Hc vin Ngn Hng Bi tho lun Mn: ng li cch mng ca CSVN SV: Trnh Th Phng Linh Lp HTTTB-K11 (chiu

th3) Cu hi 1: Ti sao ni nn kinh t th trng Vit Nam l nn kinh t th trng nh hng XHCN? Bi lm Kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l tn gi mt h thng kinh t c ng Cng sn Vit Nam sng to v ch trng trin khai ti Vit Nam t thp nin 1990. Kinh t th trng l mt kiu t chc kinh t - x hi, trong qu trnh sn xut, phn phi, trao i v tiu dng u c thc hin thng qua th trng. l mt kiu t chc kinh t phn nh trnh pht trin nht nh ca vn minh nhn loi. T trc n nay n tn ti v pht trin ch yu di ch ngha t bn, l nhn t quyt nh s tn ti v pht trin ca ch ngha t bn. Ch ngha t bn bit li dng ti a u th ca kinh t th trng phc v cho mc tiu pht trin tim nng kinh doanh, tm kim li nhun, v mt cch khch quan n thc y lc lng sn xut ca x hi pht trin mnh m. Kinh t th trng nh hng x hi ch ngha thc cht l kiu t chc nn kinh t - x hi va da trn nhng nguyn tc v quy lut ca kinh t th trng, va da trn nhng nguyn tc v bn cht ca ch ngha x hi. Bi vy, kinh t th trng nh hng x hi ch ngha c hai nhm nhn t c bn tn ti trong nhau, kt hp vi nhau v b sung cho nhau. l, nhm nhn t ca kinh t th trng v nhm nhn t ca xu hng mi ang vn ng, ang pht trin theo nh hng x hi ch ngha. Trong , nhm th nht ng vai tr "ng lc" thc y sn xut x hi pht trin nhanh, hiu qu; nhm th hai ng vai tr "hng dn", "ch nh" s vn ng ca nn kinh t theo nhng mc tiu xc nh, b sung nhng mt tch cc, hn ch nhng mt tiu cc ca th trng, hon thin m hnh ch ngha x hi.
SvnhForum.com Page 1

Vic tha nhn kinh t th trng khng phi l sn phm ring c ca ch ngha t bn t ra cho chng ta nhim v nghin cu, vn dng tt kho tng tri thc v kinh t th trng, v cc quy lut ca n bng s qun l cht ch ca nh nc php quyn x hi ch ngha nhm thc hin mc tiu: "dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh". I. V sao Vit Nam la chn m hnh kinh t th trng nh hng x hi ch ngha ? - Trc ht, kinh t th trng t bn ch ngha khng phi l vn nng. Bn cnh mt tch cc n cn c mt tri, c khuyt tt t trong bn cht ca n do ch s hu t nhn t bn ch ngha chi phi. Cng vi s pht trin ca lc lng sn xut, cng ngy mu thun ca ch ngha t bn cng bc l su sc, khng gii quyt c cc vn x hi, lm tng thm tnh bt cng v bt n ca x hi, o su thm h ngn cch gia ngi giu v ngi ngho. Hn th na, trong iu kin ton cu ha hin nay, n cn rng buc cc nc km pht trin trong qu o b l thuc v b bc lt theo quan h trung tm ngoi vi. C th ni, nn kinh t th trng t bn ch ngha ton cu ngy nay l s thng tr ca mt s t nc ln hay mt s tp on xuyn quc gia i vi a s cc nc ngho, lm tng thm mu thun gia cc nc giu v cc nc ngho. Chnh v th m, nh C. Mc phn tch v d bo, ch ngha t bn tt yu phi nhng ch cho mt phng thc sn xut v ch mi vn minh hn, nhn o hn. Ch ngha t bn mc d v ang tm mi cch t iu chnh, t thch nghi bng cch pht trin nn kinh t th trng hin i, nn kinh t th trng x hi, to ra ch ngha t bn x hi, ch ngha t bn nhn dn, nh nc phc li chung, tc l phi c s can thip trc tip ca nh nc v cng phi chm lo vn x hi nhiu hn, nhng do mu thun t trong bn cht ca n, ch ngha t bn khng th t gii quyt c, c chng n ch tm thi xoa du c chng no mu thun m thi. Nn kinh t th trng t bn ch ngha hin i ang ngy cng th hin xu hng t ph nh v t tin ha chun b chuyn sang giai on hu cng nghip, theo xu hng x hi ha. y l tt yu khch quan, l quy lut pht trin ca x hi. Nhn loi mun tin ln, x hi mun pht trin th dt khot khng th dng li kinh t th trng t bn ch ngha. M hnh ch ngha x hi kiu X-vit l mt kiu t chc x hi, t chc kinh t mun sm khc phc nhng khuyt tt ca ch ngha t bn, mun
SvnhForum.com Page 2

nhanh chng xy dng mt ch x hi tt p hn, mt phng thc sn xut vn minh, hin i hn ch ngha t bn. l mt tng tt p, v trn thc t sut hn 70 nm tn ti, ch ngha x hi hin thc Lin X t c nhiu thnh tu v i, lm thay i hn b mt ca t nc v i sng ca nhn dn Lin X. Nhng c l do nn nng, lm tri quy lut (mun xa b ngay kinh t hng ha, p dng ngay c ch kinh t phi th trng), khng nng ng, kp thi iu chnh khi cn thit cho nn rt cuc khng thnh cng. Vo cui nhng nm 70 ca th k XX, nhng hn ch, khuyt tt ca m hnh kinh t X-vit bc l ra rt r cng vi s yu km trong cng tc lnh o, qun l lc by gi lm cho cng cuc xy dng ch ngha x hi Lin X v cc nc ng u ri vo tnh trng tr tr, khng hong. Mt s ngi lnh o ch cht ca ng v Nh nc Lin X lc mun thay i tnh hnh bng cng cuc ci cch, ci t, nhng vi mt t duy chnh tr mi, h phm sai lm nghim trng cc oan, phin din ( y cha ni ti s phn bi l tng x hi ch ngha ca h v s ph hoi thm him ca cc th lc th ch), dn ti s tan r ca Lin X v s sp ca h thng x hi ch ngha th gii. S sp ca Lin X v cc nc x hi ch ngha khc ng u vo cui nhng nm 80, u nhng nm 90 ca th k XX lm l r nhng khuyt tt ca m hnh kinh t cng nhc phi th trng, mc d nhng khuyt tt khng phi l nguyn nhn tt yu dn n s sp . Vit Nam l mt nc ngho, kinh t k thut lc hu, trnh x hi cn thp, li b chin tranh tn ph nng n. i ln ch ngha x hi l mc tiu l tng ca nhng ngi cng sn v nhn dn Vit Nam, l kht vng ngn i thing ling ca c dn tc Vit Nam. Nhng i ln ch ngha x hi bng cch no ? l cu hi ln v cc k h trng, mun tr li tht khng n gin. Sut mt thi gian di, Vit Nam, cng nh nhiu nc khc, p dng m hnh ch ngha x hi kiu X-vit, m hnh kinh t k hoch tp trung mang tnh bao cp. M hnh ny thu c nhng kt qu quan trng, nht l p ng c yu cu ca thi k t nc c chin tranh. Nhng v sau m hnh ny bc l nhng khuyt im; v trong cng tc ch o cng phm phi mt s sai lm m nguyn nhn su xa ca nhng sai lm l bnh gio iu, ch quan, duy ch, li suy ngh v hnh ng n gin, nng vi, khng tn trng quy lut khch quan, nhn thc v ch ngha x hi khng ng vi thc t Vit Nam.

SvnhForum.com

Page 3

Trn c s nhn thc ng n hn v y hn v ch ngha x hi v con ng i ln ch ngha x hi Vit Nam, i hi VI ca ng Cng sn Vit Nam (thng 12-1986) ra ng li i mi ton din t nc nhm thc hin c hiu qu hn cng cuc xy dng ch ngha x hi. i hi a ra nhng quan nim mi v con ng, phng php xy dng ch ngha x hi, c bit l quan nim v cng nghip ha x hi ch ngha trong thi k qu , v c cu kinh t, tha nhn s tn ti khch quan ca sn xut hng ha v th trng, ph phn trit c ch tp trung quan liu bao cp, v khng nh chuyn hn sang hch ton kinh doanh. i hi ch trng pht trin nn kinh t nhiu thnh phn vi nhng hnh thc kinh doanh ph hp; coi trng vic kt hp li ch c nhn, tp th v x hi; chm lo ton din v pht huy nhn t con ngi, c nhn thc mi v chnh sch x hi. i hi VI l mt ct mc nh du bc chuyn quan trng trong nhn thc ca ng Cng sn Vit Nam v ch ngha x hi v con ng i ln ch ngha x hi Vit Nam. l kt qu ca c mt qu trnh tm ti, th nghim, suy t, u tranh t tng rt gian kh, kt tinh tr tu v cng sc ca ton ng, ton dn trong nhiu nm. Hi ngh TW kha VI (thng 3-1989), pht trin thm mt bc, a ra quan im pht trin nn kinh t hng ha c k hoch gm nhiu thnh phn i ln ch ngha x hi, coi chnh sch kinh t nhiu thnh phn c ngha chin lc lu di, c tnh quy lut t sn xut nh i ln ch ngha x hi. n i hi VII (thng 6-1991), ng Cng sn Vit Nam tip tc ni r hn ch trng ny v khng nh y l ch trng chin lc, l con ng i ln ch ngha x hi ca Vit Nam. Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu i ln ch ngha x hi ca ng khng nh: Pht trin nn kinh t hng ha nhiu thnh phn theo nh hng x hi ch ngha, vn hnh theo c ch th trng c s qun l ca Nh nc. i hi VIII ca ng (thng 6-1996) a ra mt kt lun mi rt quan trng: Sn xut hng ha khng i lp vi ch ngha x hi m l thnh tu pht trin ca nn vn minh nhn loi, tn ti khch quan cn thit cho cng cuc xy dng ch ngha x hi v c khi ch ngha x hi c xy dng. Nhng lc cng mi ni nn kinh t hng ha, c ch th trng, cha dng khi nim kinh t th trng. V n i hi IX ca ng (thng 4-2001) chnh thc a ra khi nim kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. i hi khng nh: Pht trin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l ng li chin lc nht qun, l m hnh kinh t tng qut trong sut thi k qu i ln ch ngha x hi Vit Nam. y l kt qu sau nhiu nm nghin cu, tm ti,
SvnhForum.com Page 4

tng kt thc tin; v l bc pht trin mi v t duy l lun ca ng Cng sn Vit Nam. Nh vy ch trng pht trin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l s tip thu c chn lc thnh tu ca vn minh nhn loi, pht huy vai tr tch cc ca kinh t th trng trong vic thc y pht trin sc sn xut, x hi ha lao ng, ci tin k thut cng ngh, nng cao cht lng sn phm, to ra nhiu ca ci, gp phn lm giu cho x hi v ci thin i sng nhn dn; ng thi phi c nhng bin php hu hiu nhm hn ch mt tiu cc ca kinh t th trng, nh chy theo li nhun n thun, cnh tranh khc lit, bc lt v phn ha giu ngho qu ng, t quan tm gii quyt cc vn x hi. y cng l s la chn t gic con ng v m hnh pht trin trn c s qun trit l lun Mc L-nin, nm bt ng quy lut khch quan v vn dng sng to vo iu kin c th ca Vit Nam.

II . Bn cht, c trng ca kinh t th trng nh hng x hi ch ngha Vit Nam: Ni kinh t th trng nh hng x hi ch ngha c ngha y khng phi l kinh t th trng t do theo kiu t bn ch ngha, cng khng phi l kinh t bao cp, qun l theo kiu tp trung quan liu; v cng cha hon ton l kinh t th trng x hi ch ngha, bi v nh trn ni, Vit Nam ang trong thi k qu ln ch ngha x hi, va c va cha c y cc yu t ca ch ngha x hi. C th ni rng: kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nc ta va mang nhng c trng chung ca kinh t th trng, va mang tnh c th, l nh hng x hi ch ngha. Tnh nh hng x hi ch ngha ca nn kinh t th trng khng ph nhn cc quy lut kinh t th trng, m l c s xc nh s khc nhau gia kinh t th trng nc ta vi cc nc khc. 1. Tnh nh hng x hi ch ngha nn kinh t th trng nc ta th hin trc ht vic xc nh ni dung cc mc tiu chin lc pht trin kinh t th trng v c trng x hi ca nn kinh t th trng. Trong nhiu c tnh c th dng lm tiu thc phn bit nn kinh t th trng ny vi nn kinh t th trng khc, phi ni n mc ch chnh tr, mc tiu kinh t - x hi m nh nc v nhn dn la chn lm nh hng chi phi s vn ng ca nn kinh t. Trong Cng lnh xy dng t nc
SvnhForum.com Page 5

trong thi k qu ln ch ngha x hi, ng ta xc nh: "X hi x hi ch ngha m nhn dn ta xy dng l mt x hi: - Do nhn dn lao ng lm ch. - C mt nn kinh t pht trin cao da trn lc lng sn xut hin i v ch cng hu v cc t liu sn xut ch yu. - C nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc. - Con ngi c gii phng khi p bc, bc lt, bt cng, lm theo nng lc, hng theo lao ng, c cuc sng m no, t do, hnh phc, c iu kin pht trin ton din c nhn. - Cc dn tc trong nc bnh ng, on kt v gip nhau cng tin b. - C quan h hu ngh v hp tc vi nhn dn tt c cc nc trn th gii". Cng lnh cng xc nh r mc tiu tng qut phi t ti khi kt thc thi k qu l "xy dng xong v c bn nhng c s kinh t ca ch ngha x hi, vi kin trc thng tng v chnh tr v t tng, vn ha ph hp, lm cho nc ta tr thnh mt nc x hi ch ngha phn vinh". Vi nhng nh hng xy dng ch ngha x hi nc ta nu trn, th mc tiu hng u pht trin kinh t th trng nc ta c xc nh l gii phng v pht trin lc lng sn xut, pht trin nn kinh t, ng vin mi ngun lc trong nc v ngoi nc xy dng c s vt cht - k thut ca ch ngha x hi to ra s pht trin nng ng, hiu qu cao ca nn kinh t, trn c s , ci thin tng bc i sng ca nhn dn, tng bc thc hin s cng bng, bnh ng v lnh mnh cc quan h x hi. V vy, c th ni, pht trin kinh t th trng nc ta l n by pht trin kinh t nhanh v bn vng, l phng tin thc hin x hi ha x hi ch ngha nn sn xut, tin hnh cng nghip ha, hin i ha nn kinh t quc dn, xy dng c s vt cht - k thut ca ch ngha x hi. S thnh cng ca nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l ch em thnh qu ca tng trng kinh t cao n vi mi ngi bng cch khng ngng nng cao i sng nhn dn, bo m tt cc vn x hi v cng bng, bnh ng trong x hi. Ch trng ca ng ta l tng trng kinh t phi gn lin vi bo m tin b v cng bng x hi ngay trong tng bc pht trin. Thc hin t tng ca Ch tch H Ch Minh coi sn
SvnhForum.com Page 6

xut v i sng nhn dn nh nc vi thuyn, "nc y thuyn ln", tng trng kinh t i i vi tin b v cng bng x hi, ng vin, khuyn khch lm giu hp php gn lin vi xa i, gim ngho. 2. nc ta, trong qu trnh pht trin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, Nh nc ch ng gii quyt ngay t u mi quan h gia tng trng vi bo m an sinh v cng bng x hi. Bi vn bo m x hi, cng bng, bnh ng trong x hi khng ch l "phng tin" pht trin m cn l mc tiu ca ch x hi x hi ch ngha. Nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nc ta c ba im rt c bn l: ly ch cng hu nhng t liu sn xut ch yu lm nn tng v kinh t nh nc gi vai tr ch o nn kinh t quc dn; kt hp nhiu hnh thc phn phi, trong phn phi ch yu theo kt qu lao ng v hiu qu kinh t, thc hin tt cc chnh sch x hi; Nh nc x hi ch ngha l Nh nc ca dn, do dn, v dn thc hin chc nng qun l nn kinh t th trng di s lnh o ca ng Cng sn Vit Nam. Th nht, ch a s hu v a thnh phn kinh t. Ct li ca kinh t th trng l sn xut hng ha, trao i mua bn hng ha, dch v trn th trng theo quy lut th trng. Sn xut v trao i ch xy ra khi mi ch th tham gia vo nn kinh t th trng c lp vi nhau, v v vy mun tha mn nhu cu x hi th phi trao i sn phm gi l hng ha. Cc ch th, bi th, phi thc r rng v s hu vt em trao i, cng nh li ch t vic trao i . Ngi lao ng c th l mt ngi lao ng c th hay mt ngi lao ng tng th. Xt trn phm vi c x hi th ch thng qua trao i lao ng t nhn mi biu hin thnh lao ng x hi, mi chng t lao ng t nhn c x hi tha nhn. Nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha da trn nhiu hnh thc s hu, nh: s hu ton dn m nh nc l i din ch s hu, s hu tp th, s hu t nhn v s hu hn hp, song ch s hu cng cng (cng hu, ton dn) v t liu sn xut ch yu ng vai tr nn tng ca nn kinh t quc dn. T cc hnh thc s hu c bn hnh thnh nhiu thnh phn kinh t vi cc hnh thc t chc sn xut, kinh doanh a dng, an xen, hn hp. Vic thc hin nht qun, lu di chnh sch pht trin nn kinh t nhiu thnh phn da trn c s gii phng sc sn xut, ng vin ti a ngun lc bn trong v bn ngoi y nhanh cng nghip ha, hin i ha,
SvnhForum.com Page 7

nng cao hiu qu kinh t - x hi, ci thin i sng nhn dn. Bn cnh phi ch ng i mi, cng c v pht trin kinh t nh nc v kinh t tp th chng tr thnh nn tng ca nn kinh t, c kh nng hng dn cc thnh phn kinh t khc pht trin theo ng nh hng x hi ch ngha. Kinh t nh nc phi c cng c v pht trin cc v tr then cht ca nn kinh t, cc lnh vc dch v x hi cn thit cng nh an ninh - quc phng, m cc thnh phn kinh t khc khng c li th hoc u t khng c hiu qu. Xc lp, cng c v nng cao a v lm ch ca ngi lao ng trong nn sn xut x hi, thc hin cng bng x hi ngy cng tt hn. Th hai, kt hp nhiu hnh thc phn phi, trong phn phi theo kt qu lao ng v hiu qu kinh t l chnh; thc hin tt cc chnh sch x hi. Mun cho nn kinh t th trng khng ngng nng cao i sng nhn dn, bo m tt cc vn x hi v thc hin cng bng x hi, th Nh nc phi ch ng thc hin v iu tit cc quan h phn phi, c th nh: - Kt hp vn li nhun vi vn x hi. Mc ch ca s kt hp ny l va bo m cho cc ch th tham gia kinh t th trng c iu kin ua tranh pht huy ti nng v c li nhun cao, va to c iu kin chnh tr - x hi bnh thng cho s pht trin kinh t. - Kt hp cht ch nhng nguyn tc phn phi ca ch ngha x hi v nguyn tc ca kinh t th trng, nh: phn phi theo lao ng, theo vn, theo ti nng, phn phi qua qu phc li x hi... trong , phi lm sao quan h phn phi theo lao ng ng vai tr ch o. Tha nhn s tn ti ca cc hnh thc thu mn lao ng, cc quan h th trng sc lao ng, nhng khng chng bin thnh quan h thng tr, dn n tnh trng khng kim sot c s phn ha x hi thnh hai cc i lp. - Nh nc ch ng iu tit thu nhp gia cc tng lp dn c. Mt mt, Nh nc phi c chnh sch gim bt khong cch chnh lch gia lp ngi giu v lp ngi ngho, khng din ra s chnh lch qu mc gia cc vng, min, cc dn tc v cc tng lp dn c, thc hin tt chnh sch an sinh x hi. Mt khc, phi c chnh sch, bin php bo v thu nhp chnh ng, hp php cho ngi giu, khuyn khch ngi c ti nng. Vic iu tit phn phi thu nhp c thc hin theo hai knh: Nh nc x hi ch ngha l ch th duy nht tin hnh t chc iu tit phn phi thu nhp trn phm vi ton x hi, nhm bo m cng bng x hi; th trng c nhng nguyn tc ring trong iu tit phn phi thu nhp. Ch
SvnhForum.com Page 8

phn phi trong x hi l s kt hp gia c ch th trng v s qun l, iu tit ca Nh nc. Trong iu kin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, vic thc hin cng bng x hi khng th ch da vo chnh sch iu tit v phn phi li thu nhp ca cc tng lp dn c, m cn phi thc hin tt cc chnh sch pht trin x hi, nhm gii quyt hi ha cc mi quan h x hi, pht huy sc mnh tng hp ca ton dn tc, phn u v mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh. i tng ca cc chnh sch x hi l ton th nhn dn, bi vy cc chnh sch y bao gm: Chnh sch lao ng v vic lm l chnh sch x hi c bn. N c nhim v o to, bi dng ngun lao ng c kin thc, k nng v lng tm ngh nghip ngy cng cao, to ra nhiu vic lm mi, ng thi s dng hiu qu ngun lc y, gim dn t l tht nghip v thiu vic lm, vn ti ton dng lao ng x hi. chnh l bin php quan trng va thc y tng trng kinh t, va "pht trin s phong ph ca bn cht con ngi" trong lao ng sng to ra mi ca ci c gi tr cho bn thn, gia nh v x hi. Chnh sch xa i, gim ngho khng n thun ch l mt chnh sch t thin, m l mt h thng chnh sch kinh t, x hi, vn ha, chnh tr v mi trng nhm tc ng trc tip v gin tip n cc nguyn nhn c bn dn n i ngho, to c hi bnh ng cho mi ngi. l cc chnh sch giao quyn s dng t, to vn, chuyn giao tin b k thut, h tr v gio dc v y t, h tr xy dng kt cu h tng thit yu, pht huy quyn lm ch cho ngi ngho v cng ng ngho gip h t vn ln thot ngho, thu hp dn khong cch v trnh pht trin, v thu nhp v mc sng gia cc tng lp dn c, cc thnh phn dn tc, cc vng min trong c nc. Chnh sch an sinh x hi phi tng bc to ra "mng li" gm nhiu tng, nhiu lp, nhiu hnh thc phong ph v bo him x hi, cu tr x hi, u i x hi nhm bo m cuc sng xng ng cho nhng ngi v hu, ngi gi c n, tr em m ci, ngi tn tt, ngi gp ri ro bt hnh v c bit l nhng ngi c cng vi nc. Chnh sch phng chng cc t nn x hi phi kt hp s dng nhiu bin php gio dc, hnh chnh v php lut gi vng s n nh, an ton ca
SvnhForum.com Page 9

mt x hi c k cng; xy dng li sng lnh mnh theo quy phm o c v chun mc x hi tin b, vn minh, c tc dng cm ha nhng ngi lm li, to iu kin cho h ti ha nhp cng ng. Th ba, Nh nc x hi ch ngha l Nh nc ca dn, do dn, v dn thc hin chc nng qun l nn kinh t th trng di s lnh o ca ng Cng sn Vit Nam. C ch qun l v vn hnh nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l c ch th trng c s qun l ca Nh nc di s lnh o ca ng Cng sn Vit Nam. Thc hin c ch s bo m tnh nh hng, iu khin hng ti ch x hi ch ngha ca nn kinh t theo phng chm: nh nc iu tit v m, th trng hng dn doanh nghip. C ch vn hnh nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha th hin trn cc mt, nh Nh nc ng vai tr l "nhn vt trung tm" v qun l kinh t v m, thng qua cc chc nng: - To mi trng php l, kinh t - x hi n nh, thun li cho cc ch th kinh t hot ng theo c ch th trng; - nh hng v hng dn s pht trin kinh t - x hi bng vic son tho, ban hnh cc k hoch, quy hoch, cc chng trnh pht trin kinh t x hi v cc chnh sch (c bit l cc chnh sch ti chnh, tin t, tn dng) hng cc ch th kinh t vo thc hin cc k hoch, quy hoch v cc chng trnh pht trin kinh t - x hi t ra; - T chc l mt chc nng quan trng ca qun l nh nc v kinh t, n bao gm: Nh nc sp xp, t chc li cc n v kinh t, c bit l sp xp, cng c cc doanh nghip nh nc; phn phi cc khu cng nghip tp trung, cc vng kinh t nhm to ra c cu kinh t hp l, ph hp vi nn kinh t th trng; t chc li h thng qun l, sp xp li cc c quan qun l nh nc v kinh t. i mi th ch v th tc hnh chnh. o to v o to li i ng cn b, cng chc qun l nh nc v qun l doanh nghip; thit lp mi quan h kinh t vi cc nc v cc t chc kinh t quc t. - iu tit kinh t, iu hnh v m nn kinh t, trong Nh nc cn cn nhc k lng nhng mnh lnh hnh chnh cho cc hot ng th trng c din ra ch yu theo s hng dn ca cc quy lut gi tr, quy lut cung cu, cnh tranh; bo m nguyn tc vn hnh ca nn kinh t l nguyn tc th trng "t iu chnh". Mt khc, do th trng trong nn
SvnhForum.com Page 10

kinh t th trng nh hng x hi ch ngha khng phi l th trng t iu tit hon ton, m cn phi phc v cc mc tiu kinh t - x hi ca t nc trong tng thi k, do n cn phi chu s qun l ca Nh nc x hi ch ngha. Do vy, khng th xem cc quan h th trng hot ng theo quy lut kinh t khch quan mt cch bit lp vi s iu tit ca Nh nc bng cc chnh sch kinh t ca mnh. - Nh nc thc hin chc nng kim tra, kim sot nhm thit lp k cng trong hot ng kinh t, pht hin v ngn chn cc hin tng vi phm php lut v lm sai chnh sch, bo v ti sn quc gia v li ch ca nhn dn, gp phn tng trng kinh t v tng bc thc hin cng bng x hi. C ch th trng l nhn t "trung tm" ca nn kinh t, ng vai tr "trung gian" gia Nh nc v doanh nghip. Nh nc ta qun l nn kinh t - x hi theo nguyn tc kt hp th trng vi k hoch, pht huy mt tch cc, hn ch v khc phc mt tiu cc ca c ch th trng, bo v li ch ca ngi lao ng v ca ton th nhn dn. Thc cht ca vn k hoch ha trong kinh t th trng, xt t gc Nh nc, c th c coi l s kt hp gia iu khin trc tip bng k hoch v iu khin gin tip thng qua c ch th trng i vi cc hot ng kinh t trong x hi. Trong nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, qun l kinh t theo nguyn tc kt hp k hoch vi th trng s to iu kin thun li gii phng lc lng sn xut, y nhanh s pht trin kinh t - x hi ng hng. Kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l kiu t chc kinh t c bit, va tun theo nhng nguyn tc v quy lut ca h thng kinh t th trng, va bo m tnh nh hng x hi ch ngha. Chnh tnh cht, c trng c bn ny chi phi v quyt nh phng tin, cng c, ng lc ca nn kinh t v con ng t ti mc tiu, l s dng kinh t th trng, nng cao hiu lc v hiu qu iu tit ca Nh nc x hi ch ngha, pht trin khoa hc v cng ngh, pht trin ngun nhn lc, m ca v hi nhp nhm thc y qu trnh cng nghip ha, hin i ha v pht trin rt ngn trong khong thi gian khng di c th khc phc tnh trng lc hu, a Vit Nam tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i.

SvnhForum.com

Page 11

Cu hi 2: Kinh t t nhn (c th, tiu ch t bn t nhn), kinh t c vn u t nc ngoi l ngun gc dn n c s bc lt. Ti sao trong thi k qu i ln xy dng CNXH ng v nh nc ta cho php nhng thnh phn kinh t ny tn ti v pht trin? I. i nt v thnh phn kinh t t nhn v kinh t c vn u t nc ngoi: 1. Kinh t t nhn: Khi nim kinh t t nhn c dng ch cc thnh phn kinh t da trn ch s hu t nhn v t liu sn xut, bao gm kinh t c th, tiu ch, kinh t t bn t nhn. L lun ca 'ch ngha Mc - Lnin khng nh s tn ti ca kinh t t nhn l mt tt yu khch quan trong thi k qu ln ch ngha x hi v vic ci to thnh phn kinh t ny l mt trong nhng nhim v kinh t c bn, lu di ca c thi k qu . Thc tin cho thy, vic pht trin kinh t t nhn trong nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l mt ch trng ng n v nht qun ca ng ta da trn c s khoa hc, ph hp vi quy lut kinh t khch quan, l s vn dng mt cch sng tc ch ngha Mc - Lnin, t tng H Ch Minh vo iu kin lch s c th ca t nc. Cho n nay, c nhiu cch xc nh v c cu v cc giai on pht trin ca kinh t t nhn. Sau Cch mng Thng Mi Nga thnh cng (1917), V.I.Lnin ch ra kt cu kinh t t nhn ca nc Nga lc by gi bao gm kinh t nng dn kiu gia trng, kinh t sn xut hng ho nh, kinh t t bn t nhn. nc ta, k t khi i mi n nay, trong cc vn kin i hi, ng Cng sn Vit Nam khng nh ng li pht trin nn kinh t nhiu thnh phn, trong c kinh t t nhn. V nhn thc, chng ta tha nhn kinh t t nhn l thnh phn kinh t da trn ch s hu t nhn v t liu sn xut, vi lao ng ca cc ch th kinh t v lao ng lm thu, bao gm: kinh t c th, tiu ch v kinh t t bn t nhn. Ti i hi ln th X, ng ta tip tc khng nh thnh phn kinh t t nhn bao gm kinh t c th, tiu ch v kinh t t bn t nhn. C th ni, vi trnh pht trin ca lc lng sn xut m nhn loi t c nh hin nay, vic theo ui li ch thit thn ca bn thn con ngi vn cha th mt i, tc l ngun gc dn n tnh trng ngi bc lt ngi. Do , n i hi phi hnh thnh mt c ch va c th kch thch con ngi, va c th thc hin mc tiu x hi. chnh l c ch th
SvnhForum.com Page 12

trng cng vi s tn ti khch quan ca cc hnh thc s hu a dng, trong , s hu t nhn v tng ng vi n l thnh phn kinh t t nhn c coi l ng lc quan trng ca s pht trin. Nu so snh, i chiu vi cc hnh thc s hu khc, th phi tha nhn rng, trong nn kinh t th trng, s hu t nhn v t liu sn xut l hnh thc s hu ph hp hn c. Trong hnh thc s hu , mc ch ca sn xut hng ho khng phi l sn xut ra gi tr s dng, m thng qua sn xut gi tr s dng thc hin gi tr ca hng ho v t , t c li nhun. lm c iu ny, trc ht phi xc nh r quan h hng ho, sau mi xc nh quan h li ch c thc hin trong hng ho. Do hng ho c sn xut ra t cc t liu sn xut, nn mun xc nh quan h hng ho th phi xc nh c cc quan h sn xut sn xut ra hng ho . Quan h s hu t nhn v t liu sn xut c bn p ng c yu cu ny, bi mt c trng ch yu ca nn kinh t th trng l tha nhn li ch c nhn v da trn c cu quyn ti sn phn tn. 2. Kinh t c vn u t nc ngoi: T nm 1986, thc hin ch trng pht trin nn kinh t hng ha nhiu thnh phn, c cu cc thnh phn kinh t Vit Nam c nhng chuyn bin ln. c bit t sau i hi IX ca ng, khi xc nh khu vc kinh t c vn u t nc ngoi l mt thnh phn kinh t, nhm khai thc nhng tim nng, li th so snh v cc ngun ngoi lc t pha cc i tc bn ngoi thc y qu trnh pht trin kinh t t nc. Khu vc kinh t c vn u t nc ngoi l mt thnh phn kinh t mi, v gn kt ngy cng cht ch vi cc thnh phn kinh t khc trong nn kinh t nhiu thnh phn Vit Nam. Do c vn u t nc ngoi nn khu vc kinh t ny hot ng vi mc tiu li nhun cao cho nh t bn, iu cng l mt ngun gc dn n c s bc lt trong x hi. Tuy nhin, khng th ph nhn vai tr ngy cng quan trng ca thnh phn kinh t ny i vi tng th nn kinh t trong thi k hi nhp, chng ta cn xem xt mt cch y c th kt hp li ch kinh t v li ch x hi. II. Vai tr ca thnh phn kinh t t nhn v kinh t c vn u t nc ngoi: ng li i mi v kinh t ca ng ta bt u t i hi VI v c hon thin n qua cc k i hi tip theo. i hi IX, ng Cng sn Vit Nam khng nh "ch trng thc hin nht qun v lu di chnh sch pht
SvnhForum.com Page 13

trin nn kinh t hng ho nhiu thnh phn vn ng theo c ch th trng, c s qun l ca Nh nc theo nh hng x hi ch ngha, chnh l nn kinh t th trng inh hng x hi ch ngha". Trong qu trnh i mi , nhn thc ca ng v v tr, vai tr ca cc thnh phn kinh t, c bit l kinh t t nhn v kinh t c vn u t nc ngoi c s thay i cn bn so vi trc y. Thc t cho thy, kinh t t nhn ngy cng chng t vai tr ca n, tr thnh mt i chng hin thc nng ng cc khu vc kinh t khc phn u vn ln, t i mi, t hon thin v nng cao hiu qu trong nn kinh t th trng. Kinh t t nhn c coi l mt trong nhng b phn cu thnh quan trng ca nn kinh t quc dn, c i x v hot ng bnh ng nh cc khu vc kinh t khc. Theo s liu thng k, v gi tr cng nghip, nm 2005, kinh t t nhn chim t trng hn 37% GDP. Ti i hi X, ng ta khng nh rng, "Kinh t t nhn c vai tr quan trng, l mt trong nhng ng lc ca nn kinh t (2). Vic i mi nhn thc v v tr v vai tr ca kinh t t nhn nh trn th hin s nh gi mt cch khch quan v khoa hc hn v khu vc kinh t ny. S pht trin ca kinh t t nhn trong nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l sn phm gn lin vi ch trng ng n ca ng v pht trin nn kinh t nhiu thnh phn. Nhng thnh tu kinh t quan trng t c qua 20 nm i mi t nc l bng chng minh ng, xc nhn mt cch thuyt phc s khi sc ca nn kinh t ni chung v trin vng tim tng ca kinh t t nhn ni ring. Bi vy, c th ni, i vi nc ta, pht trin kinh t t nhn l vn c ngha chin lc, lu di trong tin trnh xy dng v pht trin nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. y c th coi l mt trong nhng nhim v quan trng ca cng cuc i mi ca t nc trong nhng nm sp ti. S pht trin ca kinh t t nhn v kinh t c vn u t nc ngoi ng gp quan trng vo s pht trin chung ca ton b nn kinh t x hi, nh huy ng c nhiu ngun vn u t vi s lng ln vo sn xut kinh doanh, gp phn nng cao sc sn xut ca x hi, to thm nhiu vic lm mi va lm tng ca ci vt cht cho x hi, va lm gim p lc gii quyt vic lm cho ngi lao ng, thc y s hnh thnh v pht trin cc loi th trng, lm tng sc cnh tranh ca hng ho sn xut trong nc, to ra s cnh tranh bnh ng gia cc thnh phn kinh t trong hot ng sn xut v kinh doanh, va gp phn to nn tc tng trng kinh t cao, va tham gia gii quyt nhiu vn x hi... S bin i ca quan h s hu khin quan h qun l v phn phi cng thay i, do vy, quan h sn xut tr nn linh hot v ph hp vi trnh pht trin ca lc lng sn
SvnhForum.com Page 14

xut vn cn thp v pht trin khng u gia cc vng, ngnh trong c nc. Nh vy, khi dy v pht huy c tim nng v vn, t ai, lao ng, kinh nghim sn xut ca cc tng lp nhn dn vo cng cuc cng nghip ho, hin i ho t nc. Chnh v nhng l do , chng ta c th khng nh rng, s pht trin ca kinh t t nhn ng gp quan trng vo vic thc y tng trng kinh t v chuyn dch c cu nn kinh t quc dn theo hng cng nghip ha, hin i ho. S xut hin ngy cng nhiu ch th sn xut, kinh doanh thuc khu vc kinh t t nhn trong tt c cc lnh vc, cc ngnh sn xut, kinh doanh y li dn tnh trng c quyn, lm cho sn xut hng ho pht trin, th trng c m rng, cc quy lut kinh t th trng pht huy c tc dng y li c ch qun l tp trung quan liu, bao cp vn n su trong tim thc x hi. Thng qua vic pht trin kinh t t nhn m quyn lm ch ca nhn dn, trc ht l quyn lm ch v kinh t c pht huy. Trong Ngh quyt i hi ln th IX, ng ta khng nh: tip tc thc hin nht qun ch trng pht trin mnh cc thnh phn kinh t, xo b mi s phn bit i x theo hnh thc s hu, to mi trng u t, kinh doanh bnh ng, minh bch, thng thong v thun li hn, n nh chnh sch, bo m quyn ca mi ngi dn c t do kinh doanh trong nhng ngnh, ngh m php lut khng cm. Nh chng ta bit, l lun ca ch ngha Mc ch nhn mnh vic xo b ch t hu, ch khng phi xa b mi hnh thc s hu thc t ca mi c nhn trong x hi. Trong x hi c giai cp, thc v quyn s hu l thuc tnh ca mi con ngi, con ngi ch cm thy thc s c ng c khi h hot ng "cho mnh", tc l v li ch, trc ht l li ch kinh t ca chnh bn thn, sau mi v cc mc ch khc. Do , quyn s hu c coi l mt trong nhng quyn t nhin ca con ngi trong x hi c giai cp. T nhng l gii trn y, chng ta c th i n mt s nhn nh sau: Mt l, trong x hi c giai cp, s hu t nhn v kinh t t nhn lun mang trong n mt ng lc mnh m - ng lc c nhn, mt thuc tnh tn ti lu i vi i sng con ngi v x hi loi ngi. Hai l, s xut hin v pht trin ca kinh t t nhn l mt tt yu, khch quan trong tin trnh pht trin ca x hi loi ngi. N ang tip tc pht

SvnhForum.com

Page 15

huy tc ng trong thi i ngy nay v s cn tn ti lu di trong thi k qu ln ch ngha x hi. Ba l, trong x hi c giai cp v trong nn kinh t th trng hin nay, s pht trin ca lc lng sn xut khng th tch ri s pht trin hi ho gia hai khu vc kinh t c bn: kinh t Nh nc v kinh t t nhn. Kinh t Nh nc v kinh t t nhn lun gn b cht ch, mt thit vi nhau, to iu kin cng tn ti v pht trin. nc ta hin nay, trong mi quan h gia kinh t nh nc v kinh t t nhn, kinh t nh nc gi vai tr ch o, quyt nh bn cht v nh hng cho s pht trin ca ton b nn kinh t, cn kinh t t nhn l "ch da thit yu, "c vai tr quan trng, l mt trong nhng ng lc ca nn kinh t. S d kinh t t nhn c vai tr nh vy l v kinh t t nhn l "ch da thit yu, "c vai tr quan trng, l mt trong nhng ng lc ca nn kinh t. S d kinh t t nhn c vai tr nh vy l v nhng l do sau y: - Kinh t t nhn to ra mt khi lng ca ci vt cht to ln, ng gp ng k vo gi tr thu nhp ca ton b nn kinh t quc dn. Cng cn ni thm rng, hin nay, khng mt quc gia no trn th gii li coi nh vai tr, v tr ca kinh t t nhn. - Trong nn kinh t th trng hin i, cc nc c nn kinh t pht trin cao v hiu qu, t l ng gp vo tng sn phm quc dn ca khu vc kinh t t nhn bao gi cng cao hn khu vc kinh t Nh nc. - Kinh t t nhn to ra ng lc pht trin mnh m, ng gp ngy cng ln vo ngn sch Nh nc, tham gia tch cc v hiu qu trong vic thc hin cc mc tiu x hi. - Vit Nam, trong thi k qu ln ch ngha x hi, kinh t t nhn v ang tng bc khng nh v tr "ch da thit yu ca n theo ng quy lut ca nn kinh t th trng. N thc s tr thnh mt b phn ca kinh t dn doanh, th hin nh hng pht trin theo nguyn tc "ly dn lm gc vi mc tiu thc hin dn giu, nc mnh. Kinh t t nhn ang c c hi pht trin mnh c v b rng ln chiu su, c v quy m s lng ln cht lng. - Pht trin kinh t t nhn l mt tt yu xut pht t quy lut v s ph hp ca quan h sn xut vi trnh pht trin ca lc lng sn xut, c tc ng thc y lc lng sn xut pht trin. Nu chng ta ch coi kinh t Nh nc v kinh t tp th l nn tng m khng t kinh t t nhn vo
SvnhForum.com Page 16

ng v tr ca n, th v thc cht, chng ta vn coi s hu l mc ch ca mi chnh sch. Chng ta khng th quan h sn xut vt qu xa so vi trnh pht trin ca lc lng sn xut nh trc y, cng nh khng th "p" kinh t Nh nc v kinh t tp th phi c tim lc ln hn kinh t t nhn trong nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha trong khi chng cha kh nng lm iu mt cch hiu qu. Chng ta khng th ph nh nhng mt tch cc ca kinh t t nhn i vi s pht trin nn kinh t - x hi ca nc ta trong nhng nm qua. Tuy nhin, cng phi thy c nhng hn ch nht nh trong qu trnh pht trin ca kinh t t nhn, nh tnh cht t pht, tnh trng v Chnh ph trong sn xut kinh doanh, tnh trng khng chp hnh nghim lut php... V vy, cn phi nh gi mt cch khch quan, cng bng s pht trin ca kinh t t nhn, chng khuynh hng cao qu mc dn n tuyt i ho vai tr ca kinh t t nhn. Pht trin kinh t t nhn trong nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l mt xu th khch quan. Tuy nhin, a kinh t t nhn pht trin ng qu o, ng nh hng x hi ch ngha li l mt nhim v ht sc phc tp, lu i v kh khn. Kinh t t nhn ch c th pht trin ng nh hng x hi ch ngha khi ng v Nh nc c chnh sch v bin php qun l ph hp, khng lm mt ng lc pht trin ca n, nhng cng khng cho n vn ng mt cch t pht, ngoi vng php lut. Nu khng m bo s pht trin hi ha, cn i gia cc thnh phn kinh t c th dn n nhng h qu v chnh tr v x hi kh lng. nn kinh t nhiu thnh phn, nht l kinh t t nhn pht trin ng nh hng x hi ch ngha, Nh nc khng nhng phi vn dng cc cng c kinh t, php lut qun l, m cn phi c thc lc kinh t. V, nu kinh t nh nc khng c thc lc, khng pht trin mnh m, th s rt kh khn trong vic pht huy vai tr ch o v thc hin chc nng nh hng x hi ch ngha. y, vai tr qun l v iu hnh ca Nh nc x hi ch ngha l c bit quan trng, l mt iu kin tin quyt trong nh hng s pht trin ca kinh t t nhn. Kinh t Nh nc, nh ng ta khng nh, khng ch gi vai tr ch o, m cn "l lc lng vt cht quan trng Nh nc nh hng v iu tit nn kinh t, to mi trng v iu kin thc y cc thnh phn kinh t cng pht trin". Nh vy, chng ta ch trng khuyn khch pht trin kinh t t nhn, ng thi cng phi m bo thc hin nh hng x hi ch ngha ca kinh t t
SvnhForum.com Page 17

nhn. y l vn kh mi m, cho nn chng ta cn tip tc nghin cu, tng kt thc tin, i mi t duy v pht trin kinh t t nhn trong thi k qu ln ch ngha x hi. Trc ht, chng ta cn phi tp trung nghin cu su sc v y v mt l lun vic pht trin kinh t t nhn trn con ng i ln ch ngha x hi nc ta hin nay da trn c s khi qut, tng kt kinh nghim thc tin pht trin kinh t t nhn trong 20 nm i mi c nh hng v chnh sch pht trin ng n, ph hp. ng thi, cn phi xy dng v hon thin cc c ch, chnh sch, h thng php lut nhm m bo y hnh lang php l, to iu kin cho kinh t t nhn pht trin, nng cao v tng cng vai tr qun l ca Nh nc kt hp vi vic pht huy tt hn na vai tr ca cc t chc chnh tr - x hi khc trong h thng chnh tr i vi s pht trin theo nh hng x hi ch ngha ca kinh t t nhn. Khng ngng i mi mnh m kinh t Nh nc pht huy vai tr ch o v nh hng ca n trong nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. Tm li, nu chng ta c nhng n lc c trong nhn thc v hnh ng, th s pht trin ca kinh t t nhn s din ra ng hng v pht huy hiu qu ti a, qua gp phn cng c thm nim tin ca ton dn i vi s lnh o ca ng, ng thi gp phn pht trin l lun ca ch ngha Mc Lnin, t tng H Ch Minh v con ng i ln ch ngha x hi, b qua ch t bn ch ngha.

SvnhForum.com

Page 18