T.C.

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YEŞİL BİNA
AYDINLATMASI
(Rapor 7)

Dersin Adı: HİBRİT ELEKTRİK ENERJİ SİSTEMLERİ / 0126332

Öğretim Görevlisi: Doç. Dr. Mehmet UZUNOĞLU

Hazırlayan: Ahmed Said AKARDAŞ / 10549010

Nisan, 2011
1.Giriş
 Enerji krizi, küresel ısınma ve diğer çevresel endişelerin zorunluluğu dolayısıyla
yeşil/sürdürülebilir bina, son yıllarda dünya genelinde en çok üstüne düşülen konu olmaya
başladı. ABD Yeşil Bina Konseyi (USGBC) tarafından geliştirilen Yeşil Binalar için LEED
(Leadership in Energy and Environmental Design) derecelendirme sistemleri ve tasarım
rehberlerinden bahsedildi ve en çok yeni mimari veya yeşil bina kitapları tartışıldı. Son
yıllarda yeşil binalarla ilgili raporlar, kitaplar ve bu konu üstüne yapılan çalışmalar giderek
artmaktadır. Bazı eğitim kurumları da binanın enerji verimliliğinin artırılması ve sera gazı
emisyonlarının azaltılması ile ilgilenen öğrenciler için fakülte notları ve çalışmalar yayınladı.

Gelişmiş bina enerji verimliliğine katkıda bulunan özellikler birçok kitap, dergi,
mimari tasarım ve bina enerji verimliliği ile ilgili dergilerde sıralanmıştır. Bu özellikler daha
üst düzey yalıtım, yüksek performanslı pencereler,daha sıkı bir dış yapı, kaçak olmayan
kanallar, daha verimli ısıtma ve soğutma ekipmanları ve aydınlatma aletleri, sürdürülebilir
enerji kullanımı ve enerji-verimli mimari tasarımları içerirler. Yapının kabuğu botuncaki ısı
transferi hem teorik hem de deneysel olarak kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. Optimum
kontrol ve HVAC modelleme (ısıtma, havalandırma ve klima) sistemlerinin önemi son
yıllarda ciddi anlamda artmıştır.

Bu çalışmada sunulan, enerji açısından verimli binalar için aydınlatma ve ısıtma-

soğutma teknolojilerindeki yeni gelişmeler ile ilgili kısa bir derlemedir. Ayrıca bu derlemede,
ofis binalarının ve konutların ışıklandırma ve ısıtma-soğutma maliyetlerini azaltmak için
geliştirilmiş ve araştırılmış yenilikçi mimari ve yapı kabuğu tasarımları hakkında bir inceleme
de mevcuttur. Bu incelemede öncelikle bir bina veya konutun yapısına kolayca entegre
edilebilir tasarımlara, ve farklı kategorilerde (örneğin, ısıtma ve aydınlatma) binanın enerji
verimliliğini artırabilir veya hem ısı hemde elektrik üreten mikro CHP (Kombine Isı-Gücü)
sistemi gibi çok işlevli özelliğe sahip tasarımlar veya hem kışın ısıtma yazın soğutma için
kullanılabilecek akıllı yapı kabuğu ile ilgili teknolojilere odaklanılmıştır.

Gelişmiş bina enerji verimliliği için bazı yazarların son araştırma sonuçları ve fikirleri
de sunulmuş ve tartışılmıştır. Bu alana daha yakın yazarların bilgi ve araştırma alanları bu
kısa derlemeyi sınırlar,örneğin yeşil bina materyallerinin yeni gelişimleri bu incelemede yer
almamaktadır. Inşaat malzemeleri bina ısı ve ses izolasyonunda önemli bir rol oynamaktadır.
Bununla beraber, yapı malzemelerinin incelemesi maddi yaşam döngüsü analizleri de dahil
olmak üzere yeşil ve üretim süreçleri ve insan yapımı yapı malzemeleri tekniklerini gözden
geçirmeden tam değildir.

2. Akıllı Pencereler
Elektrokromik ve termal-kromik pencereler yıllardır araştırılmaktadır. Akıllı pencere
olarak adlandırılan bu opasiteler cam sıcaklığı veya cama uygulanan elektrik gerilimi
değiştirilerek ayarlanabilir. Yeni malzemeler akıllı pencerelerin performansını artırmak ve
maliyetleri azaltan yeni malzemeler halen test aşamasındadır. Motorla çalışan gölgelik veya
panjur ile karşılaştırıldığında, akıllı pencerelerin sessiz çalışma, daha kompakt ve estetik
görünüm gibi avantajları vardır. Ancak, cevap süreleri uzundur (ortalama 3-5 dak). Bir akıllı
pencere ışık veya sıcaklık sensörleri ile donatıldığı zaman, doğru miktarda ışık geçmesi için
izin vererek onun opasitesini otomatik olarak ayarlayabilir. Bazı araştırmacılar, şimdi kendi
kendini temizleme özelliğinin entegrasyonunu üzerinde çalışıyor ( su püskürtmek ve tozu
silkelemek için özel tabakalar kullanılması gibi) Pencere tabakaları ve sonradan monte cam
filmleri, güneş kontrolü pencerelerin düşük maliyetli alternatifleridir.

3.Aydınlatma
ABD'de ortalama ofis binası kullanımı için, aydınlatmada kullanılan enerji 3. ve 5.
iklim bölgelerinde (kuzeydoğu ve güney) en büyük dilime ve 2. iklim bölgesinde de (ortabatı
amerika) ikinci en büyük dilime sahiptir. Aydınlatma için kullanılan enerjideki bir azalması
dolayısıyla bina enerji kullanımında büyük tasarruf sağlanabilir. Kullanılan bir alan meşgul
olmadığında, ve güneş ışınlarının açısı doğrultusunda pencere gölge konumunun
ayarlanabildiği zamanlarda (yani gün ışığından yararlanılabildiği zamanlarda) ışığın otomatik
olarak sönmesi veya kapanması için sensör ve programlı bir ışık kontrol sistemleri kurulumu
önerilen bir yöntemdir. Aydınlatma için enerji kullanımını azaltmanın başka bir yolu daha iyi
enerji verimliliği sağlayabilen lamba veya armatürlerin kullanımıdır.

Akkor ampuller yakın gelecekte giderek kullanılamıyacak olduğundan, son yıllarda

daha fazla enerji tasarruflu aydınlatma cihazları ve yöntemleri incelenmeye çalışılmış ve taze
bir araştırma konusu olmuştur. Bir giriş olması ve farklı lambaların ve armatürlerin
karşılaştırılması için Bonda ve Sosnowchik’nin kitabı (Bonda P, Sosnowchik K. Sustainable
commercial interiors. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons; 2007) incelenebilir. Floresan
lambalar ve CFL (Kompak Floresan Lambalar) yaygın olarak bugünün ticari binalarında ve
konutlarında kuruludurlar. Son on yılda çoğu T8 floresan tüpler, daha parlak ve daha enerji
tasarruflu T5 tüplere yerini bıraktı. Son zamanlarda LED (Işık Yayan Diyot) çok fazla dikkat
ve ilgi çekmiştir. CFL ile karşılaştırıldığında, LED daha enerji tasarrufludur ( 3WLED’in
yakın zamanda bir 40Whalogen lambanın yerini alacağı tahmin ediliyor ), çok uzun bir ömrü
vardır ve renkli filtre kullanmadan renkli ışık yayabilir.

Şekil-1

LED tarafından üretilen ışık çok yönlü olması nedeniyle, LED kullanmak gömme veya
projeksiyon ışık kaynağı olarak daha fazla uygundur. Lexus LED’li HID (yüksek yoğunluklu
deşarj) otomobil farları kullanan ilk otomobil şirketidir. HID ve LED’in renk sıcaklıkları çok
yakındır ancak LED neredeyse iki katı ömre sahiptir. projeksiyon olarak veya gömülü ışık
kaynağı olarak kullanılmazsa, ışığı farklı yönlere doğru yönlendirmek için optik difüzör
eklenmesi gerekir. Bu ışığı biraz kısabilir ve LED’in soğumasını etkileyebilir.

Çoklu lamba LED'ler ilk dönemlerinde genellikle düşük-orta lümen seviyeleri arası
aydınlatma gereken yerlerde kullanıldı. Son zamanlarda tek lamba LEDler, daha popüler
olmuştur fakat tek lambalı yüksek güçlü LED'lerin soğutması büyük bir sorun teşkil
etmektedir. akkor ampullerin aksine, bir LED'in çekirdek sıcaklığı genellikle yaklaşık 105 Co’
yi geçmemelidir. soğutma fanları elektrik tükettiğinden dolayı zorunlu konveksiyon
soğutması tercih edilmemektedir. GELcore gibi firmalar yıllardır LED soğutma sorunları
üzerinde çalışıyorlar. Farklı ülkelerdeki mevcut araştırmacılar çeşitli soğutucu tasarımları ve
yüksek güçlü (10W ve üzeri) LED lambalar için soğutma teknikleri geliştirip test ediyorlar.

Doğal konveksiyon soğutması daha avantajlıdır ve yüksek seviyedeki lümen LED

lambalarda bulunabilir. Bazı soğutucu tasarımlar, sadece bir yönde (örneğin, trafik ışıkları)
doğal konveksiyon için etkili olan birbirine yakın metal plakalar içerirler. Yazarlar, farklı
uzunluk ve çaplarda alüminyum çubuklardan yapılmış pin-palet dizileri test ediyorlar (Şekil-
2). Pin-palet kullanılması doğal konveksiyonu farklı lamba oryantasyonları için oldukça etkili
hale getirir. 10-W LED lamba çalismasının ön sonuçları, lamba farklı olarak doğrultulduğu
zaman palet sıcaklıklarında sadece birkaç Co derecelik fark oluştuğunu ortaya koydu.

Şekil-2

Güneş enerjili aydınlatma sistemleri, son yıllarda artan bir popülarite kazanmıştır.
Dolaylı ve doğrudan güneş ışıkları tüm ticari binalar ve konutlar için ek bir ışık kaynağı
olarak kullanılmaktadır. Şekil-3 dolaylı güneş ışınlarını kullanan ticari güneş borusunu
göstermektedir. Yazarlar ve Jeju Üniversitesi Chun grubu tarafından geliştirilen mini-çanak
optik fiber güneş sistemi Şekil 4’de gösterilmiştir. yoğunlaşmış güneş enerjisini toplamak ve
iletmek için kullanılan mini-çanaklar ve fiber optikler aydınlatma ve diğer uygulamalarda
kullanılmak için son yıllarda yoğun olarak araştırılmaktadır.
 Şekil-3

Şekil-4

Elektrik, bir fotovoltaik panel veya bir rüzgar türbini gibi bir harici YES (yenilenebilir
enerji sistemi) tarafından üretilirse, toplanan enerjinin içerdeki bitiş sistemine iletimi basit bir
meseledir. Buna karşın, toplanan enerji, termal veya radyasyon enerjisi şeklinde ise harici
YES toplayıcısı ile radyatör veya optik difüzör olabilen dahili bitiş sistemi arasında önemli
enerji kayıpları meydana gelebilir. Çanak veya diğer türdeki güneş kollektörleri, veya hibrid
güneş sistemleri ( örneğin elektrik üretimi ve sıcak su temini veya ısıtma için fotovoltaik
sistemler) ile birlikte bağlantılı kullanılabilin yüksek performanslı ısı boruları ve az inceltmeli
ve ısı kayıplı fiber optik geliştirmek için araştırmalar devam ediyor.

Bir birleşik solar aydınlatma-ısıtma sistemi, noktasal (bölgesel) ısıtma ve aydınlatma

sağlamak için mini çanak optik fiber sistem uygulamasının genişletilmesi araştırmacılar
tarafından önerilmiştir. Büyük tesislerin ve fabrikaların, depoların ve garajların noktasal
ısıtılması için radyant ısıtıcılar yaygın olarak kullanılmaktadır. Önerilen noktasal aydınlatma /
ısıtma sistemi Şekil 5’te kavramsal olarak gösterilmiştir. Mini çanak (veya düzlemsel
kollektör gerekliyse veya tercih ediliyorsa, Fresnel lensler) tarafından toplanan güneş enerjisi,
merkezi bir enerji depolama / dağıtım ünitesine optik fiber kullanılarak iletilir. Salon veya
aydınlatma gereken koridorlar gibi alanlarda optik fiberin yansıtıcı kaplama kısmı,fiberde
iletilen ışığın sızmasına mahal vermek için kaldırılır (Bu fikir güneş destekli aydınlatma
sistemleri için çeşitli araştırmacılar tarafından önerilmiştir). enerji depolama / dağıtım
ünitesinde, ortaya çıkan güneş ışınlarını bir noktada toplamak ve optik fiberden istenilen yere
göndermek için aynalar, prizmalar, ya da lensler kullanılır. Buna ek olarak, güneş enerjisinin
bir kısmı sıcaklık borusundaki sıvıyı ısıtmak için kullanılabilir. Yoğunlaşmış güneş enerjisine
ihtiyaç duyan enerji sistemleri için güneşi takip etmek ve otomatik olarak Güneş şemsiyelerini
ve deflektörleri farklı mevsim ve zamanlara göre ayarlamak için yazılım ve bilgisayar kontrol
sistemleri geliştirilmiştir.Bu sistemlerin maliyetleri son yıllarda önemli ölçüde düşürülmüştür.

Şekil-5