Ti nguyn rng

Nhm 3

Chng I: Tng quan

I.Ti nguyn rng: 1. Khi nim chung: Rng l b phn cu thnh quan trng nht ca sinh quyn v c ngha ln trong s pht trin kinh t x hi, sinh thi v mi trng. Trn thc t rng c lch s pht trin lu di nhng nhng hiu bit v rng ch mi thc s c c t th k XIX. Theo quan im hc thuyt sinh thi hc, rng c xem l h sinh thi in hnh trong sinh quyn ( Temslay, 1935; Vili, 1957; Odum, 1966 ). Rng l s thng nht trong mi quan h bin chng gia sinh vt- trong thc vt vi cc loi cy g gi vai tr ch o, t v mi trng. Vic hnh thnh cc kiu rng c lin quan cht ch gia s hnh thnh cc thm thc vt t nhin vi vng a l v iu kin kh hu. Trong mi kiu rng c hnh thnh th kh hu, t ai v m s xc nh thnh phn cu trc v tim nng pht trin ca thm thc vt rng. S phn b ca thm thc vt rng l s ng nht tng i v a l, sinh thi v c hiu nh l mt n v a l thc vt c lp, chng kt hp vi nhau theo v v theo cao thnh nhng vnh ai rng ln trn Tri t. S phn b cc ai rng v c bn khng chu nh hng tc ng ca con ngi. S phn chia cc kiu thm thc vt rng ch yu l da vo dng u th sinh thi. Da vo chc nng c bn m thc cht l da vo tnh cht v mc ch s dng, rng c chia ra 3 loi: Rng phng h c s dng cho mc ch bo v ngun nc, bo v t, chng xi mn, hn ch thin tai, iu ho kh hu, bo v mi trng sinh thi. Rng phng h li c chia thnh 3 loi l rng phng h u ngun, rng phng h chng ct bay, rng phng h chn sng ven bin. Rng c dng c s dng cho cc mc ch c bit nh bo tn thin nhin, mu chun h sinh thi, bo tn ngun gen ng vt rng, phc v cng tc nghin cu khoa hc, bo v di tch lch s, vn ho v danh lam

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

Ti nguyn rng

Nhm 3

thng cnh cho ngh ngi du lch. Rng c dng bao gm cc vn quc gia, cc khu bo tn thin nhin, cc khu vn ho lch s v mi trng. Rng sn xut bao gm cc loi rng s dng sn xut kinh doanh g, lm c sn rng, ng vt rng v kt hp bo v mi trng sinh thi. Ti nguyn rng rt phong ph v a dng bao gm c ti nguyn sinh vt, t ai, kh hu, cnh quan. Vic khai thc v s dng ti nguyn rng trn th gii khc nhau tu theo cng ngh, truyn thng v tp qun x hi ca tng vng hoc tng nc. S pht trin nn vn minh nhn loi cng ko theo s tng cng s dng cc loi ti nguyn rng m trc ht l g. G c dng lm nhin liu, vt liu xy dng v nguyn liu cho cc ngnh cng nghip khc nhau: g tr m, lm giy, cht do, sn. G cn c coi l nguyn liu u tin ca ngnh cng nghip ho hc. Ngi ta c th chng ct g thu nha, mtanon, axit axtic, du, sn xut ng v cc sn phm khc t g. Thu phn mt tn g c th thu c 550- 650 kg ng g, v t ng g ny c th ch bin thnh ru ( 220240 lt ) hoc s dng cy nm men ( 50 kg ) giu prtin v vitamin B. Nhn chung rng l mt trong nhng ngun ti nguyn quan trng, rng cung cp nguyn vt liu th cho con ngi v l ngun kinh t c bn ca nhiu dn tc, nhiu b lc vi cuc sng t cung t cp. Khai thc ti nguyn rng ng gp phn quan trng trong kinh t x hi ca nhiu nc trn th gii. 2. Tm quan trng ca rng: Rng l hp phn quan trng nht cu thnh nn sinh quyn. Ngoi ngha v ti nguyn ng thc vt, rng cn l mt yu t a l khng th thiu c trong t nhin; n c vai tr cc k quan trng to cnh quan v c tc ng mnh m n cc yu t kh hu, t ai. Chnh v vy rng khng ch c chc nng trong pht trin kinh t, x hi m cn c ngha c bit trong bo v mi trng. Trc ht, rng c nh hng n nhit , m khng kh, thnh phn kh quyn v c ngha iu ho kh hu. Rng l vt cn trn ng vn
chuyn ca gi. N lm thay i vn tc, hng gi, lm thay i cc nhn t khc ca h sinh thi, ng thi lm sch khng kh. Rng c xem nh nh my lc bi khng l, 1ha rng thng c kh nng ht

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

Ti nguyn rng

Nhm 3

36,4 tn bi trong khng kh ,1 nm( theo Mendan, 1956), hp th lng ion phng x trong khng kh v gim ting n. V d, nh mt di cy

rng 50m cnh ng giao thng c kh nng lm gim ting n 20- 30 dB. Rng c ngha c bit quan trng lm cn bng hm lng O2 - CO2 trong kh quyn. Hng nm c khong 100 t tn CO2 c c nh bi qu trnh quang hp do cy xanh v mt lng tng t c tr li kh quyn do cc qu trnh khc nhau trong t nhin. Rng cn to ra mt hon cnh tiu kh hu c tc dng tt n sc kho con ngi. Rng lm gim nhit v lm tng m khng kh. c bit nhiu loi cy c kh nng tit ra cc cht phitonxit c tc dng dit khun nh thng ( Pinus sp), bch n ( Eucalyptus sp), qu ( Cinnamomun cassia). Rng c vai tr bo v ngun nc, bo v t chng xi mn. Thm thc vt c chc nng quan trng trong vic ngn cn mt phn nc ma ri xung t v c vai tr phn phi li lng nc ny. Cc nghin cu cho thy nc ma c thc vt rng gi li l 25 % tng lng ma. Tn rng c kh nng lm gim sc cng ph ca nc ma i lp t mt. Rng cn lm tng kh nng thm v gi nc ca t hn ch dng chy trn mt. Tng thm mc rng c kh nng gi li lng nc bng 100- 900 % trng lng ca n. Chnh v vy lm gim ng k lng t b xi mn. Nhiu nghin cu cho thy vng nhit i m nh nc ta, ni c rng lng t xi mn hng nm ch vo khong 1- 1,5 tn /ha trong khi ni khng c rng c th ln ti 100- 150 tn/ha v dng chy mt tng 3- 4 ln. Thm thc vt rng l kho cha cc cht dinh dng khong, mn v nh hng ln n ph nhiu ca t. Cc sn phm ri rng ca thc vt trn mt t l c s ban u hnh thnh tng thm mc rng v mn t. Trung bnh hng nm vt ri rng rng t nhin l 11- 17 tn/ha cn rng trng l 9- 10 tn/ha. y cng l ni c tr v cung cp dinh dng cho vi sinh vt, nhiu loi cn trng v ng vt t, to mi trng thun li cho ng vt v vi sinh vt t pht trin v c nh hng n cc qu trnh xy ra trong t. Trong h sinh thi rng ma nhit i vng tun hon dinh dng khong din ra vi cng ln. Cc cht hu c b phn gii nhanh, qu trnh ra tri v xi mn xy ra mnh lm cho t b ngho kit. Ch nh c thm thc vt phong ph

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

Ti nguyn rng

Nhm 3

mi c kh nng chng li xu th ngho kit ca t rng. Chnh v vy m suy gim thm thc vt rng nhit i s dn n ph hu ton b cn bng vt cht trong HST rng. Mt rng s lm mt dn ngun ti nguyn thin nhin v dn n s tuyt chng ca nhiu loi sinh vt. Ph rng lm mt ni c tr v nh hng n t sinh thi ca cc sinh vt, dn n lm tng s cnh tranh gia cc c th trong loi cng nh gia cc loi vi nhau. Rng l mt HST c thit lp trng thi cn bng, trong mi loi u c vai tr khng th thiu duy tr hot ng ca ton b HST. Do vy khi 1 loi b suy gim hoc b bin mt s c nh hng n s tn ti ca cc loi khc, v cui cng s nh hng n hot ng ca c HST rng. II. Hin trng rng trn th gii: Ngi ta c tnh rng tng c din tch khong 60 triu km 2 v b thu hp xung cn 44,05 triu km2 vo nm 1958 ( chim khong 33% din tch t lin), v 37,37 triu km2 vo nm 1973, hin nay ch cn khong 29 triu km2. Tng s rng trn th gii c tr lng g trn 50 m3/ha ch c 2,8 t ha, phn cn li 1,2 t ha l rng tha, c tr lng g thp. Phn ln din tch rng kn phn b vng nhit i ( 60% din tch rng kn trn th gii ). Trong cc loi rng nhit i th rng ma nhit i vi cc loi cy l rng thng xanh c vai tr quan trng nht. Khu rng ma nhit i ln nht l rng Amazon c din tch 330 triu ha. Cc rng ma nhit i phn b thnh vnh ai xanh khng lin tc xung quanh Tri t trong phm vi 23,5o v Bc v 23,5o v Nam, ch yu l gia 10o v Bc v Nam xung quanh ng xch o. Nhng vng c din tch rng ma ln trn th gii l Chu M La Tinh,Ty Phi v ng Nam . Rng cy l kim phn b cc v ln, thng nm phi Bc ca rng rng l n i. Hu ht din tch rng l kim phn b 2 vnh ai ln l Bc M v vnh ai u- t Scaninavia n ng Xibria. Khu rng taiga Nga c din tch 1,1 t ha ( khong 25% din tch rng trn th gii ) c coi l ln nht th gii. Trong loi thng rng chim 38% din tch rng.

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

Ti nguyn rng

Nhm 3

Rng trng hin nay c din tch khong 150 triu ha, chim 4% tng din tch rng. Hu ht rng trng nm cc nc pht trin v vng n i. Trong nhng nm gn y din tch rng trng tng ng k cc nc ang pht trin. Nhn chung cc rng trng c thnh phn loi n gin v thng bao gm cc loi cy c kh nng sinh trng nhanh hn so vi rng t nhin v mc tng trng rng trng cng rt cao. Vic cht ph rng cho pht trin nng nghip c xc nh c t 7000 nm trc Trung v Nam Phi, 9000 nm trc n . Tuy nhin trong giai on di trc y, vic cht ph rng lm nng ry ch qui m nh nn hu nh khng c tc ng xu n mi trng. Vic cht ph rng vng nhit i bt u din ra mnh t th k XVIII v XIX do vic m rng din tch trng cy nng nghip v cy cng nghip, c bit l t 1945. theo FAO th khong 50% rng nhit i b ph hu t nhng nm 1950, nhiu nht l Trung M ( 66% ), tip n l Trung Phi ( 52% ), Nam Phi v ng Nam tng ng l 37 v 38%. Vo nhng nm u thp k 80 ( 1980s ), tc ,mt rng nhit i l 113.000 km2/nm trong c khong 3/4 l rng kn. Tc mt rng trong nhng nm gn y cng gia tng mnh m hn. Ngi ta c tnh khong 40% rng cn li s b ph hu nghim trng vo nm 2020.

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

Ti nguyn rng

Nhm 3

Chng II: Ti nguyn rng Vit Nam

I. Hin trng rng Vit Nam: Bin ng din tch rng qua cc nm:

Nm 1943 1976 1980 1985 1990 1995

Rng t nhin 14000 11077 10486 9308 8430 8252

Rng trng 0 92 422 584 745 1050

Din tch 14000 11169 10608 9892 9175 9320

t l che ph(%) 43,0 33,8 32,1 30,0 27,8 28,2

Nm 1943, din tch rng Vit Nam c tnh c khong 14 triu ha, vi t l che ph l 43%. Nm 1976 gim xung cn 11 triu ha vi t l che ph l 34%. Nm 1995 cn 8 triu ha v t l che ph l 28%. Din tch rng bnh qun cho 1 ngi l 0,13 ha ( 1995), thp hn mc trung bnh vng ng Nam ( 0,42 ha/ ngi). Trong thi k 1945- 1975 c nc mt khong 3 triu ha rng, bnh qun 100.000 ha/nm. Qu trnh mt rng din ra nhanh hn giai on 1975- 1990: mt 2,8 triu ha, bnh qun 140.000 ha/nm. Trong mt thi gian di, din tch rng Vit Nam gim i lin tc (nm 1943 l 14, 3 triu ha v nm 1993 ch cn 9, 3 triu ha). Tuy nhin, trong nhng nm gn y, din tch rng c xu hng tng ln r rt. n cui nm 1999, tng din tch c rng c nc l 10, 9 triu ha (chim 33, 2% tng din tch t nhin ton quc), trong rng t nhin l 9,4 triu ha v rng trng l 1,5 triu ha.

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

Ti nguyn rng

Nhm 3

Hin nay din tch t rng Vit Nam c quy hoch l 19 triu ha, trong 9,3 triu ha l c rng che ph, cn li l cy bi, rng tha v bi c, t trng cha s dng. C cu cc loi rng nh sau: Loi rng C rng Triu ha % Rng c 0,9 10 dng Rng 3,5 38 53 100 Khng c rng Triu ha % 0,3 3 4,5 5,0 9,8 51% 46 51 100 Tng s Triu ha % 1,2 6 8,0 9,9 19,1 100% 42 52 100

phng h Rng sn 4,9 xut Cng 9,3 49%

Tnh n nm 1999 c nc c 10,88 triu ha rng trong rng t nhin l 9,49 triu ha ( chim 87,2% tng din tch rng ). che ph bi rng ca c nc l 33%. Vng Bc v ng Bc gm 13 tnh Cao Bng, Lng Sn, H Giang, Yn Bi, Qung Ninh, Bc Ninh...c che ph 27%. Vng ng bng sng Hng c che ph 7,8%. Vng Bc Trung B c che ph 39%. Vng Trung Trung B c che ph 47,1%. Vng Nam Trung B c che ph 34,2%. Vng Ty Nguyn gm 4 tnh ( Kon Tum, Gia Lai, c Lc, Lm ng ) c che ph 55%. Vng ng Nam B c che ph 27,7%. Vng Ty Nam B c che ph 7,2%. Din tch rng phn b khng u trong cc vng. Nhm vng c trn 2 triu ha rng gm vng Ty Nguyn, vng ng Bc v vng Bc Trung B. Nhm vng c t 1 - 1, 5 triu ha rng gm vng ng Nam B v vng duyn hi Nam Trung B. Nhm vng c di 1 triu ha rng gm vng Ty Bc, vng ng bng sng Cu Long v ng bng sng Hng. Vng c nhiu rng trng nht l vng ng Bc (478 nghn ha), k n l vng Bc Trung B. Nhm vng c din tch rng trng t 160 - 200 nghn ha gm vng ng bng sng Cu Long, vng duyn hi Nam Trung b v vng ng Nam b. Nhm vng c din tch rng trng nh hn 80 nghn ha gm vng Ty Bc, vng ng bng sng Hng v vng Ty Nguyn. (Biu 1A).

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

Ti nguyn rng

Nhm 3

Vi vn rng nh trn, ch tiu v din tch rng bnh qun u ngi ca nc ta c xp vo loi thp, ch t khong 0, 14 ha/ngi so vi ch tiu tng ng ca th gii l 0, 97 ha/ngi. Tng tr lng g c nc l 751, 5 triu m3 v 8, 4 t cy tre na, trong tr lng g rng trng l 30, 6 triu m3 (chim 4, 1% tng tr lng g) v 96 triu cy tre na (chim 1, 1 % tng tr lng tre na c nc). Nh vy, ch tiu tr lng g bnh qun u ngi ca nc ta l 9, 8 m3 g/ngi so vi ch tiu tng ng ca th gii l 75 m3 g/ngi. Tuy din tch rng c tng nhng cht lng rng ngy cng gim st. i vi rng t nhin, din tch rng g giu v rng g trung bnh hin nay ch cn khong 1, 4 triu ha (chim 13% so vi tng din tch c rng) trong khi din tch rng g ngho kit, rng g non c tr lng v khng c tr lng khong 6 triu ha (chim 55% so vi tng din tch c rng). i vi rng trng, t l thnh rng thp (ch t 60 75%), nng sut khng cao (bnh qun t 8 - 10 m3/ha/nm) v cht lng rng cng km. Hin ti, rng trng mi ch cung cp g c kch thc nh, cn g c kch thc ln vn rt hn ch. V cy trng, nhng loi cy bn a vn cha c nghin cu y v cha c trng thnh rng trn din rng m ch yu vn l nhng loi cy nhp ni, mc nhanh nh Bch n, Keo v Thng cc loi (chim 54% so vi tng din tch rng trng).Din tch t trng i ni trc cn kh ln, khong 8, 3 triu ha (chim 25, 1% din tch ton quc), trong tp trung nhiu nht cc vng ni pha Bc (khong 4, 3 triu ha, chim 41, 6% din tch t nhin ton vng) k n l vng Bc Trung b v Duyn hi Nam Trung b (khong 2, 8 triu ha, chim 29, 4% din tch t nhin 2 vng ny). Ngoi ti nguyn g, rng Vit Nam cng rt giu c v cc loi tre na ( khong 40 loi c ngha thng mi, v khong 4 t cy tre na ); Song my c khong 400 loi c s dng lm bn gh, dng c gia nh; hng nm khai thc khong 50.000 tn.Theo iu tra ca cc Kim lm, h thc vt Vit Nam rt phong ph vi 12.000 loi thc vt c mch ( nh tn c khong 7.000 loi), 620 loi nm, 820 loi ru. Hn 2.300 loi thc vt c s dng lm lng thc, thc phm, thuc cha bnh, thc n gia sc, ly g, tinh du, vt liu xy dng. H thc vt Vit Nam c mc c hu cao, tp trung 4 vng chnh l Hong Lin Sn.

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

Ti nguyn rng

Nhm 3

Trong c mt s loi qu him nh: g , g mt, hong lin chn g, p mu Nhiu loi cy c cht thm, tanin, tinh du v du bo. Ngoi ra rng con cung cp nhiu lai sn phm qu khc nh cnh kin, nm, mt ong, hoa lan, tht th rng...Nhiu loi cy c hu nh lim, sng l, t hp l nhng cy thng xanh. Dy leo v cy na ph sinh c khong 750 loi, thng trong h Na, h Gm. Cy ph sinh c hn 600 loi thuc cc h phong lan, h M tin. Cy k sinh c khong 50 loi thuc h tm gi, h n hng. Hin nay, c rt nhiu loi thc vt qu him c nguy c b tuyt chng cn c bo v nh: cm lai, trm hng Bch M, sam bng, thng tre Tam o... H ng vt cng rt phong ph vi khong 280 loi th, 828 loi chim, 180 loi b st, 80 loi lng c, 471 loi c nc ngt, khong 2.500 loi c bin v 5.500 loi cn trng. mc c hu rt cao: 78 loi v loi ph th, hn 100 loi v loi ph chim, 7 loi linh trng l nhng loi c hu p ca Vit Nam. Trong th k XX, 10 loi th mi c pht hin trn th gii th ti nc ta 4 loi: sao la, mang ln, mang Trng Sn, mang P Hot. Cc loi ng vt qu him nh: bo gm, voc qun i trng Cc Phng, g li hng ta, tr sao Bch M....... II.Nguyn nhn chnh lm suy thoi rng Vit Nam: Vit Nam v ang c gng trong vic bo v rng v a dng sinh hc nhng vic suy thoi rng v a dng sinh hc vn ang din ra mt cch mnh m nhiu ni. Nguyn nhn c nhiu v c th chia ra lm hai loi: Nguyn nhn trc tip v nguyn nhn su xa. Nguyn nhn trc tip: S m rng t nng nghip: M rng t canh tc nng nghip bng cch ln su vo t rng l mt nguyn nhn quan trong nht lm suy thoi a dng sinh hc. Trong tng din tch rng mt hng nm th khong 40- 50% l do t nng lm ry. Vic pht trin trng cy cng nghip mt cch thiu k hoch nh c ph, tiu cc tnh thuc Ty Nguyn v ng Nam B ang ph hu nhiu khu rng nguyn thu y.
Hin trng ti nguyn rng Vit Nam 9

Ti nguyn rng

Nhm 3

Khai thc g: Trong giai on t nm 1986 n 1991, cc lm trng quc doanh khai thc trung bnh 3,5 triu mt khi g mi nm v nu quy ra din tch t th bng 80.000 ha rng, l cha ni n hu qu ca nn khai thc trm g xy ra khp mi ni, thm ch c trong cc khu bo tn. Kt qu l rng b suy gim nhanh chng c v din tch ln cht lng. Khai thc ci: Trong phm vi ton quc, 90% nng lng dng cho gia nh, l cc sn phm t thc vt. Hng nm, mt lng ci khong 21 triu tn c khai thc t rng phc v cho nhu cu sinh hot trong gia nh. Lng ci ny nhiu gp ln lng g xut khu hng nm. Khai thc cc sn phm ngoi g: Khong 2.300 loi thc vt cho cc sn phm ngoi g nh song, my, tre, na, l cc loi, cy thuc, du, nha... c s dng trong gia nh, bn v xut khu. Nhiu loi ng vt hoang d cng ang b khai thc mnh m cho mc ch xut khu. Chy rng: Trong khong 9 triu hecta rng hin nay, th 56% c kh nng b chy trong ma kh. Trunh bnh hng nm c khong 20.000-100.000 ha rng b chy, nht l cc vng cao nguyn v min Trung. Bun bn cc loi qu him: Tnh trng khai thc, bun bn tri php, xut khu cc loi g qu him, cc loi ng vt hoang d, vi phm php lnh bo v rng trong nhng nm va qua xy ra mc kh nghim trng. Nguyn nhn su xa: Tng dn s: Tng dn s nhanh l mt trong nhng nguyn nhn chnh l suy thoi a dng sinh hc min ni. S gia tng dn s i hi tng nhu cu sinh hot v cc nhu cu thit yu khc, nht l ti nguyn t cho sn xut nng nghip. S gia tng v mt dn dn n nn ph rng v s suy thoi nghim trng v cc h sinh thi v ti nguyn thin nhin. S di dn: T nhng nm 1960, Chnh ph ng vin khong 1 triu ngi t vng ng bng ln khai hoang v sinh sng cc min ni. Cuc vn ng ny lm thay i c cu dn s v tp qun canh tc min ni. T nhng nm 1990, c nhiu t di c t do t cc tnh pha Bc v Bc Trung B

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

10

Ti nguyn rng

Nhm 3

vo cc tnh pha Nam. Gn y ngi di c t do t cc tnh vng ni pha Bc di c vo cao nguyn min Trung v min ng Nam B ph nhiu rng trng la, trng c ph v cc cy cng nghip khc. Nhiu ngi vn tng dn c min ni tha tht, nhng hin nay mt trung bnh l 75 ngi/km2, trong khi din tch t c kh nng canh tc nng nghip y vn d rt hn hp v ngy cng b suy thoi. S ngho i: Vi khong 80% dn s sng nng thn, Vit Nam l mt nc nng nghip ph thuc v ti nguyn thin nhin. t nng nghip nhiu ni thiu nghim trng v nhiu ngi phi sng da vo rng, i sng rt thp, khong 50% gia nh thuc vo din i ngho. V thiu rung, thiu vn u t, nhng ngi ngho i thng phi n sinh sng ti nhng ni khng thun li, phi bc lt t v ti nguyn thin nhin duy tr cuc sng lm cho cc loi ti nguyn ny b suy thoi nhanh chng. Tp qun du canh du c: Du canh l tp qun sn xut nng nghip lu i ca nhiu dn tc t ngi ca Vit Nam. C khong 9 triu ngi thuc 50 dn tc t ngi Vit Nam c tp qun du canh. Do tng dn s m tp qun du canh tr thnh mt nguyn nhn quan trng lm mt rng, thoi ho t v kt qu l to nn c mt vng t trng, i ni trc rng ln nh hin nay...

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

11

Ti nguyn rng

Nhm 3

Chng III: Gii php qun l v s dng bn vng ti nguyn rng

I.Cc bin php qun l v pht trin ti nguyn rng trn th gii: Ngy nay bo v v pht trin bn vng ti nguyn rng ang c t ra nh mt yu cu cp bch cho nhiu quc gia v trn ton cu. Trn nguyn l chung ca s pht trin bn vng, tnh bn vng ca rng c nh gi da trn s n nh v din tch , kh nng cung cp g v cht lng g, v chc nng bo tn a dng sinh hc, v mt sinh thi, v tnh bn vng ca kinh t x hi v bo m vic lm cho con ngi. Rng c coi l ngun tu nguyn c kh nng ti to. Nu khi thc hp l s bo m vic s dng bn vng ngun ti nguyn qu gi ny. Khai thc hp l ti nguyn rng c hiu l qu trnh khai thc lun nm trong gii hn cho php ca kh nng ti sinh ca rng.Bo m cho s khai thc n nh lu di ng thi vn duy tr c cc tnh nng ca rng v cung cp ti nguyn, phng h mi trng, bo m sinh thi cnh quan cng nh tnh a dng sinh hc vn c ca rng.Chnh v vy m nhng bin php qun l ti nguyn rng l nhm bo v ngun ti nguyn vn c trong rng, trc ht l ngun ti nguyn sinh hc v BVMT.Trong mt s trng hp s bao gom cc mc ch cho sn xut lm nghip x hi,cung cp ci, g,lng thc thc phm. D trong iu kin no th quan trng nht l phi xc nh c s ph hp gia li ch trc mt ca nhn dn a phng v li ch quc gia lu di. Pht trin ti nguyn rng khng ch ph thuc n thun vo qun l rngm cn l vn kinh t x hi ca mi vung, mi quc gia.Do vy mi quc gia cn c nhng chnh sch rin ph hp vi iu kin thc t ca h.Mt s bin php chung c th tp trung vo nhng kha cnh sau: Qun l tt hn cc ngun ti nguyn rng hin cn v trng rng mi

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

12

Ti nguyn rng

Nhm 3

p dng cc bin php nhm hn ch vic cht ph rng.Tng cng trng rng v cy cng nghip ph hp,pht trin hnh thc nng lm kt hp nhng vng bt buc phi trng cy nng nghip trn t dc. Nng cao hiu sut s dng ci t,pht trin kh sinh hc v s dng NLMT. Thm canh cy cng nghip v to vic lm mi pht trin nng thn, gim sc p ca sn xut nng nghip i vi t rng cn li.Vic bo v rng phi i i vi bo tn,phc hi vi trng rng v qun l bun bn g nhm PTBV ti nguyn rng.Vic p dng mt gii php n l no s khgn c kh nng gii quyt c vn ny,d ch lamg chm mt cch c ngha vic ph rng hin nay.Trong qu trnh p dng gii php bo v rng ,cn ch bo m quyn li ca nhng ngi dn bn x vi nn vn ho,li sng v kin thc bn a ca h. Thnh lp khu bo tn thin nhin v cc vn quc gia y c coi l bin php quan trng nhm bo v ngun ti nguyn rng,trc ht l ti nguyn sinh vt.Tuy vn quc gia v khu bo tn thin nhin c nhng yu cu ring nhng u c xy dng trn c s bo tn s DSH,a dng mc ch s dng vi mc tiu hng u l bo tn thin nhin. Cc vn quc gia trn th gii c thnh lp t rt sm nhiu nc khc nhau, nam phi c vn quc gia c thnh lp t 1898, n t 1908, Achentina t 1909, xtrylia t 1915.n nm 1990 d c khong 560 khu bo tn thin nhin v vn quc gia c thit lp vng ma nhit i,vi tng din tch khong 780.000 km2 (chim 4% tng din tch rng ma nhit i). Qun l rng bn vng v chng ch rng Chng ch rng c nh ngha l mt qu trnh dn nvic chng nhn bng vn bn do mt t chc th ba (ngoi ngi sn xut g v tiu dng g) c lp thc hin,xc nhn v a im v hin trng qun l ca khu rng sn xut g l bn vng(ti nguyn khng b suy gim), an ton v MT v tun th cc mc tiu pht trin kinh t x hi.Chng ch rng c th ng vai tr nh mt cng c kinh t trong

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

13

Ti nguyn rng

Nhm 3

h thng cng c chnh sch nhng khng th thay th cc quy nh , lut php v gio dc tuyn truyn trong vic thc hin qun l rng bn vng. II.Thc trng hin nay v qun l v pht trin rng Vit Nam:
Lm nghip l mt th mnh, gi vai tr quan trng trong pht trin kinh t. Lut bo v v pht trin rng c Quc hi thng qua nm 1991 l vn bn php quy quan trng. Sau khi ban hnh cho n nay c 48 vn bn ca chnh ph v 47 vn bn ca cc b, ban, ngnh c th ho mt s bc nhng ni dung c bn c nu trong b lut. Trc y kinh t lm nghip ly lm trng quc doanh, khai thc rng lm chnh. Hin nay cc vn bn php quy v lm nghip c xu hng x hi ho chuyn sang bo v v pht trin vn rng, tha nhn cng ng l ch s hu y tim nng trong qun l rng v t rng. i vi min ni, mi nng h c giao t 5-10 ha rng qun l vi thi hn l 50 nm, sau thi hn nu c nhu cu vn c tip tc s dng. Chnh sch t ai l c s php l m bo cho mi ngi dn quyn lm ch mnh t ca mnh. V qua thc t cho thy, rng c chia cho cc h c bo v, chm sc c hiu qu r rt. Tuy nhin chnh sch giao rng v c ch thc hin vn cha m bo cuc sng cho ngi dn, cha khuyn khch c h trng, u t kinh doanh rng. Cc chnh sch v lm nghip v pht trin phn ln ch cp n kha cnh k thut v kinh t ca ngnh lm nghip m khng c chnh sch pht trin ngun nhn lc ngi dn a h tr thnh ngi lm ngh rng thc s. V vy phi c chnh sch dy ngh to ra ngun nhn lc ph cp, bi dng kin thc thc tin v ngh rng cho qung i nhn dn lm lm nghip. Cng ch v khng c kin thc v lm nghip, chy theo phong tro hay v li nhun nhn c t ti, chy theo thnh tch m chng trnh 327 l mt v d in hnh ( trng rng cy bn a Bi i, huyn Con Cung, ngi ta cht cy bn a ln bng bp tay trng cy bn a nh bng u a). V trng chnh trng 5 triu ha rng n Hin trng ti nguyn rng Vit Nam 14

Ti nguyn rng

Nhm 3

nm 2010 nng t l che ph ca rng ln 45% ( bng nm 1943) thc hin khng d. Trong sut giai on 1970-1999, bnh qun mi nm chng ta ch trng thnh rng 40.000 ha. Theo s liu ca Tng Cc Thng K nm 2001, chng ta c 1,2 triu ha rng trng. t ti con s 5 triu ha th trong thi gian tip chng ta phi trng thnh rng 400.000 ha, gp 10 ln trc y trong khi t l ngun ti nguyn hn ch Mt hin trng thc t l cho d chng ta c mt din tch ln t trng i trc nhng khng phi t no cng c th trng rng, hn na mt phn t cn lm nng ry, bi chn thdo dn s tng nhanh. c bit vi tc trng rng cao cc i phng s chy theo din tch, trng rng m khng thnh rng, trng i trng li, din tch trng rng th nhiu m din tch thnh rng th chng c l bao. Hn na, trong nhng nm va qua, cng tc khuyn lm mi ch l ph bin k thut tin tin, cha c nhng k thut thch hp vi iu kin min ni trong phi k n vn ho truyn thng, cha coi trng tri thc a phng, ch lm cng tc tuyn truyn n thun, chy theo c ch kinh t th trng vn hnh theo li nhun. V cho n nay chng ta vn cha c mt vin hay mt c quan nghin cu tng ng v min ni. Cc ch trng, chnh sch c nhiu, cc d n pht trin min ni c nhiu, cc trng chnh h tr min ni cng c nhiu nhng hu nh khng c mt vin nghin cu chnh thng no hay mt chng trnh nghin cu khoa hc c bn cho min ni. V vy vic pht trin cn m mm, p dng mt cch m h v t c c s khoa hc. Mt vn khc trong chnh sch t ai qun l rng l chnh lch din tch gia cc h khng ln nhng chnh lch v gi tr s dng trong sn xut do cht lng t th kh ln. M hnh kinh t trang tri, kinh t i rng cn tch lu t l tt yu trong khi 10-15% nng dn ngho c rt t din tch t canh tc. m bo cng bng h c

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

15

Ti nguyn rng

Nhm 3

th ng c phn t vo trang tri hng li phn trm din tch t v tham gia lao ng hng li sut. T nm 1960, nh nc ta c chnh sch di dn t ng bng ln cc khu vc trung du v min ni. Qu trnh di c t do dn n thiu t, nc cho sinh hot v sn xut. Vic nh canh, nh c c th lm cho dn s tng ( do khng ph bin c chnh sch dn s cng nh nh hng pht trin kinh t) dn n t ai khng . iu ny lm cho vic giao t v giao rng gp nhiu kh khn. Cho d nh canh, nh c xy dng c c s vt cht c bn trc mt nh cu, ng, trng, trm nhng vn tn ti mu thun gia truyn thng vn ho ca a phng vi pht trin kinh t x hi. Chng hn nh Ty Nguyn bo v rng nht l rng u ngun h c mt truyn thng: khi mun n mt cy, ngi dn s dng ru cht vo thn cy v s cht ci cy nu nh vo ngy hm sau h thy ci ru vn cn nguyn thn cy khng b ri xung. V vy vic xy dng cc m hnh vn ho t ngoi vo cn phi duy tr v pht trin cc gi tr vn ho truyn thng ca a phng. Do s suy kit cc ngun ti nguyn thin nhin v s suy thoi ca mi trng ton cu xut hin khi nim pht trin bn vng. l qu trnh pht trin nhm p ng ngy cng y nhng nhu cu ca hin ti nhng khng lm tn hi nhu cu cn thit ca th h mai sau (UNEP, 1983). iu i hi cc th h hin ti khng ch khai thc s dng m phi gi gn v duy tr ngun ti nguyn cho cc th h sau. N nhn mnh vo kha cnh gi tr sinh thi ca vic s dng ti nguyn, vt xa s tip cn hiu qu kinh t thng thng trong cc hot ng sn xut ca con ngi nhng vn gn cc vn kinh t vi mi trng. Ngoi vic qun l rng thoi ho bao gm cc khu rng v ang b ph hu nghim trng, rng b suy thoi hoc b e da bi cc qu trnh suy thoi chng ta cn phi c nhng bin php c th i vi mi loi rng ( rng phng h, rng c dng v rng sn xt). Bn cnh , chng ta c th thnh lp cc khu bo tn thin nhin v vn quc gia nh vn quc gia Ba V, Cc Phng hay cc khu d tr sinh quyn nh Hin trng ti nguyn rng Vit Nam 16

Ti nguyn rng

Nhm 3

Xun Thu ( Nam nh) cho mc ch du lch, nghin cu cng nh bo v a dng sinh hc. Hin nay chng ta hnh thnh khi nim chng ch rng, ngha l g c bn ra ch t nhng khu rng c chng ch c xc nh l qun l bn vng. l mt qu trnh dn n vic chng nhn bng vn bn do mt t chc th ba ( ngoi ngi sn xut g v tiu dng g) c lp xc nhn v a im, v hin trng qun l g ca khu rng. Chng ch rng c th ng mt vai tr nh mt cng c kinh t nhng khng th thay th cc quy nh, lut php v gio dc tuyn truyn cho ngi dn trong vic thc hin qun l v pht trin rng bn vng.

III.Phng hng qun l v s dng ti nguyn rng Vit Nam: 1. Gii php v t chc Tng cng nng lc qun l nh nc, ci cch hnh chnh v th ch trong ngnh lm nghip c th xem l nhim v trung tm trong 10 nm ti gm nhng ni dung chnh sau y: - V qun l Nh nc: Cn tip tc phn nh r chc nng, nhim v ca cc cp qun l Nh nc v lm nghip, c th: + trung ng: Tham mu gip vic cho B Nng nghip v Pht trin nng thn c cc Cc, V chc nng, trong c 2 Cc chuyn ngnh l Cc Kim lm nhn dn v Cc Pht trin lm nghip. Hai Cc ny cn c kin ton v cng c theo ng chc nng v nhim v c xc nh, khc phc tnh trng chng cho, ln sn ca nhau. Cn nghin cu i mi t chc Kim lm thnh lc lng cnh st lm nghip lm chc nng chuyn trch v gim st vic thc hin Php lnh bo v rng. + a phng: Cng cn phn nh r chc nng, nhim v qun l hot ng lm nghip ca cc cp chnh quyn t tnh xung huyn v x. Thc hin phn quyn nhiu hn cho cc a phng, ly x lm a bn c s ch o pht trin sn xut lm nghip. Hng dn, n c cc a phng tip tc trin khai xy dng v t chc thc hin Quy c bo v v pht trin rng ni chung v rng cng ng ni ring. - V t chc sn xut:
Hin trng ti nguyn rng Vit Nam 17

Ti nguyn rng

Nhm 3

+ Cng c v t chc li h thng lm trng quc doanh (LTQD) qun l, bo v v khai thc s dng c hiu qu hn rng t nhin v t lm nghip hin c. Cc lm trng phi chuyn dch c cu sn xut theo hng kinh doanh li dng tng hp, ch trng pht trin cng nghip (ch bin) v dch v. Mt khc, lm trng cn nng ng hn thc s tr thnh ht nhn pht trin kinh t - x hi vng su, vng xa. Cn tip tc nghin cu cc m hnh a dng ha s hu v phng thc sn xut kinh doanh trong cc lm trng. Trong c nc, c bit u tin cc vng lm nghip trng im nh ng Bc, Bc Trung b v Ty Nguyn, cn phi khn trng r sot li qu t ca cc LTQD, nu sn xut kinh doanh km hiu qu th thu hi tr li a phng giao cho dn hay giao cho cng ng qun l s dng hiu qu nhm gim sc p v t ai i vi rng t nhin, to c hi cho nhn dn tham gia n nh sn xut v gp phn trong cng tc xa i gim ngho. Nhng lm trng c quy m nh th gii th hoc st nhp thnh lp lm trng mi, m bo c quy m v rng v t ai n nh sn xut. + i mi cc doanh nghip, nghin cu trin khai c phn ha cc doanh nghip lm nghip v m rng hp tc, u t quc t nhm tch t c ngun vn ln, kh nng thay i cng ngh v thit b ch bin. Cn nghin cu hnh thnh cc Tp on sn xut (nh Lin hip vng, lin hip cp tnh) c kh nng tp hp v iu tit qu trnh xy dng rng v pht trin sn xut hoc thnh lp cc Tng cng ty vi hnh thc lin doanh gia lm trng v nh my trng rng nguyn liu v ch bin lm sn nhm nng cao cht lng v h gi thnh sn phm phc v tiu dng trong nc v xut khu. + Quy hoch ng b xy dng cc vng nguyn liu tp trung gn vi cc khu cng nghip, cc nh my ch bin lm sn, trc ht tp trung trin khai mt cch ng b chin lc pht trin rng kinh t ch lc cung cp nguyn liu giy, nguyn liu vn nhn to, g tr m v c sn rng. Xc nh quy m cc c s ch bin lm sn ph hp vi kh nng cung cp nguyn liu ca tng khu vc, tng mt hng... nhm pht huy c li th ca tng vng kinh t.

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

18

Ti nguyn rng

Nhm 3

2. Gii php v khoa hc v cng ngh 2.1. Xy dng cc chng trnh chn ging c nh hng cho cc loi cy ch yu, c gi tr kinh t cao phc v trng rng cng nghip thm canh. Xy dng cc khu rng ging, vn ging c chn lc v p dng cng ngh sinh hc trong lai to ging, cy con nh nhn ging (m, hom) nhm ci thin ging cy trng lm nghip cung cp ging tt cho sn xut, chm dt vic s dng ging cht lng thp v khng r ngun gc. 2.2. Nghin cu phc hi rng t nhin, xy dng tiu chun qun l rng bn vng v p dng cc bin php lm sinh ph hp dn nng cao cht lng rng t nhin nhm pht huy vai tr phng h mi trng, ng thi gp phn cung cp g v lm sn ngoi g. 2.3. Tip tc nghin cu v i mi tp on cy trng rng thch hp cho cc dng lp a in hnh ca cc vng sinh thi, chn tp on cy trng rng phng h, rng c dng v xy dng nhng m hnh canh tc bn vng trn t dc in hnh cho tng vng nhm bo v mi trng v gp phn ci thin i sng nhn dn vng ni cao. 2.4. Nghin cu xy dng v chuyn giao ngay quy trnh trng rng thm canh trn c s nh gi t, xc nh ging v cc bin php k thut lm sinh trong vic trng, phng chng chy, phng tr dch su bnh hi cng nh trong cng tc khai thc v vn chuyn sn phm rng trng. 2.5. Pht trin lm nghip x hi v tng cng cc hot ng khuyn lm, ph bin cc k thut v cng ngh tin tin cng nh tng kt v ph bin cc m hnh nng lm kt hp hiu qu cao v cc m hnh qun l rng bn vng nhm gip ng bo cc dn tc pht trin kinh t. 2.6. Nghin cu ng dng phng php lng ha gi tr trc tip v gin tip ca rng c s nhn nhn, nh gi ng mc v rng v ngh rng v nghin cu th trng tiu th sn phm trong v ngoi nc. 2.7. Nghin cu nng cao cht lng v hnh thc cc sn phm lm nghip theo tiu chun cng ngh ISO l nhng u tin nhm to ra cc sn phm hng ho lm sn p ng tiu chun xut khu.

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

19

Ti nguyn rng

Nhm 3

3. Gii php v c ch chnh sch 3.1. Chnh sch t ai - u tin quy hoch v xy dng lm phn quc gia, m bo oc din tch khong 8, 0 triu ha, bao gm rng phng h u ngun, rng phng h ven bin v rng c dng. Mt khc, cn c quy hoch xy dng cc vng nguyn liu tp trung nm trong chin lc pht trin rng kinh t ch lc, trong cn xc nh r quyn s dng t ai v ti nguyn rng cho cc Tng cng ty, Cng ty lm nghip, cc Lm trng quc doanh, cc thnh phn kinh t khc v cc h gia nh... n nh sn xut lu di. + Tng bc tin hnh giao t v pht trin rng cng ng trn c s nghin cu c ch v ban hnh cc quy nh c th trong vic bo v, pht trin, s dng v kinh doanh loi hnh rng ny. + Trong phn t lm nghip giao cho tng gia nh, nht thit phi b tr t ng bo thc hin sn xut nng lm kt hp, nh trng cy cng nghip, cy n qu, cy lng thc, chn nui v lm kinh t vn... ng bo yn tm bo v rng, tham gia xy dng vn rng gp phn rt ln trong cng tc xa i gim ngho, nht l vng min ni, vng su, vng xa. + i vi nhng h hin nay khng c t sn xut, nht l ng bo dn tc ti ch, chnh quyn a phng phi c ngay bin php gii quyt gip h c t sn xut theo quy hoch v tng bc n nh i sng. - M rng v cng c quyn ca ngi c giao t, thu t cng nh lm r v n gin ha th tc ngi s dng t thc hin cc quyn ca mnh. C nhn, h gia nh nhn t c th chuyn i c cu cy trng ph hp vi th trng nu khng tri vi cc yu cu bo v t v li ch chung ca x hi. Tuy nhin, nghim cm chuyn i mc ch s dng t, nht l i vi rng t nhin. - Tng cng qun l Nh nc v t lm nghip v c bin php iu tit vic chuyn nhng quyn s dng t ph hp (thnh lp c quan nh gi, xy dng cc quy ch th trng). Nhm m bo t giao c s dng c hiu qu, cn c bin php xc lp cc tiu chun nh gi tc ng mi trng. 3.2. Chnh sch khoa hc cng ngh

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

20

Ti nguyn rng

Nhm 3

Nh nc tp trung u t cho khoa hc cng ngh, ng thi huy ng ti a s tham gia ca cc thnh phn kinh t v t chc khc vo nghin cu, chuyn giao cng ngh phc v sn xut kinh doanh lm nghip. - Tp trung cao thc hin chng trnh i mi h thng ging cy trng lm nghip. y l gii php chin lc quan trng nhm nng cao cht lng, hiu qu v kh nng cnh tranh ca lm sn hng ha nc ta. Ngay t nm 2001 v trong sut thi gian 5 - 10 nm ti phi tp trung u t nhp cc loi ging c nhiu c tnh tt, cht lng cao, ng thi tng cng cng tc nghin cu tuyn chn, to cc ging bn a tt ph hp vi tng vng sinh thi cung ng cho sn xut. - T chc li h thng cng tc ging trong ton quc sm c nng lc p ng nhu cu ging tt cho cng tc trng rng trn phm vi c nc. - i mi h thng nghin cu khoa hc, gm c c ch qun l ti chnh v nhn s to bc t ph v khoa hc cng ngh, tin ti xa b tnh trng bao cp, manh mn, phn tn, km hiu qu trong nghin cu khoa hc. - Tng cng nhp khu ctng ngh tin tin ca nc ngoi, nht l cc loi ging, my mc, thit b v cc cng ngh ch bin hin i. Min gim thu cho cc n v sn xut p dng cng ngh, thit b mi. 3.3. Chnh sch u t a) Chnh sch u t trong nc - Tip tc tng cng u t vn ngn sch cho vic bo v v pht trin h thng rng phng h v rng c dng bao gm cc hng mc bo v rng, khoanh nui, lm giu rng v trng rng mi. Ngoi ra, cng cn quan tm u t xy dng c s h tng, xy dng rng ging, nghin cu khoa hc v o to pht trin ngun nhn lc. Cn quan tm u t h tr vn ngn sch cho trng rng sn xut vi cc loi cy qy him, chu k di. - Tng thm ngun vn tn dng u t pht trin v ci tin phng thc cho vay v chnh sch tn dng nng cao hiu qu ca ngun vn ny, to iu kin ngi u t c th thu li mt cch chc chn khi u t vo xy dng rng sn xut, c bit i vi vic pht trin lm sn hng ha. Cn i mi vic qun l vn tn dng

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

21

Ti nguyn rng

Nhm 3

u t pht trin trn cc mt: li sut vay hp l, iu kin cho vay d dng, iu kin hon tr ph hp, p dng c ch bo lnh u t... Hnh thc cho vay vn tn dng c th theo sut u t i vi tng loi rng, tng loi cy trng, loi sn phm hoc cho vay theo d n u t ca cng trnh. - Khuyn khch tt c cc thnh phn kinh t u t vn pht trin lm nghip (trng rng nguyn liu, trng rng c sn, xy dng vn rng, trang tri gia nh hoc xy dng cc xng ch bin nh). i vi ngun vn ca cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t (t nhn, quc doanh, lin doanh,...) Nh nc cn c cc chnh sch khuyn khch; i vi ngun vn ca h nng dn nh, Nh nc cn quan tm h tr u t. - Ban hnh cc quy ch nhm tng ngun ti chnh cho hot ng lm nghip thng qua vic ng ti tr ca cc ch th cng hng li ch do rng mang li nh Thu li, Thu sn, Nng nghip, Du lch v Nng lng... b) Chnh sch h tr u t nc ngoi - Ngoi vn ngn sch Nh nc u t hng nm v vn tn dng, ngnh lm nghip cn c c ch chnh sch tt thu ht ti a ngun ti tr ca cc t chc tin t th gii (WB, ADB, IMF, GEF...) v ca cc Chnh ph (vn ODA, vn FDI) nhm tng cng pht trin h thng rng phng h, rng c dng gm c pht trin nng thn vng m v trin khai cc d n trng rng h gia nh quy m nh. - Khuyn khch cc nh u t nc ngoi u t vn pht trin lm nghip (trng rng nguyn liu, trng rng c sn...) v lin doanh lin kt trong ch bin lm c sn trn c s thc hin nghim chnh lut u t ca Vit Nam. 3.4. Chnh sch th trng, thng mi - Nhanh chng xy dng chnh sch v chin lc th trng lm sn, trong cn quan tm n th trng cho cc lm sn ngoi g (c sn). y mnh cc hot ng tip th, nghin cu tm hiu th trng v th hiu ngi tiu ng sn xut nhng sn phm thch hp nhm chim lnh th trng v thu li nhun cao. Cn nghin cu a ra cc chnh sch tiu th sn phm lm nghip cho dn, ch trng sn phm t rng trng. - Chnh sch lm sn hng ha cn phi xc nh bc i r rng t nay n nm 2006, 2010 v nhng nm sau 2010, c bit i vi mt hng vn nhn to. Phng hng

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

22

Ti nguyn rng

Nhm 3

chin lc ca mt hng ny l y mnh sn xut trong nc chim lnh th trng trong nc tin ti xm nhp th trng xut khu. - Thc hin c ch thng k v to iu kin t o lu thng hng ha lm sn khuyn khch mi thnh phn kinh t tham gia th trng, to mi trng cnh tranh lnh mnh v m bo li ch ca ngi sn xut v ngi tiu dng. - y mnh ci cch hnh chnh to iu kin mi doanh nghip c th ng k kinh doanh ngnh hng xut nhp khu v c kinh doanh xut nhp khu cng nh lm th tc xut nhp khu ti hi quan ca khu m khng cn c loi giy php no khc. Bn cnh , cn thc hin cc bin php cn thit bo h hng ha lm sn khi c th. - Trn c s l trnh gim thu nhp khu theo Hip nh thu quan u i ASEAN, Hoa K v p ng yu cu hi nhp chung, trong giai on 2001-2010 cn xc nh mc gim thu xut v nhp khu ph hp nhm to cng n vic lm v xut khu c nhiu hng ha. 3.5. Chnh sch o to pht trin ngun nhn lc - Nh nc u t thch ng o to i ng cn b qun l Nh nc v lm nghip n nm 2010 tt c u c o to c bn. - Nh nc u t cng c h thng o to k thut ngnh lm nghip, cp hc bng ton phn cho con em nng dn, u tin cho con em ng bo cc dn tc, con em cn b cng nhn vin theo hc cc bc trung cp, cao ng v i hc, trn i hc phc v lu di s nghip pht trin lm nghip. - Nh nc h tr thc hin cc chng trnh ph cp c lin quan n mi trng v ngh rng cho nng dn. Cng tc ny phi thc hin thng xuyn, ch yu p dng cc hnh thc o to ngn ngy, ti ch, va hc va lm. 3.6. Chnh sch khuyn khch cc thnh phn kinh t tham gia qun l bo v rng v kinh doanh ngh rng - To iu kin cho ngi dn tip cn v p dng nhng phng php canh tc Nng Lm kt hp tin b, va pht trin lm sn hng ha va m bo lng thc, nng cao thu nhp v n nh cuc sng. - Xc nh c th v r rng a bn pht trin cc vng nguyn liu tng i tp trung cho tt c cc i tc tham gia lu di sn xut lm sn hng ha. y

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

23

Ti nguyn rng

Nhm 3

cng l mt ng lc quan trng trong vic khuyn khch ngi dn tham gia ngh rng. - Gim li sut cho vay trng rng nguyn liu t 0-5% mc li sut chu k u, ng thi tng mc cho vay v thi hn cho vay ph hp vi chu k kinh doanh tng loi cy trng. Min gim thu t 2 chu k u i vi rng trng nguyn liu v tip tc nghin cu trnh Nh nc ban hnh chnh sch bo him rng trng. - Nghin cu y mnh cng tc khon bo v rng cho cc thnh phn kinh t tham gia sn xut lm nghip bng hng t l % thch ng t lng tng trng sinh khi ca rng hng nm. - Khuyn khch cc h nng dn pht trin vn rng, tri rng theo hnh thc trang tri mu RVAC. Cn h tr cy ging nhn dn u t lao ng trng cy v trng rng trn t c giao n nh lu di v c hng ton b sn phm khai thc c. - H tr vn v cy con cho cc trng hc, cc t chc on th, cc n v lc lng v trang c s trng rng v trng cy phn tn. - Khuyn khch t nhn v cc cng ty nc ngoi lin doanh trng rng nguyn liu, ch bin cng nh xut khu hng ha lm sn. 4. nh hng pht trin cng nghip khai thc, ch bin lm sn 4.1. Khai thc lm sn Nhu cu lm sn ca nc ta rt ln nhng do ngun ti nguyn cha di do nn ngnh lm nghip cn xc nh lng lm sn cho ph hp. Trong thi gian ti, ngun cung cp g, ci trong nc ch yu da vo khai thc t cy trng phn tn, khai thc t rng trng c v mi, rng t nhin trng thi giu v trung bnh v tn thu trong vic lm giu rng t nhin ngho kit. n nm 2010, c kh nng a lng khai thc g hng nm ln khong 24, 5 triu m3, trong rng t nhin khong 0, 3 - 0, 5 triu m 3, 300-350 nghn tn song my, tre na v khong 0, 5-0, 6 triu tn sn phm c sn khc. 4.2. Ch bin lm sn Cng vi s pht trin ngy cng phong ph v nhu cu tiu dng cc loi sn phm t rng nh giy, vn nhn to, g xy dng c bn,... cng nghip ch bin g
Hin trng ti nguyn rng Vit Nam 24

Ti nguyn rng

Nhm 3

v lm sn ngy cng c vai tr quan trng. Nguyn tc tng qut trong pht trin cng nghip ch bin g nc ta l nhanh chng chuyn t ch bin c l ln ch bin c l ha tng hp, chuyn hng s dng nguyn liu t rng t nhin sang nguyn liu t rng trng v phi ly th trng lm mc tiu v ng lc pht trin. Mc tiu cn t n nm 2010 l cung cp hng nm khong 5 triu tn giy v bt giy, trong c kh nng xut khu 1 triu tn bt giy; khong 1 triu m3 vn nhn to v ch bin ra nhiu loi sn phm nh mc cao cp, hng th cng m ngh v lm sn ngoi g. l ) Coi trng vic pht trin lm nghip theo hng hnh thnh cc vng nguyn liu tp trung, nng cao k thut canh tc khu sn xut nguyn liu. - Tin hnh quy hoch v hnh thnh cc vng chuyn canh nguyn liu tp trung vi quy m ln gn vi cc khu cng nghip, cc nh my ch bin lm sn nhm gim chi ph u vo, h gi thnh sn phm, lm tng kh nng cnh tranh. - Nng cao cht lng g nguyn liu cung cp cho ch bin. Bin php quan trng nht l tng cng cng tc ging cy trng, bao gm vic sn xut, qun l v cung ng ging tt cho sn xut. - B Nng nghip v Pht trin nng thn s phi hp vi B Cng nghip (m trc tip l Tng cng ty Giy Vit Nam) u t xy dng cc vng trng rng nguyn liu giy tp trung vi quy m thch hp vi tng vng kinh t sinh thi. 2 ) La chn hng pht trin cng nghip ch bin ph hp vi tng vng, tng loi hnh lm sn nguyn liu v qun l sn xut theo tiu chun ISO nhm to ra bc t bin pht trin hng ha lm sn v lng v cht. - Nghin cu, xc nh quy m v cng ngh cc c s ch bin lm sn ph hp vi kh nng cung cp nguyn liu ca tng khu vc, tng mt hng... pht huy c li th ca tng vng v vic quy hoch phi i trc mt bc, nh r mc ch, yu cu cho dn thc hin trng rng. - Ty theo vng nguyn liu s xy dng nh my vn si c va vi quy m t 30.000 n 55.000 m3 sn phm/nm v nh my vn dm c nh vi quy m t 15.000 20.000 m3 sn phm/nm. n nm 2010 c nc c 21 nh my vn dm, tng cng sut 538.000 m3 SP/nm v 10 nh my vn si, tng cng sut 375.000 m3 sn phm/nm.

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

25

Ti nguyn rng

Nhm 3

- i vi cc c s vn dn dng nguyn liu g t nhin, s khng xy dng thm m ch ci to nng cp s c s hin c c th s dng g rng trng, g nhp khu, t sn lng 50.000 m3 SP/nm. - Ngoi vic s dng g rng trng, g tn dng v ph liu lm nghip, s s dng b ma cc nh my ng sn xut vn nhn to. D kin quy hoch pht trin cc c s vn dm b ma sn xut c 120.000 m3 SP/nm. - Tin hnh u t nng cp, m rng cc nh my giy hin c nh Bi Bng, Vit Tr, Hong Vn Th, Tn Mai, ng Nai v cc nh my nh khc; ng thi xy dng thm cc c s mi nh Kon Tum, Thanh Ha, Ha Bnh, Bc Kn, Bc Giang, Ngh An, Lm ng, Cn Th, Long An, Bnh Phc... 3) La chn cc m hnh ph hp thc hin vic lin kt gia cc nhm ch th kinh doanh gm cc h gia nh, cc trang tri v cc ch doanh nghip ch bin v tiu th sn phm. To ra s lin kt gia cc thnh phn kinh t vi cc ch doanh nghip ch bin v quyn li v ngha v trong vic trng rng cung cp nguyn liu ch bin. Thc hin quy ch bt buc tt c cc doanh nghip ch bin lm sn phi b vn tham gia trng rng trn c s Nh nc phn phi t theo quy hoch vng. Cc doanh nghip hp ng n cc h gia nh trng v bao tiu sn phm. Song phi m bo cung cp t nht 50% ngun nguyn liu cho hot ng ch bin lm sn ca mnh trong thi hn 5 nm. 4) Kt hp hi ha gia ch bin tp trung trong cc nh my vi ch bin th cng ti gia nh; kt hp ti ch trong nh my vi s ch ti ch trong cc h gia nh v cc trang tri. Coi trng vic khi phc v u t pht trin cc lng ngh truyn thng, hnh thnh mng li v tinh v ch bin lm sn, gp phn nng cao gi tr lm sn hng ho.

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

26

Ti nguyn rng

Nhm 3

Chng IV: Kt lun v kin ngh

I. Kt lun: Rng l mt trong nhng b phn quan trng nht cu thnh nn sinh quyn. Ngay t bui u tin trong lch s pht trin nhn loi, rng c nhng ng gp cc k quan trng i vi i sng ca con ngi. S pht trin ngy cng cao ca kinh t - x hi, c bit l trong giai on hin i da trn nn tng s tin b ca khoa hc k thut lm a dng hn qu trnh s dng ti nguyn thin nhin v lm thay i s ph thuc ca con ngi vo rng. Vit Nam cng nh nhiu nc ang pht trin khc ang ng trc nhng vn cp bch v mi trng. Ti nguyn rng, t, nc, khong sn ang c huy ng mnh m cho qu trnh pht trin kinh t v b suy gim nhanh chng. Nhiu loi ng thc vt qu him ang c nguy c b tuyt chng, mi trng ang b e do bi s nhim. Bo v v pht trin ti nguyn rng s c vai tr c bit quan trng nhm gi n nh s cn bng sinh thi trong sinh quyn. Chnh v vy, bo v ti nguyn rng c xc nh l mt trong nhng mc tiu ln trong chin lc hnh ng cho s pht trin bn vng nc ta ni ring v trn ton th gii ni chung. II. Khuyn ngh: 1. Kin ngh Quc hi v Chnh ph cho sa i, b sung Lut bo v v pht trin rng v cc vn bn di Lut n nay khng cn ph hp vi tnh hnh pht trin lm nghip v ban hnh chnh sch bo him rng trng. 2. Kin ngh Chnh ph xt, ban hnh quy nh v lm phn quc gia; ban hnh nguyn tc qun l Nh nc v c quan qun l Nh nc v rng v t lm nghip ca chnh quyn cc cp cho ph hp vi cc Lut hin hnh; ban hnh chnh sch hng li cho cc thnh phn kinh t - x hi tham gia bo v, xy dng v pht trin rng; ban hnh chnh sch u t tn dng vi li sut u i ngi trng rng c th yn tm vay vn u t pht trin sn xut. 3. ngh Chnh ph c k hoch u t vn bo v rng, khoanh nui rng v trng rng n nh trong mt s nm ti i vi rng phng h v rng c dng.

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

27

Ti nguyn rng

Nhm 3

Quan tm u tin c bit n cc vng su, vng xa, vng kh khn, ni c ng bo dn tc ngho, trnh canh tc thp, sng phn tn. 4. ngh Chnh ph cho khai thc g theo lng tng trng ca rng; xut khu sn phm g tinh ch c hn mc; khuyn khch v c chnh sch r rng, c th i vi ch bin g v xut khu g t rng trng. 5. Kin ngh cc ngnh hu quan v y ban nhn dn cc tnh, thnh ph phi hp ngn chn tiu cc trong cht ph rng, xut khu g tri php.

Hin trng ti nguyn rng Vit Nam

28