Professional Documents
Culture Documents
Do Agent Orange VN
Do Agent Orange VN
Tm tt
Trong cuc chin tranh Vit Nam, hn 70 triu lt cht dit c qun s c ri xung vng
chin s. Nghin cu ny s dng s liu v tnh trng ung th do ngi tr li t khai, hoc do
ngi khc cung cp, thu c t cuc iu tra y t quc gia Vit Nam (s mu l 158.019
ngi), kt hp vi s liu v tnh trng phi nhim cht dit c qun s c tnh ton chi tit t
cc thng tin v hot ng qun s ca qun i M v ng minh trong thi gian din ra cuc
chin. Nu ch so snh mt cch gin n, nghin cu khng pht hin thy s khc bit ng k v
t l ung th gia cc x b nhim cht dit c qun s vi cc x khng b nhim. Nhng khi tp
trung vo nhng x c nhim c v s dng mt bin lin tc o lng mc phi nhim, nghin
cu tm thy bng chng cho thy c mi lin h gia liu lng v phn ng; trong s cc x b
phi nhim, nhng x cng c mc phi nhim cao cng c tng quan vi t l ung th c
bo co trong hai nm 2001-2002. Nghin cu khng tm thy bng chng r rng v mc nh
hng khc nhau gia nhm nhng ngi sinh ra trc v sau khi chin dch ri cht c din ra.
inh V Trang Ngn, L ng Trung v Hong Hoa gip chuyn ng sang ting Vit, dch t bn gc, Agent Orange
and the Prevalence of Cancer in the Vietnamese Population 30 Years after the End of the Vietnam War, World Bank Policy
Research Working Paper #5041, Washington DC: September 2009.
Trn trng cm n s gip v gi ca Jeanne v Steven Stellman trong vic tnh ton cc kt qu o c qu trnh phi
nhim ha cht dit c. L ng Trung v Phng c Tng tr gip chng ti xy dng b s liu cui cng. Nhng trao
i vi William Clark, Jack Colford, Jishnu Das, Quc Anh, Jed Friedman, Lakshmi Iyer, Peter Lanjouw, Carl Mason, Axel
Pustan, Biju Rao, Jeanne Stellman, Steven Stellman, Carrie Turk, Adam Wagstaff v Damien de Walque cng gip ch rt
nhiu cho nghin cu ny.
Nhng pht hin, gii thch v kt lun th hin trong ti liu ny khng nht thit phn nh quan im ca Ngn hng Th
gii, cc Gim c iu hnh cng nh cc quc gia m h i din.
Nhm Nghin cu Kinh t Pht trin. Ngn hng Th gii. MSN MC3-306; 1818 H Street, NW. Washington DC 20433. T:
+1 202 473 9452; Fax: +1 202 522 1153; Email: qdo@worldbank.org; Web: http://econ.worldbank.org/staff/qdo
1. Gii thiu
Trong cuc chin tranh Vit Nam (1959-1975), 72 triu lt cht c dit c c ri xung
t nm 1961 n nm 1971 nhm lm rng l rng v ph hy ma mng. C nhiu loi cht dit
c c s dng, vi tn gi t theo mu sn ca thng cha. c bit n nhiu nht l cht
c mu da cam, chim khong 65% tng lng cht c c s dng (theo nghin cu ca
Stellman v cc ng tc gi, 2003). Trong s , mt s ha cht (Da cam, Tm, Hng v Xanh l
cy) c nng cht 2,4,5-trichlorophenoxyacetic acid cao, c gia tng c t bng 2,3,7,8tetrachlorodibenzo-p-dioxin (sau y gi tt l dioxin). Theo c tnh, c tng cng 366 kg dioxin
nguyn cht c ri xung, trong khi theo T chc Y t Th gii, mc dung np dioxin hng
ngy i vi c th ngi ch l 1-4 pg (1 pg = 10-15kg) cho mi kg th trng. Hn na, s tn d
lu di c ghi nhn v nng dioxin cao trong thc n, t v m c th ngi Vit Nam,
c ngha l c tnh ca cc cht ni trn c th vn tn ti rt lu sau chin tranh. 1
Tuy nhin, chng minh vic ri cht c dit c c tc ng n sc khe ca ngi dn l
hon ton khng d dng. Trong phin to m nguyn n l Hi Nn nhn Cht c Da
cam/Dioxin Vit Nam kin cc cng ty cung cp ha cht dit c cho qun i M ti Vit Nam,
thm phn cp cao Jack Weinstein nhn mnh, "vic c mt s ngi ang phi hng chu bnh
tt sau qu trnh ri ha cht khng phi l bng chng y chng minh c mi quan h
nhn qu ni chung hay c th [gia vic ri cht c v tnh trng bnh tt]" (trch dn trong
nghin cu ca Stone, 2007). Vin Y khoa Hoa K c hai nm mt ln u xut bn mt ti liu v
kin thc khoa hc lin quan ti tc ng ca vic nhim cht c dit c s dng trong chin tranh
Vit Nam (Vin Y khoa, 2007). y l tp hp mt s lng ng k cc ti liu nghin cu tp
trung vo i tng cu binh M. Rt ng tic l Vit Nam, vi mc thu nhp bnh qun u
ngi tnh theo ngang bng sc mua ch khong 2,000 USD nm 2007, khng c mt ti liu vi
mc y v tin cy nh cc nghin cu M, ni m thu nhp bnh qun u ngi l 45.800
USD (theo CIA, 2008).
Nghin cu ny t cu hi rng, nu khng c h s bnh n chi tit, v ch s dng s liu
t mt cuc iu tra a mc tiu trn 36,000 h gia nh ngi Vit Nam, trong c c s liu do
ngi tr li t khai v do ngi th ba khai v tnh trng sc khe c nhn, liu c th lm r tc
ng ca vic ri cht dit c qun s trong chin tranh ti sc khe dn thng 30 nm sau chin
tranh hay khng. Nghin cu ny kt hp nhng thng tin chi tit v cc chin dch qun s ca
Bng chng v mc cao cht dioxin tn d lu di trong thc phm c a ra trong nghin cu ca Schecter v cc
ng tc gi (2003, 2004) v nghin cu ca Schecter, Malish v Ryan (2003); v bng chng v tn d lu di dioxin trong
t, xem nghin cu ca Schecter, Elitzer v Hiters (1989) v nghin cu ca Tuan v cc ng tc gi (2007). Cui cng,
cc nghin cu ca Schecter v cc ng tc gi (1987, 1994, 1995, 1996, 2001, 2002, 2003, 2004, v 2006), CDC (1988),
Kahn v cc ng tc gi (1988), Quynh, Dai v Thom (1989) v Phuong v cc ng tc gi (1996) chng minh s hin din
ca dioxin trong m c th ngi.
qun i M v ng minh vi b s liu v h gia nh, phn tch mi quan h gia mc phi
nhim cht c dit c trong chin tranh vi t l ung th c bo co ngi Vit Nam trong
khong 30 nm sau khi chin tranh kt thc. 2
Khi so snh cc x b nhim c vi cc x khng b nhim c, nghin cu khng tm thy s
khc bit ng k v t l ung th c bo co trong iu tra h gia nh. Pht hin ny c th
phn nh trung thc mt sai lch thng k, v s ngi t vong do ung th c th lm gim t l
nhng ngi b ung th m ta quan st c, trong khi vn nht qun vi mt t l mi nhim ung
th ln hn. Nghin cu cng tm thy mt s tng quan gia liu lng nhim c v mc
phn ng, hay gi l mi tng quan p ng liu (dose-response). Mi tng quan p ng liu
o lng mc phn ng khi liu lng tng thm, trong cc trng hp liu lng ln hn
khng. C th, nghin cu pht hin rng trong cc x tng b nhim c trc y, x no phi
nhim nhiu hn c t l ung th (t khai) cao hn trong thi gian 2001-2002. Mc d c th nhng
pht hin ny th hin mi quan h nhn qu gia vic nhim cht c mu da cam v bnh ung
th, chng ta vn phi ht sc thn trng khi din gii kt qu ny, bi v s liu v phng php
lun c s dng trong nghin cu ny cn nhiu hn ch. Th nht, thng tin v t l mc ung
th c ly t mt cuc iu tra v do c th b sai lch do khai bo; ngoi ra cng khng c
cch no kim nh li nhng khai bo ny, v khng c thng tin c th l ngi tr li b loi bnh
ung th no. Th hai, d liu sn c ch c th cho php ta tnh t l ung th hin mc ch khng
phi l t l mi mc phi, do c th dn ti nhng sai lch thng k, mc d trong trng hp
ny, chng ta c l do tin rng h s sai lch l hng v pha khng. Th ba, s ri cht dit
c qun s chc chn khng th l ngu nhin, m ph thuc vo cc iu kin c th ti a
phng m rt c th ng thi cng lin quan n cc yu t nguy c gy ung th. Mc d c th
theo di v kim sot kh nhiu cc yu t gy nhiu, nhng nghin cu ny vn khng th loi b
hon ton yu t bt ng nht tim tng ca cc yu t .
Nghin cu ny l mt trong s cc cng trnh nghin cu khoa hc v di chng chin tranh
(xem bi tng kt ca Blattman v Miguel, 2009). Khi khng th qu nhn mnh n hu qu trc
tip ca chin tranh, o bng t l thng vong v hu qu trn s tn hi thn th, cc nh nghin
cu cng quan tm phn tch v qu trnh hi phc kinh t v s pht trin di hn sau chin
tranh. Organski and Kugler (1977) v gn y l Chen, Loayza v Reynal-Querol (2008) tm thy
bng chng cho thy cc quc gia c th quay tr li mc pht trin kinh t trc chin tranh sau
khi ha bnh lp li. Nhiu nghin cu cp quc gia cng tm thy bng chng v s hi t di hn.
Davis v Weinstein (2002), Brakman, Garretsen v Schramm (2004) v Miguel v Roland (2006) ln
2
Thng qua C quan Vn th Lu tr Quc gia Hoa K (the National Archives and Records Administration), qun i M
xy dng c c s d liu thng tin chi tit v nhng hot ng qun s trong thi chin. Kalyvas v Kocher (2009) xem
xt nhng yu t quyt nh vic s dng bo lc bng cch s dng H thng nh gi Thn p, mt c s d liu v bo
lc chng li dn thng ti cc thn p Vit Nam. Gn gi hn vi nghin cu ny v mt phng php lun v ngun s
liu, nghin cu ca Miguel v Roland (2006) li s dng thng tin v hot ng nm bom tm hiu nhng tc ng di
hn ca n ti pht trin kinh t.
Phn ny khi qut mt s thng tin chung c bit n v Chin tranh Vit Nam, v khng c nh gii thch v bt k
kha cnh no ca cuc xung t. Xem (VD) Guilmartin (1991) bit thm thng tin v cc cuc chin tranh Vit Nam k
t khi c s tham d ca Php.
hn ch vic cung cp tr gip k thut v ti chnh cho chnh quyn Min Nam nhm gip
Qun i Vit Nam Cng ha (ARVN) chin u chng li du kch. Sau s kin Vnh Bc b thng 8
nm 1964 khi tu chin M b tn cng ngoi khi b bin Vit Nam, M tng cng s hin din
v mt qun s; nhng binh lnh M u tin c mt Vit Nam vo nm 1965. Sau nhiu giao
tranh khc lit, min Bc Vit Nam v Mt trn Dn tc Gii phng thc hin cuc Tng tn cng
Tt Mu thn nm 1968 ng lot trn nhiu thnh ph min Nam Vit Nam. Mc d phe cng
sn phi gnh chu nhiu thng vong nng n, chin dch ny gy ting vang ln v mt chnh
tr v tm l; Tng thng Lyndon Johnson khng th ti c c v Richard Nixon nhm chc vi k
hoch chm dt s tham d ca M v xy dng Qun i Vit Nam Cng ha ln mnh. Ngy 27
thng Mt nm 1974, Hip nh Ha bnh Paris c k kt chm dt xung t; ton b qun M
sau rt khi Vit Nam. Khng lu sau, min Bc Vit Nam tip tc tn cng v nhanh chng nh
bi Qun i Vit Nam Cng ha. Cc lc lng cng sn tin vo Si Gn, th min Nam Vit
Nam vo ngy 30 thng T nm 1975. Chin tranh Vit Nam kt thc v mc tiu t nc thng
nht di ch cng sn c thc hin.
Mt c im gy tranh ci trong k nguyn chin tranh qun s Vit Nam l vic s dng rng
ri cht dit c qun s. Trong giai on 1961-1971, c tnh c khong 72 triu lt cht c
c qun i M v ng minh ri xung Vit Nam, vi mc tiu ph hy ni tr n v ngun
lng thc ca i phng.4 Mt s cht c dit c c gia tng c tnh bng dioxin, c tnh
tng cng 366 kg dioxin nguyn cht c ri xung trong chin tranh (theo nghin cu ca
Stellman v cc ng tc gi, 2003). Bng 1 c trch t ti liu nghin cu ca Stellman v cc
ng tc gi (2003), cung cp s liu v tng loi ha cht dit c s dng trong cuc chin tranh.
Cht c da cam l loi c s dng nhiu nht, chim 65% lng ha cht dit c s dng.
[BNG 1]
T nm 1977, nhiu bo co v cc triu chng nh hng ti sc khe ca cc cu binh chin
tranh Vit Nam thc y chnh ph M phi yu cu thc hin nhng nghin cu nh gi v kh
nng m s phi nhim cht dit c li hu qu v sc khe cho cc cu binh. Quc hi M
thng qua Lut Cht c Da cam nm 1991, trong yu cu Vin Hn Lm Khoa hc Quc gia
(Hoa K) nh gi nhng hu qu v sc khe do nhim cht dit c qun s trong thi gian chin
tranh. C hai nm mt ln, Vin Y khoa li cung cp nhng cp nht v cc bng chng khoa hc
lin quan n ch ny.
Nhng tranh ci ny cn dn n mt cuc chin php l. Cc cu binh v ngi dn Vit Nam
np n kin cc cng ty ha cht sn xut cht dit c. n kin b bc vo ngy 10 thng 3
4
Hu ht (nhng khng phi tt c) nhng chin dch ri cht c dit c l mt phn trong Chin dch Ranch Hand, mt
danh ca hot ng ri cht c dit c ca Khng qun M t 1962-1971.
information system - GIS) gip cho vic tnh ton thng tin phi nhim t HERBS c d dng
hn (nghin cu ca Stellman v cc ng tc gi, 2003; nghin cu ca Stellman v Stellman,
1986, 2003, 2005). H thng thng tin a l GIS ban u c thit k iu tra tc ng ca
cht c da cam v cc cht dit c khc cc cu binh M. V tr ca a s cc n v thuc qun
i M u c th xc nh vi chnh xc kh cao. Phn ln cc n v ny rt t hoc khng di
chuyn, v d cc n v n tr; vi nhiu n v c ng, v tr m n di chuyn cng c xc
nh. Tuy nhin s liu v c dn Vit Nam th khc hn. Rt kh xc nh chnh xc v tr hin ti
ni h gia nh sinh sng, cha k ti v tr h sinh sng thi im ri cht dit c. Do , ch s
xc xut b phi nhim do Stellman v cc ng tc gi (2003) v Stellman v Stellman (1986, 2003,
2005) tnh ton khng th s dng c trong bi cnh ca nghin cu ny.
Tuy nhin, h thng thng tin a l GIS cng cho php ta tnh ton s ln mt cuc ri cht
dit c c th ri xung trong phm vi 0.5, 1, 2 v 5 km so vi im tham chiu, v cng cho php
chng ta ch gii hn loi cht c c t dioxin m thi. Tuy nhin, theo thit k th ngi s dng
GIS khng th xc nh gii hn vng m mt cch ch quan. Do mt x Vit Nam thng c
bn knh khong 5 km, cc phng php o m ny gp phi vn : a s cc h sng ranh
gii ca cc vng m bn knh 5 km , m cht dit c thng c ri xung cc cnh ng la
v cc khu rng, cch xa cc trung tm hnh chnh x. khc phc hn ch ny, tc gi m rng
phm vi vng m bng cch tnh tng cng s cuc ri cht dit c trn phm vi 7 hnh trn bn
knh 5 km tip xc nhau. Hnh trn u tin (chic gia) t trung tm x. Su hnh trn ngoi
vi cn li, vi tm l 6 im cch nhau mt khong cch 10 km, to nn mt hnh lc gic ng
knh 20 km nh c minh ha trong Hnh 1. m bo s nht qun, 6 im ngoi vi c chn
sao cho hnh lc gic c mt trc Bc-Nam song song vi ng kinh tuyn. Tng cng s ln m
ri vo 7 hnh trn ny cho ta mt con s c tnh v s ln b ri cht dit c xy ra trong phm vi
15 km so vi v tr tham chiu. Cch m s ln ri cht c dit c ny l phng php c lng
bng bin thay th ch yu c s dng trong nghin cu ny. Ngoi ra, s m ln ri dioxin ch
tnh n nhng ln ri cht dit c c cha dioxin (Cht c Da cam, Tm, Hng v Xanh l cy)
[HNH 1]
= + + +
1
trong pijk l xc xut mt c nhn i trong h gia nh j sng x k ang b mt loi ung th no
trong giai on 2001-2002; Herbk l i lng ch mc phi nhim cht dit c qun s ca x
k, v Xijk l mt vec-t ch nhng c im nhn khu hc v kinh t-x hi ca mi c nhn nh
tui (v tui bnh phng) v hc vn, tnh trng kinh t-x hi cp h gia nh (theo mc chi
tiu u ngi), v khu vc sinh sng (thnh th hay nng thn), thi gian c nh nng mt tri (s
gi nng trung bnh ca x trong thi gian 1975-1999) v cng b nm bom (lng bom) trong
thi gian chin tranh; ijk l sai s c gi nh l c phng sai khng ng nht
(heteroskedasticity) v t tng quan v khng gian (spatial auto-correlation). Sai s chun vng
(robust standard error) c tnh ton, tp hp theo cp tnh gii thch kh nng t tng quan
v mt khng gian.5 Hn na, cc gi tr c lng c tnh gia quyn bng cch s dng trng s
l quy m dn s c cung cp sn trong c s d liu tnh n cc c trng ca thit k chn
mu.
Tc ng ca s phi nhim i vi nhng ngi sinh trc v sau khi kt thc chin dch ri
cht c dit c c c tnh bng cch b sung thm cc bin tng tc (ch s phi nhim tng
tc vi bin s nh phn th hin thi im sinh ca c nhn l trc hay sau nm 1971) trong cng
thc sau:
= + + 1 >1971 + +
1
H s th hin nh hng ca phi nhim cht c dit c ti nhng ngi sinh ra sau khi
kt thc chin dch ri cht c c khc so vi nhng ngi sinh trc v nguy c c th b trc
tip nhim c hay khng.
Thi im 1999, Vit Nam c chia thnh 8926 x, phng v 61 tnh, thnh.
10
Vi phn tch liu lng- phn ng, s phn loi phi nhim ch tnh n nhng x b ri cht c t nht 1 ln tnh n
trc thi im chin tranh kt thc
11
Nu tnh trng ung th (t khai) hon ton khng xc nh c, khng c mi lin h no c pht hin. Kt qu trong
bng 4 li a ra gi khc. Cc sai s o ngu nhin ca cc bin s ph thuc tng vt so vi cc sai s tiu chun, khng
k sai lch nhng h s hi quy.
12
thng k do k c/nh kin ca ngi c hi. 9 Tuy nhin, nhng bng chng trnh by trong
bng 3 khng cho thy s khc bit no gia mt x cha tng b ri cht c vi mt x tng b
ri (cc ct t 4 n 6). Nhng x trn v di mc phn v 75 (cc ct t 7 n 9) cng khng cho
thy s khc bit no. Nu nh k khai sai lm nh hng ti mi tng quan gia t l ung th v
s phi nhim cht dit c, th ta c th s pht hin ra mi lin h nht nh khi s dng gi tr o
lng nh phn ca phi nhim (bng 3) hn l gi tr lin tc (bng 4), bi mi ngi thng thng
s nh n vic h c b phi nhim hay khng trc khi nh n mc phi nhim (nng hay
nh) ca h. Ngoi ra, nhng tnh ton th hin trong bng 4 (cc ct t 1 n 6) ng ra phi cho
kt qu ngc li, mt x cha tng phi nhim bo co t trng hp ung th hn mt x mt
ln b ri cht dit c.
Lu rng nu h s bnh n sn c, nhng sai lch tng t vn ph bin: nhng ngi tin rng h phi chu ng vic
ri cht c s c xu hng xt nghim sng lc ung th nhiu hn.
10
Michalek v Pavuk (2008), Pavuk, Michalek v Ketchum (2006), Pavuk v cc ng tc gi (2005), Bullman, Watanabe v
Kang (1994), Mahan v cc ng tc gi (1997), Dalager v cc ng tc gi (1991, 1995), Kang v cc ng tc gi (1986,
1987) v Anderson (1990) s dng cc h s qun s xy dng gi tr phi nhim c hi gin tip; Giri v cc ng tc
gi (2004) v Zafar v Terris (2001) li da vo s t nh gi phi nhim ca tng c nhn.
13
4.2.3. Bin khng quan st c (omitted variables) v gii thch v mi quan h nhn
qu ca kt qu nghin cu
C nhng nguy c gy ung th khc c th gy nhiu i vi mi tng quan gia s phi
nhim cht c v ung th trnh by trong bng 4.
Cc chin dch ri cht c dit c khng phi l mt qu trnh mang tnh ngu nhin, m c
th ph thuc vo mt s tnh cht ca a phng, m nhng tnh cht ny c th cn tn ti n
ngy nay v c th nh hng ti t l ung th. Cung tng t nh vy, vic nm bom v ri cht
11
Tc ng ca nhng ngi lnh tr v nh t nhng vng b ri nhiu cht c c xu hng li lm sai lch kt qu dn ti
vic khng thy mi lin h no gia phi nhim v t l ung th. Hn na, cc chnh sch hn ch di c ca nh nc cng
lm gim ng k cc c hi di c. VNHS khng c thng tin v di c nn chng ti khng th tm hiu c th v vn ny.
14
5. Kt lun
Nghin cu ny nh gi bng phng php nh lng mi lin h gia s phi nhim cht
c dit c v t l ung th trong cng ng ngi Vit Nam 30 nm sau khi kt thc chin tranh
Vit Nam. Do Vit Nam khng th lp li nhng phng php c tnh h thng nh tng lm
vi cc cu binh M, chng ti p dng mt cch tip cn khc. Chng ti s dng nhng s liu t
khai v khai qua ngi th ba v t l ung th, v tm thy mt mi lin h thun gia tnh trng
phi nhim cht dit c qun s trong qu kh v t l ung th hin ti. Cn phi tha nhn rng
phng php c p dng b hn ch v khng c thng tin vi tin cy cao v tnh trng ung
th t khai v khai qua ngi th ba, v phi s dng t l ung th c pht hin thay cho t l
ung th mi mc phi, v v thiu thng tin v loi ung th. Tuy nhin, nu i cho ti khi nhng
nghin cu su hn c tin hnh, chng ta c mt nguy c l bng chng s mt dn v nhm
ngi ln tui tng chu nh hng phi nhim nhiu nht s khng cn na.
15
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
Akresh R, P Verwimp, and T Bundervoet (2009), Health and civil war in rural Burundi, Journal of Human
Resources, 44(2): 536-63.
Alderman H, J Hoddinott, and B Kinsey (2004), Long-term consequences of early childhood malnutrition, Oxford
Economic Papers, 58(3): 450-74.
Anderson GC (1990), Cancer risks. War is unhealthy, US finds, Nature, 344(6266): 478.
Bellows J, and E Miguel (2009), War and Local Collective Action in Sierra Leone, forthcoming in Journal of Public
Economics
Blattman C, and E Miguel (2009), Civil Wars, forthcoming in Journal of Economic Literature
Brakman S, H Garretsen, and M Schramm (2004), The strategic bombing of German cities during World War II and
its impact on city growth, Journal of Economic Geography, 4(2): 201-18.
Bullman TA, KK Watanabe, and HK Kang (1994), Risk of testicular cancer associated with proxy measures of Agent
Orange exposure among Vietnam veterans on the Agent Orange Registry, Ann Epidemiol, 4(1):11-6.
Centers for Disease Control (1988), Serum 2,3,7,8-Tetrachlorodibenzo-p-dioxin Levels in US Army Vietnam-era
veterans, JAMA, 260:1249-1254.
Central Intelligence Agency (2008), The World Fact Book
Chen S, N Loayza, and M Reynal-Querol (2008), The aftermath of civil war, The World Bank Economic Review,
22(1): 63-85.
Collier P (1999), On the economic consequences of civil war, Oxford Economic Papers, 51: 168-83.
Dalager NA, HK Kang, VL Burt, and L Weatherbee (1991), Non-Hodgkin's lymphoma among Vietnam veterans, J
Occup Med, 33(7):774-9.
Dalager NA, HK Kang, VL Burt, and L Weatherbee (1995), Hodgkin's disease and Vietnam service, Ann Epidemiol,
5(5):400-6.
Davis, DR, and D Weinstein (2002), Bones, Bombs, and Breakpoints: The Geography of Economic Activity,
American Economic Review, 92(5): 1269-89.
Do QT, and L Iyer (2009), Mental health in the aftermath of conflict, forthcoming in The Oxford Handbook of the
Economics of Peace and Conflict, Garfinkel M and Skaperdas S (eds), Oxford University Press.
Dominguez FJ, C Lawrence, EF Halpern, B Drohan, G Grinstein G, DM Black, BL Smith, MA Gadd, M Specht, DB
Kopans, RH Moore, SS Hughes, CA Roche, and KS Hughes (2007), Accuracy of self-reported personal history of
cancer case in an outpatient breast center J Genet Couns, 16(3): 361-5.
Ghobarah HA, P Huth, and B Russett (2003), Civil wars kill and maim people -- Long after the shooting stops,
American Political Science Review, 97(2): 189-202.
Giri VN, AE Cassidy, J Beebe-Dimmer, LR Ellis, DC Smith, CH Bock, and KA Cooney (2004), Association between
Agent Orange and prostate cancer: a pilot case-control study. Urology, 63(4):757-60.
Guilmartin J (1991), America in Vietnam, Military Press.
Institute of Medicine (2007), Veterans and Agent Orange, Update 2006, The National Academies Press,
Washington, DC. USA.
Kahn PC, M Gochfeld, M Nygren, M Hansson, C Rappe, H Velez, T Ghent-Guenther, and WP Wilson (1988), Dioxin
and dibenzofurans in blood and adipose tissue of Agent Orange-exposed Vietnam veterans and matched controls,
JAMA, 259: 1661-1667.
Kalyvas KN, and MA Kocher (2009), The dynamics of violence in Vietnam: an analysis of the Hamlet Evaluation
System (HES), Journal of Peace Research, 46(3): 335-55.
Kamarova E, M Kogevinas, CT Anh, HD Cau, LC Dai, SD Stellman, and DM Parkin (1998), Exposure to Agent
Orange and occurrence of soft-tissue sarcomas or non-Hodgkin lymphomas: an ongoing study in Vietnam, Environ
Health Perspect, 106 Suppl 2: 671-8
Kang HK, NA Dalager, LL Needham, DG Patterson, PSJ Lees, K Yates, and GM Matanoski (2006), Health Status of
Army Chemical Corps Vietnam Veterans Who Sprayed Defoliant in Vietnam, Am J Ind Med, 49: 875-84
Kang H, FM Enzinger, P Breslin, M Feil, Y Lee, and B Shepard (1987), Soft tissue sarcoma and military service in
Vietnam: a case-control study, J Natl Cancer Inst, 79(4):693-9.
Kang HK, L Weatherbee, PP Breslin, Y Lee, and BM Shepard (1986), Soft tissue sarcomas and military service in
Vietnam: a case comparison group analysis of hospital patients, J Occup Med, 28(12):1215-8.
Mahan CM, TA Bullman, HK Kang, and S Selvin (1997), A case-control study of lung cancer among Vietnam
veterans, J Occup Environ Med, 39(8):740-7.
Michalek JE, and M Pavuk (2008), Diabetes and cancer in veterans of operation ranch hand after adjustment for
calendar period, days of spraying, and time spent in southeast Asia, J Occup Environ Med, 50(3): 330-40.
Miguel E, and G Roland (2006), The long-run impact of bombing Vietnam, manuscript UC Berkeley
Murdoch J, and T Sandler (2004), Civil wars and economic growth: spatial patterns, American Journal of Political
Science, 48(1): 138-51.
O'Brien TR, P Decoufle, and CA Boyle (1991), Non-Hodgkin's lymphoma in a cohort of Vietnam veterans, Am J
Public Health, 81(6):758-60.
Olie K, AJ Schecter, JD Constable, RMM Kokke,P Serne, PC Slot, and P de Vries (1989), Chlorinated dioxin and
dibenzofuran levels in food and wildlife samples in the North and South of Vietnam, Chemosphere, 19: 493-496.
Organski AFK, and J Kugler (1977), The costs of major wars: the Phoenix factor, American Political Science
Review, 71(4): 1347-66.
Pavuk M, JE Michalek, and NS Ketchum (2006), Prostate cancer in US Air Force veterans of the Vietnam war, J
16
17
Hnh 1: M rng vng m xung quanh cc trung tm hnh chnh x o gi tr phi nhim cht c dit c
-10
6
4
2
corr = -0.1082
P-value = 0.0003
2
4
6
Log all-herbicide hit count
2
4
6
Log all-herbicide hit count
Fitted values
2
4
6
Log all-herbicide hit count
Log '000 VND/cap
Fitted values
4
8
corr = -0.0074
P-value = 0.7936
corr = -0.0063
P-value = 0.8229
Alcohol
Cigarettes
Fitted values
corr = -0.0479
P-value = 0.1104
-5
Coal-firewood
Hnh 3: S tng quan gia mc phi nhim cht c dit c qun s v cc gi tr tiu dng hin ti khc nhau
2
4
6
Log all-herbicide hit count
Log '000 VND/cap
Fitted values
Thnh phn ha hc
60%-40% n-Butyl: isobutyl ester of 2,4,5-T
Cht c Xanh l cy
Cht c Tm
50% n-Butyl ester 2,4,-D; 30% n-Butyl ester 2,4,5-T; 20% isobutyl ester 2,4,5-T
1 892 773
Cht c Da cam
Cht c Da cam II
Cht c Trng
20 556 525
25 650
501 381
Bng 2: Tm tt thng k
S quan st
S x
Gi tr trung
bnh
lch chun
158,019
1,200
0.08%
2.81%
158,019
158,019
148,279
158,019
157,744
158,019
158,019
158,019
1,200
1,200
1,128
1,200
1,196
1,200
1,200
1,200
48.51%
26.634
1.068
5.160
3,910
22.80%
5.633
20.87%
49.98%
19.381
1.044
1.958
4,757
41.95%
1.320
40.64%
1,200
1,200
1,200
1,200
1,200
1,200
1,200
49.42%
42.458
47.42%
19.388
77.58%
38.146
5.610
50.02%
92.469
49.95%
42.260
41.72%
120.577
1.325
1,133
0.085
0.466
1,114
1,246
1,268
98.269
58.572
120.125
62.429
92.486
119.403
Bng 3: Hi quy logistic v cc yu t tc ng ti ung th - nh hng ca s phi nhim i vi tt c cc loi cht dit c
Bin ph thuc: Nhng c nhn khai bo b ung th (1:c, 0:khng)
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
Cc bin c lp:
0.815
0.792
0.813
tng b ri t nht mt trong cc loi ha cht (1:c, 0:khng)
(0.369)
(0.364)
(0.378)
1.228
1.166
S ln b ri cht c trong vng 15 km trn phn v 75 (1:c, 0:khng)
(0.284)
(0.279)
4.120
3.087
3.171
3.504
2.582
2.671
5.324
3.734
tng b nm bom t nht mt ln (1:c, 0:khng)
(4.687)
(3.862)
(3.923)
(4.093)
(3.264)
(3.339)
(6.369)
(4.786)
0.964
0.983
0.981
0.974
0.995
0.992
0.948
0.972
Logarit ca tng lng bom
(0.064)
(0.071)
(0.071)
(0.066)
(0.072)
(0.071)
(0.067)
(0.073)
0.984
1.011
0.999
1.048
1.086
1.064
0.956
0.989
S gi nng bnh qun hng ngy t 1975-1999 (gi)
(0.090)
(0.095)
(0.092)
(0.176)
(0.199)
(0.195)
(0.088)
(0.095)
0.602** 0.550*** 0.651**
0.602** 0.552*** 0.652**
0.603** 0.550***
Gii tnh ca i tng (1:nam, 0:n)
(0.130)
(0.110)
(0.127)
(0.129)
(0.110)
(0.127)
(0.130)
(0.110)
1.160*** 1.149*** 1.149*** 1.160*** 1.149*** 1.149*** 1.160*** 1.149***
Tui ca i tng (nm)
(0.039)
(0.044)
(0.044)
(0.039)
(0.044)
(0.044)
(0.039)
(0.044)
0.999*** 0.999*** 0.999*** 0.999*** 0.999*** 0.999*** 0.999*** 0.999***
Tui bnh phng
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
1.635*** 1.655** 1.748*** 1.660*** 1.684** 1.776*** 1.624**
1.650**
Sng khu vc thnh th (1:c, 0:khng)
(0.328)
(0.391)
(0.406)
(0.343)
(0.405)
(0.419)
(0.332)
(0.393)
0.998
1.001
1.021
1.000
1.003
1.022
0.998
1.001
Quy m h gia nh
(0.042)
(0.043)
(0.044)
(0.043)
(0.043)
(0.044)
(0.043)
(0.043)
1.102
1.064
1.095
1.059
1.104
Trnh hc vn (lp hon thnh)
(0.142)
(0.137)
(0.141)
(0.136)
(0.143)
0.884
0.890
0.890
0.895
0.877
Logarit mc tiu dng ca h tnh theo u ngi
(0.131)
(0.137)
(0.131)
(0.137)
(0.129)
tng iu tr ni hoc ngoi tr trong vng 12 thng (1:c, 0:khng)
5.246***
5.240***
(0.963)
(0.962)
0.000*** 0.000*** 0.000*** 0.000*** 0.000*** 0.000*** 0.000*** 0.000***
Hng s
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
1.201
(0.290)
3.986
(5.044)
0.967
(0.072)
0.974
(0.092)
0.652**
(0.127)
1.149***
(0.044)
0.999***
(0.000)
1.741***
(0.409)
1.021
(0.044)
1.067
(0.138)
0.884
(0.134)
5.257***
(0.965)
0.000***
(0.000)
S quan st
148,022
158,019
148,022
148,022
158,019
148,022
148,022
158,019
148,022
(9)
Ghi ch: Kt qu hi quy c bo co qua t sut chnh (odds ratios). Sai s chun trong ngoc n (robust standard errors), iu chnh phng sai khng ng nht v cm
thng k cp tnh (clustered at the province-level). Cc k hiu ***, ** v * biu hin gi tr c ngha thng k ln lt mc 1, 5 v 10%. Cc quan st c tnh gia quyn vi
trng s chn mu. Gi tr phn v th 75 tng ng vi 39 ln b ri cht c.
Bng 4: Hi quy logistic v cc yu t tc ng ti ung th - phn ng liu lng i vi s ln th bt k loi cht dit c no
Bin ph thuc: Nhng c nhn khai bo b ung th (1:c, 0:khng)
Ton b mu
Cc bin c lp
Logarit s ln b ri cht c
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
(11)
(12)
1.198**
1.256**
1.270**
1.228**
1.291***
1.306***
1.238**
1.295**
1.319***
1.241**
1.307**
1.334**
(0.104)
(0.126)
(0.126)
(0.110)
(0.134)
(0.134)
(0.117)
(0.137)
(0.138)
(0.123)
(0.149)
(0.150)
0.779*
0.772*
0.771*
0.966
0.913
0.889
(0.126)
(0.123)
(0.122)
(0.141)
(0.136)
(0.132)
Mu chn lc
(1)
1.268
1.371
1.390
1.306
2.117
2.136
(0.704)
(0.765)
(0.750)
(1.178)
(1.763)
(1.794)
0.421*
0.341**
0.337**
0.431*
0.352**
0.346**
(0.255)
(0.202)
(0.202)
(0.257)
(0.204)
(0.204)
6.036
5.023
5.262
6.111
5.068
5.318
(7.479)
(6.639)
(6.876)
(7.597)
(6.724)
(6.987)
0.942
0.955
0.951
0.942
0.955
0.952
0.878
0.868
0.852
0.878
0.868
0.852
(0.069)
(0.073)
(0.073)
(0.069)
(0.073)
(0.073)
(0.104)
(0.102)
(0.100)
(0.104)
(0.103)
(0.100)
1.042
1.079
1.057
1.038
1.074
1.054
1.335
1.216
1.201
1.336
1.218
1.202
(0.168)
(0.190)
(0.186)
(0.167)
(0.188)
(0.185)
(0.341)
(0.314)
(0.314)
(0.341)
(0.316)
(0.315)
0.604**
0.553***
0.654**
0.605**
0.553***
0.654**
0.406***
0.365***
0.435***
0.406***
0.364***
0.435***
(0.130)
(0.110)
(0.127)
(0.130)
(0.110)
(0.127)
(0.111)
(0.105)
(0.123)
(0.112)
(0.105)
(0.123)
1.160***
1.149***
1.150***
1.146***
1.139***
1.141***
1.230***
1.243***
1.245***
1.240***
1.275***
1.269***
(0.039)
(0.044)
(0.044)
(0.046)
(0.051)
(0.047)
(0.060)
(0.065)
(0.066)
(0.078)
(0.077)
(0.077)
0.999***
0.999***
0.999***
0.999***
0.999**
0.999**
0.999***
0.998***
0.998***
0.998***
0.998***
0.998***
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.001)
(0.001)
(0.001)
(0.001)
1.620**
1.666**
1.754***
1.622**
1.662**
1.751***
1.265
1.237
1.316
1.265
1.238
1.316
(0.345)
(0.407)
(0.421)
(0.347)
(0.409)
(0.423)
(0.332)
(0.372)
(0.399)
(0.332)
(0.373)
(0.399)
Quy m h gia nh
1.002
1.005
1.025
1.002
1.006
1.026
1.026
1.044
1.063
1.026
1.044
1.063
(0.043)
(0.044)
(0.044)
(0.043)
(0.044)
(0.045)
(0.044)
(0.040)
(0.039)
(0.044)
(0.040)
(0.040)
1.098
1.062
1.104
1.069
0.961
0.933
0.965
0.936
(0.141)
(0.136)
(0.144)
(0.140)
(0.153)
(0.148)
(0.152)
(0.148)
0.852
0.859
0.852
0.859
1.047
1.057
1.042
1.054
(0.125)
(0.130)
(0.126)
(0.132)
(0.154)
(0.154)
(0.153)
(0.154)
Tng cng tc ng nhng ln b ri cht c trn nhng ngi sinh sau 1971
5.264***
5.269***
4.792***
(0.964)
(0.963)
(0.817)
4.788***
(0.812)
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
0.957
0.996
1.007
1.200*
1.193*
1.185
(0.170)
(0.183)
(0.182)
(0.169)
(0.163)
(0.164)
158,019
148,022
148,022
158,019
148,022
148,022
81,268
75,983
75,983
81,268
75,983
75,983
S quan st
Ghi ch: Kt qu hi quy c bo co qua t sut chnh (odds ratios). Sai s chun trong ngoc n (robust standard errors), iu chnh phng sai khng ng nht v cm thng k cp tnh (clustered at the province-level). Cc k hiu ***, **
v * biu hin gi tr c ngha thng k ln lt mc 1, 5 v 10%. Cc quan st c tnh gia quyn vi trng s ca mu. Mu chn lc ch bao gm cc quan st b ri cht c t nht mt ln trong vng 15 km k t trung tm x. Gi tr "Tng
cng tc ng ca log s ln b ri cht c trn nhng ngi sinh sau 1971" trong cc ct 4, 5, 6, 10, 11 v 12 l thng s gia tc ng chnh ("Logarit ca s ln b ri cht c") v bin tng tc ("Tc ng cng thm ca log s ln ln b ri
cht c ln nhng ngi sinh sau 1971"). Khi tc ng chnh l tc ng ca "logarit s ln b ri cht c" trn nhng ngi sinh trc nm 1971.
(1)
Cc bin c lp
tng b ri ch ring cht dioxin (1:c, 0:khng)
1.023
(0.412)
1.053
(0.424)
1.057
(0.427)
4.120
(4.687)
0.964
(0.064)
0.984
(0.090)
0.602**
(0.130)
1.160***
(0.039)
0.999***
(0.000)
1.635***
(0.328)
0.998
(0.042)
3.087
(3.862)
0.983
(0.071)
1.011
(0.095)
0.550***
(0.110)
1.149***
(0.044)
0.999***
(0.000)
1.655**
(0.391)
1.001
(0.043)
1.102
(0.142)
0.884
(0.131)
0.000***
(0.000)
0.000***
(0.000)
3.171
(3.923)
0.981
(0.071)
0.999
(0.092)
0.651**
(0.127)
1.149***
(0.044)
0.999***
(0.000)
1.748***
(0.406)
1.021
(0.044)
1.064
(0.137)
0.890
(0.137)
5.246***
(0.963)
0.000***
(0.000)
4.214
(5.030)
0.962
(0.068)
0.978
(0.142)
0.602**
(0.129)
1.160***
(0.039)
0.999***
(0.000)
1.632**
(0.345)
0.997
(0.043)
3.242
(4.104)
0.980
(0.072)
0.996
(0.159)
0.550***
(0.110)
1.149***
(0.044)
0.999***
(0.000)
1.647**
(0.399)
1.001
(0.043)
1.103
(0.142)
0.882
(0.128)
0.000***
(0.000)
0.000***
(0.000)
(9)
3.348
(4.192)
0.978
(0.071)
0.983
(0.156)
0.651**
(0.127)
1.149***
(0.044)
0.999***
(0.000)
1.740***
(0.413)
1.020
(0.043)
1.065
(0.136)
0.888
(0.134)
5.246***
(0.963)
0.000***
(0.000)
1.421
1.367
1.375
(0.364)
6.466*
(8.249)
0.937
(0.071)
0.936
(0.089)
0.603**
(0.130)
1.160***
(0.039)
0.999***
(0.000)
1.650***
(0.342)
0.998
(0.043)
(0.383)
4.677
(6.491)
0.958
(0.078)
0.966
(0.096)
0.550***
(0.110)
1.149***
(0.044)
0.999***
(0.000)
1.649**
(0.397)
1.002
(0.043)
1.107
(0.143)
0.898
(0.136)
0.000***
(0.000)
0.000***
(0.000)
(0.394)
4.857
(6.696)
0.955
(0.078)
0.955
(0.093)
0.651**
(0.126)
1.149***
(0.044)
0.999***
(0.000)
1.742***
(0.412)
1.021
(0.044)
1.070
(0.137)
0.906
(0.142)
5.249***
(0.963)
0.000***
(0.000)
Bng A2: Hi quy logistic ca cc yu t tc ng ti ung th - phn ng liu lng i vi s ln th ch ring cht dioxin
Bin ph thuc: Nhng c nhn khai bo b ung th (1:c, 0:khng)
Ton b mu
(1)
Cc bin c lp:
Logarit s ln b ri ch ring cht c dioxin
(2)
(3)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
(11)
(12)
1.131
1.134
1.145
1.164
1.171
1.184
1.162
1.170
1.196
1.160
1.168
1.198
(0.130)
(0.135)
(0.132)
(0.137)
(0.143)
(0.144)
(0.150)
(0.156)
(0.134)
(0.140)
(0.146)
Mu chn lc
(5)
(0.127)
Tc ng cng thm ca nhng ln ri dioxin i vi nhng ngi sinh sau 1971
(4)
0.760
0.751
0.750
1.022
1.015
0.979
(0.153)
(0.154)
(0.152)
(0.332)
(0.336)
(0.326)
1.167
1.251
1.271
1.075
1.389
1.416
(0.626)
(0.676)
(0.670)
(1.338)
(1.697)
(1.763)
0.711
0.724
0.708
0.724
0.738
0.720
(0.416)
(0.389)
(0.384)
(0.423)
(0.395)
(0.389)
5.871
4.623
4.933
5.977
4.704
5.029
(7.759)
(6.507)
(6.936)
(7.930)
(6.655)
(7.116)
0.943
0.959
0.955
0.942
0.959
0.954
0.857
0.872
0.857
0.857
0.871
0.857
(0.074)
(0.079)
(0.079)
(0.075)
(0.079)
(0.079)
(0.107)
(0.110)
(0.108)
(0.107)
(0.110)
(0.108)
0.978
0.995
0.983
0.974
0.990
0.979
1.337
1.209
1.193
1.337
1.212
1.194
(0.140)
(0.156)
(0.154)
(0.139)
(0.155)
(0.152)
(0.357)
(0.322)
(0.320)
(0.358)
(0.323)
(0.322)
0.602**
0.550***
0.651**
0.603**
0.550***
0.651**
0.415***
0.372***
0.442***
0.415***
0.372***
0.442***
(0.130)
(0.110)
(0.126)
(0.130)
(0.109)
(0.127)
(0.114)
(0.107)
(0.125)
(0.114)
(0.107)
(0.125)
1.160***
1.149***
1.149***
1.145***
1.137***
1.139***
1.230***
1.240***
1.241***
1.240***
1.270***
1.264***
(0.039)
(0.044)
(0.044)
(0.046)
(0.051)
(0.047)
(0.061)
(0.064)
(0.066)
(0.079)
(0.076)
(0.076)
0.999***
0.999***
0.999***
0.999***
0.999**
0.999**
0.999***
0.998***
0.998***
0.998***
0.998***
0.998***
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.001)
(0.001)
(0.001)
(0.001)
1.674***
1.676**
1.771***
1.677***
1.674**
1.771***
1.258
1.265
1.354
1.258
1.265
1.353
(0.362)
(0.410)
(0.426)
(0.363)
(0.412)
(0.429)
(0.330)
(0.393)
(0.427)
(0.329)
(0.392)
(0.425)
Quy m h gia nh
0.999
1.003
1.022
0.999
1.003
1.023
1.010
1.036
1.054
1.010
1.037
1.054
(0.043)
(0.043)
(0.044)
(0.043)
(0.043)
(0.044)
(0.045)
(0.040)
(0.039)
(0.045)
(0.040)
(0.039)
1.104
1.066
1.109
1.073
0.935
0.910
0.938
0.912
(0.142)
(0.137)
(0.145)
(0.140)
(0.144)
(0.138)
(0.142)
(0.137)
0.896
0.905
0.896
0.906
1.133
1.152
1.128
1.148
(0.129)
(0.136)
(0.130)
(0.137)
(0.167)
(0.168)
(0.166)
(0.168)
Tng cng tc ng nhng ln b ri cht c trn nhng ngi sinh sau 1971
5.257***
5.259***
4.663***
(0.963)
(0.962)
(0.797)
4.655***
(0.794)
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
0.000***
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
(0.000)
0.885
0.879
0.888
1.185
1.186
1.173
(0.207)
(0.205)
(0.207)
(0.433)
(0.437)
(0.436)
158,019
148,022
148,022
158,019
148,022
148,022
77,441
72,499
72,499
77,441
72,499
72,499
S quan st
Ghi ch: Kt qu hi quy c bo co qua t sut chnh (odds ratios). Sai s chun trong ngoc n (robust standard errors), iu chnh phng sai khng ng nht v cm thng k cp tnh (clustered at the province-level). Cc k hiu ***, **
v * biu hin gi tr c ngha thng k ln lt mc 1, 5 v 10%. Cc quan st c tnh gia quyn vi trng s ca mu. Mu chn lc ch bao gm cc quan st b ri ch ring cht c dioxin t nht mt ln trong vng 15 km k t trung tm x.
Gi tr "Tng cng tc ng ca log s ln b ri ch ring cht dioxin trn nhng ngi sinh sau 1971" trong cc ct 4, 5, 6, 10, 11 v 12 l thng s gia tc ng chnh ("Logarit ca s ln b ri ch ring cht dioxin") v bin tng tc ("Tc ng
cng thm ca log s ln ln b ri ch ring cht dioxin ln nhng ngi sinh sau 1971"). Khi tc ng chnh l tc ng ca "logarit s ln b ri ch ring cht dioxin" trn nhng ngi sinh trc nm 1971.