Beleggen

De clusterbom: een dilemma voor beleggers?

oammar Gadaffi laat woonwijken in Misrata bestoken met clustermunitie. Dat onthulde vorige week The New York Times, compleet met beelden van lege hulzen van clustermortiergranaten die journalisten van de krant in Misrata hadden gevonden. Clusterbommen besproeien een heel gebied met minibommetjes. Het zijn, letterlijk, ongerichte projectielen, net als nucleaire en chemische wapens: ze maken geen onderscheid tussen militaire en burgerdoelen. De smerigheid van zulke willekeurwapens staat niet ter discussie. Wel of beleggers zich daardoor moeten laten leiden. Een groep Amerikaanse investeerders stichtte in 2001 het Vice Fund, een beleggingsfonds in zondige bedrijven: makers van drank, sigaretten en wapens. Beleggen doe je om rendement te behalen, niet om politiek te bedrijven, zo redeneerden zij. En foute ondernemingen doen het nu eenmaal gemiddeld beter dan de markt. De vraag naar hun producten zou minder gevoelig zijn voor de grillen van de wereldeconomie. Het Vice Fund trok wereldwijd veel publiciteit, en wist de eerste jaren inderdaad de S&P 500 te verslaan, een gezaghebbende Amerikaanse beursindex. Maar als je alleen naar makers van foute wapens kijkt, is het beeld minder overtuigend. Vier beursgenoteerde Amerikaanse wapenconcerns Lockheed Martin, Alliant Techsystems, Textron en L-3 Communications maken ook clustermunitie. Gemeten over de laatste tien jaar deden zij het beter dan de

S&P 500, over de laatste vijf jaar beduidend slechter, behalve Lockheed Martin. Gemeten over de laatste drie jaar is het beeld nog slechter; zo verloor Alliant 13,57 procent van zijn beurswaarde, terwijl de S&P 500 sinds 2008 1,01 procent won. Kennelijk laat politiek zich toch niet zo gemakkelijk scheiden van economie. Foute bedrijven en investeerders liggen tegenwoordig permanent onder vuur van activisten over de hele wereld. Vaak met succes: in 2009 deden meer dan honderd landen clustermunitie per verdrag in de ban. Niet de Verenigde Staten, maar die stopte wel de export en nieuwe aanmaak van clusterwapens. Jan Willem van Gelder van onderzoeksbureau Profundo stelde samen met anderen een Hall of Shame op van financile instellingen die nog altijd investeren in clusterfabrikanten. Clustermunitie uit je portefeuille verwijderen is relatief pijnloos, zegt hij. Het lijstje makers is maar kort. Een veel groter probleem vindt hij de verkopers van goede wapens aan foute landen, zoals Libi. Die leveren immers bijna altijd ook aan nette regeringen een goed excuus voor beleggers om hun geld in die bedrijven te laten. Nederland is vooral een doorvoerland voor wapens, zegt Van Gelder. Gelukkig wil het kabinet het beleid ten opzichte van de wapenhandel gaan aanscherpen. Joost Ramaer Joost Ramaer schrijft iedere week in NRC Weekend over beleggen