Professional Documents
Culture Documents
ĐIỀU CHỈNH KHE HỞ XUPAP
ĐIỀU CHỈNH KHE HỞ XUPAP
(Phöông phaùp ñieàu chænh khe hôû cuûa xuù paùp Soupapes)
I.- MUÏC ÑÍCH :
Trong quaù trình laøm vieäc, döôùi taùc duïng cuûa nhieät ñoä, caùc chi tieát seõ bò
daân nôû daøi, do ñoù muoán cho xuù paùp ñöôïc ñoùng kín, ñeå baûo ñaûm coâng suaát cuûa
ñoäng cô thì trong cô caáu phaân phoái khí phaûi toàn taïi moät khe hở nhaát ñònh, khe
hôû naøy ñöôïc goïi laø khe hôû nhieät. Ñieàu chænh khe hôû naøy ngöôøi ta thöôøng goïi laø
ñieàu chænh xuù paùp. Muïc ñích cuûa vieäc ñieàu chænh laø baûo ñaûm ñuùng goùc ñoä phaân
phoái khí cuûa ñoäng cô.
Trò soá khe hôû phuï thuoäc vaøo caùch boá trí xuù paùp, vaät lieäu cheá taïo cô caáu,
phöông phaùp laøm maùt ñoäng cô .... . Neáu truïc cam boá trí treân treân naép maùy thì
khe hôû nhieät seõ beù hôn so vôùi boá trí theo caùc kieåu khaùc, bôûi vì döôùi taùc duïng
cuûa nhieät thì ñoä naép maùy daãn nôû nhieàu hôn so vôùi daên nôû cuûa xuù paùp ngoaøi ra
coøn do ít chi tieát. Cuõng trong cuøng moät ñoâïng cô, neáu boá trí xuù paùp ñaët thì khe hôû
beù hôn so vôùi cô caáu xuù paùp treo.
Ngoaøi ra ôû moät soá ñoäng cô xaêng cao toác nhö Inter, Ford .... ngöôøi ta coøn
duøng con ñoäi thuyû löïc ñeå giôùi haïn he hôû thaáp nhaát (baèng khoâng) ñoàng thôøi ôû loaøi
naøy coøn coù öu ñieåm laø töï ñoäng ñieàu chænh ñoä môû cuûa xuù paùp theo soá voøng quay
cuûa ñoäng cô.
* Chuù yù :
Neáu treân ñoäng cô coù daáu ñieåm cheát treân hoaëc ñaùnh löûa sôùm thì cho ta
thöïc hieän nhö sau : Quay truïc khuyûu theo chieàu quay sao cho daáu ÑCT ÑLS
treân pu li (baùnh ñaø) truøng vôùi ñieåm coá ñònh treân thaân maùy. Maùy ôû quaù trình neùn
thì khi quay gaàn tôùi ñieåm coá ñònh thì 2 coø moå cuûa xy lanh soá khoâng nhuùc nhích,
neáu chuùng chuyeån doäng thì quay theâm 1 voøng nöûa hoaëc ñieàu chænh xuù paùp cuûa
xy lanh song haønh vôùi xy lanh 1. (xem phaàn nhaän xeùt)
3. Nôùi loûng vít ñieàu chænh neáu caàn thieát ñöa côû laù coù beà daøy .014” vaø giöõa
ñaàu coø moå vaø ñuoâi xuù paùp huùt. Vaën vít ñieàu chænh sao cho khi keùo ñaåy laù trong
khe hôû thì noù hôi rít (khoâng quaù naëng vaø khoâng quaù nheï ). Töông nhö vaäy duøng
côû laù coù beà daøy .016” ñieàu chænh khe hôû cuûa xuù paùp thaûi (cuûa xy lanh soá 1).
4. Tieáp tuïc quay truïc khuyûu theo chieàu quay = 1800 vaø duøng côø laù töông
öùng ñieàu chænh khe hôû xuù paùp huùt, thaûi cuûa xy lanh soá 3.
5. Quay tieáp 1800 ñieàu chænh cuûa xuù paùp cuûa xy lanh soá 4.
6. Quay theâm 1800 ñieàu chænh khe hôû cuûa xuù paùp xy lanh soá 2.
Ví duï 2 :
Ñoäng cô Diesel, 6 xy lanh, 2 thì duøng xuù paùp ñeå thaûi, khe hôû xuù paùp laø
mm.
1. Quay truïc khuyûu theo chieàu quay sao cho xuù paùp thaûi cuûa xy lanh soá 1
vöøa ñoùng laïi (cuoái thaûi).
2. Tieáp tuïc quay theâm khoaûng 900 ñeán 1200
3. Duøng côø laù coù beà daøy 0,40 mm, ñieàu chænh khe hôû cuûa xuù paùp thaûi cuûa
xy lanh số 1. nhö höôùng daãn ôû ví duï 1.
3600
4. Quay theâm 1 goùc 600 ñieàu chænh khe hôû caùc xuù paùp cuûa xy lanh
6
5.
5. Tieáp tuïc nhö theá ñieàu chænh khe hôû cuûa xuù paùp cuûa caùc xy lanh theo
thöù töï 3, 6, 2 vaø 4.
Ví duï 3 :
Ñoäng cô Dodge, 4 kyø, 6 xy lanh, thöù töï coâng taùc 1-5-3-6-2-4 duøng cô
cuûa xuù paùp ñaët.
1. Quay truïc khuyûu nhö höôùng daãn
2. Thaùo naép ñaäy cô caáu ôû beân hoâng ñoäng cô.
3. Duøng 2 cleù moûng coù kích thöôùc thích hôïp. (Moät cleù giöõ cho con doäi
hoâng xoay, cleù coøn laïi xoay vít ñieàu chænh treân ñaàu con ñoäi).
4. Duøng côø laù coù trò soá thích hôïp ñöa qua keõ hôû giöõa ñaàu con ñoäi vaø ñuoâi
xuù paùp. Ñieàu chænh caùc xuù paùp cuûa xy lanh 1 nhö höôùng daãn.
720 o
5. Tieáp tuïc quay moät goùc 120 o ñieàu chænh cuûa xuù paùp cuûa xy lanh soá
6
5.
6. Töôïng töï nhö theá , ñieàu chænh cuûa xuù paùp cuûa caùc xy lanh coøn laïi thöù
töï 3– 6 – 2 vaø 4.
Ví duï 4 :
Ñoäng cô cuûa xe LaDa, 4 xy lanh, 4 thì thöù töï coâng taùc 1-3-4-2, khe hôû
ñieàu chænh : huùt . 0,15 mm, thaûi .0,20 mm. Cô caáu boá trí nhö hình veõ 19.
1. Quay truïc khuyûu nhö ñaõ höôùng daãn (cho xy lanh soá 1).
2. Duøng cleù nôi loûng ñai oác haûm ôû ñuoâi coø noå ñöa côø laù coù trò soá thích hôïp
vaøo köùa löng cam vaø löng, coø moå. Ñieàu chænh khe hôû baèng caùch xoay vít ñieàu
chænh.
3. Sau khi ñieàu chænh xong sieát caùc ñai oác khoaù laïi.
4. Quay tieáp tuïc 1800 ñieàu chænh caùc khe hôû giöõa löng cam vaø còù moà xy
lanh soá 2.
5. Töông töï ñieàu chænh khe hôû cô caáu cuûa caùc xy lanh coøn laïi.
Ví duï 5 :
Ñoäng cô xe Toyota, 4 xy lanh, 4 thì, thöù töï coâng taùc 1 – 3 – 4 – 2, khe
hôû ñieàu chænh : H = 0, 25mm T = 0, 30mm. Cô caáu boá trí nhö hình veõ 18.
1. Quay truïc khuyûu ñoäng cô sao cho xy lanh soá 1 ôû cuoái thì neùn.
2. Duøng côø laù kieåm tra khe hôû giöõa löng cam vaø ñuoâi con ñoäi cuûa xuù paùp
huùt vaø thaûi (xy lanh soá 1). Neáu khe hôû khoâng ñaït ta ñieàu chænh nhö sau :
3. Duøng ñoøn baåy eùp con ñoäi cuûa xuù paùp huùt vaø thaûi ñi xuoáng, ñoàng thôøi
duøng caây nạy thích hôïp laáy caùc mieáng shim ra khoûi ñuoâi con ñoäi.
4. Duøng pan – me do beà daày mieáng shim cuûa xuù paùp huùt.
Neáu goïi :
A laø khe hôû giöõa shim vaø löng cam khi do
T laø beà ñaày mieáng shim ñang söû duïng
N laø ñaày cuûa mieáng shim caàn thay theá
Ta coù : N = T + (A – 0, 25 mm)
5. Löïa ñuùng beà daøy cuûa mieáng shim môùi laø N vaø ñöa vaøo ñuoâi con doäi.
6. Choïn beà daøy mieáng shim treâ con ñoäi xuù paùp thaûi nhö sau :
N = T + (A – 0, 03 mm)
Löïa ñuùng beà daøy vaø ñöa vaøo ñuùng vò trí cuûa noù.
7. Quay theâm 1800 vaø töông töï nhö theá löïa choïn beà daøy caùc mieáng cuûa xy
lanh 3, laép ñaët vaøo caùc vò trí töông öùng.
8. Tieáp tuïc coâng vieäc treân xy lanh soá 4 vaø soá 2.
BAÛNG KYÙ HIEÄU SOÁ SHIM VAØ BEÀ DAÂY TÖÔNG ÖÙNG CUÛA XE TOYOTA
Soá shim Beà daøy (mm) Soá shim Beà daøy (mm) Soá shim Beà daøy (mm)
01 2, 20 19 2, 65 37 3, 10
03 2, 25 21 2, 70 39 3, 15
05 2, 30 23 2, 75 41 3, 20
07 2, 35 25 2, 80 43 3, 25
09 2, 40 27 2, 85 45 3, 30
11 2, 45 29 2, 90 47 3, 35
13 2, 50 31 2, 95 49 3, 40
15 2, 55 33 3, 00
17 2, 60 35 3, 05
Xy lanh 1 T H N Noå
2 H N Noå T
3 Noå T H N
4 N Noå T H
2.- Duøng côõ laù thích hôïp ñieàu chænh khe hôû caùc xuù paùp cuûa xy lanh soá 4.
3.- Tieáp tuïc quay thep chieàu quay cho ñeán khi 2 xuù paùp cuûa xy lanh soá 3
truøng ñieäp, ñieàu chænh khe hôû xuù paùp cuûa xy lanh 2.
4.- Quay tieáp 180o thì 2 xuù paùp cuûa xy lanh 4 truøng ñieäp, ñieàu chænh khe
hôû caùc xuù paùp cuûa xy lanh soá 1.
5.- Quay theâm 180o thì söï truøng ñieäp xaûy ra ôû xy lanh 2 vaø ñieàu chænh caùc
khe hôû xuù paùp cuûa xy lanh 3.
- Phöông phaùp naøy chæ höôùng daãn ñeå cho bieát, chôù khoâng neân söû duïng
bôûi vì chuùng phöùc taïp, nhaát laø soá xy lanh cuûa ñoäng cô caøng nhieàu.
- Khi quay truïc khuyûu khoâng nhaát thieát phaûi caân cöù vaøo goác ñoä. Neáu
xy lanh naøy truøng ñieäp thì ñieàu chænh xuù paùp ôû xy lanh song haønh vôùi
noù.
C.- Phöông phaùp 3 :
Phöông phaùp naøy caân cöù vaøo caùch laäp baûng, noù coù theå thöïc hieän nhanh
hôn caùc phöông phaùp khaùc.
Ví duï :
2 Noå 360o T H N
3 H N Noå T
4 T H N Noå
Chuù yù :
- Neáu caên cöù vaøo baûng treân, khi quay caàn chuù yù ñeán khaû naêng noå sôùm
cuûa xuù paùp thaûi cuûa xy lanh soá 2.
- Vôùi ñoäng cô töø 6 xy lanh trôû leân thì phöông phaùp naøy khoâng thöïc hieän
ñöôïc vì goác ñoä phaân phoái giöõa caùc xy lanh quaù saùt nhau.
Yeâu caàu :
- Ñieàu chænh khe hôû xuù paùp ôû traïng thaùi laïnh.
- Chuaån bò caùc duïng cuï thích hôïp.
- Khe hôû cuûa xuù paùp huùt vaø thaûi laø 0, 05mm
1.- Duøng vít chöù thaäp hoaëc tuùp 8 mm thaùo carter maâm löûa.
2.- Duøng tube 17mm thaùo naép ñaäy coø moå cuûa xuù paùp huùt vaø thaûi.
- Xoay volant sao cho daáu chöõ T treân volant truøng vôùi daáu khuyeát treân
carter maùy, ñoàng thôøi baûo ñaûm ñoäng cô ôû cuoái thì neùn baèng caùch :
- Xem söï taùc ñoäng coø moå.
- Neáu thì neùn, khi volant ngay daáu neáu buoâng tay thì volant seõ xoay ngöôïc
laïi.
4.- Duøng côø laù coù beà daày 0, 05mm ñieàu chænh khe hôû cuûa xuù paùp huùt vaø
thaûi.
Chuù yù :
Do khe hôû ñieàu chænh quaù beù, thoâng thöôøng ngöôøi ta ñieàu chænh xuù paùp
theo kinh nghieäm sau :
- Nôùi loûng ñai oác haûm, vaën vít ñieàu chænh vaøo sao cho khi nhòp coø moå thì
khoâng thaáy khe hôû, nhöõng khi keùo ngang thì noù tröôït treân ñuoâi xuù paùp deã daøng.
- Khoùa ñai oác haûm vaø kieåm tra laïi.
5.- Laép caùc chi tieát trôû laïi, chuù yù ñeán söï laõm kín cuûa noù.
IV- NHAÄN XEÙT :
Neáu chuùng ta caên cöù vaøo daáu ÑCT hoaëc ÑLS treân pu-li hoaëc baùnh ñaø; khi
caùc daáu naøy truøng vôùi ñieåm coá ñònh treân thaân maùy, thì xy lanh soá moät coù theå ôû
cuoái thì neùn hoaëc cuoái thì thaûi. Ñeå traùnh maát thôøi gian, neáu ôû cuoái thaûi thì chuùng
ta ñieàu chænh cho xy lanh song haønh vôùi noù, sau ñoù caên cöù vaøo xy lanh naøy ñeå
quay truïc khuyûu vaø ñieàu chænh caùc xy lanh coøn laïi. Thí duï : ñoäng cô 4 xy lanh
thöù töï coâng taùc 1-3-4-2, xy lanh song haønh 1 vaø 4, keá tieáp ta thöïc hieän theo thöù
töï 2-3.
2.- Neáu trong quaù trình ñieàu chænh khe hôû nhieät cuûa cô caáu khoâng ñuùng,
thì seõ xaûy ra caùc haäu quaû nhö sau :
- Neáu khe hôû ñieàu chænh quaù nhoû thì goác phaân phoái khí seõ lôùn, nhö vaäy
goùc phaân phoái khí toát nhaát cuûa ñoäng cô seõ sai ñi, ñoàng thôøi trong quaù trình laøm
vieäc döôùi taùc duïng cuûa nhieät ñoä, caùc chi tieát cuûa cô caáu bò daán nôû daøi coù theå laøm
cho xuù paùp luoân ôû traïng thaùi môû (keït môû). Khi xuù paùp ñoùng khoâng kín thì coùng
suaát cuûa ñoäng cô seõ yeáu vaø hieäu suaát cuûa ñoäng cô seõ giaûm (hao nhieân khi chaùy
seõ loït qua keû hôû giöõa xuù paùp beä laøm cho chuùng bò chaùy. Tröôøng hôïp ñoái vôùi xuù
paùp huùt, khi chaùy seõ ñi ngöôïc trôû laïi ñöôøng oáng naïp laøm giaûm ñoä chaân khoâng
trong ñöôøng oáng (khoâng ñuû huùt nhieân lieäu) vaø coù khaû naêng gaây noå ngöôïc laïi boä
cheá hoøa khí.
- Neáu khe hôû cuûa cô caáu lôùn thì goùc phaân phoái khí cuûa ñoäng cô nhoû, seõ
laøm giaûm löôïng khi naïp vaøo xy lanh vaø löôïng khí chaùy töø trong xy lanh thoaùt ra
ngoaøi. Ngoaøi ra laøm taêng söï va daäp giöõa caùc chi tieát cuûa cô caáu (sinh tieáng).