c







Tháng Mưӡi Hai 3rd, 2010 | Add a Comment

Đӑc bài chӑn Hӑa mi cӫa bác BinhLS thҩy hay, có ích cho nhӳng ngưӡi mӟi tұp chơi. Xin phép
bác cho đăng lên choihoami nhé.

- Phân biӋt đӵc cái: Đây là viӋc rҩt khó,ngưӡi TQ có câu ´ Hӑa my bҩt khiӃu,Thҫn tiên bҩt trí
đҥo´ tҥm dӏch là hӑa my không hót thì thҫn tiên cũng chӏu(không biӃt đâu là đӵc cái). Nhӳng
ngưӡi có khҧ năng phân biӋt đӵc cái tӕt nhҩt (Ngưӡi đi bүy, ngưӡi chuyên thu gom đӇ giao buôn,
ngưӡi chuyên bán lҿ hӑa my«) cũng chӍ chӍ có khҧ năng chӑn đúng tӯ 85-90%. (Hoàn toàn
bҵng trӵc giác).
Hӑa my cái có nhӳng đһc điӇm sau: vӅ hình thӇ thì nhӓ, thon, nhìn tӯ phía trưӟc thì tiӃt diӋn hình
tròn(đưӧc tҥo bӣi đưӡng cong cӫa lưng và đương cong cӫa ngӵc), mӓ nhӓ thưӡng có màu sӯng
bò, râu nhӓ, ngҳn, cánh ngҳn mút cánh tròn, vӏ trí tiӃp giáp giӳa đuôi và thân bӏ thҳt (do lông bao
lưng và bao hұu môn ít, ngҳn), đùi nhӓ hơn đùi hӑa my đӵc khá nhiӅu.
Hӑa my đӵc có hình thӇ to hơn, nhìn tӯ phía trưӟc thì tiӃt diӋn có hình mai rùa, mӓ to và dài hơn
con cái, sӕng mӓ trên thưӡng có màu vàng nhҥt hoһc sӯng bò nhưng gӕc mӓ bao giӡ cũng có
màu vàng tươi đăc biӋt là gӕc mӓ dưӟi, phҫn lông tiӃp giáp giӳa gӕc mӓ và đҫu tҥo thành đӕm
đen thүm hai bên gӕc mӓ, râu to và dài hơn, đen hơn con cái. Nhӳng vӋt đen toàn thân thүm hơn
con cái, cánh con đӵc dài, hai mút cánh thưӡng chҥm vào nhau (con cái thì không chҥm), đuôi
con đӵc dài, nһng, chӛ tiӃp giáp giӳa thân và đuôi thuôn dҫn tӵ nhiên không bӏ thҳt vì lông bao
đuôi và bao hұu môn cӫa con đӵc dài và dҫy, đһc biӋt là lông bao hұu môn, đùi con đӵc thưӡng
to gҩp rưӥi con cái,
Tuy vұy đӕi vӟi bҥn vүn rҩt khó, bӣi vì bҥn lҩy đâu ra cҧ đӵc cҧ cái lúc đó đӇ mà so sánh, cho
nên cái gì cũng phҧi chӏu khó vұy. Quan sát nhiӅu, so sánh nhiӅu, nhҩt đӏnh bҥn sӁ có đưӧcc trӵc
giác này, thӃ nhé.
1. Hӑa my mӝc là chim mӟi bүy vӅ, đã đưӧc nuôi ít nhҩt là 15 ngày đӃn 2 tháng, phҫn lӟn đã hót
nhưng còn rҩt dát, ngưӡi đӃn gҫn nhҧy loҥn xҥ, thúc vӥ cҧ trán, máu me toe toét. Vì vұy rҩt nhiӅu
ngưӡi bán không cho bҥn đӃn gҫn và đҩy chính là cái khó cӫa ngưӡi mua.

ĐiӅu đҫu tiên bҥn nên tìm hiӇu xem có cӱa hàng chuyên bán hӑa my nào không. Mӝt cӱa hàng
đưӧc gӑi là ´ Chuyên My ´ thì ít nhҩt sӕ lưӧng my cũng phҧi chiӃm 60-70% sӕ chim trong cӱa
hàng (Chi ít cũng phҧi có khoҧng 20-30 my mӝc). Cӱa hàng phҧi có nhӳng hӝc chuyên dùng đӇ
nhӕt chim mӝc, có thӇ nhҩc rӡi tӯng hӝc thì bҥn mӟi có điӅu kiӋn quan sát đưӧc kӻ càng mà
không sӧ chim vӥ đҫu. Rҩt tiӃc là gҫn như rҩt ít cӱa hàng chim chú ý chuyӋn này.

Đҫu tiên bҥn cҫn phҧi nghe đưӧc tiӃng hót đã, ngưӡi bán thưӡng có còi chùy mái, nӃu chim siêng
hót thì nhҩt đӏnh sau vài lҫn còi chùy mái nó phҧi hót, mһc dù hót rҩt ngҳn, bҥn phҧi tұp trung
nghe và quan sát xem con nào hót, nên ngӗi im đӇ xác đӏnh 2-3 con hót rӗi bҥn hãy đӃn gҫn đӇ
chӑn hình dҥng cӫa nó (Bҥn nhӟ rҵng nghe đưӧc tiӃng hót rӗi là có 60-70% cơ sӣ đӇ mua rӗi)
bҥn nhìn kӻ móng xem có đӫ không (nӃu bӏ gãy thì thôi) tiӃp đӃn xem trán nӃu sӭt to, đóng vҧy
hoһc rӟm máu thì cũng thôi (vì loҥi này rҩt dát khó thuҫn). TiӃp đӃn bҥn nhìn kӻ đҫu chim, đҫu
nhӓ thuôn đӅu vӅ phía mӓ, gӕc mӓ dưӟi mӓng (so sánh ngay vӟi con bên cҥnh) râu to vӯa phҧi
trông như râu chim mái, thân dài, đuôi dài, nһng hơi cөp xuӕng, chân cao, lông đùi che phӫ kín
khuӹu chân, mҳt tӕt nhҩt là có màu đӛ xanh, lông my có màu hơi xám và nhӓ. NӃu bҥn chӑn
đưӧc con chim có nhӳng tiêu chuҭn trên bҥn sӁ thҩy nó rҩt mau thuҫn, hót nhiӅu, có điӋu nhҧy
rҩt khoan thai nhҽ nhàng, trông rҩt đҽp mҳt. Khi thay lông xong vҿ đҽp cӫa nó càng tăng lên bӝi
phҫn, nhưng nó không bao giӡ chӑi đâu vì nhӳng tiêu chuҭn trên là cӫa chim hót đҩy.
1. Kinh nghiӋm mua HM mӝc chӑi
Tìm mua đưӧc và nuôi đưӧc mӝt con HM mӝc trӣ thành chim chӑi là ưӟc mơ cӫa rҩt nhiӅu
ngưӡi, nhҩt là các bҥn trҿ. Nhưng tôi xin khuyӃn cáo là viӋc này rҩt gҫn vӟi công viӋc cӫa dã
tràng đҩy. Hҫu hӃt các cao thӫ đang sӣ hӳu nhӳng chim HM ³´Cái bang´ đӅu không nuôi tӯ mӝc
đâu.
Trưӟc tiên bҥn cũng phҧi nghe tiӃng hót đã, tiӃng hót vang, đanh chӭng tӓ chim sung, cũng là đӇ
đӥ nhҫm chim mái (hơn nӳa nӃu chăm mãi mà nó không chӑi thi cũng còn đưӧc con chim hót,
không thành công cũng thành nhân mà). Có 4 tiêu chuҭn sau: Nhҩt nhãn (mҳt), nhӏ đҫu, tam
mao(lông), tӭ cưӟc(chân). Cũng có ngưӡi xӃp: nhҩt nhãn, nhӏ mao, tam đҫu, tӭ cưӟc.
-Mҳt: Mҳt chim HM không giӕng mҳt ngưӡi, không có lòng trҳng (Tôi sӁ không dùng các tӯ giác
mҥc, võng mҥc, kӃt mҥc«v.v« mà sӁ dùng nhӳng tӯ ³nông dân´ dӉ hiӇu thôi) mà chӍ có lòng
³đen´ (thӵc ra nó có nhiӅu màu), ӣ giӳa lòng đen có mӝt chҩm đen hơn gӑi là đӗng tӱ, bҥn phҧi
chӑn đӗng tӱ càng nhӓ càng tӕt, bҥn chú ý đӯng mang chim ra ngoài nҳng đӇ chӑn. Vì làm như
vұy đӗng tӱ sӁ thu nhӓ lҥi, bҥn sӁ nhҫm đҩy. Xung quanh đӗng tӱ là lòng ³đen´ dân chơi chim
gӑi là ³TҦY´, có nhiӅu màu tҧy, bҥn nên chӑn màu xanh đӛ xanh, màu nâu đen, màu cùi nhãn,
các màu khác thì thôi. Trên nӅn tҧy có mӝt thành phҫn rҩt quan trӑng đó là CÁT, vұy cát là gì?
Hӗi nhӓ tôi nghe các cө nói đӃn nó rҩt nhiӅu nhưng không hiӇu nәi, sau này biӃt võ vӁ ít chӳ Tҫu
tôi mӟi vӥ lӁ, hóa ra cũng không đӃn nӛi khó hiӇu lҳm. Ngưӡi Quҧng Đông ± TQ gӑi cát này là
SA TҦY (TiӃng phә thông TQ đӑc là sa tӹ), chӳ Sa có rҩt nhiӅu nghĩa (xe,sӧi,cát,rơi«) chӳ Sa
Tҧy có bӝ thӫy hoһc bӝ ty đӭng cҥnh, vì vұy nghĩa cӫa nó là sӧi, tia, dây thì mӟi đúng, còn chӳ
Sa có bӝ thҥch đӭng cҥnh mӟi đúng nghĩa là cát. Vұy SA TҦY (SA=tia,TҦY=đáy,đӃ,nӅn) có
nghĩa là TIA NӄN MҲT, tӯ đӗng tӱ có nhӳng tia tóe ra bӕn phía nӅn mҳt, bҥn phҧi chӑn tia mҳt
càng to càng rõ càng dày càng tӕt. Có nhӳng con nhӳng tia này ngҳn nhưng rҩt dày, ken vào
nhau thành mӝt quҫng xung quanh đӗng tӱ cũng đưӧc. VӅ hình thӇ ban chӑn ³mҳt méo´ (dài, mí
trên cong ít, mí dưӟi cong nhiӅu), mҳt ³đҫy´ (nhìn tӯ phía trưӟc hai mҳt hơi lӗi làm cho mһt
chim có vҿ như hình thang cân), thӃ là tҥm әn vӅ mҳt.
-ĐҪU: Đҫu chim HM có rҩt nhiӅu dҥng (xà đҫu, phương đҫu, tiêm đҫu, cáp giӟi đҫu, nga
đҫu«). Các bҥn nên chӑn xà đҫu (đҫu rҳn) loҥi đҫu này nhìn ngang ta thҩy sӕng mӓ trên vӟi trán
và đӍnh đҫu tҥo thành mӝt đưӡng gҫn thҷng hàng, nhìn tӯ phía trưӟc lҥi thҩy đӍnh đҫu hơi lõm,
bӣi hai mҳt lӗi và hơi nhô cao, tiӃt diӋn hình thang cân. Hoһc chӑn phương đҫu, loҥi này thưӡng
có cái đҫu to, nhìn tӯ trên xuӕng hay nhìn ngang các đưӡng cҥnh gҫn song song vӟi nhau.

-MAO (lông): Chӑn lông tơi, sӕp, mӅm (ai đã chơi yӃn sӁ biӃt ngay tơi sӕp là gì) lông vүn sҳp
xӃp đӅu đһn trұt tӵ nhưng ta có cҧm giác nӃu khӁ thәi lông sӁ dҥt sang hai bên, (không cҫn đӇ ý
đӃn màu sҳc). Lông đҫu mӓng, ôm sát da đҫu, lông cánh dài, lông đuôi dài trung bình, lông bao
đuôi dҫy, to, lông ngӵc rӁ sang hai bên thi rҩt tӕt vì nó sӁ làm cho ngӵc chim gҫn phҷng kӃt hӧp
đưӡng cong cӫa lưng (tiӃt diên nhìn tӯ phía trưӟc lҥi) giӕng hình mai rùa ӭng vӟi câu ³Xà
đҫu,Qui bӕi, dҧ tӱ bҩt thӕi´ (đҫu rҳn lưng rùa đánh chӃt không lùi).

-CƯӞC (chân): Bҥn chӑn cҷng chân to, các vҧy chân có viӅn thүm (chim già) không phө thuӝc
màu. ³đҩm´ to (chӛ phân ngón), ngón chân dài, móng dài thì hay khóa (túm vào cә vào chân đӕi
phương) nhưng không chһt, ngón ngҳn móng mèo ít khóa nhưng túm chһt, mҥnh gây cho đӕi
nhiӅu thương tích hơn.
Ngoài nhӳng tiêu chuҭn chính trên bҥn cҫn chӑn chim to con (công phu phҥ đҥi lӵc = võ giӓi vүn
sӧ to khӓe). Các bӝ phұn phҧi cân đӕi hài hòa, dài thì cùng dài (ngũ trưӡng), ngҳn thì cùng ngҳn
(ngũ đoҧn). ³Ngũ´ gӗm: mӓ, cә, thân, đuôi, chân. Mӓ thҷng, cong, ngҳn, dài đӅu đưӧc, miӉn là
sӕng mӓ cao, nét, không bӏ lép vҽo, gӕc mӓ to, dҫy, đһc biӋt gӕc mӓ dưӟi càng dҫy, càng to càng
tӕt (vì mӓ trên gҳn chһt vào sӑ nên rҩt khӓe, trong khi đó mӓ dưӟi rӡi tӵ do nên cҫn phҧi to dҫy,
khi mә kҽp lӵc đòn bҭy tҥo ra mӟi khӓe,mӟi mҥnh). Thân nên chӑn thân rùa như trên đã nói
hoһc thân ³trúc thùng´ (ӕng trúc) nhìn tiӃt diӋn tӯ trưӟc ra sau gҫn thành hình tròn. Lông my nên
chӑn ³tuyӃn my´ (my nhӓ, dài, thҷng) ³câu loan my´ (dài, cong dҩu ngã). Các loҥi khác như: qua
tӱ my, liên châu my, ngân tiӅn my« đӅu bӓ. Lông my nên chӑn màu hơi xám, mӏn. Chú ý: lông
my chӛ trên mí mҳt trên nӃu có 1, 2 chiӃc lông đen nhӓ như hҥt tҩm lүn vào (dân chӑi chim gӑi
là ³chӍ mǤ´) là không tӕt. Loҥi này lúc chӑi, lúc không, sáng hăng, chiӅu xìu, mҩt tiӅn như chơi.
Phҫn đҫu tôi có nói các cao thӫ không chӏu nuôi chim mӝc vì mһc dù có chӑn đưӧc chim mӝc
hay thì cũng phҧi thuҫn dưӥng rҩt lâu chim mӟi quen hơn nӳa trong quá trình thuҫn dưӥng, chim
thưӡng có nhӳng thay đәi (biӃn tưӟng) khiӃn cho chim xҩu đi (không chӑi, ít hót, mҳt loãng
dҫn«) do đó hӑ thưӡng mua chim chӑi thuӝc. Thưӡng có hai cách mua. Mӝt là mua chim sau
khi xem chӑi chim trong các kǤ chӑi HӜI, chӑi TAY ĐÔI, đây là cách mua hiӋu quҧ nhҩt và
cũng tӕn kém nhҩt. HiӋu quҧ vì ta trӵc tiӃp nhìn thҩy các miӃng đánh và thӇ lӵc cӫa chim, thӡi
gian chim chӏu đòn v.v. chim đã chӑi thҳng, hòa hay thua v.v. đӇ có thӇ đưa ra giá mua chính
xác, nhưng thưӡng phҧi đҩu giá vӟi các cao thӫ khác nên giá thưӡng ngҩt ngưӣng (dăm ba triӋu
tӟi chөc triӋu là thưӡng) và bҥn phҧi nҳm đưӧc thông tin chӑi ӣ đâu? bao giӡ chӑi? vӟi nhӳng
ngưӡi mӟi chơi chuyӋn này cũng không dӉ dàng gì. Mua chim kiӇu này thì viӋc nhìn mҳt và
tưӟng mҥo chim đươc đơn giҧn hóa đi rҩt nhiӅu. Chҷng có tiêu chuҭn gì bҵng ³tiêu chuҭn thӵc
tӃ´cҧ. Hai là phҧi bӓ công sӭc đi thăm hӓi, tìm kiӃm chim ӣ nhӳng vùng nông thôn xa, hoһc ӣ
ngay nhӳng ngưӡi nuôi chim hót thông thưӡng, thӍnh thoҧng cũng có con rҩt sung mà ngưӡi nuôi
không biӃt. Mua chim trong các trưӡng hӧp này bҥn cҫn lưu ý: Chim thưӡng có biӇu hiӋn khác
thưӡng như nhҧy lên nhҧy xuӕng, bám vào nan lӗng ngó qua ngó lҥi vӯa hót rҩt gҳt, đanh, hӉ
nghe tiӃng mái hay tiӃng đӵc hót xa xa là các biӇu hiӋn trên lҥi tái diӉn. Mҳt chim lúc này có cҧm
giác như bӏ mӡ đi, đӗng tӱ rҩt nhӓ, mҳt chim dài và hơi lӗi ra trông có cҧm giác rҩt lǤ lӧm. NӃu
ngưӡi nuôi có ý bán thì tӕt nhҩt bҥn nên đӅ nghӏ ngưӡi bán cho ³dí´ thӱ, tӭc là cҫn có mӝt con
đӵc khác đһt cҥnh sát lӗng con này đӇ xem biӇu hiӋn cӫa nó, nӃu nó nhҧy ngay xuӕng sàn hoһc
nhҧy bám vào nan lӗng vӯa búng cánh vӯa hót réo rҳt như muӕn phá lӗng lao sang đӕi phương
thì bҥn hay tiӃp tөc quan sát các tiêu chuҭn khác (lông,chân ,móng«) nӃu đҥt yêu cҫu thì bҥn chӍ
còn viӋc ngã giá mà mua thôi. Mua kiӇu này thì rҩt tӕn công tӕn sӭc và cҧ thӡi gian nӳa nhưng
giá cҧ dӉ chӏu hơn và cũng ăn chҳc tӟi 90%, nhưng có cái khó là không sҹn có đӇ mà mua, nhưng
nӃu bҥn đam mê thì nhҩt đӏnh sӁ mua đưӧc. Đһc biӋt lưu ý: chim con nuôi lên cũng hay có nhӳng
biӇu hiӋn và đһc điӇm vӅ mҳt như vұy (già dái non hӝt) bҥn cҫn có thӡi gian quan sát kӻ nӃu thҩy
chim thӍnh thoҧng nhҧy xuӕng sàn nhһt phân hoһc thҩy phân có dҩu vӃt bӏ bӟi thì bӓ ngay ý đӏnh
mua vì đó là dҩu hiӋu cӫa chim con nuôi tӯ ә lên đҩy.

c
 




Tháng Ba 21st, 2011 | Add a Comment
Chào các bҥn, tôi là hӝi viên cӫa Hӝi chim Hӑa Mi chiӃn Hà nӝi. VӅ cách chӑn chim Hӑa mi tôi
cũng có chút kinh nghiӋm đӇ chia sҿ cùng các bҥn.
Mҳt chim Hӑa mi:
Trong bҧng mҳt chim Hӑa mi trên thì ô sӕ 2 trong 15 ô nói trên chính là màu mҳt Thiên Lam
thanh ( mҳt thiên thanh )
Thông thưӡng màu mҳt phә thông cӫa chim chӑi tҥi VN là màu cӫa ô sӕ 1 ( Lөc đҫu thanh) và
mҳt kim sa.
Trong bҧng màu mҳt trên là mҳt cӫa chim Hӑa mi đã nuôi đưӧc rҩt căng (mҳt đã chuyӇn màu
đӃn đӍnh cao )
VӅ cát mҳt chim thì không phҧi trong mҳt chim có nhӳng hҥt nhӓ li ti, trong trưӡng hӧp ô sӕ 10
là trưӡng hӧp đһc biӋt nhưng rҩt hiӃm dӕ là mҳt Đҥm lөc sa ( nhìn mҳt chim như miӃng thӫy tinh
rҥn vӥ nhӓ li ti)
VӅ màu mҳt cũng không có loҥi Huy sa nhãn mà chӍ có Khôi nhãn ( mҳt màu tro -sӕ 13)
Thông thưӡng màu mҳt thiên thanh rҩt hiӃm, tôi đã tӯng đưӧc nhìn mӝt con chim có màu mҳt
thiên thanh có thӇ tҧ cho các bҥn như sau: khi chưa căng màu này xanh rҩt thүm ( màu xanh
dương ) chӍ khi con chim thұt căng mҳt lҥi xanh nhҥt đi mӝt chút và có đӝ hơi đөc ( màu xanh
như mҫu da trӡi mùa thu không có mây).
VӅ chӑn chim thì cũng lưu ý khi chӑn con chim mӝc và con chim đã căng rӗi. Đӕi vӟi con chim
đã căng rӗi thì tương đӕi dӉ nhìn vì vҿ đҽp cӫa nó đã lӝ ra hӃt. Nói chung đӕi vӟi cҧ chim thuӝc
và chim mӝc sau khi đã tӯng nuôi chim mӝt thӡi gian sӁ có kinh nghiӋm nhҩt đӏnh thì sӁ so sánh
đưӧc các loҥi màu mҳt, bӝ chim, lông chim dӉ chơi, dӉ chӑi.
Lông chim:
Thông thưӡng ngưӡi chơi thưӡng chӑn lông mӅm, tơi, mӓng lông đӇ đưӧc con chim dӉ chӑi.
Các bҥn cũng nên lưu ý: đӕi vӟi chim hӑa mi non, bánh tҿ ( tuәi rӯng thҩp) thưӡng có bӝ lông
trên. Có nhӳng con chim tuy là chim bánh tҿ rҩt hay tuy nhiên đa phҫn là chơi không đưӧc bӅn ,
đӝ dӳ cӫa con chim giҧm dҫn và rҩt nhanh khôn ( thưӡng là sau mӝt vài trұn lӕi đánh sӁ chuyӇn
không quyӃt liӋt nӳa và chӍ đӭng ngoài cҳn móng chân, trông rҩt khó chӏu. NӃu bӏ mӝt con chim
rҩt dӳ, già rӯng có thӇ lӵc tӕt trong lúc chӑi liên tөc đè sҩn vào cӱa công thì nhӳng con nói trên
sӁ bӓ đánh chӍ đӭng ngoài hót).
VӅ mҳt chim bҧnh tҿ thông thưӡng có lam mҳt rҩt rӝng, mí mҳt mhӓng và thưӡng là méo hҥt
chanh, Thông thưӡng chi chưa đәi mҳt có hai màu: vҧng ánh đӓ ( màu nưӟc mҳm) và Lөc nhҥt
(xanh nhҥt). ChӍ sau mӝt thӡi gian ngҳn đã chuyӇn mҳt ra màu ghi xám ( đây là lúc con chim đã
rҩt әn đӏnh). Đӕi vӟi chim Hӑa mi khi mҳt con chim bҥn nhìn đã thҩy tұn đáy mҳt không còn đӝ
đһc và đӗng nhҩt mӝt màu thì gҫn như không sӱ dөng đưӧc nӳa ( đây là hiӋn tưӧng con chim đã
bӏ lũa , mҳt gӑi là hiӋn tưӧng Mҳt đáy giӃng) khi cho chӑi thì chӍ đánh mӝt lúc là bӓ đòn và đӭng
hót.
Đӕi vӟi nhӳng ngưӡi chơi lâu và có kӻ thuұt nuôi tӕt thưӡng chӑn lông cӭng, bҧn to, lông bөng
mӓng mӅm, hoa văn sүm, bó chһt theo cơ thӇ. ( thưӡng là nhӳng chú chim hӑa mi già rӯng mӟi
có đưӧc), thông thưӡng loҥi này rҩt chұm chơi nhưng khi chơi đưӧc thì chơi rҩt hay và bӅn
(Nhӳng con chim nәi tiӃng trong thӡi gian gҫn đây thưӡng có có chҩt lông này).
Thông thưӡng các bҥn bҳt chim mӝc nên lӵa chӑn:
Đҫu: Đҫu táo , rӝng tҧng, trán rӝng, cút đҫu dài tròn, lông đҫu mӓng (nӃu là chim già thì hoa đҫu
sүm sҳc nét, bҧn lông cӭng to)
Cә: Cә to
Hӑa mҳt: chӑn loҥi hӑa chӍ, sҳc nét đóng vào mí mҳt trên và cong xuôi theo cә đҫu ( phía đuôi
hӑa mӣ theo gáy)
Mҳt: Chim mӝc khi chưa chӑi thông thưӡng lam mҳt không rӝng ( thưӡng chӍ chim non mӟi có
lam mҳt rӝng ) nên chӑn chim có mҳt bé, chһt mҳt, mҳt đһc, điӇm đóng mҳt cao, mí mҳt sun dày.
Thông thưӡng khi nhìn mҳt chim đã có linh cҧm là con chim dӳ.
Thân ngưӡi: dài bҳp chuӕi ӭc nӣ rӝng, hҥn chӃ bҳt chim mình cӫ đұu.
Đuôi: Bҧn lông đuôi dày, khҩu đuôi to, lông phao hұu dҫy không cҫn thiӃt đuôi dài.
Chân: Da chân chim mӓng, đanh, ngón chân to dҫy, móng dҫy, Móng hұu cong chҳc. Con chim
chӑi bӅn là con chim có đôi chân to khӓe, thӃ đӭng vӳng ( không nên chӑ chân cao quá), Lông
đҫu gӕi phӫ kín.
Nhìn tәng thӇ con chim hӑa mi khi đӭng vươn lên có nhӳng đưӡng cong mӅm (đҫu có đӝ gӗ: con
chim căng; ngưӡi bҳp chuӕi lưng quy: con chim có lӵc bӅn; đuôi dұp mӅm xӃp quân bài: con
chim có lӕi đánh hay)
Trên đây là mӝt vài kinh nghiӋm chӑn chim hoҥi mi cӫa tôi, mong các bҥn chӑn đưӧc nhӳng con
chim chӑi tӕt và tham gia cùng Hӝi chim hӑa mi chӑi TP Hà nӝi.

c

 
T ng h a mi th ng có 3 lo i t t : lo i ngũ tr ng, lo i ngũ đo n và lo i quí t ng th 3 là '͟mình c
đ u, đuôi lá v ͟ . Sau đây là t ng m o chi ti t.

T ng m t : v i con ng i m t đ c coi là c a s tâm h n, thì ch n h a mi cũng theo cách đó. Nên

ch n nh ng con có đôi m t sáng to, có th n khí, và c nh giác nh y bén, màu s c m t ph i t i, da m t
m ng, con ng i nh , khoen m t là v t lông nh màu tr ng kéo dài ra sau ót gi ng mày con ngài. Cái tên
chim Ho Mi cũng căn c cái mày ngài tr ng này mà đ t ra.

Đánh giá t ng m t còn ph i quan sát k m t nhãn c u c a chim. Chung quanh con ng i có m t lo t
màu, tuLj t ng con, ta th y có màu vàng, h ng, lam, xanh, tro l t, tr ng xám... g i là nhãn đ s c. N u
quan sát k h n, ta th y trong nhãn đ s c còn có nh ng ch m nho nh khác n m r i r c ( cũng xu t
hi n chung quanh con ng i) ti ng trong ngh g i là xa nhãn.

Xa nhãn th ng có 4 lo i sau đây:

1. Kim xa nhãn : nh ng ch m nh chung quanh con ng i màu vàng.

2. Thi t xa nhãn : nh ng ch m nh chung quanh con ng i màu xanh ng đen nh màu s t ngu i.

3. Ngân xa nhãn : nh ng ch m nh chung quanh con ng i màu tr ng sáng.

4. Huy xa nhãn : nh ng ch m nh chung quanh con ng i màu tro l t.

Nói chung, màu đáy m t c a chim HM ph i là màu đ m m i t t.

Khi l a chim h a mi nên đ n g n l ng dùng ngón tr nh nhàng làm d u ch th p, ho c v hình

vòng tròn m t hai l n đ xem ph n ng con chim nh t trong ra sao. N u đó là chim nuôi ch a thu c thì
ph n ng c a nó là nh y lung tung trong l ng tìm l i thoát thân. Còn chim thu n thu c thì nó c đ ng
yên trên c n đ u, đôi m t và chi c đ u c a nó di chuy n theo h ng ngón tay 'v b a' c a mình, ch ng
t chim có cá tính m nh, t tin và ph n x nh y bén.

c
 
  


Ho mi nuôi trong l ng con thay lông s m, con thay mu n, con thay s m th ng thì t tháng 7 âm là
b t đ u thay, con mu n thì cu i năm.

H a mi thu c (thu n) thì thay lông s m và nh đ nh h n h a mi m c (b i). Vi t v cách chăm chim

H a mi thay lông thì đã có r t nhi u sách đ c p đ n ví d nh sách c a Vi t Ch ng, nay tôi ch dám
m o mu i trình bày cách chăm chim HM thay lông theo kinh nghi m nuôi hi n t i c a b n thân (tôi cũng
h c h i c a nhi u ng i khác thôi):

* D u hi u nh n bi t chim s p thay lông: HM s p thay lông thì lông b t đ u xác, quăn và nhi u con
còn có c m giác nh lông cháy, khi du i cánh thì các lông cánh có pha màu lá chu i khô, khi đó chúng ta
c n ph i chăm chim c n th n h n (có ng i thì l i ng c l i - khi chim thay lông xong m i chăm t t, làm
nh th con chim s lâu n i và thay lông s lâu và không đ u).

* V th c ăn th ng thì các b n nuôi HM hót b ng cám cò tr ng ho c ngô tr ng, ta ch c n cho

chim ăn cám theo t l 3-4 lòng đ tr ng gà/1l ng cám cò (ho c ngô), l y thêm lòng tr ng hay không và
bao nhiêu thì tuLj các b n nh ng đ ng l y t t nhé. Tăng c ng m i t i châu ch u hay d , tăng c ng
đây tôi ch l u ý là th ng xuyên và đ u thôi.

* Nuôi chim HM b n nên t p cho con chim c a mình ăn m i t i, n u con nào không ăn thì hôm
nào r nh r i b n tháo cóng đ ng cám ra và cho vào l ng ít m i t i, nó s ph i ăn thôi, nh l p l i cóng
đ ng cám nhé. Không nên cho chim HM ăn sâu qui vì chim s b bó lông và lông khi thay s b quăn. V
l ng tr i ta nên ph áo l ng vào m t chút, đ chim ch tĩnh và mát, có đ m càng t t, t i cho đi ng
s m và ph kín áo l ng. Cho chim t m th ng xuyên nh ng đ ng d n l ng nhi u (1 tu n tr lên h ng
d n), tôi th y cách này khá hay, chim thay lông r t nhanh nh ng cách này h i khó cho các b n nhà
không đ c r ng vì h i mùi m t tý.

N u có đi u ki n các b n cho chim t m bu i chi u làm sao đ chim tr c khi ph áo l ng cho đi ng

chim ch a khô h n lông, nhi u ng i cho là cách này làm chim y u nh ng tôi l i nghĩ là chim HM thân
nhi t cao nên kô nh h ng m y đâu, làm nh v y chim HM tu t lông r t mau (KN t chim nhà luôn).
Chim HM th ng thay lông theo trình t t lông đ u, lông cánh, lông ng i, lông đuôi và lông âu cánh,
sau m i m t đ t trút lông chim nuôi lông măng ra h n r i trút ti p đ t m i.

Nuôi HM tôi th ng cho chim ăn thêm l c s ng, ngày 1-2 h t cũng đ c ăn l c giúp cho chim có
đ ng ru t t t và s c lông m t mà. HM khi đã có b lông m i hoàn ch nh v n c n kho ng 1 tháng đ
lông m i ráo h n, lúc này chim b t đ u sung và hót nhi u, nên cho chim t m n ng. Các b n v n nên
chăm t t nhé, chúc chú chim HM c a các b n có m t b lông m i hoàn h o và đ sung nhé.
ëc     



Đ ch i m t con chim h a mi hót hay và nhi u gi ng, b n ph i luôn luôn cho chim đi d t, m t con
chim có có tu i l ng, già r ng th ng thì là gi ng r t trong và hay ti ng hót có h n c a núi r ng, gi ng có
ti ng su i,..ti ng cúc cu, ti ng mèo kêu, có con b t đ c gi ng b t cô trói c t...kh quá, hót đ c c
gi ng chích choè và các gi ng khác...đó là con chim hay..b n có ti n mà không mua đ c, vì con chim
hay ít khi ng i ta bán.

N u chim c a b n là chim m c ho c m c d thì b n v n ph i mang đi d t chim, ph ng pháp trùm

kín áo l ng đ d i đ t cho nó nghe ngóng các b c đ i ca hót đ b t gi ng, nh ki u hát Karaoke đ y,
Tr ng h p không đi d t chim đ c thì mua CD h a mi tr ng hót đ chim nghe t p gi ng. Mu n t p
cho chim hót kh e và hay b n ph i b h t áo l ng, treo chim lên cao hòa nh p v i đ t tr i thiên nhiên,
yên tĩnh chim hót r t hay và nhi u gi ng. N u chim c a b n ch nuôi nhà cho dù tu i l ng có đ n 6
năm chim hót d v n là d .






Tưӟng hӑa mi thưӡng có 3 loҥi tӕt : loҥi ngũ trưӡng, loҥi ngũ đoҧn và loҥi quí tưӟng thӭ 3 là
'´mình cӫ đұu, đuôi lá vҧ´ . Sau đây là tưӟng mҥo chi tiӃt.

Tưӟng mҳt : vӟi con ngưӡi mҳt đưӧc coi là cӱa sә tâm hӗn, thì chӑn hӑa mi cũng theo cách đó.
Nên chӑn nhӳng con có đôi mҳt sáng to, có thҫn khí, và cҧnh giác nhҥy bén, màu sҳc mҳt phҧi
tươi, da mҳt mӓng, con ngươi nhӓ, khoen mҳt là vӋt lông nhӓ màu trҳng kéo dài ra sau ót giӕng
mày con ngài. Cái tên chim Hoҥ Mi cũng căn cӭ cái mày ngài trҳng này mà đһt ra.

Đánh giá tưӟng mҳt còn phҧi quan sát kӻ mһt nhãn cҫu cӫa chim. Chung quanh con ngươi có
mӝt loҥt màu, tuǤ tӯng con, ta thҩy có màu vàng, hӗng, lam, xanh, tro lӧt, trҳng xám... gӑi là
nhãn đӃ sҳc. NӃu quan sát kӻ hơn, ta thҩy trong nhãn đӃ sҳc còn có nhӳng chҩm nho nhӓ khác
nҵm rӡi rҥc ( cũng xuҩt hiӋn chung quanh con ngươi) tiӃng trong nghӅ gӑi là xa nhãn.
Xa nhãn thưӡng có 4 loҥi sau đây:

—  : nhӳng chҩm nhӓ chung quanh con ngươi màu vàng.
  : nhӳng chҩm nhӓ chung quanh con ngươi màu xanh ӱng đen như màu sҳt
nguӝi.
  ! : nhӳng chҩm nhӓ chung quanh con ngươi màu trҳng sáng.
"  #$ : nhӳng chҩm nhӓ chung quanh con ngươi màu tro lӧt.

Nói chung, màu đáy mҳt cӫa chim HM phҧi là màu đұm mӟi tӕt.

Khi lӵa chim hӑa mi nên đӃn gҫn lӗng dùng ngón trӓ nhҽ nhàng làm dҩu chӳ thұp, hoһc vӁ hình
vòng tròn mӝt hai lҫn đӇ xem phҧn ӭng con chim nhӕt trong ra sao. NӃu đó là chim nuôi chưa
thuӝc thì phҧn ӭng cӫa nó là nhҧy lung tung trong lӗng tìm lӕi thoát thân. Còn chim thuҫn thuӝc
thì nó cӭ đӭng yên trên cҫn đұu, đôi mҳt và chiӃc đҫu cӫa nó di chuyӉn theo hưӟng ngón tay 'vӁ
bӫa' cӫa mình, chӭng tӓ chim có cá tính mҥnh, tӵ tin và phҧn xҥ nhҥy bén.

CHĂM HӐA MI TRONG MÙA THAY LÔNG

Hoҥ mi nuôi trong lӗng con thay lông sӟm, con thay muӝn, con thay sӟm thưӡng thì tӯ tháng 7
âm là bҳt đҫu thay, con muӝn thì cuӕi năm.

Hӑa mi thuӝc (thuҫn) thì thay lông sӟm và әnh đӏnh hơn hӑa mi mӝc (bәi). ViӃt vӅ cách chăm
chim Hӑa mi thay lông thì đã có rҩt nhiӅu sách đӅ cұp đӃn ví dө như sách cӫa ViӋt Chương, nay
tôi chӍ dám mҥo muӝi trình bày cách chăm chim HM thay lông theo kinh nghiӋm nuôi hiӋn tҥi
cӫa bҧn thân (tôi cũng hӑc hӓi cӫa nhiӅu ngưӡi khác thôi):

* Dҩu hiӋu nhұn biӃt chim sҳp thay lông: HM sҳp thay lông thì lông bҳt đҫu xác, quăn và nhiӅu
con còn có cҧm giác như lông cháy, khi duӛi cánh thì các lông cánh có pha màu lá chuӕi khô, khi
đó chúng ta cҫn phҧi chăm chim cҭn thұn hơn (có ngưӡi thì lҥi ngưӧc lҥi - khi chim thay lông
xong mӟi chăm tӕt, làm như thӃ con chim sӁ lâu nәi và thay lông sӁ lâu và không đӅu).

* VӅ thӭc ăn thưӡng thì các bҥn nuôi HM hót bҵng cám cò trӭng hoһc ngô trӭng, ta chӍ cҫn cho
chim ăn cám theo tӹ lӋ 3-4 lòng đӓ trӭng gà/1lҥng cám cò (hoһc ngô), lҩy thêm lòng trҳng hay
không và bao nhiêu thì tuǤ các bҥn nhưng đӯng lҩy tҩt nhé. Tăng cưӡng mӗi tươi châu chҩu hay
dӃ, tăng cưӡng ӣ đây tôi chӍ lưu ý là thưӡng xuyên và đӅu thôi.

* Nuôi chim HM bҥn nên tұp cho con chim cӫa mình ăn mӗi tươi, nӃu con nào không ăn thì hôm
nào rҧnh rӛi bҥn tháo cóng đӵng cám ra và cho vào lӗng ít mӗi tươi, nó sӁ phҧi ăn thôi, nhӟ lҳp
lҥi cóng đӵng cám nhé. Không nên cho chim HM ăn sâu qui vì chim sӁ bӏ bó lông và lông khi
thay sӁ bӏ quăn. VӅ lӗng trҥi ta nên phӫ áo lӗng vào mӝt chút, đӇ chim chӛ tĩnh và mát, có đӝ ҭm
càng tӕt, tӕi cho đi ngӫ sӟm và phӫ kín áo lӗng. Cho chim tҳm thưӡng xuyên nhưng đӯng dӑn
lӗng nhiӅu (1 tuҫn trӣ lên hҹng dӑn), tôi thҩy cách này khá hay, chim thay lông rҩt nhanh nhưng
cách này hơi khó cho các bҥn nhà không đưӧc rӝng vì hơi mùi mӝt tý.

NӃu có điӅu kiӋn các bҥn cho chim tҳm buәi chiӅu làm sao đӇ chim trưӟc khi phӫ áo lӗng cho đi
ngӫ chim chưa khô hҷn lông, nhiӅu ngưӡi cho là cách này làm chim yӃu nhưng tôi lҥi nghĩ là
chim HM thân nhiӋt cao nên kô ҧnh hưӣng mҩy đâu, làm như vұy chim HM tuӝt lông rҩt mau
(KN tӯ chim nhà luôn). Chim HM thương thay lông theo trình tӵ tӯ lông đҫu, lông cánh, lông
ngưӡi, lông đuôi và lông âu cánh, sau mӛi mӝt đӧt trút lông chim nuôi lông măng ra hҷn rӗi trút
tiӃp đӧt mӟi.

Nuôi HM tôi thưӡng cho chim ăn thêm lҥc sӕng, ngày 1-2 hҥt cũng đưӧc ăn lҥc giúp cho chim có
đưӡng ruӝt tӕt và sҳc lông mưӧt mà. HM khi đã có bӝ lông mӟi hoàn chӍnh vүn cҫn khoҧng 1
tháng đӇ lông mӟi ráo hҷn, lúc này chim bҳt đҫu sung và hót nhiӅu, nên cho chim tҳm nҳng. Các
bҥn vүn nên chăm tӕt nhé, chúc chú chim HM cӫa các bҥn có mӝt bӝ lông mӟi hoàn hҧo và đӝ
sung nhé.

Đӆ CHIM HӐA MI HÓT HAY NHIӄU GIӐNG

ĐӇ chơi mӝt con chim hӑa mi hót hay và nhiӅu giӑng, bҥn phҧi luôn luôn cho chim đi dưӧt, mӝt
con chim có có tuәi lӗng, già rӯng thưӡng thì là giӑng rҩt trong và hay tiӃng hót có hӗn cӫa núi
rӯng, giӑng có tiӃng suӕi,..tiӃng cúc cu, tiӃng mèo kêu, có con bҳt đưӧc giӑng bҳt cô trói
cӝt...khә quá, hót đưӧc cҧ giӑng chích choè và các giӑng khác...đó là con chim hay..bҥn có tiӅn
mà không mua đưӧc, vì con chim hay ít khi ngưӡi ta bán.

NӃu chim cӫa bҥn là chim mӝc hoһc mӝc dӣ thì bҥn vүn phҧi mang đi dưӧt chim, phương pháp
trùm kín áo lӗng đӇ dưӟi đҩt cho nó nghe ngóng các bұc đҥi ca hót đӇ bҳt giӑng, như kiӇu hát
Karaoke đҩy, Trưӡng hӧp không đi dưӧt chim đưӧc thì mua CD hӑa mi trӕng hót đӇ chim nghe
tұp giӑng. Muӕn tұp cho chim hót khӓe và hay bҥn phҧi bӓ hӃt áo lӗng, treo chim lên cao hòa
nhұp vӟi đҩt trӡi thiên nhiên, yên tĩnh chim hót rҩt hay và nhiӅu giӑng. NӃu chim cӫa bҥn chӍ
nuôi ӣ nhà cho dù tuәi lӗng có đӃn 6 năm chim hót dӣ vүn là dӣ.