Professional Documents
Culture Documents
Η εξέλιξη και οι προοπτικές της ΚΕΠΠΑ
Η εξέλιξη και οι προοπτικές της ΚΕΠΠΑ
της ΚΕΠΠΑ
Περιεχόμενα.....................................................................................................................................1
Εισαγωγή.........................................................................................................................................2
ΕΠΠΑ..............................................................................................................................................5
Συμπεράσματα- Ερωτήσεις:............................................................................................................8
Βιβιλιογραφία................................................................................................................................13
2
Εισαγωγή
Μετά από το τέλος του Β΄Παγκοσμίου πολέμου οι χώρες της Ευρώπης που επλήγησαν
περισσότερο κατάλαβαν κατά την ανασυγκρότησή τους ότι δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν η
κάθε μία μόνη της. Αυτό που αρχικά γεννήθηκε ως όραμα του Robert Schuman για μια ενωμένη
Ευρώπη και εκφράστηκε μέσα από το σχέδιο του Jean Monnet έκανε τα πρώτα δειλά βήματα με
τη μορφή μιας οικονομικής Συνθήκης αυτή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας του Άνθρακα και του
Χάλυβα το 1952 με έξι χώρες μέλη. Σήμερα μετά από τις αλλεπάλληλες διευρύνσεις της ένωσης
και συνθήκες που άλλαξαν την μορφή της η Ευρωπαίκή Ένωση αριθμεί 27 μέλη και πολλούς
τομείς δράσεις και ενασχόλησης. Η κατηγοριοποίηση αυτών των τομέων κατά την κοινοτική
ορολογία που αναφέρεται στους τρεις πυλώνες της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, εννοεί
τις τρεις κατηγορίες τομέων στους οποίους παρεμβαίνει σε διαφορετικό βαθμό και με
διαφορετικούς τρόπους η Ένωση.
Η συνεργασία σε διεθνείς διαπραγματεύσεις, υπό την Κοινή Εμπορική Πολιτική, ισχύει
απο τότε που δημιουργήθηκε η Κοινότητα. Η ΚΕΠΠΑ εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην
δημιουργία της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνεργασίας το 1970. Η Ευρωπαϊκή Πολιτική
Συνεργασία ήταν μια ανεπίσημη διαδικασία στην οποία τα κράτη μέλη λάμβαναν αποφάσεις
εξωτερικών ζητημάτων και προωθούσαν τις κοινές πολιτικές. Συστήθηκε επίσημα στην τότε
Ευρωπαϊκή Κοινότητα απο τη Τελική Πράξη και αργότερα μετονομάσθηκε σε "Κοινή
εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας" απο τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Η κρίση στα
Βαλκάνια κατά τη δεκαετία του ’90 και η αδυναμία της Ε.Ε. να αντιμετωπίσει την κατάσταση
στον άμεσο περίγυρό της υπήρξε ο καταλύτης για την θεσμοθέτηση και ανάπτυξη της Κοινής
Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ). Οδηγός διαμόρφωσης και δράσης
σε αυτόν τον τομέα είναι οι αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, η Τελική Πράξη του
Ελσίνκι και οι στόχοι του Χάρτη των Παρισίων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που
αφορούν τα εξωτερικά σύνορα.
3
Ιστορική διαδοχή των συνθηκών και επιρροές της ΚΕΠΠΑ
Στο παρακάτω κομμάτι παρατίθεται η ιστορική εξέλιξη της ΚΕΠΠΑ και πως αυτή έχει
αλλάξει μέσα από τις συνθήκες που οδηγούν σταδιακά προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Γίνεται σύντομη αναφορά στα σημεία σταθμούς και επιλεκτική επεξήγηση των βασικών
αλλαγών και επιρροών.
4
αποτελεί και ο θεσμός της Ειδικών Εκπροσώπων. Αυτή τη στιγμή το Συμβούλιο έχει διορίσει
Ειδικούς Εκπροσώπους για το Αφγανιστάν, την περιοχή των Μεγάλων Λιμνών στην Αφρική,
την Αφρικανική Ένωση, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Κεντρική Ασία,την Ειρηνευτική
Διαδικασία στη Μ. Ανατολή, την Μολδαβία, τον Ν. Καύκασο, την κρίση στη Γεωργία, το
Κόσοβο και το Σουδάν.
Συνθήκη της Λισσαβώνας
Τέλος με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας συμφωνήθηκαν σημαντικές θεσμικές αλλαγές
στον τομέα της ΚΕΠΠΑ. Η Συνθήκη, που υπεγράφη στις 13.12.2007, τέθηκε σε ισχύ από 1.1.09
μετά την κύρωσή της από όλα τα κράτη μέλη. Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της Συνθήκης της
Λισσαβώνας, ο Ύπατος Εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας
θα προεδρεύει του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων και θα κατέχει παράλληλα τη θέση
Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην άσκηση των καθηκόντων του θα υποστηρίζεται
από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης.
Ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο της ΚΕΠΠΑ έχει η προβλεπόμενη ρήτρα αμοιβαίας
συνδρομής, κατά την οποία, σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης κατά της εδαφικής ακεραιότητας
ενός κράτους μέλους, τα λοιπά κράτη μέλη της Ε.Ε. οφείλουν να συνδράμουν το κράτος που
δέχθηκε την επίθεση, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Χάρτη των Η.Ε. Επίσης, με τη νέα Συνθήκη
εισάγεται μια ρήτρα αλληλεγγύης, η οποία προβλέπει ότι σε περίπτωση τρομοκρατικής επίθεσης
κατά ενός κράτους μέλους ή φυσικής ή άλλης καταστροφής, η Ένωση και τα Κράτη μέλη της θα
δράσουν από κοινού «σε πνεύμα αλληλεγγύης».
5
μέσα που πρέπει να παρέχονται από την Ένωση και τα κράτη μέλη. Το πλεονέκτημα των κοινών
στρατηγικών έγκειται στο ότι, ενώ το Συμβούλιο (των υπουργών) συνήθως ενεργεί με ομόφωνη
ψηφοφορία, μπορεί να αποφασίσει με ειδική πλειοψηφία όταν υιοθετεί κοινές δράσεις, κοινές
θέσεις ή λαμβάνει οποιαδήποτε άλλη απόφαση βάσει κοινής στρατηγικής (άρθρο 23 ΣΕΕ).
Βάσει των γενικών προσανατολισμών που ορίζει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο
λαμβάνει τις απαραίτητες αποφάσεις για τον καθορισμό και την εφαρμογή της ΚΕΠΠΑ. Το
Συμβούλιο συνιστά κοινές στρατηγικές στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τις εφαρμόζει (άρθρο 13
ΣΕΕ).Οι κοινές θέσεις που υιοθετούνται από το Συμβούλιο, καθορίζουν τη στάση της Ένωσης
επί συγκεκριμένου ζητήματος γεωγραφικής ή θεματικής φύσεως. Τα κράτη μέλη μεριμνούν
ώστε οι εθνικές τους πολιτικές να συνάδουν προς τις κοινές θέσεις (άρθρο 15 ΣΕΕ).
Οι αποφάσεις ΚΕΠΠΑ λαμβάνονται ομοφώνως από το Συμβούλιο, αλλά ένα μέλος του
Συμβουλίου μπορεί να απόσχει από τη ψηφοφορία για να επιτρέψει τη λήψη αποφάσεως. Σε
αυτή την περίπτωση, παρόλο που δεν υποχρεούται να εφαρμόσει την απόφαση, αποδέχεται ότι η
απόφαση αυτή δεσμεύει την Ένωση και απέχει από οποιαδήποτε δράση, η οποία ενδέχεται να
αντιτίθεται ή να εμποδίζει τη δράση της Ένωσης που βασίζεται σε αυτή την απόφαση. Εάν τα
απέχοντα μέλη αντιπροσωπεύουν πλέον του ενός τρίτου των ψήφων στο Συμβούλιο, η απόφαση
δεν λαμβάνεται. Η « εποικοδομητική αποχή » επιτρέπει σε ορισμένα κράτη μέλη να μη
συμμετέχουν σε κοινή δράση, διευκολύνοντας έτσι την υιοθέτηση πρωτοβουλιών, που
υποστηρίζονται από τα περισσότερα κράτη μέλη (τα δύο τρίτα της ειδικής πλειοψηφίας).
Για αποφάσεις που δεν έχουν στρατιωτικές συνέπειες ή συνέπειες στην άμυνα, το
Συμβούλιο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία , όταν ενεργεί βάσει κοινής στρατηγικής ή όταν η
απόφαση προβλέπει την εφαρμογή κοινής δράσης ή κοινής θέσης. Αν, όμως, μέλος του
Συμβουλίου δηλώσει ότι, για σημαντικούς και δεδηλωμένους λόγους εθνικής πολιτικής,
προτίθεται να αντιταχθεί στη λήψη απόφασης με ειδική πλειοψηφία, το Συμβούλιο δύναται, με
ειδική πλειοψηφία να ζητήσει την παραπομπή του θέματος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, για λήψη
απόφασης με ομοφωνία (άρθρο 23 ΣΕΕ). Η δυνατότητα του βέτο παραμένει, ακόμη και για
κοινή θέση ή δράση που πρόκειται να ληφθεί στα πλαίσια κοινής στρατηγικής, μολονότι ένα
κράτος μέλος πρέπει να δώσει εξηγήσεις για να τη χρησιμοποιήσει. Τέτοιες εξηγήσεις δεν
μπορούν να αποτρέψουν το βέτο, αν ένα κράτος μέλος είναι αποφασισμένο να υπερασπίσει τα
συμφέροντά του, τα οποία αποκλίνουν από εκείνα της πλειοψηφίας. Συνάγεται ότι η μέθοδος της
ΚΕΠΠΑ είναι μια βελτιωμένη μέθοδος διακυβερνητικής συνεργασίας, αλλά όχι τίποτα
περισσότερο. Ακόμη και με τις βελτιώσεις που προβλέπει η Συνθήκη της Λισαβόνας , η
εξωτερική πολιτική και η πολιτική ασφάλειας δεν μπορεί να γίνει «κοινή πολιτική» με τα μέσα
που τίθενται στη διάθεσή της.
ΕΠΠΑ
Λόγω των ιστορικών όμως συγκυριών και της δυσκολίας στηνλήψη αποφάσεων
διαμορφώθηκε η ΕΠΠΑ προς αντιμετώπιση θεμάτων καθαρά στρατιωτικών και άμυνας της
Ε.Ε. Έτσι μετά την αποτυχία των διπλωματικών προσπαθειών για διαμεσολάβηση μεταξύ των
αντιμαχομένων κατά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, καθώς και υπό το φως των μεγάλων
συγκρούσεων στην Αφρική, οι ηγέτες της Ε.Ε. έδωσαν το 1999 το πράσινο φως για μια ειδική
ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας (ΕΠΑΑ), η οποία εντάσσεται στο συνολικό πλαίσιο
της ΚΕΠΠΑ. Οι πρώτες στρατιωτικές αποστολές πραγματοποιήθηκαν το 2003 στα Βαλκάνια
και στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
6
Στο πλαίσιο της ΕΠΠΑ, ευρωπαϊκές στρατιωτικές ή αστυνομικές δυνάμεις μπορούν να
στέλνονται σε περιοχές συγκρούσεων όπου αναλαμβάνουν τη διαχείριση κρίσεων,
ανθρωπιστικές αποστολές και αποστολές διάσωσης, επιχειρήσεις διατήρησης της ειρήνης,
ακόμη και ειρηνευτικές αποστολές. Επίσης παρέχουν υποστήριξη και εκπαίδευση στην τοπική
αστυνομία.
Επιπλέον, η Ε.Ε. έχει αναπτύξει στρατιωτική ικανότητα ταχείας αντίδρασης, ξεχωριστή
από το NATO αλλά με πρόσβαση στους πόρους του. Η ικανότητα αυτή βασίζεται στη λεγόμενη
«έννοια της ομάδας μάχης». Η Ε.Ε. διαθέτει πλέον μόνιμα δύο ομάδες μάχης σε κατάσταση
ετοιμότητας, που δίνουν στην Ένωση τη δυνατότητα ταχείας αντίδρασης με στρατιωτικά μέσα
σε αναδυόμενες κρίσεις. Οι ομάδες μάχης είναι πολυεθνικές, απαρτίζονται από 1.500 περίπου
στρατιώτες και είναι εκ περιτροπής διαθέσιμες για διάστημα έξι μηνών.
Με την πάροδο του χρόνου έχουν γίνει απόπειρες εξορθολογισμού του τρόπου με τον
οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις στο πεδίο της ΚΕΠΠΑ. Για τις σημαντικότερες αποφάσεις
εξακολουθεί πάντως να απαιτείται ομόφωνη ψήφος. Αυτό ορισμένες φορές δεν είναι εύκολο,
όπως καταδεικνύεται και από τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους αντέδρασαν οι χώρες
της Ε.Ε. στην εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ.
7
μέτρων. Πέρα όμως από την οριοθέτησή τους εντός του πλαισίου της ΚΕΠΠΑ έχει αλλάξει και
η ίδια η μορφή των μέτρων καθώς στοχοποιούνται συγκεκριμένα άτομα. Η ίδια η ΚΕΠΠΑ σε
αυτό το σημείο φαίνεται να προσαρμόζεται στα σύγχρονα δεδομένα και να αντιμετωπίζει
πολιτικές καταστάσεις ως σύνολο.
Σχέσεις ΕΕ - ΗΕ:
Η συνεργασία των δύο οργανισμών στον τομέα διαχείρισης κρίσεων θεσμοθετήθηκε το
2003. Μετά την αρχική τους συνεργασία στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τη Λ.Δ. Κονγκό, η ΕΕ και
τα ΗΕ συνεργάσθηκαν στην αντιμετώπιση κρίσεων σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα στην Αφρική.
Πάγια θέση της ΕΕ είναι η αναγνώριση της πρωταρχικής ευθύνης των ΗΕ για τη διατήρηση της
διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Με την Κοινή Δήλωση ΕΕ-ΗΕ που υπεγράφη τον Ιούνιο 2007
προωθείται περαιτέρω η συνεργασία των δύο οργανισμών και δίνεται έμφαση στον συντονισμό
των προσπαθειών τους για την υποστήριξη των αφρικανικών δυνατοτήτων στον τομέα της
διατήρησης της ειρήνης.
Σχέσεις ΕΕ – ΝΑΤΟ:
Η συνεργασία ΕΕ-ΝΑΤΟ στη στρατιωτική διαχείριση κρίσεων διέπεται από τις αρχές
του σεβασμού του διαφορετικού χαρακτήρα των δύο οργανισμών και της αυτονομίας εκάστου
στη λήψη αποφάσεων. Η ΕΕ έχει τη δυνατότητα διεξαγωγής στρατιωτικών επιχειρήσεων είτε
αυτοδύναμα είτε με προσφυγή σε νατοϊκά μέσα και δυνατότητες η οποία έχει συμφωνηθεί με
πλέγμα διευθετήσεων μεταξύ των δύο οργανισμών.
1
http://www.mfa.gr/www.mfa.gr/el-GR/European+Policy/%CE%9A%CE%95%CE%A0%CE%A0%CE
%91/%CE%9A%CE%A0%CE%91%CE%91/%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%84%CE
%BF%CE%BB%CE%AD%CF%82+%CE%9A%CE%A0%CE%91%CE%91/
8
σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών.Όσον αφορά ειδικότερα
τον τομέα της ΕΠΑΑ, για την Ελλάδα η διαχείριση κρίσεων με στρατιωτικά μέσα από την ΕΕ
δεν αποτελεί ούτε αυτοσκοπό, ούτε κυρίαρχο μέσο για τη διατήρηση της ασφάλειας και της
ειρήνης. Στόχος της χώρας μας δεν είναι η στρατιωτικοποίηση της ΕΕ. Υποστηρίζουμε την
ανάγκη συνολικής προσέγγισης στην αντιμετώπιση των κρίσεων σύμφωνα με την οποία οι δύο
πτυχές της ΕΠΑΑ (στρατιωτική και μη-στρατιωτική) θα πρέπει να αναπτύσσονται παράλληλα
και ισόρροπα. Παράλληλα, θα πρέπει να γίνεται συνεκτική χρήση όλων των εργαλείων που
διαθέτει η ΕΕ σε μια διαπυλωνική προσέγγιση των δράσεων.
Συμπεράσματα- Ερωτήσεις:
Τί είδους δράσεις έχει αναλάβει η ΕΕ στα πλαίσια της ΚΕΠΠΑ και ποιούς στόχους
εξυπηρετούν;
ΔΡΑΣΕΙΣ
Οι αποστολές και επιχειρήσεις της ΕΕ στο πλαίσιο της ΚΕΠΑΑ.2
Η πλειοψηφία των αποστολών της ΕΕ είναι μη στρατιωτικού χαρακτήρα και κυρίως
αστυνομικές. Συνολικά από το 2003 μέχρι και σήμερα έχουν αναπτυχθεί 23 αποστολές στην
Ευρώπη, την Αφρική, τη Μ. Ανατολή και την Ασία.
Από τις 13 εν εξελίξει επιχειρήσεις ΚΠΑΑ, η Ελλάδα συμμετέχει στις εξής:
http://www.mfa.gr/www.mfa.gr/el-GR/European+Policy/%CE%9A%CE%95%CE%A0%CE%A0%CE
2
%91/%CE%9A%CE%A0%CE%91%CE%91/%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%84%CE
%BF%CE%BB%CE%AD%CF%82+%CE%9A%CE%A0%CE%91%CE%91/
10
προσπαθειών της Γαλλικής Προεδρίας και των συμφωνιών που επέτυχε με τη Γεωργία και τη
Ρωσία, η ΕΕ αποφάσισε (Σεπτέμβριο 2008) την ανάπτυξη αποστολής 200 τουλάχιστον
παρατηρητών με στόχο τη συμβολή στη σταθερότητα στη Γεωργία και την ευρύτερη περιοχή.
Κύριο καθήκον της αποστολής είναι η επιτήρηση των δράσεων των μερών,
συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσής τους με τη Συμφωνία των 6 σημείων.
11
• Στρατηγική επαγρύπνηση, με την παροχή στους ηγέτες της ΕΕ της
απαραίτητης πληροφόρησης, στον κατάλληλο χρόνο.
• Ασφάλεια κατά την ειρηνική περίοδο, μέσω της καταπολέμησης της
τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος, της διασποράς όπλων και των
ναρκωτικών, στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών χωρών. Επίσης, υποστήριξη
των πολιτικών αρχών σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης όπως επιθέσεων
κατά κρίσιμων ευρωπαϊκών υποδομών.
• Ταχεία ανάπτυξη δυνάμεων, είτε για την υποστήριξη της ασφάλειας στο
εσωτερικό των χωρών της ΕΕ, είτε ως μέρος της ευρωπαϊκής στρατηγικής
κατά της τρομοκρατίας,
• Επιχειρήσεις υποστήριξης ειρήνης, ανθρωπιστικές, καθώς και μη πολεμικές
επιχειρήσεις, προς υποστήριξη των ευρωπαϊκών συμφερόντων, της διεθνούς
τάξης και των ανθρωπιστικών αρχών,
• Περιφερειακή σύγκρουση στο εσωτερικό της ΕΕ, ως αντίδραση σε
πρόσκληση κράτους μέλους της Ένωσης που αντιμετωπίζει ανάλογη
κατάσταση, ή εκτός της ΕΕ, σε περίπτωση που η σύγκρουση επηρεάζει την
ευρωπαϊκή ή τη διεθνή ασφάλεια, στο πλαίσιο αποστολής που αναλαμβάνει η
Ένωση. Οι επεμβάσεις αυτές ενδεχομένως να πραγματοποιούνται σε
συνεργασία με το ΝΑΤΟ,
• Προληπτικές αποστολές σε παγκόσμιο επίπεδο, με σκοπό να αποτραπεί
επίθεση στην Ευρώπη ή κατά των ευρωπαϊκών συμφερόντων από όργανα ή
ομάδες της διεθνούς τρομοκρατίας, ενδεχομένως εξοπλισμένων με όπλα
μαζικής καταστροφής,
• Αποτροπή έναντι κρατών που διαθέτουν όπλα μαζικής καταστροφής
συμπεριλαμβανομένων και των πυρηνικών.
ΣΤΟΧΟΥΣ
Η πρόσφατη συνθήκη της Λισαβώνας φαίνεται να ξεκαθαρίζει λίγο το τοπίο όσον αφορά
τις επιδιώξεις της Ε.Ε. μέσω της ΚΕΠΠΑ οι οποίες μπορούν να διακριθούν σε τρεις βασικές
κατηγορίες3 για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα, οι οποίες επιβάλλουν ανάλογες προτεραιότητες και
απαιτούν ανάλογα επίπεδα πολιτικής και στρατιωτικής αντίδρασης για την εξασφάλισή τους, τα
οποία οφείλει να καθορίζει κατά περίπτωση η πολιτική ηγεσία της ΕΕ:
(1) Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα ζωτικά συμφέροντα, εκείνα δηλαδή που είναι κρίσιμα
για τη λειτουργία των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών δομών της Ευρώπης. Σε
περίπτωση που τα συμφέροντα αυτά απειληθούν θα πρέπει να προστατευτούν με όλους τους
δυνατούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένου του πλήρους φάσματος των στρατιωτικών
δυνατοτήτων, ακόμη και της πυρηνικής αποτροπής. Μεταξύ των ζωτικών συμφερόντων
συγκαταλέγονται η ενεργειακή ασφάλεια, η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και του διεθνούς
εγκλήματος, η απαγόρευση της διασποράς όπλων μαζικής καταστροφής και η αποσόβηση και
διαχείριση του κινδύνου των πανδημιών.
(2) Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν τα στοιχειώδη συμφέροντα, τα οποία είναι μεν πολύ
σημαντικά αλλά όχι κρίσιμα για τη λειτουργία των ζωτικών ευρωπαϊκών συστημάτων και
δομών. Η προστασία των συμφερόντων αυτών κανονικά δεν απαιτεί, καταρχήν, τη
χρησιμοποίηση όλης της κλίμακας των διπλωματικών και οικονομικών μέσων. Η στρατιωτική
3
http://parisis.wordpress.com/2010/06/21/%C2%AB%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF
%80%CE%B7-2020%C2%BB-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%AD%CE%B1-%CF
%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE
%B1%CE%BD%CE%AC%CF%80%CF%84%CF%85%CE%BE/
12
ισχύς μπορεί να χρησιμοποιηθεί εάν διαπιστωθεί ότι η απώλειά τους θα υπονομεύσει κάποια
στιγμή ζωτικά συμφέροντα της Ένωσης. Μεταξύ των στοιχειωδών συμφερόντων της Ένωσης
είναι και η σταθερότητα και ανάπτυξη της Αφρικής, μια και η κατάσταση στην αφρικανική ήπειρο
έχει επίπτωση στην ασφάλεια και τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών χωρών, και η περιβαλλοντική
ασφάλεια που κυρίως αναφέρεται στην μόλυνση του περιβάλλοντος, την παγκόσμια αλλαγή του
κλίματος και την υπερθέρμανση του πλανήτη.
(3) Η τρίτη κατηγορία αναφέρεται στα γενικά συμφέροντα στα οποία περιλαμβάνονται
εκείνα που προσδιορίζουν τις προθέσεις ενός δρώντος να επέμβει στη διαμόρφωση της διεθνούς
τάξης. Πρόκειται για επίσημους ή ανεπίσημους κώδικες συμπεριφοράς που κατευθύνονται από
μακρόπνοους στόχους, οι οποίοι αναφέρονται στη μελλοντική θέση του διεθνούς περιβάλλοντος,
ειδικά στη δομή του διεθνούς συστήματος, τους μελλοντικούς εχθρούς ή συμμάχους, την
ηγεμονία ή την ανεξαρτησία, κλπ. Ως γενικά συμφέροντα αναφέρονται η ασφάλεια των
πληθυσμών, σε συνδυασμό με τη σταθερότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα σε διάφορες
περιοχές του πλανήτη, καθώς επίσης και η αποτελεσματική αντίδραση σε περιπτώσεις
καταστροφών. Αξίζει να σημειωθεί ο κρίσιμος ρόλος των ευρωπαϊκών στρατιωτικών
δυνατοτήτων στη διεξαγωγή επιχειρήσεων ανθρωπιστικών και διάσωσης.
Η προστασία και η διασφάλιση των συμφερόντων αυτών θα είναι αξιόπιστη μόνο αν η σχέση
μεταξύ του περιβάλλοντος ασφάλειας και των μέσων που απαιτούνται είναι αξιόπιστη έναντι
φίλων και εχθρών, κάτι το οποίο αποτελεί κρίσιμη αδυναμία της Ευρώπης. Το γεγονός είναι ότι
σήμερα καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν είναι σε θέση μόνη της να εξασφαλίσει το στρατηγικό
πλεονέκτημα που είναι αναγκαίο για την αντιμετώπιση της φύσης και της έκτασης των σύνθετων
στρατηγικών αλλαγών. Παραδοσιακά οι Ευρωπαίοι έχουν την τάση να οργανώνονται γύρω από
τρεις εναλλακτικές διακρατικές ομάδες: τη διατλαντική, την ευρωπαϊκή και κάποιες κατά
περίπτωση διακρατικές σχέσεις. Μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή στρατηγική προσέγγιση δεν θα
βελτιώσει απλά την οργάνωση των αποτελεσμάτων στην πράξη, αλλά επίσης θα ενισχύσει και
θα επιταχύνει τις πολιτικές διαδικασίες παρέχοντας έναν οδηγό ή πλαίσιο για τη σύσφιξη της
συνεργασίας μεταξύ κρατών και θεσμών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Πηγές
• http://www.mfa.gr/www.mfa.gr/el-GR/European+Policy/%CE%9A%CE%95%CE
%A0%CE%A0%CE%91/
• Πέτρος Ν.Στάγκος-Ευγενία Ρ.Σαχπεκίδου, Δίκαιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και της
Ευρωπαϊκής Ένωσης, Εκδόσεις Σάκκουλα
13
• http://ec.europa.eu/external_relations/peace_security/what_en.htm
• Νίκου Μούση Ευρωπαϊκή Ένωση: Δίκαιο, Οικονομία, Πολιτική, ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ΠΑΠΑΖΗΣΗ
• http://www.elesme.gr/elesmegr/periodika/t54/t54_04.html
14