Коментар од Manager Magazin 6/2010
Дали сме незрели за еврото?
Германците се тетерават помеѓу стравот од слом и патриотизмот кон германската
марка.
Пишува: Хенрик Милер
Што, всушност, се случува со
Германците? Ако некој денес го праша
народот за мислење, ќе се соочи со една
потресна слика. Големото мнозинство од
нив на членството во евро-унијата гле-
даат пред сè како на слабост. Подеднак-
во голем број радо би сакале повторно
да ја имаат германската марка. Само
едно мало мнозинство од граѓаните ја
поддржуваат финансиската помош за Гр-
ција и компанија. Само меѓу германски-
те одлучувачи валутата на евро-заед-ни-
цата сè уште ужива широка поддршка, па
затоа и оваа актуелна анкета на Manager
Magazin (види стр. 22).
Во ниедна друга земја на Евро-
унијата јавното расположение не е толку
негативно како во Сојузна Република Гер-
манија. Тоа е опасно, бидејќи иднината
на еврото зависи пред сè од Германците.
Да не се издвојуваат уште пари за касите
на ЕУ – тоа може да влијае врз атмосфе-
рата. А многу политичари и медиумски
професионалци беа беспомошни во из-
минатите месеци.
Тие требаше да се снајдат подобро.
Влегувањето во монетарна унијата значи
дека меѓу земјите-членки ќе мораат да се
распределуваат повеќе пари отколку по-
рано. На заедничките пари им е потребен
фискален амортизер, токму во кризни
времиња. Историските обединувања кои
немаа такви механизми на трансфер,
1
како на пр. латинската и скандинавската
монетарна унија во 19. век, пропаднаа.
Дури по една редица од кризи, САД се
развија во држава со јака централна
финансиска сила. Значи, не би требало
никој да се изненади ако и Европа, во
текот на кризата, тргне по патот кон
вистински финансиски федерализам. По
договорената, 750 милијарди тешка спо-
годба за помош, мораат да следуваат и
други чекори.
Големото прашање гласи: Дали гер-
манските граѓани ќе го поддржат овој
курс?
Економистите како Јоаким Фелс и
Морган Стенли веќе прорекуваат дека
Германија „ќе го напуштела еврото, за да
вовела појака сопствена валута“.
Тоа можеби звучи необично.
Меѓутоа, патриотизмот кон германската
марка е длабоко вкоренета во нацио-
налниот дух. Затоа, во европската криза
не станува збор за неколку рационални
финансиско-технички операции, туку за
основната нота на германскиот иденти-
тет: економија, благосостојба, валута.
Економијата како јадро на германшти-
ната – тоа има долга традиција. Уште кога
беше Царство, таа пред сè се подразби-
раше како економска нација: Брзиот нап-
редок, индустријализацијата и растеч-ки-
Коментар од Manager Magazin 6/2010
от животен стандард после основањето
на државата во 1871 година, во тоа време
го сочинуваа темелот на само-осознава-
њето на една инаку богато хетерогена
нација. Подоцна, во првите повоени
децении, несигурната нација (на Запад)
се одржа заедно пред сè благодарение
на гордоста на германската марка, обно-
вата и економското чудо.
Ефектите од ова наследство траат
сè уште. Институтот за демоскопија од
Аленсбах (IfD) ги испраша граѓаните што е
тоа што денес ги врзува со Германија. Во
горниот ранг се наоѓаат класични индус-
триски доблести: „квалитетот, точноста“
(90 проценти), „високиот технички стан-
дард“ (82 проценти), „многуте вредни
луѓе ориентирани кон успех“ (81 про-
цент). Секако, своја улога играат и крајо-
ликот и природата, јадењето и пиењето,
историјата и културата. Меѓутоа, според
нашето самосознание, ние пред сè, сè
уште сме економска нација (види ја табе-
лата).
Во повоените децении, Германија
беше спремна со своите соседи да ја
споделува својата нова благосостојба –
касите на Европската Заедница се пол-
неа, а Германија беше најголемиот нето-
плаќач. Сосема разбирливо. Парите беа
добро инвестирани: Тоа му користеше на
угледот на Бундес-републиката и исто-
времено ги осигуруваше германските
бизниси во соседните земји. Тоа беше
бонската политика, од Аденауер па до
Шредер. А граѓаните ја поддржуваа –
западногерманската економска нација
беше интернационално ориентирана.
Но, тоа е историја. Во меѓувреме,
одушевувањето од Европа од поранеш-
ните години спласна пред „трезвената
спремност на прифаќање“, анализира
шефицата на (IfD), Ренате Кохер. Се раз-
бира, оваа спремност на прифаќање „не
е неуништлива, доколку европските
развои на населението му се причинат
како растечки фактор на ризик“.
Дали сме незрели за еврото?
Како што испаѓа, заедничката валу-
та не е поголема германска марка, туку
таа изискува еден нов, наднационален
општествен договор. А како се постигнува
тој? Се форсираат пред сè елитите. Тие
мораат да се спротивставуваат, а не да
попуштаат пред раширениот евро-скеп-
тицизам, како што тоа со месеци го пра-
веше владата на Ангела Меркел. Бидеј-
ќи, рационално гледано, и од германска-
та економска нација ќе остане малку ако
експлодираат еврото и Европа.
Табела:
Економијата пред културата
Одговори на прашањето што ја држи заедно нацијата
(избор), проценти од испрашаните Германци
Јазикот 95
Заедничката држава 84
Економскиот успех 82
Животните навики 69
Заедничкото полит. убедување 65
Уметноста и литературата 64
Песните и танцовите 56
Религијата 52
Графика: manager magazin
Извор: Institut für Demoskopie Allensbach