ERCivES ONivERSiTESi

Il A Ii: •••

ILAHIYAT FAKULTESI

• •

DERGISI

SAYI: 10

KA YSERi - 1998

YAYIN KOMif'YONU ProLDr. Cihat TUN<; ProLDr. Celal KIRCA ProLDr. Harun GUNGOR

SAHini ProLDr. Ali TOKSARI

M E S U L 1\1 D D lJ R D Prof.Dr. Celal KIRCA

NOT: E.U. iliihiyat Fakultesi Dergisi yaym kurah geregi, dcrgide yer alan yazilar, tc'lif, tcrcume vc kitap tamumi siralamasma ve bu siralarnanm her birinde unvanlar csas almarak yazarlarm soyadlarma gore dizilrnistir.

Makalelerin ilmi Sorumlulugu Yazarlanna Aittir.

Erciyes Univcrsitesi Matbaasl

KAYSERl- 1998

AMERiKA BtRLEStK DEVLETLERi'NDEKi MUSLUMAN-HRiSTiYAN iLiSKiLERi*

Cev. Yrd.Do~.Dr. Ibrahim GORENER**

Bu cahsmada Amerika Birlesik Devletleri'nde yasayan Musltlmanlann durumlan ve Hristiyanlarla olan iliskileri incelenecektir. Bu yapihrken belirli bir bolge veya grubu incelemek yerine tum ulkedeki Mtislumanlann genel yapisi ele almmrsnr. Bu incelemeyi gerceklestirmek icin oncelikle Amerika'daki Muslumanligm ozetli bir tarihcesi verilecek, akabinden Mtisliiman gruplardan bahsedilecek ve son olarak da Musluman-Hristiyan iliskisine yer verilecektir.

Bugun dimyamn beste biri Miisliiman olup, hemen hemen her ulkede bir Miisluman varligmdan soz edilmektedir. Ayru sekilde A.B.D.'de de bu bir gercektir, Ancak Amerika'daki Milsliiman sayrsim tam tesbit etmek mtimkiin degildir. Ciinkii, Speight'in de belirttigi gibi, Amerika'daki dini topluluklann niifuslan hakkinda resmi bir kayit bulunmamaktadir. Speight demektedir ki:

"Nufus kayitlan dini gruplar hakkmda bir bilgi vermemekte ve bunu ogrenebilecegimiz gene! bir lslarni birim de bulunmamaktadir."! Buna ek olarak, Amerika ' ya gecici amaclarla gelen kisiler bu tahmini daha zor hale getirmektedir. Bununla birlikte Amerika'daki Islami kuruluslann sayismdaki artmalar lslamin Arnerika'da bir gelisim seyri icerisinde oldugunun bir gostergesidir.?

Miisliimanlann Amerika 'daki bulunuslan cok oncelere gitmesine ragmen pekcok kimse tarafmdan varhklanrnn farkedilmemesi cok ilginctir. Lovell bu konuda sunlan soylemektedir: "Amerikahlar eskiden islam hakkinda ya hie ya da cok az bir bilgiye sahip olduklanndan dolayi Musliimanlar pekcok haksiz muamele ile karsilasnuslardrr.V' Bu bilgi zayifhgi

*

Bu calisma United Theological Seminary, Dayton OH'da 12.26.'95'da vcrilen bir tebligin bazt duzcnlcmelerlc birlikte yapilmis bir tercumesidir,

Erciycs Universitesi llahiyat Fakliltcsi Ogretim Uyesi.

R. Marston Speight, Christian-Muslim Relations (Connecticut, 1983),35.

Emily Kalled Lovell, "Islam in the United. States: Past and Present," the Musli~ Community in North America, yayma hazirlayanlar E.H. Waugh, B. Abu-Laban, R.B. Qureshi, (Alberta: University of Alberta Press, 1983), 93.

Age., 96.

**

1- 2-

3-

bugun de bir gercektir. Cogunluk icin gecerli olan gercek sudur ki onlann islam hakkmdaki bilgileri Amerika'rnn Arap ulkeleri ile olan ekonomik ya da politik iliskileri cercevesinde gelisrnistir. Halbu ki diinya Musluman nufusunun ancak % 16'hk dilimini Arap dunyasi olusturmaktadir. Bu bilgi yetersizligi sebebi ile Amerika'da pekcok kisi Islam'm bir millete has kUC;Uk bir hareketten ibaret oldugu kanaatindedir. Lovell'in ifadesi ile c;ogu Amerika'hlar sadeee Araplann Miisltiman oldugu kanaatindedirler, Bu yanhs anlasilmanin sebebi ise bu konuda yazilan bazi kitaplar ve cekilen filimlerdir." Bu konuda genelde ilim camiasimn durumu da pek farkh degildir.>

Toplum icerisinde Miislumanlann yanhs bilinmeleri Amerika'da yasayan Milslumanlar hakkindaki politik kararlan da etkilemis, bu ise onlann gecmiste bask] alnnda bulunmalanna neden olmustur.v

AMERiKA 'OAKi iLK MUSLlTMANLAR

Amerika'rnn ilk kurulusundan bu yana oradaki Miisliirnan varhgmi su bes grup olusturmustur: gocmenler, ogren eiler, yerli Amerikah Musltimanlar, yeni dogumlar ve din degistirrneler.? Bu hususlar hakkmda biraz daha detayh bilgi faydah olacakur.

GOC;MENLER

ilk Miisluman gocmenler genelde Avrupa ve Arap tilkelerinden ve daha sonralan da Hindistan ve Pakistan 'dan gelmislerdir.f Bu goclere sebep kendi ulkelerindeki politik baskilardan kacrnak ve Yeni Dtinya icerisinde ekonomik firsatlar yakalarnak olarak ozetlenebilir, Faruki bu konuda sunlan soylemektedir: "Yakm dogu ve diger Musluman topraklardan Amerika'ya goc gecen asnn son ceyreginde baslamisnr. Onlann amaclan da diger gocmenlerle ayru idi, yani kendi iilkesindeki hos olmayan sartlardan kacarak yeni iilkede bir gelecek hazirlamak."? Speight sunlan eklemektedir: "Topluluklar olusturmak Iizere gelen ilk gocmenler Lubnan, Suriye, Filistin ve Urdtin'den gelmislerdir. Onlann gayesi ekonomik firsatlarla ilgili olup Amerika'rnn orta-

4- Age., 97. 5- Age., 97. 6- Age., 98.

7~ Speight, Age., 35; Lovell, Age., 94. 8- Lovell, Age., 94-5.

9- Faruqi, Age., 260.

288

ban ve kuzeydcgu 'sunda yertesmislerdir."!" Bu arada egitim de bu goclerin onemli sebeplerinden birisidir. Bu nedenle bu gocmen Miislumanlarm cogu profesyonel ve i§ adamlan olmuslardir.!'

Her ne kadar ilk goC; dalgasi 19. yiizyihn sonlannda gerceklesti ise de en esash goc hareketi II. Dunya Savasi'ndan hemen sonra baslamisnr. Faruki sunlart soylernektedir: "II. Diinya Savasr'ndan sonra onemli sayida Miisltiman gocmenler Kuzey Arnerika'ya gelmislerdir. Avrupa somurgesinden kurtulus ve Amerika'rnn konumundaki yukselis Miisluman ogrencileri dtinyamn her yerinden kendisine cezbetmistir.t'-? En cok gocmen ceken eyaIetler: Michigan, Ohio, Indiana, Illinois, Massachusetts, Iowa, Louisiana, New York ve Permsylvarua'dyr.l"

MUSLUMf\N {)(;RENCiLER

Arnerika B irlesik Dev letleri ' nde en dinamik Miisluman topluluklardan teki ogrencilerdir.

1980 tahminleri bu durumu acikca yansitmaktadir. 0 tahmine gore Arnerika'da 750.000 yabanci uyruklu Musluman ogrenci bulunmaktaydi.l+ Speight'a gore Amerikan universitelerindeki Miisluman ogrencilerin kurmus olduklan ilk birlik The Muslim Students' Association of the United States and Canada (Arnerika ve Kanada'daki Musluman Ogreneiler Birligi) idi ve onun merkezi Plainfield, Indiana' da bulunrnakta idi.l>

SiYAHI MUSLUMANLAR

Amerika'daki Musliiman varhgmm aynlrnaz bir unsuru da oradaki siyahi Muslumanlardrr. 16. ve 18. yiizyillar arasinda Endtilus'Iln Avrupa cline gecisinden sonra pekcok Musluman 0 iilkeyi terk etmek zorunda kalrmslardir, Cunku ean ve mal emniyetleri btiyiik tehlike altinda idi. Faruki'ye gore bu Miislumanlardan bir kismmm Ispanyollar tarafmdan yakalanarak Amerika'ya gonderilmis olma ihtimali buyuktttr.!" Bu hadise

10- Speight, Age., 35. 11- Age., 35.

12- Faruqi, Age., 261. 13- Lovell, Age., 95.

14- 95.

15- Speight, Age., 36.

16- Ismail R. AI-Faruqi, "Islamic Ideals in North America", The Muslim Community in

289

Amerika'daki siyahi Milsluman varligmm sebeplerinden birisidir. Ancak asil sebep ise buyuk bir ihtimalle siyahi Afrika'Ii Muslumanlann Amerika ve Avrupa'h beyazlar tarafmdan kolelestirilmeleridir. Ilk planda koleligin sebebi seker karmsi tanrmnda duyulan insan gucu ihtiyaci idi. Ancak, sonralan kole pazarlanmn kurulmasi ile bu koleler onemli bir ticaret mall haline gelmistir. Farukinin de belirttigi gibi Caribbean adalanndaki seker karrnsi tanmi her ge~en gun daha fazIa insan gucu gerektirmis ve bunun bir sonucu olarak da Ispanyol, Alman, Fransiz ve Ingiliz'ler ve nihayet Amerika'hlar Afrika'mn sahillerinde ve Sahara'run gilneylerinde sistematik olarak insan avina crkmislar ve yakaladrklanrn Yeni Diinya'run kole pazarlannda satmrslardir. Bu yakalananlardan bazilanmn Musluman oldugunda pek suphe yoktur zira eldeki verilere gore 1600 yillannda Moritanya, Senegal, Gambia ve Gine'de btiytik oranda Mtlsliiman nufusu bulunmakta idi_l7

Arnerika'daki ilk siyahi Miislumanlara gore islam siyahilerin dini idi.

Onlarm diinyasi insanlar arasindaki siyah ve beyaz aymmi iizerine kurulmus oldugundan diisunuyorlardr ki madem ki beyazlar bir dine sahiptiler, 0 halde siyahilerin de bir dini olrnah idi. Kendilerine uygun bir dini arasnrrna safhasmda daha kendi ana yurtlannda bulunurken sahip olduklan dini hatirladilar. 0 donernde kendileri Muslumandrlar. A vrupa ve Arnerika tarafmdan kolelestirildikten sonra her gecen nesil akabinde bu dine dair inanclanru biraz daha kaybettiler. Smirhhayat sartlan ve hiirriyetsizlikleri sebebi ile bu ilk don em Mllsliimanlarm Amerika'daki dini yasannlanna dair fazla bir malumat mevcut degildir. Faruki sunlan soylemektedir: "Kolelik Miisltimanlann kendi din ve kiilturlerini muhafaza etmelerine elverisli degildi. Kole sahipleri kolelerin isimlerini ve dinierini zorla degistirmisler ve onlarda kendi yansimalanrn gormek isremislerdir.t'l" Bu zorluga ragmen krsmen de olsa Miisltiman k oleler kendi din ve kulturlerini bir miktar muhafaza edebilmislerdir.I?

Beyazlann dinine karst altematif bir din anlayisinda olanlardan birisi de Elijah Muhammed'dir. Kendisi otuziu yillarda Afrika asrlli Amerika'Iilan kendilerine empoze edilmis olan kolelik takisindan kurtularak onlann gercek kirnligi Afrikah Miishlrnan kirnligine donrneleri geregi ile davasma baslannsur.o' Elijah Muhammed'in bu hareketi asIa donus niteliginde olup bugun Farrakhan tarafrndan ternsil edilmektedir. Farrakhan bu bahsedilen

North America, yayma hazrrlayanlar E. H. Waugh, B. Abu-Laban, R. b. Qureshi, (Alberta: University of Alberta Press, 1983),259.

17- AI-Faruqi, Age., 260.

18- Age., 260,

19- Age., 260.

20- Age., 262.

290

milliyetci hareket icerisindedir. 1933 dogurnlu Farrakhan 1955 yilmda Nation of Is1am-NOI (Islam Millett; grubuna Malcolm X tarafmdan girdirilmistir. Grup icerisinde cabuk yukselen Farrakhan Malcolm'un 1965'de oldurulmesi tizerine onun yerine gecerek NOI'nin milli sozciisu ve Elijah Muhammed'in elcisi olmustur. Malcolm'un oldurulmesi olayma kansngi yolundaki supheler Farrakhan'm Malcolm'un dul esi Betty Shabazz tarafindan sucsuz gorulmesi ile zayiflarmsnr. Elijah Muhammed'in 1975 yihnda olumu uzerine onun siyah milliyetciligini devam ettirmek iizere Farrakhan grubun basi olmustur.U Farrakhan ve grubunun islam hakkmdaki goruslerinin bat! ktilttirii, Hristiyanhk, Yahudilik ve kendilerinin beyaz dusmanhklan He bicimlenrnesi kendilerinin zayif noktasidrr.

Elijah Muhammed'in gayretleri ile Amerika'daki ilk Musluman organizasyon kurulmus oldu. Bunun ismi yukanda da zikrettigimiz gibi Nation of Islam idi. Lovell'in de acikca belirttigi gibi Nation of Islam grubundaki siyahi Milslilmanlar kendilerinin siyah ustunlugune dayanan prensipleri ile birlikte gercek anlamda Musluman sayilmarmslardir. Ancak 1976'da gercek islam ile karsilasrmslar ve ilk defa olarak Ramazan aymda oruc tutmuslardir. Bugiin bu grup Hz. Bilale auf ile Bilalians(Bilalciler) olarak isimlendirilmislerdir.t- Yer yuzunde diger irktan insanlan gorup gercek dinde de Irk ayirirncrlrgirun olmadigi kanaatine varrmslar ve kendilerinin bu noktaya gelislerini gercek dine giri§ olarak nitelendirmislerdir. Lovell'in ifadesine gore bu noktaya Haec ziyaretlerinden sonra erilmistir. Bunun uzerine de 1980 yilmdaki mescit sayisi 156'ya ulasnusnr.P Zaman dilimi icerisinde bu grup kendilerini degisik isimlerle adlandirmislardir. Onlann ilk isimleri the American Bilalian Community (Amerikan Bilalciler Cemiyeti) olmustur. Daha sonralan the World Community of Islam in the West (Banh Islam Dunya Toplulugu) ismi verildi ise de en son olarak bu isim the American Muslim Mission (Amerikan Miisluman Misyonu) olarak degistirilmistir. Spaight'in yargisma gore bu grubun hemen hemen tiim uyeleri Amerikali Hristiyan gecmisi olan kisilerden olusmustur. Bu acidan bu grubu gocmen Muslumanlardan aynca mutalea etmek uygundur.P'

DiN DE(;iSTiRME

Amerika'daki Muslumanlann kucuk bir bolumunu diger dinlerden islam dinine girenler olusturmaktadir. Arnerika'da islam'a donenlerin orarn diger

21- Salim Muwakkil, "One in a Million", The Dayton Voice, Ekim 25-31, 1995,10-1. 22- Loven,Age., 103.

23- Age., 95.

24- Speight, Age., 37.

29.l

ulkelerdeki oranla mukayese edildiginde az kalmakta olup bu oran Amerika'da % 3-4'ttir. 25 Lovell'in kaydina gore islam dinini tercih eden ilk Amerikan muhtedi Muhammed Alexander Russel Webb'tir. Kendisi bir gazeteci olup 1887 yihnda Malnila'daki Amerikan elciliginde diplomatik gorev yapnusnr. Onun Miisliiman olmasma sebep orada tamsngi Hindistari'h bir Muslumandrr. Gorevi bitip Amerika'ya geri dondugunde New York City'de Oriental Publishing Company (Dogulu Basimlar sirketijni kurmus ve 1893'de Moslem World (Miisluman Dunyasi) adh dergiyi crkarmaya ba~laml~trr.26

Amerika'Ii beyazlann Miisliimanlar hakkmdaki onfikirleri ve ileride de gorulecegi gibi, Beyaz ve Siyah Amerika'hlar arasmdaki iliskilerin duzenli olmamasi sebebi ile islam dinine girenler daha ziyade Siyahilerdir. Lovell 'in kaydma gore baska dinden islam' a gelenler daha ziyade New York ve Washington D.C. 'de yogunlasrmslardir.e?

ORGANiZASYONLAR

20. Y iizyrldan once Arnerika ' da hicbir Musluman organizasyon bulunmamaktaydi. II. Diinya Savasi 'ndan sonrai.ilke capmda bir gelisme olmus ve Miislumanlar organizasyonlar kurmaya baslarmslardrr. Bunlardan ilki de FIA-Federation of Islamic Associations (Islami Kuruluslar Federasyonu) ismi ile 1952'de kurulmustur.P' Buglin ise Amerika'da pekcok lslami organizasyon bulunmaktadir. FIA 'mn kurulus hikayesi ilginctir. II. Dlinya Savasi 'nda Miisliiman bir gorevli olan Abdallah Igram kendi dininin genel tasnifler icerisinde yer almadigim farkeder ve islam konusunda bir bilgi eksikligi oldugunu anlar. Bunu izale icin bir organizasyon kurmayi planlar. FIA ise bu dusuncenin sonucunda olusur.s? Bu organizasyonun cahsma plam soyledir:

-Islam kiiltilrunii, felsefesini, ahlak ve ruhunu Muslumanlara ve onlann cocuklanna ogretmek;

- islam 'in modern dunyada yeniden canlanmasmda katkida bulunmak;

-Diinyadaki Muslurnan cemiyetlerle kontak kurup bu iliskiyi saglamlas-

nrmak;

-Islam ogretisini yaymak;

-Diger inane sistemleri ile islam arasmda ortak olan noktalan tesbit

etmek;

25- Lovell, Age., 94. 26- Age., 99.

27- Age., 98.

28- Age., 95.

29- Age., 104.

292

-Muslumanlarm dini, intellektliel ve sosyal ihtiyaclanru karsilamak icin bir ortam hazirlarnak.w

Bu ttirlii organizasyonlar sayesinde Muslumanlar kendi inanclanru tatbikata gecirme imkamrn bulmuslardrr. Mesela devam edegelen dersler sebebi ile dini bayramlan kutlamak Muslurnan ogrenciler icin bir sorun olusturuyordu. Yakin zamanda bazi universitelerde Musluman ogrencilerin iki.onemli dini bayramda mazur gorulmeleri okul idareleri tarafmdan profesorlerden istenmistir. Buna bir baska misal de hapishaneler icerisinde kurulan pekcok Musluman organizasyonlardrr. Hatta bazilannda ibadet etmek ve Kur'an okumak icin aynlrms ozel odalar da meveuttur. Bunlar dismda domuz eti meselesi, Cuma namazina gitme olayi ve Ramazan ayinda yemek saatlerinin ayarlanmasi gibi hususlar genelde kurulus yoneticileri tarafmdan cozumlenmektedir.'!

POLiTiKA

Uzun bir sure Amerikan hiikumeti lslam'r bir din olarak tammarrustir.

Ykinei Dunya Savasindan sonra islam Amerika'da bir din olarak resrnen kabul edilmemis olsa cia en azmdan bazi devlet adarnlan tarafmdan zikredilmeye baslanusnr. Ornek olarak Baskan Gerald Ford 1976 yilmda degisik dinleri siralarken Islami da zikretrnistir ve boy Ieee islam bir Amerikan baskarn tarafindan ilk defa amlrmstir.J? islam dininin 1400. yihna girmesi miinasebeti ile Amerikan Meclisi Islam'rn daha iyi arastmlmasi ve anlasilmasi gerektigini vurgularms ve bu dusunceyi butun islam ulke baskanlarma da bildirmistir.F'

Milsliirnan azmligm kendilerini politik sahada yeterinee temsil edememeleri bazr problernleri dogurmustur. Abdur-Rauf bu konuda sunlan soylemektedir: "Amerikali Miisliimanlar toplulugu cok yeni, cok kucuk ve politik sahada cok yetersizdir. Bir Miisluman lobisinden, bir Mtisliiman Senator veya millet vekilinden bahsetmek miirnkiin degildir. Buna ek olarak medya haberleri Uzerinde de bir Musluman etkisinden bahsedilemez. Islam'a steak bakmayan gruplar ise bu durumdan yararlanmaktadirlar. islam sikhkla ve aciktan hakarete ugramakta ve buna gereken careler ise heniiz aranmamaktadir. Orta Dogu calismalan ile ilgili egitim birimleri ise Islam hakkmda

30- Age., 104-105.

31- Muhammad Abdur-Rauf, "The Future of the Islamic Tradition in North America", The Muslim Community in North America, yayina hazirlayan E. H. Waugh, B. AbuUibah, R. h. Qlireshi, (Alberta: University of Alberta Press, 1983),272.

32- Lovell, Age., 107.

33- Age., 107.

293

pek kaygisi olmayan kisiler tarafmdan yonetilmektedir.t'H

AMERiKA'DAKi MUSLUMAN TOPLUM VE KULTUREL DEGi~iM

Amerika'daki Hristiyan toplumundan pekcok acidan farkhliklar gosteren Muslumanlar toplum icerisinde kendi yerlerini bulmakta btiytik zorluk cekmektedirler. Toplum orgiisiinun her safhasinda bazi dini emirleri yerine getirip getirmeme arasinda tercih icerisinde kalmalan onlan sik sik bir ikileme suruklemekredir. Bu problem kendisini gene nesilde daha cok gosrermektedir. LoveIl'in de belirtrigi gibi Amerikan okullanna devam eden cocuklar kendi kultiirlerini hemen hemen tiimiiyle yitirmektedirler.V Bundan en az etkilenen milletler olarak Turkler ve Hindistanhlar zikredilmistir.X

Kendi din ve kiiltiirunil terk eden bir grup Amerikan kulturune tamamen adapte olarak kendi isimlerini de degistirme noktasma varrmslardrr.I? Lovell'in bir arasurrnasma gore Ohio eyaletinin Toledo sehrinde Musluman nufusu 1000'lerde oldugu halde sehirdeki 240 bardan 12Tsi islam'm yasaklamasina ragmen bu Miislumanlar tarafmdan sann almarak isletilmektedir.V Bu problemin bir boyutu da Musluman oImayanlarla gerceklesen evliIiklerde ortaya cikmaktadrr. Boyle ailelerde ozellikle domuz eti iceren yiyeceklerle alkol bulunan icecekler konusu tarusmalara sebep olmaktadir.J?

MUSLUMAN.HRiSTiY AN iLi~KiLERi

Gunumuzde Amerika'da lslarn'rn bilinme oraru gittikce artmaktadir.

Speight'a gore her nekadar diinyadaki Filistin-Israil problemi, Orta Dogu petrolleri ile ilgili krizler, Yran devrimi ve birtaknn Islami hareketler sebebi ile Amerika'Ii vatandaslar islam'l daha cok duyar olmuslarsa da Islam'm ne oldugu ve Muslumanlann ozelliklerinin neligi hakkinda bilgilendirilmemis durumdadirlar.s" Bugun Miisluman-Hristiyan iliskileri acrsindan en ilginc olaylardan teki belki de Kilisenin Muslumanlara karst yakm zamanda baslayan ilgisidir. Speight belirtmektedir ki daha onceleri de Kilise diger din konulan

34- Abdur-Rauf, "The Future of the Islamic Tradition," 277. 35- Lovell, Agc., 106.

36- Age., 95.

37- Age., 100.

38~ Age., 99.

39- Age., 100.

40- Speight, Age., I.

294

ile ilgilenmisrir; ancak Kilise bu diger dinleri cok uzak yerlerde ancak misyonerler vasitasi ile haber alman insanlar tarafindan uygulanan bir hayat tarzi olarak gormustii. Bu acidan islam da onlann ilgisini cok fazla cekmemisti, Bugiln ise durum tamamen degi§mi~, Muslumanlar Amerika'da Hristiyanlann komsulan ve esit vatandaslan olrnuslardrr.U Bu noktada ilk yapilmasi gereken karst din hakkinda dogru bilgi edinmekti. islam hakkinda daha iyi bir bilgiye ulasmak amaci He Amerika'daki the National Council of Churches of Christ ve Hartford Seminary'deki the Duncan Black Macdonald Center Hristiyan-Miislllman iliskilerini incelemek amaci ile bir komisyon kurmuslar, bir gazete cikarmislar ve degisik yollarla bu dinin anlasilmasmda katkida bulunmuslardir.e- Lovelle gore bu gayretler mahalli mescit ve merkezler tarafindan da genisletilmistir. Bu merkezlerden teki de Washington D.C.'deki Service of the Islamic Center'dir.43 Bu gayretlerin bir devami olarak the National Council of Churches qf Christ lslamm dogusunun 14. asnm tebrik amaci He lslami organizasyonlara birer mektup gondermistir.v'

Bu konsulun diger bir gayreti de kendilerince masraflan karsilanan R.

Marston Speightin Christian-Muslim Relations, (Connecticut, 1983) isimli kitabidir. Kitabm girisinde sunlar yazilidrr: "Bu kitap the National Council of the Churches of Christ'ui bunyesindeki Hristiyan-Musluman iliskilerini inceleme komisyonunun islam'a dair dogru bilgi edinme ve onun Hristiyanlikla ilgisini arastirma gayretlerinin bir devarmdir." Bu kitabmda Speight, bu iki dine mensup kisilerin sosyal acidan iliskilerini gelistirmek icin Amerika'daki Hristiyanlara sunlan tavsiye etmektedir:

-Islami bayramlarda ve Islami takvimin yilbasmda Mtisltimanlara tebrik karti gondermek.

-Mahalli dinler arasi toplanularda Miisliimanlarin katihrmm saglamak.

-Muslumanlann basma gelen kaza, yangm, sel gibi felaketler esnasmda uyamk olmak. Bu gibi durumlar Hristiyanlann yakm ilgisini gostermeleri icin birer firsatnr.

-Okullarda, hastahanelerde, hapishanelerde, fabrikalarda ve i~ yerlerindeki idarecilere Miislumanlann kendisine has yasannlan ile ilgili konularda tavsiye ve destek vermek. Bizim pluralistik toplumumuzun bu parcasi hakkmda uygun davranmak icin ~1I konulardan haberdar olmarmz gerekir:

41- Age .. , 1.

42- Lovell, Age., 1()7. 43- Age., 98.

44- Age., 107.

295

Domuz ve vahsi hayvan etleri islam dininde yasaktir.

Her tiirlii alkolik ickiler yasaknr.

Islam'da belirli bir elbise ttirti yoktur, ancak her iki cins de vucutlanru basit ve gosteristen uzak bir sekilde ortmeleri gerekir.

Kanuni evlilik cercevesinde cinsel iliski Mtisltimanlarca uygun gorulmektedir.

Muslurnanlar mahalli okullarda ogretildigi sekli ile uygulanacak sex egitimine karsidirlar. Onlar insanoglunun cinsel yoniinii cocuklanna kendileri ogretmek istemektedirler.

KIZ ve erkek cocuklarin ayru anda ve yayginca kullarnlan elbise tiirleri ile bedenegitim derslerine kanlmalari Muslumanlarca uygun karsilanmamaktadir,

Ramazan ayi esnasinda oniki yasin uzerindeki cocuklann oruc tutma ihtimalini okul yoneticileri dikkate almahdirlar.

Okulun yemek hanelerinde Musluman ogrenciler icin uygun olan gidalar da bulunmahdrr.

-Muslumanlara cemaat halinde yapacaklan ibadetler icin kilise alarum kira veya odunc vermek.

-Arkadaslikan gelistirmek amaci ile Muslumanlan sosyal etkinliklere davet etmek.s>

Bu cahsmayi the National Council of the Churches of Christ'm yonetim kurulunun su deklarasyonunun tercemesi ile bitirmek istiyorum:

The National Council of the Churches of Christ'rn yonetim kurulu su kamya varrmsnr ki islam, Muslumanlar ve Arablar hakkindaki genellemeler ve on yargilar ve buna bagh olarak ortaya cikan toleranssizhk Hristiyanlann dikkatinden kacmamahdrr. Hem fertleri hem de Hristiyan kuruluslan irkcihk ile etnik ve dini toleranssizhk hadisesinden uzak tutmak tutmak amacr ile bu konsiil Hristiyanlan, kiliseleri ve kiliseye bagh kuruluslan su asagidaki konularda ortak anlasmaya cagurnakradir:

45- Speight, Age., 80-85.

296

(1) islam, Muslumanlar ve Arap Hristiyanlar hakkinda daha iyi bir anlayisa ulasmak amaci ile kilise biinyesindeki egitim programlanna islam, Muslumanlar, Musluman dunyasi ve bu bolgedeki Hristiyan azmhklarla ilgili ve Muslumanlarla Hristiyanlan birbirinden ayiran konular hakkmda birer ders koymak veMtisliiman ve Araplardan boyle programlara liderlik yapacak ve destek olacak kimseleri davet etmek.

(2) Bolgesel kilise ve dinler arasi kuruluslan Musluman dini organizasyonlan ile baglann kurup birlikte i~ yapmaya tesvik etmek.

(3) Toplumun bansi, refahi ve emniyeti konusunda sorumluluk duyan bir izleyici grup ve organizasyon olarak Miishlmanlarla ilgili insan haklanm savunmak.

(4) Orta Dogu ile ilgili olaylarla ilgili olarak verilen carpik ve dogru olmayan dini ve politik haberleri reddetmek, "terorist" etiketinin onlara verilmesine neden alan sebepleri anlamaya cahsmak ve milli bans gayretlerini engelleyici herbangi bir davramsa musaade etmemek.

(5) islam, Miisllimanlar ve Araplar hakkinda soylenen dini onyargih, kahplasrrus ve kasitle ifadelere karst cikmak ve reddetmek.=

46- R. Marston Speight, God is One (New York: Friendship Press, 1989), 103. 297