Ch ng trn d ch kh p

ug i

Trong ch ng trnh H i p Y H c k ny, bc s H v n Hi n s tr l i th c m c c a thn nhn b Ng c Phi Th y S h i v ch ng trn d ch kh p u g i. Chuyn gia ph trch gi i p th c m c y h c k ny l bc s H v n Hi n, chuyn khoa nhi v y khoa t ng qut, c phng m ch v ang lm vi c cho cc b nh vi n B c Virginia. M t thnh gi North Carolina c k v tr bc s H v n Hi n gi i thch: Knee joint effusion (Water on the knees): Trn d ch kh p ug i n b 56 tu i. ng h p b nh c a b ch 59 tu i Th y S v c

gi i thch cu h i c a thnh gi h i v n c c rt ra t u g i b s ng v au c a m t ph n 56 tu i Thuy S , ti xin gi i thch s l c v c th h c c a ci u g i. Kh p u g i l n i g p nhau c a b n ci x ng: pha trn l x ng i (femur) l ci x ng l n nh t c a chng ta, pha d i l x ng chy (tibia, shin bone), ci x ng l n th nh v bn c nh x ng nh h n, x ng mc (fibula, ngh a g c l ci k p/clasp), pha tr c chng ta c x ng bnh ch (patella, ngh a g c x ng hnh gi ng d a ng bnh thnh patena). Trong ci kh p , nh ng u x ng c lt b ng m t l p s n (cartilage) b c v che ch x ng n m d i. S n ny c tnh cch co dn ( n h i) v dai, do lm gi m thi u cc ch n ng cc u x ng ph i ch u ng lc chng ta i ng, ch y (elastic shock absorber). S n lin t c i qua chu k ph h y (ph n c ), ti t o (ph n m i) trong m t tr ng thi qun bnh, lc s n lnh m nh. Ton b kh p c b c trong ci bao kh p (joint capsule). M t trong c a bao kh p c lt m t l p t bo g i l ho t m c (synovium). Cc t bo ny ti t ra m t ch t tr ng nh n, g i l d ch ho t m c (synovial fluid) t o nn m t l p nh n r t m ng (ch ng 1/20 mm) bao b c u kh p x ng (synovial: ngh a g c ch synovia l nh n, s t gi ng nh trng tr ng tr ng). Trong tr ng h p b nh nhn chng ta, l ng d ch ho t m c t ng qu nhi u, c s n xu t ra nhi u qu lm kh p s ng v ln, kh p s ng v au. L ng n c ho t m c qu nhi u lm kh p khng c ng bnh th ng, nh h ng n dinh d ng c a cc l p s n, c th lm cc l p s n ny h i, thoi ho, ho c ch t m khng c thay th b ng s n m i. Bc s ph i chm kim ht n c ra nh b nh, v gi m p su t trong kh p, v c khi bc s chch th ng cc thu c corticoid vo kh p gi m vim. Cc nguyn nhn c th x y ra: 1. Th ng tch lm g y x ng, v s n, t rch gn. N c rt ra th ng trong, c th c mu.

2. Th ng tch do dng kh p lin h qu nhi u (overuse injury); nh i, ch y qu nhi u, nh t l n u ng i khng t p d t chu n b tr c Th ng g p nh t l l c s trong cc mn th thao

trong ng 3. Cc b nh x

i l c s hay chuy n h ng kh p:

ng

t ng t nh bng r (basket ball).

Vim x ng kh p (osteoarthritis) cn g i l b nh kh p thoi ha (degenerative joint disease); lc chng ta cng l n tu i th l p s n b c u x ng khng cn c ti t o t t m t cch t nhin nh lc cn tr , d n d n s n b xoi mn, h h i, do ta dng ch thoi ha. N c rt ra t kh p th ng trong. Cc kh p khc, ph i ch u ng nhi u s c n ng, nh x ng s ng c v eo l ng, hng u c th b thoi ha. Trong tr ng h p b nh nhn c a chng ta Th y S , bc s ch rt n c ra khng lm g khc, c th b nh nhn thu c nhm ny. Th ng b nh nhn c t p v n ng, tai chi, u ng acetaminophen ho c motrin (m t lo i NSAID) lc au. C khi bc s chch thu c corticoid vo kh p gi m nhu c u u ng thu c. Ng i m p ph, v kh p x lm s t cn. ng ch u s c n ng qu l , d b vim kh p thoi ha. Nn c g ng

Vim th p kh p (rheumatoid arthritis [RA]) l m t b nh vim kinh nin (m n tnh), do h th ng mi n nhi m c a ng i b nh b r i lo n v t n cng vo chnh nh ng b ph n c a ng i . Th ng b nh nhn th y kh p c ng lc bu i sang v b t d n sau . Ngoi nh ng b ph n nh da, tim, m ch mu, ph i th n, cc kh p x ng l m c tiu chnh b t n cng. L p ho t m c (synovium) lt pha trong c a kh p x ng b vim, m c nhi u h n v h n lo n (t ng s n, proliferate) tuy khng lm m , v d n d n h y ho i cc l p s n c a u x ng. Hai u x ng khng cn di chuy n tr n tru, st v i nhau, bn c nh nhau nh tr c, m tr thnh hn g n l i v i nhau, lm kh p c ng l i (ankylosis) dng c. N c rt ra t kh p c th c h n v nhi u t bo vim (b ch c u). Th ng cc bs chuyn v phong th p (rheumatologist) ch a nh ng b nh ny b ng nh ng thu c ch ng vim (NSAID), cc thu c corticoid v cc thu c i u ha tnh mi n nhi m (Disease Modifying Anti Rheumatic Drugs) nh methotrexate. Ngoi vi c xt nghi m n c rt ra t kh p x ng, c n dng nhi u th nghi m mu nh b nh. Cc b nh khc nh : A. th ng phong (gout), do uric acid trong mu qu cao v B. u b u kh p c rt ra c th c nh m , c y c th th y vi trng. ng, t l i qu nhi u cc kh p

C. nhi m trng kh p: n

Cc b nh ny c ng c th lm trn d ch trong kh p. c mong gip ch qu v C m n bc s H v n Hi n. Chng ti c ng xin c m n thnh gi tham gia ch ng trnh H i p Y H c ny. c ph n no. Chc b nh nhn may m n.

Chng ti v n dnh ng dy i n tho i mi n ph ti p nh n cc th c m c khc c a qu thnh gi v s c kh e v y h c th ng th c. S i n tho i mi n ph dnh cho m c H i p Y H c l 202-205-7890, xin nh c l i, 202-205-7890, ngy gi nh n cu h i l th ba v th n m m i tu n, t 8 gi 30 n 9 gi 30 t i, gi Vi t Nam. Chng ti s chuy n cc th c m c c a qu v cho cc bc s chuyn khoa phn tch v gi i thch v s thng bo ngy gi gi i p qu v ti n theo di.