Zbornik radova sa naučniog skupa “Savremena proučavanja jezika i književnosti”,

Filološko-umetnički fakultet, Kragujevac, 2009, I knjiga, str.463-472

Danijela Đorović, Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu

Vojislava Janković, Fakultet za menadžment BK u Beogradu

Nastava italijanskog jezika na nematičnim fakultetima:

očekivanja i potrebe studenata

Abstract:
Foreign language teaching at university level is an integral part of scientific education of any
member of academic community. Acquiring adequate linguistic and communicative competencies is a
prerogative for any individual wishing to participate in the dynamics of expert community. There is a
general consensus that needs analysis is a defining feature of LSP, the necessary point of departure for
designing a syllabus, tasks and materials. The paper attempts to establish students’ attitudes towards Italian
language learning for specific purposes at university level, focusing on their primary motivation in learning
Italian, their language needs and future expectations

Key words: needs analysis, Italian for Specific Purposes, university students

UVOD

Obrazovanje stručnjaka i naučnih radnika danas svakako uključuje i strani jezik

struke, i to ne samo engleski, čije se poznavanje u savremenom svetu gotovo
podrazumeva, već i ostalih stranih jezika, u cilju uspešne akademske i profesionalne
komunikacije u okviru odgovarajuće stručne/naučne zajednice. Nastava italijanskog
jezika za nefilološke studente Univerziteta u Beogradu opstaje, već gotovo pola veka,
uprkos previranjima i izazovima koje novo vreme i korenite promene u obrazovnom
sistemu nose, prilagođavajući se novim potrebama studenata u modernom svetu.

1. NASTAVA JEZIKA STRUKE NA UNIVERZITETSKOM NIVOU

Uprkos tradiciji izučavanja stranih jezika na fakultetima u Srbiji i evropskom

opredeljenju za višejezičnost koja pomaže širenju stručnih saznanja i naučnih otkrića
izvan granica jedne zemlje, pospešujući mobilnost studenata i stručnjaka, u našoj sredini,
s primenom Bolonjske deklaracije, položaj predmeta Strani jezik na nefilološkim
fakultetima počeo je da se menja. Osim engleskog jezika, čiji je primat nesumnjiv i
razumljiv, ostali strani jezici u ponudi visokoškolskih ustanova u Srbiji doživljavaju
rapidno smanjenje fonda časova, a na nekim fakultetima ovakvi predmeti se ukidaju. Već
u školskoj 2005/06. godini, kako pokazuju istraživanja, 40% fakulteta u Srbiji nudi samo
engleski jezik (Ignjačević/Brdarski, 2006:154). S izmenama planova i programa koje su
na mnogim fakultetima još uvek u toku, čini se da će se situacija dalje samo pogoršavati,
budući da očigledno potreba za ovakvim predmetom u okviru studija nije na svakom
fakultetu prepoznata niti razmatrana na pravi način.
Problematično je i određenje statusa ovog predmeta: na Univerzitetu u Beogradu
strani jezik naime ima status opšte-akademskog predmeta, iako bi po ciljevima i
sadržajima, trebalo da prevazilazi okvire opšteg stranog jezika i zadire u disciplinarnu
oblast koju student izučava. S druge strane, iako strani jezik kao predmet na
univerzitetskim studijama postoji već dugo, do skoro nije bilo, čini se, nikakve strategije
razvoja stručnog kadra za potrebe planiranja i izvođenja ove vrste nastave u okviru
studija filologije. Nije stoga čudo što se na fakultetima nastava stranog jezika izvodila na
različite načine, neusaglašena s pravim potrebama studenata s jedne strane, i osnovnim
principima učenja i nastave jezika struke, s druge. Ni danas ne postoji jedan opšti
zajednički model kurikuluma za predmet Strani jezik struke, koji bi sadržao smernice za
izradu pojedinačnih planova i programa1[1]. Izrada plana i programa praktično je i danas
prepuštena samom nastavniku, koji često nema ni dovoljno iskustva u izradi plana i
programa ni specifična metodičko-didaktička teorijska znanja da bi taj posao obavio na
valjan način. Otuda je bilo, a čini se ponegde još uvek ima, slučajeva da se nastava odvija
prema modelima kurikuluma stranih jezika za opšte potrebe, koji ne mogu odgovorati
specifičnim potrebama i ciljevima nastave stranih jezika na nefilološkim
fakultetima.Takva situacija prenela se i na fakultete čiji osnivač nije Republika. Ovo
istraživanje predstavlja pokušaj da se ukaže na značaj ispitivanja potreba i očekivanja
studenata za planiranje i programiranje nastave.

2. SPECIFIČNOSTI NASTAVE ITALIJANSKOG JEZIKA NA UNIVERZITETU

Italijanski jezik je u obrazovnom sistemu Srbije već deset godina prisutan kao jedan
od stranih jezika koji se mogu izučavati na osnovnoškolskom i srednjoškolskom nivou
(Vučo, 2006:147). Iako je svake godine sve više studenata koji, u trenutku opredeljivanja
za učenje italijanskog jezika na studijama, već raspolažu nekim znanjima iz opšteg
italijanskog jezika, još uvek većina studenata nema zapravo nikakvo predznanje, te se
nastava izvodi od početka, dakle od A1 nivoa. Već ta činjenica predstavlja specifičnost u
odnosu na druge jezike u ponudi fakulteta (engleski, nemački, ruski, francuski) čija se
nastava na univerzitetskom nivou izvodi od nivoa B1, koji su učenici postigli u
prethodnom ciklusu školovanja, ali i na široko prihvaćeno stanovište da se sa nastavom
jezika za posebne namene počinje obično kada su polaznici ovladali opštim stranim
jezikom na nivou B2 (Pierini, 1981: 80).
Posebna odlika nastave na univerzitetskom nivou jeste i disciplinarna heterogenost
grupa, o čemu se posebno mora voditi računa pri programiranju i izvođenju nastave, kao i
veliki broj polaznika u grupi. Svakako najveća razlika u odnosu na učenje stranog jezika
na drugim nivoima školovanja i izvan formalnog školskog sistema jeste u specifičnim
ciljevima nastave usmerenim pre svega na jezik struke.

1[1]
Ohrabruje, međutim, činjenica da danas u našem okruženju takve incijative postoje. Naime, kao kruna
projekta Gete Instituta u kome su učestvovali i stručnjaci iz Srbije, nastao je prvi kurikulum za nemački
jezik struke, Rahmencurriculum für Deutsch als Fremdsprachenunterricht an den Universitäten und
Hochschulen, objavljen 2007. u Hrvatskoj kao „Okvirni kurikulum za njemački kao popratni studijski
predmet na sveučilištima i visokim školama u Hrvatskoj“ u izdanju Prehrambeno-tehnološkog Sveučilišta
Josip Juraj Strossmayer, Osijek i Gete Instituta u Hrvatskoj. Verzija na srpskom jeziku očekuje se uskoro.
2.1. NASTAVA ITALIJANSKOG JEZIKA NA FILOZOFSKOM FAKULTETU

Na Filozofskom fakultetu u Beogradu nastava italijanskog jezika za potrebe studenata

društvenih i humanističkih nauka izvodi se još od daleke 1961.godine, i to na prvoj i
drugoj godini studija, a i na nekadašnjim magistarskim studijama i master studijama
danas. Studenti svih deset odeljenja Filozofskog fakulteta, tj. studenti filozofije,
sociologije, psihologije, pedagogije, andragogije, istorije, istorije umetnosti, arheologije i
klasičnih nauka mogu se opredeliti za italijanski kao prvi strani jezik, koji se danas sastoji
od dva dvosemestralna kursa, (Italijanski jezik 1 – nosi 6 ESPB bodova i Italijanski jezik
2 – 8 ESPB bodova) sa nedeljnim fondom časova 2 + 2. Interesovanje studenata je veoma
veliko (svake godine od 70 – 100 studenata opredele se za slušanje italijanskog), te je
zajedno sa španskim jezikom na Filozofskom fakultetu to posle engleskog
najzastupljeniji strani jezik.
Osnovni cilj nastave jeste ovladavanje osnovama italijanskog jezika, sa posebnim
akcentom na jezik nauka koji se izučavaju na fakultetu, s tim što se na prvoj godini veća
pažnja posvećuje ovladavanju akademskim i opštestručnim jezikom, a na drugoj se fokus
prenosi na specifičnosti užestručnog jezika pojedinih disciplina, i to na autentičnom
jezičkom materijalu, tj. stručnoj literaturi o čijem izboru odlučuju pored nastavnika, i
sami studenti, a često svojim sugestijama pomažu i nastavnici stručnih predmeta.
Naglasak jeste na sticanju receptivnih veština, naročito čitanja i praćenja stručne
literature, ali nisu zapostavljene ni ostale veštine, šta više obavezna predispitna obaveza
je usmena prezentacija vezana za discipline koje studenti proučavaju.

2.2 NASTAVA ITALIJANSKOG JEZIKA NA BK I SINGIDUNUMU

Na Fakultetu za menadžment BK uče se dva strana jezika: engleski jezik je obavezan

prvi strani jezik, a studenti biraju drugi strani jezik izmedju nemačkog, ruskog,
francuskog, italijanskog i španskog jezika. Oba strana jezika uče se VI semestara sa
fondom časova 2+2 nedeljno. Italijanski jezik uveden je 1999. god. i od tada je vrlo
atraktivan. U prilog tome govore brojke : procenat studenata koji izaberu italijanski jezik,
kao drugi strani jezik, bio je između 19% (u školskoj 1999/2000) i 54% (u školskoj
2006/2007).
Na Poslovnom fakultetu Univerziteta Singidunum italijanski je takođe jedan od jezika
koji se izučavaju kao drugi strani jezik (engleski jezik je obavezni prvi strani jezik)
tokom celokupnog ciklusa osnovnih akademskih studija, sa fondom časova 2 + 2.
Osnovni cilj nastave jeste osposobljavanje studenata da na italijanskom jeziku
primene ono što su tokom studija naučili iz drugih predmeta kao i za poslovnu
komunikaciju. To podrazumeva da se pored osnova italijanskog jezika izučavaju i
elementi jezika struke za oblast menadžmenta i poslovanja.

3. ISPITIVANJE STAVOVA STUDENATA KAO ELEMENAT ANALIZE POTREBA

I KREIRANJA KURIKULUMA

Stavovi učenika prema učenju stranog jezika, kao jedna od afektivnih varijabli,
predstavljaju jednu od značajnih kompenenti učenja i nastave stranog jezika.
(Gardner/MacIntyre, 1993). Stav, prema tradicionalnom shvatanju, predstavlja tendenciju
čoveka da na određene osobine, objekte i situacije reaguje pozitivno ili negativno (Rot,
1987:292). Svaki stav ima vrednosni karakter i može se kretati od krajnje pozitivne do
krajnje negativne ocene, a formira se, razvija i eventualno menja u uslovima društvene
dinamike i komunikacije.
O jeziku kao univerzalnom sredstvu opštenja, pa i o stranim jezicima, ljudi obično
imaju veoma jasan i izgrađen stav, pogotovu s obzirom da svako ima lično direktno i
često ponovljeno iskustvo vezano za učenje i korišćenje stranih jezika, a i veliki broj lako
dostupnih informacija, što čini dva bitna faktora za formiranje stavova.
Motivacija, kao pokretačka snaga čovekovog delovanja prema cilju, tesno je povezana
sa stavovima, a stavovi prema stranom jeziku bitno utiču na motivaciju za učenje.
Rasvetljavanje nekih aspekata ovog problema može doprineti boljem uvidu u stvarne
potrebe i očekivanja studenata koji se, samostalno, na osnovu sopstvenih afiniteta,
opredeljuju za učenje baš određenog stranog jezika, što svakako treba imati u vidu
prilikom izrade planova i programa nastave takvog predmeta.

4. ISTRAŽIVANJE

Ovo istraživanje osmišljeno je kao uporedno ispitivanje stavova studenata dva

različita obrazovna profila o specifičnosti nastave i učenja stranog jezika na studijama.
Reč je o studentima društveno-humanističke orijantacije, s jedne, i studentima
menadžmenta, sa druge strane. Pokušali smo, naime, da saznamo više o tome šta ove
studente, disciplinarno prilično udaljene, povezuje a šta razdvaja, kad je reč o potrebama i
očekivanjima vezanim za strani jezik (u našem slučaju – italijanski) koji uče tokom
studija.

4.1. PROBLEM ISTRAŽIVANJA

Kreiranje plana i programa ozbiljan je zadatak, koji uključuje planiranje i

implementaciju niza procedura od analize potreba datog profila učenika, analize ciljne
situacije, određivanja ciljeva i ishoda nastave, preko analiza konteksta u kojem će se
nastava izvoditi, organizacije kursa, pripreme adekvatnog nastavnog materijala, do
obezbeđivanja efikasnog sistema evaluacije (Richards, 2001:ix). Reč je o izuzetno
važnom aspektu obrazovne politike, koji se danas u svetu razvija kao posebno polje
istraživanja poznato pod nazivom curriculum development, ili curriculum studies2[2]. U
našim uslovima, nažalost, neki od ovih segmenata izrade plana i programa gotovo
redovno izostaju. Kod nas još uvek ne postoji bilo kakav opšti model kurikuluma za
strani jezik struke. Ipak ohrabruje činjenica da je zahvaljujući projektu Gete Instituta, u
kojem su učestvovali i stručnjaci iz Srbije, izrađen takav kurikulum za nemački jezik -
Rahmencurriculum für Deutsch als Fremdsprachenunterricht an den Universitäten und
Hochschulen3[3].
2[2]
“Curriculum development focuses on determining what knowledge, skills and values students learn,
what experiences should be provided to bring about intended learning outcomes, and how teaching and
learning in schools or educational systems can be planned, measured and evaluated.“ (Richards, 2001:2)
3[3]
Taj kurikulum objavljen je 2007. u Hrvatskoj, pod nazivom „Okvirni kurikulum za njemački kao
popratni studijski predmet na sveučilištima i visokim školama u Hrvatskoj“ u izdanju Prehrambeno-
tehnološkog Sveučilišta Josip Juraj Strossmayer, Osijek i Gete Instituta u Hrvatskoj,a prevod na srpski
jezik očekuje se uskoro.
 Jedan od ključnih elemenata u kreiranju kurikuluma jeste i analiza potreba studenata,
naročito kada su u pitanju profili učenika kod kojih se pretpostavljaju vrlo specifični
motivi i ciljevi učenja stranog jezika, kao što je slučaj kod onih koji uče jezik struke. U
okviru analize potreba (Flowerdew/Peacock, 2001:178) značajnu ulogu igraju stavovi
studenata prema stranom jeziku koji uče, načinu na koji uče i očekivanjima koja imaju u
vezi sa kasnijim korišćenjem tog jezika u akademskom i profesionalnom životu.

4.2.CILJEVI I ZADACI ISTRAŽIVANJA

Cilj našeg istraživanja bio je da utvrdimo kakav odnos imaju naši studenti
prema predmetu Italijanski jezik struke na studijama, oblicima i ciljevima nastave, kao i o
mogućnostima kasnijeg korišćenja stečenih znanja izvan učionice.
Zadaci istraživanja bili su da se ispita:
- svrha postojanja i izučavanja stranog jezika na studijama
- svest studenata o postojanju razlike između nastave stranog jezika na univerzitetu za
potrebe struke (tj. jezika struke) i opšteg jezika
- očekivanja studenata u vezi sa svrsishodnošću nastave stranog jezika na studijama za
budući akademski i profesionalni život.

Naše hipoteze u vezi sa navedenim zadacima istraživanja bile su sledeće:

1. Studenti prve i druge godine još uvek nisu u potpunosti svesni prave svrhe izučavanja
stranog jezika na studijama, već ga doživljavaju više kao opšti jezik koji mogu koristiti u
najrazličitijim svakodnevnim životnim situacijama.

2. Studenti očekuju da na studijama izučavaju jezik na novi način, shodno zahtevima

visokoškolskog obrazovanja u okviru određene discipline i imaju potrebu za specifičnim
znanjima i veštinama u tom smislu.

3. Studenti očekuju da će im znanje stranog jezika biti od koristi i posle završenih studija,
i to ne samo u struci nego i šire.

4.3. METODOLOGIJA ISTRAŽIVANJA: UZORAK I INSTRUMENT

Ispitivanje za potrebe ovog istraživanja obavljeno je u januaru 2009. godine na

Filozofskom fakultetu, na Fakultetu za menadžment BK i Poslovnom fakultetu
Univerziteta Singidunum. Slučajni uzorak činilo je 50 studenata prve godine i 38
studenata druge godine Filozofskog fakulteta, 17 studenata prve godine i 13 druge
godine Fakulteta za menadžment BK i 10 prve godine i 17 druge godine Poslovnog
fakulteta Univerziteta Singidunum.
Kao instrument istraživanja korišćena je anketa 4 sastavljena od šest pitanja zatvorenog
tipa, s tim što je kod dva pitanja dodata i mogućnost dopisivanja nekog drugog, dodatnog
odgovora.

4.4. REZULTATI ISTRAŽIVANJA I TUMAČENJE DOBIJENIH REZULTATA

4
Korišćeni upitnik priložen je na kraju rada, u Dodatku 1.
 Rezultati našeg istraživanja neke od naših hipoteza su potvrdili, a neke opovrgli.
Studenti ova dva, po mnogo čemu različita obrazovna profila, u nekim segmentima dali
su slične a u nekim veoma različite odgovore.
Prvo pitanje odnosilo se na svrhu postojanja predmeta Strani jezik na studijama.
Studenti Filozofskog fakulteta (u daljem tekstu, FF) i studenti BK fakulteta (u daljem
tekstu BK) smatraju da nastava stranog jezika treba da im omogući pre svega da nauče
još jedan strani jezik (BK 64,9 %, FF 46%), ili da im omogući da na studijama nastave
da uče strani jezik koji su u prethodnom ciklusu školovanja učili (BK 35%, FF 30%, ).
Ovakav rezultat govori nam da studenti uglavnom ne percipiraju strani jezik na studijama
kao jezik struke koji će im biti od koristi u akademskom i profesionalnom životu, već kao
običan kurs opšteg jezika kojim se postižu nespecifična znanja i kompetencije potrebne
za svakodnevni život. Naša hipoteza u tom smislu potvrđena je: studenti na ovom nivou
osnovnih studija još uvek nemaju dovoljno razvijenu svest o stvarnim jezičkim
potrebama koje će kao stručnjaci/naučnici imati. Odgovori bi verovatno bili drugačiji, da
se ispitivanje vršilo na višim godinama studija, kada studenti steknu veća akademska i
stručnja znanja. Pošto se, međutim, kod nas samo u retkim slučajevima 5[4] strani jezik uči
na trećoj i četvrtoj godini, mi nismo bili u prilici da ovim istraživanjem obuhvatimo i tu
populaciju studenata.
Studenti ova dva profila, međutim, ne vide na isti način mogućnost primene stranog
jezika koji uče na fakultetu u korišćenju stručne literature na studijama: dok su se studenti
BK za ovaj odgovor opredelili u malom broju (12,2%), 45 % studenata FF smatra da će
mu strani jezik poslužiti za učenje i praćenje literature vezane za struku. Možda se
ovakvo opredeljenje studenata BK može opravdati nepostajanjem obavezne i
preporučene stručne literature na italijanskom jeziku iz oblasti menadžmenta i
poslovanja. Kad je reč o upotrebi stranog jezika za učešće na predavanjima, seminarima i
kongresima studenti BK opredelili su za ovaj odgovor u veoma malom broju (8%),
studenti prve godine FF u nešto većem (24%) a studenti druge godine FF u najvećem, čak
(50%), verovatno zbog činjenice da su već na drugoj godini imali prilike da se uvere u
značaj ovakvih susreta za buduće studiranje i profesiju. Ispitanicima se daleko manje
značajnim čini osposobljavanje za pisanje za stručne i profesionalne potrebe (FF 13,6%,
BK 7%).
Veliki broj studenata BK smatra da će strani jezik koji uči koristiti po zavšetku studija,
na poslu (59,6%) dok se za taj odgovor opredelilo daleko manje studenata FF (34,2%),
što je možda razumljivo, s obzirom na jasnije usmereno profesionalno opredeljenje
studenata menadžmenta i poslovanja i postojanje konkretnih mogućnosti zaposlenja koja
podrazumevaju poznavanje italijanskog jezika (sve veće prisustvo italijanskih
predstavništava, banaka i sl.).
Relativno visok procenat opredeljenja studenata za odgovore koji u prvi plan stavljaju
kulturološke i interkulturne aspekte kao motivator za učenje stranog jezika, potvrđuje da
potrebe studenata često nisu prevashodno okrenute sticanju znanja iz oblasti jezika
struke. Studenti, naime, smatraju da će im učenje stranog jezika na studijama pomoći
kada borave u zemljama gde se jezik koristi (BK 33,3%, FF 30,3%), kada putuju (BK

5[4]
Strani jezik na trećoj i četvroj godini osnovnih studija izučava se samo na nekim univerzitetima čiji
osnivač nije Republika (Univerzitet BK, Univerzitet Singidunum).
35%, FF 17,1%) kao i da saznaju nešto više o kulturi naroda koji tim jezikom govori (FF
25%, BK 15%).
Na pitanje o formi i tipu kursa stranog jezika na studijama studenti su se vrlo jasno
opredelili za kombinovani tečaj opšteg jezika i jezika struke (BK 70%, FF 63%) dok se
za specijalizovani tečaj jezika struke opredelio zanemarljivo mali broj studenata, a
najviše ispitanika druge godine FF i to samo 13% . Da bi jezik struke trebalo da se uči
kao opšti jezik smatra 26% studenata BK, a čak 32% studenata prve godine FF. Ovo je
još jedna potvrda da većina studenata očekuje i smatra potrebnim opšti kurs stranog
jezika, a ne specijalizovani, bar na prvoj i drugoj godini studija. Osim toga, termini kao
što su specijalizovani kurs i jezik struke, pa i njihova suština, verovatno nisu dovoljno
poznati našim studentima, koji su navikli na nastavu jezika sa isključivo opštim
ciljevima.
Na pitanje o neophodnosti poznavanja opšteg jezika da bi se počelo sa učenjem jezika
struke najviše studenata odgovorilo je da smatra neophodnim prethodno znanje jezika
(samo osnovno znanje - FF 35,5%, BK 31% a solidno znanje – BK 36%, FF 31%).
Na pitanje o značaju prethodnog stručnog znanja kao polazišta za učenje jezika struke,
studenti su odgovorili u najvećem broju da je to znanje poželjno (BK 73%, FF 72 %).
Očigledno je da bi, ukoliko bismo bili spremni da izađemo u susret očekivanjima
studenata pokazanim ovim rezultatom, bilo poželjno da se strani jezik uči i/ili na višim
godinama osnovnih studija, kada su studenti stekli određena stručna znanja koja bi
pomogla u učenju jezika struke.
Ohrabruje podatak da velika većina ispitanika smatra da će strani jezik koji uči na
fakultetu koristiti često (FF 52%, BK 49%,) ili povremeno (BK 49%,FF 44%) i posle
završenih studija, što znači da motivacija za učenjem stranih jezika postoji i odnosi se i
na učenje jezika tokom celog života (life-long learning).
Na pitanje o načinu korišćenja jezika po završetku studija studenti ova dva profila su
se najviše razlikovali. Studenti BK najčešće su se opredeljivali za korišćenje jezika u
komunikaciji sa strancima 71,9%, na putovanjima i obilascima znamenitosti 54% i, što
najviše odgovara pretpostavljenim ciljevima učenja jezika struke, na poslu i u
komunikaciji sa stranim partnerima 52%, dok su ostali odgovori bili zanemarljivo
malobrojni.
Kod studenata FF situacija je nešto drugačija: najviše studenata (57,9%) smatra da će
jezik koristiti na putovanjima i obilascima znamenitosti i u komunikaciji sa strancima
(55,2%), manje studenata FF nego studenata BK smatra da će jezik koristiti na poslu u
komunikaciji sa inostranim partnerima (36,8%), ali ima i onih koji smatraju da će im
jezik služiti u naučnom radu 19,7% , za čitanje u svrhu ličnog zadovoljstva 23,7% i
prevođenje 14,5%. I ovde se, čini nam se, jasno uočava razlika između akademske i
profesionalne orijentacije naših studenata, uslovljena razlikom u vrsti naučnih disciplina
kojima se bave i ishodima koji su studijskim programima predviđeni.

ZAKLJUČAK

Ovo istraživanje pokazalo je da ispitani studenti imaju pozitivan stav prema učenju
stranog jezika na studijama, očekuju da ga nauče i koriste i tokom i po završetku studija.
To potvrđuje našu hipotezu o shvatanju svrsishodnosti nastave stranog jezika na
visokoškolskom nivou.
 S druge strane, rezultati ukazuju na to da je pažnja znatnog broja studenata prve i
druge godine još uvek više okrenuta opštem jeziku, koji bi imao široku primenu u svim
sferama života, nego specijalizovanom jeziku discipline koju izučavaju. Ispitanici, dakle,
nisu u potpunosti svesni prave svrhe izučavanja stranog jezika na studijama, već ga
doživljavaju više kao opšti jezik koji mogu koristiti u najrazličitijim svakodnevnim
životnim situacijama. Razlog za to treba verovatno tražiti u činjenici da ispitanici ne
poznaju dovoljno koncept jezika struke i specijalizovanih tečajeva jezika za posebne
potrebe, što ne čudi, s obzirom da u dosadašnjem školovanju nisu imali prilike da uče
strani jezik osim za opšte potrebe.
Iz dobijenih rezultata može se zaključiti da studenti prve i druge godine još uvek nisu
u potpunosti svesni uloge ovog predmeta na studijama, te da bi veći efekat nastava
stranog jezika struke mogla imati ukoliko bi trajala tokom čitavih osnovnih akademskih
studija, ili ukoliko bi se prenela na više godine studija kada su studenti već ovladali
znanjima struke i uvideli značaj poznavanja jezika određene discipline.
Na kraju, važno je napomenuti da je za bolji i precizniji uvid u stvarne potrebe i
očekivanja studenata potrebno sprovoditi ovakva istraživanja kontinuirano, iz godine u
godinu, kako bi se dobijeni rezultati mogli generalizovati. Naše istraživanje u tom smislu
predstavlja samo prvi korak jednog procesa koji bi trebalo da postane praksa, da prethodi
i utiče na izradu novih, i revidiranje postojećih, kurikuluma za predmet strani jezik
struke.

DODATAK 1 Italijanski jezik struke na studijama: očekivanja i potrebe studenata

(instrument)

Ovaj upitnik sačinjen je za potrebe istraživanja u oblasti nastave stranog jezika na nefolološkim studijskim
grupama. Upitnik je anoniman. Odgovori koje budete dali neće imati nikakvog uticaja na Vašu ocenu iz
stranog jezika koji slušate na studijama. Molimo Vas da sva pitanja pažljivo pročitate i na njih što iskrenije
odgovorite zaokruživanjem jedne od ponuđenih mogućnosti odnosno upisivanjem odgovora.

Pol : a) muški b) ženski

Vi ste student : a) prve godine b) druge godine c) treće godine d) četvrte godine
Studijska grupa…………………………………………..

1. Svrha postojanja predmeta strani jezik na studijama , po Vašem mišljenju jeste da studentu omogući
(zaokuržite do tri mogućnosti):

a) da nauči još jedan strani jezik

b) da usavrši jezik koji je ranije učio
c) da tokom studija koristi literaturu na tom jeziku (udžbenike, stručne časopise i publikacije)
d) da prati i učestvuje na predavanjima, seminarima i kongresima koji se održavaju na tom jeziku
e) da piše rezimee, prikaze naučnih radova kao i da komunicira sa kolegama iz inostranstva putem e-maila
f) da koristi taj jezik po završetku studija na poslu
g) da boravi u zemlji u kojoj se taj jezik govori
h) da lakše komunicira na putovanjima
i) da, tokom učenja, sazna nešto više o kulturi i civilizaciji naroda koji tim jezikom govori
j) da prati medije na tom jeziku
k) u drugu svrhu..................................

2. Po Vašem mišljenju, strani jezik na studijama treba da se izučava u vidu:

a) tečaja opšteg jezika koji ima široku primenu

b) specijalizovanog tečaja jezika struke
c) kombinovanog tečaja opšteg jezika i jezika struke

3. Po Vašem mišljenju, za izučavanje jezika struke :

a) neophodno je prethodno solidno znanje tog stranog jezika

b) neophodno je prethodno samo osnovno znanje tog stranog jezika
c) nije neophodno znati prethodno taj strani jezik

4. Ukoliko bi izučavanje stranog jezika na studijama podrazumevalo i elemente jezika struke smatrate li da
bi u prednosti bio onaj ko poznaje naučnu oblast o kojoj je reč?

a) da b) ne c) ne znam

5. Smatrate li da ćete po završetku studija koristiti izučavani jezik?

a) da, često b) možda povremeno c) ne

6. Ako ste na prethodno pitanje odgovorili potvrdno, taj stran jezik po završetku studija koristićete:
(zaokuržite do tri mogućnosti)

a) u komunikaciji sa strancima
b) u putovanjima i obilascima znamenitosti
c) u praćenju medija
d) u ličnoj prepisci
e) na poslu, u komunikaciji sa stranim partnerima
f) u prevođenju
g) u čitanju u svrhu ličnog zadovoljstva
h) u Vašem naučnom radu
i)__________________________

LITERATURA:

Flowerdew, J./M. Peacock (2001): Research Perspectives on English for Academic

Purposes. Cambridge: Cambridge University Press.
Gardner, R.C. /McIntyre, P.D. (1993): "A student’s contributions to second-language
learning. Part II: Affective variables". Language Teaching 26, 1-11.
Ignjačević A./M. Brdarski (2006): „Strani jezik struke i univerzitet”, Primenjena
lingvistika, br. 7, Beograd – Novi Sad, str. 152 – 160.
Pierini, P. (1981): "L'analisi dei bisogni linguistici: teoria e pratica." u Ciliberti, A. (ur.)
L'insegnamento linguistico per scopi speciali. Bologna: Zanichelli. str. 58 – 84.
Richards, J.C.(2001). Curriculum Development in Language Teaching.
Cambridge: Cambridge University Press.
Rot, N. (1987): Osnovi socijalne psihologije. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva.
Vučo, J. (2006): “Diffusione e insegnamento dell’italiano in Serbia”, u
Comunicare letterature e lingue 6. Bologna: Il Mulino. Str.147-156

Mr Danijela Đorović
Viši predavač za italijanski jezik
Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu
Oblasti posebnog interesovanja: jezik struke, metodika nastave stranih jezika, istorija
italijanskog jezika.
Elektronska adresa: ddjorovi@f.bg.ac.yu

Vojislava Janković, MA
Predavač za italijanski jezik
Fakultet za menadžment BK u Beogradu
Oblasti posebnih interesovanja: jezik struke i metodika nastave stranih jezika.
Elektronska adresa: vajankovic@eunet.rs