3.

1
Gevolgen algemeen kiesrecht en evenredige vertegenwoordiging: - aantal partijen nam toe, - evenredige vertegenwoordiging vergrootte de macht van de partijleiders, - het algemeen kiesrecht veranderde de politieke verhoudingen sterk: - liberalen 15%, - sociaaldemocraten en protestanten 25%, - katholieken 30%. Verzuiling: Nederlandse volk scheidde zich van elkaar af dmv radio/winkels/scholen /verenigingen/kerken enz. in 4 stromingen: liberalisme, protestantisme, socialisme, katholicisme. katholieken en protestanten waren het sterkst verzuild. Sociaal-democraten waren op de rode familie gericht maar hadden geen scholen en geen kerk. Liberalen wilden zich niet verzuilen, zij noemden zich neutraal. Signatuur kabinetten interbellum: Confessionelen (katholieken&protestanten) door de vergissing van Troelstra deden socialisten niet mee. Troelstra riep socialisten op revolutie te maken, maar er waren maar weinig mensen die voor een revolutie waren de SDAP werd tot 1939 buiten de regering gehouden. Totalitaire partijen: - CPN (Communistische Partij Nederland) - NSB (NationaalSocialistische Beweging) Musselt, bewonderaars van Muscolini en Hitler In Nederland kregen communisme , fascisme en nationaalsocialisme aanhang. De democratie was nooit echt bedreigd: - de verzuiling was te diep geworteld - ze hadden geen behoefte aan radicale partijen Colijn ARP-politicus uitstraling van een sterke man, waardoor hij Musselt (NSB) in de wielen reed . Interbellum = tijd tussen de wereldoorlogen in 1940 Duitse inval: - Tweede Kamer buitenspel gezet - politieke partijen verboden, behalve NSB - tijdens bezetting was er geen rechtstaat en geen democratie in NL

3.2
Positie democratie na 1945 (einde Tweede Wereldoorlog): - Parlementaire democratie was nagenoeg onomstreden - Ondergang fascisme verstomming kritiek van rechts - De oorlog had duidelijk gemaakt hoe waardevol en kwetsbaar de parlementaire democratie en de rechtsstaat waren

Ontwikkeling CPN: - Nederland bewonderde Stalin doordat de Russen tegen de Duitsers hadden gevochten - CPN had een voorname rol in het verzet gespeeld CPN streefde naar onderwerping van het burgerlijke systeem. Toen de arbeiders het beter kregen(verzorgingsstaat), vergrootte dat de aantrekkingskracht van de PvdA en ging de CPN bergafwaarts. Doorbraak van de verzuiling? Tijdens bezetting was er een gevoel van eensgezindheid: Ontstaan NVB (Nederlandse Volksbeweging): waren tegen de verzuiling. Katholieken waren bang voor verlies stemmen en riepen op zich te verenigen. Nieuwe partij: Katholieke Volkspartij (KVP) Protestantse partijen ARP en CHU keerden terug De doorbraak was mislukt.

Ontstaan van PvdA:

1946

Ontstaan VVD:

1948

fusie van SDAP / VDB / CDU, enkele linksliberalen, enkele katholieken en enkele leden van CHU. In feite de opvolger van de SDAP. linksliberalen + conservatieve liberalen die PvdA te socialistisch vonden.

Verzorgingsstaat: vr de oorlog: n de oorlog:

de staat zorgde alleen voor veiligheid en orde Rooms-Rode coalitie (sterk kabinet) KVP + PvdA olv. Willem Drees

Basis van de verzorgingsstaat: de burger kreeg recht op verzorging als er iets mis ging of hij niet meer kon werken, bijvoorbeeld door ziekte, ouderdom of werkloosheid.