BO V QUYN TR EM TRONG PHP LUT VIT NAM HIN HNH

inh Hnh Nga(*) Bo v, chm sc v gio dc tr em l ng li nht qun, xuyn sut trong s nghip lnh o ca ng cng sn Vit Nam. c bit trong thi gian va qua, i hi i biu ton quc ln th IX, i hi ca tr tu, dn ch, on kt v i mi thnh cng tt p. Vn kin i biu ton quc ln th IX li thm mt ln na khng nh ng li, chnh sch ca ng v Nh nc vi mc tiu v ng lc chnh ca s pht trin l do con ngi, cho con ngi v v con ngi, trong , vn bo v, chm sc v gio dc tr em c t vo v tr u tin hng u trong chin lc pht trin kinh t - x hi ca t nc. 1. Mt s nt chnh trong ng li, chnh sch ca ng v tr em Bo v, chm sc v gio dc tr em 1 mt ng li, chnh sch xuyn sut trong s nghip lnh o ca ng cng sn Vit Nam. Ngay t khi ngy u mi thnh lp (3-2-1930) d trong hon cnh khng chin kh khn, nhim v ln nht lc l ginh c chnh quyn nhng ng vn ginh mi quan tm rt ln cho chnh sch i vi tr em hay cn c gi l nhi ng, thiu nin, th hin thi cuc cch mng nhn dn xc nh rt ln. Trong Chng trnh Vit Minh vi t cch l mt cng lnh vn ng cch mng tin ti khi ngha ginh chnh quyn do ng cng sn lnh o c a ra trong nhng ngy tin khi ngha xc nh hc sinh, nhi ng nh hai tng lp nhn dn - lc lng ca cch mng: i vi hc sinh chnh sch ca Vit Minh l b hc ph, m thm trng hc, gip hc tr ngho [1, tr.419] i vi nhi ng th chnh sch l c Chnh ph chm sc c bit v th lc v tr dc [1, tr.422]. Trong bi din ca H Ch Minh vit, tng ny thnh li ca thn thit: Tr em, b m khi lo Dy nui Chnh ph gip cho y Thanh nin c trng hc nhiu Chnh ph tr cp tr ngho, hn nho'' [1, tr.422]. Vn tr em (nhi ng) ni chung v quyn ca tr em ni ring trong Chng trnh Vit Minh mang du n rt m nt, c th ca t tng H Ch Minh. Thi , cch nhn nhn ca ngi sng lp ch , sng lp Nh nc CHXH t chc, xy dng, lnh o chnh quyn nhn dn i vi b phn dn c quan trng ny, phn nh v tr ca vn trong ng li chung ca cch mng, va th hin c tm lng, s quan tm, nim hy vng ca Ngi i vi th h mm non, ngi ch tng lai, quyt nh vn mnh ca t nc, ca chnh quyn [2, tr.18].

Sau ny, trong t tng ca Bc v con ngi lun dnh mt v tr v s quan tm c bit cho vn tr em. Bc tng ni: Mun c ch XHCN th phi c con ngi XHCN Mun c con ngi XHCN th phi c t tng XHCN Ri t , i n phi trng ngi, phi gio dc, rn luyn ngay t khi cn nh: V li ch mi nm th phi trng cy V li ch trm nm th phi trng ngi Nh vy, vn tr em ni chung v quyn tr em (QTE) ni ring c cng lnh ho trong Chng trnh Vit Minh v sau Cch mng thng Tm ginh chnh quyn v tay nhn dn lao ng, c th ch ho v mt Nh nc trong o lut c bn u tin Hin php 1946 mang du n ca t tng H Ch Minh. Hin php 1959, o lut c bn th hai ra i, ti thi im chnh quyn cch mng Vit Nam va tri qua mt bc ngot v i, ginh c lp min Bc v chuyn min Bc sang thi k qu ln CNXH. y chnh l mt minh chng cho s nht qun v ng li, chnh sch trong vn tr em ca ng ta. n nm 1960, thc hin Ch th s 197 ca Ban b th Trung ng, ton dn c phong tro chm lo v bo v thiu nin, nhi ng din ra rng khp cc a phng trong c nc. Nm 1975, ginh c lp ti min Nam v thng nht t nc, c nc ta bc vo thi k qu tin ln Ch ngha X hi. Vn nht qun vi t tng v con ngi, v tr em, ng ta ti c thm nhng iu kin mi chm lo, gio dc tr em. Nm 1979, chnh sch, ng li ca ng v tr em c c th ho trong Php lnh Bo v, Chm sc v Gio dc tr em. C th coi php lnh ny l mt trong nhng nn tng php l u tin cho cng tc Bo v, Chm sc v Gio dc (BVCSGD) tr em. Cho n na cui nhng nm 80, ng v Nh nc ta tin hnh cng cuc i mi Nh nc v nhiu phng din. Vn bo v quyn tr em (BVQTE) cng 1 mt b phn quan trng ca cng cuc i mi ny. ng li, chnh sch i mi ca ng v cng vic i vi tr em c tin hnh theo c chiu su v chiu rng. ng li ca ng v BVCSGD tr em c c th ho trong php lut. V chng ta t c nhng thnh tu ng k trong sut mt thi gian di k t khi i mi cho n nay. u tin v thnh tu lp php, hng lot cc vn bn c hiu lc php l cao ra i nhm th ch ho ng 1i, chnh sch ca ng v tr em vo trong h thng php lut cho ph hp vi iu kin mi. l: B lut Hnh s nm 1985, Lut hn nhn gia nh (LHNG) 1986, Lut bo v, chm sc sc khe nhn dn 1988. c bit l khi Cng c quc t v QTE ra i vo nm 1989, ngay sau , Vit Nam chng ta l nc u tin ca chu v th hai ca th gii ph chun Cng c ny. Hn na, chng ta cn ban hnh Lut BVCSGD tr em 1991, Lut Ph cp gio dc tiu hc nm 1991, Lut Gio dc 1998 nhm c th ho cc quy nh ca Cng c vo h thng php lut quc gia. Ngoi ra, chng ta cn t chc v thc hin nhiu Chng trnh hnh ng Quc gia V tr em trn nhiu lnh vc nh gio dc, y t, dinh dng.

c bit, s ra i ca Ch th s 38-CTlTW ca Ban b th Trung ng ng kha VII ngy 30/5 1994, vic thc hin Lut BVCSGD tr em, Cng c quc t v QTE, Chng trnh hnh ng Quc gia V tr em 1991-2000 t c nhiu kt qu tt. Nht l trong giai on hin nay, chng ta ang bc vo th k XXI, cng tc BVCSGD tr em t trc nhng thch thc mi. BLHS l999, LHNG 2000 ra i, ng ta ban hnh nhng vn bn quan trng gip nh hng cho ph hp vi hon cnh mi. in hnh l Ch th s 55 - CTlTW ca B Chnh tr v tng cng s lnh o ca cp u ng c s i vi cng tc BVCSGD tr em ngy 28-6-2000. Vai tr lnh o ca ng i vi cng tc bo v tr em mt ln na c khng nh ti i hi i biu ton quc ca Ban chp hnh Trung ng ng kho IX. Ti y, Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX c thng qua ton vn vi ch trng tr tu, dn ch, on kt, i mi. Vn kin li nht qun t tng xuyn sut qua cc k i hi v BVCSGD tr em, t n vo v tr u tin hng u trong chin lc pht trin kinh t, x hi ca t nc. Qua s phn tch trn, c th thy rng, Ch tch H Ch Minh v ng cng sn Vit Nam u nhn thy vai tr ca tr em trong s nghip xy dng v pht trin t nc. T cch nhn nhn ny, ng v Nh nc ta trong sut mt thi gian di, qua nhiu giai on lch s, lun coi trng hng u cng tc BVCSGD tr em. ng ra nhng ng li, chnh sch c th v chnh tr, php lut v x hi. Tt c to nn mt qu trnh ng b, nht qun v ton din nhm hng ti mt ch chnh tr - php l hon chnh cho cng tc BVCSGD tr em. 2. Khi nim s iu chnh php lut v tr em Trong nm thiu nhi Vit Nam (1989 - 1990) vo ngy 20/02/1990, Vit Nam ph chun Cng c ca Lin hip quc v QTE 1989, tr thnh quc gia u tin ca chu v th hai trn th gii ph chun Cng c ny. Ngay ti iu l, Cng c quy nh khi nim ''Tr em c xc nh l ngi di 18 tui, tr khi php lut quc gia quy nh tui thnh nin sm hn''. Cng c gm 54 iu khon trong nu bt bn nguyn tc c bn v QTE xuyn sut ton b Cng c, bao gm: - Khng phn bit i x trong vic m bo thc hin tt c cc QTE. - Tr em c quyn xc lp, th hin kin ring ca mnh v quyn phi c tn trng. - Dnh nhng li ch p nht cho tr em. - Nhng iu khon trong Lut Quc gia hoc quc t c li hn i vi tr em so vi nhng iu khon trong Cng c s c p dng. Trn c s 4 nguyn tc c bn trn, s iu chnh ca Cng c i vi BVQTE bao gm cc quyn sau:

- Quyn c sng: bao gm quyn ca tr em c sng v c p ng nhng nhu cu tn ti, nh: mc sng , c ni , dinh dng v chm sc sc kho. - Quyn c pht trin: gm nhng th tr em cn c pht trin y ht nh quyn gio dc, vui chi, cc hot ng vn ha, tip cn thng tin... - Quyn c bo v: i hi tr em phi c bo v, chng tt c cc hnh thc lm dng, sao nhng v bc lt. - Quyn c tham gia: cho php tr em ng mt vai tr tch cc trong cng ng v t nc ca cc em, gm s t do din t, by t quan im. Nh vy, vic tham gia Cng c v QTE gp phn quan trng vo s iu chnh ca php lut v QTE. S iu chnh ca Cng c cng vi s iu chnh ca php lut quc gia to nn mt khung php lut v tr em tng i hon thin v trn phng din rng. Tuy nhin, khng phi l mt chnh th nht qun, bao gm nhiu loi quyn trn nhiu lnh vc nh Cng c, s iu chnh ca php lut quc gia v QTE li bao gm cc lnh vc ring l, thuc cc c th ring v i tng iu chnh ca tng ngnh lut c th. Trong khoa hc php l Vit Nam, hu nh cha c mt nh ngha no v tr em cng nh v s iu chnh php lut i vi tr em. Thng thng, ch thy mt s ngnh lut nhc n cc khi nim tr em, ngi cha thnh nin (NCTN) v cc quy nh ny khng thng nht gia tt c cc ngnh lut. Theo quy nh ti iu l, Lut BVCSGD tr em 1991: Tr em l cng dn Vit Nam di 16 tui. Cn LHNG 2000 xc nh tui nui con nui l t 15 tui tr xung (iu 34). Trong khi , BLHS 1999 li quy nh NCTN phm ti l ngi t 14 tui n di l 8 tui. V B lut lao ng l994 li quy nh ngi lao ng cha thnh nin l ngi lao ng di 18 tui (iu l19) cn khi nim tr em c hiu l ngi cha 15 tui (iu 120). Bn cnh , Php lnh x pht vi phm hnh chnh 1989 li quy nh tui chu trch nhim hnh chnh l ngi t 14 tui tr nn c th b x pht vi phm hnh chnh Nh vy, c th ngm hiu rng khi nim tr em bao gm c NCTN hay cng c th hiu rng NCTN cng bao gm c tr em v u 1 nhng ngi tui di thnh nin (di 18 tui). Cch hiu ny cng ph hp vi khi nim tr em ca Cng c v QTE nu trn. Tu chung li, c th a ra mt khi nim ca php lut quc gia v tr em nh sau: Tr em l cng dn Vit Nam di 18 tui. Khi nim ny phn no c th bao hm c c khi nim tr em ca Cng c v ca cc ngnh lut thuc h thng php lut quc gia. Xt di kha cnh L lun chung v Nh nc v Php lut, tr em l mt ch th php lut. Cng nh cc ch th php lut khc (nh cc c nhn l cng dn Vit Nam, ngi nc ngoi, ngi khng quc tch, cc t chc nh Nh nc v cc t chc c t cch ch th khc), tr em c kh nng tr thnh cc bn tham gia quan h php lut, c c nhng quyn v ngha v php l trn c s nhng quy phm php lut [3, tr.394].

Trong khoa hc L lun chung v Nh nc v Php lut cha c khi nim thng nht v s iu chnh php lut i vi tr em. Theo chng ti, xt v mt cch ph qut nht, s iu chnh php lut v tr em l mt b phn ca s iu chnh php lut ni chung, bao gm tng th cc quy phm php lut do Nh nc ban hnh v m bo thc hin nhm iu chnh nhng quan h x hi lin quan n tr em. S iu chnh php lut xc nh a v php l ca tr em. a v php l ny c hiu l tng th nhng quyn v ngha v php l ca tr em cng vi nhng m bo php l cho vic thc hin cc quyn v ngha v ny. Php lut v tr em c phm vi iu chnh rt rng, lin quan n nhiu lnh vc quan h x hi, n nhiu ngnh lut khc nhau. Nu xt gc lnh vc quan h x hi th php lut v tr em lin quan n quan h HNG, quan h lao ng, quan h hnh s, quan h hnh chnh... Cn nu xt gc ngnh lut th hu ht cc ngnh lut ca h thng php lut Vit Nam u iu chnh v tr em nh Lut Hin php, Lut Hnh chnh, Lut Dn s, Lut Quc tch, Lut Hnh s, Lut Lao ng, Lut Hn nhn v Gia nh v cc Lut T tng Hnh s, Dn s... Ngoi ra cn c nhng ngnh lut iu chnh ring v tr em nh: Lut BVCSGD tr em, Lut Ph cp gio dc tiu hc, Lut Gio dc. Nhng do phm vi iu chnh ring, trong mi ngnh lut, s iu chnh php lut v tr em u mang nt c th. 3. Mt s nt khi qut s iu chnh ca h thng php lut Vit Nam v tr em H thng php lut Vit Nam bao gm nhiu ngnh lut, c i tng iu chnh l cc nhm quan h x hi thuc nhiu lnh vc khc nhau. Tr em vi tnh cch l mt ch th php lut, cc quan h x hi v tr em cng l mt trong nhng i tng iu chnh ca cc ngnh lut thuc h thng php lut nc ta. Php lut v tr em c phm vi iu chnh rng, lin quan n nhiu nhm quan h x hi, n nhiu ngnh lut khc nhau. Cc ngnh lut thuc h thng php lut Vit Nam: Lut Hin php, Lut Quc tch, Lut Hnh chnh, Lut Hnh s, Lut T tng Hnh s, Lut Dn s, Lut T tng Dn s, Lut Hn nhn v Gia nh... u bo v quyn tr em theo mt c th ring ca ngnh lut mnh. 3.1. Lut Hin php Vi tnh cch l mt o lut c bn ca Nh nc, Lut Hin php quy nh nhng vn quan trng nh bn cht Nh nc, cch thc t chc quyn lc Nh nc, nguyn tc t chc v hot ng ca c quan Nh nc, quyn v ngha v c bn ca cng dn... mang tnh nguyn tc v lm c s cho cc ngnh lut khc trong h thng php lut Vit Nam. Trong lnh vc Lut Hin php, tr em c xem nh mt cng dn, hn th, 1 mt cng dn c bit. V vn BVQTE c iu chnh di gc l phm tr ca quyn con ngi. Do vy, Lut Hin php BVQTE bng vic quy nh cc quyn c bn nht ca tr em, bao gm quyn c BVCSGD. ng thi, Lut Hin php cng quy nh trch nhim ca gia nh, Nh nc v x hi trong vic m bo thc hin cc quyn c bn ny. Tuy nhin, ring i vi lut Hin php, xut pht t vai tr l mt o lut c bn v mang tnh nn tng, xin phn tch mt cch khi qut qu trnh pht trin ca vn BVQTE qua cc bn Hin php Vit Nam. Lch s xy dng v trng thnh ca chnh quyn nhn dn c nh du bng bn bn Hin php, gi theo nm ra i: Hin php 1946, Hin php 1959, Hin

php 1980, Hin php 1992. C th thy rng QTE u c bn Hin php quy nh, cha ng trong chng ''Quyn v ngha v c bn ca cng dn''. Nhng xut pht t iu kin lch s, chnh tr, kinh t, x hi khc nhau trong tng thi k m mi Hin php dnh nhng quy nh khng ging nhau i vi QTE. Hin php tip theo ra i l s k tha, pht trin nhng ht nhn hp l ca cc Hin php trc v b sung thm nhng quy nh mi nhm hon thin ch nh php l v BVQTE. Bn Hin php u tin ca Nh nc Vit Nam kiu mi, Hin php 1946 quy nh v quyn c gio dc v gio dng ca tr em. Nh nc m bo cho tr em c gio dc, hc tp, c chm sc v mt gio dng. Khng nhng th, Nh nc cn c chnh sch tr gip i vi hc tr ngho. Ch s lng 2 iu t i, Hin php 1946 t c s php l u tin khng nh cc quyn c bn v thing ling ca tr em, bao gm quyn c hc tp v chm sc. Cc quyn c bn ny, cng vi s quan tm ca Nh nc v x hi, quyn v li ch ca tr em c tip tc th hin, pht trin v b sung nhng Hin php tip theo. Hin php 1959 rt ng n khi gn quyn li ca tr em vi nhng quyn li ca ph n - ngi m sinh thnh, nui nng, dy d tr em ngay t khi mi cho i. n Hin php 1980, ngoi vic k tha cc Hin php trc, quy nh thm rng Nh nc v x hi c trch nhim to iu kin cho cng tc chm sc sc khe, cho hot ng hc tp, gio dc, sinh hot vn ho tinh thn ca tr em. c bit ti y, ln u tin quyn li ca tr em c t bn cnh trch nhim ca gia nh trong vic nui dy, chm sc, gio dc tr em. Cho ti Hin php 1992, QTE tr thnh mt ch nh hon chnh ch khng cn l nhng quy nh ring l nh cc Hin php trc. Quy nh v QTE c gi gn trong khong hn 10 iu, vi ni dung ton din hn, p ng nhu cu, nguyn vng chung ca c x hi, ph hp vi cng cuc i mi, xy dng Nh nc php quyn v ph hp vi cc tiu chun quc t vi s pht trin ca nn vn minh nhn loi, xut pht t nhng gc nhn, bnh din khc nhau trn phng din rng, th hin nhn sinh quan, mt nhn thc mi i vi vn QTE mt cch bao qut. Hin php li mt ln na khng nh cc quyn c bn, thing ling ca tr em, gm quyn c hc tp, chm sc v bo v v mt sc khe, th cht. Nh nc c chnh sch hc ph, hc bng i vi tr em nng khiu, tr em tn tt hoc c hon cnh kh khn. Hin php c bit nhn mnh rng: ngha v BVCSGD tr em l ca gia nh, Nh nc v x hi. Ti Hin php nm 1992 sa i, mt ln na mt ch nh hon chnh v quyn tr em li c khng nh. 3.2. Lut Quc tch Lut Quc tch Vit Nam l mt ngnh lut thuc h thng lut cng, iu chnh mi quan h gia Nh nc v dn c sinh sng trn lnh th Vit Nam. Mi quan h ny xc nh a v php l ca c nhn bao gm quyn, ngha v v nhng m bo php l thc hin quyn v ngha v . Nh vy, quc tch l trng thi php l xc nh mi quan h gia mt c nhn vi mt Nh nc nht nh. Ngi c quc tch chu s ti phn tuyt i ca Nh nc, ng thi c hng y mi nng lc php l vi s bo h ca Nh nc, khng phn bit phm vi c tr. Do vy, tr em vi t cch l mt c nhn, nn quyn c quc tch l mt trong nhng quyn c bn v thing ling nht ca tr em. Quc tch l cn c tr em c hng s bo h php l ca Nh nc, l mt trong nhng iu kin c bn xc nh tnh trng nhn thn ca mt con ngi t khi sinh ra cho n khi cht. R rng, Lut Quc tch c ngha rt quan trng trong vic BVQTE. Thng thng, Lut Quc tch BVQTE bng cc quy nh v s c, mt, thay i quc tch, quc tch ca NCTN, thm quyn v th tc gii quyt cc vn quc tch.

3.3. Lut Hnh chnh Lut Hnh chnh l mt ngnh lut v qun l Nh nc, iu chnh cc quan h x hi pht sinh trong lnh vc qun l Nh nc [4]. Tt c cc lnh vc ca i sng x hi u t nhiu chu s qun l ca Nh nc. Qun l Nh nc nhm cho cc quan h x hi c tn ti trong mt trt t, c nh hng, to s nht qun v nhp nhng trong c ch hot ng ca chng. Tr em vi t cch l mt ch th x hi, cng l i tng iu chnh ca Lut Hnh chnh. Mi lnh vc m khi tr em tham gia nh hot ng hc tp, vui chi, gii tr hay cc hot ng chm sc sc kho, y t, gio dc u chu s qun l ca Nh nc. Cc c quan, t chc Nh nc u coi tr em l i tng qun l ca mnh. Ngoi ra, Lut Hnh chnh cn quy nh trch nhim hnh chnh i vi tr em. Cng nh cc ngnh lut khc, Lut Hnh chnh coi tr em l mt i tng c bit nn khi quy nh trch nhim hnh chnh i vi tr em, Lut Hnh chnh u c quy nh ring p dng i vi tr em vi phm hnh chnh. Lut Hnh chnh cn to ra mt c ch qun l i vi tr em vi phm hnh chnh bao gm cc bin php x l hnh chnh nh gio dc ti x phng, th trn; a vo trng gio dng v cc t chc, c s nhm gio dc tr em, a tr em tr li cuc sng bnh thng. Nh vy, c th ni Lut Hnh chnh cng gp phn quan trng vo vic BVQTE di gc qun l Nh nc, mt c th ring ca Lut Hnh chnh. 3.4. Lut Hnh s, Lut T tng Hnh s Cng nh lut Quc tch v lut Hnh chnh, LHS l mt ngnh lut iu chnh mi quan h gia Nh nc v ngi phm ti. NCTN l mt ch th c bit ca php lut hnh s (PLHS). Do , PLHS c chnh sch hnh s ring i vi NCTN nhm bo v NCTN khi h l i tng b ti phm xm hi, ng thi cng quy nh TNHS nhng theo hng gim nh i vi NCTN khi h chnh l ngi thc hin ti phm. Chnh sch hnh s i vi NCTN phm ti th hin thng nht trong nhng quy nh c th ca PLHS v TNHS, v nguyn tc x l, v h thng hnh pht v cc bin php t php khc. Ngoi ra, lut T tng Hnh s-ngnh lut hnh thc quy nh trnh t, th tc thc hin cc quy nh ca lut Hnh s -cng BVQTE theo tnh cht c th ring ca mnh. l trao cho tr em cc quyn t tng h t bo v quyn li ca mnh, ng thi Lut T tng hnh s quy nh nhng iu lut c th nhm m bo cho vic iu tra, truy t, xt x v n hnh s c khi qut, ton din v ng php lut, trnh lm oan ngi v ti. 3.5. Lut Dn s, Lut T tng Dn s Lut Dn s vi i tng iu chnh l cc quan h ti sn v cc quan h nhn thn pht sinh trong qu trnh sn xut, phn phi, lu thng, tiu dng cc sn phm hng ho nhm tha mn nhu cu hng ngy ca cc thnh vin trong x hi. Lut Dn s coi tr em nh mt thnh vin ca i sng dn s v c nhng quy nh ring nhm xc nh a v php l ca tr em trong lnh vc dn s, gm quyn, ngha v v nhng m bo php l. BVQTE c th hin cc quy nh v gim h i vi NCTN, v nng lc ch th dn s ca NCTN, v tha k, v trch nhim bi thng thit hi ca NCTN v do NCTN gy ra.

Cng nh LHS, lut Dn s cng c mt ngnh lut hnh thc tng ng, l lut T tng Dn s. Lut T tng Dn s cng BVQTE thng qua cc quy nh ring i vi NCTN khi tham gia cc quan h t tng dn s. 3.6. Lut Lao ng Cng nh mi ngnh lut khc, Lut Lao ng (LL) cng c th ha cc quy nh ca lut Hin php. LL iu chnh cc quan h lao ng gia ngi lao ng v ngi s dng lao ng, php in ha cc quyn v ngha v ca ngi lao ng, ngi s dng lao ng, cc tiu chun lao ng, cc nguyn tc s dng lao ng v qun l lao ng. LL coi tr em l mt i tng c bit v t ra cc quy nh ring i vi ngi lao ng cha thnh nin, nhm m bo qu trnh thc hin quan h lao ng ca NCTN din ra bnh thng, trnh khi cc cng vic qu sc, c hi, lm dng sc 1ao ng ca NCTN, m bo cho qu trnh pht trin bnh thng ca tr em trong mi trng lao ng. 3.7. Lut Hn nhn v Gia nh LHNG bao gm tng th cc quy phm php lut nhm iu chnh cc quan h HNG. l: cc quan h nhn thn, quan h ti sn gia v-chng, gia cha mcon ci, gia cc thnh vin khc trong gia nh [4]. Vi phm vi iu chnh c th ca mnh, LHNG xem tr em nh l mt thnh vin c bit ca gia nh, cn c s bo h php l c bit. Vn BVQTE th hin trong cc quy nh ca LHNG v quyn nhn thn v quyn ti sn trong cc mi quan h gia cha m- con ci, gia anh ch em, gia ng b- chu, gia cc thnh vin khc trong gia nh nh quyn c khai sinh, quyn c xc nh cha m, quyn c cha m yu thng, trng nom, dy d, quyn ti sn, quyn c cp dng, quyn c cha m thay mt bi thng thit hi cho ngi khc. Bn cnh , LHNG cn xc nh trch nhim v ngha v v nhn thn v ti sn ca tr em i vi cha m, anh ch em, ng b v cc thnh vin khc trong gia nh. Qua phn tch nhng nt khi qut v s iu chnh ca mt s ngnh lut thuc h thng php lut Vit Nam v QTE, c th nhn thy rng, bt c mt ngnh lut no cng coi tr em l mt ch th c bit v dnh cho tr em nhng quy nh ring theo c th ca ngnh lut mnh. iu ny xut pht trc tin t nhng c im ring v tui cng nh s pht trin cha y v tm sinh l. Sau na, xut pht t nhng quan nim, t tng nhn o, dn ch, thm nhun nt tinh hoa ca vn ha, o l truyn thng ca ng, Nh nc v nhn dn ta. Tt c cc quy nh php lut u hng ti bo v quyn v li ch hp php ca tr em, m bo cho tr em pht trin bnh thng trong s y v tnh cm v vt cht, trong mt mi trng trong sch, lnh mnh. 4. Kt lun C th ni rng, c s nht qun trong ng li, chnh sch ca ng, s iu chnh ca cc ngnh lut trong h thng php lut Vit Nam v vn bo v quyn v li ch ca tr em, qua nhiu giai on pht trin ca t nc. Nhng t tng mang tnh cht ch o cng nh trong quy nh c th ca php lut to thnh mt h thng php lut hon chnh, theo mt trnh t cht ch vi ni dung tng i hon thin v bao qut trn nhiu phng din. T nhng ng li, chnh sch ca ng c tnh nh hng, n nhng quy nh mang tnh nguyn tc, ch o ca Hin php v BVQTE u c th hin nht qun v th ch ho vo cc qui nh c th ca mi lnh vc php lut khc nhau.

TI LIU THAM KHO

1. H Ch Minh ton tp, tp 3, H Ni, 1983. Nguyn nh Lc, Hin php nc CHXHCN Vit Nam nm 1992 v quyn tr em, trong sch: Bo v quyn tr em trong php lut Vit Nam, NXB Gio dc, H Ni, 1996.

2.

3. Gio trnh L lun chung v Nh nc v Php lut, Khoa Lut, Trng HKHXH&NV, HQGHN, NXB Chnh tr Quc gia, H Ni, 1997. 4. Gio trnh Lut Hnh chnh Vit Nam, Khoa Lut, Trng HKHXH&NV, HQGHN, NXB Chnh tr Quc gia, H Ni, 1997. 5. Hin php nc CHXHCNVN cc nm 1946, 1959, 1980, ,1992, 1992 sa i. 6. B lut Dn s nc CHXHCNVN, NXB Chnh tr Quc gia, H Ni, 1995. 7. Lut Hn nhn v Gia nh cc nm 1959, 1986, 2000. 8. Tng cng nng lc t php ngi cha thnh nin ti Vit Nam, Thng tin khoa hc php l, Vin Nghin cu khoa hc php l, B T php.

THE VIETNAMESE LEGAL ISSUES IN PROTECTING CHILDREN RIGHTS Dinh Hanh Nga Faculty of Law, Vietnam National University, Hanoi Children are our future. Hence protecting our children is the sense of duty to be realized by each individual, each family and by the society as a whole. Awareness of children rights, as well, has gone beyond the national border, becoming an international issue. When countries are more interested in politic, economic and cultural integration regionally and globally, children rights are the upcoming major focus for the international community.