Chương I:LÝ LUẦN CHUNG VỀ CÔNG TÁC HẠCH TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT

VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CHI NHÁNH CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT
LIỆU XÂY DỰNG-XÍ NGHIỆP BÊ TÔNG BƯU ĐIỆN I
1.2:KHÁI NIỆM CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM
1.2.1:Chi phí sản xuất:
Khái niệm:
Chi phí sản xuất (CPSX) là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống và
lao động vật hóa mà doanh nghiệp đã bỏ ra có liên quan đến hoạt động SXKD trong một
thời kỳ nhất định(tháng,quý,năm).Nói cách khác CPSX là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ
hao phí mà DN phải tiêu dùng trong 1 kỳ để thực hiện quá trình sản xuất và tiêu thụ sản
phẩm
Đặc điểm:
Chi phí luôn có tính chất cá biệt,bao gồm tất cả các chi phí mà doanh nghiệp đã bỏ ra
để tồn tại và để tiến hành hoạt động của mình,bất kể đó là chi phí cần thiết hay không cần
thiết.
Chi phí doanh nghiệp luôn mang tính 2 mặt,một mặt chi phí có tính khách quan,nó thể
hiện sự chuyển dịch các hao phí mà doanh nghiệp đã bỏ ra vào giá trị sử dụng được tạo
ra,đây là sự chuyển dịch mang tính khách quan không lệ thuộc vào ý muốn chủ quan của
con người.Mặt khác hao phí về các yếu tố trong quá trình SXKD của DN có thể mang lại
tính chủ quan nó phụ thuộc vào phương pháp tính,trình độ quản lý và yêu cầu quản lý cụ
thể của từng DN
1.2.2:Gía thành sản phẩm:
Khái niệm:
Giá thành sản phẩm là biểu hiện tổng số hao phí lao động sống và lao động vật hóa có
liên quan đến khối lượng công tác,sản phẩm,lao vụ đã hoàn thành.
Giá thành sản xuất sản phẩm được tính toán xác định theo từng loại sản phẩm dịch vụ cụ
thể hoàn thành và chỉ tính cho những sản phẩm đã hoàn thành toàn bộ quy trình sản xuất
thành phẩm hoặc hoàn thành một số giai đoạn công nghệ sản xuất nhất định,tức bán
thành phẩm
1.2.PHÂN LOẠI,ĐÁNH GIÁ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN
PHẨM:
1.2.1:Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh:
Để quản lý và hạch toán chi phí sản xuất theo từng nội dung cụ thể,theo từng đối tượng
tập hợp chi phí,từng đối tượng tính giá thành,cần phải tiến hành phân loại chi phí sản xuất
một cách khoa học,thông nhất theo những chỉ tiêu nhất định.Chi phí sản xuất được phân
loại theo một số tiêu thức như sau:
a,Phân loại chi phí sản xuất theo yếu tố(nội dung kinh tế của chi phí):
Theo cách phân loại này thì chi phí sản xuất phát sinh nếu có cùng nội dung kinh tế
được xếp chung vào một yếu tố bất kể nó là phát sinh ở bộ phận nào.Theo quy định hiện
nay thì chi phí sản xuất được phân làm 5 yếu tố như sau:
-chi phí nguyên liệu,vật liệu:
Bao gồm toàn bộ các chi phí về các loại nguyên liệu,vật liêu chính,vật liệu phụ,nhiên
liệu,phụ tùng thay thế,vật liệu thiết bị xây dựng cơ bản mà doanh nghiệp đã sử dụng cho
các hoạt động sản xuất trong kỳ.
-chi phí nhân công:
 Bao gồm toàn bộ số tiền công phải trả,tiền trích bảo hiểm y tế,bảo hiểm xã hội,kinh phí
công đoàn của công nhân và nhân viên hoạt động sản xuất trong doanh nghiệp
-chi phí khấu hao TSCĐ:
Bao gồm toàn bộ số tiền trích khấu hao TSCĐ sử dụng cho sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp
-chi phí dịch vụ mua ngoài:
Bao gồm toàn bộ số tiền doanh nghiệp đã chi trả về các loại dịch vụ mua từ bên ngoài
như:tiền điện,tiền nước,tiền bưu phí…phục vụ cho hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.
-chi phí khác bằng tiền:
Bao gồm toàn bộ chi phí khác dùng cho hoạt động sản xuất kinh doanh ngoài 4 yếu tố
nêu trên
Cách phân loại cho biết có những loại chi phí gì đã dùng vào sản xuất và tỷ trọng của
từng loại chi phí là bao nhiêu.Điều này có ý nghĩa quan trọng:đó là cơ sở cho việc lập kế
hoạch cung ứng vật tư,kế hoạch về quỹ lương,dự án về chi phí sản xuất,đồng thời cũng là
cơ sở để tập hợp chi phí theo từng yếu tố nhằm đôn đốc tình hình thực hiện theo từng yếu
tố chi phí SX
b,Phân loại chi phí theo khoản mục(công dung kinh tế và địa điểm phát sinh)
Theo cách phân loại này thì chi phí sản xuất được xếp thành một số khoản mục nhất
định có công dụng kinh tế khác nhau để phục vụ yêu cầu tính giá thành và phân tích tình
hình thực hiện kế hoạch giá thành.Theo quy định hiện nay thì chi phí sản xuất sản phẩm
gồm 3 khoản mục:
-Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
-Chi phí nhân công trực tiếp
-Chi phí sản xuất chung:
+Chi phí nhân viên phân xưởng
+Chi phí vật liệu
+Chi phí khấu hao TSCĐ
+Chi phí dịch vụ mua ngoài
+Chi phí bằng tiền khác
Phân loại chi phí theo nội dung kinh tế và công dụng kinh tế có ý nghĩa quan trọng
hàng đầu trong việc phục vụ cho công tác tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm
c,Phân loại chi phí theo một số tiêu thức khác:
- Chi phí ban đầu và chi phí chuyển đổi
- Chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp
- Chi phí bất biến và chi phí khả biến
- Chi phí năm trước và năm nay
- Chi phí chờ phân bổ và chi phí trích trước
Tóm laị:Có nhiều cách phân loại chi phí sản xuất khác nhau,nhưng mỗi cách phân loại
chi phí sản xuất đều có ý nghĩa của riêng mình,đồng thời có mối quan hệ mật thiết với
nhau nhằm mục đích chung là quản lý tốt hơn chi phí sản xuất
1.2.2:Phân loại giá thành sản phẩm:
a,Phân loại giá thành sản phẩm theo cơ sở số liệu và thời điểm tính giá thành:
Theo cách phân loại này thì giá thành được chia làm 3 loại:
-Gía thành kế hoạch:là giá thành tính trước khi bắt đầu sản xuất kinh doanh của kỳ kế
hoạch.Là biểu hiện bằng tiền của tổng số các chi phí cần thiết tính theo định mức và dự
đoán để sản xuất ra 1 đơn vị sản phẩm,được xác định trước khi bắt đầu sản xuất của kỳ kế
hoạch và giá thực tế kỳ trước.Gía thành kế hoạch được coi là mục tiêu mà doanh nghiệp
cần phải cố gắng để hoàn thành thực hiện mục tiêu chung của toàn DN
-Gía thành định mức:là giá thành được tính trước khi bắt đầu kinh doanh,được xây dựng
trên cơ sở các định mức hiện hành tại thời điểm nhất định trong kỳ kế hoạch.Gía định
mức được xem như là căn cứ để kiểm soát tình hình thực hiện các định mức tiêu hao các
yếu tố khác nhau phát sinh trong quá trình sản xuất sản phẩm,được xác định trước khi bắt
đầu quá trình sản xuât sản phẩm.Do vậy,giá thành định mức luôn thay đôi phù hợp với sự
thay đổi các định mức chi phí trong quá trình thực hiện kế hoạch
-Gía thành thực tế:là giá thành được xác định sau khi đã hoàn thành việc sản xuất sản
phẩm căn cứ vào chi phí thực tế phát sinh.Gía thành thực tế là căn cứ để kiểm tra đánh
giá tình hình tiết kiệm chi phí,hạ giá thành và xác định kết quả sản xuất kinh doanh
b,ý nghĩa của giá thành và tính giá thành:
Giá thành là 1 chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật tổng hợp được dùng để đánh giá chất lượng
hoạt động của Doanh nghiệp và phản ánh một cách tổng quát các mặt kỹ thuật,kinh tế ,tổ
chức của Doanh nghiệp
Đặc biệt trong điều kiện hoạt động của cơ chế thị trường,giá thành luôn là vấn đề quan
tâm hàng đầu của các Doanh nghiệp.Tổ chức kế toán đúng,chính xác và hợp lý chi phí
sản xuất và tính đúng,tính đủ giá thành có ý nghĩa rất lớn trong công tác quản lý chi phí
1.2.3:Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm:
Về thực chất chi phí và giá thành là 2 mặt khác nhau của quá trình sản xuất.CPSX phản
ánh mặt hao phí sản xuất còn giá thành sản phẩm phản ánh mặt kết quả của sản xuất.Tất
cả những khoản chi phí phát sinh(phát sinh trong kỳ,kỳ trước chuyển sang) và các chi phí
tính trước có liên quan đến khối lượng sản phẩm,dịch vụ đã hoàn thành trong kỳ tạo nên
chỉ tiêu giá thành sản phẩm.Nói cách khác,giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền toàn
bộ các khoản chi phí mà DN bỏ ra bất kể ở kỳ nào nhưng có liên quan đến khối lượng
công việc,sản phẩm đã hoàn thành trong kỳ
Sơ đồ mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm:

CPSX dở dang đầu kỳ CPSX phát sinh trong kỳ

Tổng giá thành sản phẩm hoàn thành CPSX dở dang cuối kỳ

Hay:
Tổng giá thành CPSX dở CPSX phát sinh CPSX dở dang
sản phẩm = dang đầu kỳ + trong kỳ - cuối kỳ

Tuy vậy giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm lại không giống nhau về
lượng,sự khác nhau đó thể hiện ở các mặt sau:
- Chi phí sản xuất chỉ tính những CPSX phát sinh trong kỳ nhất định(tháng,quý
,năm) không tính đến chi phí đó có liên quan đến số sản phẩm đã hoàn thành hay
chưa.Còn giá thành sản phẩm là giới hạn số chi phí sản xuất liên quan đến khối
lượng sản phẩm,dịch vụ hoàn thành(sản phẩm)
- Chi phí sản xuất không gắn liền với khối lượng,chủng loại sản phẩm hoàn
thành,trong khi đó giá thành lại liên quan đến khối lượng chủng loại sản phẩm
hoàn thành
- Chi phí sản xuất tính trong 1 kỳ,còn giá thành sản xuất liên quan đến chi phí sản
xuất của kỳ trước chuyển sang(chi phí về sản phẩm dở dang đầu kỳ)chi phí sản
xuất kỳ này và số chi phí kỳ này chuyển sang kỳ sau
- Trong giá thành sản phẩm chỉ bao gồm một phần chi phí thực tế đã phát sinh (chi
phí trả trước) hoặc một phần chi phí sẽ phát sinh ở các kỳ sau nhưng đã ghi nhận
là chi phí của kỳ này(chi phí trả trước)
Tuy có sự khác nhau,nhưng giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm có mối
quan hệ với nhau cụ thể là tài liệu tập hợp chi phí sản xuất là cơ sở để tính giá thành
sản phẩm.Tập hợp đầy đủ chi phí sản xuất sẽ giúp cho việc tính giá thành sản phẩm
chính xác.Ngược lại,thông qua giá thành sản phẩm từng giai đoạn sản xuất để xem
xét đánh giá tình hình tiết kiệm hay lãng phí và chi phí sản xuất trong giai đoạn đó có
thích hợp không.Quản lý giá thành phải gắn liền với quản lý chi phí sản xuất