Nghiên cứu - Trao đổi
Mét sè trao ®æi
Cïng víi tiÕn tr×nh héi nhËp,
nhu cÇu häc ngo¹i ng÷ trong x·
héi ngµy cµng n©ng cao. Mét
trong nh÷ng c¸ch mµ ngêi häc
dêng nh cha thËt sù chó ý ®ã
lµ viÖc so s¸nh ®Ó ®èi chiÕu
gi÷a ngo¹i ng÷ ®ang häc víi
tiÕng mÑ ®Î. ViÖc so s¸nh ®èi
chiÕu nh vËy sÏ gióp ngêi häc
cã thÓ nhí ngo¹i ng÷ mét c¸ch
dÔ dµng h¬n, sö dông ngo¹i
ng÷ ®ã ®îc nhanh chãng vµ
T rong quá trình giảng dạy tiếng
Anh cũng như trong giao tiếp
hàng ngày, chúng tôi nhận thấy
câu hỏi là một trong những loại hình có
tần số xuất hiện khá cao và câu hỏi
cũng thường gây ra những khó khăn cho
người học trong việc nghe hoặc thực
hiện hành vi tạo câu hỏi bằng tiếng Anh.
Bài viết này muốn trao đổi thêm về một
cách học thông qua kỹ thuật so sánh
giữa các dạng thức câu hỏi Anh- Việt,
tìm ra những điểm khác biệt và tương
đồng giữa chúng để thông qua sự nhận
dạng này mà người học nhận biết được
sự khác biệt và sự giống nhau về các
dạng thức câu hỏi Anh - Việt. Điều đó
có thể sẽ giúp cho người Việt học tiếng
Anh một cách dễ dàng hơn.
Hiện nay, cũng có nhiều quan niệm
khác nhau về cách thức phân loại các
câu hỏi trong tiếng Anh cũng như các
loại ngôn ngữ khác. Xét theo cấu trúc
ngữ pháp, câu hỏi trong tiếng Anh
thành các loại như sau:
- Yes/ No questions (câu hỏi có/không)
- Wh- questions (câu hỏi có từ nghi vấn)
Câu hỏi tiếng Anh
1. Yes/No questions
2. Wh- questions
3. Alternative questions
4. Declarative questions
24
vÒ vÊn ®Ò So
s¸nh gi÷a c¸c d¹ng
thøc
c©u hái
anh – viÖt
- Vương Thị Đào
- Alternative questions (câu hỏi lựa chọn)
- Tag questions (câu hỏi láy lại)
- Declarative questions (câu hỏi dạng
tường thuật)
Ngoài việc phân loại câu theo cấu
trúc ngữ pháp, các nhà ngôn ngữ học
Việt Nam còn phân loại câu tiếng Việt
theo nhiều tiêu thức khác. Dựa vào
tính chất câu hỏi và những phương tiện
biểu thị câu hỏi, người ta có thể chia
câu tiếng Việt thành các loại sau:
- Câu hỏi tổng quát.
- Câu hỏi có từ nghi vấn.
- Câu hỏi lựa chọn.
- Câu hỏi dùng ngữ điệu.
Đối chiếu câu hỏi tiếng Việt với
câu hỏi tiếng Anh theo kiểu phân loại
này sẽ giúp người Việt học tiếng Anh
dễ dàng nhận diện một cách rõ ràng
hơn những điểm tương đồng và khác
biệt giữa chúng với nhau.
Xét theo mục đích nói, cả hai loại
câu hỏi trong tiếng Anh và tiếng Việt
cũng có những nét tương đồng, tuy
nhiên trong tiếng Anh thường có thêm
một loại câu hỏi láy lại (tag questions).
Câu hỏi tiếng Việt
1. Câu hỏi tổng quát
2. Câu hỏi có từ nghi vấn.
3. Câu hỏi lựa chọn.
4. Câu hỏi dùng ngữ điệu.
Nghiên cứu - Trao đổi
Xét về hình thức cấu tạo, hai dạng câu
hỏi Anh - Việt có sự khác biệt với nhau:
- Trật tự từ trong câu hỏi tiếng Anh
đa số có cấu trúc dạng đảo ngữ.
Thường xuyên sử dụng các trợ động
từ, động từ khiếm khuyết hay động từ
tobe đặt trước chủ ngữ để tạo thành
câu hỏi, và kết hợp với từ nghi vấn
(wh-word). Mỗi loại câu hỏi đều vận
dụng tối đa việc sử dụng ngữ điệu.
Tiếng Anh
A: Are you a student?
Cả hai loại câu hỏi
B: Yes, I am.
Anh - Việt đều yêu cầu
A: Does he live in Quang Ngai?
xác định tính đúng sai.
B: No, he doesn’t.
Hai loại câu hỏi Anh –
A: Is Peter a doctor?
Việt cũng có thể trả lời
bằng cách bác bỏ hoàn
toàn nếu giả định của B: I don’t know who is.
câu hỏi không hợp lý.
* Khác nhau
- Cấu tạo của dạng câu hỏi này trong
tiếng Anh và tiếng Việt là khác nhau. Như đã
đề cập ở trên, trật tự từ trong câu hỏi loại này
trong tiếng Việt giống như trật tự của câu
tường thuật (chủ ngữ + vị ngữ). Đồng thời
kết hợp với các tiểu từ tình thái: à, ạ, hả,… và
các cặp phó từ: có…không, có…. chưa, có
Tiếng Anh
Did he kill himself?
Is she successful in her life?
- Yes/ No questions trong tiếng Anh
với hình thức phủ định, người hỏi mong
câu trả lời khẳng định hơn là trả lời
khẳng định. Trong tiếng Việt câu hỏi
Tiếng Anh
A: Isn’t it nice today?
B: Yes, it is.
A: Don’t you know her name?
B: Yes, I do.
25
- Ngược lại, trật tự từ trong câu hỏi
tiếng Việt có cấu trúc như một câu
tường thuật (chủ ngữ + vị ngữ), không
có hiện tượng đảo ngữ, sử dụng các tu
từ để hình thành câu hỏi và rất ít sử
dụng đến ngữ điệu.
Dưới đây là một số minh họa cho
việc so sánh đối chiếu từng loại câu hỏi
trong tiếng Anh và tiếng Việt.
1. Yes/ No questions (câu hỏi tổng quát)
* Giống nhau
Tiếng Việt
A: Cậu là sinh viên phải không?
B: Vâng, em là sinh viên.
A: Ông ấy sống ở Quang Ngai à?
B: Không phải.
A: Hôm nay cậu khỏe chưa?
B: Tớ đâu có bệnh đâu mà khỏe
hay chưa.
phải…không,…. để tạo nên câu hỏi tổng
quát. Không sử dụng ngữ điệu lên giọng
(raising tone) cuối câu. Trong tiếng Anh, trật
tự từ của câu hỏi dạng này là đảo ngữ, bằng
cách đặt trợ động từ, động từ khiếm khuyết
hoặc tobe ra trước chủ ngữ. Sử dụng ngữ
điệu lên giọng ở cuối câu.Ví dụ:
Tiếng Việt
Ông ấy tự tử à?
Cô ấy có thành công trong cuộc sống không?
tổng quát dạng này dù ở khẳng định hay
phủ định, người hỏi luôn mong chờ câu
trả lời phù hợp với thực tế. Ví dụ:
Tiếng Việt
Hôm nay con có đi làm không?
Vâng, con có đi làm.
Con không tự làm bài được à?
Không, con không tự làm được.
Nghiên cứu - Trao đổi

- Chúng ta nên lưu ý cách trả lời
loại câu hỏi này trong tiếng Việt
thường có khuynh hướng trả lời
vâng/dạ cho câu hỏi ở dạng khẳng định
hay phủ định. Còn trong tiếng Anh bắt
buộc phải trả lời Yes là đúng, đồng ý
và vế theo sau phải ở dạng khẳng định.
Trả lời No là không đồng ý và vế theo
sau là dạng phủ định.Ví dụ:

Tiếng Anh Tiếng Việt

A: Can you speak English ? Con không nói tiếng Anh à?
B: No, I can’t. Dạ, con không nói được.

2. Wh-questions (câu hỏi có từ nghi vấn) - Why do you want to learn English?
* Giống nhau - Tại sao anh thích học tiếng Anh?
- Sự tương đồng giữa các từ nghi - For what reason did many people
vấn trong tiếng Anh và tiếng Việt là leave for big cities?
khá cao. Ví dụ: Tiếng Anh có: - Vì lí do gì mà nhiều người bỏ quê
hương để đến các thành phố lớn?
who(m), what, when, where, why,
- For which reason do birds migrite?
which,.Tiếng Việt có: ai, cái gì, khi - Vì lí do nào mà chim di trú?
nào, ở đâu, tại sao, cái nào,... * Khác nhau
- Khi từ nghi vấn (wh- word) là
- Khi từ nghi vấn không phải là chủ
chủ ngữ trong câu hỏi thì trong tiếng
ngữ thì trong tiếng Việt không còn các
Anh và tiếng Việt hoàn toàn tương
tác tử (operators: auxiliaries, modals
đồng. Trật tự từ trong cả hai câu hỏi
hoặc tobe) đứng trước chủ ngữ của câu
Anh- Việt như nhau. Ví dụ:
Who loves Fiona?
hỏi như trong tiếng Anh và từ nghi vấn
Ai yêu Fiona? “ai” đứng ngay sau động từ chính trong
What makes you cry? tiếng Việt. Từ nghi vấn “who” trong
Điều gì làm em khóc? tiếng Anh đứng đầu câu và phải dùng
Từ nghi vấn (wh-word) trong cả các tác tử đặt trước chủ ngữ. Ví dụ:
hai loại Anh – Việt đều có hình thức Who did you help?
rút gọn và từ nghi vấn có thể là từ đơn Bạn giúp ai?
hoặc một cụm từ. Ví dụ: - Cuối câu hỏi Wh - questions phải
Who Ai xuống giọng. Trong tiếng Việt không
What Cái gì cần ngữ điệu.
What for Để làm gì - Từ nghi vấn “When” chỉ đứng
Why Tại sao đầu câu trong câu hỏi loại này. Thời
Why not Tại sao không gian trong câu trả lời phụ thuộc vào thì
Where Ở đâu (tense) mà ta sử dụng.Ví dụ:
Where to Tới đâu A: When are you going to get married?
Trong tiếng Anh và tiếng Việt, loại B: Next year.
câu hỏi mà từ nghi vấn được dùng để A: When did you get married?
hỏi nguyên nhân (Why- tại sao, for B: Two years ago.
what reason- vì lý do gì, for which Từ “khi nào/bao giờ/lúc nào” trong
reason- vì lý do nào) đều ở cùng vị trí tiếng Việt đứng được ở cả hai vị trí:
đầu câu, đều thực hiện chức năng trạng đầu câu và cuối câu. Khi đứng ở đầu
ngữ trong câu. Ví dụ: câu, nó đề cập đến thời gian của hành

26
Nghiên cứu - Trao đổi
động trong tương lai, và trường hợp
đứng ở cuối câu, nó chỉ thời gian của
hành động đã xảy ra ở quá khứ. Ví dụ:
A: Khi nào em tốt nghiệp đại học?
B: Sang năm.
A: Em tốt nghiệp đại học khi nào?
B : Năm ngoái.
- Khi hỏi về phương tiện đi lại
trong tiếng Anh, người ta thường dùng
“How” (như thế nào ). Ví dụ:
A: How do you go to school?
B: By bicycle.
Trong tiếng Việt thì nói đi bằng phương
tiện gì (By what). Ví dụ :
A: Anh đi làm bằng phương tiện gì?
B: Bằng xe máy.
3. Câu hỏi lựa chọn
* Giống nhau
- Hình thức câu hỏi lựa chọn trong
tiếng Anh và trong tiếng Việt đều dùng
kết từ or (hay, hay là, hoặc, hoặc là)
nằm ở giữa hai từ, hai cụm từ, hoặc hai
mệnh đề để lựa chọn. Câu hỏi lựa chọn
trong tiếng Anh và trong tiếng Việt
đưa ra nhiều khả năng lựa chọn. Ví dụ:
- Would you like tea or coffee?(Anh
thích uống trà hay cà phê ?)
- Does she like watching video or listening
to music in her free time?(Chị ấy thích xem
video hay thích nghe nhạc lúc rãnh rỗi?)
- Cấu trúc câu hỏi lựa chọn của hai
ngôn nhữ đều có hình thức rút gọn
giống nhau. Ví dụ:
- Does he like apples or bananas? Nó
thích táo hay chuối?
- Does he like apples or like
bananas? Nó thích táo hay thích chuối?
- Does he like apples or does he like
bananas? Nó thích táo hay nó thích
chuối?
* Khác nhau
- Câu hỏi lựa chọn trong tiếng Việt
không có ngữ điệu còn trong tiếng
Anh dùng ngữ điệu lên giọng ở các đối
tượng lựa chọn trước từ “or” và xuống
27
giọng sau từ “or”. Ví dụ:
Would you like tea, coffee or milk?
Anh muốn dùng trà, cà phê hay sữa?
4. Declarative questions (Câu hỏi
dùng ngữ điệu/ câu hỏi dạng tường thuật)
Câu hỏi dạng này trong tiếng Anh và
trong tiếng Việt đều có dạng câu tường thuật
được lên giọng ở cuối câu. Cả hai ngôn ngữ
dùng loại câu hỏi này để kiểm tra lại thông
tin hoặc bày tỏ sự ngạc nhiên. Ví dụ:
A: I want to build a new house.
Tôi muốn xây nhà mới.
B: You want to build a new house?
Cậu muốn xây nhà mới à?
Tuy nhiên, trong văn nói tiếng Anh,
người ta còn sử dụng loại câu này và
kèm theo ngữ điệu lên giọng ở cuối
câu. Trong khi đó ở văn nói tiếng Việt,
người ta hiếm khi sử dụng loại câu này
vì việc sử dụng ngữ điệu trong tiếng
Việt để phân biệt câu theo mục đích
nói rất khó.
5. Tag questions (Câu hỏi láy lại)
Đây là loại câu hỏi đặc biệt trong
tiếng Anh, loại này không có trong
tiếng Việt. Người Việt sử dụng câu hỏi
này hay gặp khó khăn vì phần láy lại
(question tag) phải lên giọng hoặc
xuống giọng tùy theo mục đích nói.
Việc này đòi hỏi người học cần phải
luyện tập thường xuyên. Ví dụ:
- He is good at English, isn’t he?
- You don’t like cats, do you?
Với một số vấn đề trao đổi liên
quan đến việc so sánh đối chiếu các
dạng câu hỏi trong hai ngôn nhữ Anh
– Việt, hy vọng rằng bài viết sẽ góp
phần giúp người học tiếng Anh dễ
dàng hơn trong học tập cũng như sử
dụng chúng trong giao tiếp, công tác
hàng ngày./.
VTĐ
(Bộ môn Ngoại ngữ)
Nghiên cứu - Trao đổi

*************************

28