1

ÊÅÖÁËÁÉÏ

ÅéóáãùãÞ óôçí Åõêëåßäåéá Ãåùìåôñßá

1
 ÊÅÖÁËÁÉÏ 1

Ellsworth Kelly (Áìåñéêáíüò, 1923).

«Ãêñé ðáíü 2»
2 ðáíü, ëÜäéá óå êáìâÜ, 1974.

2
 ÅÉÓÁÃÙÃÇ ÓÔÇÍ ÅÕÊËÅÉÄÅÉÁ ÃÅÙÌÅÔÑÉÁ

1.1 Ôï áíôéêåßìåíï ôçò Åõêëåßäåéáò Ãåùìåôñßáò

Ôï áíôéêåßìåíï ôçò Åõêëåßäåéáò Ãåùìåôñßáò åßíáé ç ìåëÝôç ôïõ ÷þñïõ êáé ôùí ó÷çìÜôùí,
åðßðåäùí êáé óôåñåþí, ðïõ ìðïñïýí íá õðÜñîïõí ìÝóá óå áõôüí. ÌÝóá óôï ÷þñï âñßóêåôáé ï
öõóéêüò êüóìïò, óôïí ïðïßï æïýìå, êáé üëá ôá áíôéêåßìåíá, ìåãÜëá Þ ìéêñÜ, Ýìøõ÷á Þ Üøõ÷á.
Óôï ÷þñï äéáêñßíïõìå ôéò åðéöÜíåéåò, ôéò ãñáììÝò êáé ôá óçìåßá. Ïé åðéöÜíåéåò Ý÷ïõí äýï
äéáóôÜóåéò, ïé ãñáììÝò ìßá, ôá óçìåßá êáìßá. Ïé åðéöÜíåéåò äéá÷ùñßæïõí ôá áíôéêåßìåíá ìåôá-
îý ôïõò Þ áðü ôï ðåñéâÜëëïí. ÐÜíù óå ìéá åðéöÜíåéá ìðïñïýìå íá èåùñÞóïõìå ãñáììÝò, ïé
ïðïßåò ìÜëéóôá ìðïñåß íá ôçí ïñéïèåôïýí. Åäþ ÷ñåéÜæåôáé ìéá äéåõêñßíéóç. Óôçí êáèçìåñéíÞ
ãëþóóá ìéëÜìå ãéá «ãñáììÝò» ôçò áóöÜëôïõ Þ ãéá óéäçñïäñïìéêÝò «ãñáììÝò», åðåéäÞ ôï ðëÜ-
ôïò óôç ìßá ðåñßðôùóç, ôï ðëÜôïò êáé ôï ýøïò óôçí Üëëç åßíáé áìåëçôÝá ùò ðñïò ôï ìÞêïò.
ÃåíéêÜ, üëá ôá õëéêÜ áíôéêåßìåíá åêôåßíïíôáé óå ôñåéò äéáóôÜóåéò. Óôçí êáèçìåñéíÞ ãëþóóá
äå÷üìáóôå ôéò ðñïóåããßóåéò, óôç Ãåùìåôñßá ü÷é. Ëåéôïõñãïýìå áíáãêáóôéêÜ ìå áöçñçìÝíåò
Ýííïéåò, ðïõ ôéò áðïêáëïýìå üñïõò ôçò Ãåùìåôñßáò.
Ç Ãåùìåôñßá Þôáí ï ðñþôïò êëÜäïò ôçò áíèñþðéíçò ãíþóçò ðïõ äéáìïñöþèçêå ùò åðéóôÞ-
ìç êáé åðß áéþíåò ï ìüíïò. Ôï áíôéêåßìåíü ôçò, ï ÷þñïò êáé ôá ó÷Þìáôá, åßíáé êáé ðñïóéôü êáé
ðëïýóéï, ðñüóöïñï ãéá èåùñçôéêÞ ìåëÝôç áëëÜ êáé ãéá ðñáêôéêÝò åöáñìïãÝò. Áðü ôçí åðï÷Þ
ôïõ Áñ÷éìÞäç êáé ôïõ ¹ñùíá ìÝ÷ñé óÞìåñá, ôá ðåäßá åöáñìïãÞò ôçò Ãåùìåôñßáò óõíå÷þò äé-
åõñýíïíôáé. Ãéá ôá óðßôéá ðïõ æïýìå, ôá êáñÜâéá ðïõ ôáîéäåýïõìå Þ ôéò åðåîåñãáóìÝíåò åéêüíåò
ôçò ôçëåüñáóçò åßíáé áíáãêáßá ç ÷ñÞóç ôçò Ãåùìåôñßáò, Üìåóç Þ Ýììåóç.
Áñ÷éêÜ, ç ìåëÝôç ôùí éäéïôÞôùí ôùí äéÜöïñùí ãåùìåôñéêþí ó÷çìÜôùí Ýãéíå ìå ôñüðï
åìðåéñéêü, üðùò ôç óõíáíôÞóáìå óôï ÃõìíÜóéï. Ç ìÝèïäïò ðïõ áêïëïõèÞóáìå ôüôå Þôáí ç
åýñåóç Þ åðáëÞèåõóç ôùí éäéïôÞôùí êáé ó÷Ýóåùí áíÜìåóá óôá ãåùìåôñéêÜ ó÷Þìáôá ìå âÜóç
ôç ìÝôñçóç, ãéá ôçí ïðïßá ÷ñçóéìïðïéïýóáìå ôï äéáâáèìéóìÝíï êáíüíá (õðïäåêÜìåôñï) êáé
ôï ìïéñïãíùìüíéï. Ç ìÝôñçóç üìùò äåí ìðïñåß íá åßíáé áêñéâÞò êáé ôá áðïôåëÝóìáôÜ ôçò äå
ãåíéêåýïíôáé.
Ç äéáöïñïðïßçóç ôçò ÐñáêôéêÞò Ãåùìåôñßáò áðü ôç ÈåùñçôéêÞ Þ Åõêëåßäåéá Ãåùìåôñßá,
ôçí ïðïßá èá ìåëåôÞóïõìå óôï Ëýêåéï, óõíßóôáôáé óôç óõóôçìáôéêÞ ÷ñÞóç ôçò ëïãéêÞò ãéá íá
èåìåëéþóåé ôéò ãíþóåéò ìáò ãéá ôï ÷þñï, îåöåýãïíôáò áðü ìåôñÞóåéò êáé åðéìÝñïõò óõìðåñÜ-
óìáôá. Ïé ãíþóåéò áõôÝò õðÜñ÷ïõí Þäç: üëïé îÝñïõí ôé åßíáé êýêëïò êáé ôé ôåôñÜãùíï – ïé
áíôßóôïé÷åò ëÝîåéò õðÜñ÷ïõí óå üëåò ôéò ãíùóôÝò ãëþóóåò. Ðñüêåéôáé üìùò ãéá ãíþóåéò óêüñ-
ðéåò, áóýíäåôåò ìåôáîý ôïõò. Ç Ãåùìåôñßá ôéò èåìåëéþíåé, äçëáäÞ ôéò ïñãáíþíåé óå Ýíá óý-
óôçìá, êáé öõóéêÜ ðñïóèÝôåé êáé íÝåò ãíþóåéò óå áõôÝò ðïõ Þäç õðÜñ÷ïõí. ÊÜèå êáéíïýñãéï
áðïôÝëåóìá ðñïêýðôåé áðü ôá ðñïçãïýìåíá, ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôç äéáäéêáóßá ðïõ ëÝãåôáé
áðüäåéîç êáé ðïõ óôçñßæåôáé óôïõò êáíüíåò ôçò ËïãéêÞò.
Ðþò ðñï÷ùñÜåé áõôÞ ç äéáäéêáóßá; Áò äïýìå ëßãï ôï ôåôñÜãùíï. Ôï ôåôñÜãùíï, üóï áðëü
êáé áí öáßíåôáé, åßíáé óýíèåôç Ýííïéá. ¸÷åé ßóåò ðëåõñÝò êáé ìÜëéóôá áíÜ äýï ðáñÜëëçëåò,
ßóåò ãùíßåò êáé ìÜëéóôá üëåò ïñèÝò. ÐñÝðåé, åðïìÝíùò, ðñþôá íá îåêáèáñßóïõìå ôé óçìáßíåé
éóüôçôá êáé áíéóüôçôá (ðëåõñþí Þ ãùíéþí), ôé ðáñáëëçëßá êáé ôé ïñèÞ ãùíßá (Þ êáèåôüôçôá).
Ìüíï ìåôÜ áðü áõôÜ ìðïñïýìå íá ìéëÞóïõìå ãéá ôåôñÜãùíï, áöïý ðñþôá äþóïõìå ôïí ïñé-
óìü ôïõ. Ç Ãåùìåôñßá ðñï÷ùñÜåé áðü ôï ðéï áðëü óôï ðéï óýíèåôï.

3
 ÊÅÖÁËÁÉÏ 1

Èá ðñÝðåé, ùóôüóï, áðü êÜðïõ íá îåêéíÞóïõìå, áðü Ýííïéåò ïé ïðïßåò ðñïêýðôïõí Üìåóá
áðü ôçí åìðåéñßá ìáò, üðùò ïé Ýííïéåò óçìåßï, åõèåßá êáé åðßðåäï ôéò ïðïßåò äå÷üìáóôå ùò
ðñùôáñ÷éêÝò ÷ùñßò ðåñáéôÝñù äéåõêñéíßóåéò. ¼ìùò ïé Ýííïéåò áõôÝò õðüêåéíôáé óôéò ðáñáêÜôù
ðáñáäï÷Ýò:
• Áðü äýï óçìåßá äéÝñ÷åôáé ìïíáäéêÞ åõèåßá.
• Ãéá êÜèå åõèåßá õðÜñ÷åé ôïõëÜ÷éóôïí Ýíá óçìåßï ôïõ åðéðÝäïõ ðïõ äåí áíÞêåé óå áõôÞ.
• ÊÜèå åõèåßá Ý÷åé Üðåéñá óçìåßá êáé åêôåßíåôáé áðåñéüñéóôá êáé ðñïò ôéò äýï êáôåõèýíóåéò,
÷ùñßò äéáêïðÝò êáé êåíÜ.
Éó÷õñéóìïýò üðùò ïé ðáñáðÜíù, ðïõ ôïõò äå÷üìáóôå ùò áëçèåßò ÷ùñßò áðüäåéîç, ôïõò ïíï-
ìÜæïõìå áîéþìáôá. ÅðïìÝíùò, ôá áîéþìáôá äåí áðïäåéêíýïíôáé, åðéëÝãïíôáé. Ãéá ôçí Åõêëåß-
äåéá Ãåùìåôñßá Ý÷ïõí ðñïôáèåß ðÜñá ðïëëÜ áîéùìáôéêÜ óõóôÞìáôá, äçëáäÞ äéáöïñåôéêÝò åðé-
ëïãÝò áîéùìÜôùí (âë. ÐáñÜñôçìá Á). Ç äïìÞ ôïõ âéâëßïõ, ç óåéñÜ ôùí áðïôåëåóìÜôùí åîáñ-
ôþíôáé áðü ôçí åðéëïãÞ ôùí áîéùìÜôùí, ôá ïðïßá äßíïíôáé åêåß ðïõ ÷ñåéÜæïíôáé. Ãåíéêüôåñá,
ãßíåôáé ðñïóðÜèåéá þóôå, ìåôÜ áðü ìßá íÝá Ýííïéá Þ Ýíá íÝï óçìáíôéêü áðïôÝëåóìá, íá åîåôÜ-
æåôáé ôé êáéíïýñãéï ìðïñåß íá ðñïêýøåé óå óõíäõáóìü ìå ôá ðñïçãïýìåíá. ÊÜèå íÝï áðïôÝëå-
óìá ðïõ ðñïêýðôåé áðü ìßá óåéñÜ óõëëïãéóìþí èåìåëéùìÝíç óôá áîéþìáôá ëÝãåôáé èåþñçìá,
åíþ ïé Üìåóåò óõíÝðåéåò åíüò èåùñÞìáôïò ëÝãïíôáé ðïñßóìáôá.
¼ðùò ðñïáíáöÝñáìå áíôéêåßìåíï ôçò Ãåùìåôñßáò åßíáé ç ìåëÝôç ôùí ó÷çìÜôùí ôïõ åðé-
ðÝäïõ êáé ôïõ ÷þñïõ. Ç ìåëÝôç áõôÞ óõ÷íÜ õðïâïçèåßôáé áðü Ýíá ó÷Ýäéï ôïõ ó÷Þìáôïò.
Óôçí ðïñåßá åîáãùãÞò ôùí óõìðåñáóìÜôùí óçìáíôéêü ñüëï ðáßæåé ç äéáßóèçóç êáé ç åðï-
ðôåßá. Ôá óõìðåñÜóìáôá, ãéá íá åßíáé ãåíéêÜ, äåí ðñÝðåé íá åßíáé óõíÝðåéåò ìüíï ôçò ðáñáôÞ-
ñçóçò ôïõ ó÷åäßïõ. Åßíáé áíáãêáßï íá ðñïêýðôïõí ìå ïñèü óõëëïãéóìü áðü ôéò éäéüôçôåò ôïõ
ó÷Þìáôïò, ïé ïðïßåò Üëëùóôå åßíáé äõíáôü íá ìçí åßíáé üëåò ïñáôÝò óôï ó÷Þìá. Ãéá íá êáôá-
ëÞîïõìå óå ìßá áðüäåéîç ï äñüìïò ìðïñåß íá åßíáé ìáêñýò êáé íá ðåñíÜåé ìÝóá áðü åéêáóßåò,
ëÜèç, åðáíáôïðïèåôÞóåéò, ìÝ÷ñé íá ïäçãçèïýìå óôçí ôåëéêÞ ìïñöÞ.
Åßíáé ëïéðüí öáíåñü üôé ïé óõëëïãéóìïß ìáò, ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç åíüò ãåùìåôñéêïý ðñï-
âëÞìáôïò, ðñÝðåé íá åßíáé èåùñçôéêïß, ãåíéêïß êáé ôï ó÷Ýäéï ôïõ ó÷Þìáôïò íá Ýñ÷åôáé áñùãüò
óôçí ðñïóðÜèåéá áíáêÜëõøçò åêåßíùí ôùí éäéïôÞôùí ðïõ èá ìáò ïäçãÞóïõí óôç ëýóç ôïõ
ðñïâëÞìáôïò.
Ç Åõêëåßäåéá Ãåùìåôñßá åñìçíåýåé ôéò ìïñöÝò ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò ÷þñïõ ÷ñçóéìïðïéþíôáò
ëßãåò ðñþôåò áñ÷Ýò êáé áîéïðïéþíôáò ôç óêÝøç êáé ôïí ïñèü ëüãï.

4
 ÅÉÓÁÃÙÃÇ ÓÔÇÍ ÅÕÊËÅÉÄÅÉÁ ÃÅÙÌÅÔÑÉÁ

1.2 ÉóôïñéêÞ áíáäñïìÞ óôç ãÝíåóç êáé áíÜðôõîç ôçò Ãåùìåôñßáò

Ç ãÝíåóç ôùí ðñþôùí åííïéþí ôçò Ãåùìåôñßáò åßíáé ìéá äéáäéêáóßá ðïõ êñÜôçóå ðïëëïýò áéþ-
íåò. Ç äéáìüñöùóÞ ôïõò Þôáí áðïôÝëåóìá íïçôéêÞò áöáßñåóçò üëùí ôùí Üëëùí éäéïôÞôùí êáé
ó÷Ýóåùí ôùí áíôéêåéìÝíùí ôïõ êüóìïõ ðïõ ìáò ðåñéâÜëëåé, åêôüò áðü ôéò éäéüôçôåò ôçò áìïé-
âáßáò èÝóçò êáé ôïõ ìåãÝèïõò. Ïé éäéüôçôåò áõôÝò åêöñÜæïíôáé ìå ôçí éäÝá üôé äýï áíôéêåßìåíá
åßíáé «êïíôÜ» Þ üôé «Üðôïíôáé» ôï Ýíá ôïõ Üëëïõ, ôç ó÷Ýóç ôïõò üôáí ôï Ýíá åßíáé «ìÝñïò» ôïõ
Üëëïõ Þ üôáí Ýíá áíôéêåßìåíï âñßóêåôáé «ìåôáîý» äýï Üëëùí Þ ôï Ýíá «ìÝóá» óôï Üëëï, êáé
ôçí éäÝá ôçò óýãêñéóçò äýï áíôéêåéìÝíùí, ôçò åîáêñßâùóçò üôé ôï Ýíá åßíáé «ìåãáëýôåñï»,
«ìéêñüôåñï» Þ «ßóï» ìå Ýíá Üëëï. Óôç äéáìüñöùóç ôùí ãåùìåôñéêþí åííïéþí, áðïöáóéóôéêÞò
óçìáóßáò ðñÝðåé íá Þôáí ç ðñïóðÜèåéá áðåéêüíéóçò ôùí ãåùìåôñéêþí áíôéêåéìÝíùí êáé
ó÷Ýóåùí ìå æùãñáöéêÝò ðáñáóôÜóåéò, ðïõ ëåéôïõñãïýóáí ùò ìïíôÝëá ôùí ðñáãìáôéêþí
áíôéêåéìÝíùí. Ç äéáäéêáóßá áõôÞ üìùò äåí ìðïñåß íá ÷ñïíïëïãçèåß éóôïñéêÜ.
Ïé ðñþôåò ãñáðôÝò ìáñôõñßåò ãåùìåôñéêþí ãíþóåùí áíÜãïíôáé óôçí ôñßôç ìå äåýôåñç ÷éëé-
åôßá ð.×. êáé ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôïõò ëáïýò ôçò áñ÷áßáò Áéãýðôïõ êáé ôçò Ìåóïðïôáìßáò. Áí
êáé ïé ìáñôõñßåò áõôÝò äåí åßíáé ðëïýóéåò, ùóôüóï ìðïñïýìå íá ó÷çìáôßóïõìå ìéá éäÝá ãéá ôï
÷áñáêôÞñá ôçò Ãåùìåôñßáò óôïõò ðïëéôéóìïýò áõôïýò. Ïé ãåùìåôñéêÝò ãíþóåéò ôùí ëáþí
áõôþí óõíßóôáíôáé, êáôÜ êýñéï ëüãï, óôïí õðïëïãéóìü åðéöáíåéþí êáé üãêùí áêïëïõèþíôáò
ìéá «áëãïñéèìéêÞ» äéáäéêáóßá, Ýíáí êáíüíá, ï ïðïßïò åöáñìüæåôáé ãéá óõãêåêñéìÝíåò áñéèìç-
ôéêÝò ôéìÝò. Ìå ìéêñÝò åîáéñÝóåéò, ôá ðñïâëÞìáôá ðïõ áíôéìåôùðßæïíôáé åßíáé åìðåéñéêÞò ðñï-
Ýëåõóçò êáé ç ëýóç ðïõ äßíåôáé äå óõíéóôÜ ëïãéêÞ áðüäåéîç, áí êáé óå ìåìïíùìÝíåò ðåñéðôþ-
óåéò ðñïâëçìÜôùí áíáðôýóóïíôáé ìÝèïäïé ãåùìåôñéêþí ìåôáó÷çìáôéóìþí, ïé ïðïßåò ìðï-
ñïýí íá èåùñçèïýí ùò Ýíá åßäïò áðïäåéêôéêÞò äéáäéêáóßáò. ÁõôÞ ç ìïñöÞ Ãåùìåôñßáò äéÞñêå-
óå ðïëëïýò áéþíåò ÷ùñßò íá óçìåéùèåß áéóèçôÞ ðñüïäïò.
Ìßá íÝá ðåñßïäïò åãêáéíéÜæåôáé óôçí áñ÷áßá ÅëëÜäá, üðïõ ç Ãåùìåôñßá ìåôáó÷çìáôßæåôáé
óå áöçñçìÝíç áðïäåéêôéêÞ åðéóôÞìç. Åìöáíßæåôáé ç Ýííïéá ôçò ëïãéêÞò áðüäåéîçò ðïõ ëåéôïõñ-
ãåß ùò ìÝèïäïò åðéâåâáßùóçò ôçò áëÞèåéáò ìéáò ãåùìåôñéêÞò ðñüôáóçò, áëëÜ êáé ùò óôïé÷åßï
ðïõ óõóôçìáôïðïéåß ôéò ãåùìåôñéêÝò ãíþóåéò. ¸ôóé åìöáíßæïíôáé ïé ðñþôåò óõóôçìáôéêÝò
ãåùìåôñéêÝò ðñáãìáôåßåò, üðùò ôïõ ÉððïêñÜôç ôïõ ×ßïõ êáé, ðåñß ôï 440 ð.×., ôá «Óôïé÷åßá» ôïõ
Åõêëåßäç, ðïõ áðïôÝëåóáí ôï åðéóôÝãáóìá ôçò áñ÷áßáò ÅëëçíéêÞò ìáèçìáôéêÞò ðáñÜäïóçò,
áëëÜ êáé ðñüôõðï åðéóôçìïíéêïý éäåþäïõò ãéá ðïëëïýò áéþíåò. Áðü ìåëÝôç ôçò èÝóçò, ôïõ ìå-
ãÝèïõò êáé ôçò ìïñöÞò ôùí ãåùìåôñéêþí ó÷çìÜôùí ãéá Üìåóåò ðñáêôéêÝò åöáñìïãÝò ç Ãåùìå-
ôñßá ìåôáìïñöþíåôáé óå åðéóôÞìç ðïõ ìåëåôÜ áöçñçìÝíá íïçôéêÜ áíôéêåßìåíá, ïé ó÷Ýóåéò ôùí
ïðïßùí áðïäåéêíýïíôáé ìå ôç âïÞèåéá ìéáò ëïãéêÞò áêïëïõèßáò ðñïôÜóåùí, îåêéíþíôáò áðü
ïñéóìÝíåò õðïèÝóåéò ðïõ ëáìâÜíïíôáé ÷ùñßò áðüäåéîç.
Ôçí ÅëëçíéóôéêÞ áêüìá ðåñßïäï áíáðôýóóïíôáé èåìåëéáêÜ íÝåò ìÝèïäïé õðïëïãéóìïý åðé-
öáíåéþí êáé üãêùí (ð.÷. ç ìÝèïäïò ôçò åîÜíôëçóçò óôá Ýñãá ôïõ Áñ÷éìÞäç), ðïõ óôçñßæïíôáé
óå áöçñçìÝíåò èåùñçôéêÝò ðñïóåããßóåéò êáé âáèéÝò ìáèçìáôéêÝò èåùñßåò. Åðßóçò,
åìöáíßæïíôáé áöçñçìÝíåò èåùñßåò ãéá íÝá ãåùìåôñéêÜ áíôéêåßìåíá, ç äõíáôüôçôá åöáñìïãÞò

5
 ÊÅÖÁËÁÉÏ 1

ôùí ïðïßùí èá äéåõêñéíéóôåß ðïëëïýò áéþíåò ìåôÜ, üðùò ð.÷. ç èåùñßá ôùí êùíéêþí ôïìþí ôïõ
Áðïëëùíßïõ, ðïõ èá âñåé åöáñìïãÞ óôç ÖõóéêÞ ìüëéò ôï 17ï áéþíá. Ôçí ßäéá ðåñßðïõ åðï÷Þ
öáßíåôáé üôé Üñ÷éóáí êáé ïé Ýñåõíåò óôá èåìÝëéá ôçò Ãåùìåôñßáò ìå ôéò ðñïóðÜèåéåò áðüäåéîçò
ôïõ ðÝìðôïõ áéôÞìáôïò ôïõ Åõêëåßäç (ôùí ðáñáëëÞëùí), ïé ïðïßåò óõíå÷ßóôçêáí áðü ðïëëïýò
ìáèçìáôéêïýò ôïõ Áñáâéêïý êüóìïõ.
Ç ÅõñùðáúêÞ ÁíáãÝííçóç ïäÞãçóå óå íÝá Üíèçóç ôçò Ãåùìåôñßáò. ¸íá íÝï âÞìá ðñáãìá-
ôïðïéåßôáé ìå ôçí åéóáãùãÞ ôçò ìåèüäïõ ôùí óõíôåôáãìÝíùí áðü ôïí ÍôåêÜñô ôï ðñþôï ìéóü
ôïõ 17ïõ áé. Ï íÝïò ìåôáó÷çìáôéóìüò ôçò Ãåùìåôñßáò óõíßóôáôáé óôç óýíèåóç ôçò áíáðôõó-
óüìåíçò ôüôå ¢ëãåâñáò ìå ôçí ÁíÜëõóç ðïõ âñéóêüôáí óôï óôÜäéï ôçò ãÝíåóÞò ôçò êáé ôç äçìé-
ïõñãßá ôçò ÁíáëõôéêÞò Ãåùìåôñßáò, ç ïðïßá ìåëåôÜ ôá ãåùìåôñéêÜ ó÷Þìáôá ìå ôç âïÞèåéá ôùí
ìåèüäùí ôçò ¢ëãåâñáò.
H åöáñìïãÞ ôùí íÝùí ìåèüäùí ôïõ äéáöïñéêïý ëïãéóìïý óôçí ÁíáëõôéêÞ Ãåùìåôñßá ïäÞ-
ãçóå óôïí ðïëëáðëáóéáóìü ôùí êëÜäùí ôçò Ãåùìåôñßáò. Ôï 18ï áé. äéáìïñöþíåôáé ç Äéáöï-
ñéêÞ Ãåùìåôñßá óôá Ýñãá ôïõ ¼õëåñ êáé ôïõ Ìüíæ, áíôéêåßìåíï ôçò ïðïßáò áñ÷éêÜ ãßíïíôáé
ïðïéåóäÞðïôå ëåßåò êáìðýëåò êáé åðéöÜíåéåò êáé ïé ìåôáó÷çìáôéóìïß ôïõò. Óôá ìÝóá ôïõ 17ïõ
áé. áíáðôýóóåôáé êáé ç ÐñïâïëéêÞ Ãåùìåôñßá óôéò ìåëÝôåò ôïõ ÍôåæÜñãê êáé ôïõ ÐáóêÜë ðÜ-
íù óôçí áðåéêüíéóç óùìÜôùí óôï åðßðåäï. Ôï áíôéêåßìåíï ôïõ íÝïõ êëÜäïõ åðéêåíôñþíåôáé
áðü ôïí ÐïíóåëÝ (1822) óôç ìåëÝôç ôùí éäéïôÞôùí ôùí åðßðåäùí ó÷çìÜôùí ðïõ ðáñáìÝíïõí
áíáëëïßùôåò êáôÜ ôçí ðñïâïëÞ ôïõò áðü Ýíá åðßðåäï óå Üëëï, åíþ ç êáèáõôü èåùñßá ôçò ãåù-
ìåôñéêÞò áðåéêüíéóçò (óå óõíäõáóìü ìå ôá ðñïâëÞìáôá ó÷åäßáóçò) ïäÞãçóå óôï óýóôçìá ôçò
ÐáñáóôáôéêÞò Ãåùìåôñßáò ôïõ Ìüíæ.
Óå üëïõò ôïõò ðáñáðÜíù êëÜäïõò ïé èåìåëéáêÝò Ýííïéåò êáé áîéþìáôá ðáñÝìåíáí ó÷åäüí
ôá ßäéá áðü ôçí åðï÷Þ ôçò áñ÷áßáò ÅëëÜäáò. ¢ëëáæå ôï ðåäßï ôùí ãåùìåôñéêþí áíôéêåéìÝíùí
ðïõ ìåëåôüíôáí êáé ïé ìÝèïäïé ðïõ åöáñìüæïíôáí. ÑéæéêÞ áíáôñïðÞ ôçò åéêüíáò áõôÞò
ðáñïõóéÜæåôáé óôéò áñ÷Ýò ôïõ 19ïõ áé. ìå ôçí áíáêÜëõøç ôçò ìç Åõêëåßäåéáò Ãåùìåôñßáò áðü
ôïí Í. ËïìðáôóÝöóêé (1829) êáé ôïí Ã. Ìðüëõáú (1832). Ï ËïìðáôóÝöóêé, îåêéíþíôáò áðü
ôçí Üñíçóç ôïõ ðÝìðôïõ áéôÞìáôïò ôïõ Åõêëåßäç, êáôáóêåýáóå Ýíá ëïãéêÜ Üøïãï óýóôçìá
Ãåùìåôñßáò, ðáñÜ ôï ãåãïíüò üôé ïé éäéüôçôåò ôùí ãåùìåôñéêþí ó÷çìÜôùí óôï óýóôçìá ðïõ
ðåñéÝãñáöå âñßóêïíôáí óå êáôÜöùñç áíôßèåóç ìå ôç óõíÞèç åðïðôéêÞ áíôßëçøç ôïõ ÷þñïõ.
Ç íÝá ðåñßïäïò ðïõ åãêáéíéÜæåôáé ìå ôïí ËïìðáôóÝöóêé ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôçí áíÜðôõîç
íÝùí ãåùìåôñéêþí èåùñéþí (íÝùí «Ãåùìåôñéþí»), ôçí áëëáãÞ ôïõ áíôéêåéìÝíïõ ôçò Ãåùìå-
ôñßáò (áíôéêåßìåíï ôçò Ãåùìåôñßáò ãßíïíôáé ôþñá «÷þñïé» äéÜöïñùí åéäþí) êáé ôï äéá÷ùñéóìü
ôçò Ýííïéáò ôïõ «ìáèçìáôéêïý» áðü ôçí Ýííïéá ôïõ «ðñáãìáôéêïý» ÷þñïõ. Ç íÝá Ýííïéá ôïõ
ãåíéêåõìÝíïõ ìáèçìáôéêïý ÷þñïõ äéáôõðþíåôáé óáöþò áðü ôïí ÑÞìáí ôï 1854 êáé áíïßãåé
íÝåò ðñïïðôéêÝò óôçí áíÜðôõîç ôçò Ãåùìåôñßáò ïäçãþíôáò óôç äçìéïõñãßá ôçò ëåãüìåíçò Ñç-
ìÜíåéáò Ãåùìåôñßáò, ç ïðïßá âñßóêåé åöáñìïãÞ óôç èåùñßá ôçò ó÷åôéêüôçôáò. Ìå ôç äýóç ôïõ
19ïõ áé. ôá èåìÝëéá ôçò Åõêëåßäåéáò Ãåùìåôñßáò, áëëÜ êáé ôùí Üëëùí (ìç Åõêëåßäåéùí) «Ãåù-
ìåôñéþí» áðïóáöçíßæïíôáé êáé åêôßèåíôáé ìå ôç ìïñöÞ óõóôÞìáôïò áîéùìÜôùí.