m

Tәng quan vӅ Binders

- Là thành phҫn quan trӑng quyӃt đӏnh đӃn các tính chҩt cӫa sơn và màng sơn.

- Đӕi vӟi nhӳng loҥi sơn mà quá trình tҥo màng do hiӋn tưӧng vұt lý thì chҩt tҥo
màng đưӧc gӑi là µkhông chuyӇn hóa¶ (Nonconvertible) như: các polymer nhiӋt dҿo,
nhӵa thiên nhiên (cellulose, nitrocellulose, chlorinated rubber, and vinyl resins).

- Các polymer nhiӋt rҳn, sҧn phҭm chӭa dҫu béo thuӝc loҥi chҩt tҥo màng ³chuyӇn
hóa´ nhӡ vào sӵ tham gia phҧn ӭng hóa hӑc hình thành mҥng không gian làm cho
màng bӅn vӳng vӟi điӅu kiӋn khҳc nghiӋt. Tham gia vào loҥi này gӗm có: oils,
oleoresinous varnishes, alkyds, amino resins, epoxy resins, phenolic resins,
polyurethane resins, and thermosetting acrylics.

Đơn giҧn ta có thӇ phân biӋt chҩt tҥo màng theo nguӗn gӕc cӫa nó:

• Chҩt tҥo màng thiên nhiên: dҫu thӵc vұt (dҫu béo), nhӵa thiên nhiên, bitum
thiên nhiên«

• Chҩt tҥo màng bán tәng hӧp: các dүn xuҩt hóa hӑc cӫa polymer thiên nhiên

• Chҩt tҥo màng tәng hӧp.

 I. CHҨT TҤO MÀNG THIÊN NHIÊN

1. Dҫu và sơn vecni gӕc dҫu (Oils and Oleoresinous

Varnishes)

2. Nhӵa thiên nhiên

1. Dҫu và sơn vecni gӕc dҫu (Oils and Oleoresinous Varnishes)
ëҫu là nguyên liӋu tҥo màng sӱ dөng sӟm nhҩt trong công nghiӋp, đây là nguyên liӋu
chӫ yӃu đӇ tҥo thành sơn dҫu. Khi pha chӃ mӝt sӕ loҥi nhӵa cũng dùng dҫu. ëҫu sӱ
dөng trong sơn chӫ yӃu là dҫu thӵc vұt hay dҫu thҧo mӝc.

ëҫu thӵc vұt tҥo thành lӟp màng mӓng trên bӅ mһt sҧn phҭm, có loҥi tҥo thành màng
khô nhanh, có loҥi tҥo thành màng khô chұm, có loҥi không tҥo thành màng. ëo sӵ
hình thành màng, có thӇ phân ra làm ba loҥi: loҥi dҫu hình thành màng nhanh là µdҫu
khô¶, loҥi dҫu hình thành màng chұm gӑi là µdҫu bán khô¶, dҫu không thӇ tҥo thành
màng gӑi là dҫu không khô.

ëҫu đưӧc sӱ dөng trong sơn thưӡng là dҫu khô và dҫu bán khô. ëҫu khô là dҫu
chҭu, dҫu đay,« dҫu bán khô là dҫu đұu, dҫu bông« dҫu không khô là dҫu thҫu
dҫu, dҫu lҥc, dҫu dӯa.

ëҫu có thӇ tҥo màng đưӧc hay không quyӃt đӏnh bӣi cҩu tҥo cӫa phnâ tӱ dҫu. ëҫu
đưӧc tҥo thành tӯ hәn hӧp este glixerin vӟi các loҥi axit béo khác nhau (axit béo no
và axit béo không no). H2C OCOR1

Công thӭc dҫu có thӇ biӇu diӉn như sau:

HC OCOR2

H2C OCOR3
1. Dҫu và sơn vecni gӕc dҫu (Oils and Oleoresinous Varnishes) (tt)

Öá
í
é
 Ö

 Öá

é


 Ö


Ö Ö  
  Ö
 Ö  Ö
!"# Ö  Ö
$% Ö& '

( Ö
) Ö& #

 Ö *
+

,
-
 Ö
.
 Ö
• æӅ tính chҩt hóa hӑc, axít béo không no có nӕi đôi hoҥt đӝng mҥnh hơn nhiӅu axit
không no. Phҧn ӭng hóa hӑc ttrên nӕi đôi phә biӃn nhҩt là hҩp phө khí , có tác
dөng oxi hóa, tham gia phҧn ӭng trùng hӧp hình thành mӝt đҥi phân tӱ. Đây là phҧn
ӭng tҥo màng sơn.
• Màng sơn khô nhanh chұm có quan hӋ vӟi sӕ nӕi đôi, hình thӭc cҩu tҥo nӕi đôi. Sӕ
nӕi đôi càng nhiӅu thì màng khô càng nhanh và ngưӧc lҥi. ình thӭc nӕi đôi liên hӧp
tҥo màng nhanh hơn là không liên hӧp. æë: dҫu chҭu và dҫu đay đӅu có ba nӕi đôi
nhưng dҫu chҭu tҥo màng nhanh hơn dҫu đay.
1. Dҫu và sơn vecni gӕc dҫu (Oils and Oleoresinous Varnishes) (tt)

• Nhìn vào công thӭc cҩu tҥo ta thҩy giӳa nhóm carboxyl và nӕi đôi cӫa axit không
no đӅu có 7 nhóm ±C - tҫm quan trӑng cӫa nhóm không hoҥt đӝng này xem như
là hóa dҿo nӝi bӝ.

• ëҫu khô và dҫu bán khô tҥo thành màng nhưng thӡi gian khô chұm, có đӝ dҿo
tӕt nhưng đӝ bóng không cao.

• Ngoài axit béo trong dҫu còn có thành phҫn không béo (chiӃm khoҧng 0. - %)
như: sáp, photphatic, chҩt màu, sterin, men. Sáp là este cӫa axít béo và rưӧu cao
phân tӱ như rưӧu Xerilic C 6 5 . Photphatic là este cӫa glixerin trong đó ngoài
axit béo còn có cҧ gӕc photphatic, trong gӕc này có mӝt nguyên tӱ đưӧc thay thӃ
bӟi mӝt bazơ chӭa N như kephalin, lexitin

C C C C   
„


C C C C

C P C C N(C ) C P C C N
1. Dҫu và sơn vecni gӕc dҫu (Oils and Oleoresinous Varnishes) (tt)

• Chҩt màu như: carotin trong dҫu lin, dҫu đұu nành, dҫu bông và nhiӅu dҫu khác,
clorophin trong dҫu gai«cҫn chú ý đӃn gostipol là chҩt màu có đӝc tính trong hҥt
Bông và có tác dөng ӭc chӃ quá trình oxy hóa.

• Sterin là rưӧu cao phân tӱ có cҩu tҥo nhiӅu vòng và có nhánh phө mҥch thҷng.
Sterin trong thӵc vұt gӑi là phitosterin và trong mӥ đӝng vұt gӑi là holesterin.

• Men là nhӳng chҩt làm tăng nhanh quá trình hóa hӑc xãy ra trong cơ thӇ đӝng
vұt và thӵc vұt. loҥi men phә biӃn là lipaza.

• Ngoài ra còn có mӝt sӕ hӧp chҩt béo khác như muӕi phosphat, hydrat carbon,
axit hӳu cơ thҩp phân tӱ,«
1. Dҫu và sơn vecni gӕc dҫu (Oils and Oleoresinous Varnishes) (tt)
Mӝt sӕ loҥi dҫu thưӡng dùng:

à%
-
é
ó 


à



3
 4  5 % Ö
6
#7
87

0,
-
-
-
-
-
-
9:&;9:< <:;&
/+

 

   #   


1
2

=
 4

> ; 9<  <9
4
 &;? 9< <  9 9:;9:& ;
4
é &;<  <   9:;9: ;
4

@
Aà &<  ?  ? 9:;9:& ;&
.á
4
>%
;&  < ?9 9:;9:? ;


0B
4
CD
;<  <  9 9:;9: ;?
à

4

0B
?;< : &  9:;9: :;
0E

4
  <   9:;9:? ;
4
    9:;9: ?&;<
4
 ;    9:;9: ;<
4
4
F < : 9 9;:9




 4
( ;& :    9:?;9:& ;
1. Dҫu và sơn vecni gӕc dҫu (Oils and Oleoresinous Varnishes) (tt)
Mӝt sӕ loҥi dҫu thưӡng dùng:
Loҥi Đһt điӇm Ưu điӇm Nhưӧc điӇm Khҳc phөc
dҫu
ëҫu Là loҥi axit béo không no có Là loҥi dҫu khô tӕt, là NӃu sӱ dөng đơn Sӱ dөng phӕi hӧp
Chҭu ba nӕi đôi, có phҧn ӭng oxi nguyên liӋu sӱ dөng đӝc hoһc lưӧng vӟi các dҫu khô
hóa, trùng hӧp. rӝng rãi trong sơn, lӟn thì màng sơn khác.
tҥo màng nhanh, khi mҩt bóng, dӉ lão
chưng luyӋn dùng hóa, mҩt tính đàn
làm sơn dҿo, chӕng hӗi
nưӟc, chӏu ánh sáng,
chӏu kiӅm «, dùng
đӇ sơn đӗ gӛ, tàu
thuyӅn.
ëҫu Có đӝ khô kém hơn dҫu Tinh dҿo, tính đàn Chӏu ánh sáng Cҫn phҧi chưng
Đay Chҭu hӗi, đӝ bӅn tӕt hơn kém, dӉ biӃn luyӋn trӭơc khi
dҫu Chҭu vàng, không thӇ dùng và phӕi hӧp
làm sơn trҳng các loҥi dҫu khô
khác
ëҫu Sӕ nӕi đôi trong dҫu đұu Màng sơn khó biӃn Màn khô chұm ëùng phӕi hӧp vӟi
Đұu nhӓ. Là loҥi dҫu bán khô vàng, dùng làm sơn dҫu Chҭu
trong suӕt
ëҫu Là loҥi dҫu không khô, Đӝ khô cӫa nó nhanh
Thҫu trong gӕc axit béo có nhóm hơn dҫu đay, khó
ëҫu ± , khi làm mҩt nưӟc sӁ biӃn vàng
trӣ nên không no và biӃn
thành dҫu khô, gӑi là thҫu
 2. Nhӵa thiên nhiên
` Nhӵa là hӧp chҩt có khӕi lưӧng phân tӱ lӟn, có thӇ hòa tan trong dung môi hӳu
cơ, kém hòa tan trong nưӟc. Khi dung môi bay hơi sӁ tҥo thành màng cӭng, trong
suӕt.
` ëҫu cũng tҥo màng nhưng màng sơn do dҫu tҥo nên có đӝ bóng, chӏu nưӟc, đӝ
cӭng, chӏu kiӅm « cӫa nó không cao bҵng nhӵa.
` Lúc đҫu, nhӵa dùng trong công nghiӋp sơn dҫu là nhӵa thiên nhiên đӇ nâng cao
đӝ bóng, đӝ cӭng nhưng cũng không đáp ӭng đưӧc nhu cҫu sҧn xuҩt.
` Ngày nay, do sӵ phát triӇn không ngӯng cӫa ngành công nghiӋp hóa hӑc, nhiӅu
loҥi nhӵa mӟi ra đӡi vӟi nhӳng tính năng, công dөng, sҧn lưӧng vưӧt trӝi. ơn
nӳa, còn có nhӳng dòng sơn mang tính đһc thù.
` Cùng vӟi sӵ phát triӇn công nghӋ sơn, công nghiӋp sơn chiӃm đӏa vӏ quan trӑng
trong nӅn kinh tӃ quӕc dân.
Nhӵa thiên nhiên có nhiӅu loҥi khác nhau, tính chҩt khác nhau, thưӡng lҩy đӝ axít, điӇm
sôi, đӝ cӭng, màu sҳc làm tiêu chuҭn. Nhӵa thiên thiên có loҥi cӭng như ә Phách,
có loҥi mӅm như Cánh KiӃn «
Ú


Là loҥi nhӵa cә màu vàng hoһc nâu có thӇ hòa tan trong dҫu thông. ә phách dùng đӇ
chӃ tҥo sơn dҫu, màng sơn bóng, cӭng, đàn hӗi.
2. Nhӵa thiên nhiên (tt)
(
 



Cánh kiӃn là mӝt loҥi côn trùng qua quá trình gia công tinh luyӋn mà thành

/
à



á

GH
êã
IH
&<
± 2
ê)á
H

± 2
êÖ
J
%à

K


0B H
9&
± 2
ê!7
H

± &2
êã0B H

± 2
ê/

J


H
?
± 2
$
0E

á



J $
0E

á




ê4ù

E
0B

K
1
L
M


J

ú
êK

á

G

@1
L 1
à%
"

E
@1

(N1
@
é

à

%à
%M 1
C0,
á

G
%à
@
é

à

á

G
%M
%à
O9
O9 ê²
CP%H

#á



K


@
C0,

ê²
CP%H
%à
#E
Cà

@
71
í

K
é%9 
1
%à
#E

#79
êã
0,
CP%H
%à
#E



#71
CQ
ó
êã
0,
CP%H
í

K
R
+




K
í
#á

K


0B 9
!7
C0,
á

G
S

N
T
#U
V


W1

K

á

G


X

ãÖ1

J"

CY1
CP
"+

;
Z9
)
Có1


Ö

H


J"
CY9
Öá

G
S
G
31
L 1
U
[
0B


1
é
2. Nhӵa thiên nhiên (tt)
` Senlac là thành phҫn nhӵa chӫ yӃu trong cánh kiӃn thô. Mұu dӏch quӕc tӃ hiӋn nay
vӅ cánh kiӃn đӓ chӫ yӃu là ӣ thành phҫn nhӵa mang tên thương mҥi là senlac. Tùy
thuӝc vào đӝ tinh khiӃt cӫa nhӵa tinh chӃ mà senlac đưӧc phân ra thành nhӳng cҩp có
chҩt lưӧng khác nhau và đưӧc sӱ dөng vào các lĩnh vӵc kӻ thuұt khác nhau.
` Trong các tính chҩt vӅ điӋn cӫa senlac, tính chҩt quan trong nhҩt là tính không chұp
mҥch, sau khi chӏu mӝt hӗ quang điӋn. senlac có hҵng sӕ điӋn môi thҩp cӝng vӟi tính
bám dính tӕt nên khi kӃt hӧp vӟi nhӳng chҩt phө gia khác như mica, amiang« tҥo nên
chҩt cách điӋn nӛi tiӃng.
` Senlac bӅn vӟi tia tӱ ngoҥi, bӅn nhiӋt, và ӣ nhiӋt đӝ cao đӝ bӅn cơ hӑc và đӝ bӅn
điӋn lҥi tăng lên.
` Senlac là mӝt loҥi nhӵa có liên kӃt hidro phân cӵc, senlac ta đưӧc trong nhiӅu dung
môi hӳu cơ, không tan trong nưӟc nhưng tan trong kiӅm mҥnh.
` Senlac se bi thay đәi khi xӱ lý vӟi Cl, polyisocyanat, lão hóa trong quá trình bҧo
quҧn, xӱ lý nhiӋt khi có hoһc không có mһt các chҩt thêm vào. Senlac có khҧ năng hӗi
phөc trӣ lҥi thông qua phҧn ӭng khӱ trùng hӧp khi có mһt cӫa nưӟc ӣ nhiӋt đӝ và áp
lӵc cao.
` Senlac có thӇ biӃn tính vӟi nhiӅu loҥi nhӵa tәng hӧp và mӝt sӕ monome cho ra
nhӳng sҧn phҭm có tính chҩt đưӧc cҧi thiӋn rõ rӋt như: gliptan, nhӵa alkyt, epoxy,
melamin formadehit«
2. Nhӵa thiên nhiên (tt)


 

  

` Cánh kiӃn trҳng là loҥi nhӵa lҩy tӯ cây bӗ đӅ (Styrax benzoin). Thành
phҫn chӫ yӃu trong đó là este cӫa axit benzoic nên còn có tên là nhӵa
benzoic.

` Cánh kiӃn trҳng tan hoàn toàn trong rưӧu etylic, tan mӝt phҫn trong dҫu
thông, bezen, carbonsunfua, cloroform.

` Cánh kiӃn trҳng dùng trong ngành sơn đӇ tăng tính co giãn cӫa màng
sơn và còn đưӧc dùng trong nhiӅu lĩnh vӵc khác như dưӧc phҭm, hương
liӋu.
2. Nhӵa thiên nhiên (tt)
Y
Ú

 

Nhӵa này lҩy tӯ cây sơn (Ì

) trӗng nhiӅu ӣ Phú Thӑ. Sơn sӕng là
mӝt loҥi nhũ tương đһc màu xám trҳng nhưng khi tiӃp xúc vӟi không khí thì ӣ trên
bӅ mһt sơn sӁ xuҩt hiӋn mӝt màng sơn màu đen thҭm có tác dөng bҧo vӋ cho toàn
khӕi sơn bên trong khӓi bӏ oxi hóa (hiӋn tưӧng này gӑi là sơn bӏ cháy).

Thành phҫn bao gӗm: laccol, nưӟc, men và mӝt vài loҥi polysacaric. Laccol-là
thành phҫn chӫ yӃu trong nhӵa sơn là mӝt diphenol có nhánh phө không bҧo hòa
dài đӃn 7 nguyên tӱ C.
x

x

 x


Nhӵa cây sơn đưӧc dùng rҩt lâu đӡi làm làm các loҥi hàng mӻ nghӋ sơn mài, sơn
quang dҫu. hiӋn nay bưӟc đҫu đưӧc nghiên cӭu đӇ sӱ dөng trên kim loҥi. Tuy
nhiên, quá trình chӃ biӃn nhӵa sơn còn gһp mӝt vài khó khăn.
2. Nhӵa thiên nhiên (tt)
p
Ú
 

Nhӵa mӓ lҩy tӯ dưӟi đҩt lên cũng có nguӗn gӕc xuҩt phát tӯ đӝng vұt và có nhiӅu
ӣ các vùng nhiӋt đӟi. Gӗm có hai loҥi: nhӵa copal và nhӵa anta.

Nhӵa copal có mҩy đһc điӇm cҫn chú ý:

‡ Thành phҫn hóa hӑc chưa đưӧc xác đӏnh cө thӇ.
‡ NhiӋt đӝ chҧy mӅn cao so vӟi nhiӅu nhӵa thiên nhiên khác.
‡ Sau khi xӱ lý nhiӋt ӣ 80- 00C và chưng tách chҩt bӕc thì nhӵa copal dӉ
dàng hòa tan vào dung môi hơn và kӃt hӧp hoàn toàn vӟi dҫu thӵc vұt.
‡ Gҫn đây ngưӡi ta đã thay nhӵa copal thiên nhiên bҵng nhӵa ³copal tәng
hӧp´- đó chính là nhӵa phenol formadehit biӃn tính bҵng nhӵa thông.

Nhӵa anta có thành phҫn hóa hӑc xác đӏnh rõ: 70% polyeste cӫa axit anta hay axit
succinic C(C )C nên có phҫn giӕng vӟi polyeste tәng hӧp. Có màu
vàng nhҥt hoһc nâu nhҥt, chҧy mӅm ӣ 700C, nóng chҧy ӣ 000C. Nhӵa anta tan
tӕt nhҩt trong hydrocacbon và dҫu thông. iӋn nay, anta vүn còn đưӧc dùng nhiӅu
đӇ chӃ tҥo sơn dҫu.
2. Nhӵa thiên nhiên (tt)
t
Ú
YÚÚ

Là nhӵa lҩy tӯ vӓ cây thuӝc hӑ ë



.

Thành phҫn trong nhӵa: % axit damaroic C54 77 C ; 40% rezen

C 4 (Į-dama) tan trong cӗn; % rezen C 5 (ȕ-dama) không tan trong
cӗn; 5% este; sáp không tan trong cӗn.

Nhӵa dama tan hoàn toàn trong dҫu thông, benzen, cacbonsunfua, cloroform, và
chӍ tan mӝt phҫn trong rưӧu etylic. Nhӵa dama đưӧc dùng nhiӅu trong ngành sơn
2. Nhӵa thiên nhiên (tt)

 

` Bitum đưӧc dùng trong sơn rҩt lâu đӡi. Bitum là chҩt rҳn hoһc bán rҳn, gһp nhiӋt
nóng chҧy thành chҩt lӓng. òa tan trong benzen, dҫu thông. Có hai loҥi: bitum
thiên nhiên và bitum đưӧc chӃ biӃn tӯ dҫu mӓ, than đá.

` Thành phҫn cӫa bitum cho đӃn nay vүn chưa xác đӏnh rõ. Trong thành phҫn
ngoài C, còn có , N, S. Ngưӡi ta thҩy có thành phҫn chӫ yӃu: dҫu khoáng,
nhӵa trung tính và asphalten.

` Bitum dính tӕt, co giãn, cӭng, chӏu nưӟc, chӏu hóa hӑc, dùng đӇ chӃ tҥo sơn
chӕng ăn mòn cho kim loҥi và gӛ.

` Bitum là nguyên liӋu sơn khi nó đưӧc phӕi hӧp vӟi các loҥi nhӵa khác hoһc dҫu
tinh luyӋn khác
2. Nhӵa thiên nhiên (tt)

 
   
` Là loҥi nhӵa thiên nhiên đưӧc sӱ dөng lӟn nhҩt và lâu đӡi nhҩt. Tùng hương
thu đưӧc tӯ mӫ cây thông sau khi chưng cҩt dҫu Thông, có màu vàng nhҥt hoһc
màu đen, không hòa tan trong nưӟc, hòa tan trong dҫu, kiӅm và dung môi hӳu cơ.
Tùng hương là mӝt hәn hӧp đӗng phân có công thӭc chung là C 0 0 , đӅu có
chӭa khung fenantren. Thành phҫn cӫa bitum cho đӃn nay vүn chưa xác đӏnh rõ.
Trong thành phҫn ngoài C, còn có , N, S. Ngưӡi ta thҩy có thành phҫn chӫ
yӃu: dҫu khoáng, nhӵa trung tính và asphalten.
3
Ö
3
Ö

Ö
Ö Ö
Ö


Ö
Ö





 
  


3
Ö
3
Ö

3
Ö

Ö
Ö Ö
Ö


Ö Ö
Ö

Ö
Ö
 Ö

Ö

       
2. Nhӵa thiên nhiên (tt)

 
   

` Sơn đưӧc chӃ tҥo tӯ tùng hương có màng sơn cӭng, bóng nhưng tính dòn rҩt
lӟn, không bӅn không chӏu nưӟc

` Trong công nghiӋp, không sӱ dөng trӵc tiӃp tùng hương đӇ làm sơn mà dùng
tùng hương biӃn tính. Ngoài ra còn đưӧc dùng đӇ chӃ tҥo chҩt làm khô và sӱ dөng
phӕi hӧp vӟi các loҥi nhӵa khác.
 II. CHҨT TҤO MÀNG BÁN TӘNG HӦP

1. Nhӵa chӃ biӃn tӯ Tùng hương

2. Nitro celluloze

3. Nhӵa cao su
1. Nhӵa chӃ biӃn tӯ Tùng hương

•   

• Ì 

•    
 p
 
  
` Đưӧc tҥo thành bӣi tùng hương thiên nhiên và glixerin, este này đưӧc sӱ dөng rӝng
rãi tro công nghiӋp sơn. Có màu vàng nhҥt, điӇm hóa mӅm cao, dӉ hóa tan trong etyl
axetat ӣ 00C, không kӃt tinh, có chҩt lưӧng tӕt. oàn tan hoàn toàn trong các loҥi este,
dҫu thӵc vұt, dҫu thông.

` Tùng hương thiên nhiên có chӭa nhóm ±C , đӝ sôi thҩp, đӝ axit cao, khó kӃt hӧp
vӟi pigment nên phҧi dùng glixerin đӇ este hóa, làm giҧm đӝ axit mӟi có thӇ sӱ dөng
đưӧc.
&;&9

 _`
a

<

/\
]#

^ ]#

^

0E <Ö ;:Ö

ste Tùng hương có tính dҿo, dính, đӝ bӃn tӕt nhưng chӏu nưӟc, chӏu axit kém. Tuy
nhiên, do giá thành rҿ, dӉ làm, cho nên vүn đưӧc sӱ dөng trong công nghiӋp sơn cho
nhӳng sҧn phҭm có chҩt lưӧng không cao.
 ÌpY Ú
Ú !
` ChӃ biӃn tùng hương thành redinat canxi. edinat canxi có nhiӋt đӝ nóng chҧy cao
hơn tung hương ( 0 ± 700C), trӏ sӕ axit thҩp (60 ± 65), làm cho màng sơn bӝt dính và
tăng thêm đӝ cӭng cӫa màng sơn.

92
Ö1
92
c

:<92 b
C
8 b
C
88 d%
 Q

/\

0E <;&Ö1

J" ?;Ö ;Ö )N

>%

Ö : : Ö e Ö  Ö : :Ö Ö e  

Ngoài Caxi, ngưӡi ta còn redinat hóa vӟi mӝt sӕ kim loҥi khác như redinat kӁm,«
Ú
Ú"
#Ú
` Đưӧc điӅu chӃ tӯ anhidrit maleic, glixerin và tùng hương. Có màu vàng nhҥt, dùng
đӇ chӃ tҥo sơn trҳng, sơn gӛ, « ëùng kӃt hӧp vӟi Nitrocelluloze cho đӝ bám dính tӕt,
đӝ cӭng cao hơn nhiӅu so vӟi este tùng hương. Nhӵa maleic hóa có đӝ nhӟt thҩp, chӏu
nưӟc, chӏu kiӅm tӕt nhưng đӝ axit cao 5- 0, hòa tan trong các loҥi hidrocarbon thơm,
các loҥi este, dҫu thӵc vұt, dҫu thông.
b

/\

0E 1
b
C
8 b
C
88


% <;?Ö1

*
;
 &;Ö d%
 Q )N

>%

C Ö C Ö

Ö
Ö
Ö Ö
Ö Ö  Ö Ö Ö  

 % Ö
„

$
% 
"&
'
(Ú
Y

2. Nitro celluloze
` Tҩt cҧ các nhӵa celluloze đưӧc sҧn xuҩt tӯ polysaccharide polymer cellulose thiên
nhiên, lҩy tӯ xơ bông hoһc bӝt gӛ.

` æӅ phương diӋn hóa hӑc, cellulose là mӝt polymer dài, trӑng lưӧng phân tӱ lӟn, gӗm
nhiӅu nhóm anhydro-glucose lһp đi lһp lҥi ( 000- 0000). Nhӳng mҳc xích kӅ nhau đưӧc
gҳn kӃt vӟi nhau bҵng liên kӃt hydro giӳa các nhóm hydroxyl bұc và bұc trên mӛi
anhydro-glucose riêng rӁ.

` Polymer phҫn lӟn vô đӏnh hình và kӃt tinh. ëo sӵ kӃt tinh này, cellulose chưa tinh chӃ
không hòa tan đưӧc trong dung môi hӳu cơ và nưӟc. Liên kӃt hydro giӳa các mҳc xích
liӅn kӅ phҧi đưӧc khӱ bӟt đӇ polymer tӵ nhiên có thӇ tan đưӧc. Sӵ khӱ này đưӧc thӵc
hiӋn bҵng cách thay thӃ mӝt sӕ nhóm hydroxyl bұc và bұc bҵng các nhóm lӟn hơn
hoһc nhóm nguyên tӱ có tính phân cӵc yӃu hơn như gӕc acid (chuyӇn cellulose thành
ester) hoһc các nhóm alkyl (chuyӇn cellulose thành ether). Khi mӝt sӕ nhóm hydroxyl
đưӧc thay thӃ, polymer trӣ nên dӉ tan hơn.

` ĐӇ tan tӕt trong nưӟc, ,5- trong nhóm hydroxyl trên mӝt anhydro-glucose (trung
bình) cҫn đưӧc thay thӃ. ĐӇ tan tӕt trong dung môi hӳu cơ cҫn phҧi thay thӃ nhiӅu hơn.
2. Nitro celluloze (tt)
` Nitrocelluloze là nguyên liӋu chӫ yӃu đӇ tҥo màng sơn. Có màu trҳng, tӹ trӑng .6,
không hòa tan và nӣ ra trong nưӟc nhưng có thӇ hòa tan trong dung môi hӳu cơ như
rưӧu, axeton, các loҥi este, glycol ete «

` Đóng rҳn nhanh, bӅn,có khҧ năng mài bóng, chӏu ánh sáng, chӕng ҭm ưӟt và ăn
mòn hóa hӑc, có khҧ năng tương hӧp vӟi nhiӅu loҥi nhӵa và chҩt hóa dҿo khác. Tuy
nhiên nó cũng có nhưӧc điӇm là dӉ cháy, chӏu nhiӋt kém, khҧ năng bám dính kém, kém
co giãn, màng sơn dӉ biӃn trҳng, đӝ bҵng phҷng không tӕt

` Nitrocellulose đưӧc tҥo thành tӯ bông hoһc giҩy sau khi tҭy sҥch dҫu mӥ bҵng phҧn
ӭng nitrat hóa cellulose thô vӟi hәn hӧp nitric và sulfuric axit trong nưӟc.

ã
loãng ãÖ

g
Q
>"

<
.

g
=
U

%h1

/>"
S )J"
f<Ö
J"
J
Ö

=
U

C
#1

ã
 &


L

O%
*
1

"
 =
J"
CY1

*
<

 ) ã
9<


ãÖ5J
.i
L
ãÖj )
N
TN

d%
#
Aa

a

J

'U
0B 
O% 
0,
"

0,
g
"
2. Nitro celluloze (tt)
Tính chҩt cӫa nitrocellulozo chӃ tҥo sơn:
ê .Y
 à
%à
S 1


ê $

H
f
92 ê AP%
S
UH
lÖ
G
%à1


ó 
ê à%
0,
H
f
9<2 ê /
í 
W%
%à H
ó 1


J ê /í

k
CX
H
l
Ö [

m


ó


ê AQ


ó&;:<
%5 
M
ê 3›
lưͫng
 9; ê O hòa an C0,
T"G
ê O nhͣ T"G
CX



92  CX

o

à%
0,
ãE
n 9
Öù
2ã1
CQ

B

ê Mánh n nh P

X

N
(à CQ

B9

(B

à%

á



ì í

p1



R

O

3"
3
ó1

n
0,
E
+
ó 
P

K
Y
(
CD
q

á

9

Q
(à

I
1

à%


#1
9 ê n "; "H
#E
1
n
n9
0,
#


k
CX
1
ê O  ong   
2ã
ê < "; "H
#E


W

0E

á
CY

G9
T"G
CX
9
.Y

X

à

ê  "; "H#E

à"9
A0,
P%



CQ

X





K
9 ê  ";& "H
#E
%


W
(à CQ
S
U9
ê O @
h̷ P

X

N
ê 3›
lưͫng  h̭
à%
ê /s
W

k

,

%H

R
G

,
3
0,


J
#




- 
21
]" 
21

 jE1
2ã

J


W
C
#9
/

J
."
21
." 



7
[
2ã
9
à"

0Z
à Ö)
g
21
.j
<&21
ã

ãG

%



G
! ) 0E

CQ

B21



7
#r
N


0o
CG
21
21
21
2
"G
7
à"9
2. Nitro celluloze (tt)
Ngoài nitrocellulozơ, ngưӡi ta còn dùng các hӧp chҩt cӫa cellulose khác như: Acetyl
cellulose, acetobutyrat cellulose, etyl cellulose, benzyl cellulose, ...

` Cellulose acetat có khҧ năng chӕng cháy, điӇm nóng chҧy cao, tính đàn hӗi tӕt, trong
suӕt. ste này có đӝ tan giӟi hҥn và tương hӧp vӟi nhiӅu loҥi nhӵa khác. ĐiӅu này cҫn
thiӃt cho viӋc mӣ rӝng phҥm vi sӱ dөng.

` Cellulose butyrat chӭa nhóm butyl. ste này lҥi có khҧ năng hòa tan và tính tương
hӧp cao hơn so vӟi cellulose acetat nhưng lҥi quá dҿo. Chính vì thӃ, sӵ este hóa kӃt
hӧp các nhóm alkyl có thӇ cung cҩp nhiӅu đһc tính trung gian cҫn thiӃt như: Cellulose
acetat butyrat (CAB), Cellulose acetat propionat (CAP)

` CAB: vӟi kích thưӟt lӟn và đӝ phân cӵc thҩp, nhóm butyl làm phân cách các mҥch
cellulose và hҥn chӃ sӵ tương tác giӳa chúng vӟi nhau.

Khi sӕ lưӧng nhóm butyl tăng, mӝt sӕ tính chҩt só sӵ thay đәi: đӝ hòa tan, khҧ năng
pha loãng, khҧ năng tương hӧp, tính dҿo, khҧ năng chӕng ҭm đӗng loҥt tăng và đӝ
kháng dҫu, đӝ chӏu nén, đӝ cӭng, điӇm chҧy mӅm đӗng loҥt giҧm.
2. Nitro celluloze (tt)
3àm lưӧng nhóm hydroxyl cӫa CAB có lӁ là yӃu tӕ quan trӑng làm thay đәi tính chҩt
cӫa mҥch cellulose. Sӵ ҧnh hưӣng này như sau:

=


à%
0,
±
f2

ì #I

K

à ó B

9
AQ


K

R


#7
0,
±
R 9
tà


à%
0,
±

=
N
R

K
 l
<2

ì ó 
P

K


0,
ó
7
0,

O
U


J9

=


à%
0,
±
B

N
R

ú
>%
à
B
=
N
R

7
>%

=


"

G

à
à
±

ì í

Cà
(à CQ
%Y%
p

=
N
R
Cà

@ q


K

=
N
R

N

R



à%
0,
±
R

N
R

=
N
R

N
 
+
G
 
R 
 2. Nitro celluloze (tt)
Mӝt sӕ tính chҩt cӫa CAB và CAP thương mҥi :





  




 

  

 


 

  


Ö


  



  Ö
 
 


 


  Ö  

Ö-.;?;<) <9? :9< ? 9< ; &< & 9&

Ö-.;;9 9 ?9< 9< 9 &<;?<  ? 9

Ö-.;;9< 9: 9<  9 <<;&<   9

Ö-.;; 9?& 9<  9 ?;<   9

Ö-.;;.$ 9 9< <9< 9 ?<;<  < 9

Ö-.;; ?9& 9< ? 9 :<;< ?  9

Ö-.;;.$ &9 <9< <9< 9 <;:< &<  9

Ö-.;<;< 9: 9 < 9 &<;?< <? :& 9

Ö-.;<; 9? 9 < 9? <;<  < 9?

Ö-.;<<;9 9?& 9 < 9 ;   9&

Ö-.;<<;9 9 9 & 9 <;&  & 9

Ö-$;;9< 9< 9< < 9& ; <  9

Ö-$;; ?9& 9< & 9 ; ?< ? 9

Ö-$;<;9 9?& 9& 9< <9 ; < <: 9&

3. Nhӵa cao su
Cao su chӏu nưӟc, chӏu ăn mòn hóa hӑc, cách điӋn tӕt, nhưng đӝ hòa tan kém, hòa tan
trong dung môi cho đӝ nhӟt lӟn, khó có đưӧc dung dӏch caosu vӟi nӗng đӝ cao, khó gia
công và sҩy khô màng sơn, nên không trӵc tiӃp sӱ dөng trong sơn mà phҧi qua chӃ
biӃn. Sơn thưӡng sӱ dөng nhӵa cao su clo hóa, caosu divinyl-styrol(buna-S), caosu
divinyl-nitril(buna-N).

Cao su clo hóa không cháy, hòa tan tӕt trong dung môi, có thӇ hòa tan vӟi hӛn hӧp dҫu
hoһc vӟi nhӵa khác, chӏu ăn mòn hóa hӑc, axit, kiӅm. Cao su clo hóa là chҩt chӕng ăn
mòn quan trӑng, chúng đưӧc sӱ dөng cho nhӳng màng sơn trong nưӟc như: tàu
thuyӅn, bӇ bơi, trө cӝt betông trong nưӟc.

Quá trình clo hóa tiӃn hành trong dung môi thưӡng là CCl4, clo có thӇ đính vào nӕi đôi
và có thӇ thay thӃ mӝt vài nguyên tӱ hydro

Cl Cl Cl Cl

C C C C C C C C

C C
3. Nhӵa cao su (tt)
Trong quá trình phҧn ӭng có mӝt sӕ mҥch bӏ đӭt làm cho đӝ nhӟt giҧm nên ta có khҧ
năng nâng cao nӗng đӝ cӫa sơn

Caosu clo hóa là chҩt bӝt màu trҳng phân tán nhӓ, d = 6 0- 660 kg/m , nhiӋt đӝ chҧy
mӅm 700C, hàm lưӧng clo 65-68%, bӏ phân hӫy ӣ 80- 000C, hòa tan tӕt trong
hidrocarbon thơm, dүn xuҩt clo, axetat, xeton và hәn hӧp dung môi này vӟi xeton.

O   à! 
ó

²
CP% ã
0,
CP% =
S

n
ê =


á" ê 4í

é% ê $
7

,
(B

I
 "

ê .Y
(B
á
n
3
0B
(à ê =é%

i G
í

[

(
CP


ó

J ê =

Y
(B

CQ
í

ê .Y
(B
á
n
3

í T"P á

#á
(à ê 4ù

J

ó
p
CP
R

ê Öá

CW
0E
C7
7 
W
CQ í

Cà

@
ê =



ê 4ù
%
CP
R
í


Cà

@
(à
X

W
3. Nhӵa cao su (tt)
Nhӵa cao su clo hóa khi phӕi hӧp vӟi mӝt sӕ nhӵa khác như alkyt, acrylic, phenol
formadehyt, perclovinyl, nhӵa thông, coumaron-inden hoһc bitum mӝt sӕ tính chҩt đưӧc
cҧi tiӃn như: tӕc đӝ khô, đӝ chӏu nưӟc, bӅn hóa hӑc. Có thӇ kӃt hӧp vӟi nhiӅu loҥi bӝt
màu trӯ Pb 4 và Cr (gây nên hiӋn tưӧng keo kӃt)

Nhӵa cao su clo hóa/alkyt có thành phҫn nhӵa cao su clo hóa tӯ 5-50% binder, alkyt ӣ
dang béo hoһc trung bình đưӧc dùng đӇ tҥo sơn chӕng ăn mòn kim loҥi trong công
nghiӋp.

Nhӵa cao su clo hóa/acrylic làm cài tiӃn tính chҩt dòng khi phun, chӏu khí hұu, cơ tính.

Caosu buna-S thưӡng đưӧc dùng ӣ dҥng latex (sҧn phҭm cӫa phҧn ӭng đӗng trùng
hӧp divinyl vӟi styrol ӣ trҥng thái nhӫ tương nưӟc) đӇ làm sơn màu nhũ tương trong
nưӟc, chӏu kiӋm rҩt tӕt, bӅn vӟi mài mòn và khô nhanh.

Caosu buna-N sҧn phҭm đӗng trùng hӧp cӫa divinyl và acrylonitril, hòa tan trong nhiӅu
loҥi dung môi cũng có thӇ đưӧc dùng đӇ điӅu chӃ sơn

Trên cơ sӣ cao su clo hóa, ngưӡi ta sҧn xuҩt men, sơn lót bҵng cách sҩy nguӝi ( 8-
0C), tҥo thành lӟp phӫ có đӝ bám dính tӕt, có đӝ bӅn khí quyӇn, chӏu nhiӋt, xăng, dҫu,

đӝ bӅn hóa hӑc cao, cách điӋn và có ánh, đӝ cӭng tӕt nhưng không bӅn vӟi ánh sáng
II. NHӴA TӘNG HӦP