Praca w asna studenta: do samodzielnego przez studenta przeczytania i opracowania odpowiedzi na pytania:

Goffman E.: Pi tno. Rozwa ania o zranionej to samo ci. Gda skie Wyd. Psychologiczne. Gda sk 2005. Z perspektywy osb nosicieli pi tna prosz scharakteryzowa funkcje jakie wobec nich pe ni dwie kategorie osb; swoi i zorientowani . Swoi grupa ludzi nosz cych to samo pi tno: -stanowiagrupe wsparcia dla jednostki nosz cej pi tno udzielaja porad i wskazwek dotycz cych chwytw zawodowych daja wsparcie jednostce moralne oraz poczucie akceptacji w rd swoich jednostka mo e traktowa soja u omno c jako podstawe do organizowania sobie zycia umozliwia swobodna rozmowe na dematy dotycz ce pietna okre laja si jako my, nasi ludzie guchoniemi, chromi , nies ysz cy itp.

1.

Zorientowani onormalsi, ktrych szczeglna sytuacja sprawia ,ze zostaj wtajemniczeni w sekretne zycie jednostki z pi tnem i s wobec niego zyczliwi. jednostka z pi tnem nie musi odczuwa wstydu nie musi si kontrolowa czuje si akceptowana zona pacjenta psychiatrycznego, heteroseksualni barmani w barach dla gejw, bohema wobec prostytutek 2. Prosz wymieni i scharakteryzowa 3 rodzaje pi tna. brzydota cielesna- deformacja fizyczna wady charakteru- wynik s abo ci woli, nieujarzmionych lub nienaturalnych nami tno ci, niebezpiecznych przekona , nieuczciwo ci grupowe pi tna rasy,narodowo ci i wyznania- przekazywane z pokolenia na pokolenie i nakladajace jednostkowa skaze na wszystkich cz onkw rodziny: -wszytskie rodzaje pietna cz te same w a ciwo ci socjologiczne, -pi tno rzutuje nawet na pozytywne cechy jednostki degraduj c je nieraz ca kowicie 3. Prosz scharakteryzowa wzorce kariery moralnej nosicieli pi tna. -dot os z pi tnem wrodzonym, socjalistycznych do swojej niekorzystnej sytuacji nawet wtedy gdy przyswajaj i poznaj standardy ,ktrych nie mog spelnic: np. sierota uczy si ze normalnie jest mie rodzicow i naturalnie czuje ,ze wie jak by dobrym ojcem. -dot os zyjacych pod kloszem, nak adanym zwykle przez rodzine: bazuje na kontroli (filtracja z ych)przepywu informacji, momentem krytycznym jesy rozpocz cie zycia na zewn trz, szkola pierwsza randka 4. Prosz wymieni i scharakteryzowa przynajmniej dwa przyk ady znakw, ktrym w komunikacji spo ecznej przypisuje si odmienne znaczenie / sens. Zestaw pyta kontrolnych do zakresu wicze : w.I. Przedmiot, cele i funkcje socjologii medycyny. 1. Prosz scharakteryzowa socjologie medycyny jako sub-dyscyplin socjologii. -zajmuje si zdrowiem i choroba ,bada spo eczne uwarunkowania stanu zdrowia i przycyznychorob, ich nast pstw i konsekwencji -medycyna jest czescia danego systemuspolecznego, instytucje medyczne elementem organizacji zycia spo ecznego, a wiedza medyczna ,praktyki wytworem okre lonej kultury 2. Prosz wymieni przynajmniej 2 przyczyny zainteresowania si socjologii problematyk zdrowia i choroby. -konieczno kszta towa zachowa prozdrowotnych w spo ecze stwie -nowa struktura chorb oraz zmiana struktury demograficznej spo ecze stwa wymuszaj sprz ganie dzia a socjologicznych z medycznymi -po o enie akcentu na prewencje, zdrowy styl ycia 3. Prosz wymieni przynajmniej 2 przyczyny zainteresowania si socjologii instytucj medycyny. -zmiana podej cia do chorego, konieczno humanizacji medycyny=> efekt placebo dzia a medycznych -medykalizacja ycia spo ecznego -wzrost wiadomo ci zdrowotnej pacjentw, konieczno traktowania ich jako rwnoprawnych partnerw -umiej tna organizacja ycia szpitalnego, aby zminimalizowa stres pacjenta zmiany w ideologii medycyny: choroba => zdrowie leczenie=> zapobieganie prawo do leczenie=> obowi zek bycia zdrowym lekarz leczy, naprawia=> jednostka zapobiega 4. Prosz scharakteryzowa teoretyczne uj cia problemw i medycyny.(Goodman N, R.18.). w.II. Wybrane zagadnienia kultury;sk adniki kultury. Kulturowe uwarunkowania zdrowia i choroby. Wiedza i wierzenia na temat przyczyn chorb. 1. Prosz wymieni jedn ze znanych sobie definicji kultury i wymieni wszystkie jej symbolicznewymiary (tre ci kultury). kultura- ca o obejmuj ca wiedz , wierzenia, sztuke, moralno , prawo ,zwyczaje i inne umiej tno ci nabywane przez cz owieka jako cz onka spo ecze stwa: pomaga cz onka danego spo ecze stwa radzi sobie z problemami w w szym znaczeniu dziedzina warto ci pozbawionej praktycznej u yteczno ci. wiedzasystem warto ci-stanowi zesp czynnikw integruj cy jednostki wewn trz spo ecze stwa normy- wyznaczaj wzorce post powania, stabilizuj zycie spo eczne -symbole i znaki- wsplnie z j zykiem umo liwiaj komunikacje pomi dzy cz nkami spo ecze stwa j zyk , gesty- wsplne symbole i znaki umo liwiaj ce komunikacje pomi dzy cz onkami 2. Prosz wyja ni r nice mi dzy hipotez etnocentryzmu a hipotez relatywizmu kulturowego. 3. Prosz scharakteryzowa klasyfikacj reakcji ludzi na wiadomo o chorobie, ktr zaproponowa M. Jarosz. ( Tobiasz Adamczyk: Wybrane s. 53 54) -zaprzeczenie- b d c dzia aniem mechanizmu obronnego, okre lanego jako wyparcie. informacje o chorobie nie wp ywaj na wytworzenie u niego obrazu w asnej choroby . cz informacji nie zostaje przyj ta- chory zaprzecza chorobie. -pomniejszanie-chory bagatelizuje chorob ,otrzymanym informacja nadaje znaczenie nie budz ce obawy. interpretuje swoje dolegliwo ci jako ma o znacz ce dysfunkcje organizmu, trzyma si w asnej diagnozy ktra wg niego brzmi niegro nie, jednak

mog daleko odbiega od rzeczywistego powa nego stanu -akceptacja diagnozy- chory zdaje si na opiek lekarza i innych osb. przyjmuje informacje i przekszta ca je w obraz w asnej choroby. -wyolbrzymienie- nawet lekkie ,nic nie znacz ce objawy wzbudzaj przekonanie o ci kiej chorobie. osoba trwa w stanie lekowej samoobserwacji i jest ca kowicie skoncentrowana na swoich dolegliwo ciach. 4. Prosz scharakteryzowa demograficzne zr nicowanie zachowa w zdrowiu i chorobie (Tobiasz Adamczyk: Wybrane ..s. 61 63) -wiedza chorego na temat zdrowia i mo liwo skutecznego dzia ania w celu opanowania choroby. -wiek, wyznaczaj cy zdolno organizmu chorego do opanowania choroby -p e -Status Spo Eko SSE -osobowo i czynniki emocjonalne -uwarunkowania kulturowe Wymie i scharakteryzuj kulturowo uwarunkowane reakcje ludzi w chorobie (postawy wobec choroby) (Tobiasz Adamczyk: Wybrane .s.80 81). Tradycyjne: -reakcja religijna- postawa akceptuj ca chorob i mier bez zastrze e ze wzgl du na ich uwarunkowanie dzia aniem si wy szych, niepodlegaj cych kontroli cz owieka. Reakcja religijna przypisuje chorobie i mierci znacz symboliczne (np. Bg da nie to Bg wzi ) -reakcja magiczna- prba postawy czynnej wobec choroby, traktuj c j jako rezultat dzia a bogw czy innych tajemnych mocy, ktrych przychylno trzeba zdoby . Reakcje ta stanowi rytualny zabieg w traktowaniu choroby. Nowoczesne: -reakcja opieku czo-piel gnacyjna wi e si z psychiczna opieka i emocjonalnym wsparciem pacjenta .Zrwnowa enie stresu spowodowanego chorob aczy si ze wzbudzeniem poczucia zaufania ,bezpiecze stwa i pewno , e zarwno personel jak i otoczenie chorego go rozumiej . Reakcja ta ma przede wszystkim znaczenie ekspresywne. -reakcja medyczna (instrumentalna)- obejmuje wiadczenia, ktrych celem jest opanowanie choroby za pomoc rodkw naukowych, lekarze robi wszystko ,aby uratowa pacjentowi ycie

5.

kultura kszta tuje - wyobra enia o zdrowiu i chorobie -sposb postrzegania, odczuwania, opisywania, interpretowania objaww -stan wiedzy dot chorb -postawy i zachowania wobec chorb -styl ycia w.III. Socjalizacja. Zachowania w zdrowiu i chorobie. 1. Prosz scharakteryzowa proces socjalizacji co cz owiek poznaje i przyswaja w procesie socjalizacji. socjalizacja: z o ony wielostronny proces uczenia si , dzi ki ktremu ,istota biologiczna staje si istot spo eczna, cz onkiem okre lonego spo ecze stwa i reprezentantem okre lonej kultury.w toku socjalizacji cz owiek uczy si : umiej tno ci, norm i wzorcw, warto ci .Kszta tuje w asn to samo c. socjalizacja pierwotna-sk adowa procesu socjalizacji ,zachodz ca w grupie pierwotnej, najcz ciej w rodzinie. Na jednostk maj znacz cy wp yw inni ,przewa nie rodzice. Charakteryzuje si silnym oddzia ywaniem znacz cych innych na jednostk .dzia a ona na zasadzie na ladowania oraz w mniejszym stopniu przez werbalny przekaz symboliczny. Socjalizacja pierwotna konczy si w momencie pojawienia si uoglnionego innego .I zaczyna si wtrna Socjalizacja wtrna- obejmuje proces profesjonalizacji lub etatyzacji kiedy w toku wzrastania jednostki do zycia spo ecznego wchodzi ona do kolejnych wtrnych grup(instytucje religijne, zak ady pracy, partie). 2. Prosz wyja ni znaczenie symbolicznych wymiarw kultury (symbolicznych systemw kultury) na takie fakty jak zdrowie i choroba. zwi zki kultury z szeoko pojmowanym zdrowiem przebiegaj wielotorowo, gdy kultura tworzy w asne wzory, w rd ktrych mo na wyienic: -definiowanie czy jest zdrowie, czym jest choroba -koncepcje dotycz ce przyczyn chorb -role osb lecz cych, osoby chorej -zachowania zwi zane z leczeniem -systemy pomocy medycznej i promocji zdrowia - styl zycia jako czynnik socjogenny w etiologii chorb ponadto kultura kszta tuje -oglny poziom zycia danej zbiorowo ci -wyobrazenia o zdrowiu i chorobie -sposb postrzegania, odczuwania, pisywania i interpretownia objaww chorobowych -stan wiedzy dotycz cej przyczynowo ci chorb -postawy i zachowania wobec chorb i oraz metod leczniczych - styl ycia 3. Prosz zdefiniowa i scharakteryzowa relacje mi dzy osobowo ci a to samo ci i rolami spo ecznymi. przyjmuj c nowe role cz owiek nie tylko dopasowuje je do swoic wcze niejszych ale rwnie do samego siebie. osobowo h cz owieka rwnie ma wp yw na sposb odgrywania rl. cz owiek ucz c si rl ,przyswaja je sobie jako cz swojego ja i czyni je elementami struktury w asnej osobowo ci. to samo spo eczna jednostki jest pochodna jej przynale no ci do r nych grup i kategorii spo ecznych. odgrywanie rl wp ywa na osobowo i zmienia ja, powoduj c zmiany obrazu samego siebie .zwi zek to samo ci z rolami wskazuje na znaczenie socjalizacji. cz owiek w toku socjalizacjiuczy si klasyfikowa siebie i innych, a takie klasyfikowanie okre la sposb postrzegania.

Prosz wyja ni czym jest osobowo autorytarna. osobowo autorytarna jest wyposa ona w takie cechy jak: -aprobata konwencjonalnych warto ci i przyj tych zwyczajw, -tendencja do surowego karania osb uznaj cych normy odmienne od przyj tych -bezkrytyczne poddanie si autorytetom -niech do wnikania w psychik w asna oraz innych -poczucie zagro enia, niech ,wrogo do innych grup -sztywno , osch o , odrzucenie indywidualizmu , etnocentryzm, -preferowanie dzia ania z pozycji si y lub identyfikowanie si ze sprawuj cymi w adze -przesadne zainteresowanie sprawami seksualnymi. 5. Prosz wyja ni czym jest rola oczekiwana i rola rzeczywista. 6. Prosz wyja ni relacj pomi dzy postaw a zachowaniem zdrowotnym. postawa-jest cz ci osobowo ci i daje nam odpowiedz jaka jest nasza motywacja, dlaczego post pujemy tak a nie inaczej zachowanie-czynno zmierzaj ca do utrzymania zdrowia lub jego przywrcenia (ocena w asnego stzdr, wiedza o zdrowotnych skutkach aktywno ci fiz,)mwi nam co robi zachowanie to efekt postawy, zachowanie jest atwo obserwowalne w przeciwie stwie do motywacji ktra jest elementem postawy. 7. Prosz zdefiniowa zjawisko kontroli spo ecznej i scharakteryzowa jej (kontroli) rodzaje. 8. Prosz scharakteryzowa funkcje kontrolne instytucji medycyny. Funkcje medycyny: -ochrona zdrowia -badania i wprowadzanie nowych metod leczenia -kontrola spo eczna medycyna sprawuje nadzr spo eczny nad zjawiskiem zdrowia i choroby poprzez uprawomocnienie choroby rodzimy si i umieramy w wi kszo ci przypadkw w szpitalach ,akt urodzenia lub zgonu wymaga po wiadczenia lekarza. Aby spo ecze stwo funkcjonowa o prawid owo, choroby i inne negatywne zjawiska z nim zwi zane musza by kontrolowane.Dlatego medycyna i lekarze ciesz si autorytetem. Medycyna uprawomocnia r ne zachowania ,przyzwalaj c lub zabraniaj c pewnych dzia a .(np. wykonywania pewnego zawodu, s u enia w armii)rozstrzyga i kwalifikuje r ne czyny kategoriach choroby lub zbrodni. 9. Prosz wyja ni co oznacza okre lenie legitymizacja choroby i leczenie pacjenta w kontek cie kontrolnych funkcji instytucji spo ecznych (medycyny). 10. Na przyk adzie modelu Kasla i Cobba wyka relacj pomi dzy stanami wiadomo ci dotycz cymi subiektywnej oceny zdrowia a zrachowaniami w zdrowiu w stanie z ego samopoczucia i w chorobie, jako przejawy kontroli wewn trznej. w.IV. Spo eczne podej cie do problematyki zdrowia i choroby. Wielowymiarowa definicja zdrowia. Samoocena (subiektywna) stanu zdrowia. 1. Prosz wymieni wszystkie wymiary zdrowia definiowanego jako pe nia mo liwo ci (6 elementowego). Prosz wskaza rd a tej definicji. -zawodowy -kariera zawodowa -intelektualny- kreatywno -emocjonalny- seksualno -duchowy- system warto ci etyka - fizyczny- dieta ,aktywno fizyczna -spo eczny- rodzina, spo ecze stwo, rodowisko zdrowie- to stan dobrego samopoczucia fiz psych i spo a nie tylko brak choroby lub niepe nosprawno ci, zdrowie to tak e zdolno i umiej tno pe nienia rl spo ecznych ,adaptacji do zmian rodowiska i radzenia sobie z nimi. 4. 2. Prosz wymieni wszystkie kategorie czynnikw determinuj cych stan zdrowia jednostki (osoby). -wydarzenia zyciowe -zmiana i zdolnos adaptacji -czynniki spo eczne -role spo eczne - kontekst miejsca zamieszkania(miasto/wie -warunki , dost p do instytucji, styl ycia) -zawodowe wyksztalcenie ,zawd ,sytuacja materialna, status ,presti , jako ycia -czynniki biologiczne(wiek ,p e , czynniki genetyczne,rasa) - rodowisko(po o enie geograficzne ,rodzina , rodowisko pracy) Prosz wymieni cechy choroby jako roli spo ecznej okre lone przez T. Parsonsa. Choroba jako zinstytucjonalizowany typ roli charakteryzuj cy si zak ceniem pe nienia rl spo ecznych lub wykonywaniu zada . -cz owiek ma prawo by zwolniony z pe nienia normalnych rl i zada ,przy czym zakres i czas trwania tego przywileju mo e by r ny -przezwyci enie choroby mo liwe jedynie poprzez podj cie decyzji o wyzdrowieniu przyj cie postawy wyra aj cej ch powrotu do zdrowia jest warunkiem koniecznym, ale niewystarczaj cym do jego osi gni cia. Tym samym osoba chora nie jest odpowiedzialna za stan w ktrym si znajduje ,poniewa wyzdrowienie wymaga okre lonych zabiegw terapeutycznych. -osoba chora powinna uwa a stan choroby za niepo dany i podejmowa samodzielnie lub przy pomocy otoczenia wysi ki w celu wyzdrowienia. -osoba chora lub odpowiedzialni za ni cz onkowie jej otoczenia maj obowi zek szukania kompetentnej pomocy i wsp dzia ania w celu doprowadzenia do wyzdrowienia. Pomocy tej udziela system opieki medycznej, ktrego zadaniem jest rwnie zapobieganie chorobom. Prosz zaprezentowa definiowanie choroby jako dewiacji. zachowanie -zak caj ce porz dek spo eczny

3.

4.

-niezgodne z oczekiwaniami odno nie do spe nianych przez jednostk rl i wykonywanych zada -wykraczaj ce poza obszar spo ecznej tolerancji polegaj ce na braku akceptacji celw kulturowych lub zinstytucjonalizowanych rodkwprowadz cych do ichosi gniecia - wiadomie sprzeczne z normami spo ecznymi Wg T Parsona traktowanie choroby jak dewiacji oznacza , e: choroba nie pojawia si na skutek nie wiadomej motywacji, ale z powodu spo ecznego przypisania -choroba jest pewn rol cz sto do ywotnio przypisana jednostce, o ile rwnocze nie wyst puje zjawisko pi tnowania -choroba opisuje pewna karier zwi zan z reakcjami rodowiska spo ecznego, a szczeglnie instytucjami, ktre zajmuj si choroba. Prosz wymieni te cechy choroby, ktre wg. E. Freidsona zwi kszaj ryzyko wyst pienia dewiacji wtrnej. S37 -czas jej trwania -zakres i mo liwo wyzdrowienia -stopie niezdolno ci -potencjalna degradacja(pi tno spo eczne) 6. Rol omwi r nic mi dzy chorob somatyczn a psychiczn . ch.Psychiczne to takie ,ktre wi si z nieprawid owym funkcjonowaniem psychiki organizmu a ch. Somatyczne to wszystkie te, ktre s odpowiedzialne ze nieprawid owe dzia anie fizycznych funkcji ustroju. 7. Prosz poda przynajmniej 1 przyk ad samooceny stanu zdrowia dokonanej przez nieprofesjonalistw i poda sens analizy takiej samooceny stanu zdrowia. S 25 -zdrowie jako brak poczucia , e jest si chorym- charakterystyczne dla osb o niskim statusie spo -ekonom ,ktrzy nie my l o zdrowiu jako formie doskona ej(fitness) :osoby starsze i z ym stanie zdrowia; -zdrowie jako brak obiektywnej choroby ,zdrowie pomimo choroby- mo na uwa a si za zdrowego pomimo choroby(np. cukrzyca); zdrowie w tym uj ciu oznacza zwyci sk strategie pokonania choroby, ktrej wyra eniem jest prowadzenie normalnej aktywno ci yciowej. -zdrowie jako rezerwa- potencja zdrowotny, szybkie odzyskanie zdrowia w przypadku choroby, dobre znoszenie leczenia, szybka rehabilitacja. -zdrowie jako zdrowe ycie- uto samianie zdrowia ze zdrowym stylem ycia, aktywno fizyczna, uroda -zdrowie jako energia witalno ci- subiektywne poczucie wewn trznej energii, witalno ci, zdolno ci do dzia ania ,braku ograniczeni -zdrowie jako relacje spo eczne zdolno do utrzymania relacji z innymi ,aktywno interpersonalna, spotkania ze znajomymi ,wyj cie do teatru, kina klubu. -zdrowie jako funkcja-zdolno do wype niania funkcji yciowych -zdrowie jako dobrostan psychospo eczny- umiej tno cieszenia si yciem, pozytywny stan ducha, umys u ,my li, pozytywne relacje mi dzyludzkie. 8. Prosz scharakteryzowa dzia ania zwi zane z samoopiek wg definicji WHO. samoopieka dotyczy zachowa intencjonalnych podejmowanych przez jednostk , jej rodzin i spo eczno w celu polepszenia zdrowia, unikni cia choroby. Dzia ania te opieraj si na wiedzy i umiej tno ciach czerpanych ze rde profesjonalnych i nie prof. S one podejmowane z inicjatywy samych zainteresowanych, jak i we wsp pracy z profesjonalistami medycznymi wymiary samoopieki: -praktyki zwi zane z prowadzeniem prozdrowotnego stylu ycia -praktyki medyczne dotycz ce samoopieki i samoleczenia (w celu samoleczenia lub zdiagnozowania choroby) -praktyki odnosz ce si do codziennych aktywno ci 9. Prosz scharakteryzowa model Kasla i Cobba i wskaza przydatno tego modelu dla zdrowia publicznego. wyr niaj oni 3 stany: pe nego zdrowia z ego samopoczucia choroby w ich uj ciu choroba jest rozpatrywana w zale no ci od stopnia samoceny jednostki pod wzgl dem psychofizycznym(subiektywnym), sposobu wype niania rl oraz obiektywnej oceny stanu zdrowia jednostki(na podstawi zmian wychwytanych przez lekarza). zachowania zwi zane ze zdrowiem to wszystkie dzia ania zmierzaj ce do zapobiegania skutkom zagro enia. Du e znaczenie przypisuje si samokontroli w celu unikni cia ryzyka. 10. Na przyk adzie modelu Kasla i Cobba wyka relacj pomi dzy stanami wiadomo ci dotycz cymi subiektywnej oceny zdrowia a zrachowaniami w zdrowiu w stanie z ego samopoczucia i w chorobie. uwzgl dnia nast puj ce stany wiadomo ci jednostki, na podstawie samopoczucia jestem zdrowy , czuje si chory , jestem chory zachowania zwi zane ze zdrowiem i choroba warunkuje wyst powanie stanw: -wype niania normalnych rl spo ecznych - zmniejszonej sprawno ci wykonywania normalnych rol spo ecznych ,przygotowania si do roli -wejscia w role cz owieka chorego -zaniechanie roli chorego w odniesieniu do zaburze psychicznych rozpoznanie choroby mo e by poprzedzone stwierdzeniem wyst powania zachowa dewiacyjnych w konsekwencji ktrych otoczenie nie mog o sobie poradzi z chor osob w. V. Rodzina jako instytucja. Rodzinne uwarunkowania zdrowia. Konsekwencje choroby / niepe nosprawno ci dla funkcjonowania rodziny. Z perspektywy strukturalistycznej grupa spo eczna jest zbiorowo ci , ktr charakteryzuj struktury wewn trzgrupowe. Prosz wymieni te struktury i scharakteryzowa grup w tej konwencji. Prosz wymieni i scharakteryzowa wybrane rodzaje grup. Prosz scharakteryzowa rodzin jako instytucj . rodzina jako instytucja pe ni okre lone funkcje: -emocjonalno-ekspresyjne zaspokaja najistotniejsze potrzeb emocjonalne cz onkw rodziny( mi o , szacunek ,przyja ) 5.

1. 2. 3.

-prokreacyjna- zaspokaja potrzeby rodzicielskie ma onkw i prokreacyjne spo ecze stwa seksualna- zapewnia ma onkom akceptowalne formy wsp ycia -socjalizacyjna- wychowanie dziecka i przystosowanie go do ycia w zbiorowo ci, wprowadzenie w wiat kultury, przygotowanie do pe nienia rl spo ecznych. -materialno-ekonomiczna- zaspokajanie potrzeb cz onkw rodziny(konsumpcja, posi ki, sprz tanie gromadzenie dbr) -opieku czo-zabezpieczaj ca- zabezpieczenie materialne, fizyczne cz onkw rodziny, dzieci, pomoc starszym -prawno-kontrolna- nadzorowanie post powania cz onkw rodziny, zapobieganie odst pstwom -klasowa wyznaczenie okre lonej pozycji spo ecznej cz onkw -kulturalna- zapoznanie m odego pokolenia z dorobkiem kultury -rekreacyjno-towarzyska- dom rodzinny to miejsce wypoczynku, kontaktw towarzyskich w kr gu znajomych. 4. Prosz wymini i scharakteryzowa cechy rodziny jako grupy spo ecznej. Rodzina grupa osb po czonych ze sob wi zi ma e stwa, pokrewie stwa lub adopcji, w porwnaniu z innymi zbiorowo ciami spo ecznymi wyr nia si intymno ci stosunkwjednocz cych cz onkw i trwa o ci zwi zkw. Emocjonalnych. To , e rodzina jest spo eczna oznacza , e osoby j tworz ce s po czone systemem stosunkw uregulowanych instytucjonalnie, posiadaj wsplne warto ci i oddzielone s od innych zbiorowo ci wyra n zasad odr bno ci. rodzina jako grupa spo eczna posiada: -wsplny cel, ktrego osi gni cie wymaga koordynacji -poczucie to samo ci i odr bno ci -organizacje, struktur ,uk ad pozycji i rl -o rodki skupienie Przynale no do rodziny jako grupy oznacza dla poszczeglnych jj cz onkw podporz dkowanie si wymogom: -okre lonych funkcji i zada -wzorom postepowania -wzorom fizycznym( wygl d zewn trzny, strj) -wzorem moralnym (zasady i normy) materialne postawy rodziny jako grupy to: -terytorium, -mieszkanie -warto ci -symbol (nazwisko, wizytwka, obrazek) rodzina jako grupa pierwotna sk ada si z pewnej liczby jedno stek powi zanych miedzy sob okre lonymi typami wi zi i stosunkami spo ecznymi. Prosz wymieni stadia rozwojowe rodziny ( cykl ycia rodziny ). -ma e stwo bez dzieci(przed dzietne) -ma e stwo z ma ymi dzie mi ( trwaj ce do momentu odej cia jednego dziecka w celu za o enia rodziny, prokreacji lub w asnego gospodarstwa) -faza odchodzenia pozosta ych dzieci z domu -ma e stwo od czone od dzieci Prosz wymieni i scharakteryzowa czynniki przeobra aj ce rodzin . -wzrost tolerancji do planowania rodziny -mo liwo stosowania antykoncepcji -praktyki ograniczania liczby urodze -zwi kszenie liczby kobiet czynnych zawodowo -kontynuowanie pracy przez kobiety zam ne -zmiana roli kobiety w rodzinie i spo ecze stwie -zwi kszanie liczby osb zatrudnionych w zawodach pozarolniczych -wzrost kosztw wychowania i kszta cenia dzieci -d enie do osi gniecia wy szej stopy yciowej -wy szy przeci tny wiek zawierania ma e stwa -zmniejszenie r nych wp yww tradycyjnych Przewlek a choroba dziecka mo e wywo a zaburzenia niektrych funkcji rodziny, prosz je wskaza i omwi . konsekwencja choroby mog by zaburzenia r nych funkcji: -emocjonalne( np. Zaburzenia wi zi rodzinnej, g wnie pomi dzy ma onkami, rodzicami -opieku czej zwi zane ze wzrostem zapotrzebowania na ni -prokreacyjnej i seksualnej ( w rd doros ych) w przypadku pora e czynno ciowych lub innych schorze -zabezpieczenia materialnego- w zwi zku z ograniczeniem w pe nieniu tej funkcji oraz w zwi zku ze zwi kszonymi wydatkami i potrzebami -rekreacyjno-towarzyskiej- w wyniku dostosowania do zmiennych warunkw zycia

5.

6.

7.

w.VI. Socjologiczne aspekty funkcjonowania instytucji medycznych Oczekiwania spo eczne wobec profesji medycznych. 1. Prosz wymieni czynniki kulturowe, ktre determinuj relacj lekarz pacjent . -komunikacja werbalna, mowa cia a, j zyk , normy, przekonania, system warto ci, wiedza, wzory zachowa , technologie. 2. Mwi c o interakcji spo ecznej my limy o wzajemnym oddzia ywaniu ludzi na siebie, prosz scharakteryzowa interakcj jako: wymian , gr , komunikacje symboliczn . 3. 4. Prosz wymieni i scharakteryzowa modele opieki zinstytucjonalizowanej [tj, stacjonarnej, tj. szpitalnej]. Prosz scharakteryzowa model relacji lekarz pacjent wg. Hollendra i Szasza. -aktywno i bierno : pacjent z racji swojego stanu pi czka,narkoza) jest bierny a dzia ania lekarza ,ktry stara si mu pomc odbywaj si niezale nie od pacjenta ,w tej relacji lekarz jest aktywny. (pierwowzorem jest stosunek rodzicw do niemowl cia) -kierowanie-wsp praca pacjent mimo choroby jest w pe ni wiadomy i mo e wype nia wskazania lekarza, lekarz oczekuje cis ego

5. 6.

8.

9.

wype niania zalece (np. choroby zaka ne).(pierwowzr rodzice i dziecko do lat 14) -oboplne uczestnictwo- lekarz pomaga choremu, by ten mg pomc sobie sam(np. choroby przewlek e ,pacjent przychodzi na konsultacje, ale leczy si w domu wedle zalece ).(pierwowzr rodzic-doros e dziecko) Prosz scharakteryzowa model relacji lekarz pacjent w konwencji nurtu interakcyjnego. Prosz scharakteryzowa szpital jako instytucje spo eczn / Prosz wymieni i scharakteryzowa funkcje szpitala. szpital jako instytucja nale y do najbardziej sformalizowanych i zhierarchizowanych struktur, oznacza si cis ym podzia em obowi zkw i zada , zhierarchizowana struktura jest oparta na autorytetach (wynikaj cych z zarzadzania administracyjnego oraz z profesjonalnych umiej tno ci lekarzy), systemach formalnej komunikacji oraz du ym systemem regulacji prawnych i wewn trznej kontroli. FUNKCJE: -diagnozowanie -leczenie -piel gnacja -promowanie zdrowia, edukacja zdrowotna -edukacja, szkolenie studentw, personelu -badania naukowe -rehabilitacja kliniczna 7. Prosz scharakteryzowa szpital jako organizacj . jest to organizacja ktra ma hierarchiczn struktur ( uk ad rl i pozycji)ma ci le okre lone cele(do ktrych zosta a powo ana) misje, zadania ,zasady i oczekiwania co do funkcjonowania i sposobw koordynacji dzia a , istniej tam wi zi rzeczowe, ktres uwarunkowane wsplnymi interesami s u bowymi. *Struktura szpitala jako organizacji formalnej ,charakteryzuje si nast puj cymi cechami: -wi zi spo eczn o charakterze rzeczowym (uwarunkowanymi wsplnymi interesami s u bowymi, okre lonymi w statutach i regulaminach -celami- warto ciami narzuconymi rzez organizacje, jako te ktre sama chce osi gn lub zrealizowa -swoisto ci organizacji o ktrej decyduje atrakcyjno i presti w otoczeniu -przywdztwem- ustanowionym lub narzuconym w trybie administracyjnym -schematami organizacyjnymi- ustanawiaj cymi uk ady zale no ci w kategoriach w adzy, odpowiedzialno ci ,zakresu czynno ci i sposobw komunikacji. -hierarchicznym uk adem pozycji i rl- uk ad nadrz dno ci i podrz dno ci -sposobami komunikacji obowi zuj cymi tematami przekazu informacji , zgodnie z procedura s u bow -normami- kodeksy, statusy, regulaminy egzekwowane w sposb bezosobowy -sankcjami ,karami maj cymi charakter formalno-prawny Prosz scharakteryzowa szpital jako system spo eczny. - organizacja z r nymi kategoriami zawodowymi, ale w jej sk ad wchodz normy okre laj ce, rodzin wydaj ca opinie, rodzina odwiedzaj ca, polityka spo eczna -kompleksowa organizacja oraz ma spo eczno : modele decyzyjne, modele dotycz ce rozk adu w adzy, modele socjalizacyjne -Szpital: wewn trzne rodowisko, organizacja opieki i leczenia, zewn trzne rodowisko, kontakty z innymi instytucjami Prosz zaprezentowa przynajmniej 3 definicje instytucji opracowane w obszarze socjologii i / lub psychologii spo ecznej. instytucja to celowo powo ana lub spontanicznie ukszta towane urz dzenie spo eczne wyposa one w materialne i niematerialne rodki dzia ania w celu wykonywania specjalistycznych czynno ci -uj cie behawioralne wszelaki utrwalony sposb dzia ania , zorganizowany sposb robienia czego -uj cie aksjologiczno-normatywne- system powi zanych wewn trznie regu spo ecznych (warto ci, wzory) -uj cie funkcjonalne- uto samianie si z rol spo eczn , wi zka rl -uj cie organizacyjne- organizacja i zarz dzanie -uj cie normalno-prawne instytucja taki twr spo eczny powo any i sankcjonowany przez pa stwo oraz wyposa ony w niezb dne rodki dzia ania a tak e przepisy, normy , sankcje

w. VII. Postawy spo eczne wobec osb przewlekle chorych i niepe nosprawnych: 1. Wymie elementy tzw. lineranego modelu konsekwencji choroby. model medyczny: 1.choroba uraz (sytuacja wewnetrzna) 2.uszkodzenie, uszczerbek na zdrowiu( uzewn trznienie) model spo czny: 3. Niepe nosprawno c( obiektywizacja) 4. Ograniczneie rl spo ecznych( socjalizacja) pierwotne czynniki etiologiczne->uszkodzenie struktury lub funkcji->ograniczenie dzia alno ci-> spo eczne uczestnictwo 2. Wiek jest czynnikiem istotnie determinuj cym jako ycia, aby si o tym przekona prosz na planie wielowymiarowej (6 elementowej) definicji zdrowia - sporz dzi list strat - zmian, do wiadczanych przez osoby starsze. lista strat wg wymiarw zdrowia: -fizyczny- ograniczenie redukcja aktywno ci fizycznej (wyj cie z domu, poruszanie , niemo no samoobs ugi) -spo eczny- umieraj rwie nicy, bliscy- obni a si status spo -eko, spada liczba pe nionych rl, wzrasta liczba kontaktw z instytucjami medycznymi -psychiczny- obni a si samoocena, poczucie przydatno ci, utrata oceny rzeczywisto ci, samodzielno ci, -intelektualny- pogarsza si pami zdolno uczenia si , koncentracji -emocjonalny- wzrastaj emocje z adunkiem ujemnym (l k przed mierci ) -duchowy- obni a si liczba warto ci, wzrasta warto religii(oczekiwanie na mier ) osoby starsze s zale ne: -od lekw od innych form leczenia od innych osb Wymie etapy procesu adaptacji do niepe nosprawno ci wg. N. Cohna. Etap I SZOK wyst puje zawsze, pozosta e nie musz wyst pi -uwidacznia si ju w pierwszym okresie diagnostycznym i w trakcie

3.

4.

leczenia ,inwalida nie u wiadamia sobie , ze jego cia o jest chore, to nie nale y do mnie ETAP II OCZEKIWANIE NA UZDROWIENIE: wie , e jest chory ale przypuszcza , e wkrtce powrci do zdrowia. ETAP III REZYGNACJA, UBOLEWANIE NAD SOBA- kryzys, uwa a , e wszystko jest stracone, my li nawet o samobjstwie ETAP IV POJAWIENIE SI POSTAWY OBRONNEJ- rozpocz cie walki z kalectwem, oijawia si motywacja, przekonanie innych , e jest dobrze ETAPV AKCEPTACJA przystosowanie do nowej sytuacji ,mimo wszystko mo na z tym y . Wymie i scharakteryzuj rodzaje rehabilitacji. -MEDYCZNA ma na celu przywrcenie aktywno ci fizycznej -PSYCHICZNA zmierza do osi gni cia stanu akceptacji niepe nosprawno ci, odzyskania wiary w siebie i swoje mo liwo oraz przygotowanie do normalnego uczestnictwa w yciu spo ecznym, niepe nosprawno wywo uje cz sto wstyd i poczucie ni szo ci. Dla przezwyci enia tych dozna istotne jest wyeliminowanie przekona : moje inwalidztwo stanowi kare, wi kszo jest fizycznie normalna, deformacja ciala prowadzi do deformacji psychiki, b d ci arem dla rodziny, jestem wart mniej , nikt nie zechce mnie lubi -SPO ECZNA d y do przyswojenia nowych rl spo ecznych lub nauczenia pe nienia dawniejszych w nowych okoliczno ciach Etapy rehabilitacji spo ecznej: -wycofanie si z poprzednich rl spo ecznych -wst pna identyfikacja z nowymi rolami lub pope nianiem dawnych rl w odmiennych okoliczno ciach -stopniowe wdra anie do pe nienia nowych rl -wbudowanie nowych rl w zintegrowanie ca o ci z innymi rolami. -ZAWODOWA- dzia ania zwi zane z przystosowaniem do warunkw i osb z ktrymi styka si na co dzie . Wymie i scharakteryzuj wszystkie kategorie czynnikw kszta tuj cych skuteczno dzia a rehabilitacyjnych . na tempo i przebieg rehabilitacji maj wp yw zmienne czynnikizdrowotne i poza zdrowotne: -zmienne zdrowotne: (rodzaj szkd zdrowotnych, rodzaj kalectwa, typ kalectwa, stopien odwracalno ci) -zmienne poza zdrowotne demograficzno spo eczne( wiek ,p e , stan cywilny, wykszta cenie, zawd, sytuacja rodzinna, finansowo-ekonomiczna, wypoczynek) zmienne osobowo ciowe( inteligencja, temperament, zdolno samokontroli emocjonalnej, postawa) zmienne rodowiskowe ,postawy (rodzina, grupy zawodowe, kr g towarzyski, oglnospo eczne) Wymie i scharakteryzuj postawy otoczenia wobec osb niepe nosprawnych. I postawa uczuciowa: -pozytywna - sympatia yczliwo -po rednia - wsp czucie , lito ,oboj tno -negatywna niech do inwalidy (widoku inwalidztwa) II postawa wolicjonalna: - pozytywna- akceptacja kontaktu, ch utrzymania kontaktu -po rednia- niesienie pomocy, przygl danie si -negatywna- unikanie kontaktu, unikanie widoku III postawa intelektualna: -pozytywna- pozytywna ocena warto ci inwalidy (uznanie ,podziw, szacunek) - po rednia-ocena cechy inwalidy , ciekawo , zainteresowanie -negatywna- ujemna ocena cechy inwalidy Wymie czynniki demograficzne i spo eczne r nicuj ce postawy wobec osb niepe nosprawnych. czynniki demograf-spo -wp ywaj ce na zr nicowanie przejawianych postaw pe : -kobiety w wi kszym stopniu przejawiaj pozytywn wobec osb upo ledzonych zdrowotnie -tradycyjne przygotowanie kobiety do roli opiekunki, spe niaj cej w razie potrzeby funkcje piel gnacyjne -umiej tno ci wczuwania si emocjonalnie w po o enie osb niepe nosprawnych, kierowaniesi uczuciami Wiek- osoby m ode przejawiaj bardziej pozytywna postaw religia- np. katolicy w wi kszym ni protestanci przejawiaj postaw tolerancyjna. zawd: osoby wykonuj ce zawody wymagaj ce specjalnych warunkw fizycznych odnosz si bardziej negatywnie do niepe nosprawno ci status spo eczno-ekonomiczny- w tym dochd (problem utrzymania) poprzednie do wiadczenia- wynikaj ce z kontaktu z niepe nosprawnymi

5.

6.

7.