1.

Podstawy routingu IP
1.1. Routing i adresowanie
Mianem routingu okrela si wyznaczanie trasy dla pakietu danych, w taki sposb aby pakiet ten w moliwie optymalny sposb dotar do celu. Odpowiedzialne s za to odpowiednie protokoy routowane, uywane przez routery w tym celu. Pakiety s przede wszystkim identyfikowane poprzez adres odbiorcy i adres nadawcy. To w jaki sposb te adresy s zdefiniowane okrela odpowiedni protok routowany. Celem przypomnienia: podczas wysyania danych do sieci, fragmenty danych otaczane s przez odpowiednie warstwy sieciowe przez nagwki i stopki (zalenie od stosowanego protokou routingu) tak by na koniec zosta zamienionymi na strumie bitw i przesanych po czu fizycznym. Proces opakowywania danych nosi nazw enkapsulacji.

Routing IP oparty jest na protokole routowanym IP i dziaa na zasadzie porwnywania docelowego adresu IP z list wszystkich moliwych adresw docelowych, nazywan tablic routingu. Protok IP wprowadza adresowanie hierarchiczne, ktre pozwala na grupowanie adresw IP w podsieci. Numer podsieci jest wyznaczany poprzez operacj bitow AND na adresie IP i na masce bitowej. W efekcie uzyskujemy bardzo efektywny system adresowania, ktry rozwizuje problem utrzymywania w tablicy routingu informacji o pooeniu kadego urzdzenia. Istniej dwa sposoby grupowania podsieci: klasowy bezklasowy (CIDR Classless Inter-Domain Routing)

Podzia klasowy wykorzystuje pierwsze bity adresu IP do sprecyzowania klasy, do ktrej dany adres naley, a co za tym idzie do sprecyzowania maski bitowej. Podzia
Techniki Routingu w Sieciach Komputerowych Podstawy routingu IP - mgr Marcin Raniszewski, mgr in. Roman Krzeszewski Opracowanie na podstawie materiaw Cisco

bezklasowy przypisuje do kadego adresu IP mask bitow, ktra jednoznacznie okrela podsie, do ktrej on naley. Zaleca si korzystanie ze schematu CIDR ze wzgldu na: wiksz elastyczno wiksz liczb poziomw uoglniania adresw uproszczenie tablic routingu (zmniejszenie obszaru pamici zajmowanej przez router) wiksz wydajno sieci

1.2. Adresy prywatne

Adresy prywatne zostay ustalone jako jedno z rozwiza problemu koczcej si puli adresw publicznych. Prywatne, nie podczone do Internetu sieci mog uywa dowolnych adresw hostw, jeli tylko adresy te s unikatowe wewntrz sieci prywatnej. Nie zaleca si jednak uywania w prywatnej sieci dowolnych adresw, poniewa kiedy sie taka moe zosta podczona do Internetu. W dokumencie RFC 1918 zarezerwowano trzy bloki adresw IP do prywatnego, wewntrznego uytku.

Adresy nalece do tych zakresw nie s routowane w sieci szkieletowej Internetu. Routery internetowe natychmiast odrzucaj adresy prywatne. Przypisujc adresy w niepublicznym intranecie, sieci testowej lub domowej, mona uywa tych adresw zamiast
Techniki Routingu w Sieciach Komputerowych Podstawy routingu IP - mgr Marcin Raniszewski, mgr in. Roman Krzeszewski Opracowanie na podstawie materiaw Cisco

adresw globalnie unikatowych. Podczenie do Internetu sieci uywajcej adresw prywatnych wymaga translacji adresw prywatnych na adresy publiczne. Proces translacji jest okrelany jako translacja adresw sieciowych NAT (Network Address Translation) i zostanie dokadniej omwiony w jednym z kolejnych wykadw.

1.3. Przeczanie wewntrz routera

W trakcie przesyania pakietw w do miejsca docelowego nagwki i stopki warstwy 2 s usuwane i zastpowane nowymi w kadym routerze. Dzieje si tak dlatego, e jednostki danych warstwy 2 ramki przeznaczone s do adresowania lokalnego. Jednostki danych warstwy 3 pakiety przeznaczone s do adresowania typu end-to-end.

Po odebraniu ramki w interfejsie routera wyodrbniany jest docelowy adres MAC. Nastpnie odbywa si sprawdzenie czy ten adres MAC jest adresem MAC interfejsu routera, na ktry trafia ramka lub czy jest MAC adresem rozgoszeniowym. W obu tych wypadkach ramka jest akceptowana. W przeciwnym razie ramka jest odrzucana. Nastpnie na podstawie pola CRC sprawdzana jest poprawno ramki. Jeli nastpiy przekamania na czu ramka jest odrzucana. Jeli rezultat sprawdzenia jest pozytywny, nagwek i stopka ramki s usuwane, a pakiet jest przekazywany do warstwy 3. Tam nastpuje sprawdzenie, czy jest on kierowany do routera, czy te ma by przesany do innego urzdzenia w intersieci. Jeli docelowy adres IP odpowiada jednemu z portw routera, nagwek warstwy 3 jest usuwany i dane s przekazywane do warstwy 4. Jeli pakiet ma zosta przesany, docelowy adres IP jest porwnywany z adresami znajdujcymi si w tablicy routingu. Jeli odpowiadajcy adres zostanie odnaleziony albo istnieje trasa domylna, pakiet bdzie wysany do interfejsu okrelonego w tablicy routingu. Gdy pakiet jest przeczany do interfejsu wyjciowego, zostaje uzupeniony o odpowiedni nagwek ramki oraz stopk zawierajc now warto CRC (dekapsulacja) i powstaa w ten sposb ramka przesyana jest dalej.

Techniki Routingu w Sieciach Komputerowych Podstawy routingu IP - mgr Marcin Raniszewski, mgr in. Roman Krzeszewski Opracowanie na podstawie materiaw Cisco

Po dojciu pakietu do celu nastpuje proces dekapsulacji danych, odwrotny do procesu enkapsulacji. Z danych odczane s nagwki i stopki odpowiednich warstw i identyfikowany jest proces, dla ktrego dane s przeznaczone.

1.4. Routing a przeczanie

Routing jest czsto porwnywany z przeczaniem.

Gwna rnica polega na tym, e przeczanie realizowane jest w 2 warstwie modelu OSI w warstwie cza danych, natomiast routing jest prowadzony w warstwie 3. Przeczanie odbywa si na podstawie MAC adresw i odpowiedzialne za nie s przeczniki lub mosty, za routing korzysta z adresw IP (adresowanie logiczne) i jest realizowany przez routery.

Techniki Routingu w Sieciach Komputerowych Podstawy routingu IP - mgr Marcin Raniszewski, mgr in. Roman Krzeszewski Opracowanie na podstawie materiaw Cisco

Na powyszym rysunku pokazane zostay tablice ARP wykorzystywane do adresowania w warstwie 2 (adresy MAC) oraz tablice routingu wykorzystywane do adresowania w warstwie 3 (adresy IP). Kady interfejs komputera oraz routera utrzymuje wasn tablic ARP dla celw komunikacji w warstwie 2. Tablica ARP danego urzdzenia ma zastosowanie tylko w domenie rozgoszeniowej, do ktrej jest ono podczone. Routery przechowuj dodatkowo tablic routingu pozwalajc na przesyanie danych poza domen rozgoszeniow. Kada pozycja tablicy ARP zawiera par adresw IP-MAC. Adresy MAC na powyszym rysunku s zastpione akronimem MAC, gdy rzeczywiste adresy MAC s zbyt dugie i nie zmieciyby si. Tablice routingu przechowuj dodatkowo informacj na temat sposobu zapamitania danej trasy (w tym przypadku poczonej bezporednio [C] albo odnalezionej z wykorzystaniem protokou RIP [R]), adresy IP osigalnych sieci, liczb przeskokw lub odlegoci do tych sieci oraz interfejs, przez ktry dane musz zosta wysane, aby dotary do celu. Przecznik warstwy 2 tworzy swoj tablic przekazywania (forwarding table), zawierajc tylko adresy MAC i odpowiadajce tym adresom interfejsy. Jeli otrzymuje na danym interfejsie ramk to sprawdza, na ktry interfejs ma przesa t ramk, wydobywajc z nagwka ramki MAC adres odbiorcy. Jeli tablica przekazywania mwi, e odbiorca znajduje si na tym samym interfejsie, z ktrego przysza ramka, to ramka jest odrzucana, jeli na innym, to jest ona na niego przeczana. Przecznik czy segmenty nalece do tej samej sieci lub podsieci logicznej. Jeli przecznik ma przesa ramk do hosta nie nalecego do sieci lokalnej, przekazuje j na podstawie adresu MAC odbiorcy do routera. Router dokonuje analizy adresu odbiorcy warstwy 3 w celu podjcia decyzji dotyczcej przesania pakietu. Naley pamita, e adresy MAC nie s logicznie zorganizowane, natomiast adresy IP tworz struktur hierarchiczn. Przecznik jest w stanie obsugiwa umiarkowan liczb niezorganizowanych adresw MAC, gdy musi on przeszukiwa tablic tylko w celu odnalezienia adresw nalecych do tego samego segmentu. Routery musz obsuy o wiele wiksz liczb adresw. Dlatego tak wana w tym wypadku jest cecha hierarchicznoci adresw IP. Kolejn rnic pomidzy sieciami przeczanymi a sieciami routowanymi jest to, e sieci przeczane nie blokuj rozgosze. W rezultacie przeczniki mog zosta przecione przez burze rozgosze. Routery blokuj rozgoszenia sieci LAN, wic burze rozgosze obejmuj tylko macierzyste domeny rozgoszeniowe. Dziki blokowaniu rozgosze routery zapewniaj wyszy poziom bezpieczestwa i kontroli szerokoci pasma ni przeczniki.

1.5. Protokoy routowane a protokoy routingu

Protok jest zbiorem regu okrelajcych sposoby wzajemnej komunikacji komputerw w sieci. Protokoy wykorzystywane w warstwie sieci w celu transmisji danych pomidzy hostami za porednictwem routera nazywane s protokoami routowanymi. Protokoy routingu umoliwiaj routerowi dokonanie wyboru najlepszej cieki prowadzcej ze rda do celu.
Techniki Routingu w Sieciach Komputerowych Podstawy routingu IP - mgr Marcin Raniszewski, mgr in. Roman Krzeszewski Opracowanie na podstawie materiaw Cisco

Do funkcji protokow routowanych nale midzy innymi:

waciwe adresowanie w warstwie sieci, tak aby umoliwi routerowi przesanie danych do nastpnego urzdzenia, a w konsekwencji do celu zdefiniowanie formatu i sposobu wykorzystania pl nagwka pakietu

Przykadami protokow routowanych s: protok IP (Internet Protocol) protok IPX (Internetwork Packet Exchange) stosowany w rozwizaniach firmy Novell DECnet AppleTalk Banyan VINES XNS (Xerox Network Systems).

Do funkcji protokow routingu nale midzy innymi:

dostarczanie procesw pozwalajcych na wspdzielenie informacji o trasach umoliwienie komunikacji midzy routerami w celu aktualizacji i utrzymywania tablic routingu waciwy wybr trasy dla danej ramki

Przykadami protokow routingu obsugujcych protok IP s: RIP (Routing Information Protocol) IGRP (Interior Gateway Routing Protocol) OSPF (Open Shortest Path First) EIGRP (Enhanced IGRP) BGP (Border Gateway Protocol)

1.6. Trasy statyczne a dynamiczne

Routery mog zdoby informacje na temat dostpnych tras za pomoc routingu statycznego lub dynamicznego. Trasy skonfigurowane rcznie przez administratorw sieci okrelane s mianem tras statycznych. Trasy, o ktrych informacje zostay otrzymane od innych routerw za pomoc protokou routingu, okrelane s mianem tras dynamicznych. Dodatkowo routing statyczny jest: dobry w sieciach wolno zmieniajcych si przydatny ze wzgldu na bezpieczestwo moliwo ukrycia czci sieci, czyli decyzji, ktre informacje maj by rozgaszane przydatny, gdy przy dostpie do sieci wykorzystywana jest tylko jedna cieka nie odporny na bdy (utrudnione korzystanie ze cieek alternatywnych) nie przydatny w rozbudowanych, szybko zmieniajcych si sieciach

za w routingu dynamicznym:
Techniki Routingu w Sieciach Komputerowych Podstawy routingu IP - mgr Marcin Raniszewski, mgr in. Roman Krzeszewski Opracowanie na podstawie materiaw Cisco

informacje o trasach s wymieniane pomidzy urzdzeniami, ktre automatycznie dokonuj zmian w swoich tablicach routingu nastpuje automatyczne dostosowywanie si do zmian w topologii sieci

1.7. Tablice routingu

Routery rejestruj potrzebne informacje w swoich tablicach routingu, w tym nastpujce dane:

Typ protokou typ protokou routingu, na podstawie ktrego zosta utworzony wpis w tablicy Odniesienia do punktu docelowego/nastpnego przeskoku odniesienia informujce router o tym, e punkt docelowy jest poczony z routerem bezporednio lub e moe on zosta osignity poprzez kolejny router, zwany nastpnym przeskokiem na drodze do punktu docelowego Metryki routingu rne protokoy routingu uywaj rnych metryk routingu. Metryka suy do wyboru najlepszej sieci. Jest ni po prostu liczba wyliczona na podstawie kilka wielkoci, ktre charakteryzuj cze. Zazwyczaj im mniejsza tym trasa jest lepsza. Na podstawie metryk, protok routingu buduje tablic routingu zoon z najlepszych tras prowadzcych do danych sieci Interfejsy wyjciowe interfejsy, przez ktre naley wysa dane w celu dostarczenia ich do punktu docelowego

Aby utrzyma tablice routingu, routery komunikuj si midzy sob, przekazujc wiadomoci dotyczce aktualizacji tras. Niektre protokoy routingu cyklicznie wysyaj wiadomoci aktualizacyjne, inne natomiast wysyaj te wiadomoci tylko w wypadku zmiany topologii sieci. Niektre protokoy przesyaj pene tablice routingu w kadej wiadomoci, natomiast inne przesyaj tylko informacje na temat zmienionych tras. Proces opisany poniej wykonywany jest podczas okrelania trasy w tablicy routingu dla kadego pakietu:

Router porwnuje docelowy adres IP z otrzymanego pakietu z wpisami w tablicy routingu W odniesieniu do adresu docelowego stosowana jest maska pierwszego wpisu z tablicy routingu Zamaskowany adres docelowy i wpis w tablicy routingu s ze sob porwnywane. Jeeli wartoci te s rwne, pakiet jest przesyany do interfejsu odpowiadajcego wpisowi w tablicy W przypadku braku zgodnoci sprawdzany jest kolejny wpis w tablicy Jeeli pakietowi nie odpowiada aden wpis z tablicy routingu, router sprawdza, czy zostaa ustawiona trasa domylna Jeli tak, pakiet zostaje przesany przez przypisany jej interfejs Jeli nie istnieje domylna trasa, pakiet jest odrzucany. Zazwyczaj do nadawcy wysyana jest wiadomo zwrotna informujca, e odnalezienie punktu docelowego byo niemoliwe

Trasa domylna to trasa skonfigurowana przez administratora sieci, ktr wysyane s pakiety, gdy nie zostanie znaleziony odpowiadajcy im wpis w tablicy routingu.
Techniki Routingu w Sieciach Komputerowych Podstawy routingu IP - mgr Marcin Raniszewski, mgr in. Roman Krzeszewski Opracowanie na podstawie materiaw Cisco

1.8. Cele protokow routingu

Protokoy routingu projektowane s z myl o realizacji jednego lub kilku z poniszych zaoe:

Optymalizacja optymalizacja okrela skuteczno protokou routingu w wyborze najlepszej cieki. cieka zalee bdzie od metryk i ich wag wykorzystanych w obliczeniach. Na przykad jeden algorytm moe wykorzystywa metryki liczby przeskokw i opnienia, przypisujc metrykom opnienia wiksz wag Prostota i niski narzut im prostszy jest protok, tym wydajniej bdzie przetwarzany przez procesor i pami routera Odporno na bdy i stabilno protok routingu powinien funkcjonowa poprawnie w obliczu niecodziennych albo nieprzewidzianych okolicznoci, takich jak awarie sprztu komputerowego, due obcienie, itp Elastyczno protok routingu powinien szybko dostosowywa si do rnorakich zmian zachodzcych w sieci. Zmiany te obejmuj dostpno routerw, wielko pamici poszczeglnych routerw, zmiany pasma i opnie wystpujcych w sieci Szybka zbieno zbienoci okrela si proces uzgadniania dostpnych tras pomidzy wszystkimi routerami. Kiedy jakie zdarzenie w sieci zmieni dostpno routera, niezbdne s aktualizacje w celu przywrcenia cznoci w sieci. Protokoy routingu, ktre charakteryzuje niska zbieno, mog spowodowa, e dane nie zostan dostarczone

1.9. Metryki
Metryki mog by obliczane na podstawie pojedynczego parametru charakteryzujcego ciek lub kilku rnych parametrw. Poniej przedstawiono parametry najczciej wykorzystywane przez protokoy routingu:

Szeroko pasma przepustowo cza Opnienie czas potrzebny do przesania pakietu w kadym czu na drodze ze rda do celu. Opnienie zaley od szerokoci pasma czy porednich, iloci danych, ktre mog by tymczasowo przechowywane w kadym routerze, przecienia sieci oraz fizycznej odlegoci Obcienie aktywno wystpujca w ramach zasobu sieciowego, takiego jak router czy cze Niezawodno zazwyczaj tym mianem okrelana jest stopa bdw wystpujcych w danym czu sieciowym Liczba przeskokw liczba routerw, przez ktre musi by przesany pakiet, zanim dotrze do punktu docelowego. Kady router, przez ktry musz zosta przesane dane, odpowiada pojedynczemu przeskokowi. cieka, ktrej liczba przeskokw wynosi cztery, wskazuje, e dane przesyane t ciek musz pokona cztery routery nim dotr do punktu docelowego Koszt dowolna warto przypisana przez administratora sieci, zwykle oparta na szerokoci pasma, wydatku pieninym lub innej mierze 8

Techniki Routingu w Sieciach Komputerowych Podstawy routingu IP - mgr Marcin Raniszewski, mgr in. Roman Krzeszewski Opracowanie na podstawie materiaw Cisco

1.10. Protokoy IGP i EGP

System autonomiczny jest sieci lub zbiorem sieci pod wspln kontrol administracyjn. System autonomiczny skada si z routerw stanowicych spjny obraz routingu dla wiata zewntrznego.

Protokoy IGP (Interior Gateway Protocols) i EGP (Exterior Gateway Protocols) stanowi dwie rodziny protokow routingu. Protokoy IGP prowadz routing danych wewntrz systemu autonomicznego:

RIP i RIPv2 IGRP EIGRP OSPF

Protokoy EGP prowadz routing danych midzy systemami autonomicznymi. Przykadem protokou z rodziny EGP jest protok BGP.

1.11. Protokoy wektora odlegoci i stanu cza

Protokoy routingu mog by przypisane do rodziny protokow IGP lub EGP, w zalenoci od tego, czy grupa routerw jest objta wspln administracj, czy te nie. Protokoy z rodziny IGP mog zosta dalej podzielone na protokoy wektora odlegoci i protokoy stanu cza. W rozwizaniach opartych na wektorze odlegoci okrelana jest odlego oraz kierunek, wektor, do dowolnego cza. Routery korzystajce z algorytmw routingu dziaajcych na podstawie wektora odlegoci cyklicznie przesyaj do routerw ssiadujcych wszystkie pozycje swoich tablic routingu lub ich cz. Proces ten odbywa si nawet wtedy, gdy w sieci nie wystpiy adne zmiany. Po otrzymaniu aktualizacji trasy router
Techniki Routingu w Sieciach Komputerowych Podstawy routingu IP - mgr Marcin Raniszewski, mgr in. Roman Krzeszewski Opracowanie na podstawie materiaw Cisco

moe sprawdzi wszystkie znane trasy i wprowadzi zmiany w swojej tablicy routingu. Informacje o sieci, ktrymi dysponuje router, opieraj si na danych uzyskanych od ssiadujcych routerw. Protokoami wektora odlegoci s na przykad RIP i IGRP. Protokoy routingu z wykorzystaniem stanu cza zostay zaprojektowane w celu eliminacji ogranicze protokow routingu opartych na wektorze odlegoci. Szybko reaguj na zmiany w sieci poprzez wysyanie wyzwalanych aktualizacji jedynie po wystpieniu takich zmian. Wysyaj okresowe aktualizacje, zwane take odwieaniem stanu cza, co pewien duszy czas, na przykad co 30 minut. Algorytmy routingu wedug stanu cza wykorzystuj swoje bazy danych do utworzenia pozycji tablicy routingu zawierajcych najkrtsze cieki. Przykadem protokou z wykorzystaniem stanu cza jest OSPF.

Techniki Routingu w Sieciach Komputerowych Podstawy routingu IP - mgr Marcin Raniszewski, mgr in. Roman Krzeszewski Opracowanie na podstawie materiaw Cisco

10