CHNG 1 GII THIU CHUNG 1.

H ng lc tu thy bao gm: - H ng lc chnh tu thu: Dng sinh cng c hc, sinh ra lc y tu tu t c vn tc nht nh. - H ng lc ph: Cc t hp izel lai my pht in, ng c lai my nn kh, lai bm ... - Cc h thng phc v.

MY TU THU

HL chnh Diezel chn vt

HL chnh tua bin kh

HL chnh hi nc

HL chnh tu chuyn dng dng

- Diezel my pht - ng c my

Hnh 1-1. S cy h ng lc tu thy 2. H ng lc chnh tu thu * H ng lc chnh izel My chnh l ng c izel lai chn vt. My chnh c th l ng c thp tc, cao tc hoc trung tc c th o chiu hoc khng o chiu. H ng lc chnh izel lai chn vt c truyn ng c th trc tip, qua ly hp hoc qua hp s o chiu. Chn vt c th l loi chn vt bin bc hoc nh bc. H ng lc chnh izel c th dng mt ng c lai 1 chn vt, c th hoc khng qua ly hp (truyn ng trc tip) hoc hai ng c lai mt chn vt hoc nhiu ng c lai th t nhiu chn vt. * H ng chnh lc hi nc - My hi nc kiu piston. - Tua bin hi. * H ng lc chnh izel - tua bin kh: l t hp gia izel, tua bin kh vi chn vt. H ng lc ny tn dng c u im ring l ca tng loi ring bit. 3. H ng lc ph Trn tu thng dng cc h ng lc ph phc v cho cc hot ng ca my chnh v con tu. H ng lc ph c bn xt n l t hp izel lai my pht. Ngoi nng lng c hc lai my pht t ng c izel cn c th dng tua bin hi, tua bin kh (qua hp gim tc). H ng lc ph c th k n na l cc t hp my lai - my nn kh, my lai - my lc, my lai- bm ... 4. Cc h thng phc v cho my chnh, my ph v c con tu hot ng, cn rt nhiu h thng phc v cho n. Cc h thng phc v c chia lm hai nhm chnh l cc h thng trong bung my v cc h thng trn boong. * H thng trong bung my: - Cc h thng phc v ng c izel, ni hi, my nn kh... - H thng ballast

- H thng Lacanh - H thng cu ho - H thng nc S. hot - H thng x l nc thi -H thng my lnh

- H thng Ballast

- H thng li - H thng neo - ti - H thng cu trc - H thng ng m np hm hng

H ng lc chnh tu thu

H ng lc ph tu thu

H thng tu thu

H thng trn boong

- H thng lacanh - H thng cu ho - H thng nc sinh hot - H thng x l nc thi - H thng my lnh v iu ha khng kh. * H thng trn boong: - H thng li - H thng neo - ti - H thng cu trc - H thng ng m np hm hng. Cc tu chuyn dng cn c cc h thng c bit phc v cho cc tnh nng chuyn dng.

CHNG 2 NG C IZEL V CC H THNG PHC V NG C 2.1 NGUYN L HOT NG CA NG C IZEL I. Gii thiu chung v ng c t trong 1. nh ngha ng c t trong v ng c izel tu thu ng c nhit bao gm ng c t trong v ng c t ngoi. ng c t ngoi: L loi ng c nhit c qu trnh t chy nhin liu c tin hnh bn ngoi ng c. (V d: My hi nc kiu Piston, tua bin hi nc ...). ng c t trong: L loi ng c nhit trong vic t chy nhin liu, s to nhit v qu trnh chuyn ho t nhit nng ca mi cht cng tc (hn hp kh t do vic chy nhin liu), sang c nng c tin hnh ngay trong bn thn ng c. (VD: ng c izel, ng c cacbua rat, ng c ga...). ng c izel l mt loi ng c t trong kiu piston dng nhin liu lng du, m trong nhin liu c a vo xilanh cui qu trnh nn, t bt la trong khng kh c nhit cao do b nn trong xilanh. ng c izel cn gi l ng c t chy (trn tu thu ch dng loi ny). II. S v nguyn l hot ng ca ng c dizel 4 k theo chu trnh l thuyt ng c izel 4 k l loi ng c izel hon thnh mt chu trnh cng tc phi dng 4 hnh trnh piston tng ng vi hai vng quay tc 720o gc quay trc khuu. Chu trnh cng tc ca ng c izel 4 k gm: np, nn, n (chy gin n) sinh cng, x. 1) Qu trnh np kh Piston i t CT xung CD, xupp ht m, xupp x ng, th tch trong xilanh (pha trn piston) tng ln lm p sut trong xilanh gim xung. Nh s chnh lch p sut m khng kh t bn ngoi c ht vo xilanh (thng qua bu lc kh, ng ht v ming xilanh). Khi piston xung n im cht di th xupp ht ng li hon ton kt thc qu trnh np kh. 2) Qu trnh nn kh Cc xupp ht v xupp x u ng kn. Piston i t CD ln CT, khng kh trong xilanh b nn li rt nhanh do th tch ca xilanh gim dn (khi piston i t CD ln CT th th tch trong xilanh ch bng 1/15 - 1/22 th tch ban u) nn p sut v nhit kh nn tng ln rt cao. Cui qu trnh nn, p sut kh nn c th ln ti 40 - 50Kg/cm2 km theo vic tng nhit khng kh ln ti 500-7000C, cao hn nhiu so vi nhit t chy ca nhin liu.

NP

NN

Hnh 2-1. S nguyn l hot ng ca ng c 4 k V mt l thuyt th khi piston ln n CT, nhin liu s c phun vo bung t di dng sng m kt thc qu trnh nn kh. Vic np khng kh vo xilanh biu din trn thc ch th bng ng ba. Hnh trnh ny ca piston gi l th ht. 3) Qu trnh chy gin n sinh cng (k n)

Cc xupp vn ng kn. Piston im cht trn, nhin liu phun vo bung t gp kh nn c nhit cao s t bc chy. Qu trnh chy khong 40% nhin liu gn nh l qu trnh ng tch v c biu din bng ng cz'. S 60% nhin liu cn li chy trong iu kin gn nh l ng p (ng z'z). Nhit v p sut trong bung chy tng ln mnh lit (p sut c th ln ti 60 - 120 KG/cm2, nhit ln ti 1500 - 2000oC) kh chy gin n rt mnh y piston i xung thng qua c cu bin lm quay trc khuu. Qu trnh chy v gin n kt thc c biu th bng ng (z'ze) im (e) ng vi lc piston CD. Hnh 2-2. th ch th l thuyt ca ng c izel 4 k

z c

c d1 r Vs d2 e e a

P0 Vc
4) Qu trnh thi kh (k x)

Vmax

Xupp x m, xupp ht ng, piston i t CD ln CT, khi piston CD xupp x bt u m, kh thi trong xilanh t x ra ngoi, sau piston i ln tip tc y kh thi ra. Khi piston ln n im cht trn th xupp thot ng li, xupp ht li m ra, khng kh li c np vo xilanh bt u mt chu trnh mi. Qu trnh thi kh c biu din bng ng eb trn thc. Cc chu trnh hot ng tip din lin tc khin cho ng c hot ng lin tc. 5) Cc nhn xt v chu trnh l thuyt: Trong 4 hnh trnh ca piston ch c mt hnh trnh sinh cng, cc qu trnh cn li iu tiu tn cng v lm nhim v phc v cho qu trnh sinh cng. S quay trc ng c trong thi gian ca ba hnh trnh cn li xy ra nh d tr nng lng m bnh tch lu c trong thi gian hnh trnh cng tc ca piston hoc nh cng ca cc xilanh khc. khi ng ng c, u tin cn nh nng lng bn ngoi quay n (bng khng kh nn hay l bng ng c in), ch sau khi nn khng kh trong xilanh v cung cp nhin liu c th nhn c s bc chy, sau ng c mi bt u t hot ng. Mi qu trnh (ht, nn, n, x) u c thc hin trong mt hnh trnh ca piston tng ng bng 180 o gc quay ca trc khuu. Cc xupp u bt u m hoc ng kn ng khi piston v tr im cht do cha tn dng c tnh lu ng ca cht kh. Kt qu l np khng y v thi khng sch kh, nh hng ti qu trnh chy nhin liu nn hiu sut ng c gim. Nu nhin liu c phun vo bung t ng lc piston CT th s khng tt v: Thc t sau khi t phun vo bung t, nhin liu khng lp tc bc chy ngay m cn phi c mt thi gian chun b chy (gm thi gian nhin liu ho trn vi kh nn trong bung t, thi gian nhin liu bc hi v hp th nhit trong bung t nng nhit ca n ln ti nhit t bc chy). Gi l thi gian tr hon s chy i. Nh vy nu nhin liu phun ng khi piston CT th khi nhin liu chun b xong bt u chy piston i xung mt on kh xa (lm th tch trong xilanh tng ln, p sut v nhit hn hp gim) nh hng trc tip ti cht lng chy nhin liu. Do vy cng sinh ra ca qu trnh gin n s gim lm cng sut ng c gim. Mt khc phun ht mt lng nhin liu vo bung t cn phi c mt thi gian nht nh, nh vy s nhin liu phun vo sau s chy khng tt, hoc cha kp chy b thi ra ngoi. V th hiu sut ng c gim. III. S iu chnh cho ng c izel 4 k lm vic theo chu trnh thc t

Qua phn tch nhc im ca chu trnh l thuyt v qua kho st thc t cho thy: Thi im ng m cc xupp v thi im phun nhin liu c nh hng rt ln n cng sut ca ng c. V vy cn phi xc nh cc thi im nh th no m bo c cng sut v hiu sut ng c c ln nht. Nu ng c hot ng theo chu trnh l thuyt s khng tho mn yu cu trn, thm ch c th ng c khng hot ng c. V vy phi iu chnh li cch phn phi kh v thi im phun nhin liu. Cc qu trnh hot ng thc t ca ng c theo gc quay trc khuu c th trnh by trn gin trn dng xon c.

nn

np

1 (18 30o): Gc m sm xupp np

2 (18 45o): Gc ng mun xupp np

n x

3 (35 45o): Gc m sm xupp x

4 (18 25o): Gc ng mun xupp x (10 30o): Gc phun sm nhin liu

3 Hnh 2-3. th phn phi kh ng c 4 k

1) qu trnh np kh: Xupp ht m trc khi piston n im cht trn mt gc 1. Gc 1 gi l gc m sm xupp ht (ng vi on d1b trn thc ch th). Gi tr gc 1: 18 - 30o lm nh vy khi piston ti im cht trn tc l lc bt u np th xupp ht c m tng i ln do gim sc cn, bo m np c khng kh nhiu hn. ng thi xupp np cng ng mun hn so vi im cht di mt gc gc 2 (ng on ad2). Thng 2 = 18 - 450 gi l gc ng mun xupp np. Lm nh vy l li dng mt cch c hiu qu s chnh lch p sut v qun tnh ca khng kh lu ng trong ng np, tng thm lng kh np vo xilanh. Nh vy qu trnh np thc t ca ng c khng phi bng 180 o m bng 180o + 1+ 2 gc quay trc khuu. Tc thi gian thc t ca qu trnh np ln hn thi gian ca hnh trnh np . 2) qu trnh thi kh: Xupp x c m sm hn trc khi piston n im cht di mt gc 3 = 35 - 45o gi l gc m sm xupp x (ng vi on e'e). M sm xupp x gim p sut trong xilanh giai on thi kh do gim c cng tiu hao piston y kh thi ra ngoi, mt khc nh lng kh st trong xilanh cng gim do tng lng kh np mi cho xilanh. ng thi thi sch hn sn phm chy, xupp x c ng mun hn so vi im cht trn gc 4 = 18 - 25o gi l gc ng mun xupp x (ng vi on br trn thc). Nh vy qu trnh thi ca ng c ko di 180o + 3 + 4. Do cui qu trnh thi xupp x ng mun v xupp ht m sm nn c mt thi gian c hai xupp u m trn thc ch th cng ( th cng) on d1r gi l thi k trng ip: gc 1 + 4 gi l gc trng ip ca cc xupp. 3) Thi im phun nhin liu: cui qu trnh nn, nhin liu c phun vo bung t nh vi phun lp trn np xilanh sm hn trc khi piston ln ti im cht trn. Mc ch phun sm nhin liu l nhin liu c thi gian chun b chy, khi nhin liu iu kin chy l lc piston bt u i xung. Gc phun sm phi tnh ton sao cho qu trnh chy xy ra mnh lit nht khi piston v tr tng ng 5 - 10 o gc quay trc khuu sau CT, khi kh chy s thc hin mt cng ln nht. Tr s gc phun sm: = 10 - 30o trc CT theo gc quay trc khuu (ng vi on c'c) v ph thuc tc quay ca ng c. IV. S v nguyn l hot ng ca ng c dizel 2 k theo chu trnh l thuyt ng c izel 2 k l loi ng c izel hon thnh mt chu trnh cng tc trong hai hnh trnh ca piston - tng ng vi mt vng quay hoc 360o gc quay ca trc khuu. 1. S cu to v nguyn l hot ng ca ng c 2 k qut vng

5 1. Piston 2. ng gp kh x 3. Cc ca x 4. Smi xilanh 5. Np xilanh 6. Vi phun 7. Cc ca np 8. Hp kh qut 9. Bm qut kh 10. Bu lc kh

4 7 8 9 2 10 1 3

Hnh 2-4. S nguyn l hot ng ca ng c 2 k qut vng

P
- bk: Qu trnh thay kh - ka: Qu trnh x kh st - ac: Qu trnh nn - cz: Qu trnh chy ng tch - zz: Qu trnh chy ng p - ze: Qu trnh dn n - ek: Qu trnh x t do

z c

e a k 0 Vc Vs b V

Hnh 2-5. th ch th l thuyt ca ng c 2 k * c im cu to: - Khng c xupp - Cc ca np v cc ca x c b tr xung quanh trn thnh xilanh v hai pha i din nhau. Mp trn ca ca x cao hn mp trn ca ca np. Cc ca np c hng vt ln pha trn to hng i ca dng kh np la ln pha trn st np xilanh (hon thin vic lm sch pha trn xilanh). - Vic ng m cc ca kh do piston m nhim piston thng lm c nh li. - C lp mt bm ht c bit (bm qut kh) np khng kh vo bung cha di p sut 1,15 - 1,25 bar khi lm vic khng tng p hay l di p sut 1,4 - 1,8 bar khi lm vic c tng p. Khi lm vic khng tng p dng bm piston hay bm rto lm bm qut kh (trch cng sut t ng c lai bm qut kh). Khi lm vic c tng p dng t hp tua bin my nn. Chu trnh cng tc c thc hin trong 2 hnh trnh piston: 1.1 Hnh trnh th nht: Piston i t im cht di ln im cht trn - Cho rng ti thi im u piston nm im cht di, lc cc ca np v thi u m. Lc ny kh np c bm qut kh thi vo xilanh (vi p sut 1,15 - 1,2bar). Do c p sut ln hn p sut kh thi trong xilanh nn kh np s la kh

thi qua ca thi ra ngoi. Giai on ny gi l giai on qut kh hoc l giai on thay kh v n va thi kh c va np kh mi. - Piston i t CD ln, cc ca np v thi dn dn u ng li. Piston i ln mt on th ng kn ca np trc (ng bk trn thc ch th). - Khi ca np ng, kh np ngng khng vo xilanh na, nhng v ca thi vn cn m nn kh thi vn tip tc qua ca thi ra ngoi. Giai on ny cn gi l giai on x kh st. Trong giai on ny c mt phn kh np cng b lt qua ca thi ra ngoi nn cn gi l giai on lt kh. Khi piston i ln ng kn c cc ca thi th kt thc giai on lt kh (ng ka trn thc ch th). -Piston tip tc i ln im cht trn, giai on ny lm nhim v nn kh, qu trnh xy ra tng t nh trong ng c 4 k (ng ac trn thc ch th). p sut v nhit kh nn tng ln rt nhanh. Khi piston n gn im cht trn th nhin liu c phun vo xilanh di dng sng m qua vi phun. 1.2 Hnh trnh th hai: - Nhin liu phun vo xilanh gp kh nn c nhit cao s t bc chy. Mt phn nhin liu chy th tch khng i theo ng (cz'), phn cn li chy theo p sut khng i (theo ng z'z) tip din ra qu trnh gin n sn phm chy (ng ze). Sn phm chy gin n rt mnh y piston i xung lm quay trc khuu thc hin giai on sinh cng. - Khi piston i xung c mt on th m ca thi trc bng mp ca chng (ti im e). Kh thi trong xilanh s t do x ra ngoi lm p sut trong xilanh gim xung gn bng p sut bn ngoi. Giai on ny gi l giai on x t do (giai on x t do rt cn thit, phi tnh ton sao cho thi gian h p sut trong xilanh xung thp hn p sut kh np trc khi piston bt u m cc ca np). Giai on ny biu th bng ng ek. - Piston i xung mt on na th m cc ca np (ng vi im k) kh np li c thi vo xilanh la kh thi ra thc hin y cng bc kh thi v thay kh mi chun b cho qu trnh sau. 1.3 Nhn xt: - Trong hai hnh trnh ca piston c mt hnh trnh sinh cng. - Mi hnh trnh ca piston khng lm ring mt nhim v nh ng c bn k m lm nhiu nhim v. Hnh trnh 1: Lm cc nhim v x, np, nn. Hnh trnh 2: lm cc nhim v sinh cng, x, np. Trong hnh trnh 1, giai on x kh st (lt kh) l khng c li v n lm tn tht mt phn kh np. Giai on ny cng nh cng tt nhng li ph thuc vo giai on x t do ca hnh trnh 2.

nn

n
1: Ton b gc m ca ca np 2: Ton b gc m ca ca x

np

: Gc phun sm nhin liu

Hnh 2-6. th phn phi kh ng c izel 2 k qut vng 2. S cu to v nguyn l hot ng ca ng c izel 2 k qut thng 2.1 c im cu to: C xupp x, b tr trn np xilanh c iu khin bng mt c cu phn phi trch t trc khuu. Cc ca np c b tr xung quanh trn thnh xilanh, hng vt ln trn to hng i ca dng kh thng t CD ln CT. Vic ng m cc ca np do piston m nhim. C bm qut kh tng t kiu qut vng.

6 7

5 4 3

8 9 10

1. Piston 2. Hp kh np 3. Cc ca np 4. Xilanh 5. Vi phun nhin liu 6. Xupp x 7. Np xilanh 8. Sinh hn kh tng p 9. Bm qut kh 10.Fin lc kh

Hnh 2-7. S nguyn l1 hot ng ca ng c izel 2 k qut thng 2.2 Nguyn l hot ng: - Hnh trnh th nht: Piston i t CD ln CT, cc ca np v xupp x u m, hnh trnh ny lm cc nhim v qut kh, np kh, nn kh v phun nhin liu nh ng c qut cong. Ch khc ng c qut cong ch giai on lt kh (x kh st) ng c ny c th iu chnh c (rt nh hoc bng khng, thm ch c th cho xupp x ng trc khi ng ca np). - Hnh trnh th 2: Lm cc nhim v gin n sinh cng, x t do, qut kh tng t ng c qut vng, ngha l sau giai on sinh cng th xupp x c m trc, cc ca np m sau.

nn

1: Ton b gc m xupp np 2: Ton b gc m xupp x 1: Gc x kh st

np

2: Gc x t do ( 1 < 2 ) : Gc phun sm nhin liu

1 2

Hnh 2-8. th phn phi kh ng c izel 2 k qut thng Ch : Hai dng qut kh ch yu l qut vng v qut thng. Ty theo vic b tr cc ca qut m ngi ta chia h thng qut vng thnh qut vng t ngang, qut vng t mt bn, qut vng t xung quanh hay qut vng hn hp. Cn h thng qut ngang c chia thnh qut song song, qut hng tm hay qut theo hng tip tuyn.

 2.2. CC H THNG PHC V NG C IZEL I. H THNG NHIN LIU 1. Nhim v v yu cu i vi h thng cung cp nhin liu H thng nhin liu c nhim v cung cp mt lng nhin liu nht nh, trong mt khong thi gian nht nh, vo bung i ca ng c ti ng cc thi im quy nh, di dng sng m to iu kin cho nhin liu ho trn tt nht vi kh nn trong xi lanh. a. V nh lng Cht lng hot ng ca h thng nhin liu c nh hng trc tip ti cng sut v hiu sut ng c. V vy h thng nhin liu phi m bo cc yu cu c bn sau y: - Lng nhin liu cp vo phi v chnh xc theo yu cu ca mi chu trnh v c th iu chnh c theo yu cu ca ph ti. - Lng nhin liu phun vo cc xylanh phi ng u (s chnh lch khng vt qu 5% khi tay ga v v tr cp nhin liu ln nht). Nu cp khng u th ng c s hot ng khng u, rng ng mnh nh hng n bn ca ng c. b. V nh thi - Thi im phun nhin liu vo xylanh phi ng thi im quy nh, khng sm qu, khng mun qu. Nu phun sm qu, do lc p lc kh nn cn thp nhit cn thp nn nhin liu bc hi chm, mt phn bm vo nh piston v thnh xylanh s kh chy gy lng ph nhin liu v sinh khi en. Mt phn nhin liu chy trc im cht trn s gy phn p lm ng c chy rung hoc s khng hot ng c. Nu phun mun qu, nhin liu khng thi gian chy, p lc sinh ra s gim lm gim cng sut ng c, nhin liu chy khng ht gy lng ph, ng c thi khi en. - Thi gian phun nhin liu cng ngn cng tt, (thng thng thi gian phun chim khong 25 - 300 gc quay trc khuu). c. V nh p p sut nhin liu phun vo bung t phi ng quy nh phi ln to sng tt v c sc xuyn tt, to iu kin ho trn tt vi kh nn trong xylanh. Tuy nhin p sut phun cng khng yu cu qu ln v gp kh khn trong ch to bm cao p, gim tui th cc chi tit trong h thng. d. Trng thi phun - Nhin liu phi c phun trng thi ti sng (cng ti sng cng tt) hnh dng tia nhin liu phi ph hp vi bung t tng i ng u, ho trn tt vi kh nn. - Qu trnh phun phi dt khot, khng b nh git lc bt u v lc kt thc phun. Phi m bo lm vic n nh tc quay ti thiu quy nh. 2. Phn loi h thng cung cp nhin liu 2.1. Theo phng php cung cp nhin liu: - H thng phun nhin liu trc tip. - H thng phun nhin liu gin tip. a. H thng nhin liu trc tip

ng ng cao p Vi phun Kt trc nht V-1

Fin lc

V-2 Bm cao p

Hnh 2-9. S h thng nhin liu phun trc tip Bao gm bm cao p c truyn ng c kh v vi phun c ung vi BCA bng ng dn nhin liu p sut cao. h thng ny nhin liu c p sut cao to ra nh BCA c a ngay n v phun. u im: Kt cu tng i n gin, gn nh c kh nng nhanh chng p ng c nhng thng s cung cp nhin liu mi ch cng tc khc nhau, c tnh tin cy cao, c th s dng ton khong cung cp nhin liu cho chu trnh.

Nhc im: p sut phun gim cc ch vng quay thp ca ng c lm cho cht lc phun sng nhin liu cng xu i. iu nay dn n tc quay nh b hn ch. b. H thng phun nhin liu gin tip. (H thng phun tch t) i vi h thng ny nhin liu c p sut cao t BCA khng c a ngay n vi phun m c a vo bnh cha p sut cao, gi l b phn tch t ri sau mi c a n vi phun qua b phn phn phi c bit ng lng cn thit, ng thi im cn thit. Trong thc t loi ny c th tch bnh cha ln hoc nh c th cung cp cho mt ln phun hoc nhiu ln phun. Nu h thng c th tch bnh cha tch t ln nhin liu c BCA cung cp lin tc cho bnh cha, khng ph thuc vo thi im phun nhin liu p sut cao, ln hn nhiu so vi th tch mt ln phun nn qu trnh phun din ra vi p sut gn nh khng i, m bo cht lng phun nhin liu cao trong mt khong tc quay cng nh ph ti rng. V vy n thng dng cho nhng ng c izel tu thu c yu cu cao v vic phun nhin liu nhng ch ph ti nh. Nhc im: H thng c kt cu phc tp. 2.2. Da vo loi nhin liu s dng cho ng c - Nhin liu nh. - Nhin liu nng. Nhin liu nng hay nh tu theo t trng nhin liu. Vi nhin liu c t trng: 0,86 g/cm3 - du nh (A) 0,86 - 0,92 g/cm3 - du nh (B) 0,93 g/cm3 - du nng (C) a. H thng nhin liu nh c im ca h thng nhin liu ny l s dng nhin liu c t trng nh (di 0,92g/cm 3) nht thp (di 30cst 50 C) nhit ng c thp, cc thnh phn tp cht khc nh nc, lu hunh, cc, tro, x nh. Do vy trong h thng nhin liu ny khng cn h thng hm nhin liu cng nh c th khng cn dng my lc ly tm.
0

+ S h thng:

Kt lng

Kt trc nht

V4

V-5

V1
V-2 B m V-3 E-4 Kt cha V-7 Bm chuyn du V-6

ng cao p

Vi phun

V-8

V-9 Bm cp du

V-10 V-11

V-12 V-13 Bm cap p

Hnh 2-10. S h thng nhin liu nh

+ Nguyn l lm vic: H thng nhin liu nh s dng cho cc ng c trung tc v cao tc cng sut nh. Trong ng c cng sut ln n tn ti song song vi h thng nhin liu nng. Nhin liu t kt cha bm chuyn vo kt lng qua hp van. Ti kt lng cc tp cht bn v nc c lng xung v x ra ngoi qua cc van x, sau c bm chuyn ln kt trc nht qua phin lc. Nhin liu c bm cp du bm ti bm cao p v c a n vi phun, phun vo xylanh ng c. (nu cht lng du khng tt c th b tr thm my lc ly tm trc khi a ti kt trc nht). Trong mt s h thng khc nhin liu t kt trc nht ti BCA nh chiu cao trng lc. b. H thng nhin liu nng Thng c dng cho cc ng c izel trung tc, thp tc cng sut ln. c im ca h thng ny l s dng loi nhin liu c t trng cao (trn 0,92g/cm3) nhit ng c cao nht cao (trn 30cst 50 0C). Cc thnh phn tp cht bn nh nc, lu hunh, cc ln. V vy trong h thng ny cn thit phi trng b cc thit b hm trong kt cha trc my lc

10

ly tm, trc BCA. Cc ng ng dn nhin liu u phi bc cch nhit. i vi h thng nhin liu ny nht thit phi b tr cc my lc ly tm loi bt tp cht bn v nc ra khi nhin liu. Ngoi ra khi ng c s dng h thng nhin liu nng th cn thit phi b tr thm mt h thng nhin liu nh phc v ng c khi tu khi ng man hoc chun b ra vo cng.

11

+ S h thng

Kt trc nht DO

Kt trc nht FO

Kt lng FO

V-7

V -3
V-8

V-1

V-2
Bu hm

V-15 V-10 V-9 V-4 Vi phun Bm cp du No.2

My lc du

V-6

V-5

V-11 No.1

V-12 V-14

V13

Bu hm Bm cao p

Hnh 211. S + Nguyn l lm vic:

V-16

V-17

h thng nhin liu nng - Nhin liu t kt cha di hm tu c bm chuyn du ht qua bu lc ti kt lng FO. Ti kt lng cc tp cht bn v nc c lng xung v x ra ngoi qua cc van x, kt lng nhin liu c th hm s b vic lng tt hn. Nhin liu t kt lng qua hp van V-4 tip tc n bu hm ca my lc nh bm chuyn ri n my lc ly tm qua van V-6. Sau khi qua my lc tch b nc cn bn nhin liu c a v kt trc nht FO qua van V-7. T kt trc nht, nhin liu chy v kt ho trn qua van 3 ng, qua phin lc ri c bm cp du y qua bu lc tip tc c hm ti bu hm m bo nh 2,5 - 40BY ca nhin liu ng gi tr quy nh trc BCA. Sau theo ng ng cao p qua vi phun a vo xylanh ng c. - H thng nhin liu nh: Gm kt trc nht DO lp song song vi kt trc nht FO. Trc khi tu man hoc iu ng t 20 - 30 pht cn chuyn vic s dng h thng nhin liu nng sang h thng nhin liu nh bng van chuyn 3 ng V-G c tc dng lm nhit ca nhin liu thay i t t khi chuyn t nhin liu nng sau nhin liu nh v ngc li trnh hin tng kt piston plunger ca BCA. Ch vic ng m cc van cn t t. II. H THNG DU BI TRN 1. Nhim v v yu cu i vi h thng bi trn 1.1 Nhim v Nhim v quan trng nht ca h thng bi trn ng c l cung cp lin tc du nhn cho cc b mt tip xc ca cc chi tit c chuyn ng tng i vi nhau trong ng c nh: c trc, c bin, cht piston, smi xylanh con trt, cht ngang ca c cu con trt, cc b phn khc nh gi trc cam, gi n gnh xupp, cc bnh rng truyn ng... Mc ch to ra nm du gim tr lc ma st. Ngoi tc dng gim ma st bi trn cn c tc dng: - Ty ra cc b mt tip xc (du bi trn s a cc ht, phoi kim loi b mi mn ra khi b mt tip xc) - Lm mt cc b mt ma st: du nhn s mang nhit cc b mt ma st i ra ngoi nh nhit cho nc lm mt trong bu lm mt du. - Bao kn khe h nh (gia piston vi xylanh gia trc vi pht chn...) do c mng du bi trn m gia chung. - Ngoi ra du nhn cn dng lm mt cho nh piston lm mi cht cho cc h thng iu khin, o chiu. - Du bi trn cn bao ph cc chi tit chng xy ha cc chi tit. 1.2 Yu cu - Trong h thng c nhiu ng c th mi ng c phi c mt h thng bi trn c lp v gia chng c s lin h h tr nhau. - Du nhn phi c i n tt c cc v tr cn bi trn lu lng v p sut du bi trn phi ph hp vi tng v tr bi trn. - H thng du nhn phi n gin, lm vic tin cy m bo sut tiu hao du nhn l nh nht. 2. Phn loi h thng bi trn

12

2.1 Theo phng php cung cp du nhn n h thng bi trn gm a. H thng bi trn tun hon cng bc p sut thp Tt c cc ng c izel u c h thng bi trn tun hon cng bc p sut thp (p sut trong h thng nm trong khong 1,5 - 8 kg/cm2. H thng ny cung cp du bi trn cho cc b mt ma st ca trc chnh, khuu, trc u nh bin, trc phn phi... H thng bi trn tun hon cng bc p sut thp c trng bng s phn nhnh ca ng ng dn du tun hon cung cp du bi trn ng thi ti nhiu im bi trn v s tun hon ca mt lng du duy nht trong ng c. Lng du ny lun lun c lc sch ( cc bu lc th, tinh, c th bng cc my lc li tm) v c lm mt (trong cc bu sinh hn) ti nhit yu cu. b. H thng bi trn tun hon cng bc p sut cao p sut trong h thng ny > 50kg/cm2. H thng bi trn tun hon cng bc p sut cao phc v cho bi trn s mi xylanh, u ch thp con trt cc ng c izel c cng sut ln, hnh trnh piston di. c trng ca h thng ny l cung cp ng nh lng v ng thi im du bi trn cho mt gng xylanh nh cc bm du kiu piston, mi im bi trn c mt piston ring. Du bi trn xong mt phn b ho hi v chy trong smi xylanh, mt phn b kh x mang ra ngoi, phn cn li chy xung b phn cha du b tr trn cc tm ngn gia xylanh v hp trc khuu. Nh cc tm ngn ny c th dng loi du bi trn ring bi trn cho nhm s mi xylanh - piston nht l nhm s mi xylanh - piston ca ng c s dng nhin liu c hm lng lu hunh cao, mc ch nhm gim hao mn s mi xylanh v cc vng xc mng. 2.2 Phng php bi trn bng vung to Dng cho ng c cng sut nh, kch thc xylanh b. i vi phng php ny, lp thm cc thit b c bit vo trc khuu ca ng c khi lm vic s vng t du ln bi trn mt gng xylanh, u nh ca bin, cht piston...(mt lng du sau khi bi trn cho c khuu s trn ra bn mp v do c lc li tm s vung ln bi trn cho xylanh). Tuy nhin do du bn (c cha c nhin liu v sn phm chy) chy t xylanh xung nn trong trng hp ny qu trnh xy ho v qu trnh lm bn du tng ln rt nhanh, yu cu phi thay du sau mt thi gian s dng ngn hn so vi cc phng php khc.

13

2.3 Phn theo v tr cha du bi trn trong ng c a. H thng bi trn cc te t + S h thng:

ng c izel Sinh hn du nhn

Van iu chnh nhit

Van iu chnh p lc du Fin lc Van du hi

V-4

Bm

V-5

+ Nguyn l lmCc te vic:

Hnh 2-12. H thng du bi trn cc te t Li lc th Bm tay

Du nhn cha trong cc te ca ng c c bm ht qua li lc th n phin lc tinh. Trc khi n bu lm mt (sinh hn) du qua van iu tit nhit bng tay hay t ng van ny c tc dng cm ng nhit ca du iu chnh lng du qua sinh hn nhiu hay t nhm duy tr nhit ca du nhn n nh trc khi vo ng c (khi nhit thp cho i tt khng qua sinh hn). H thng cn c b tr van iu chnh p sut. Bng cch iu chnh sc cng l xo ca van ny ta c th iu chnh p sut trong h thng. Cn iu chnh p lc du trn ng ng chnh c th dng van du hi. cung cp du bi trn trc khi khi ng hoc trong trng hp ng c lm vic vi s vng nh, cn tng thm p lc du n gi tr nh mc, dng bm c lp (bm ny c truyn ng bng in ng c tu thu c ln, bng tay ng c c nh). Ton b du nhn sau khi bi trn xong u ri xung cc te (cc te lm nhim v cha du nn gi l cc te t) H thng bi trn cc te t cu to n gin nhng tnh tin cy, an ton trong khai thc khng c bo m. V lng du cha trong cc te khng nhiu vng tun hon ln, du chng bn. Khi tu nghing lc trong sng ming ht du c th b nh ln khi mt thong ca du, lm cho vic cung cp du b gin on, gy mt p lc. b. H thng du bi trn cc te kh: Du cha ngoi cc te lu lng bm ht > lu lng bm a i bi trn. + S h thng:

14

ng c izel Sinh hn du nhn My lc du nhn

V-1 V-3
Cc te

Fin lc

Bu hm Bm

V-2 V-6 V-4 V-5

V-7

V-8 Kt du tun hon

Bm

Li lc th Hnh 2-13. H thng bi trn cc te kh

+ Nguyn l lm vic: - Mch bi trn: H thng ny bao gm kt tun hon c b tr di cc te, cha du t cc te chy xung. Du nhn t kt c bm bnh rng ht a qua li lc, qua phin lc ti sinh hn vo ng ng chnh dn i bi trn my chnh. Trc khi n sinh hn du qua van iu tit nhit iu chnh lng du nhn qua sinh hn nhiu hay t nhm duy tr nhit thch hp trc khi vo bi trn, van an ton V-2 dng iu chnh p lc du bi trn (bng cch thay i sc cng l xo). Van du hi V-3 iu chnh p lc du trong ng ng chnh. - Mch lc du: Ngoi ra cn mt h thng khc khng mc ni tip vi h thng trn, du nhn t kt tun hon c bm bnh rng ht qua bu hm vo my lc du phn ly y nc v tp cht c tch ra cho v kt du bn (khng v trn hnh) cn du sch c bm y hi v kt tun hon. Hai bm ht v y thng lp ngay trong my lc. Lng du cha trong kt tun hon ph thuc vo cng sut ng c kiu loi ng c. Nu ng c c cng sut trung bnh tr xung v ng c khng c patanh bn trt ngi ta dng chung mt loi du bi trn chung cho c smi xylanh. Nu ng c patanh bn trt v ng c c cng sut ln, dng du bi trn xylanh ring khi c h thng bi trn ring cho s mi xylanh bng bm ring cc bm ny a du xylanh n bi trn thnh s mi xylanh. u im: Thi gian s dng du nhn di hn, an ton trnh c n hi du trong cc te. (Phn bn trong cc te ngi ta lp cc van an ton x bt hi du nu p sut cao) III. H THNG NC LM MT 1. Nhim v ca h thng lm mt H thng lm mt c nhim v mang mt phn nhit t cc chi tit ca ng c (v d: s mi xylanh, np xylanh, nh piston...) b nng ln trong qu trnh lm vic do tip xc vi kh chy hoc do ma st. Ngoi ra cn c nhim v lm mt cho kh tng p, du bi trn. lm mt xylanh v np xylanh ngi ta thng dng nc ngt hay nc bin. lm nh piston, thng dng du bi trn hay nc ngt lm mt ring. Cng cht lm mt c th l nc ngt hay du izel. 2. Cc h thng lm mt dng cho izel tu thu C 2 loi: - H thng lm mt h. - H thng lm mt kn. 2.1 H thng lm mt h (1 vng) H thng ny dng nc ngoi mn tu lm mt trc tip cho ng c sau li x ra ngoi mn. H thng lm mt h thng dng cho ng c cng sut nh. * Nguyn l lm vic:

15

Nc ngoi mn tu qua van thng bin, qua bu lc n bm a i lm mt cho du sinh hn du v sau i lm mt cho cc b phn trong ng c, sau x ra ngoi mn tu. trnh nc vo lm mt cho ng c qu lnh, ngi ta ni gia ng ra v ng vo ca nc lm mt bng mt ng ng trn b tr van iu tit nhit . * S h thng:

Van x mn

Van iu tit nhit ng c izel

Van thng bin

V-1 Hnh 2-14. H thng lm mt h Bu lc Bm u im: Cu to n gin, gi thnh r. Nhc im: C nhiu nhc im ln chnh nh sau.

Sinh hn du nhn

- Nhit nc lm mt ra khi ng c khng c vt qu 50 - 550C trnh to ra hin tng kt ta mui lm gim kh nng trao i nhit ca h thng, ngoi ra lng mui ng cn (tch t) trn ng ng lm tc ng. Nhit nc ngoi tu thay i rt ln (t 5 - 30 0C) tu thuc vo vng hot ng ca tu v thi tit dn n nhit ca cc vch lm mt cng thay i lm cho ng sut nhit ca cc chi tit tng ln. Ngoi ra khi nhit thp c kh nng ngng t hi nc kt hp vi sn phm chy to thnh cc loi axt lm tng mc n mn smi xylanh. - D lc qua bu lc nhng nc vn b bn (do bn, ct...) nn cc khoang lm mt xylanh v np xylanh b bn rt nhanh, gy nn nhng im nng cc b dn n vic to ra cc vt nt trn nhng b mt . 2.2 H thng lm mt kn (2 vng) H thng ny gm 2 vng tun hon. - Vng tun hon nc ngt: Lm mt trc tip cho ng c, my nn tng p, tua bin kh x... v n tun hon trong mt chu trnh kn. - Vng tun hon nc mn: Dng nc ngoi mn tu lm mt cho du nhn, nc ngt, khng kh tng p ri x ra ngoi mn tu.

16

* S h thng:

Kt gin n
V-19

Bu tch hi
V-14

Sinh hn kh tng p

Bm nc ngt
V-16 V-15

Bu hm

ng c izel

V-13

V-18
V-17 V-11 V-10 V-12

V-9

Sinh hn nc ngt

V-8

V-7

V-6 V-5

Bu lc
V-4 V-2 V-1

Sinh hn du nhn

Bm nc bin

Van thng mn

Bu lc
V-3

Van thng y

Hnh 2-14: H thng nc lm mt kn * Nguyn l lm vic: + Vng tun hon h: Nc t ngoi mn tu qua van thng bin qua phin lc nh bm qua sinh hn du nhn, sinh hn nc ngt ng thi qua lm mt cho sinh hn kh tng p ri ra ngoi. + Vng tun hon kn: Nc ngt sau khi ng c ra qua sinh hn nc ngt c bm ht a vo ng c. Mt phn nc nng ra khi ng c c a vo kt dn n thot hi, thot kh (trnh tch hi trong khoang nc). Sau li v trc bm. Lng nc hao ht c b sung qua kt dn n. Cc van iu tit nhit duy tr nhit cn thit cho h thng. Trc khi khi ng ng c cn hm ng c ta m hi hm vo bu hm, sau chy bm nc ngt. Nhit nc ngt ra khi ng c khong 65 - 800C cn hiu s nhit nc ngt ca ra v vo ng c khong. T = 8 - 10oC. * u im: Khng ch c cht lng nc lm mt nn h thng ng ng cc khoang cha nc lm mt sch. Mt khc m bo nhit nc vo ng c khng thp qu nn gim c ng sut nhit. * Nhc im: H thng cng knh, phi mang theo nc ngt. IV. H THNG KHI NG V O CHIU 1. H thng khi ng 1.1. Nhim v v yu cu ng c ang trng thi dng, n c th bt u hot ng cn phi dng mt ngun nng lng bn ngoi no lai ng c n mt tc quay khi ng (n k) l tc quay nh nht m vn tc trung bnh ca piston t n gi tr (C m) cn thit nhin liu c th t bc chy v ng c c th lm vic. C nhiu phng php khi ng ng c izel. Khi ng bng tay, khi ng bng ng c in, khi ng bng nhng ng c xng ph, khi ng bng khng kh nn. Trong cc phng php khi ng ni trn (tr khi ng bng khng kh nn) cc thit b khi ng tc dng trc tip ln trc c ca ng c tc l s chuyn ng bt u t trc c (trc c dn ng cn piston b dn). Vi nhng cch khi ng ny ng c c th khi ng vi bt k v tr no ca piston v khng ph thuc vo s xylanh ng c. Khi ng bng kh nn l phng php dng khng kh nn c p lc cao (10 - 50kg/cm 2) tc dng ln nh cc piston y piston i xung qua lm quay trc khuu. Nh th khu dn ng y l piston cn khu b dn l trc c. Khi ng bng khng kh nn l phng php ch yu ca ng c izel tu thu.

17

Ch l khi cc v tr piston u im cht th khi ng bng kh nn khng thc hin c v lc chuyn ng quay trc khuu nhng v tr tn cng ca piston hu nh khng c. iu kin ng c c th khi ng bng kh nn khi piston bt k v tr no ch c th thc hin c vi ng c c nhiu xylanh. C th ng c 4 k th t nht phi c 6 xylanh v ng c 2 k t nht c 4 xylanh. * Yu cu khi ng bng kh nn: - Kh nn phi p lc lm quay trc khuu d dng (thng thng t 10 - 30 kg/cm 2). Lng kh nn phi khi ng ng c c 10 - 20 ln. Tu theo loi thit b c th dng khong p sut khng kh nn nh sau: + Khi ng bng khng kh nn p sut thp: p = 20 - 30 kg/cm2 + Khi ng bng khng kh nn p sut trung bnh: p = 60 - 80 kg/cm2 + Khi ng bng khng kh nn p sut cao: p = 150 - 250 kg/cm2 Nu p dng hai loi sau trong h thng phi c van gim p gim p sut kh khi ng n 20 - 30 kg/cm2. - Kh nn vo khi ng ng c phi thi k sinh cng (chy gin n) ca tng xylanh v theo ng th t n ca ng c. Thi gian kh nn vo xylanh phi kt thc trc khi xupp x ca xylanh m (nu khng ,kh nn s lt qua xupp x ra ngoi). i vi ng c izel mun khi ng by k v tr no ca trc khuu v tit kim kh nn khi ng th phi tho mn iu kin sau: 1800 : Gc kp n gia cc xi lanh : Gc cp kh nn : Gc m xupp x Gc cp kh nn khi ng i vi ng c 4 k: 130 - 1400 i vi ng c 2 k khong 1000. Nh vy i vi ng c 4 k c 720/140 > 5 phi ly 6 xylanh. i vi ng c 2 k 360/100 > 3 phi ly t 4 xylanh. - Sau khi khi ng xong kh nn trn ng ng phi c x ra ngoi m bo an ton. 1.2 H thng khi ng bng khng kh nn cp vo bung t ng c H thng bao gm: My nn, bnh cha khng kh p sut cao, van khi ng t trn np xylanh. Qu trnh a kh nn vo xylanh c th theo 2 cch: - Ln lt a kh nn vo trc, cp nhin liu sau (ng c cng sut nh). - ng thi a kh nn v nhin liu vo trong xylanh cng mt lc (ph bin cc ng c c cng sut ln v va). H thng khi ng bng khng kh nn ca ng c izel tu thu c chia lm 2 loi: H thng khi ng trc tip v h thng khi ng gin tip. a. H thng khi ng trc tip bng khng kh nn Thng s dng cho ng c cao tc, cng sut nh. c im l dng cam khng ch ng gi chnh. * S h thng 1. My nn gi 2. Chai gi 3. Van chn chnh 4. Van khi ng chnh 5. Tay khi ng 6. a chia gi 7. ng thot gi 8. Cc xupp khi ng

Hnh 2-16: H thng khi ng trc tip * Nguyn l lm vic:

18

- Trc khi khi ng phi kim tra p lc chai gi (2). - Khi m van (3) kh nn t bnh (2) vo hp van khi ng (4). Khi ta n tay khi ng gi vo a chia gi (6) l hp van phn phi. Kh nn t b phn phn phi ln lt vo cc xylanh theo th t n ca ng c, qua cc xupp khi ng tc ng ln piston lm quay trc khuu. Tc trc khuu tng dn v n khi t lm vic c th ngng n tay (5) cho hot ng bng nhin liu. Kho van (3) li, kh nn theo ng (7) ra ngoi bo m an ton. p lc chai gi (2) thiu th dng my nn (1) b sung t n p lc yu cu. a chia gi (b phn phn phi kh khi ng) iu khin bng trc phn phi. b. H thng khi ng gin tip bng kh nn * S h thng 1. My nn gi 6. Tay khi ng 2. Chai gi 7. ng gi ph 3. Van chn chnh 8. ng gi chnh 4. Van khi ng chnh 9. Cc xupp khi ng 5. Van khi ng 10. a chia gi

Hnh 2-17: H thng khi ng gin tip * Nguyn l hot ng: Khi m van (3), kh nn t chai gi (2) vo hp (4) theo ng (T) ln hp van (5) theo ng (H) vo phn trn hp van khi ng chnh (4) to nn s cn bng p sut nn hp van khi ng ng cht .Kh n tay khi ng (6) xung, m thng ng (H) v (C) nn kh nn trn hp (4) theo ng (C) ra ngoi to nn s chnh lch p sut, do hp (4) m kh nn ra v c chia lm 2 ng. ng gi chnh v ng gi ti a chia gi. - Phn ln kh nn ch yu theo ng (8) n ch sn cc xupp l ng gi chnh khi ng. - Phn kia vo a chia gi (10) sau vo phn trn ca xupp khi ng theo th t n ca ng c, nh trc phn phi tc ng vo a chia gi thng ng gi ph ti tng xupp khi ng. M xupp khi ng cho ng gi chnh vo xylanh khi ng ng c. - Khi khi ng xong, ngng n tay khi ng, kho van (3) v np b sung nh my nn kh. H thng khi ng gin tip c s dng phn ln cho ng c izel lai chn vt. 2. H thng o chiu 2.1 Nhim v, cc phng php o chiu, yu cu khi o chiu thay i chiu chuyn ng ca tu (tin, li hoc ngc li) c th thc hin cc bin php sau: - o chiu quay trc khuu bng h thng o chiu b tr ngay trn ng c. - o chiu quay ca chn vt bng khp ni ly hp o chiu b tr gia ng c v chn vt. Theo cch ny cho php ng c lun lm vic theo mt chiu quay nht nh v do c th dng ng c khng t o chiu lm ng c chnh lai chn vt. - Dng chn vt bin bc: Cho php ng c tn dng ht cng sut trong iu kin thun li. Gii hn trong phm vi nhng thit b o chiu trc tip cho ng c: lc o chiu ng c tng ng vi trc khuu ca ng c phi quay theo chiu ngc li vi chiu quay ca ch cng tc trc . thc hin iu ny, thit b phn phi kh phi iu khin vic m van khi ng ca xi lanh ang k nn, lc kh khi ng s y piston chuyn ng theo chiu ngc li. Tu theo cu to ca thit b phn phi kh khi ng m c cu o chiu c nguyn l lm vic khc nhau. + i vi thit b phn phi kh khi ng kiu van trt hng tm, dng phng php dch trc phn phi o chiu ng c. + i vi thit b phn phi kiu tm trt dng a, dng phng php quay tng i trc phn phi mt gc nht nh so vi trc khuu.

19

Cc thit b chnh dng h thng o chiu gm: Thit b bo v v ng c xecv dng dch trc phn phi (hay xoay trc phn phi) ng c xecv l dng c tr ng. Khi o chiu ng c phi tun theo th t nghim ngt cc thao tc vi nhng quy nh sau: - Ch khi ng ng c khi trc phn phi kh chuyn hon ton sang v tr tin hoc li. - Sau khi ng c quay n vng quay khi ng di tc dng ca khng kh nn, nhin liu bt u c cp vo bung t, khi phi dng cp kh nn. - Khng c o chiu ng c khi n ang lm vic, phi dng ng c, sau tin hnh o chiu trc phn phi ri mi khi ng li. - Khi tu man cc ng tc o chiu, khi ng phi c thc hin an ton trong thi gian ngn nht. - Yu cu cc tay iu khin phi c dch chuyn d dng cho php thao tc thun li nh nhng. Cn phi c cc thit b bo v hn ch thp nht nhng thao tc sai. 2.2 C cu o chiu trc tip bng cch dch trc cam a. S cu to 1. ng dn kh nn. 8. Khp ni 2. Van o chiu 9. Trc cam 3,4. Bnh du 10. Cam x khi li 5. Piston 11. Cam x khi tin 6. Xi lanh cha du 12. Cam ht khi li 7. Pht kn du 13. Cam ht khi tin 14. Con i xupp ht 15. Con i xupp x

Hnh 2-22: C cu o chiu trc tip bng cch dch trc cam Trong c cu ny, tng ng vi mi xupp ca ng c c 2 cam dn ng (mt cam tin v mt cam li). Gia 2 cam c mt vt chuyn tip con i c th trt t cam ny sang cam khc d dng. Khi y trc cam di ng dc trc, cc cam khc b y i, nn con i ang tip xc vi cam ny s chuyn sang tip xc vi cam khc. Do pha phn phi kh v th t n ca ng c s thay i lm ng c hot ng theo chiu ngc li. b. Nguyn l hot ng: - Khi tu chy ti (ng c quay theo chiu thun) th xoay van (2) v tr "ti". Kh nn qua van (2) vo bnh (3) v nn du xung piston (5) b dch chuyn sang phi ko theo trc cam di ng sang bn phi, cc con i tip xc vi cc cam ti (lc ny khng kh trong bnh (4) thot ra ngoi theo van (2) dn trong xi lanh pha phi s dng ln y bnh. - Mun tu chy li (ng c quay theo chiu ngc li) th trc tin phi dng ng c li. Tip sau mi xoay van (2) v v tr "li", khi kh nn s vo bnh (4) y du xung lm piston b y sang tri. Trc cam s b y sang tri lm con i chuyn sang tip xc vi cc cam li, ng c s quay theo chiu ngc li.

20

CHNG III NI HI TU THU V CC H THNG PHC V NI HI 3-1. KT CU NI HI TU THY I. S nguyn l ni hi ng la 1. Ni hi ng la ngc chiu (Tun hon t nhin) 1.1 S kt cu: 1. Thn ni 2. Cm ng la 3. inh chng di 4. Khng gian hi 5. Khng gian nc 6. Np hp la 7. ng thu 8. inh chng ngn 9. Hp la 10. Bung t 11,13. Ca kim tra 12. Mt sng trc 7

3
Hnh 3-1. S ni hi ng la ngc chiu * Bu ni: c dng hnh tr trn c ghp t 1,2 hoc 3 tm thp ni hoc hi bng mi hn hoc inh tn. Vt liu l thp (20k, 25k hoc T5k), trn bu ni c khot cc ca hnh elp vo v sinh. * Bung t: c cu to hnh ln sng tng b mt tip xc v bo m c th co gin khi nhit thay i (c th c 1, 2 nhiu bung t). * Hp la: c dng hnh hp, phn nh b thu hp li s hp la tng ng vi s bung t. Phn trn nh hp la b tr thanh gia cng bng m nh hp la. Mt mt ca bp la c khot cc l lp cc ng la. Ba mt cn li ca hp la lin kt vi np sau ca bu ni v cc mt khc bng cc inh chng ngn. * ng la: C 2 loi - ng la thng: dn kh l t hp la n hp khi v dng lm mt hp nhit (chim 80 - 90% din tch hp nhit ca ni hi). - ng la chng: ngoi nhim v trn cn c tc dng chng gi np trc ni hi vi thnh hp la. S ng la chng bng 20 - 30% tng s ng la. * inh chng:

13

- inh chng di: dng chng gi phn khng gian c ng la vi np sau ca ni v thn ni. * Hp khi: khi l i ra khi ng la c dn vo hp khi trc khi i qut qua b si khng kh, b hm nc tit kim v i ra ng khi.

21

Pha trc hp khi c ca hp khi, qua n c th tin hnh lau chi mui hoc bt b nhng ng la b nt v. * Bu kh hi: Lm tng chiu cao ca khng gian hi trong thn ni, do buc cc ht nc ln trong hi nc ri tr v khng gian nc, kt qu lm tng kh ca hi, ming ca bu kh hi c khot thn ni v c hn vo thn ni. 1.2 Nguyn l hot ng - Nhin liu v khng kh c a vo bung t 10 thc hin qu trnh chy to ra kh l. Kh l i vo hp la 9 chy nt phn nhin liu cha kp chy trong bung t v phn phi kh chy cho cc ng la. Kh chy tip tc i qua b sy hi (qu nhit) ri i qua hp khi, qua b hm nc tit kim, b si khng kh ri ra ngoi. - Nc trong bu ni nhn nhit xung quanh bung t, xung quanh hp la v ch yu l cc ng la, ho hi. Hn hp nc v hi c t trng b hn so vi nc. Chnh s chnh lch t trng to nn vng tun hon ca nc trong ni hi ng la. - Hi trch t ni thc hin qua bu kh hi v qua b sy hi thnh hi qu nhit ri ti cc thit b tiu th hi. - Ch mc nc phi ngp ht cc ng trnh chy ng. 1.3 u nhc im * u im: - Nh ng ln v thng nn c th dng nc vi cht lng khng cao cha lc hoc c ln du. - Thn ni cha nhiu nc lm cho ni hi c nng lng tin tng ln nn p sut ni hi kh n nh ngay c khi t ngt tng gim lng hi nc ly t ni hi. - kh ca ni hi tng i cao do chiu cao ca khng gian hi kh ln. Khng cn thit b kh hi, kt cu bn s dng n gin. * Nhc im: - To nng, trong khi thn ni np ni rt to, rt dy, m khng phi l b mt hp nhit, cng bc hi yu, do ch dng cho loi ni hi b thng s thp. - Thi gian nhm l ly hi rt lu (6 10 gi). - Khi n v thn ni s gy tai nn rt nguy him. Ni hi ng la thng ch c dng lm ni hi ph nht l cc tu du ( loi tu ny, trong nc cp thng c ln du). Ngoi ra cn c dng cho tu my hi nc nh nht l cc tu lai dt l loi tu c ti trng lun bin i.

22

II. S nguyn l ni hi ng nc Nc tun hon bn trong ng, kh l qut qua bn ngoi ng. C ni hi ng nc tun hon t nhin v tun hon cng bc. Ni hi ng nc tun hon t nhin gm c cc loi: Kiu kh l i ch Z, kiu ch D nghing, ch D ng 3 bu i xng, 3 bu khng i xng

Hnh 3-2: Ni hi ng nc ch D ng 1. u nhc im 1.1. u im: Gn nh hn nhiu so vi ni hi ng la v lng nc t ng nh nn b tr c b mt hp nhit ln, cng hp nhit cao. - Thi gian nhm l, ly hi nhanh chng (1,5 - 2 gi) do lng nc trong ni t v tun hon tt. - C th ch to t loi nh n loi ln, thng s hi thp n thng s hi rt cao. - Khi n v khng nguy him lm v lng nc t v ng nc thng nt v trc bu ni. 1.2. Nhc im: - Do ng nh, cong, cng trao i nhit cao thng s hi cao nn cn nc cp ni cht lng tt. Vic coi sc bo dng cn tt hn. - Do t nc nn nng lng tim tng b, khi nhu cu v hi nc t ngt tng gim s kh m bo gi p sut hi n nh. - Chiu cao khng gian hi trong bu b, nu khng c thit b kh hi th m ca hi nc kh cao. III. Ni hi ng nc ch D ng S nguyn l ca mt loi ni hi ang s dng rng ri hin nay trn hnh v: Ni hi ng nc ng dng ch d ng: 1. S nguyn l: 1. B si khng kh tit kim 2. B hm nc tit kim 3. Trng hi 4. Thn ni hi 5. Bu gp 6. Trng nc 7. Cm ng nc

23

1 2 3 4

6
Hnh 3-3: S NHON ch D ng 2. Nguyn l lm vic Nhin liu c a vo bung t nh thit b cung cp nhin liu sau khi ho trn ng u vi khng kh v sy nng vi nhit cao nhin liu t chy to ra ngn la v khi l c nhit cao thc hin qu trnh trao i nhit cho cm ng nc si th nht, cm nc si th hai v cm vch ng. - Nc trong cm ng nc si th nht gn bung t hn s c cng ho hi ln hn nn lng sinh hi s ln hn cm nc si th hai. Mt ca hn hp nc hi trong cm ng nc si th nht nh hn cm ng nc si th hai, bi vy s to thnh vng tun hon t nhin trong ni hi, khi ln ti bu ni, hi nc s thot qua mt sng khng gian hi trong trng hi. - Khi l sau khi qut qua cm ng nc si th nht, qua b qu nhit (b sy hi), qua cm ng nc si th hai s qut qua b hm nc tit kim v b sa khng kh tit kim ri ra ngoi. IV. Ni hi ng nc ch D nghing

1. Trng hi 2. Vch ng 3. Cm ng nc ln 4. Bung t 5. Hp gp 6. Lp ng di y 7. Trng nc 8. B sy hi 9. Cm ng nc xung 10. B hm nc tit kim 11. B si khng kh
Hnh 3-4. S NHON ch D nghing 1. c im kt cu: Kiu ni hi ny c 2 bu (1 bu hi, 1 bu nc) ngoi ra cn c bu gp vo vch ng, ch c mt ng kh l, ng ca cc cm nc si dc nghing 35 700. C vch ng 3 pha hoc 4 pha. B sy hi kiu nm ( c th t gia 2 cm nc si) c b hm nc tit kim v b si khng kh tit kim. C khi bu di c t tm dn chia dng nc cho cm nc si v cm vch ng. - Ni hi ch c 2 bu, li c vch ng nn gim c din tch cc cm ng nc si, nn gn nh, chiu ngang hp, rt tin li b tr hai ni hi trn tu, gi thnh ch to thp. B sy hi nm ngang c th rt ra pha vch trc ni hi bo dng. - ng c gc vung ln khng cn tm dn kh vn c th m bo kh l qut khp mt hp nhit.

24

- Cc ng to c gc nghing ln nn mch tun hon tng i bo m. - Thnh bung t t b chy bng v c vch ng. - Do vy kiu ni hi ny s dng rng ri trn tu thu. 2. Nguyn l hot ng - Kh chy sinh ra trong bung t qut qua cc mt hp nhit ca cm ng nc ln qua b sy hi, qua cm ng nc xung, qua cc b tit kim ri i ra ngoi. - Kiu ni ny c mch tun hon ca nc nh sau: Nc trong cm nc si th I (cm ng ln) gn bung t hn hp c nhiu nhit cng ho hi ln, mt phn bc thnh hi hnh thnh hn hp nc hi c t trng nh, nc trong cm nc s II (cm ng xung 9) hp th c t nhit nn nc trong cc ng y khng b bc hi. Nc y c t trng ln hn t hnh thnh mch tun hon nh sau: Nc t bu 1 theo cc ng 9 xung vo bu di 7 phn theo cc ng ln 3 tr v bu 1 (1 9731 ). Mt phn i vo cc ng nc t y 6 ri i vo bu gp ca vch ng 5, t bu gp theo cc ng 2 ln vch ng v tr v bu trn 1 (197 6521). V. Ni hi tun hon cng bc nhiu ln (Ni hi kh x)

Hnh 3-5: NHON tun hon cng bc

1. S kt cu

1. Bm nc cp 2. Bu phn ly hi 3. ng khi 4. Bm cp nhin liu 5. Sng phun 6. Cm ng rut g 7. Qut gi 8. ng gp vo 9. Bung t 10. Bm nc tun hon 11. Kt nc cp 12. ng gp ra

Hnh 3-6: S NHON tun hon cng bc i vi ni hi tun hon t nhin, khng cho php ch to ni hi c thng s cao, s tun hon li khng m bo vng chc do d b chy hng v khi y chnh lch v t trng gia nc v hi nc bo ho khng ln, ct p ng lc b khng cho php b tr ng vi ng knh nh khng dng c ng un khc nhiu ln, lu tc tun hon b do ni hi to nng. V vy i vi ni hi cao p (p sut cao hn p sut ti hn) bt buc phi dng ni hi tun hon cng bc v khi chnh lch v t trng bng khng.

25

Nhng ni hi thng s thp, cn tht gn nh nn dng ni hi tun hon cng bc kiu tun hon nhiu ln (hoc kiu lu ng thng). 2. Nguyn l lm vic v tun hon cng bc S tun hon ca nc v hi khng phi l da vo i lu t nhin m l nh ct p ca bm tun hon cng bc 10. Nc t bu phn ly 2 c bm tun hon cng bc 10 a ti ng gp vo 8 chia cho ng nc si rut g 6 (gm on ng hp nhit bc x v on ng hp nhit i lu). Sau nc v hi c a ti cm ng gp nc ra 12 ri tr v bu phn ly 2 .Ti y nc v hi c tch ra, hi c ly t khng gian pha trn i tiu dng. Hi bo ho t bu 2 qua van hi chnh i cng tc. Kh chy c to ra bung t, qut qua cc b mt trao i nhit ca cc cm ng rut g truyn nhit cho nc trong ng. Nc i trong ng nc si bc thnh hi, hnh thnh hn hp nc hi i vo bu phn ly 2. Cn nc cp vo ni hi c bm cp nc 1 ht nc t kt 11 a vo bu phn ly 2. Bi s tun hon: K = Gn / Dn = 6 - 8 Gn - Khi lng nc cp DN - Sn lng ni hi Ngha l lu lng nc bng 6 - 8 ln lng sinh hi. u khuyt im v cng dng * u im: - Nh bm vi ct p 20 - 30 m H20 khc phc sc cn tun hon do c th tu b tr ng ca cc mt hp nhit c th dng ng rut g nn b mt trao i nhit ty , ni hi rt gn nh d b tr trn tu. - Nhm l rt nhanh, ly hi nhanh (15 - 20 pht) - Lm vic n nh khi ti thay i (tnh c ng tt) * Khuyt im: - Bm tun hon phi chu nhit cao (180 - 3200C ) nn tui th khng cao. - Do ng rut g nn kh v sinh sa cha, do vy cn nc phi cht lng cao. Do ni hi tun hon cng bc nhiu ln ch dng lm ni hi ph, ni hi kh x vi lng sinh hi 0,2 - 12 tn/gi.

26

VI. Ni hi lin hp ph kh x 1. S kt cu * Ni hi lin hp ng la - ng nc: L ni hi ph ng la, ni hi kh x ng nc. 1. Bm du t 2. Qut gi 3. Cm ng la 4. Khng gian hi 5. Van chn 6. ng gp ra 7. Cm ng rut g ca ni hi kh x 8. ng gp vo 9. Kt nc cp 10. Bm nc cp 11. Bm nc tun hon 12. Bung t ca ni hi ph 13. ng x ca ng c izel chnh

Hnh 3-7: S ni hi lin hp ph kh x 2. Nguyn l hot ng H thng lin hp ni hi kh thi tun hon cng bc - ni hi ph ng la ngc chiu. Khi ng c izel chnh dng m cho ni hi ph hot ng.Th qut gi v bm du s cung cp khng kh v nhin liu vo bung t to nn hn hp kh chy trong bung t ni hi, kh chy i vo cm ng la trao nhit cho nc un si nc trong ni hi ri i ra ng khi. Kh ny hi c sn ra nh vic t ni hi ph. Khi tu chy, ni hi kh thi cung cp hi nc, cn ni hi ph khng t du v ch c tc dng ca mt bu phn ly hi. Nc t trong khng gian nc ca ni hi ph qua van ht vo bm tun hon cng bc 11, a ti ng gp vo 8 ti cc ng rut g 7 ca ni hi kh thi, hp nhit ca kh thi ng c hnh thnh hn hp nc hi vo cm ng gp ra tr v ni hi ph tin hnh phn ly thnh nc v hi. Hi nc c dn t ni hi ph theo ng hi chnh ra n ni tiu dng. gip cho ni hi kh thi chng cung cp hi nc c th ng thi t ni hi ph, khi ng c chnh chy ch nh ti.

27

 3-2. CC H THNG PH V CHO NI HI TU THY

Hnh 3-8: S h thng ni hi phng thc hnh Khoa My

28

CHNG IV BM V CC H THNG PH TRN TU 4.1 NGUYN L LM VIC CA CC LOI BM THNG DNG I. Bm ly tm Bm ly tm l bm cnh dn, hot ng theo nguyn l ca my thu lc cnh dn. C cu truyn v dn nng lng ng c chnh l h thng bnh cnh cng tc.

Hnh 4-1: Kt cu bm ly tm mt cp 1. S v nguyn l lm vic

Ca y V bm Cnh bm Bnh cnh

Trc bm
Hnh 4-2: S cu to bm ly tm Ming ht trung tm bm, cn ming thot theo phng tip tuyn. V bm lm dng xoy c to ra khe h vi cnh bm tng dn v pha ming thot. Cnh bm c nhiu loi (loi cnh thng, loi cnh cong, cnh ht 1mt, cnh ht 2 mt...) Trc khi bm lm vic cn phi lm cho thn bm (trong c bnh cng tc) v ng ht c y cht lng - gi l mi bm. Khi ng c lai trc bm quay, lm bnh cng tc quay, cc phn t cht lng trong bnh cng tc do tc dng ca lc ly tm b dn t trong ra ngoi, chuyn ng theo cc mng dn v i vo ng y (qu trnh y). ng thi li vo ca bnh cng tc to nn mt vng c chn khng v di tc dng ca p sut trong b cha ln hn p sut li vo ca bm, cht lng b ht lin tc c a vo bm theo ng ng ht (qu trnh ht).

29

Qu trnh ht v y ca bm l qu trnh lin tc to nn dng chy lin tc trong bm.

Ply t = r 2 m
V khng kh c tnh chu nn do p ch bm cht lng, cn khng lc ht v bm cht kh do vy phi mi bm. im c trng ca bm ly tm l mi mt phn t cng cht thu c nng lng nh nhau t cnh bm cng tc, iu c ngha l cng cht c tng u nng lng ca mnh khi qua cc cnh bm. Nu cng cht i qua tun t mt s cnh cng tc trn cng mt bm (cc cnh mc ni tip) th nng lng cng cht thu c t l vi s ln cnh. Nhng bm loi ny c gi l bm ly tm nhiu cp. Nu cng cht c tch ra v qua song song lot cnh th ct p ca cng cht sau bm nh nhau nhng lu lng gp i. Loi bm ny l bm ly tm mt cp lu lng ln. 2. ng dng ca bm ly tm Bm ly tm bm c nhiu loi cht lng, t nhy cm vi cht lng c cha ht rn, kt cu nh gn, chc chn lm vic tin cy, lu lng u. Bm ly tm c sn lng ln, song ct p khng ln lm nn thc t trn tu thu chng c s dng hu ht trong cc h thng lm mt, nc sinh hot, h thng cu ho v h thng ballast. 3. Nhng lu khi khai thc bm ly tm - S dng bm phi tun th ti liu k thut hng dn ca nh ch to. - Trc khi khi ng bm cn mi bm cho y v x kh trong bm mt cch trit . khng nh rng bm lm vic vi sn lng y , cn quan st p k lp t trn bm. - Nhit bm khng vt qu 70 - 800C. - Khi bm lm vic m xut hin mt s trc trc th cn phi xem xt v tm nguyn nhn khc phc ngay. - Vic iu chnh sn lng bm cn ch ti tnh trng ng ng, tnh trng kh trong h thng bm nu iu chnh van ht. 4. Cc trc trc thng xy ra i vi bm ly tm a) Sau khi khi ng bm khng cp c cht lng: Nguyn nhn c th l: - Khng mi trit - Ht ln khng kh - Van y vn cn ng - cao t bm qu ln - Cnh b tc hoc phin lc qu bn - Bm quay khng ng chiu - Vn tc qu nh b) Bm hot ng vi lu lng khng : - Do ln khng kh vo bm - ng ht b bn nhiu - Cnh cng tc b tc hoc phin lc bn c) Bm s dng cng sut ln hn bnh thng: - Lm vic vi qu mc v sn lng - Vn tc bm qu ln - Bm lp t khng chnh xc - Ma st c kh cc chi tit trong bm d) , vng bi qu nng: - Bm lp t khng tt - Bi trn km - Bc hoc bi qu cht - Khng lm mt tt e) Bm lm vic rung ng: - Bm lp t sai qui cch - Mt cn bng ng ca bnh cnh - Bi tc bnh cnh - Bnh cnh qu mn - Bnh cnh b bm bn qu nhiu - Trc bm b cong vnh. g) Bm lm vic c ting n khng bnh thng: - Sn lng qu cao hoc qu thp so vi nh mc - Bm ln khng kh

30

- Bm lp t sai qui cch - Bm lm vic trong vng xm thc II. Bm piston Bm piston l bm m chng hot ng theo nguyn l ca my thy lc th tch trong c nng ca ng c ko bm c bin thnh nng lng ca dng cht lng c bm v thc hin nh piston chuyn ng tnh tin qua li nn trc tip ln cht lng trong xylanh. 1. S v nguyn l lm vic ca bm piston mt hiu lc Khi piston (4) sang phi, th tch bung lm vic tng ln p sut y gim nn cht lng t ng ht (7) qua van mt chiu (8) vo xi lanh (3). Khi piston (4) sang tri, di p lc ca piston, cht lng trong xylanh b nn qua van mt chiu (9) vo ng y (1).ng vi mi vng quay ca trc ng c li th loi bm piston n (mt cp) ny ht mt ln v y mt ln.

1. Ca y 2. Bnh tch nng 3. Xylanh 4. Piston 5. Bn trt 6. Trc khuu 7. Ca ht 8. Van ht 9. Van y
Hnh 4-3. Bm piston mt hiu lc Nu ban u cha c cht lng, m ch c khng kh trong khoang cng tc ca bm th cht kh cng c ht v y ra, cho n khi lng kh trong h thng ht gim i n mt p sut thch hp, lc cht lng c ht v in y, chim ch phn chn khng, sau l qu trnh bm cht lng din ra. 2. Bm piston hai hiu lc

1. V bm 2. Tay bin 3. Bn trt 4. Cn piston 5. Ca y 6. Van y 7. Van ht 8. Ca ht 9. Piston

Hnh 4-4. Bm piston hai hiu lc Bm piston 1 cp c lu lng khng u. t c ng u ln hn v lu lng, ngi ta s dng bm piston c hai, ba hoc nhiu hiu lc tuy nhin kt cu phc tp v cng knh hn. Nguyn l hot ng: Gi s khi piston chuyn ng sang phi, th tch bung bm bn phi gim lm p sut tng van y 6 bn phi m ,cht lng c y ra ca y. ng thi th tch bn tri bung bm tng lm p sut gim v van ht 7 bn tri m cht lng c ht vo bn tri bung bm. Khi piston chuyn ng v bn tri th qu trnh din ra ngc li. Bm piston 2 hiu lc gm mt xylanh cng 2 khoang cng tc c phn chia bi piston. Piston lm vic c hai pha, c 2 van ht v 2 van y. Trong mt chu k lm vic ca bm c 2 qu trnh ht v 2 qu trnh y. 3. Nhng iu ch trong khi khai thc bm piston Bm piston c kh nng t ht (khng cn mi), c kh nng lm vic vi ct p cao trong khi lu lng khng i. Cn thc hin y cc yu cu v hng dn s dng bm ca nh ch to khi khai thc. a) Chun b khi ng v cho chy bm: - Kim tra du m bi trn cc v tr cn thit - Via th vi vng xem bm c b kt khng - Kim tra v ng m cc van cng tc mt cch chnh xc - Kim tra thit b lm mt nhm truyn ng ca bm (nu c) - nh k kim tra van an ton, trnh kt - Xem xt k bn ngoi, chc chn khng c g cn tr hot ng ca bm

31

Sau khi tin hnh cc cng vic trn th cho bm hot ng. Nu iu chnh c tc ca bm, th nn tng t vng quay t nh nht n nh mc. b) Trong thi gian lm vic ca bm cn theo di: - Cc ch s lm vic ca bm (p sut ht, y...) - Kim tra du m bi trn - Kim tra nhit thn bm, - Nu bm lm vic vi bnh iu ha th nh k x bt khng kh nn n mc thch hp 4. Mt s trc trc bm piston v nguyn nhn a) Nu bm khng cp c cht lng c th v: - Van ht cha m - Li lc ht qu bn - C vt cn trong ng ht - Van ht b knh hoc treo b) Bm lm vic vi sn lng km: - Cc van m cha ht - Tnh trng cc van km - Tc li lc hoc ng ht - R lt nhiu khng kh vo bm - Xc mng km, r lt cht lng nhiu - H hng cc l xo ca cc van ht,y - Hi cht lng v bm qua van an ton - Piston qu mn - Khng m bo vng quay - Cc chi tit ca bm lp t khng ng k thut c) Bm lm vic vi cng sut cao hn bnh thng: - Thiu bi trn trong h truyn ng - Vng quay ca bm qu cao - Lp rp hp gim tc khng ng qui cch - Kt cc chi tit ng - Cc bulng p thit b lm kn qu cng - lp rp khng ng k thut - Tc nghn ng y * Nu khng c ti liu hng dn c th, th nh k 500 1000 gi lm vic ca bm cn thit tin hnh kim tra, nu cn phi sa cha, thay mi cc van, thit b lm kn vng xc mng ca piston. Sau 3000 4000 gi lm vic phi tho, o c, xc nh khi lng sa cha bm. III. Bm bnh rng 1. S cu to v nguyn l hot ng

V bm Van an ton Bnh rng Van ht Van y Ca y Ca to Hnh 4-5. S cuht bm bnh rng n khp ngoi
Bm bnh rng 1 chiu: Bm bnh rng hot ng c nh mt cp bnh rng hoc nhiu bnh rng n khp vi nhau t trong v bm. Mt trong cc bnh rng c dn ng t ng c lai v gi l bnh ch ng. - Khi ng c lai hot ng, bnh ch ng quay, dn bnh b ng quay ngc chiu vi n. Cht lng t khoang ht c cc vnh rng ca hai bnh rng mang sang khoang y. - Ti khoang y, do cc bnh rng vo khp - Cc u rng khp vo cc rnh rng nn chn cht lng ra lm p sut tng ln, cht lng (du) ra khi bm theo ng y. - Ti khoang ht cht lng (du) lun b cc bnh rng mang i nn lng cht lng gim, cc rng ra khp nn th tch cc rnh rng tng p sut gim, cht lng s c ht vo khoang theo ng ht. - Khi p sut trn ng y ln hn nh mc th van s m cho 1 phn cht lng x v pha trc bm gim bt p sut. Vi kt cu ca bm hnh 7-5 th chiu quay thay i ca ht v ca y khng i nh c hai cp van ht v y.

32

1. Bnh rng 2. ln 3. Giong lm kn 4. Trc lai

Hnh 4-6. Bm bnh rng nghing

Bm bnh n khp trong v nguyn l hot ng ging bm bnh rng n khp ngoi. Ch khc v kch thc nh gn hn bm bnh rng n khp ngoi, v mt bnh rng nm trong mt bnh rng khc. 2. Mt s c im ca bm bnh rng - Bm c th lm vic vi vng quay cao n = 10000 20000 v/ph - Bm bnh rng ch thch hp vi loi cht lng c nht va phi v tnh bi trn tt. Thc t ch thch hp vi vic bm du nht l du nhn. - Bm bnh rng c kt cu n gin, kch thc gn nn bn v chu ti tt. - C kh nng to c p sut kh cao (ti 2 - 30 Kg/cm2). - C sn lng u hn nhiu so vi bm piston. - Lm vic tin cy, tui th cao. - Do khe h gia phn ng v phn tnh kh b v do lai truyn bng rng nn rt nhy cm vi cc vt bn do vy phi ch n phin lc v loi cht lng c bm. - Bm khng iu chnh c lu lng v p sut khi vng quay khng i.

1. V bm 2. Bnh rng 3. Vnh bn n 4. Bnh rng 5. Ca y

Hnh 4-7. Bm bnh rng n khp trong

33

 4.2 CC H THNG PH TRN TU THU Cc h thng tu thu c b tr phc v cho s an ton, cho vic sinh hot ca thuyn vin trn tu. Chng thng c chia lm hai loi: Cc h thng thng dng v cc h thng chuyn dng. * Cc h thng tu thu thng dng (bt c tu no cng phi c) bao gm: - H thng nc dn tu (Ballast) - H thng la canh (Bilge) (ht kh) - H thng cu ho (Fire fighting) - H thng nc sinh hot (Fresh water) - H thng thng gi - H thng x l nc thi (Water treatment) - H thng x l nc lacanh, du cn, t rc. * Cc h thng chuyn dng (ch b tr trn nhng tu chuyn dng nh trn tu du, tu ch ho cht ...). I. H THNG NC DN TU (BALLAST) 1. Nhim v: 1. Nng cao tnh n nh cho con tu m bo cho con tu lun cn bng (khng b lch, b nghing). 2. Nng cao hiu sut i vi h lc y. H thng ballast dng khi tu xp hng khng u. Khi tu khng ch hng (tu chy ballast hoc khi c ngoi lc tc dng ln tu sng, gi ... 3. Vic iu hnh hot ng ca h thng ballast c thc hin theo lnh ca s quan boong (thng thng l Chief Officer) khi nghin cu tnh n nh ca tu trong iu kin khai thc thc t. Sau khi nhn c lnh bm nc ballast vo cc kt dn hoc ht kh mt vi kt nc dn tng ng th s quan my s thc hin cc thao tc cn thit. 2. S v nguyn l lm vic ca h thng ballast 2.1 S h thng: H thng ballast gm cc thit b chnh nh: cc kt cha nc dn, cc bm, h thng ng ng v cc van.

Hnh 4-8: S h thng ballast 1. Van thng bin 4. Van thot mn 2. Hp van ht ca bm 5. Hp van y ca bm 3. Bm ballast 6. Hp van vo ra cc kt ballast * Cc kt ballast (cc kt cha nc dn) l nhng kt cha nc dng cn tu t mi n ui tu mi kt u trang b ng o v ng thng hi.

7. Cc kt ballast phi, tri 8. Kt ballast mi 9. Kt ballast li bng tu. Chng c b tr u di y

* Bm ballast dng ht nc dn tu t ngoi vo lm y cc kt ballast, rt nc ra khi cc kt hoc chuyn nc dn t kt ny sang kt khc. Thng dng bm ly tm c lu lng ln. * H thng ng ng v cc van dng ni cc kt vi bm, ni bm thng ra bin. Tuy nhin cc tu khng phi b tr hon ton ging nhau. Mt vi tu c trang b cc kt ballast hoc kt du l cc kt y i (tr mt hoc hai kt mn phi v mn tri dng cha nc ngt l khng phi y i), vi tu th ch c 2 hoc 3 kt y i nhng tu khc c mt kt hoc hn di thp na lm kt y (deep tank). Tt c cc tu u phi c kt ballast pha mi tu v pha li tu (forpeak tank v aftpeak tank). Thng thng th bm ballast v bm la canh (ht kh) c th dng thay th cho nhau c. Ngoi ra mt s tu khi bm ca h thng nc bin lm mt my chnh b trc trc c th dng bm ballast thay i. Cc hp van ca h thng ballast v bm ballast thng thng c b tr ngay trong bung my. Cc van trong h thng ballast thng l van chn bnh thng (khi m th van c nng ln). 2.2 Nguyn l lm vic ca h thng:

34

* a nc vo dn tu: chng hn bm nc vo dn kt mi th ta m cc van sau (van thng bin, van gia ca hp van ht bm, van gia v van mi ca hp van y bm, van kt mi ca hp van ballast). Cn cc van khc u ng sau chy bm ballast th nc bin s c ht vo kt mi. Sau khi dn th ta dng bm v ng cc van li. * Ht nc ra t cc kt ballast: gi s ht nc t kt s 1 tri th ta m cc van sau (van gia ca hp van ht bm, van gia ca hp van y bm, van s 1 tri ca hp van ballast, van thot mn). Cn cc van khc u ng sau chy bm ballast th nc s c ht t kt s 1 tri ra ngoi. Sau khi bm xong th ta dng bm v ng cc van li. * Vi cc kt khc cng tng t. * Trong h thng ta c th ht nc t kt ny sang kt kia v ngc li. Trong thc t khai thc cc bm ballast nn ch n kh nng "mi bm". Nhiu trng hp khi bm ht nc t cc kt ballast y ra ngoi m mc nc trong kt khng gim, thm ch c khi mc nc li dng cao. Nguyn nhn c th do thc hin thao tc bm khng tt nn nc bin bn ngoi vi mc nc cao hn s trn vo h thng. Thng thng khi ht ballast, ta bm ht nc bin qua van thng bin ri x ra mn tu. Sau khi bm hot ng n nh, ta ng dn van thng bin v m dn van ht ballast. Vic theo di p sut y v ht ca bm s duy tr ch lm vic tt ca bm. * Do tnh cht quan trng ca h thng ballast nn vic iu ng cc cng vic i vi h thng c ch o t thuyn ph nht v trc tip s quan my m nhn thi hnh. II. H THNG LA CANH (BILGE) 1. Nhim v: H thng la canh c trang b di tu nhm: - Ht v phn ly lng nc bn tch t trong bung my, cc hm hng ra ngoi tu v tch cc tp cht du cn ra khi nc bn tch t t hoc a ln b. Tt c cc nc v du tch t trong bung my trong cc hm hng gi chung l nc la canh. Nc la canh tn ti l do nc hoc du r r t cc h thng khc trn tu hoc t trong my ra, hoc nc r lt t ngoi vo qua phn lm kn trc chn vt, khi ra v sinh hm hng hoc bung my. Nc la canh tn ti trong tu u trt xung cc h la canh. Cc h la canh ny c b tr thch hp nm ri rc trong bung my v cc hm hng. 2. S h thng: H thng la canh bao gm mt hoc vi bm ni vi h thng ng ng thng ti cc h la canh thng qua cc van c b tr thch hp, cc bm c gi l bm la canh. Bm la canh cn c ng ng ht thng ra bin v ng x qua thit b phn ly nc la canh (Oily-Water Separator) ra ngoi mn tu.

1. Gi ht la canh 2. Van thot mn 3. My phn ly du nc 3. Nguyn l lm vic:

6. Cm van mt chiu 7. Phin lc 4. Van in t 8. Van nc bin 5. Kt du cn 9. Bm la canh Hnh 4-9: S h thng la canh (Bilge)

Mun ht nc la canh v tr no trong bung my hoc trong hm hng th ta m van tng ng ca v tr trn cm van mt chiu, m van chn ti bm la canh (trc v sau bm) ri m van thot mn 2. Nc canh s ht qua van 1 chiu, qua phin lc ti bm la canh 9 a qua my phn ly du - nc la canh 3. Ti y nc sch c tch ra v a ra mn tu qua van thot mn, cn du cn cng c tch ra v a v kt du cn 5 qua van in t 4. * H thng la canh c b tr sao cho n gin ti thiu. Sn lng v s phn b bm la canh trn tu c quy nh bi: * Cc nguyn tc phn cp tu: - Cng c quc t ca IMO v an ton sinh mng trn bin 1974 (SOLAS 1974).

35

Tt c cc bm la canh l loi t mi hoc chng c b tr sp xp sao cho khi cn th chng ngay lp tc hot ng c. * Thit b phn ly du nc (Oily-Water Separator) rt cn thit trn cc tu thu trnh vic x du ra bin khi bm la canh, khi ra cc kt ... Lut quc t yu cu lp t thit b phn ly nc la canh trn cc tu thu v du v sn phm ln du x ra nc s cn tr n cc qu trnh t nhin nh qu trnh quang hp, trao i kh dn n ph hoi cc loi to v sinh vt tri ni l nhng iu cc k cn thit cho i sng ca c tm v sinh vt bin. b th vic x du s gy nguy him cho chim chc, lm nhim b bin. Chnh v vy, vic lp t, s dng v bo dng cc thit b phn ly nc la canh l bt buc. III. H THNG CU HO (FIRE FIGHTING) 1. Nhim v v cc phng php cu ho H thng cu ho c trang b trn tu nhm m bo an ton cho con ngi, tu v hng ho khi c ho hon xy ra. H thng gm hai phn: + phn bo ng + phn dp la Cc phng php cu ho trn tu thu tng ng vi cc h thng cu ho c trang b trn tu bao gm: H thng cu ho dng nc H thng cu ho dng CO2 H thng cc bnh cha chy xch tay H thng kh tr (Inert gas system) dng trn cc tu du, tu ch ha cht. Tu theo kt cu kch thc ca con tu m ngi ta trang b h thng cu ho dng nc kt hp vi h thng CO2 v h thng cc bnh cha chy xch tay hoc ch c h thng cc bnh cha chy xch tay.

2. H thng cu ho dng nc 2.1 Nguyn l chung: H thng gm: Bm, ng ng chnh v cc nhnh vi kha, cc ng mm c vi rng. H thng dng dp la cc hm hng, bung my, bung , boong sn, bung li v phn kin trc thng tng. Ngoi ra cn cp nc ti h thng to bt, ra boong, hm hng Theo quy phm ng kim th sn lng tng ca cc bm cu ha khng nh hn 15% lu lng tng ca cc vi rng cu ha trn tu. Ct p bo m dng pht chm vi xa nht khng thp hn 10 m trn boong cao nht. Trong h thng phi c bm cu ha s c do ng c c lp lai v c van ht thng bin c lp m c t xa. V cc bm cu ha phi c kh nng t ht c. 2.2 S h thng cu ha bng nc:

Hnh 4-10: S h thng cu ha bng nc bin 3.3 Nguyn l hot ng: H thng ny gm cc bm cu ho chnh ly nc t mn tu cp vo h thng cu ho. H thng ng cu ha dn nc ra boong tu, ln cc hnh lang bung , thng tng, bung my, kho vt t... Khi c ha hon xy ra ti v tr no trn tu ta m van thng bin, chy bm cu ha m van chn chnh, khi nc bin s ch sn ti cc van ca hng cu ha, ta ch vic ni vi rng vo khp ni gn nht ni xy ra m chy v m van cu ha trc vi rng v phun nc vo m chy.

36

3. H thng cu ha dng CO2 3.1 S h thng

1. Thit b bo ng 2. Van an ton 3. Dy git m van 4. Van chn ti hm hng 5. Xilanh v piston iu khin

6. Bnh CO2 khi ng 7. B bo ng 8. Hp iu khin 9. ng kh CO2 ti bung my 10. Bnh CO2

Hnh 4-11: S h thng cu ho dng CO2 3.2 Nguyn l lm vic: Kh CO2 c cha trong nhng chai bng thp di dng th lng vi p sut cao. Lng CO2 yu cu c tnh ton theo ton b th tch ln nht ca khng gian hm hng v khng gian bung my. H thng ny c thit k cu ho cho cc hm hang v bung my. Trn cc chai CO2 c lp c cu dng gii phng CO2. Tt c cc h thng x CO2 m con ngi hay lui ti (bung my, bung bm...) phi c lp cc thit b bo ng bo cho con ngi bit ri khi khu vc trc khi x kh CO2. Khi c ha hon xy ra ti v tr no trn tu nh bung my hoc hm hng ta git dy m 3 bn tri trong hp 8, khi ny kh CO2 trong bnh khi ng 6 s y piston 5 i xung lm cc bnh CO2 10 m, nu ha hon xy ra hm hng ta m van 4, nu bung my ta git tay 3 bn phi trong hp 8 lc ny kh CO2 s c x vo khu vc ha hon. Ch : Trc khi x kh CO2 th khu vc chy phi khng cn ngi , khu vc chy phi ng kn, tt qut thng gi. IV. H THNG NC SINH HOT Bao gm h thng nc ngt v h thng nc mn sinh hot. 1. H thng nc ngt sinh hot 1.1 Nhim v:Trn tu nc ngt dng cho sinh hot ca thuyn vin v b sung cho h thng ng lc ca tu. 1.2 S h thng

Hnh 4-12: S h thng nc ngt sinh hot 1. Rle p sut 2. B khi ng cho bm 3. Van mt chiu 4. Bm nc ngt 5. Mt in 6 .Van chn 7. Kt nc ngt 8. ng kh nn 9. Bnh p lc (Hydropho) 10. ng thy 11. ng nc i sinh hot 12. Van x y

37

1.3 Nguyn l lm vic H thng nc ngt sinh hot gm bm nc ngt ht nc ngt t kt a ti kt p lc (bnh Hydropho) t n cc ni tiu th: ti cc ch sinh hot, ti b sung cho kt gin n ( h thng lm mt my), kt vch ni hi v ti phc v cho my lc du. Nh c kt p lc 9 v r le p sut 1 m bm 4 s hot ng ngt qung. R le p sut trong bnh p lc ng mch cho bm hot ng khi mc nc xung thp hoc ngt mch cho bm ngng khi mc nc ln cao. Trong qu trnh lm vic khng kh bnh p lc s mt mt, b xung th ta m van trn ng cp kh ly kh t van gim p sau chai gi. Trn tu phi c t nht hai kt nc ngt thay i nhau d tr nc. Ngoi ra trn tu cn trang b thit b chng ct nc ngt. 2. H thng nc bin v sinh 2.1 Nhim v H thng ny c nhim v ly nc t ngoi tu a vo cc nh v sinh phc v vic sinh hot ca thuyn vin. 2.2 S h thng: 1. Rle p sut 2. B khi ng cho bm 3. Van mt chiu 4. Bm nc bin 5. Mt in 6. Van chn 7. Van thng bin 8. ng kh nn 9. Bnh p lc (Hydrophor) 10. ng thu 11. ng nc i sinh hot 12. Van x y

Hnh 4-13: S h thng nc mn v sinh 2.3 Nguyn l lm vic: H thng nc mn sinh hot gm bm nc mn ht nc mn t van thng bin a ti kt p lc (bnh Hydrophor) t n cc ni tiu th (ti cc nh v sinh). Nh c kt p lc 9 v r le p sut 1 m bm 4 s hot ng ngt qung. R le p sut trong bnh p lc ng mch cho bm hot ng khi mc nc xung thp hoc ngt mch cho bm ngng khi mc nc ln cao. Trong qu trnh lm vic khng kh bnh p lc s mt mt, b xung th ta m van trn ng cp kh ly kh t van gim p sau chai gi. nhng tu nh i khi ngi ta khng trang b bnh p lc trong h thng nc mn v sinh. Khi bm nc mn v sinh lm vic lin tc v ngi ta trch mt phn nc t bm ny qua lm mt cho my nn gi, qua bu ngng ca my lnh hoc cho cc mc ch khc.

38

CHNG V QUI TRNH CH TO, I MI H THNG NG NG 5.1 PHN LOI H THNG NG NG THEO QUI PHM NG KIM Phn loi ng theo ng kim Vit nam Loi cht Hi nc Du nng Du t, du bi trn v du thu lc d chy Khng kh, kh CO2, nc v du thy lc khng chy Phn loi ng theo ng kim DNV Loi I H thng ng ng dng cho Hi, du c nhit cao Du t, du bi trn, du thy lc Cc loi cng cht khc p (bar) > 16 > 16 > 40 T oC) ( > 300 > 150 > 300 Loi II p (bar) 16 16 16 T oC) ( 300 150 300 Loi III p (bar) 7 7 16 T oC) ( 170 60 200 p sut thit k (P) v nhit thit k Nhm I P > 1,6 Mpa hoc T > 300oC P > 1,6 Mpa hoc T > 300oC P > 1,6 Mpa hoc T > 150oC P > 4,0 Mpa hoc T > 300oC Nhm II P 1,6 Mpa v T 300oC P 1,6 Mpa v T 300oC P 1,6 Mpa v T 150oC P 4,0 Mpa v T 300oC Nhm III P 0,7 Mpa v T 170oC P 0,7 Mpa v T 150oC P 0,7 Mpa v T 60oC P 0,7 Mpa v T 200oC

5.2 YU CU CA NG KIM DNV V TAY NGH TH HN NG 5.3 CC LOI NG, VAN V MC CH S DNG 1. ng ng H thng tu thy l mng li ng ng cng vi cc ph tng, cc c cu phc v v cc dng c vn chuyn cht lng hay cht kh bn trong tu. Trong qu trnh khai thc cc h thng tu thy chu mi mn t nhin, n mn in ha v n mn ha hc do tc dng ca cht lng bn trong v ca mi trng bn ngoi. Cc h hng khc do cht lng cc mi ghp, ph tng v vt liu ng khng m bo. Ph thuc vo mn v h hng ng ng, tin hnh tho mt phn hay ton b ng ng sa cha. Trc khi bt u cng vic phi lp s lp rp vi bng hng mc ng, ph tng v ton b c tnh k thut ca chng. C rt nhiu loi ng trn tu thy vi vt liu v kch thc khc nhau. Cn phn bit loi ng no th s dng cho mc ch no. C th chia ra lm cc nhm ng ng nh sau: ng ng nc bin: chu p lc thp nhng phi chng n mn ha hc. V vy thng dng ng bng thp cc bon m km hoc bc nha c chiu dy quy c SCH40. ng ng nc ngt v ng ng du thng thng s dng ng thp cc bon c chiu dy quy c l SCH40. ng ng hi v ng ng kh nn: S dng ng thp cc bon chu nhit cao v c b dy quy c l SCH80. ng ng thy lc: nu p sut cng tc di 210 kg/cm 2 th s dng ng c k hiu OST - 2 hay ng thp cc bon c b dy quy c l SCH160; nu p sut cng tc di 100kg/cm2 th s dng ng c k hiu OST - 1 hay ng thp cc bon c b dy quy c l SCH120. ng ng lm vic vi nhit di 0oC th s dng ng thp thng thng khng phi l thp cc bon. ng ng ng thng dng ng nh d un trong h thng lnh, h thng kh iu khin, ng ng dn n cc ng h o p sut... Trc khi tin hnh sa cha ng phi x ht cht lng c trong h thng ng ng on cn sa cha. Vic sa cha ng ng bao gm lm sch, sa cha r r, ch to ng ng mi, lp rp v kim tra. Lm sch ng c th tin hnh bng c gii, bng ha hc hoc bng cc phng php vt l, siu m hoc kt hp cc phng php vi nhau.

39

Sa cha ng: Vic sa cha ng tin hnh trong iu kin h hng khng ng k i vi cc ng thp b rn nt, n mn, r chm kim c th th tiu bng cch hn p, hn tn bng h quang, bng in hay kh. i vi cc ng ng th hn bng kh. Sau khi sa cha ng phi c nhit 850 n 900oC. Khi lm ngui xong thi bng kh nn.

Hnh : Phng php b ng tm thi

Hnh : Cch hn v ng khi tn ti p sut bn trong ng Ch to ng Ch to ng gm cc nguyn cng chnh sau y: ch to dng, nh du v ct ng, un ng, ch to cc chi tit ni, lp v hn, gia cng nhit, lm sch, sn, th thy lc. Ch to dng trong thc t sa cha tu thng dng cc phng php sau y: Ch to dng theo v tr trn tu v ch to dng theo ng c sa cha, ch to ng theo phng php vch du (hay phng dng) ch to dng theo hnh chiu nh. Ch to dng t dy thp mm, t cc ng c ng knh nh. Ch to dng bng cch un dy theo ng trc tm ca ng, thiu st ca phng php ny l mt nhiu thi gian iu chnh v khng th qui cch ha bn knh un ng. Cng c th ch to dng t ng tho ra bng cch lp vo hai u ng hai mt bch ri hn hai mt bch xung sn. Sau dng hai mt bch lm tiu chun ch to. Un ng: un ng tin hnh trng thi nng v trng thi ngui. Vic un ng trng thi ngui tin hnh trn cc my un ng truyn dn bng thy lc hay c gii. Phng php ny c nhc im l to elp, np un v thay i chiu dy thnh ng. Un nng bao gm cng tc y ct kh vo ng, nh du ch un, nung nng ng thp ln 900 950oC, ng ng 750 800oC. Chiu di phn c nung nng ph thuc vo ng knh ng v gc un. Sau khi un tho nt ct ra ngoi v dng khng kh nn thi ng. kim tra nhit nung ng thp c th dng mi quan h mu sc v nhit sau y: Mu hng nht 550oC Mu sm 650oC Mu mn chn 700oC Mu hng sng 800oC Mu vng sm 900oC Mu vng da cam 1000oC Mu vng rm 1000oC

Hnh : Hn ni ng trc tip v ni ng s dng ng bao

40

Hnh : Ba phng php ni mt bch 2. Sa cha van Van c lm t ba vt liu chnh: van ng: chu nhit ti 550 oF, chu c cc ha cht n mn, d ch to v sa cha; van st (FC): chu nhit ti 450oF, r hn van ng, c th c nm v van bng ng; van thp (FS): chu nhit ti 1100oF. C rt nhiu dng van khc nhau c ch to s dng vi nhng mc ch khc nhau v iu kin lm vic khc nhau.

Hnh : Ba dng van c bn a- Van thng thng (Globe); b- Van lt mt chiu (Check); c- Van cnh cng (Gate) Vic bo dng van bao gm v sinh, thay tt lm kn, r li nm va v van. Khi thay tt lm kn lu tt cho van hi l tt ch k hiu Pillar No. 315 v tt cho van du l tt m k hiu Pillar No. 6501L. Tt cho van nc l Pillar No. 425F. Vic r li nm van vi van c thc hin trc tip ngay trn van nh hnh 2-19. Vic u tin l phi cht nm van vi cn v s dng chnh phn trn ca van dn hng. Mt s van phi to phn dn hng r. Trong trng hp b mt lm vic b mn r nng th a nm van ln my tin tin li cn van th s dng thit b ct van nh trn hnh 2-18.

41

Hnh : Ct van bng dng c chuyn dng

Hnh : Phng php r li van

42

 5.4 CC BC C BN CA QU TRNH CH TO, I MI H THNG NG NG TU THY 5.5 QUY CHUN MI HN +++ 5.6 PHNG PHP TH THY LC NG NG 1. Mc ch: Phng php th thy lc ng ng c tin hnh sau khi h thng ng ng c hn v lp rp hon thin trn tu nhm mc ch pht hin nhng ch cn b r r do khuyt tt ch to hoc do li thi cng lp t. c bit quan trng i vi nhng h thng chu p lc cao, h thng nhin liu, du nhn... 2. Phn loi ng ng trn tu thy:

Loi I: ng ng hi v ng hm nhin liu: P > 1.6 MPa hoc T > 3000C - ng ng nhin liu F.O v D.O: P > 1.6 MPa hoc T > 1500C - ng ng kh nn, CO2, nc, L.O v du thy lc: P > 4 MPa hoc T > 3000C Loi II: ng ng hi v ng hm nhin liu: P 1.6 MPa v T 3000C - ng ng nhin liu F.O v D.O: P 1.6 MPa v T 1500C - ng ng kh nn, CO2, nc, L.O v du thy lc: P 4 MPa v T 3000C

Loi III: ng ng hi v ng hm nhin liu: P 0.7 MPa v T 1700C - ng ng nhin liu F.O v D.O: P 0.7 MPa v T 600C - ng ng kh nn, CO2, nc, L.O v du thy lc: P 1.6 MPa v T 2000C 3. Yu cu k thut: - H thng ng ng loi I, II, ng ng nc cp, ng ng kh nn v nhin liu nng F.O, nh D.O phi chu p sut thit k trn 0.35 MPa th thy lc cng vi cc mi hn ph vo phn kt cu thn tu sau khi hn lp ghp, p sut th c trnh by trong bng di y. Cng vic th ny c th thc hin thm ch sau khi hon thnh hoc lp t xong trn tu. - i vi nhng ng ng ca cc van x mn: sau khi hn lp ghp xong phi tin hnh th thy lc trong xng trc khi a xung lp t vo tu. p sut th bng 10 KG/cm2. Sau khi hon thnh v kt thc vic lp rp trn tu, kim tra li s kn kht ca ng x mn cui vi p sut cao bng vi phun nc cao p. 3.1 Bng p sut th cho h thng ng ng tu thy Stt H thng p sut cng tc (MPa) 1 H thng neo v cu thy lc ng ng y ng ng iu khin ng ng du hi H thng ti thy lc ng ng y ng ng iu khin ng ng du hi H thng thy lc nng h xung cu sinh ng ng y ng ng du hi H thng my li thy lc ng ng p sut cao ng ng cp du v ng ng du r ng ng cp du T bm cp du n my chnh T bm cp du n my n Cc my mc khc ng ng chuyn du H thng lc du ng ng cp du nhn ng ng chuyn v lc du nhn ng ng bi trn trc chn vt ng ng nc bin lm mt ng ng nc ngt lm mt H thng v sinh bng ha cht ng ng kh x trong bung my Th trong xng p sut th (MPa) 9,6 7,5 2,4 9,6 7,5 2,4 31,5 0,6 15,0 0,6 1,5 1,1 0,7 0,7 0,7 0,6 0,6 0,6 0,6 0,45 0,45 0,3 Th trn tu p sut th (MPa) Th vn hnh

Thi gian th 10

Thi gian th -

6,4 5,0 1,6 6,4 5,0 1,6 21,0 0,4 10,0 0,4 1,0 0,7 0,45 0,45 0,45 0,4 0,4 0,4 0,4 0,3 0,3 0,2

10

Th vn hnh

10

26,5 0,5 Th vn hnh

10

10

10

Th vn hnh

6 7 8 9 10 11 12 13 14

10 10 10 10 10 10 10 10 10

0,7 0,7 0,4 0,4 0,4 0,4 0,3 0,3 -

10 10 10 10 10 10 10 10 -

43

15

H thng kh nn

3,0 0,7 1

4,5 1,2 1,5

10

3,0 0,8 1

10

16

ng ng iu khin ng nhanh cc van trong bung my Trc van gim p 3,0 4,5 10 3,0 10 Sau van gim p 0,8 1,2 0,8 17 H thng trng ct nc ngt ng ng nc bin 0,4 0,6 10 0,4 10 ng ng nc ngt 0,4 0,6 0,4 18 H thng nc cp ni hi v h thng nc ngng T bm cp nc n ni hi 1,2 1,8 10 1,8 10 Cc on ng khc 0,3 0,45 0,45 19 ng ng hi ng ng hi ti iu ha khng kh ( qua 0,4 0,6 10 0,6 10 van gim p) ng ng hi ti van thng bin ( qua van 0,15 0,25 0,25 gim p) Cc on ng khc 0,7 1,05 1,05 20 H thng hm sy cc kt 0,7 1,05 10 1,05 10 21 H thng hm sy 0,7 1,05 10 0,7 10 22 H thng ng ng my t rc 0,45 0,7 10 0,7 10 23 H thng thy lc iu khin ng m cc van 5,0 7,5 10 Th vn hnh 24 H thng nc dn tu, h thng lacanh v h thng cu ha trong bung my H thng lacanh 0,7 1,05 10 0,7 10 H thng nc dn tu 0,4 0,6 0,4 H thng cu ha 0,7 1,05 0,7 25 H thng du bn 0,6 0,9 10 0,9 10 26 H thng ht kh v h thng nc dn tu H thng ht kh 0,8 1,2 10 1,2 10 H thng nc dn tu 0,4 0,6 0,4 27 H thng cu ha 0,7 1,1 10 0,7 10 28 H thng trong bung my 0,7 1,2 10 0,7 10 29 H thng v sinh hm hng ng ng nc ngt 0,45 0,68 10 0,6 10 ng ng cu ha 0,7 1,1 0,7 ng ng kh nn 0,7 1,1 0,7 30 H thng cu ha dng CO2 ng ng t bnh CO2 ti van phn phi chnh 13,75 10 5 10 ng ng t van phn phi ti u phun 0,7 ng ng iu khin 5 31 ng ng nc ngt trong bung my 0,45 0,68 10 0,45 10 32 ng ng nc thi sinh hot 0,45 0,68 10 0,45 10 Lu : Nhng on ng kh tho lp trn tu c th th trc tip trn tu m khng cn em v xng. Vi nhng on ng khng yu cu phi th thy lc nhng i ngm qua khu vc cabin th cng cn phi th vi p sut th 0,4 MPa. Vi ng v van thng bin phi th trn xng vi p sut th 1,0 MPa. 3.2 Chun b cho cng vic th thy lc: Chun b khng gian th Chun b bm: kim tra hot ng ca bm, p sut y ca bm phi ln hn hoc bng 1,5 p sut th. ng h o p sut: 2 b, s dng ng h o c gii o bng 2 ln p sut th v phi cn hn kim tra. 3.3 Tin hnh th: ng sau khi gia cng v hn th phi lm sch, mi vt cc cnh sc. Ghp cc on ng vi y buloong v giong lm kn. Lp t bm th v ng h o p sut: mt ng h t pha bm v mt ng h t v tr xa nht hay cao nht ca h thng. in y nc vo h thng, x kh trong h thng bng cch ni lng mt bch xa nht v v tr cao nht.

44

Bm n 0,5 p sut th, kim tra cc mi ghp. Bm n p sut th nh trong bng trn, dng ba 3,0 kg g vo ng ng v kim tra r r. Thi gian duy tr p sut th thng l 10 pht. Sau khi th phi v sinh li ng. Vic th trn tu cng tin hnh tng t sau khi lp t hon thin h thng.

45