Professional Documents
Culture Documents
Talk Combinatorics Counting
Talk Combinatorics Counting
Lý thuyết tổ hợp
Combinatorics là một ngành toán học nghiên cứu
sự liệt kê, tổ hợp, và hoán vị của tập những phần
tử những mối quan hệ toán học.
(Concise Encyclopedia of Mathematics)
➳ Vật lý thống kê
➳ Hình học
Rất nhiều bài toán đếm có thể thực hiện chỉ dùng
2 quy tắc cơ bản: cộng (sum) và nhân (product).
Có những quy tắc đếm nâng cao khác
➠ Liệt kê các khả năng thối một lượng tiền với một tập các loại tiền
xác định
➠ Đếm bao nhiêu mật khẩu (password) có thể có với một chiều dài cho
trước
Hấp dẫn
Đảm đang
Ví dụ: Hoặc là 1 giảng viên của khoa KH&KT MT, hoặc là 1 sinh
viên của khoa KH&KT MT sẽ là đại diện của trường. Như vậy nếu
có 24 giảng viên, 310 sinh viên thì có bao nhiêu cách chọn lựa đại
diện ?
Lời giải: Chọn đại diện từ giảng viên thì có 24 cách, chọn đại diện từ
sinh viên thì có 310 cách. Như vậy ta có 24+310=334 cách chọn đại
diện.
Ví dụ: Hoặc là 1 giảng viên của khoa KH&KT MT, hoặc là 1 sinh
viên của khoa KH&KT MT sẽ là đại diện của trường. Như vậy nếu
có 24 giảng viên, 310 sinh viên thì có bao nhiêu cách chọn lựa đại
diện ?
Lời giải: Chọn đại diện từ giảng viên thì có 24 cách, chọn đại diện từ
sinh viên thì có 310 cách. Như vậy ta có 24+310=334 cách chọn đại
diện.
Tổng quát lên m công việc không thể làm đồng thời
và số cách làm chúng tương ứng là nP 1 , n2 , . . . , nm .
Số cách làm một trong m công việc là m i=1 ni .
Ví dụ: Một sinh viên chọn đồ án môn học trong 5 nhóm: khoa học
máy tính, cơ sở dữ liệu, công nghệ phần mềm, hệ thống & mạng máy
tính, kỹ thuật máy tính. Mỗi nhóm có số lượng đề tài tương ứng là:
10, 15, 14, 16, 11. Có bao nhiêu cách chọn ?
Lời giải: 10+15+14+16+11 = 66 cách
Mục tiêu
Ví dụ: Có bao nhiêu hàm đơn ánh xác định trên tập hữu hạn A có m
phần tử và nhận giá trị trên tập B có n phần tử ?
Ví dụ: Có bao nhiêu chuỗi bit có độ dài 8 bit hoặc được bắt đầu bằng
01 hoặc được bắt đầu bằng 10 ?
Giản đồ cây
Ví dụ: Có bao nhiêu chuỗi nhị phân
Giản đồ cây để giải bài dài 4 bit không có 2 số 1 liên tiếp ?
toán đếm:
0
0
1
1
1
1 1
có thể có 0
Ví dụ: Xét 1 tháng 30 ngày. Một đội bóng chơi ít nhất 1 ngày 1 trận,
nhưng cả tháng không quá 45 trận. Hãy chỉ ra rằng có những ngày
liên tiếp đội bóng chơi tất cả 14 trận.
Ví dụ: Bao nhiêu cách chọn 22 cầu thủ để tham dự đội tuyển bóng
đá Việt Nam từ danh sách 30 cầu thủ đề cử ? Bao nhiêu cách chọn
ra một danh sách có thứ tự 11 cầu thủ để thi đấu ?
Lời giải: Có P (22, 11) cách chọn danh sách có thứ tự 11 cầu thủ từ
22 cầu thủ trong đội.
Ví dụ: Một thương nhân đi qua 6 tỉnh để buôn bán và chỉ qua một
tỉnh một và chỉ một lần duy nhất mà thôi. Sau đó thương nhân quay
về tỉnh xuất phát. Hỏi có bao nhiêu lộ trình ?
Tổ hợp
Một tổ hợp chập r của một tập hợp với bản số n là
một cách chọn không có thứ tự r phần tử của tập
đã cho
n!
C(n, r) =
r!(n − r)!
Hệ quả dễ thấy
C(n, r) = C(n, n − r)
Một số định lý
Hằng đẳng thức Pascal
Hoán vị có lặp
Ví dụ: Từ bảng chữ cái tiếng Anh có thể tạo ra bao nhiêu chuỗi có
độ dài n ?
Lời giải: 26n (dùng quy tắc nhân)
Tổ hợp lặp
Ví dụ: Bao nhiêu cách bày mâm 5 quả nếu chỉ chọn các loại quả: dừa,
đu đủ, xoài ?
Lời giải: Liệt kê ra 21 trường hợp
C(n + r − 1, r)