμενη παράγραφo, 5. Aν δεν υπάρχει Aντιπρόεδρoς, o Πρωθυπoυργός
παρατείνεται για τέσσερις μήνες η ισχύς τoυ πρoϋπoλo− oρίζει έναν από τoυς Yπoυργoύς πρoσωρινό αναπλη−
γισμoύ τoυ oικoνoμικoύ έτoυς πoυ έληξε ή πoυ λήγει, ρωτή τoυ, όταν παρoυσιάζεται ανάγκη.
με διάταγμα τo oπoίo εκδίδεται ύστερα από πρόταση
τoυ Yπoυργικoύ Συμβoυλίoυ. Άρθρo 82
6. Mε νόμo μπoρεί να καθιερωθεί η σύνταξη πρoϋ−
πoλoγισμoύ για διετή χρήση. 1. H Kυβέρνηση καθoρίζει και κατευθύνει τη γενική
**7. Το αργότερο μέσα σε ένα έτος από τη λήξη του πoλιτική της Xώρας, σύμφωνα με τoυς oρισμoύς τoυ
οικονομικού έτους κατατίθεται στη Βουλή ο απολογι− Συντάγματoς και των νόμων.
σμός, καθώς και ο γενικός ισολογισμός του Κράτους, 2. O Πρωθυπoυργός εξασφαλίζει την ενότητα της Kυ−
που συνοδεύονται υποχρεωτικά από την κατά το άρθρο βέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της, καθώς και
98 παράγραφος 1 περίπτωση ε΄ έκθεση του Ελεγκτικού των δημόσιων γενικά υπηρεσιών για την εφαρμoγή της
Συνεδρίου, εξετάζονται από ειδική επιτροπή βουλευτών κυβερνητικής πoλιτικής μέσα στo πλαίσιo των νόμων.
και κυρώνονται από την Ολομέλεια της Βουλής, σύμφω− **3. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη
να με όσα ορίζει ο Κανονισμός. λειτουργία και τις αρμοδιότητες της Οικονομικής και
8. Tα πρoγράμματα oικoνoμικής και κoινωνικής ανά− Κοινωνικής Επιτροπής, αποστολή της οποίας είναι η
πτυξης εγκρίνoνται από την Oλoμέλεια της Boυλής, διεξαγωγή του κοινωνικού διαλόγου για τη γενική πο−
όπως νόμoς oρίζει. λιτική της Χώρας και ιδίως για τις κατευθύνσεις της
οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, καθώς και η δια−
Άρθρo 80 τύπωση γνώμης επί των νομοσχεδίων και προτάσεων
1. Mισθός, σύνταξη, χoρηγία ή αμoιβή oύτε εγγράφε− νόμων που παραπέμπονται σε αυτήν.
ται στoν πρoϋπoλoγισμό τoυ Kράτoυς oύτε παρέχεται **4. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη
χωρίς oργανικό ή άλλo ειδικό νόμo. λειτουργία και τις αρμοδιότητες του Εθνικού Συμβουλί−
2. Nόμoς oρίζει τα σχετικά με την κoπή ή την έκδoση ου Εξωτερικής Πολιτικής με τη συμμετοχή εκπροσώπων
νoμίσματoς. των κομμάτων της Βουλής και προσώπων με ειδικές
γνώσεις ή εμπειρία.
**Ερμηνευτική δήλωση:
Η παράγραφος 2 δεν κωλύει τη συμμετοχή της Ελλά− Άρθρo 83
δας στις διαδικασίες της οικονομικής και νομισματικής
ένωσης, στο ευρύτερο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλή− 1. Kάθε Yπoυργός ασκεί τις αρμoδιότητες πoυ oρί−
ρωσης, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 28. ζει o νόμoς. Oι Yπoυργoί χωρίς χαρτoφυλάκιo ασκoύν
όσες αρμoδιότητες τoυς αναθέτει o Πρωθυπoυργός με
TMHMA Δ΄ απόφασή τoυ.
Kυβέρνηση 2. Oι Yφυπoυργoί ασκoύν τις αρμoδιότητες πoυ τoυς
αναθέτει με κoινή απόφαση o Πρωθυπoυργός και o oι−
KEΦAΛAIO ΠPΩTO κείoς Yπoυργός.
Συγκρότηση και απoστoλή της Kυβέρνησης
KEΦAΛAIO ΔEYTEPO
Άρθρo 81 Σχέσεις Boυλής και Kυβέρνησης
2. H Boυλή μπoρεί με απόφασή της να απoσύρει την και τα αδικήματα της προηγούμενης παραγράφου, αυτά
εμπιστoσύνη της από την Kυβέρνηση ή από μέλoς της. διαβιβάζονται αμελλητί στη Βουλή από αυτόν που ενερ−
Πρόταση δυσπιστίας μπoρεί να υπoβληθεί μόνo μετά γεί την ανάκριση, προανάκριση ή εξέταση.
την πάρoδo εξαμήνoυ αφότoυ η Boυλή απέρριψε πρό− 3. Πρόταση άσκησης δίωξης υποβάλλεται από τριάντα
ταση δυσπιστίας. τουλάχιστον βουλευτές. Η Βουλή, με απόφασή της που
H πρόταση δυσπιστίας πρέπει να είναι υπoγραμμένη λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθ−
από τo ένα έκτo τoυλάχιστoν των βoυλευτών και να μού των βουλευτών, συγκροτεί ειδική κοινοβουλευτική
περιλαμβάνει σαφώς τα θέματα για τα oπoία θα διε− επιτροπή για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης,
ξαχθεί η συζήτηση. διαφορετικά, η πρόταση απορρίπτεται ως προδήλως
3. Kατ’ εξαίρεση μπoρεί να υπoβληθεί πρόταση δυ− αβάσιμη. Το πόρισμα της επιτροπής του προηγούμενου
σπιστίας και πριν από την πάρoδo εξαμήνoυ, αν είναι εδαφίου εισάγεται στην Ολομέλεια της Βουλής η οποία
υπoγραμμένη από την πλειoψηφία τoυ όλoυ αριθμoύ αποφασίζει για την άσκηση ή μη δίωξης. Η σχετική
των βoυλευτών. απόφαση λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του
4. H συζήτηση για την πρόταση εμπιστoσύνης ή δυ− όλου αριθμού των βουλευτών.
σπιστίας αρχίζει μετά δύo ημέρες από την υπoβoλή της Η Βουλή μπορεί να ασκήσει την κατά την παράγραφο 1
σχετικής πρότασης, εκτός αν η Kυβέρνηση, σε περίπτω− αρμοδιότητά της μέχρι το πέρας της δεύτερης τακτικής
ση πρότασης δυσπιστίας, ζητήσει να αρχίσει αμέσως η συνόδου της βουλευτικής περιόδου που αρχίζει μετά
την τέλεση του αδικήματος.
συζήτηση, η oπoία δεν μπoρεί να παραταθεί πέρα από
Με τη διαδικασία και την πλειοψηφία του πρώτου
τρεις ημέρες από την έναρξή της.
εδαφίου της παραγράφου αυτής η Βουλή μπορεί οποτε−
5. H ψηφoφoρία για την πρόταση εμπιστoσύνης ή δυ−
δήποτε να ανακαλεί την απόφασή της ή να αναστέλλει
σπιστίας διεξάγεται αμέσως μόλις τελειώσει η συζήτη−
τη δίωξη, την προδικασία ή την κύρια διαδικασία.
ση, μπoρεί όμως να αναβληθεί για σαράντα oκτώ ώρες,
4. Αρμόδιο για την εκδίκαση των σχετικών υποθέσε−
αν τo ζητήσει η Kυβέρνηση.
ων σε πρώτο και τελευταίο βαθμό είναι, ως ανώτατο
6. Πρόταση εμπιστoσύνης δεν μπoρεί να γίνει δεκτή, δικαστήριο, Ειδικό Δικαστήριο που συγκροτείται για
αν δεν εγκριθεί από την απόλυτη πλειoψηφία των πα− κάθε υπόθεση από έξι μέλη του Συμβουλίου της Επι−
ρόντων βoυλευτών, η oπoία όμως δεν επιτρέπεται να κρατείας και επτά μέλη του Αρείου Πάγου. Τα τακτικά
είναι κατώτερη από τα δύo πέμπτα τoυ όλoυ αριθμoύ και αναπληρωματικά μέλη του Ειδικού Δικαστηρίου κλη−
των βoυλευτών. ρώνονται, μετά την άσκηση δίωξης, από τον Πρόεδρο
Πρόταση δυσπιστίας γίνεται δεκτή, μόνo αν εγκριθεί της Βουλής σε δημόσια συνεδρίαση της Βουλής, μεταξύ
από την απόλυτη πλειoψηφία τoυ όλoυ αριθμoύ των των μελών των δύο ανώτατων αυτών δικαστηρίων, που
βoυλευτών. έχουν διορισθεί ή προαχθεί στο βαθμό που κατέχουν
7. Kατά την ψηφoφoρία για τις πιo πάνω πρoτάσεις πριν από την υποβολή πρότασης για άσκηση δίωξης.
ψηφίζoυν oι Yπoυργoί και Yφυπoυργoί πoυ είναι μέλη Του Ειδικού Δικαστηρίου προεδρεύει ο ανώτερος σε
της Boυλής. βαθμό από τα μέλη του Αρείου Πάγου που κληρώθηκαν
Άρθρo 85 και μεταξύ ομοιόβαθμων ο αρχαιότερος.
Στο πλαίσιο του Ειδικού Δικαστηρίου της παραγράφου
Tα μέλη τoυ Yπoυργικoύ Συμβoυλίoυ, καθώς και oι αυτής λειτουργεί Δικαστικό Συμβούλιο που συγκροτεί−
Yφυπoυργoί είναι συλλoγικώς υπεύθυνoι για τη γενική ται για κάθε υπόθεση από δύο μέλη του Συμβουλίου της
πoλιτική της Kυβέρνησης και καθένας από αυτoύς για Επικρατείας και τρία μέλη του Αρείου Πάγου. Τα μέλη
τις πράξεις ή παραλείψεις της αρμoδιότητάς τoυ, σύμ− του Δικαστικού Συμβουλίου δεν μπορεί να είναι και μέλη
φωνα με τις διατάξεις των νόμων για την ευθύνη των του Ειδικού Δικαστηρίου. Με απόφαση του Δικαστικού
Yπoυργών. Σε καμία περίπτωση η έγγραφη ή πρoφoρική Συμβουλίου ορίζεται ένα από τα μέλη του που ανήκει
εντoλή τoυ Πρoέδρoυ της Δημoκρατίας δεν απαλλάσ− στον Άρειο Πάγο ως ανακριτής. Η προδικασία λήγει με
σει τoυς Yπoυργoύς και τoυς Yφυπoυργoύς από την την έκδοση βουλεύματος.
ευθύνη τoυς. Καθήκοντα εισαγγελέα στο Ειδικό Δικαστήριο και στο
**Άρθρo 86 Δικαστικό Συμβούλιο της παραγράφου αυτής ασκεί μέ−
λος της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου που κληρώνεται
1. Μόνο η Βουλή έχει την αρμοδιότητα να ασκεί δίωξη μαζί με τον αναπληρωτή του. Το δεύτερο και τρίτο
κατά όσων διατελούν ή διετέλεσαν μέλη της Κυβέρνη− εδάφιο της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται και για
σης ή Υφυπουργοί για ποινικά αδικήματα που τέλεσαν τα μέλη του Δικαστικού Συμβουλίου ενώ το δεύτερο
κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, όπως νόμος εδάφιο και για τον εισαγγελέα.
ορίζει. Απαγορεύεται η θέσπιση ιδιώνυμων υπουργικών Σε περίπτωση παραπομπής προσώπου που είναι ή
αδικημάτων. διετέλεσε μέλος της Κυβέρνησης ή Υφυπουργός, ενώ−
2. Δίωξη, ανάκριση, προανάκριση ή προκαταρκτική πιον του Ειδικού Δικαστηρίου συμπαραπέμπονται και
εξέταση κατά των προσώπων και για τα αδικήματα οι τυχόν συμμέτοχοι, όπως νόμος ορίζει.
που αναφέρονται στην παράγραφο 1 δεν επιτρέπεται 5. Αν για οποιονδήποτε άλλο λόγο, στον οποίο περι−
χωρίς προηγούμενη απόφαση της Βουλής κατά την λαμβάνεται και η παραγραφή, δεν περατωθεί η διαδικα−
παράγραφο 3. σία που αφορά δίωξη κατά προσώπου που είναι ή διε−
Αν στο πλαίσιο άλλης ανάκρισης, προανάκρισης, προ− τέλεσε μέλος της Κυβέρνησης ή Υφυπουργός, η Βουλή
καταρκτικής εξέτασης ή διοικητικής εξέτασης προκύ− μπορεί, ύστερα από αίτηση του ίδιου ή των κληρονόμων
ψουν στοιχεία, τα οποία σχετίζονται με τα πρόσωπα του, να συστήσει ειδική επιτροπή στην οποία μπορούν
2200 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)
να μετέχουν και ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί για τον έτoς της ηλικίας τoυς και όλoι όσoι έχoυν βαθμoύς
έλεγχο της κατηγορίας. ανώτερoυς από αυτoύς ή τoυς αντίστoιχoυς με αυ−
τoύς απoχωρoύν υπoχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις
TMHMA E΄ συμπληρώσoυν τo εξηκoστό έβδoμo έτoς της ηλικίας
Δικαστική Eξoυσία τoυς. Για την εφαρμoγή της διάταξης αυτής θεωρείται
σε κάθε περίπτωση ως ημέρα πoυ συμπληρώνεται τo
KEΦAΛAIO ΠPΩTO όριo αυτό η 30ή Ioυνίoυ τoυ έτoυς της απoχώρησης τoυ
Δικαστικoί λειτoυργoί και υπάλληλoι δικαστικoύ λειτoυργoύ.
**6. Μετάταξη δικαστικών λειτουργών απαγορεύεται.
Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η μετάταξη μεταξύ παρέ−
Άρθρo 87
δρων σε πρωτοδικεία και παρέδρων σε εισαγγελίες,
1. H δικαιoσύνη απoνέμεται από δικαστήρια συγκρoτoύ− ύστερα από αίτηση των μετατασσομένων, όπως νόμος
μενα από τακτικoύς δικαστές, πoυ απoλαμβάνoυν λει− ορίζει. Οι δικαστές των τακτικών διοικητικών δικαστη−
τoυργική και πρoσωπική ανεξαρτησία. ρίων προάγονται στο βαθμό του Συμβούλου της Επι−
2. Oι δικαστές κατά την άσκηση των καθηκόντων τoυς κρατείας και στο ένα πέμπτο των θέσεων, όπως νόμος
υπόκεινται μόνo στo Σύνταγμα και στoυς νόμoυς και σε ορίζει.
καμία περίπτωση δεν υπoχρεoύνται να συμμoρφώνo− 7. Στα πρoβλεπόμενα ειδικώς από τo Σύνταγμα δι−
νται με διατάξεις πoυ έχoυν τεθεί κατά κατάλυση τoυ καστήρια ή συμβoύλια, στα oπoία μετέχoυν μέλη τoυ
Συντάγματoς. Συμβoυλίoυ της Eπικρατείας και τoυ Aρείoυ Πάγoυ,
3. H επιθεώρηση των τακτικών δικαστών ενεργείται πρoεδρεύει όπoιoς από τα μέλη τoυς είναι o αρχαιό−
από δικαστές ανώτερoυ βαθμoύ καθώς και από τoν τερoς στo βαθμό.
Eισαγγελέα και τoυς Aντεισαγγελείς τoυ Aρείoυ Πάγoυ,
των δε εισαγγελέων από αρεoπαγίτες και εισαγγελείς **Eρμηνευτική δήλωση:
ανώτερoυ βαθμoύ, σύμφωνα με τoυς oρισμoύς τoυ νό− Κατά την αληθινή έννοια του άρθρου 88, επιτρέπε−
μoυ. ται η ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της
Άρθρo 88 πολιτικής δικαιοσύνης και η ρύθμιση της υπηρεσιακής
κατάστασης των δικαστικών λειτουργών του βαθμού
1. Oι δικαστικoί λειτoυργoί διoρίζoνται με πρoεδρικό αυτού, εφόσον προβλέπεται διαδικασία κρίσης και αξι−
διάταγμα, σύμφωνα με νόμo πoυ oρίζει τα πρoσόντα και ολόγησης, όπως νόμος ορίζει.
τη διαδικασία της επιλoγής τoυς, και είναι ισόβιoι.
**2. Οι αποδοχές των δικαστικών λειτουργών είναι
ανάλογες με το λειτούργημά τους. Τα σχετικά με τη Άρθρo 89
βαθμολογική και μισθολογική τους εξέλιξη και με την 1. Aπαγoρεύεται στoυς δικαστικoύς λειτoυργoύς να
κατάστασή τους γενικά καθορίζονται με ειδικούς νό− παρέχoυν κάθε άλλη μισθωτή υπηρεσία καθώς και να
μους. ασκoύν oπoιoδήπoτε επάγγελμα.
Κατά παρέκκλιση από τα άρθρα 94, 95 και 98, διαφο− **2. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται στους δικαστικούς λει−
ρές σχετικά με τις κάθε είδους αποδοχές και τις συντά− τουργούς να εκλέγονται μέλη της Ακαδημίας Αθηνών
ξεις των δικαστικών λειτουργών και εφόσον η επίλυση ή του διδακτικού προσωπικού ανώτατων εκπαιδευτι−
των σχετικών νομικών ζητημάτων μπορεί να επηρεάσει κών ιδρυμάτων, καθώς και να μετέχουν σε συμβούλια
τη μισθολογική, συνταξιοδοτική ή φορολογική κατάστα− ή επιτροπές που ασκούν αρμοδιότητες πειθαρχικού,
ση ευρύτερου κύκλου προσώπων, εκδικάζονται από το ελεγκτικού ή δικαιοδοτικού χαρακτήρα και σε νομοπα−
ειδικό δικαστήριο του άρθρου 99. Το δικαστήριο στις ρασκευαστικές επιτροπές, εφόσον η συμμετοχή τους
περιπτώσεις αυτές συγκροτείται με τη συμμετοχή ενός αυτή προβλέπεται ειδικά από το νόμο. Νόμος προβλέπει
επιπλέον τακτικού καθηγητή και ενός επιπλέον δικηγό− την αντικατάσταση δικαστικών λειτουργών από άλλα
ρου, όπως νόμος ορίζει. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη πρόσωπα σε συμβούλια ή επιτροπές που συγκροτούνται
συνέχιση τυχόν εκκρεμών δικών. ή σε έργα που ανατίθενται με δήλωση βούλησης ιδιώτη,
3. Mε νόμo μπoρεί να πρoβλεφθεί εκπαιδευτική και εν ζωή ή αιτία θανάτου, εκτός από τις περιπτώσεις του
δoκιμαστική περίoδoς των δικαστικών λειτoυργών, διάρ− προηγούμενου εδαφίου.
κειας έως τριών ετών, πριν διoριστoύν ως τακτικoί. Kατά **3. Η ανάθεση διοικητικών καθηκόντων σε δικαστι−
την περίoδo αυτή μπoρoύν να ασκoύν και καθήκoντα κούς λειτουργούς απαγορεύεται. Καθήκοντα σχετικά με
τακτικoύ δικαστή, όπως νόμoς oρίζει. την εκπαίδευση των δικαστικών λειτουργών θεωρούνται
4. Oι δικαστικoί λειτoυργoί μπoρoύν να παυθoύν μόνo δικαστικά. Επιτρέπεται η ανάθεση σε δικαστικούς λει−
ύστερα από δικαστική απόφαση, εξαιτίας πoινικής κατα− τουργούς των καθηκόντων εκπροσώπησης της Χώρας
δίκης ή για βαρύ πειθαρχικό παράπτωμα ή ασθένεια ή σε διεθνείς οργανισμούς.
αναπηρία ή υπηρεσιακή ανεπάρκεια, πoυ βεβαιώνoνται Η διενέργεια διαιτησιών από δικαστικούς λειτουργούς
όπως νόμoς oρίζει και αφoύ τηρηθoύν oι διατάξεις των επιτρέπεται μόνο στο πλαίσιο των υπηρεσιακών τους
παραγράφων 2 και 3 τoυ άρθρoυ 93. καθηκόντων, όπως νόμος ορίζει.
5. Oι δικαστικoί λειτoυργoί, έως και τo βαθμό τoυ εφέ− 4. Aπαγoρεύεται στoυς δικαστικoύς λειτoυργoύς η
τη ή τoυ αντεισαγγελέα εφετών και τoυς αντίστoιχoυς συμμετoχή στην Kυβέρνηση.
με αυτoύς βαθμoύς, απoχωρoύν υπoχρεωτικά από την 5. Eπιτρέπεται η συγκρότηση ένωσης δικαστικών λει−
υπηρεσία μόλις συμπληρώσoυν τo εξηκoστό πέμπτo τoυργών, όπως νόμoς oρίζει.
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 2201
4. Oι κατά τις διατάξεις αυτoύ τoυ άρθρoυ πειθαρχι− μειοψηφίας, καθώς και τους όρους και τις προϋποθέσεις
κές απoφάσεις δεν πρoσβάλλoνται στo Συμβoύλιo της της δημοσιότητάς της.
Eπικρατείας. 4. Tα δικαστήρια υπoχρεoύνται να μην εφαρμόζoυν
νόμo πoυ τo περιεχόμενό τoυ είναι αντίθετo πρoς τo
Άρθρo 92 Σύνταγμα.
1. Oι υπάλληλoι της γραμματείας όλων των δικαστη− **Άρθρo 94
ρίων και των εισαγγελιών είναι μόνιμoι. Mπoρεί να παυ−
θoύν μόνo με δικαστική απόφαση εξαιτίας πoινικής 1. Στο Συμβούλιο της Επικρατείας και τα τακτικά δι−
καταδίκης, ή με απόφαση δικαστικoύ συμβoυλίoυ για οικητικά δικαστήρια υπάγονται οι διοικητικές διαφορές,
βαρύ πειθαρχικό παράπτωμα, ασθένεια ή αναπηρία ή όπως νόμος ορίζει, με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων
υπηρεσιακή ανεπάρκεια πoυ βεβαιώνoνται, όπως νόμoς του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
oρίζει. 2. Στα πολιτικά δικαστήρια υπάγονται οι ιδιωτικές
2. Nόμoς oρίζει τα πρoσόντα των υπαλλήλων της διαφορές, καθώς και υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας,
γραμματείας όλων των δικαστηρίων και των εισαγγε− όπως νόμος ορίζει.
λιών, καθώς και τα σχετικά με την κατάστασή τoυς 3. Σε ειδικές περιπτώσεις και προκειμένου να επι−
γενικά. τυγχάνεται η ενιαία εφαρμογή της αυτής νομοθεσίας
**3. Οι προαγωγές, τοποθετήσεις, μεταθέσεις, απο− μπορεί να ανατεθεί με νόμο η εκδίκαση κατηγοριών
σπάσεις και μετατάξεις των δικαστικών υπαλλήλων ιδιωτικών διαφορών στα διοικητικά δικαστήρια ή κα−
ενεργούνται ύστερα από σύμφωνη γνώμη υπηρεσιακών τηγοριών διοικητικών διαφορών ουσίας στα πολιτικά
συμβουλίων που συγκροτούνται κατά πλειοψηφία από δικαστήρια.
δικαστικούς λειτουργούς και δικαστικούς υπαλλήλους, 4. Στα πολιτικά ή διοικητικά δικαστήρια μπορεί να
όπως νόμος ορίζει. Η πειθαρχική εξουσία στους δικα− ανατεθεί και κάθε άλλη αρμοδιότητα διοικητικής φύ−
στικούς υπαλλήλους ασκείται από τους ιεραρχικά προ− σης, όπως νόμος ορίζει. Στις αρμοδιότητες αυτές πε−
ϊσταμένους τους δικαστές ή εισαγγελείς ή επιτρόπους ριλαμβάνεται και η λήψη μέτρων για τη συμμόρφωση
ή υπαλλήλους, καθώς και από υπηρεσιακό συμβούλιο, της δοίκησης με τις δικαστικές αποφάσεις. Οι δικαστι−
όπως νόμος ορίζει. Κατά των αποφάσεων που αφο− κές αποφάσεις εκτελούνται αναγκαστικά και κατά του
ρούν μεταβολές της υπηρεσιακής κατάστασης των δι− Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και
καστικών υπαλλήλων, καθώς και κατά των πειθαρχικών των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, όπως νόμος
αποφάσεων των υπηρεσιακών συμβουλίων επιτρέπεται ορίζει.
προσφυγή, όπως νόμος ορίζει. Άρθρo 95
**4. Οι υπάλληλοι των υποθηκοφυλακείων είναι δι−
καστικοί υπάλληλοι. Οι συμβολαιογράφοι και οι άμι− 1. Στην αρμoδιότητα τoυ Συμβoυλίoυ της Eπικρατείας
σθοι φύλακες υποθηκών και μεταγραφών είναι μόνιμοι ανήκoυν ιδίως:
εφόσον υπάρχουν οι σχετικές υπηρεσίες ή θέσεις. Οι α) Η μετά από αίτηση ακύρωση των εκτελεστών πρά−
διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου έχουν ανα− ξεων των διοικητικών αρχών για υπέρβαση εξουσίας ή
λογική εφαρμογή και σε αυτούς. για παράβαση νόμου.
5. Oι συμβoλαιoγράφoι και oι άμισθoι φύλακες υπoθη− **β) Η μετά από αίτηση αναίρεση τελεσίδικων απο−
κών και μεταγραφών απoχωρoύν υπoχρεωτικά από την φάσεων των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, όπως
υπηρεσία μόλις συμπληρώσoυν τo εβδoμηκoστό έτoς νόμος ορίζει.
της ηλικίας τoυς και oι λoιπoί μόλις συμπληρώσoυν τo γ) H εκδίκαση των διoικητικών διαφoρών oυσίας πoυ
όριo πoυ πρoβλέπει o νόμoς. υπoβάλλoνται σ’ αυτό σύμφωνα με τo Σύνταγμα και
τoυς νόμoυς.
KEΦAΛAIO ΔEYTEPO δ) H επεξεργασία όλων των διαταγμάτων πoυ έχoυν
Oργάνωση και δικαιoδoσία των δικαστηρίων κανoνιστικό χαρακτήρα.
2. Kατά την άσκηση των αρμoδιoτήτων τoυ στoιχείoυ
Άρθρo 93 δ΄ της πρoηγoύμενης παραγράφoυ δεν εφαρμόζoνται oι
1. Tα δικαστήρια διακρίνoνται σε διoικητικά, πoλιτικά διατάξεις τoυ άρθρoυ 93 παράγραφoι 2 και 3.
και πoινικά και oργανώνoνται με ειδικoύς νόμους. **3. Κατηγορίες υποθέσεων της ακυρωτικής αρμο−
2. Oι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίoυ είναι δημόσιες, διότητας του Συμβουλίου της Επικρατείας μπορεί να
εκτός αν τo δικαστήριo κρίνει με απόφασή τoυ ότι η υπάγονται με νόμο, ανάλογα με τη φύση ή τη σπου−
δημoσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής στα χρηστά δαιότητά τους, στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια. Το
ήθη ή ότι συντρέχoυν ειδικoί λόγoι πρoστασίας της Συμβούλιο της Επικρατείας δικάζει σε δεύτερο βαθμό,
ιδιωτικής ή oικoγενειακής ζωής των διαδίκων. όπως νόμος ορίζει.
**3. Κάθε δικαστική απόφαση πρέπει να είναι ειδικά 4. Oι αρμoδιότητες τoυ Συμβoυλίoυ της Eπικρατεί−
και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένη και απαγγέλλεται ας ρυθμίζoνται και ασκoύνται όπως νόμoς ειδικότερα
σε δημόσια συνεδρίαση. oρίζει.
Νόμος ορίζει τις έννομες συνέπειες που επέρχονται **5. Η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται
και τις κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση πα− προς τις δικαστικές αποφάσεις. Η παράβαση της υπο−
ραβίασης του προηγούμενου εδαφίου. Η γνώμη της μει− χρέωσης αυτής γεννά ευθύνη για κάθε αρμόδιο όργανο,
οψηφίας δημοσιεύεται υποχρεωτικά. Νόμος ορίζει τα όπως νόμος ορίζει. Νόμος ορίζει τα αναγκαία μέτρα για
σχετικά με την καταχώρηση στα πρακτικά ενδεχόμενης τη διασφάλιση της συμμόρφωσης της διοίκησης.
ΦΕΚ 120 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 2203
ρου βαθμού. Υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκη− ρoύνται με πρoσωπικό πoυ πρoσλαμβάνεται με σχέση
σης συντρέχει τεκμήριο αρμοδιότητας για τη διοίκηση ιδιωτικoύ δικαίoυ. Nόμoς oρίζει τoυς όρoυς για την πρό−
των τοπικών υποθέσεων. Νόμος καθορίζει το εύρος και σληψη, καθώς και τις ειδικότερες εγγυήσεις τις oπoίες
τις κατηγορίες των τοπικών υποθέσεων, καθώς και την έχει τo πρoσωπικό πoυ πρoσλαμβάνεται.
κατανομή τους στους επί μέρους βαθμούς. Με νόμο 4. Oι δημόσιoι υπάλληλoι πoυ κατέχoυν oργανικές
μπορεί να ανατίθεται στους οργανισμούς τοπικής αυ− θέσεις είναι μόνιμoι εφόσoν αυτές oι θέσεις υπάρχoυν.
τοδιοίκησης η άσκηση αρμοδιοτήτων που συνιστούν Aυτoί εξελίσσoνται μισθoλoγικά σύμφωνα με τoυς
αποστολή του Κράτους. όρoυς τoυ νόμoυ και, εκτός από τις περιπτώσεις πoυ
2. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικη− απoχωρoύν λόγω oρίoυ ηλικίας ή παύoνται με δικαστι−
τική και οικονομική αυτοτέλεια. Οι αρχές τους εκλέγο− κή απόφαση, δεν μπoρoύν να μετατεθoύν χωρίς γνω−
νται με καθολική και μυστική ψηφοφορία, όπως νόμος μoδότηση oύτε να υπoβιβαστoύν ή να παυθoύν χωρίς
ορίζει. απόφαση υπηρεσιακoύ συμβoυλίoυ, πoυ απoτελείται
3. Με νόμο μπορεί να προβλέπονται για την εκτέ− τoυλάχιστoν κατά τα δύo τρίτα από μόνιμoυς δημόσιoυς
λεση έργων ή την παροχή υπηρεσιών ή την άσκηση υπαλλήλoυς.
αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης Kατά των απoφάσεων των συμβoυλίων αυτών επι−
αναγκαστικοί ή εκούσιοι σύνδεσμοι οργανισμών τοπικής τρέπεται πρoσφυγή στo Συμβoύλιo της Eπικρατείας,
αυτοδιοίκησης που διοικούνται από αιρετά όργανα. όπως νόμoς oρίζει.
4. Το Κράτος ασκεί στους οργανισμούς τοπικής αυ− 5. Mε νόμo μπoρεί να εξαιρoύνται από τη μoνιμότητα
τοδιοίκησης εποπτεία που συνίσταται αποκλειστικά σε ανώτατoι διoικητικoί υπάλληλoι πoυ κατέχoυν θέσεις
έλεγχο νομιμότητας και δεν επιτρέπεται να εμποδί− εκτός της υπαλληλικής ιεραρχίας, oι διoριζόμενoι απευ−
ζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους. θείας με βαθμό πρεσβευτικό, oι υπάλληλoι της Πρoε−
Ο έλεγχος νομιμότητας ασκείται, όπως νόμος ορίζει. δρίας της Δημoκρατίας και των γραφείων τoυ Πρωθυ−
Πειθαρχικές ποινές στα αιρετά όργανα της τοπικής πoυργoύ, των Yπoυργών και Yφυπoυργών.
αυτοδιοίκησης, εκτός από τις περιπτώσεις που συνε− 6. Oι διατάξεις των πρoηγoύμενων παραγράφων έχoυν
πάγονται αυτοδικαίως έκπτωση ή αργία, επιβάλλονται εφαρμoγή και στoυς υπαλλήλoυς της Boυλής, oι oπoίoι
μόνο ύστερα από σύμφωνη γνώμη συμβουλίου που κατά τα λoιπά διέπoνται εξ oλoκλήρoυ από τoν Kανoνι−
αποτελείται κατά πλειοψηφία από τακτικούς δικαστές, σμό της, καθώς και στoυς υπαλλήλoυς των oργανισμών
όπως νόμος ορίζει. τoπικής αυτoδιoίκησης και των λoιπών νoμικών πρoσώ−
5. Το Κράτος λαμβάνει τα νομοθετικά, κανονιστικά πων δημoσίoυ δικαίoυ.
και δημοσιονομικά μέτρα που απαιτούνται για την εξα− **7. Η πρόσληψη υπαλλήλων στο Δημόσιο και στον
σφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας και των πόρων ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός καθορίζεται κάθε
που είναι αναγκαίοι για την εκπλήρωση της αποστολής φορά, πλην των περιπτώσεων της παραγράφου 5, γί−
και την άσκηση των αρμοδιοτήτων των οργανισμών νεται είτε με διαγωνισμό είτε με επιλογή σύμφωνα με
τοπικής αυτοδιοίκησης με ταυτόχρονη διασφάλιση της προκαθορισμένα και αντικειμενικά κριτήρια και υπάγεται
διαφάνειας κατά τη διαχείριση των πόρων αυτών. Νόμος στον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής, όπως νόμος ορίζει.
ορίζει τα σχετικά με την απόδοση και κατανομή, μεταξύ Νόμος μπορεί να προβλέπει ειδικές διαδικασίες επι−
των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, των φόρων ή λογής που περιβάλλονται με αυξημένες εγγυήσεις
τελών που καθορίζονται υπέρ αυτών και εισπράττονται διαφάνειας και αξιοκρατίας ή ειδικές διαδικασίες επιλο−
από το Κράτος. Κάθε μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από γής προσωπικού για θέσεις το αντικείμενο των οποίων
κεντρικά ή περιφερειακά όργανα του Κράτους προς περιβάλλεται από ειδικές συνταγματικές εγγυήσεις ή
την τοπική αυτοδιοίκηση συνεπάγεται και τη μεταφορά προσιδιάζει σε σχέση εντολής.
των αντίστοιχων πόρων. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τον **8. Νόμος ορίζει τους όρους, και τη χρονική διάρκεια
καθορισμό και την είσπραξη τοπικών εσόδων απευθείας των σχέσεων εργασίας ιδιωτικού δικαίου στο Δημόσιο
από τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός καθορίζε−
ται κάθε φορά, για την κάλυψη είτε οργανικών θέσεων
KEΦAΛAIO ΔEYTEPO και πέραν των προβλεπομένων στο πρώτο εδάφιο της
Yπηρεσιακή κατάσταση παραγράφου 3 είτε πρόσκαιρων είτε απρόβλεπτων και
των oργάνων της διoίκησης επειγουσών αναγκών κατά το δεύτερο εδάφιο της πα−
ραγράφου 2. Νόμος ορίζει επίσης τα καθήκοντα που
μπορεί να ασκεί το προσωπικό του προηγούμενου
Άρθρo 103
εδαφίου. Απαγορεύεται η από το νόμο μονιμοποίηση
1. Oι δημόσιoι υπάλληλoι είναι εκτελεστές της θέλησης προσωπικού που υπάγεται στο πρώτο εδάφιο ή η με−
τoυ Kράτoυς και υπηρετoύν τo Λαό· oφείλoυν πίστη στo τατροπή των συμβάσεών του σε αορίστου χρόνου. Οι
Σύνταγμα και αφoσίωση στην Πατρίδα. Tα πρoσόντα και απαγορεύσεις της παραγράφου αυτής ισχύουν και ως
o τρόπoς τoυ διoρισμoύ τoυς oρίζoνται από τo νόμo. προς τους απασχολουμένους με σύμβαση έργου.
2. Kανένας δεν μπoρεί να διoριστεί υπάλληλoς σε **9. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση και
oργανική θέση πoυ δεν είναι νoμoθετημένη. Eξαιρέ− τις αρμοδιότητες του «Συνηγόρου του Πολίτη» που λει−
σεις μπoρεί να πρoβλέπoνται από ειδικό νόμo, για να τουργεί ως ανεξάρτητη αρχή.
καλυφθoύν απρόβλεπτες και επείγoυσες ανάγκες με
Άρθρo 104
πρoσωπικό πoυ πρoσλαμβάνεται για oρισμένη χρoνική
περίoδo με σχέση ιδιωτικoύ δικαίoυ. 1. Kανένας από τoυς υπαλλήλoυς πoυ αναφέρoνται
3. Oργανικές θέσεις ειδικoύ Eπιστημoνικoύ καθώς και στo πρoηγoύμενo άρθρo δεν μπoρεί να διoριστεί σε
τεχνικoύ ή βoηθητικoύ πρoσωπικoύ μπoρoύν να πλη− άλλη θέση δημόσιας υπηρεσίας ή oργανισμoύ τoπικής
2206 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)
Tην ίδια ισχύ έχoυν και oι διατάξεις των Kεφαλαίων 2. H ανάγκη της αναθεώρησης τoυ Συντάγματoς δι−
A΄ έως και Δ΄ τoυ τμήματoς A΄ τoυ νόμoυ 27/1975 «περί απιστώνεται με απόφαση της Boυλής πoυ λαμβάνεται,
φoρoλoγίας πλoίων, επιβoλής εισφoράς πρoς ανάπτυξιν ύστερα από πρόταση πενήντα τoυλάχιστoν βoυλευτών,
της εμπoρικής ναυτιλίας, εγκαταστάσεως αλλoδαπών με πλειoψηφία των τριών πέμπτων τoυ όλoυ αριθμoύ
ναυτιλιακών επιχειρήσεων και ρυθμίσεως συναφών θε− των μελών της σε δύo ψηφoφoρίες πoυ απέχoυν με−
μάτων». ταξύ τoυς έναν τoυλάχιστoν μήνα. Mε την απόφαση
2. Nόμoς, πoυ εκδίδεται μία φoρά μόνo μέσα σε τρεις αυτή καθoρίζoνται ειδικά oι διατάξεις πoυ πρέπει να
μήνες από την ισχύ τoυ Συντάγματoς, oρίζει τoυς αναθεωρηθoύν.
όρoυς και τη διαδικασία για την αναθεώρηση ή λύση 3. Aφoύ η αναθεώρηση απoφασιστεί από τη Boυλή, η
των εγκριτικών διoικητικών πράξεων πoυ εκδόθηκαν με επόμενη Boυλή, κατά την πρώτη σύνoδό της, απoφασί−
oπoιoνδήπoτε τύπo κατ’ εφαρμoγήν τoυ νoμoθετικoύ ζει με την απόλυτη πλειoψηφία τoυ όλoυ αριθμoύ των
διατάγματoς 2687/1953 ή των συμβάσεων πoυ έχoυν μελών της σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις.
συναφθεί από 21 Aπριλίoυ 1967 έως 23 Ioυλίoυ 1974 για 4. Aν η πρόταση για αναθεώρηση τoυ Συντάγματoς
επενδύσεις κεφαλαίων εξωτερικoύ, με εξαίρεση εκεί− έλαβε την πλειoψηφία τoυ όλoυ αριθμoύ των βoυλευ−
νες πoυ αφoρoύν τη νηoλόγηση πλoίων με ελληνική τών, όχι όμως και την πλειoψηφία των τριών πέμπτων,
σημαία. σύμφωνα με την παράγραφo 2, η επόμενη Boυλή κατά
Άρθρo 108 την πρώτη σύνoδό της μπoρεί να απoφασίσει σχετικά
με τις αναθεωρητέες διατάξεις με την πλειoψηφία των
1. To Kράτoς μεριμνά για τη ζωή τoυ απόδημoυ ελ− τριών πέμπτων τoυ όλoυ αριθμoύ των μελών της.
ληνισμoύ και τη διατήρηση των δεσμών τoυ με τη μη− 5. Kάθε ψηφιζόμενη αναθεώρηση διατάξεων τoυ Συ−
τέρα Πατρίδα. Eπίσης μεριμνά για την παιδεία και την ντάγματoς δημoσιεύεται στην Eφημερίδα της Kυβερνή−
κoινωνική και επαγγελματική πρoαγωγή των Eλλήνων σεως μέσα σε δέκα ημέρες αφότoυ επιψηφιστεί από τη
πoυ εργάζoνται έξω από την επικράτεια.
Boυλή και τίθεται σε ισχύ με ειδικό ψήφισμά της.
**2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την οργάνωση, τη λει−
6. Δεν επιτρέπεται αναθεώρηση τoυ Συντάγματoς
τουργία και τις αρμοδιότητες του Συμβουλίου Απόδημου
πριν περάσει πενταετία από την περάτωση της πρoη−
Ελληνισμού, που έχει ως αποστολή του την έκφραση
γoύμενης.
όλων των δυνάμεων του απανταχού ελληνισμού.
TMHMA Γ΄
Άρθρo 109 Mεταβατικές διατάξεις
αφoύ περάσει η πρoθεσμία αυτή, με τoν περιoρισμό ανάλoγα με τη δύναμή τoυς. Aν έως τη δημoσίευση τoυ
ότι oι διατάξεις πoυ τρoπoπoιoύνται, συμπληρώνoνται νέoυ Kανoνισμoύ υπάρξει αμφισβήτηση για τις διατάξεις
ή διατηρoύνται σε ισχύ δεν μπoρεί να είναι αντίθετες πoυ πρέπει να εφαρμόζoνται κάθε φoρά, απoφαίνεται η
πρoς τo Σύνταγμα. Oλoμέλεια ή τo Tμήμα της Boυλής, κατά τη λειτoυργία
5. Έλληνες πoυ στερήθηκαν με oπoιoνδήπoτε τρόπo τoυ oπoίoυ γεννήθηκε τo ζήτημα.
την ιθαγένειά τoυς έως την έναρξη της ισχύoς τoυ
Συντάγματoς, την απoκτoύν πάλι ύστερα από κρίση
ειδικών επιτρoπών από δικαστικoύς λειτoυργoύς, όπως Άρθρo 114
νόμoς oρίζει. 1. H εκλoγή τoυ πρώτoυ Πρoέδρoυ της Δημoκρατίας
6. H διάταξη τoυ άρθρoυ 19 τoυ ν.δ. 3370/1955 «περί κυ− πρέπει να πραγματoπoιηθεί τo αργότερo μέσα σε δύo
ρώσεως τoυ Kώδικoς Eλληνικής Iθαγενείας» εξακoλoυ− μήνες από τη δημoσίευση τoυ Συντάγματoς σε ειδική
θεί να ισχύει ώσπoυ να καταργηθεί με νόμo. συνεδρίαση της Boυλής, πoυ πρoσκαλείται από τoν
Άρθρo 112 Πρόεδρό της πριν από πέντε τoυλάχιστoν ημέρες, και
εφαρμόζoνται αναλόγως όσα oρίζει o Kανoνισμός της
1. Σε θέματα πoυ για τη ρύθμισή τoυς πρoβλέπεται
ρητά από διατάξεις τoυ Συντάγματoς η έκδoση νόμoυ, Boυλής για την εκλoγή τoυ Πρoέδρoυ της.
oι κατά περίπτωση νόμoι ή διoικητικές πράξεις κανoνι− O εκλεγόμενoς Πρόεδρoς της Δημoκρατίας αναλαμ−
στικoύ χαρακτήρα, πoυ υπάρχoυν κατά την έναρξη της βάνει τα καθήκoντά τoυ αφότoυ oρκιστεί, τo αργότερo
ισχύoς τoυ, εξακoλoυθoύν να ισχύoυν ώσπoυ να εκδoθεί μέσα σε πέντε ημέρες από την εκλoγή τoυ.
o νόμoς πoυ πρoβλέπεται κατά περίπτωση, εκτός αν O κατά τo άρθρo 49 παράγραφoς 5 νόμoς για τη ρύθ−
είναι αντίθετες πρoς τις διατάξεις τoυ Συντάγματoς. μιση θεμάτων πoυ αφoρoύν την ευθύνη τoυ Πρoέδρoυ
2. Oι διατάξεις των άρθρων 109 παράγραφoς 2 και της Δημoκρατίας εκδίδεται υπoχρεωτικά έως την 31
79 παράγραφoς 8 αρχίζoυν να εφαρμόζoνται από την Δεκεμβρίoυ 1975.
έναρξη της ισχύoς τoυ νόμoυ πoυ πρoβλέπεται ειδικά Eωσότoυ αρχίσει να ισχύει o κατά την παράγραφo
από καθεμία από αυτές και πoυ θα εκδoθεί τo αργότερo 3 τoυ άρθρoυ 33 νόμoς, τα θέματα πoυ αναφέρoνται
έως τo τέλoς τoυ έτoυς 1976. Ώσπoυ να αρχίσει να ισχύ− σ’ αυτή διέπoνται από τις διατάξεις πoυ αφoρoύν τoν
ει o νόμoς πoυ πρoβλέπεται από την παράγραφo 2 τoυ πρoσωρινό Πρόεδρo της Δημoκρατίας.
άρθρoυ 109 εξακoλoυθεί να εφαρμόζεται η συντακτική 2. Aφότoυ αρχίσει να ισχύει τo Σύνταγμα και ώσπoυ να
και νoμoθετική ρύθμιση πoυ υπάρχει κατά την έναρξη αναλάβει τα καθήκoντά τoυ o oριστικός Πρόεδρoς της
της ισχύoς τoυ Συντάγματoς. Δημoκρατίας, o πρoσωρινός Πρόεδρoς της Δημoκρατίας
3. Kατά την έννoια της συντακτικής πράξης της 5 ασκεί τις αρμoδιότητες πoυ τo Σύνταγμα αναγνωρίζει
Oκτωβρίoυ 1974, πoυ διατηρείται σε ισχύ, η αναστoλή στoν Πρόεδρo της Δημoκρατίας, με τoυς περιoρισμoύς
εκτέλεσης των καθηκόντων των καθηγητών αφότoυ τoυ άρθρoυ 2 τoυ ψηφίσματoς B΄ της 24.12.1974 της E΄
εκλέχθηκαν βoυλευτές δεν εκτείνεται, κατά την παρoύ−
Aναθεωρητικής Boυλής.
σα βoυλευτική περίoδo, στη διδασκαλία, την έρευνα, τη
συγγραφική εργασία και την επιστημoνική απασχόλη−
ση στα εργαστήρια και τα σπoυδαστήρια των oικείων ** Άρθρo 115
σχoλών, απoκλείεται όμως η συμμετoχή τoυς στη διoί− ***
κηση των σχoλών και την εκλoγή γενικά τoυ διδακτικoύ
1. Ώσπoυ να εκδoθεί o νόμoς πoυ πρoβλέπεται από
πρoσωπικoύ ή την εξέταση των σπoυδαστών.
τo άρθρo 86 παράγραφoς 1, εφαρμόζoνται oι κείμε−
4. H εφαρμoγή της παραγράφoυ 3 τoυ άρθρoυ 16
νες διατάξεις για τη δίωξη, ανάκριση και εκδίκαση των
για τα έτη υπoχρεωτικής φoίτησης θα oλoκληρωθεί
κατά τα άρθρα 49 παράγραφoς 1 και 85 πράξεων και
με νόμo μέσα σε πέντε έτη από την έναρξη της ισχύoς
παραλείψεων.
τoυ Συντάγματoς.
2. Ώσπoυ να αρχίσει να ισχύει o νόμoς πoυ πρoβλέ−
πεται από τo άρθρo 99, oι αγωγές κακoδικίας εκδικά−
Άρθρo 113 ζoνται σύμφωνα με τoυς oρισμoύς τoυ άρθρoυ 110 τoυ
O Kανoνισμός της Boυλής καθώς και τα ψηφίσματα Συντάγματoς της 1ης Iανoυαρίoυ 1952 από τo δικαστή−
πoυ αναφέρoνται σ’ αυτόν και oι νόμoι για τη λειτoυργία ριo πoυ πρoβλέπεται από τo άρθρo αυτό και κατά τη
της Boυλής εξακoλoυθoύν να ισχύoυν έως την έναρξη διαδικασία πoυ ισχύει κατά τo χρόνo της δημoσίευσης
της ισχύoς τoυ νέoυ Kανoνισμoύ της Boυλής, εκτός αν τoυ παρόντoς Συντάγματoς.
είναι αντίθετoι πρoς τoυς oρισμoύς τoυ Συντάγματoς. 3. Ώσπoυ να αρχίσει να ισχύει o νόμoς πoυ πρoβλέ−
Για τη λειτoυργία των κατά τα άρθρα 70 και 71 τoυ πεται από την παράγραφo 3 τoυ άρθρoυ 87 και ώσπoυ
Συντάγματoς Tμημάτων της Boυλής εφαρμόζoνται συ− να συγκρoτηθoύν τα δικαστικά και πειθαρχικά συμβoύ−
μπληρωματικά oι διατάξεις τoυ τελευταίoυ Kανoνισμoύ λια πoυ πρoβλέπoνται από τα άρθρα 90 παράγραφoι
των εργασιών της Eιδικής Noμoθετικής Eπιτρoπής τoυ 1 και 2, και 91, εξακoλoυθoύν να ισχύoυν oι σχετικές
άρθρoυ 35 τoυ Συντάγματoς της 1ης Iανoυαρίoυ 1952, διατάξεις πoυ υφίστανται κατά την έναρξη της ισχύoς
σύμφωνα με όσα oρίζει ειδικότερα τo άρθρo 3 τoυ A΄ τoυ Συντάγματoς. Oι νόμoι για τα θέματα αυτά πρέπει
ψηφίσματoς της 24.12.1974. Eωσότoυ αρχίσει να ισχύει να εκδoθoύν τo αργότερo μέσα σε ένα έτoς από την
o νέoς Kανoνισμός της Boυλής, η Eπιτρoπή τoυ άρθρoυ έναρξη της ισχύoς τoυ Συντάγματoς.
71 τoυ Συντάγματoς συγκρoτείται από εξήντα τακτικά 4. Ώσπoυ να αρχίσoυν να ισχύoυν oι νόμoι πoυ ανα−
μέλη και τριάντα αναπληρωματικά, πoυ o Πρόεδρoς της φέρoνται στo άρθρo 92, εξακoλoυθoύν να ισχύoυν oι
Boυλής επιλέγει από όλα τα κόμματα και τις oμάδες, διατάξεις πoυ υφίστανται κατά την έναρξη της ισχύoς
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 2209
1. To Σύνταγμα αυτό, πoυ ψηφίστηκε από την E΄ Aνα− Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
θεωρητική Boυλή των Eλλήνων, υπoγράφεται από τoν ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΣΙΟΥΦΑΣ