SIRADA HANGİ ÜLKE VAR?

Her şey Tunus’ta limon satan üniversite mezunu bir gencin kendisini yakarak tarihin
tekerleğine çomak sokmasıyla başladı. Ondan sonrası hepimizin allame-i cihan kesildiği
domino meselesi… Artık hepimiz meraktayız, soruyoruz; “Sırada hangi ülke var?” diye.

Tunus, Mısır, Libya Tamam… Ya Sıradaki?

Sırada hangi ülkenin olduğunu kestirmek çok da kolay değil. Bir yandan Libya, Yemen,
Irak gibi ülkelerde karışıklıklar devam ederken bir yerlerde yeni bir isyanın pusuda
beklediği muhakkak. Pusudadır, çünkü kalabalık gündemler içinde yapılacak eylemler
yeterli dünya kamuoyu desteği bulamayacağı için bu tip işler ortalık durulunca yapılır ki
bütün dikkatler oraya çevrilsin. Anlayacağımız kendini hazırlayan daha birçok yer var gibi
görünüyor.

İsyanların Coğrafi Bütünlüğü

İhtimallerin başında arada bir hafif sarsıntılar geçiren İran gelmektedir. Onu bundan iki
ay kadar önce ortadan ikiye bölünen Sudan, şu an için sakin görünen Fas, Moritanya,
Çad, Nijerya gibi ülkeler izlemektedir.

Bu ülkelerin hemen hepsi tek bir coğrafi bütünlüğün parçası olduğu için sırada kimin
olduğu sadece basit bir teferruattır. Bu yüzden sırayı doğru tahmin etmekle enerjimizi
harcayacağımıza asıl hedefin ne ve neresi olduğuna, asıl bombanın nerde patlayacağına
odaklanmamız gerekir.

Mücadelenin Teorik Arka Planı

Malum, ABD, daha Sovyetlerin hemen akabinde Avrasya’da doğan güç boşluğunu
doldurmayı hedefleyen bir misyonu üstlendiğini ortaya koyarak Yeni Dünya Düzeni diye
bir kavram ortaya attı. Her ne kadar Baba Bush ve Clinton bunu gerçekleştiremedilerse
de bu yolda önemli girişimlerde bulundular.

ABD, Mackinder’in izinden giderek dünyanın kontrolünü ele geçirmeyi geçmişten beri
istese de Rusya’nın kendi hayat sahası saydığı hedef bölgeyle ABD arasına Demirperde’yi
örmesi, bu hayali suya düşürmüştür. Rusların varlığının bu konudaki temel teoriyi
geçersiz kılması, ABD’nin ikinci en iyi teoriye sarılarak hedef bölgeyi kuşatmasına neden
olmuştur.

Truman Doktrini, İsrail’in kurulması, NATO, CENTO, SEATO gibi örgütler ve Kore Savaşı
bu teorinin uygulamadaki aşamalarıdır. Buna 1953’te Musaddık’ın devrilerek ABD
hegemonyasının İran’a ihraç edilmesini de ekleyebiliriz. Sonuç olarak bütün bu çabalar
Rusya’nın açık denizlere ve Boğazlara ulaşmasını önlerken Rusya, mümkün olduğunca
kendi kara sınırları içerisine hapsedilmiştir.

Çin’le Gelen Yeni Güç Dengesi

1980’lere kadar süregelen bu mücadele Rusya-ABD rekabeti şeklindeyken efsanevi lider

Deng Şiaoping’in pazar sosyalizmini oluşturarak üretken ve dinamik bir Çin yaratması bu
yıllardan itibaren mücadelenin rengi değişmiştir.

Deng’in ipleri ele almasından bu yana kesintisiz bir şekilde yılda ortalama % 9-10
civarında büyüme kaydeden Çin, 2011’in hemen başında beklentileri haklı çıkardı ve
Japonya’yı geride bırakarak milli gelir sıralamasında dünya ikinciliği tahtına oturdu.

1
Mevcut üretim dinamizmi artık bu koltuğun da kısa zaman sonra Çinlilere yeterli
olmayacağını göstermektedir.

Böyle bir tehdidi ABD’nin görmezden gelmesi düşünülemez. ABD; Hindistan, Tibet, Uygur
Özerk Bölgesi gibi konularda Çin’i zaten sürekli el altından rahatsız etmektedir. Hatta
yıllardır koyduğu blokajı kaldırarak 1 Ekim 2008’de Hindistan’ı ABD Senatosu eliyle
resmen bir nükleer güç olarak ilan etti. ABD, bölgede güçlü bir müttefikin varlığını
önemsiyor ve İsrail’i de Hindistan’la ilişkiler konusunda teşvik ediyor.

11 Eylül ile dünyanın nerdeyse tamamını terörist ve şeytan ilan etme lüksüne kavuşan
ABD’nin iki yere odaklandığı görüldü. Bunlardan birincisi Afganistan oldu. O zamanki
lehine olan psikolojiyi hemen nakite çevirmek isteyen ABD, hiç beklemeksizin
Afganistan’a girerek Çin’e kara komşusu olmaya çalıştı. Bir yandan sınır komşusu olmaya
çalışırken diğer yandan klasik heartlandın en önemli ülkeleri olan Orta Asya Türk
Cumhuriyetleri ile askeri anlaşmalar imzalayıp buralara asker ve çeşitli tür ve boyutlarda
silahlar konuşlandırdı.

Bu adımın ikinci ayağı ise Irak’ta yarım kalan hesabın görülmesiydi. Ancak ABD, her iki
hesapta da istediğini alamadı. 1999’da moratoryum ilan eden Rusya, modern çar Putin
sayesinde hızla eski gücünden daha dinamik bir güce kavuşurken Çin de dünyanın
atölyesi sıfatıyla ekonomisini büyüttü. Diğer yandan Çin, askeri gücünü de soft powerin
ötesine taşıma potansiyeline ulaştı. Özellikle hurda olarak satın aldığı Varyag gemisini
nükleer bir denizaltıya dönüştürmesi Çin’e denizlerde de var olma imkanı kazandırmıştır.

Yeni Teori ve Çin’in Durdurulması

Çin’in tarih sahnesine bu şekilde dönüşü ve Rusya’nın tekrar ayaklarının üstüne kalkması
birkaç farklı hakimiyet teorisinin eklektik bir bileşimi diyebileceğimiz Büyük Ortadoğu
Projesi’ni gündeme getirmiştir. Aslında çekirdeği iç hilal olarak tanımlanan bu bölgenin
Müslüman kesimini içine alan bu proje ile Türkiye’nin öncülüğünde ve İsrail’in vurucu
gücüne sırtını vermiş bir kontrol mekanizması yaratılmak istenmektedir. Bu proje ile tıpkı
Sovyetlerin 1946’larda ördüğü demir perdeye benzer bir demir perdeyi ABD, Rusları
güneyden kuşatmak için oluşturmaya çalışmaktadır. Projenin maddi getirisi güvene
kavuşmuş Ortadoğu ve Hazar Petrolleri, siyasi, ideolojik ve jeopolitik getirisi ise kuşatılan
Rusya yanında enerji kaynaklarına ulaşımı engellenen ve kısmen karadan kuşatılmış bir
Çin olacaktır. Çin ile doğrudan ilgi kurmak elbette ki şu an için çok zor görünüyor.

ABD, birçoğu 1960’larda İngiltere’nin çekilirken kurduğu batı kökenli despotların kaybolan
meşruiyetinden hareketle buraya yeni bir çehre veriyor. Bu ülkelerin hemen hepsi 50
yıldır batı ajanı diktatörlerce halkının kanını döktü. Bu düzene karşı gelen Muhammed
Farrah Aidid, Hasan El Turabi gibi sırtını halka vermiş liderler söz konusu olmuşsa da
onların da kafaları koparılmıştır. Çevik Bir’in komutasındaki Somali Operasyonu bizzat bu
işleri organize etmek içindir.

İsyanlarla Verilen Mesajlar

Bu yangınlar kuşkusuz ki birbirine zincirleme bağlı, oradan da ABD’ye kontrollü

demokratik kanallardan bağlı, uyumlu, uysal biraz da ılımlı rejimler ortaya çıkaracaktır.
Despot diktatörlerin yerine demokrat mandaterler gelecektir hiç kimsenin şüphesi
olmasın. Çünkü bu ülkelerin hiç birisinde ideolojik hiziplerin dışında sosyo-ekonomik
temeli olan bir kitlesel bilinç ve organizasyon yok. Olan ideolojik yapılar da dış kontrole
tabidir. Bu da demokrasi kelimesinin henüz bu ülkeler için çok sakil durduğuna delalet
etmektedir. Hele ki son birkaç yılda milyonlarca masumu katleden ABD’nin eliyle bir
demokrasinin gelmesini beklemek düşünen insanlar için abesle iştigaldir.

2
Sonuç olarak ABD, bölgede içeriği demokrasi gibi cilalı kavramlarla doldurulmuş isyanlarla
bir oyuncu değişikliği yapmaktadır. Oyun devam ediyor. Bu oyuncu değişikliği, asıl
hedefteki ülkelere karşı oluşturulacak retoriğin oluşturulmasında da önemli bir alt yapı
teşkil edecektir.

Şöyle ki; demokrasi talebiyle bu baskıcı yönetimlerin değiştirilmesi hedefteki ülkelere

karşı emsal olarak kullanılacaktır. Bir işaretle sokağa dökülecek insanlara olası bir
müdahale durumunda “Değişim şart, kendini biraz yenile, bak bütün dünya değişti,
biraz ayak uydur dünyaya” denme imkanı doğacaktır. Hele de hedefteki Çin olunca
yeni bir Tianenmen’e dünya kamuoyunun onay vermesi mümkün olmayacaktır.

Bu isyanların Çin’e verdiği bir diğer önemli mesaj ise, petrol ticareti ile ilgilidir. Petrolünü
hali hazırda Ortadoğu Bölgesi’nden tedarik eden Çin’e işbirliği yapmazsa bu kaynaklardan
mahrum kalacağı mesajı verilmektedir. Diğer yandan yükselen petrol fiyatları sayesinde
Çin’in üretim maliyetleri yükseltilmektedir.

ABD, bu olaylarla asıl muhataplarını kendini açık etmeden yoklamaktadır. Nasıl ki Rusya
ile Gürcistan üzerinden birbirlerini yokladılar 2008’de, şimdi de aynı yoklama başka bir
güce karşı yapılmaktadır. Gerçi, o günlerde Kosova konusunda burnundan soluyan Rusya,
Gürcistan meselesini hiç de alttan almayarak ABD’den Kosova’nın intikamını acı bir
şekilde çıkarmıştır.

Çin’in Afrika Açılımı

Çin, yüzyıllardır batının sömürdüğü Afrika’ya sömürü araçlarını kullanmadan yaptığı

yatırımlarla yeni bir çehre kazandırırken, Afrika’ya yüksek miktarlarda sermaye
aktarmıştır. Çin, Afrika’yı kalkındırarak orayı kendisi için bir pazara dönüştürmek isterken
ekonomisi için gerekli olan başta petrol olmak üzere birçok değerli madeni Afrika
ülkelerinden temin etmek istiyor. Çin’in Afrika’daki hemen her ülke ile ticari anlaşması var
ve bu ülkelere büyük krediler açmış durumdadır. Çin devlet başkanı ve yöneticileri
defalarca Afrika seyahatleri düzenlediler. Hatta birçok ülkenin eski borçlarını sildiler, yeni
krediler açtılar, hibeler verdiler.

Çin’in bölgedeki en büyük yatırımı önemli bir petrol ülkesi olma potansiyeli olan
Sudan’daydı. Ne tesadüftür ki daha geçen ay Sudan’ın petrolce zengin güney bölgesi
referandumla Sudan’dan koparıldı ve Birleşmiş Milletler, ABD’nin bu yeni yavrusunu
tanımaya hazırlanıyor.

Görüldüğü gibi bu isyanların demokrasiyle falan pek alakası yok. İşin ilginci bu isyanlar
hakkında en acımasız yayını ABD’nin Afganistan ve Irak’a getirdiği demokrasinin
reklâmını yapmakla vazifeli El Cezire Televizyonu yapıyor.

Durum oldukça basittir. ABD, doğrudan karşı karşıya gelmediği Çin’e yönelik açıktan bir
hamle yapmıyor. Kendi despotlarını harcayarak Çin’in bölgedeki etkinliğini kırmaya
çalışıyor. Sonuç olarak diktatörlere yönelmiş nefret dünya kamu kamuoyunda bir körlüğe
neden olmakta ve bu gerçeklerin anlaşılması mümkün değil olmuyor.

ABD İçin Asya’nın Kapıları

ABD’nin hedef bölgeye üç ana giriş noktası vardır.

Birincisi 1953’te girdiği 1979’da ise geri çıkarıldığı İran’dır. İran’la sürekli didişse de İran
dinamiği biraz farklı. Burada ancak Azeriler mevziye sürülürse devrim başarılı olur. Her ne
kadar İran arada bir yoklansa da şu an İran’ın acelesi yok gibi görünüyor. Çünkü İsrail,
şu an İran’ı idare edebilir durumdadır.

3
İkincisi halihazırda askeri operasyonun devam ettiği Afganistan’dır. Rusya, Çin ve
Şanghay İşbirliği Örgütü’nün manevraları ile ABD, Özbekistan, Kırgızistan ve
Tacikistan’dan atıldı, Afganistan’da da durum pek parlak görünmüyor.

Üçüncüsü ise dolaylı bir giriş kapısıdır. Burası da şu anki isyanların emsal gösterilerek
kısa vadede karıştırılabilecek olan Doğu Türkistan’dır. Her üç seçenek de Çin’in İran ve
Hazar Enerji kaynakları ile direkt sağladığı bağlantıyı kesmeye imkan vermektedir. Her üç
bölge de ABD’yi Çin’e kara sınırı üzerinden komşu yapıyor. Bu yolla ABD, olası bir Çin
çekişmesini düşman ülke toprakları üzerinde yürütmek istiyor. Çin’in yarattığı en büyük
risk, Çin ile ABD’nin denizlerde komşu olması. Bu yüzden ABD, Çin ile bir çekişmeye deniz
yerine Çin’in batı sınırlarında girmeyi tercih etmektedir. Diğer yandan Doğu Türkistan
meselesinin alevlenmesi Çin-Türkiye ilişkilerini gererken Türkiye-ABD ilişkilerini
güçlendirecektir.

Son söz;

Zaten büyük oyun da bu bölgede sağlanacak kontrol için verilen mücadelenin adıdır.
Geçmişte kara deliği Rusya temsil ediyordu şimdi ise Sarı Tehlike de denen Çin temsil
ediyor.