Likovno, Rim

Rimska umetnost – jedna od najvažnijih umetnosti. Rimljani nastavljaju grčku umetnost. Rimske
kopije imaju veliki značaj. Drugi izvor njihove inspiracije – Etrurci.
(Etrurska, KAPITOLSKA) vučica – od bronze. Romul i Tem su dodati tek u vreme renesanse.
Bukero (JESTE :P) keramika (Etrurci) – potpuno crna i ukrašena rezbarenjem. Crteži orijentalnog
porekla, originalni. Etrurci prave sarkofage – pogrebne i predstavljaju pokojnike. Tim putem u Rim
dolazi do realističnog prristupa za razliku od Grčke; najvažnija umetnost u Rimu – arhitektura.
Najviše pomaka. Rimljani uvode beton.
RIMSKA ARHITEKTURA
Veliki urbanisti; bave se planiranjem izgradnje grada; razvijaju određen tip (obrazac) po kom
prave gradove po Rimskom carstvu: PREUZIMAJU (preuzimaju, možda) od Grka,
ali će ga preurediti.
U centru je kružni forum; 2 glavne ulice kardo i dekumanus. Sve ulice su paralelne sa dve glavne i
tako je formiran izgled šahovske table; forum je centar svih dešavanja.
Oivičen Portikom
Forum Romanum – najveći značaj; centar rimskog carstva; svi vladari su se trudili da nešto tamo
sagrade. Tu su se nalazile: Konstantinova bazilika, Saturnov hram, Vestin hram. Danas su to sve
ruševine. Najznačajnija sačuvana je slavoluk Septimija Severa – rimski vladar podize se u čast pobeda.
Ribljani grade hramove pravougaone (Da xD), grade hramove ugledajući se na Grke, ali unose i
izmene. Ima više stepenica i samo su sa jedne strane, pronaos u vidu trema, a u zadnjem delu građvine
stubovi su priljubljeni uz zidove.
Rimljani usvajaju sva tri stila (najviše korintski), uvode novi stub – kopozitni - kombinacija jonskog i
korintskog. Rimljani su nekada mešali strane, Grci nikad.
Panteon (2. Vek, valjda) najveći i najpoznatiji rimski hram, posvećen bogovima koji su štitili dinastiju
Julijevaca. Sagradio ga je car hadrijan; Pronaos je pripadao starom hramu, na pronaos se
nadovezuje kružni deo hrama koji je natkriven kupolom, najvećoj u antici, visina građevine je jednaka
prečniku kupole (savršena građevina).
Kupola je NEŠTO a na vrhu ima okulus. Kiša ne upada kroz otvor zbog vazduha. Niše – udubljenja
gde su stajale skulpture bogova. Tu je sahranjen slikar Rafaelo. U 7. Veku Panteon je pretvoren u
crkvu.
Amfiteatr: najpoznatiji – Koloseum; sagrađen u 1. Veku, car Vespazijan; nazvan je amfiteatar
Flavijevaca i blago je elipsastog oblika, u blizini se nalazila skulpturakolosalnih razmera i tako je
dobio ime: spojili su sve što su znali: luk (nekada su bile skulpture, mhm), sva 3 stila, Kaveja –
gledalište (bila je prekrivena daskama) tu se vršila borba, ispod su bile prostorije. Tu su boravili
gladijatori i životinje. Tu su slali hrišćane na borbu, smatrali su ih sektašima; Neron, Decije,su ih
najvise mucili, nekada su prekrivali platnom; stupci – stubovi slepljeni 1 na drugi.
Bazilike: Rimske su svetovne namene – posvećene narodu; obične namene. Najčešće služe kao tržnice
ili sudnice. Posle legalizovanja hrišćanstva, uzimaju hrišćani bazilike i koriste ih kao crkve, jer su im
dobre za bogosluženje. Rimske bazilike su pravougaone i redovima stubova podeljene na brodove.
Sa jedne strane nalazi se polukružna apsida. Apsida je isto što i niša. Najpoznatija je Konstanitnova
bazilika na forumu. U apsidi Konstantinove bazilike je stajala Konstantinova skulptura. Hrišćanska
bazilika može imati više redova stubova.
Terme: javna kupatila. Cena za javno kupatilo bila je manja od cene hleba, tako da je svako mogao da
priušti. Sačuvane su veoma loše, najpoznatije su Dioklecijanove i Karakaline terme. Terme su imale
više prostorija sa bazenima i svlačionice.
Kaldarijum – vruća voda
Tepidarijum – mlaka voda
Frigidarijum – hladna voda
Često je napolju bio bazen za plivanje.
Slavoluci: nemaju upotebnu svrhu. Pravljeni su da bi vojska pobednički prošla kroz njih. Najpoznatiji
je Konstantinov slavoluk, podignut u Konstantinovu čast, zbog pobede 312. Godine nad Maksencijem.
313. – legalizovao hrišćanstvo. Video je Hristov monogram i stavlja ga na štitove i sa njima kreće u
bitku i pobeđuje. Inspirisan time legalizuje hrišćanstvo. Na slavoluku nema hrišćanskih znamenja.
Spomenik je u potpunosti paganski. Nalazi se odmah pored Koloseuma.
Rimljani grade 2 tipa kuća – domusi i insule. Domusi su raskošne jednospratne kuće, namenjene
stanovanju jedne bogate porodice. Od Etruraca ih preuzimaju. Obično se sastoje iz 2 dela: u prednjem
delu se nalazi atrijum sa bazenom za kišnicu. Iz tog dela se ulazi u dvorište sa tremom, oko koga su
prostorije. Najviše sačuvanih ima ih u Pompeji. Imali su mesto koje se zove tabliniumm u kom čuvaju
portrete (biste) predaka.
Insule – višespratne, najviše imaju 6 spatova i to je bilo ograničeno zbog čestih požara. Živi više
porodica, preteče današnjih stambenih zgrada. Dole su prostorije, radnje.
Skulpture: Najveći doprinos je što su napravili kopije grčkih originala. Najveći značaj Rimljani
dostižu u portretima. Teže realizmu i naturalističkoj obradi. Ne teže idealizmu, kao Grci. Poseban
značaj imaju portretske biste. Imali su običaj da sa lica pokojnika voskom uzimaju oblik lica i tako se
dobija njegova maska, po kojoj se pravi bista. Teže što vernijoj obradi lika. Ne zanemaruju psihološku
karakterizaciju – može se videti nka emocija na licu.
Car Konstantin - predimenzioniran. Glava je pripadala velikoj skulpturi cara Konstantina koja je
stajala u njegovor bazilici.
Skulpture sa telom – kontrapost, idealizovano telo.
Car Trajan – rimska sklonost ka realizmu (glava).
Oktavijan Avgust – kontrapost, savršen anatomski, ali to od odeće ne dolazi do izražaja. Po uzoru na
grčke skulpture, osim lica.
Konjanički portret Marka Aurelia – jedina antička konjanička sačuvana skulptura. Ova skulptura će
biti velika ispiracija za buduće konjaničke skulpture. Urađena je u bronzi. Savršeno prikazana
anatomija konja. On je prikazan kao nosilac mira. Sačuvana je jer su verovali da je car Konstantin.
Osim skulptura, oni prave reljefe. Pravili su trijumfalne stubove, koji su celi bili ukrađeni. Trajanov
stub, na Trajanovom forumu, obavijen je reljefnom trakom. Narativnog je karaktera. Trajanov rat sa
Dračanima.
Zahvaljujući otkopavanju u Pompeji, saznalo se mnogo o životu Rimljana. 79. G. Erupcija Vezuva.
Stradalo je oko 2000 od 20000 ljudi. Grad je imao potpunu organizaciju. Erupcija je čitav grad
konzervirala. Ostao je zaleđen do 18. Veka. U 19. Veku Fioreli preuzima otkopavanje. Pravio je
gipsane odlivke tela u trenutku smrti.
Slikarstvo: Najviše sačuvanih slika je u Pompeji. Rimljani su slikama ukrašavali zidove kuća. Razvija
se mozaik. Mozaikom se može ukrasiti i zid i pod. Rimski mozaici će uticati na srednjovekovne
mozaike. Pompejansko slikartsvo je koloristično, vedro, repertoar tema je raznolik: pejzaži, ptice,
voće, mitološke i istorijske teme, portreti... u Pompeji se u slikarstvu razvija jedna vrsta iluzionizma.
Iluzionizam je jedna vrsta optičke varke – u Pompeji slikaju arhitektonske elemente, ornamente...
Slikaju se i ramovi sa slikama i gipsani ukrasi. Vrlo često koriste pejzaž, ali ne znaju za perspektivu.
Galerije- Felix Romuliana – Gamzigrad kod Zaječara. Nije bio plemenitog porekla. Po njegovoj majci
je Felix Romuliana dobila ime.
Mozaik iz Gamzigrada – postoje dva sačuvana. Ovaj predstavlja Dionisa.
Konstantinova bista – verno pravom liku. Bio je iz antičkog Naisa.
Viminacium (Kostolac) – kod Požarevca. Rimski rastrum.
Sirmium – Sremska Mitrovica – glavni grad te rimske provincije i bio je značajan za hrišćanstvo.