BAB 1

SEJARAH TINGKATAN 4

KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA

KONSEP TAMADUN
1 Apakah makna tamadun mengikut bahasa Arab? (ms4)
Kod Fakta Tema M
F1 Perkataan tamadun berasal daripada perkataan Arab iaitu mudun dan madain 1
F2 Perkataan Arab madana yang bermaksud tinggi budi bahasa 1
F3 Perkataan Arab madana yang bermaksud pembukaan bandar 1

2 Apakah makna tamadun mengikut bahasa Inggeris? (ms4-5)

Kod Fakta Tema M
F1 Civilization yang berasal daripada bahasa Greek iaitu yang bermaksud bandar 1
F2 Tamadun diertikan sebagai peradaban 1

3 Apakah makna tamadun mengikut masyarakat Barat?(ms5)

Kod Fakta Tema M
F1 Dikaitkan dengan pembangunan lahiriah 1
F3 Bidang penulisan / undang-undang / kesenian / perbandaran 1
F2 Gordon Childe berpendapat pencapaian lahiriah merupakan kayu pengukur 1
kemajuan tamadun.

4 Apakah makna tamadun mengikut Islam? (ms5)

Kod Fakta Tema M
F1 Merangkumi pembangunan lahiriah dan kerohanian 1

5 Apakah makna tamadun mengikut Syed Naquib al-Attas?(ms5)

Kod Fakta Tema M
F1 Pencapaian tahap susila yang tinggi dan kebudayaan yang luhur sesebuah 1
masyarakat

6 Apakah makna tamadun mengikut Richard Sullivan? (ms5)

Kod Fakta Tema M
F1 Unsur kerohanian sangat penting dalam konsep tamadun 1

CIRI-CIRI TAMADUN
1 Senaraikan enam ciri utama tamadun (ms6-7)
Kod Fakta Tema M
F1 Petempatan kekal 1
F2 Kehidupan berorganisasi 1
F3 Sistem pemerintahan 1
F4 Pengkhususan pekerjaan 1
F5 Agama dan kepercayaan 1
F6 Bahasa dan sistem tulisan 1

1
2 Terangkan ciri-ciri kemunculan tamadun awal manusia
Kod Fakta/ Huraian
F1 Petempatan kekal Tema M
H1a Hidup lebih sistematik 1
Kawasan yang dipilih untuk penempatan kekal penting untuk memastikan 1
H1b kelangsungan bekalan makanan
H1c Melahirkan kemajuan bidang pertanian 1
H1d Penciptaan peralatan baru contohnyanya cangkul / sistem pengairan 1
H1e Melahirkan kemajuan penternakan 1
H1d Meningkatkan pengeluaran 1

F2 Kehidupan berorganisasi Tema

H2a Organisasi paling awal ialah sistem keluarga. 1
H2b Sistem masyarakat berbentuk piramid 1
H2c Diketuai oleh raja 1
H2d Lapisan kedua ialah pembesar 1
H2e Lapisan rakyat biasa 1
H2f Golongan paling bawah ialah hamba 1
1
F3 Sistem pemerintahan Tema
H3a Raja mendakwa sebagai wakil tuhan untuk diiktiraf sebagai ketua pemerintah 1
H3b Lahir sistem perundangan 1

F4 Pengkhususan pekerjaan Tema

H4a Menghasilkan kemakmuran 1
H4b Barangan dihasilkan melalui pengkhususan kumpulan tertentu 1
H4c Menghasilkan pertukaran barang / perdagangan 1
H4d Berlakunya pertukaran ilmu pengetahuan 1

F5 Agama dan kepercayaan Tema

H5a Percaya kepada kuasa ghaib yang menguasai alam sekeliling (animisme) 1
H5b Percaya kepada banyak tuhan (politeisme) 1

F6 Penciptaan bahasa dan tulisan Tema

H6a Bahasa tertua ialah Yunani dan Sanskrit 1
H6b Tulisan awal ialah hieroglif / cuneiform / ideogram 1
H6c Penting untuk penyebaran ilmu pengetahuan 1
H6d Untuk urusan penyimpanan rekod 1
H6e Untuk penulisan undang-undang 1
H6e Mencatat idea manusia 1

3 Namakan organisasi yang wujud pada peringkat awal ( ms6)

Kod Fakta Tema M
F1 Sistem keluarga 1

4 Apakah yang dimaksudkan dengan kepercayaan animisme (ms8)

Kod Fakta Tema M
F1 Percaya bahawa terdapat kuasa ghaib yang mengawal alam sekeliling 1

2
5 Apakah yang dimaksudkan dengan kepercayaan politeisme (ms8)

Kod Fakta Tema M

F1 Penyembahan terhadap lebih daripada satu tuhan (Percaya kepada banyak tuhan) 1
6 Senaraikan tiga sistem tulisan terawal (ms8)
Kod Fakta Tema M
F1 Hieroglif dalam tamadun Mesir 1
F2 Cuneiform dalam tamadun Mesopotamia 1
F3 Ideogram dalam tamadun Hwang Ho 1

PROSES PEMBENTUKAN TAMADUN AWAL

1 Mengapakah tamdun awal bermula di lembah sungai (ms8)
Kod Fakta Tema M
F1 Tanah Subur 1
F2 Kemudahan mendapatkan bekalan air dan makanan 1
F3 Kemudahan pengangkutan dan perhubungan 1
F4 Mudah mendapat ikan 1

2 Senaraikan empat tamadun terawal dunia

Kod Fakta Tema M
F1 Tamadun Mesopotamia di lembah sungai Euphrates 1
F2 Tamadun Mesir di lembah sungai Nil 1
F3 Tamadun Indus di lembah sungai Indus 1
F4 Tamadun Hwang Ho di lembah sungai Hwang Ho 1

TAMADUN MESOPOTAMIA
1 Apakah maksud perkataan Mesopotamia? (ms10)
Kod Fakta Tema M
F1 Perkataan Yunani yang bermaksud tanah di antara dua batang sungai 1
1

2 Di manakah lokasi tamadun Mesopotamia? (ms10)

Kod Fakta Tema M
F1 Di antara sungai Tigris dan sungai Euphrates 1
1

3 Senaraikan Empat negara kota tamadun Mesopotamia (ms11)

Kod Fakta Tema M
F1 Kish / Nippur / Ur / Uridu / Lagash / Uruk 1
1

4 Apakah yang terdapat di dalam kota tamadun Mesopotamia? (ms11)

Kod Fakta Tema M
F1 Istana / Rumah kediaman / Rumah ibadat / Jalan raya / Rumah kedai / Pasar 1
1

3
5 Apakah bentuk sistem pemerintahan beraja tamadun Mesopotamia? (ms12)

Kod Fakta Tema M

F1 Berbentuk teokrasi (raja dianggap sebagai tuhan atau wakil tuhan) 1
1
6 Senaraikan Empat kuasa raja dalam tamadun Mesopotamia? (ms13)
Kod Fakta Tema M
F1 Ketua agama 1
F2 Berkuasa melantik ahli keluarga diraja memegang jawatan di zigurat 1
F3 Berkuasa dalam hal tanah/ cukai / hasil pertanian / hasil perniagaan 1
F4 Menentukan bentuk pentadbiran 1

7 Apakah peranan zigurat? (ms13)

Kod Fakta Tema M
F1 Sebagai pusat ibadat 1
F2 Pusat perdagangan 1
F3 Pusat penyimpanan khazanah negara 1

8 Apakah nama sistem tulisan tamadun Mesopotamia? (ms13)

Kod Fakta Tema M
F1 Cuneiform 1
1

SUMBANGAN TAMADUN MESOPOTAMIA

1. Sumbangan Dalam Bidang Perundangan (Kod Undang-Undang Hammurabi)
a Jelaskan mengenai ciri-ciri Kod Undang-undang Hammurabi (ms14)
Kod Fakta Tema M
F1 Digubal oleh Hamurabbi ketika memerintah kerajaan Babylon 1
F2 Undang-undang berteraskan hak rakyat terhadap keadilan 1
F3 Hukuman dan denda mestilah setimpal dengan kesalahan 1
F4 Hukuman berbeza mengikut susun lapis masyarakat 1
F5 282 undang-undang yang dipahat pada tembok dan tiang besar 1
F6 Menjadi dasar perundangan dalam tamadun Mesopotamia 1

b Nyatakan Empat sumbangan Kod undang-undang Hammurabi kepada tamadun Mesopotamia? (ms14)
Kod Fakta Tema M
F1 Mengelakkan wujudnya permasalahan di kalangan masyarakat pelbagai kaum 1
F2 Dapat mewujudkan perpaduan 1
F3 Dapat mengukuhkan sistem organisasi sosial dalam masyarakat. 1
F4 Dapat membantu peradaban Mesopotamia bertahan untuk jangka masa yang 1
panjang.

2 Terangkan sumbangan Tamadun Mesopotamia kepada peradaban dunia

Kod Fakta/ huraian Tema M
F1 .Sistem Tulisan Cuneiform 1
H1a Membawa kewujudan sistem pendidikan 1
H1b bertujuan melahirkan juru tulis 1
H1c Kehadiran juru tulis membolehkan urusan pentadbiran dan perniagaan dicatat dan 1
direkodkan.

4
H1d Sistem tulisan melahirkan tradisi kesusasteraan. 1

H1e Hasil kesusasteraan tertua di dunia ialah Epik Gilgamesh. 1

1

F2 Ilmu astronomi Tema m

H2a Pencerapan pergerakan bulan / bintang / matahari membawa perkembangan 1
Ilmu matematik.
H2b Seperti sistem menambah, menolak, mendarab, membahagi dan punca ganda dua. 1
H2c Membawa kepada perkembangan ilmu geometri 1
H2d Membolehkan menggunakan jalan laut 1
H2e Mencipta kalendar berasaskan sistem solar 12 bulan setahun 1

F3 Perkembangan ilmu perubatan Tema m

H3a Mementingkan kesihatan anggota tentera 1
H3b 500 jenis ubat termasuk herba/ ramuan di katalogkan/ disampelkan penggunaannya 1
H3c Cara mengubat penyakit dengan menggunakan ubat-ubatan telah dicatat untuk 1
panduan pengamal perubatan

F4 Penciptaan roda Tema m

H4a Digunakan menghasilkan kereta kuda 1
H4b Untuk tujuan peperangan atau kegunaan masa aman 1
H4c Membolehkan penciptaan kincir air untuk mengalirkan kawasan tandus 1
H4d Meningkatkan hasil pertanian 1
H4e Mengawal banjir 1

F5 Mencipta alat pengangkutan terawal Tema m

H5a Menggunakan kapal layar dan pengangkutan beroda 1
H5b Mampu menguasai jalan darat dan jalan laut 1
H5c Dapat berhubung dengan wilayah India dan Laut Mediterranean 1

F6 Cara Membuat batu bata Tema m

H6a Daripada tanah liat 1

F7 Seni bina Tema m

H7a Mencipta arca dan tiang batu 1
C7a Contohnya patung Raja Gudea 1
H7b Dapat dilihat dalam senibina Ziggurat 1

F8 Empayar pertama di dunia Tema m

H8a Berjaya mewujudkan kerajaan Akkad di bawah Raja Sargon 1
H8b Berjaya menyatukan wilayah-wilayah kerajaan sumeria 1

10 Senraikan sumbangan tamadun Mesopotania

Kod Fakta Tema M
F1 Dalam bidang perundangan iaitu Kod Undang-undang Hammurabi. 1
F2 Sistem tulisan iaitu cuneiform. 1
F3 Ilmu astronomi. 1
F4 Memperkembangkan ilmu matematik. 1
F5 Penciptaan roda. 1

5
F6 Penciptaan kapal layar. 1
F7 Dalam bidang seni bina contohnya Arca.. 1
F8 Penciptaan kincir air. 1
F9 Penciptaan bata daripada tanah liat. 1
F10 Ilmu perubatan. 1

TAMADUN MESIR
1 Di manakah lokasi tamadun Mesir? (ms17)
Kod Fakta Tema M
F1 Di tebing Sungai Nil 1

2 Namakan dua batang anak sungai Nil (ms17)

Kod Fakta Tema M
F1 Sungai Nil Biru 1
F2 Sungai Nil Putih 1

3 Mengapakah Tamadun Mesir dikatakan anugerah daripada Sungai Nil?

Kod Fakta Tema M
F1 Tamadun Mesir terletak di lembah sungai Nil 1
F2 Limpahan air sungai Nil menukar bentuk muka bumi tandus kepada kawasan subur 1
F3 Lanar yang dibawa membentuk delta yang subur 1
F4 Delta sesuai untuk kegiatan pertanian dan petempatan kekal 1

4 Namakan Tiga Bandar utama tamadun Mesirl (ms17) TEMA

Thinis / Memphis / Thebes

5 Senaraikan ciri-ciri raja Mesir (firaun) (ms19)

Kod Fakta Tema M
F1 Berkuasa mutlak. 1
F2 Dianggap suci. 1
F3 Jawatan firaun diwarisi secara turun-temurun. 1
F4 Pada zaman kerajaan lama, firaun dianggap sebagai jelmaan Tuhan Horus. 1
F5 Pada Dinasti Ketiga, firaun digelar Raja Matahari kerana dipercayai anak Tuhan 1
Matahari iaitu Amon-Re..
F6 Sebagai ketua pendeta. 1
F7 Pemilik tanah / Ketua hakim / Ketua pahlawan 1

6 Senaraikan susun lapis masyarakat Mesir (ms17)

Kod Fakta Tema M
F1 Firaun 1
F2 Bangsawan yang meliputi golongan bangsawan, rahib, tuan tanah dan juru tulis 1
F3 Rakyat bebas yang terdiri daripada petani, pedagang dan artisan. 1
F4 Golongan hamba 1

7 Apakah sumbangan firaun perempuan yang bernama Hatshepsut? (ms20)

Kod Fakta Tema M
F1 Pembinaan terusan dan penukaran padang pasir kepada tanah pertanian yang subur 1

8 Jelaskan ciri-ciri agama orang Mesir Purba (ms20)

Kod Fakta Tema M
6
F1 Percaya kepada konsep politeisme (percaya kepada banyak tuhan). 1
F2 Tuhan orang Mesir dikaitkan dengan unsur alam seperti Re(Tuhan Matahari), Ra- 1
Atum(Tuhan Langit) dan Amun(tuhan Angin).
F3 Percaya kepada kehidupan selepas mati. 1
F4 Mayat perlu disimpan dan dijaga dengan teliti. 1
F5 Makam mayat dipenuhi dengan peralatan serta keperluan kehidupan selepas mati. 1
F6 Mayat diiringi dengan barangan dan kelengkapan harian. 1
F7 Solekan mayat / alat kebesaran / jumlah barangan yang dikebumikan 1
menunjukkan status mayat.

9 Apakah nama tulisan tamadun Mesir purba(ms20)

Kod Fakta Tema M
F1 Hieroglif 1

10 Apakah kegunaan tulisan dalam tamadun Mesir?(ms21)

Kod Fakta Tema M
F1 Mencatat rekod aktiviti pertanian. 1
F2 Mencatat rekod pengutipan cukai.. 1
F3 Tujuan keagamaan. 1
F4 Untuk digunakan dalam upacara ritual kepercayaan 1

SUMBANGAN TAMADUN MESIR

1 Senaraikan sumbangan tamadun Mesir
Kod Fakta Tema M
F1 Pembinaan piramid 1
F2 Penciptaan kertas daripada pokok papyrus 1
F3 Sistem tulisan hieroglif 1
F4 Mewujudkan sistem pendidikan 1
F5 Ilmu perubatan 1
F6 Penguasaan ilmu matematik dan astronomi 1
F7 Menghasikan batu bata 1

2 Siapakah Imhotep?(ms21)
Kod Fakta Tema M
F1 Ahli saintis , ahli fizik, dan arkitek yang mengilhamkan pembinaan piramid. 1
F2 Memperkenalkan teknik pembinaan bangunan yang menggunakan batu bata. 1
F3 Pengamal ilmu perubatan. 1
F4 Pengarang buku sains dan sastera. 1
F5 Jasa paling besar ialah pembinaan Piramid Sakkar 1

3. Terangkan sumbangan tamadun Mesir dalam peradaban dunia

Kod Fakta/ huraian Tema M
F1 Seni bina 1
H1a Membina piramid 1
H1b Ilham Imhotep 1
H1c Ahli saintis , ahli fizik, dan arkitek yang mengilhamkan pembinaan piramid. 1

F2 Penciptaan kertas Tema

H2a Daripada pokok papyrus yang hidup di Lembah Nil 1
H2b Memudahkan penyimpanan rekod 1
H2c Meninggalkan kebergantungan pada kepingan batu bata untuk menyimpan 1

7
 khazanah bangsa

F3 Tulisan hieroglif Tema

H3a Perkembangan dari tulisan hieroglif ke tulisan hieratik dan kemudian demotik 1
Dapat dibaca daripada tulisan yang terpahat dengan cantik dan halus dan seni pada
makam dan batu

F4 Mewujudkan sistem pendidikan Tema

H4a Untuk kanak-kanak daripada keluarga atasan 1
H4b Pendidikan sejak umur yang rendah 1
H4c Institusi pendidikan diurus oleh rumah ibadat 1
H4d Diletakkan di bawah pentadbiran kerajaan 1
H4e Bertujuan melahirkan pegawai kerajaan terutama jurutulis terlatih 1
H4f Mata pelajaran diajar ialah ilmu geometri, matematik dan sains 1
H4g Melahirkan golongan terlatih 1
H4h Yang boleh mengurus hal-ehwal pertanian /pengawalan air sungai Nil/ pembinaan 1
bangunan

F5 Ilmu perubatan Tema

H5a Melahirkan pengamal ilmu perubatan 1
H5b Mendapat status yang tinggi dalam masyrakat 1
H5c Berkhidmat untuk firaun dan masyarakat 1
H5d Kemajuan dalam proses memumiakan mayat 1

F6 Perkembangan ilmu matematik / astronomi Tema

H6a Digunakan untuk mengawal banjir sungai Nil yang berlaku sekali setahun 1
H6b Membolehkan mencipta kalendar 365 hari berdasarkan 12 bulan 1
1
F7 Mencipta sistem pengairan Tema
H8a Menukar kawasan padang pasir menjadi kawasan tanah pertanian 1

TAMADUN INDUS

1 Di manakah lokasi tamadun Indus? (ms23)

Kod Fakta Tema M
F1 Di lembah Indus yang disaliri oleh sungai Indus yang berpunca dari pergunungan
Himalaya

2 Nyatakan faktor kejatuhan tamadun Indus? (ms23)

Kod Fakta Tema M
F1 Serangan orang Aryan.
F2 Bencana Alam iatu kemarau dan banjir

3 Senaraikan Dua Bandar utama yang terletak di Lembah Indus (ms24)

Kod Fakta Tema M
F1 Mohenjo-Daro .
F2 Harappa

4 Jelaskan ciri-ciri pembentukan bandar terancang di Mohenjo-Daro dan Harappa dalam tamadun Indus
(ms24)

8
Kod Fakta Tema M
F1 Bandar dibahagi kepada dua bahagian.
F2 Di kelilingi oleh tembok.
F3 Bahagian utama merupakan pusat pentadbiran dan keagamaan
F4 Menempatkan bangunan pentadbiran, tempat mandi awam, tempat penyimpanan
hasil pertanian
F5 Tempat kedua ialah kawasan perumahan.
F6 Bandar dirancang begitu rapi dari sudut susun atur yang sistematik.
F7 Perancangan bandar dibantu oleh kemajuan ilmu geometri dan pembinaan
F8 Perancangan bandar hasil sumbangan tamadun Mesopotamia dan tamadun Mesir
Purba.
F9 Bandar disusun berasaskan blok-blok berbentuk segi empat
F10 Perancangan Bandar hasil gabungan ilmu geometri, matemtik dan teknologi
pembakaran batu bata
F11 Setiap blok dipisahkan oleh satu rangkaian jalan raya yang lurus dan bersambung
antara satu sama lain.
F12 Menggunakan batu-bata daripada tanah liat melalui pembakaran suhu yang tinggi
F13 Terdapat sistem kumbahan yang terancang.
F14 Bandar-bandar boleh dihubungi melalui sungai sebagai jalan perhubungan

5 Nyatakan organisasi sosial masyarakat lembah Indus

Kod Fakta Tema M
F1 Terdapat golongan atasan dan bawahan
F2 Golongan atasan ialah pendeta dan pedagang
F3 Pendeta mempunyai kuasa dan pengaruh yang besar dalam mengawal aktiviti
masyarakat terutama keagamaan
F4 Tapuk pemerintahan dipegang oleh pendeta
F5 Golongan bawahan terdiri daripada petani dan buruh.
F6 Petani menjalankan aktiviti pertanian
F7 Golongan buruh menjalankan kerja perburuhan seperti membina terusan / menjaga
kebersihan bandar

6 Jelaskan pengkhususan pekerjaan masyarakat Indus

Kod Fakta Tema M
F1 Menjalankan kegiatan perdagangan, pertanian, pertukangan
F2 Perdagangan melibatkan dengan tamadun luar
F3 Buktinya penemuan cap mohor Indus di Mesopotamia
F4 Hasil perdagangan ialah emas / gading / manik
F5 Petani menanam tanaman makanan seperti barli / kacang
F6 Golongan artisan terlibat dalam pembinaan/ penghasilan barang logam / tembikar

7 Nyatakan bukti wujubnya hubungan perdagangan antara tamadun Indus dengan tamadun Mesopotamia?
(ms26)
Kod Fakta Tema M
F1 Penemuan cop mohor buatan masyarakat Indus di Mesopotamia

8 Jelaskan amalan agama dan kepercayaan masyarakat

Kod Fakta Tema M
F1 Dibuktikan dengan penemuan patung dan ukiran yang berunsur agama iaitu patung
Proto-Siva
F2 Patung itu melambangkan Dewa Brahma, Vishnu dan Siva

9
F3 Berkait dengan agama Hindu
F4 Masyarakat ini juga percaya kepada Tuhan Ibu

9 Nyatakan bentuk tulisan tamdun Indus(ms26)

Kod Fakta Tema M
F1 Bentuk Piktograf

SUMBANGAN TAMADUN INDUS

1 Terangkan sumbangan tamadun Indus dalam peradaban dunia
Kod Fakta/ huraian Tema M
F1 Mengeksploitasi kelebihan yang dimiliki
H1a Untuk memudahkan kehidupan
H1b Mengiksploitasi Sungai Indus untuk memajukan kehidupan
H1c Menjadi panduan jenerasi seterusnya menghasilkan tamadun cemerlang

F2 Perancangan bandar
H2a Keupayaan mewujudkan Bandar terancang
H2b Bandar Mohenjo-Daro dan Harrapa
H2c Kepakaran sudut letak Bandar dan sudut pengisiannya
H2d Kemajuan bidang ilmu geometri dan seni bina
H2e Membuat batu bata daripada tanah liat melalui teknik pembakaran suhu tinggi

F3 Sifat keterbukaan
H3a Membuat hubungan dengan tamadun lain
H3b Hubungan dengan tamadun Mesopotmia dan dan tamadun Mesir
H3c Berlaku pertukaran teknologi

F4 Aspek keamanan
Mengajar kepada dunia bahawa kedamaian dan keamanan tunjang kekuatan negara

TAMADUN HWANG HO
1 Di manakah lokasi tamadun Hwang Ho (ms28)
Kod Fakta Tema M
F1 Dilembah Hwang Ho yang subur(Sungai Kuning)

2 Senaraikan Tiga dinasti yang wujud dalam tamadun Hwang Ho (ms29)

Kod Fakta Tema M
F1 Dinasti Hsia / Dinasti Shang / Dinasti Chou

3 Namakan dinasti beraja pertama di China

Kod Fakta Tema M
F1 Dinasti Hsia

3 Namakan Bandar terawal Tamadun Hwang Ho (ms29)

Anyang

4 Senaraikan ciri-ciri Bandar Anyang (ms29)

Kod Fakta Tema M
F1 Salah satu contoh Negara kota
10
F2 Terdapat istana, kuil dan pusat pentadbiran.
F3 Ketua pemerintah ialah raja, golongan pembesar dan golongan agama.
F4 Dilengkapi dengan tembok untuk menghalang pencerobohan musuh.
F6 Di kelilingi oleh perkampungan petani.

5 Senaraikan susun lapis masyarakat Dinasti Shang (ms30)

Kod Fakta Tema M
F1 Golongan raja dan pembesar. / Golongan petani dan artisan. /
Golongan hamba

6 Apakah kegunaan gangsa yang dalam Dinasti Shang yang dihasilkan oleh golongan artisan
Kod Fakta Tema M
F1 Menghasilkan senjata / perisai / hiasan pada kereta kuda

7 Jelaskan pengkhususan pekerjaan dalam Dinasti Shang

Kod Fakta Tema M
F1 Golongan pembesar mempunyai tentera masing-masing
F2 Terdapat pasukan tentera berkuda dan tentera berjalan kaki
F3 Golongan petani menjadi tonggak ekonomi
F4 Terbentuk golongan artisan yang mencipta barangan tembaga seperti bekas
minuman/ makanan / senjata
F5 Wujud golongan hamba

8 Apakah tugas golongan hamba (ms30)

Kod Fakta Tema M
F1 Tentera paksaan.
F2 Membantu kerja-kerja perburuhan.
F3 Untuk tujuan korban dan upacara penyembahan

9 Jelaskan ciri-ciri sistem pemerintahan Dinasti Shang (ms31)

Kod Fakta Tema M
F1 Pemerintahan beraja.
F2 Pengganti raja selalunya saudara lelaki atau anak lelaki raja.
F3 Raja mempunyai kewibawaan politik / ekonomi / sosial / agama.
F4 Raja berkuasa secara langsung di kawasan pusat pentadbiran.
F5 Masyarakat percaya kuasa raja merupakan mandat daripada tuhan.
F6 Raja-raja Shang tidak perlu mendapat pengesahan politik kerana mereka daripada
keturunan pemerintah agama
F7 Raja dibantu oleh golongan bangsawan / pegawai kerajaan dalam pentadbiran..
F8 Bagi wilayah luar, pentadbiran dibantu oleh golongan bangsawan.
F9 Golongan bangsawan dipertanggungjawabkan untuk mentadbir wilayahnya
F10 Bangsawan berhak mewujudkan pentadbirannya sendiri dalam hal cukai /pertahanan/
undang-undang

10 Senaraikan ciri-ciri sistem pemerintahan Dinasti Chou(ms31)

Kod Fakta Tema M
F1 Raja-raja Dinasti Chao membahagikan tanah kepada wilayah-wilayah
F2 Melantik pembesar di setiap wilayah
F3 Raja mengikat pembesar tempatan melalui ikrar taat setia kepada pemerintah dan
diminta memberi hadiah kepada raja seperti hamba kereta kuda / senjata /
F4 Pembesar diminta melindungi raja

11
F5 Pembesar diminta memberi bantuan tentera semasa perang
F6 Pembesar diberi hak menjadi ketua agama untuk menjalankan upacara pengorbanan

11 Apakah yang dimaksudkan mandat daripada tuhan (ms31)

Kod Fakta Tema M
F1 Percaya jika raja memerintah dengan adil, kerajaan dan rakyat akan menikmati
kemakmuran kerana pemerintahan direstu oleh tuhan.
F2 Percaya pemerintah Shang telah kehilangan mandat kerana berlaku zalim

12 Jelaskan ciri-ciri keagamaan dan kepercayaan tamadun Hwang Ho. (ms 31)
Kod Fakta Tema M
F1 kepercayaan animisme
F2 Kepercayaan politeisme.
F3 Penyembahan roh nenek moyang.
F4 Menyembah tuhan syurga dan tuhan bumi
F5 Penyembahan terhadap sungai / bukit / gunung
F6 Upacara penyembahan melibatkan permainan muzik, tarian dan upacara korban
F7 Upacara penyembahan diketuai oleh golongan bomoh
F8 Jumpaan tulang binatang dan kulit kura yang dikenali sebagai tulang oracle
F9 Fungsi tulang oracle untuk meramalkan sesuatu keadaan
F10 Golongan bomoh terlibat dalam upacara penilikan ini dengan meletakkan tulang ini
di atas unggun api.
F11 Rekahan pada tulang ditafsirkan dengan sesuatu kejadian

13 Apakah kesan amalan penilikan tulang oracle? (ms31)

Kod Fakta Tema M
F1 Membawa kepada sistem tulisan awal di China

14 Apakah nama tulisan tamdun awal China? (ms31)

Kod Fakta Tema M
F1 Tulisan China ini berbentuk ideogram iaitu tulisan berbentuk simbol

SUMBANGAN TAMADUN HWANG HO

1 Terangkan sumbangan tamadun Hwang Ho dalam peradaban dunia
Kod Fakta/ huraian Tema M
F1 Bidang politik
H1a Mempengaruhi sistem pemerintahan China kuno .
H1b Sistem pemerintahn monarki diteruskan hingga ke zaman Dinasti Ching.
H1c Sedikit perubahan dialkukan iaitu gelaran raja ditukar kepada maharaja
H1d Konsep anak syurga dan mandat dari syurga dikaitkan dengan raja..

F2 Aspek ekonomi (Pertanian) Tema M

H2a Pembinaan sistem pengairan
H2b Mengairi kawasan pertanian dan untuk mengelakkan banjir
H2c Kemajuan teknologi pembajakan
H2d Penciptaan cangkul / sabit
H2e Penggunaan batas untuk tujuan tanaman
H2e Perubahan secara evolusi penggunaan alat pertanaian daripada kayu kepada besi
12
F3 Sistem Tulisan Tema M
H3a Berkembang secara evolusi
H3b Digunakan oleh orang China hingga sekarang
H3c Penggunaannya meluas
H3d Digunakan dalam bidang penulisan / percetakan
H3e Diajar di sekolah-sekolah di China
H3f Penggunaannya oleh orang Korea dan Jepun

F4 Sistem kepercayaan Tema M

H4a Pemujaan roh nenek moyang
H4b Dijalankan semenjak Dinasti Shang
H4c Diteruskan mengikut kesesuaian masa
C4a Upacara korban manusia tidak lagi diamalkan tetapi digantikan dengan unsure lain
H4d Konsep Ying dan Yang dan Feng Hsui masih terdapat dalam masyarakat China
hari ini

F5 Penciptaan kalendar Tema M

F5a Dicipta semasa Dinasti Shang
F5b 30 hari dalam sebulan dan 360 hari setahun
F5c Untuk menentukan musim menanam dan menuai
F6d Untuk menjalankan aktiviti harian
C6a Upacara perkahwinan / perburuan / pengkebumian

F6 Pengamalan Falsafah Perang Sun Tzu Tema M

H6a Karya beliau The Art of War
H6b Membicarakan selok-belok perang dan menangani musuh
H6c Diulang cetak ke dalam pelbagai bahasa.
H6e Hari ini diaplikasikan sebagai tektik dalam urusan perniagaan

2 Apakah yang dimaksudkan dengan Yin dan Yang (ms33)

Kod Fakta Tema M
F1 Orang China percaya baawa alam semesta dan kejadian alam terdiri daripada dua
unsur yang saling melengkapi iaitu Yin dan Yang (Yin ialah kuasa pasif dan Yang
kuasa aktif)

13