Rn Ngh L c

L p Thn
Nguy n Hi n L

T A M t l n, ti c nghe l m cu chuy n d i y gi a hai em nh ch ng nm, su tu i ng th tu trn h n c trong m t cng vin. M t em c v lu l nh khoe v i b n n: - Chi c tu , ba tao m i mua Charner, hai trm ng y. My v xin ba my ti n mua m t chi c i, r i mai hai a mnh l i y cho tu ch y ua. Em kia p: - L n tr c, tao xin ti n mua chi c my bay, ba tao b o khng c ti n. - Ba my ni d i my y. D t my i, tao th y r i. Ba tao l i nh bng, ni v i ng i ta l ng i ta a ti n ngay. Ba my khng ch u l i nh bng, ch thi u g ti n. - , tao v b o ba tao l i nh bng l y. Th c l ngy th, ph i khng b n? Nhng b n c tin c khng, trong s ng i l n chng ta cng c nhi u ng i ngy th nh v y? H tin cng ch c n c sch ch khng c n t n cng tu luy n, l tm h n, ti nng s thay i h n cng nh hai em nh trn kia tin r ng c l i nh ngn hng h i l ng i ta a ti n, m khng bi t r ng ph i ki m c ti n g i nh ngn hng . Ngh nh th nn khi c sch xong, khng th y k t qu , nh ng ng i y sinh ra chn n n. Ch ng h n, m t ng b n ti, m i r i ni: - c xong cu n QU NG GNH LO I V VUI S NG, ti ch ng th y b t lo c ph n no c . Ti h i: - Anh c theo ng l i trong sch khng? - Ti theo khng c. - Anh c th khng? L i khuyn no theo khng c. ng y p ng, khng p. Ti ch c ch n ng y c nh ch u nh n n i th c hnh. M t b n khc th th t v i ti, gi ng lm li:

c ti u thuy t ch khng

- Ti trn ba ch c tu i u r i, ng , m s nghi p v n cha c cht g, v n thua km b n b; ti t l y lm th n l m nn hng hi c lo i sch t h c, nhng h i i! c xong, ti th t v ng l m, khng ti n c m y t, ng c cch no gip ti khng? C b n l i nghim kh c, chua cht, t gi ng on h n: - Ti t n nhi u ti n v lo i sch t h c m ch ng th y cht k t qu no. Ti c c m t ng r ng nh ng sch y v ch, v nh ng ng i thnh cng th ch ng c n c n, cn nh ng ng i khng thnh cng th c bao nhiu cng khng sao thnh cng c.

Nh ng b n y bi quan nh v y v nh n l m cng d ng c a sch. Sch c th l c m nang c a Qu C c tin sinh ho c Gia Ct L ng, ch tuy t nhin khng th l b u b i c a Na Tra thi t ho c T Thin i thnh, m b o l sch c th hon c i i m t ng i c. Sch c th v ch cho ta con ng i, php tu thn, x th v lm vi c; cn mu n thay i i ta th t ta, ta ph i lm l y, ngha l chnh ta ph i c ngh l c v kin nh n th c hnh l i trong sch, tri l i, n u ch c sung th sch hon ton v ch. Hi u nh v y, ta khng qu tin sch n n i th t v ng v sch, m th y vui v , b n lng h c t p v ta bi t r ng sch ch a nh ng kinh nghi m qu gi c a nhn lo i, r ng c nhn p d ng nh ng lu t v tm l, sinh l chung cho m i ng i m soi sng ta, d n d t ta, v n u ta quy t tm theo th t t ph i theo c, ph i thnh cng. Khng theo c, ch l t i ta thi u ngh l c, khng mu n m t cch mnh li t y thi. Trong nhi u cu n tr c, ti m t chng ho c m t o n nh c v cch rn ngh l c, nhng nhi u c gi cho r ng b y nhiu cha , mu n ti so n ring m t cu n bn v v n quan tr ng nh t, c th ni l cn b n, trong vi c tu thn y. Ti xin lnh v tra kh o so n cu n ny, ch tm l mu n ch ng th c cho cc b n y th y r ng ai cng c ngh l c, ai cng c th rn cho n thm c ng r n r i dng n m thay i m t ph n no c tnh cng kh nng c a mnh v t t o ra nh ng hon c nh thu n ti n thnh cng. M t tc gi Trung Hoa vi t m t cu n nhan l: Ai ai cng l Nghiu, Thu n, ngha l ai cng c th thnh b c thnh hi n. Ti cho quan ni m hi qu l c quan, m c d u v n c th l h u l, nhng ti tin r ng b t k ng i no, khng b nh t t v thng minh trung bnh cng c th thnh cng, v nh ng b c thnh hi n th kh p th gi i, m i th k may m n c vi v , cn h ng ng i thnh cng trong i th ngay chung quanh chng ta, c thi u g u? Theo b ng th ng k c a cc tr ng hm th u-M , c 100 h c sinh t h c c c 20 ng i h c n ni n ch n. V y c nm ng i c m t ng i thnh cng. T h c, t tu thn b ng cch c sch, khng c ng i ch d n t ng b c, nh c nh m i ngy nh trong cc l p hm th , k t qu c ph n km, nhng ti t ng m i ng i ho c hai mi ng i h c ph i c m t ng i t m c ch. u c n ph i b c siu nhn m i hn c chn ng i ho c m i chn ng i khc. Ch c n g ng s c thi. Ti tin r ng nh ng b n c cu n sch ny nh t nh nhoi ln trn s chn ho c m i chn ng i y. Khng kh, h cc b n mu n l c. T t nhin cng ph i bi t cch mu n. Cu n ny s ch cc b n cch mu n. Si Gn, ngy 15 thng 4 nm 1955

N.H.L

PH N TH

NH T - S

THNH CNG V NGH L C

Khng c s may no trung thnh v ch c ch n hn m t ngh l c b t bi n JULIETTE BOUTONIER Nh ng cy m nh nh t, cao nh t m c trn nh ng ni , t c nh ng J. G. HOLLAND 1. Th no l thnh cng? 2. C may r i khng? Thuy t c a Freud. i khi cng c may r i Nhng khng th trng s may r i 3. Ngh ch c nh gip ta thnh cng t c n c i nh t

1. Th no l thnh cng? M y nm tr c, ti c c m t ti u thuy t Php m ti qun tn tc gi , ch cn nh nhan l Jaurai un bel enterrement (Ti s c m t m ma l n). Vn chng t m th ng nhng cu chuy n hi l th. Nhn v t chnh l th y k m t ngn hng. Th y sing nng, khng chi b i nhng khng bi t n nh ng i trn, khng c phe ng nn khng c c t nh c, gi hoi chn th k qun m lng ch s ng m t cch r t eo h p. Th y bu n r u, lm vi c m t cch chn n n, cho r ng i mnh h t hy v ng. R i b ng m t bu i chi u, khi th y s a so n ra v th th y m t sn c m t ngn phi u v k danh khng bi t c a ai nh r t. Th y l m ln, nh hm sau giao cho ch ai t i h i s tr . Nhng m , s ti n l n ghi trn ngn phi u lm th y tr n tr c: th y n a mu n tr , n a mu n gi . Th y t ng t ng n u gi lnh, th y s giu, c v n lm n, v n u Tr i cho pht t, s c danh v ng, khi ch t s c m t m ma l n. Th y phn vn trong m t tu n l , sau khng th y ai l i tm, th y nh t T , th y giao du r ng, h c cch nh em lnh ti n.

u c, tr nn qu quy t, ch ng bao lu giu l n;

mu n c thanh danh, th y vung ti n ra tranh c m t gh ngh s trong H ngh vi n. Kho u c chnh tr , th y ln nh di u, c b u vo Nguyn lo ngh vi n, uy quy n h ng hch, th y cng xoay ti n d , mua c ph n trong cc k ngh l n, c chnh ph t ng huy chng v bo ch h t l i ca t ng. Khi th y ch t, T ng th ng i a ma, lnh

b ng sng theo t i huy t, hng trm nh tai m t trong n c u tr m m c i sau linh c u. Qu l m t m tang l n. M ng c a th y th c hi n c: th y thnh cng r c r . i ny, bi t bao k thnh cng nh v y. Nhng ti bi t r ng b n cho thnh cng cch y th ch ng th th t b i nh Kh ng T ho c Gisu, m t v i lang thang h t n c ny qua n c khc m khng vua cha no ch u dng, m t v b ng inh trn th p c gi a hai tn n tr m trn nh ni Golgotha. Chng ta hi u ti ng thnh cng theo m t ngha khc. Thnh cng l dng nh ng phng ti n lng thi n m t c m c ch c a mnh, m t m c ch tu ng i thay i song khng khi no ti ti n. K c ti cao ch l n th mong lm v vang cho ng bo, cho x h i, cho nhn lo i; k ti th p ch nh th mong gip ch c ph n no cho nh, cho n c, th y c h nh v nng l c c a mnh tng ti n m i nm m t cht, v tm c t nhi u tho mn trong lng tm. Hi u theo ngha y th Kh ng T v Gisu khng ph i l nh ng k th t b i m chnh l nh ng b c thnh cng c a mun thu . 3. Ngh ch c nh gip ta thnh cng M t ng i c ngh l c c th i r i thnh may, chuy n ho thnh phc. Ti khng bn n l th t b i l m thnh cng. B n no cng bi t Edison ph i n m mi th t b i c ngn l n r i m i ch t o c ra bng n i n v ng cho nh ng th t b i y l nh ng thnh cng nho nh v m i th t b i y l nh ng kinh nghi m ti n g n t i m c ch. y, ti ch xin ti p t c xt n s r i ro. Nh ng r i ro l n v lu ta g i l ngh ch c nh; m ngh ch c nh th ng gi m t ch c v quan tr ng trong s thnh cng. B nh t t lin min l m t ngh ch c nh ph i khng b n? Nhng n u Voltaire khng au v t, v gi ph i n m trn gi ng quanh nm th ch c g ng sng tc c nhi u nh v y? Marcel Proust, n u khng m c b nh th n kinh, s ti ng ng n n i su t i t giam mnh trong m t phng kn m t, cch thanh , th ng c c c t ch suy ngh v tm l v vi t c tc ph m c o b t h , t c cu n A la recherche du temps perdu khng? ng Ben Fortson b tai n n xe hi, c t c hai chn, m khng cho nh v y l ngh ch c nh, cn m ng l di m phc v n m li t m t ch , ng c c r t nhi u sch v chnh tr , kinh t , x h i, thnh m t nh bc h c c ti hng bi n r i c b u lm th ng c m t ti u bang M .

N u khng b lo cha ch c Milton thnh m t thi ho c a mun thu v nh c s Beethoven n u khng b i c th ti ngh c a ng ch c g t i m c tuy t ch? Charles Darwin nh tn t t m l p nn s nghi p. ng ni: N u thn ti khng l ci xc v d ng, cha ch c ti c s c m nh tinh th n bi u minh l thuy t c a ti . B Hellen Keller h i hai tu i, b b nh n ng, ho ui, i c v cm, l n ln l i ngho t i n i c h i ph i ng trong m t nh xc. V y m b th ng c ngh ch c nh, h c r ng, vi t b y cu n sch, i di n thuy t kh p chu M v chu u, c Mark Twain cho l m t ng i l lng nh t, ngang hng v i N Ph Lun th k 19. Nhi u b n tr th ng phn nn v i ti v c nh nh ngho tng, ho c khng c lu v lm n cng khng c. Ngho tng l m t ngh ch c nh th t, nhng bi t l i d ng n th n l i l m t tay sai c l c gip ta thnh cng.

Chnh v ngho kh , ng i ta m i ham t h c, th y c n ph i t h c, J.J.Rousseau trn m i tu i ph i i lang thang kh p ni, lm cc ngh ki m n, nh c ch, bi t t h c trong lc r nh m n i danh l m t tri t gia, nh h ng l n n th gi i. M t ng i h i ng: ng h c t i nh ng tr ng no m gi i nh v y?. ng p: H c trong tr ng ngh ch c nh. Elibu Burrit m i su tu i t p ngh th rn, m i ngy p s t m i m t gi m cn c th gi h c ngo i ng , sau ng thng 18 sinh ng v 32 th ng , thin h g i l nh bc h c th rn. Nh ng ng i khng ch u h c, c truy n ng ch c ph i m c c . Trn ng doanh nghi p c nh ngho th ng kch thch ho t lun l m t tr ng i. H u h t nh ng ng vua thp, vua bo, vua d u l a, vua xe hi hn vi hn b n v ti. ng ch khng ph i lun u - M u xu t thn

H ph i bn bo, nh giy, l m rc, lm b i phng, ch nh hai bn tay tr ng m lm nn s nghi p. C nhn nh n xt ng: Khng ai giu ba h , khng ai kh ba i, v h ngho th b t i nh c, b hi p p nn ng i ta quy t tm th ng n, t n l c c i thi n i s ng, em c tm tr ra ph n u n cng, v s m mu n g ng i ta cng th ng, cng ho giu. V l i, c ngho ng i ta m i dm m o hi m lm l n, khng s th t b i, th ng th

 c t t c m thua th ch ng m t g. Giu c sinh nht nht, lm bi ng; nn m t ng i Php ni: Nh ng con ng a m p khng ch y c nhanh v m t nh doanh nghi p n phn nn v i b n nh v y: Ti bi t th ng con ti, n c nhi u c tnh l m, song n c m t ci b t l i r t l n l n sinh trong m t nh giu. Russell H. Conwell trong bi Hng m u kim cng ni: Khng c v n l ph c cho b n . Th y b n khng c v n, ti m ng l m. Ti thng h i con trai nh ng ph gia. Nh ng c u Hai, c u Ba th i ny c m t a v th c kh khn. H ng thng. H khng bi t n i nh ng ci qu nh t trong i. Theo b ng th ng k Massachusetts, trong s 17 c u con ph gia, khng c u no khi ch t m giu. H sinh tr ng trong c nh giu sang th ch t trong c nh ngho hn. V yb n v b v c ng phn nn khng c v n lm n. Thi u ci v n ti n b c th b n c ci

n khc qu bu hn nhi u, khng ai n c p c, nh c p c, t ch thu c c a n, m t ci v n m s ph gi c a ng ti n khng h nh h ng m y may g t i c , ci n l s hi u bi t, nh ng kinh nghi m, s c lm vi c, lng kin nh n, ch quy t th ng a b n. Tr i ban cho ta b c, hai bn tay v 24 gi m i ngy th ta khng th phn

nn r ng thi u ti n, thi u v n l m t ngh ch c nh. Ngh ch c nh l n nh t trong i ng i c l l s t y. Nhng bi t bao v nhn l p nn s nghi p b t h gi a b n b c t ng c a nh giam! Vua Vn Vng nh Chu b cm ni ng c D u L m vi t Chu D ch - m t cu n tri t l cao siu c a phng ng; Hn Phi b t T n m i so n hai thin Thuy t n n v C ph n; T M Thin dng nh ng ngy s ng th a trong khm vi t b S k, m t tc ph m b t h lm v vang cho dn t c Trung Hoa; Phan B i Chu l i t p Ng c trung th (th vi t trong ng c); Hunh Thc Khng, Phan Vn Hm t h c ch Php ho c ch Hn trong khi b y Cn o; Gandhi b o vo ng c vui nh phng hoa m tn hn v trong ci phng hoa y, ng luy n nhn cch, suy ngh v phng php b t h p tc ch ng ng i Anh. Khng ai c u ngh ch c nh, nhng ngh ch c nh t i th k c ch kh m m c i ngm cu th c a Nguy n Cng Tr : Mu n i th hy gm cho lng tng v ngh nh m t tri t gia c: Ng i l t ng l ng i khi b nh m ng th thch, khng nh ng t ra xu t chng m cn lun lun thch ng u v i tr l c.

Sinh trong m t gia nh ph qu, c du h c bn Ty, bn M , u b ng c p k s, bc s, v n c c i c v giu, m x ng my ho c phng khm b nh r i m i ngy m t giu thm, nh v y c v vang g u, ai trong a v m ch ng thnh cng c nh v y? Ph i th ng c ngh ch c nh, d ng nn s nghi p m i ng khen ch ? M tm h n ta m i cao th ng ln, ti c ta m i ti n ln ch ? Mu n thnh cng nh v y, khng th trng sau, ti s bn v t cch. TM T T 1. i cng c s m ng th t, song trong m i tr ng h p th chn tr ng h p, s may r i do ta gy nn ch khng do hon c nh ngoi. Ta cng c th t t o nn thu n c nh thay i s m ng ta trong m t ph n l n. tt im t s may r i m ph i c t cch. Chng

2. Thnh cng l tu luy n ti c th ng m i tr ng i do ngh ch c nh m m c ch cao p b ng nh ng phng ti n lng thi n.

3. Mu n thnh cng nh v y, khng th trng s may r i m ph i bi t l i d ng ngh ch c nh. ng ni ti au y u, khng th t h c c, ti thi u v n khng th lm n c. Nh ng ng i qu, ui, ngho tng, nh ng k b t y th ng l p nn nh ng s nghi p l n nh t. 4. Khi ta cn tr th nn coi ngh ch c nh l ph c ch khng ph i ho . Gi b c o o l nh bu t lm ta n t da, ch y mu nhng cng lm cho ta hng hi ho t ng ln; cn gi nam hiu hiu mt m ch lm cho ta mu n ng mnh trong gh u m thiu thiu ng . 5. C nhn ni: V n s b t do nhn t ch Ta ph i ni: V n s b t do thin t ch .

P1 - Chng 3 Ngh L c L G? 1. nh ngha. 2. Xt v phng di n sinh l. 3. V phng di n tm l. 4. C ai thi u h n ngh l c khng? RE: Rn ngh l c l p thn

1.

nh ngha nng l c

Khi ai b o ng X c ngh l c, ta hi u ngay l ng y c m t ch h ng v th ng m i tr ng i t ch h ng y.

Nhng ta th ng ngh l m r ng ngh l c l m t nng l c tinh th n, s th c n g m ba nng l c u quan tr ng c : - Suy ngh. - Quy t nh. - V th c hnh. Ti xin l y m t th d : ti mu n l a m t ngh v ti ngh n ngh y s ho c gio s. Tr c h t ti ph i xt m i ngh c n n nh ng kh nng no v ti c nh ng kh nng y khng; l i xt ngh no c tng lai hn, h p v i gia c nh c a ti hn Khi so snh k l ng, ti quy t ngh . nh l a m t ngh , r i ghi tn vo ban ih cd y

Sau cng, ti ph i kin nh n h c t p cho t i khi thnh ti. N u thi u cng vi c th nh t l suy ngh, l a ch n m h thi u cng vi c th cng thi u lun cng vi c th nh l quy t nh - ch ng h n, n u ti vng l i song thn ti m h c ngh y s, ch trong lng ti ch ng thch g ngh c , r i ngoan ngon c p sch t i

tr ng h c bi thi, th b n ch c th b o ti l m t ng i con hi u thu n ch cha th cho ti l c ngh l c c.

2. Xt v phng di n sinh l

V ngh l c g m ba nng l c tinh th n nn kh m i u khi n ngh l c. ng Ferrier k tr ng h p nh ng ng i c b nh

nh c ph n no trong c th ta

ph n c pha trn m sinh ra m t ngh

l c r i ng k t lu n r ng chnh ph n c l c quan c a ngh l c. Cc nh bc h c hi n nay khng cng nh n thuy t y v ph n c th c ra ch i u khi n nh ng v n ng t c a ta thi, m nh ng v n ng ny, nh ti ni trong o n trn, ch l giai o n th ba c a ngh l c. Khoa h c cha tm c c quan no i u khi n s suy ngh v quy t nh: ng i ta ch bi t l c, nhng ph n no c v c ho t ng ra sao suy ngh, quy t nh th cha ai r. Chng ta nn bi t thm r ng c nh ng h ch nh h ng l n t i b th n kinh. Bc s Lepold Lvi nh n xt m t em nh d i m i m t tu i h c gi i nh t l p. V mu n c t m t ci b u, ng ph i c t lun h ch tr c c (thyroide) v t , nh ng c nng tinh th n c a em l n l n suy gi m: em ni r t ch m ch p, c ng u o i, k tnh km st. Ba nm sau, em hon ton qun h n ch , khng vi t v cng khng c c n a, em t ra nng tnh, qu u c . ng l y n c h ch c a loi c u chch cho em th c nng tinh th n c a em l n l n ph c h i, ch m t thng sau, em vi t c th; v h ngng chch t lu th b nh tr l i nh c. ng k thm nhi u tr ng h p nh v y v k t lu n r ng nh ng ng i t hng hi, ho t ng, l do h ch tr c c suy nh c. M t i s ng h p v sinh, nh ng th c n lnh, b , cch thm h h p cng nh h ng t t n ngh l c; tri l i b nh nghi n r u, nghi n thu c phi n lm cho con ng i b c nh c v di h i n i sau.

cu i sch, chng ti s ch nh ng php v sinh ph i theo tng c ng ngh l c; d i y hy xin xem xt k v phng di n tm l c a ngh l c.

3. V phng di n tm l Ng i c ngh l c c ba c tnh: c sng ki n, bi t quy t nh v hnh ng c l c.

C sng ki n l bi t t v ch con ng

i, khng theo ch c a ai. c sng ki n

khng c n ph i n y n l m nh c cc nh bc h c: mi n l bi t t ki m l y gi i php cho nh ng cng vi c th ng ngy l c. Nh v y, h ng ng i trung bnh no cng c sng ki n c ngh l c: nhng thi u sng ki n th quy t nhin khng c, ta s ch nh ng i b nhn ng i khc gi t dy m b nhn th lm g cn c ngh l c, c n dng g t i ngh l c? Quy t nh ph i nhanh ho t ng cho k p th i, khng do d m b l c h i; v ph i

sng su t sau kh i th ng hay i ki n. c quy t on quan tr ng l m, nn ng i ta hay dng n xt m t ng i c ngh l c hay khng. Song giai o n quan tr ng nh t v n l giai o n th c hnh v mu n th c hnh ph i b n ch ho t ng, g p tr ng i g cng rng san ph ng cho c. Ph i t ch c mnh, th ng cc cm d ngoi v b n tnh thch an nhn, d t l c c a loi ng i. Tuy nhin ba c y nn v a ph i, n u qu m c th l i c h i cho ngh l c. c sng ki n m m nh qu, khng c h p l th ta ho gn d , m m ng, ng c i. Tinh th n quy t nh m thi u qun bnh th c th thnh t t nng n i, nh d , ho c qu c n th n n nht nht. B n gan m khng sng su t, bi t tu th i th thnh b ng b nh, xu n ng. V m t ng i t ch qu c th thi u tnh c m m ho ra lnh m. C nhi u y u t nh h ng n ngh l c.

Thi quen m i u gip ta d hnh ng nhng c th gi m ngh l c v n lm cho ta thnh ci my, khng c n suy ngh, g ng s c n a. Ch ng h n b n mu n b t t ht thu c l, m y ngy u th y kh, sau nh thi quen m th y d , l n l n b n khng ph i dng ngh l c n a m khng dng t i n lu th n c th suy.

S hi u r ng bi t nhi u gip ta suy ngh sng su t, nhng chnh tnh c m mnh li t m i gip ta quy t nh mau l v b n ch th c hnh. H c r ng m thi u c tin th ng ch l h ng ng i ni hay m lm d . Hon c nh x h i c th tng hay gi m ngh l c c a ta. c ng i khc khuy n khch, ta hng hi theo u i m c ch; b thin h th , ta chn n n m b d cng vi c. Nh ng lu t sinh l v tm l y c nh ng p d ng vo s rn ngh l c m ti s ch trong ph n II.

4. C ai thi u h n ngh l c khng? Tr c khi qua chng, ti c n ph i nh luy n c a ta. m t ni m tin t ng sai l m r t h i cho s rn

Nhi u ng i ngh r ng ngh l c l m t nng l c k di u tr i cho m i c v gip ta lm nh ng vi c phi th ng. Ti xin nh c l i, ngh l c g m ba nng l c ch khng ph i l m t nng l c; ba nng l c y ai cng c, ch tr nh ng k b nh t t n ng, m u chng sau, ti s xt t i. Ai l ng i m i ngy ho c m i tu n khng suy ngh, quy t nh r i th c hnh m t vi c g nh hay l n? Sng ch nh t tr c, b n th c d y, do d khng bi t nn i thm m t ng i quen hay i xem ht bng , sau b n nh t nh i thm ng i v i m tm xong, b n thay qu n o i li n. Nh v y l b n c ngh l c r i y.

Lm vi c , b n khng c n c ngh l c l n, v tuy cha c hn h nh bi t b n, ti cng c th ni ch c m khng s l m r ng c t nh t l vi l n b n t ra c ngh l c kh m nh. B n nh l i, t tr c t i nay, lm c vi c g kh khn cha? H i cn i h c, g n t i k thi ra tr ng, b n th c khuya d y s m, nh n d o ph , coi ht n bi ch ? R i lc t n c, b n c l n no chn m i r r i m cng rng qu y trn vai, l t t ng b c hng m y cy s n a t i ch ngh khng? C ? V y th v n : b n qu c thi u h n ngh l c khng? m chng ta nu ra cu i chng tr c, kh i c n ph i bn n a, ph i chng b n?

M t thi s th y ti so n cu n ny, m m c i b o: - Khng c ngh l c m i c n rn ngh l c, m mu n rn ngh l c th ph i c ngh l c : thi u n r i th lm sao rn n c? V n rn ngh l c qu l m t v n l n qu n. L i , m i nghe th ch l, nhng hon ton sai chnh v thi s , cng nh b n, ngh r ng c nh ng ng i thi u ngh l c. Quan ni m sai l m lm h i bi t bao thanh nin! H tin r ng khng c ngh l c nn t h c khng c, tu thn khng c, khng thnh cng c, r i chn n n, s u t i ngh n tng lai m m, n ki p s ng th a c a mnh. H c thi n ch l m, th y i u ph i r t mu n theo, th y ci p r t mu n lm, m rt c c ch ng lm c g c v khng hi u r b n th c a ngh l c. Khng! Khng m t ng i no b m sinh ra thi u h n ngh l c, ch c nh ng ng i m ngh l c suy km ho c khng qun bnh thi. Trong chng sau, chng ta s xt qua nh ng b nh c a ngh l c.

TM T T 1. Ngh l c khng ph i l m t nng l c nh, th c hnh. c nh t m g m ba nng l c: suy ngh, quy t

Ng i no cng c 3 nng l c y, nn ta khng th b o: Ti thi u ngh l c m ch c th ni: Ti c b nh v ngh l c. 2. V phng di n sinh l, cc nh bc h c cha nh c ph n no trong c th ta i u khi n ngh l c. Chng ta ch m i bi t r ng m t i s ng h p v sinh, v nhi u h ch nh h ch tr c c nh h ng n ho t ng tinh th n, v n ngh l c c a ta. 3. V phng di n tm l, ng i ngh l c c nh ng - c sng ki n. - Tinh th n quy t on. - B n ch, t ch . Nh ng c y ph i trung ho, n u thi qu s thnh nh ng t t, h i cho ngh l c. c sau ny:

4. Nhi u y u t nh h ng n ngh l c nh: - Thi quen m i u gip cho ngh l c, lu c th lm h i ngh l c.

- S hi u r ng bi t nhi u gip ta suy ngh, nhng chnh tnh c m n ng nhi t m i gip ta quy t nh mau v b n ch th c hnh. - Hon c nh x h i, nh nh ng l i khen, ch c a ng i khc, lm tng ho c gi m ngh l c c a ta.

P1 - Chng 4 Nh ng B nh Ngh L c

1. B nh m t ngh l c

C nh ng ng i b m t ch ng b nh no n ng qu m khng lm c nh ng c ng h mu n lm n a. Ch ng h n h kht n c l m, i u ng nhng ly k mi m h u ng khng c; ho c h mu n k tn m c m bt c n a gi , mm mi, nghi n rng, c ng n bt n tot m hi m khng sao a n i. a

Cc nh bc h c xt k tr ng h p cc b nh nhn y, th y b p th t h bnh th ng, tr c h cng sng su t, m th c hnh i u quy t nh th khng c. C l do b th n kinh h h. Nhng b o h l hon ton m t ngh l c th cng cha h n v ng i ta th y m t ng gi mu n i chi m t i ng ng c a th ng trn trn, khng sao b c c n a, sau ph i c ng i cng t vo xe hi; xe ch y v t i khi cn m t ng i n b th l thay! Chnh ng gi y m ngay c a xe, nh y xu ng tr c h t c u n n nhn. Y h c hi n nay cha gi ng c b nh y. B tr ng h p c bi t v r t hi m i, cn nh ng b nh khc v ngh l c u l nh ng b nh thng th ng m ti chia lm ba h ng tu theo b nh v sng ki n, v quy t nh ho c ho t ng. S phn lo i nh v y r t mi n c ng v quy t nh cng c n sng ki n m ho t ng v i quy t nh nhi u khi khng th tch r i nhau c song cu n ny khng ph i l kh o c u v y h c hay tm l m c tnh cch r t th c ti n l gip c gi rn ngh l c, nn ti gi s phn lo i y cho d trnh by.

2. B nh v sng ki n, suy xt. Ng i nhu thu n / Ng i b o lo nB nh v sng ki n Nh ti ni, ph i c sng ki n, t v ch con ng i th m i g i l c ngh l c. Ng i thi u sng ki n l ng i nhu thu n, tri v i nhu thu n l b o lo n. - Ai cng bi t c nh ng ng i n ng m nhu m nh n b. H i nh s ng v i cha m th ng nh cu t c ng cha m t u ng i y. Cha m mu n ci g, h ngoan

ngon vng l i, khng h suy ngh th c m c v v n ny, v n n , hnh nh h khng c c n c tnh n a. L n ln, khi thnh gia , h m c v lo toan m i vi c, t vi c n m c n vi c x th , nh t thi t v ch cho c ; v b o b n chi c o ny th h b n, b o eo chi c c v t kia th h eo, eo xong, gi v c b o c i ra th h cng c i, ch ng h l y lm l . C l h l nh ng ng i s ng nh t i; nhng h c th y r ng h s ng khng, i u y cn ng l m. Khng nn l m h ng ng i v qu m n cha m m vng l i ho c v tnh tnh h p v i v m hnh ng nh v . Nh ng ng i ny tnh tnh bnh th ng, cn h ng ng i nhu thu n l nh ng k c b nh m nguyn do b nh l m t vi h ch no trong c th khng pht tri n i u ho, c n c y s chuyn mn tr m i h t. - Tri l i, c nh ng ng i nhi u sng ki n qu n n i ph n khng ki n c a b t k ai;

h i nh khng ch u vng l i cha m , nh t nh lm theo mnh. H ng ng i kh thnh cng v khng c ai gip, ch trong nh ng th i lo n may ra lm nn, song cng khng b n. Nguyn do cng t i m t h ch no pht tri n qu .

3. B nh v quy t B nh v quy t

nh. Ng i ph i b t bu c m i ch u. nh

- Chng ta c t ng lm ng i ai m khng mu n c t do; nhng khng, c nh ng ng i khng thch t do: h mu n c m t quy n l c no p bu c h v n u h t do th h ch ng ch u lm g c . H khng thi u sng ki n, nhng khng ch u quy t nh, ng i khc quy t nh gim h r i thc y h , h m i mi n c ng ch u ti n. Hai thi ho Baudelaire v Grard de Nerval tiu bi u cho h ng . Ch khi no ch n l i la , ho c nh xu t b n l i do n t, hai nh m i ch u vi t. H phn nn r ng ng i ta thc h hoi, b t h vi t v i vi t vng, nn vn th khng c nh , nhng n u khng gi c h th ch c ch n h ch ng vi t c g c m c vi t th c l cng khng hay. Ch ng ph i ring nhi u ngh s c tm tr ng u, nhi u nh doanh nghi p cng ch tr ti c trong nh ng lc g p rt. H i i h c cng v y, nhi u b n tr i g n t i k thi m i h c; b o h d b s n sng t u nm i, h nh n l ph i, song th th c l h c tr c nh v y khng v, tinh th n khng c kch thch m thi u minh m n. Nh ng h c

sinh ra tr ng r i, khng cn g b t bu c h c n a, khng ph i thi c n a, t t li ng sch v i li n. Th n kinh h c suy nh c khng? Ta khng bi t. B n trong tr ng h p nn ki m m t ng i thn thc y mnh, v t mnh ph i t p b bu c mnh (Coi chng cu i ph n II). - L i c nh ng ng i hay thay i quy t nh qu, thnh ra b t th ng. H nh con b m, u bng ny m t cht r i bay qua bng khc. Nguyn nhn c th l do h quy t quy t nh l i. nh v i vng qu, khng ch u cn nh c k , nn ph i

Nhng th ng khi l h khng kin nh n theo n cng. Trong tr ng h p ny, b nh c a h thu c v ho t ng hn l v quy t nh. Khi au m, h th th thu c, nhng thu c no h cng ch u ng m t hai thang, ho c chch vi ba mi r i b . Ra lm n, h th cc ngh , cha bi t k ngh no chn, l a ngh khc. Ng i Php v h nh nh ng vin , ln hoi, ru bm vo khng c. C khi h khng bi t h mu n g, c l v h khng mu n g h t, ngoi s m i m , s thay i. N u v y th qu l ch h cha nh v b nh c a h c th s p vo lo i b nh v sng ki n.

4. B nh v ho t ng - Ng i m l t ng. - Ng i khng t ng. - Ng i l s . - Ng i bi quan. - Ng i a chm bi m. - Ng i khng th ch c. - Ng i qu hng hi. B nh v ho t ng

Trong x h i nhan nh n nh ng ng i c sng ki n m th c hnh khng c v km ho t ng.

- C khi l tr l n p tnh c m, t ng l n p lng mu n m ng i ta thi u ho t ng. l tr ng h p nh ng ng i m l t ng. H ch ng lm vi c g h t v th y ch ng c vi c g ng lm; ho c n u c vi c ng lm th h lm cho c hon ton, r i m i ch u lm. B nr h i chi Hu , h p: i cho c i u ki n ny, i u ki n n

- Hu r t p, c nhi u di tch, c nh l i nn th, nn i l m; nhng tr c khi thm Hu , ph i coi h t nh ng tch B c Vi t , r i l n theo b c ng Nam ti n c a t tin m t i Hu . L i ph i thu th p ti li u v Hu ch ! B n th y h hi u bi t nhi u v h i ho , h i h sao khng vi t sch ph thng mn , h c i: - Vi t th ph i vi t cho ng hong, khng c ch ch. Ph i thu th p cc b c danh ho c kim, ng ty r i in hnh mu trn gi y lng c gi th ng th c. M t cu n nh v y bn m y ngn ng, ai mua? H lun lun c lu n i u , nn h c th r t thng minh m hon ton b t l c, v ch cho x h i. - Khi l t ng c a h khng c tnh cch th c t th h ho ra khng t ng. Ch ng h n h n n c, l p nh ng chng trnh v i di t t n g c chi n tranh trong hai mi b n gi ho c di t n n m ch trn kh p th gi i trong n a thng. H m m ng vi n vng nh v y v g p ai cng em ra bn, b t m i ng i ph i nghe v ph i gp , ngha l ph i khen v h khng ch u ai ch h h t. - C ng i l lu n chu o qu n n i khng mu n ho t ng n a. H ngho, v con nheo nhc, b o h lm ngh ny ngh n ki m ti n, th h tr m ngm suy ngh, tnh ton t ng li t ng t, on tr c m i s tr ng i, m i s kh khn xa hay g n, c th c hay t ng t ng. M m t qun t p ho u ng ? , c v c y; nhng tnh xem no, c thnh cng c khng ch . Khu ny, dn c ngho m c ba ti m t p ho r i, mnh m thm n a, e khng c l i. H l lu n c v xc ng l m, nhng hnh nh ch rng l lu n ch ng th c r ng

ch ng nn lm g c . Ti g i h l h ng l s . Th ng th ng h ng ny hay bi quan, ch t ng t ng ton nh ng n i kh khn, lm ru ng th s tru ch t, s n c l t, s chu t, s cng; bun bn th s dn ngho khng c ti n mua, s gi hng s ln, kh bn, s ng i ta n c p n n y T h i nh t l khi h ch ng lm g m cn chm bi m nh ng ng i lm c vi c. H i u cng ki m cch gi i nh ng thng n c l nh vo lng hng hi c a k khc. B n gip m t gia nh ngho ? H b o: cn nh ng gia nh ny n ngho hn, sao khng gip? Sao khng gip h t nh ng k kh n kh B c, Trung, chu Phi, chu M ? B n hng hi vi t sch, h h i: Vi t cho ai c y? Tnh xem bn c nm trm cu n khng? Ki m c bao nhiu ti n? Cng phu su thng c b ng m t c p phe c a ng i ny ng i n khng? Hay l tin sinh mu n lu danh thin c y? - Nhng c m t s ng i r t ng thng. H khng th lm c vi c g v khng th ch c lu. Xa nay, c l cha c ng i a ti b ng Coleridge, sinh n c Anh cu i th k 18. ng l lu n gi i hn cc tri t gia, t ng t ng phong ph nh m t thi s, v c nhi u sng ki n k d . V n no ng cng hi u r, lm cho h t th y cc ng i ng th i ph i bi ph c. Ng i ta b o ng c hng trm d nh m ch ng ch u th c hnh m t d nh no c . M t l n, ng xu t kh u thnh nhi u bi th r t hay, c cho m t nh xu t b n nghe. Ng i ny ch u tr tr c cho m t s ti n, cn bao nhiu h ng chp xong nh ng bi th l tr n t. Ch c vi c chp l i m ng lm cng khng c, c m i tu n l i qu lu , khm nm nn n nh xu t b n th cho m t s ti n tiu. Th c nh c nh. C ph i t i ng nghi n r u v thu c phi n t h i tr m m c ch ng b nh ngh l c khng? - Nh ng h ng ng i k trn, v l ny hay l khc m thi u ho t ng, cn h ng ng i d i y m c t t ng c l i l hng hi qu trong khi ho t ng. H khng h bi t do d , lun lun quy t nh r t mau, r i th c hnh li n, khng bao gi li b c. Ng i ta b o h l m l n, h khng ch u, c ti n t i, g n nh m qung, khng th y tr ng i rnh rnh tr c m t. H c ti, khng nghe ai v b t m i ng i theo mnh. i khi h thnh cng r c r song th ng th th t b i. H c nhi u ngh l c qu v cng l m t th b nh. H lm n l ngh l c c a h , nh m m t a u i tr c. Ng i bi t kin nh n, tu c ng bi n m i l khn, cn h ch l h ng cu ng, xu n.

TM T T Tr tr ng h p r t hi m c a nh ng ng i v m c m t b nh no n ng n n i m t ngh l c trong m t th i gian, cn th ai cng c ngh l c v nh ng ng i t ng r ng mnh thi u ngh l c, th c ra ch l c b nh v ngh l c. Nh ng b nh c nhi u lo i, ho c thu c v c sng ki n, suy xt ho c v s quy t nh, s ho t ng. Ta nn xem b nh ngh l c c a ta thu c v lo i no m tm cch tr b ng y h c hay tm l.

P2 - Chng 1

nh H ng C a Tr Tu v Tnh C m T i Ngh L c PH N TH HAI - PHNG PHP RN NGH L C Chnh nh ng tnh c m d n o th gi i. SPENCER 1. Ch c v c a tr tu . 2. L i d ng nh ng tnh c m c ch cho ngh l c. 3. n p nh ng tnh c m c h i cho ngh l c. 4. c t ch .

1. Ch c v c a tr tu :

Tr tu nh h ng l n t i ngh l c v suy ngh c sng su t th quy t ho t ng m i b n.

nh m i ng v

u chng III ph n 1 ti k m t th d l l a ngh b n th y ba giai o n c a ngh l c. N u ta khng dng l tr xt k xem thin t v gia c nh c a ta c h p v i ngh ta mu n l a khng, m c theo th hi u c a ng i chung quanh, th y nhi u ng i thch lm d c s v nhn v ki m c nhi u ti n, ta cng xin h c mn bo ch , m t mn khng h p v i tnh tnh ta, th khi h c ta d chn n n, c th b d c m c c theo u i t i ni th ra lm vi c, cng khng th y thch th hng hi, i ta s km vui i nhi u. Bi t bao ng i trong tnh c nh , lm m t ngh mi n c ng khng thnh cng khng yu ngh th lm sao thnh cng c? - R i t cho l i mnh b i, khng cn tng lai g n a: nguyn do th ng t i khng suy xt k l ng trong khi quy t nh, ch khng ph i t i thi u s c ho t ng.

Nh l tr, ta d tnh dng c nh ng n i kh khn, khng phng khinh th ng n, v ta s tm c cch gi i quy t.

i n m cng khng

Ph i l ng i sng su t m i c c th c t , nh n chn c tnh th , khng qu l c quan, cng khng qu bi quan; l c quan qu, th d th t v ng m bi quan qu th nht nht. M i ng i th t b i c t i su, b y ng i thi u c sng su t y. H t ng cng vi c d lm, vo vi c r i m i th y kh, r i m chn n n. Ho c nghe l i b n b h a gip, h tin th t, trng c y vo nh ng ng i y m khng hay r ng mnh ng c t nh trn m t bi l y. Cng c khi cng vi c m i c mi thnh cng, h tin ch c r ng m i ngy s pht t thm m v i khu ch trng l n r i ph i n h n r ng n n mng cha ch c m xy t ng. Ch th t b i vi ba l n nh v y l ch kh, ngh l c nh t i, v v y mu n rn ngh l c th ph i luy n tr hi u hon c nh, hi u ng i, hi u mnh v tm c gi i php thch ng cho m i v n . 2. L i d ng nh ng tnh c m c ch cho ngh l c. Tuy nhin, suy ngh qu v t t c l i m c khi ch lm ta phn vn, r t r: v l tr t n cha a ta t i ho t ng. Tnh c m c nng l c m nh hn tr tu ; nh Spencer ni, chnh n d n o th gi i. Ta th ng th y ng i no c m c m nh l lm c nh ng vi c l n. P. F. Thomas v t ng v i nh ng nh sng lng lnh m khng t nng c g c ; v J. Payot cng ni: M i t ng, mu n nh h ng t i ngh l c c a ta th ph i c mu s c d c v ng, ngha l hi u bi t cha , cn ph i mu n, mu n mnh li t n a. V tnh c m m nh hn l tr, nn m i khi c cu c chi n u gi a l tr v d c v ng th l tr t ra y u t, r t r m rt c c lun lun d c v ng th ng. V y b n mu n rn ngh l c, ph i bi t dng nng l c c a tnh c m, nh t l c a lng ham l i, lng ham danh v tnh yu, ho t ng c hng hi v b n b . Lng ham l i khng cao th ng nhng c mnh l c l n. V ham ti n m bi t bao ng i c m c i lm l ng t sng s m t i khuya, khng lc no h tay, qun c con ci, au m cng khng ngh , nguy hi m cng khng t , bn r c lng tm cng danh d . B n no c cu n Le grand mirage c a Robert Gaillard ch c cn nh nh ng c c kh , gian trun c a nh ng on ng i t x m o hi m qua nh ng bi sa m c mnh mng, nh ng khu r ng y th d tm vng mi n Ty n c M , bn b Thi Bnh Dng. M i ng i i th ch hai ba ng i t i ch , cn th ch t i, ch t kht, ch t b nh ho c b ng i da gi t, b c p, g u x thy m ng i ta cng c i, h t on ny n on khc.

Georges Arnand, tc gi cu n Le Salaire de la peur t n i s gh g m, s t i b ng ti u c a nh ng ng i ch b ng xe cam nhng m t ch t ch va ch m m nh l n , ch t Nitroglycrine. ng r t kh i, ph i ln o xu ng d c, n u xe n bnh, ho c ch l c tay li m t cht thi, m vo m , d i l i m nh l c xe l n ng i vng ln my xanh. Tm l i, m i ph n th c tm, chn ph n ch t. V y m v n c nh ng ng i xin c li nh ng xe ni. lnh hai ngn M kim , s ti n cng s trong nm ngy, nh tc gi

- Lng ham danh cao th ng hn m t cht. Nh n m nhi u nh vn ch u c nh ngho kh hng ch c nm, c m c i trn sch v su t ngy m C sng tc. i t ng

n ci danh ho huy n cng lm nhi u ng i m. Ng i ta k chuy n m t

Php th k tr c tuyn b r ng ng s n sng c i ng a r i phng t nc gc chung nh th Notre Dame Ba l xu ng d i ng cng chng nh c nh t i ng. c Byrd mu n thm hi m B c c c, chnh ph M khng gip ti n, ng ph i i

quyn m khng c bao nhiu; sau ng p vo lng ham danh c a con ng i, h a s l y tn nh ng ng i quyn nhi u nh t m t cho nh ng ng n ni ng s tm ra B c c c; t c th hng ch c nh tri u ph hn hoan k cho ng nh ng ngn phi u k ch x. M t ti m sch M xu t b n m t cu n c gi tr m bn khng ch y. Nhn vin m t hng qu ng co n l i khuyn ng ch ti m rao ln r ng ng i no mua sch s c in tn trn ba sch. ng ta lm theo, ch trong m t tu n l , khng cn m t cu n. - Cao th ng nh t l tnh yu, yu ng i thn, yu ng bo, yu nhn lo i, yu ci M , ci CHN, ci THI N. Th tnh m nh hn c s ch t. Khng c m t hnh vi no v i c a nhn lo i m khng c n thc y. T cc v hi n tri t nh Thch Ca, Kh ng T , Gi su; cc v bc h c nh Pasteur, Berthelot, Curie, Einstein; cc ngh s nh Milton, V. Hugo, L B ch; n cc v anh hng c u n c m khng x no, khng th i no khng c, cc ng i m hi n v danh hy sinh tnh m ng c u con, cc ng i con ch u m i n i gian trun, c ch ng v i m i cm d gi tr n thanh danh cho nh; h t th y cc ng i , ch kh tuy cao th p khc nhau nhng tnh yu th m t mu trong sng, m t n ng nn nh nhau c . B n nn l i d ng nh ng tnh c m . Khng c n l b c v nhn m i bi t yu ci M , ci

Chn, ci Thi n; m n u ta ch ng yu c ba ci y th c ngh t i l i, t i danh, mi n l hnh ng khng c g ng ch, phng ti n khng c g m t. Ch ng h n b n mu n h c thm Anh ng . Ai c m b n ngh t i ci l i v ti n c a v tinh th n? B n s t nh , bi t c sinh ng , sau d ki m thm ti n, l i c ci vui c hi u sch Anh, hi u n i vn chng Anh. B n l i c th n i danh n a ch . Trong s ho c hng, b n b s ph c b n l h c r ng; bi t u ch ng, b n ch ng vi t c m t vi cu n sch v vn h c, s k n c Anh lm cho c gi ng ng m . Sau cng, bi t ti ng Anh, b n s d y l i con chu, chng s gi i v mn , cn g thch v hnh di n b ng? Ngh nh v y, ti ch c b n s khng ng i h c n a. 3. n p nh ng tnh c m c h i cho ngh l c Ph i mu n nh ng tnh c m c l i cho ngh l c nhng ng th i cng ph i di t nh ng tnh c m c h i, nh lng ham vui, tnh lm bi ng, s g ng s c, s k lu t. Trong cu n La Volont, ng Raymond de Saint Laurent ch cho ta nh ng cch sau ny t n cng chng. - Cch th nh t l phn tch chng chng. th y s x u xa, ci h i c a chng r i sinh ght

B n m sch ra nh h c ch Hn, th y bi kh qu, chn n n, mu n ngh m t t i i coi ht bng. B n ngh n u th d c th ng mnh m t l n th n s th ng hoi v b n s ho ra nhu nh c km ngh l c, c h i cho tng lai ra sao. B n hnh dung nh ng ng i ham chi, bi ng nhc m b n quen bi t, nh l i t cch, i s ng c a h , b n s khinh h v khng mu n b ng i khc khinh mnh, s p mnh vo m t h ng v i h . - Cch th hai l dng t k m th . M i ngy, trong lc v ng, l p l i cu ny nhi u l n: Ti c ngh l c, khng s kh nh c, ti theo u i m c ch t i cng v s thnh cng. Trong khi ni, b n ph i ch h t tm th n v tin t ng vo m i l i. Nhi u tc gi b o phng php c hi u qu ch c ch n, b n th nghi m xem sao, khng t n cng g c . - Cch th ba l l i d ng ngay nh ng tnh c m c h i cho ngh l c. Gi th i ng c,

nhng m t thu th lnh ngh kho i u khi n nh ng cnh bu m th gi ng c thnh gi xui. Tnh lm bi ng, ng i kh nh c l t t chung c a loi ng i, nhng chnh nh t t m t tin ta m i ngh c cch dng ng a, b chuyn ch , r i ch t o ra bnh xe, cnh bu m, pht minh nh ng xe p, xe l a, tu thu , xe hi, my bay. c trong nh ? B n gi ng ti l m. Mu n

B n lm bi ng m i khi ph i d n d p

m t cng, sao ta khng ngh cch by bi n, x p t l i cho th t ? H c d ng ng l m t vi c r t ngn, ti bi t v y, nn dng nh ng thu t k c ch trong cc sch v luy n k tnh p d ng m h c cho mau nh . B n c thi v a chi v a h c? Th c tm cch v a h c v a chi, ch ng h n lm m t t m th cho m i d ng ng m i nh ti ch trong cu n T h c 4. c t ch thnh cng. Cch y cng tiu khi n c y.

Tnh c m m m nh qu th thnh th d c. Th d c c nng l c phi th ng, lm tay sai r t c l c c a ta. Tuy nhin, khi lng ta say m th c kh sng su t, ta c th l m l n trong hnh ng m h i l n, nn ng i t ch c v n l ng i d thnh cng hn c . Kh ng T hi u l khi ng khuyn mn gi cho th t tnh c trung ho, ng thin l ch khi n pht ra. o Trung dung hi n nay t ng i theo, c k ch l nhu nh c, ho c n c i, khng gip ta lm c vi c l n, cng ch ng gi i quy t c v n no c . V chng x h i c nh ng c nh b t cng m ai cng bi t nghi n rng on h n ch khng th ght m t c nh trung dung c. L i ch cng c l v m t phng di n no ; nhng ring v s rn ngh l c th t nh t trong b c u, ta cng ph i t p lm ch c c m xc c a ta, ngha l t p t ch . Mu n v y, ta nn rng bnh tnh m i khi c m t c m xc m nh, ng a chn ma tay, p ph, h ht. C k ch trch b n ? Lng t i c a b n b thng t n, b n nng n y, mu n ph n ng t c th, nhng khng nn, c nn lng gi n l i, th m nh ra m y ci ho c u ng m t ly n c l nh, ho c b c u trong phng v nh t nh ng th t ra l i no t c t n. C v y, b n m i gi sng su t suy ngh, r i th y c n ph i tr l i m i tr l i, c tr l i th tm nh ng l l xc ng, v ng ch c ch khng khng ni b y. M t anh b n ti b o vi t vn l a lng cho ng i ta m. Nh vn d b ng i ta ch trch l m, v phng di n c l ch thua cc ng ngh . Chnh anh b n m i l n g p bi bo no m t st mnh th coi xong, anh c t i, ba b n ngy sau m i c l i, r i th y

c n p m i vi t, m vi t xong cng cha g i ngay, l i c t i, i t ngy sau s a l i k l ng ho c h i m t ng i thn xem l i l c khi m nh khng, l lu n c thin l ch khng. Ch m t thi y cng ch ng t anh l m t nh vn ng n r i. c nh ng bi Tr n Tr ng Kim p nh ng l i ch trch c a Phan Khi v b Nho gio, ta cng th y ngay c l m t h c gi chn chnh v t h n nh ng k c m bt t m th ng . c bnh tnh l d u hi u c a m t s c m nh tinh th n r t l n. Ta nn luy n n th ng nh ng c m xc b ng b t c a ta, song cng ng nn thi qu m ho ra l nh lng, th n nhin n tr tr nh s t . M t ng i m vui bu n, gi n ght khng bao gi hi n ra nt m t, th ng l m t ng i nham hi m, khng c ai m n. H nh bi ct t b bi n, coi th ph ng phiu, m ta khng dm t i g n, s sa l y. Nhi u khi kh nn d n c c m xc vo y lng, m n u d n c e cng c h i cho c th , cho th n kinh: trong nh ng tr ng h p y ta ch c n gi c c sng su t, c m xc pht ra m t cch i u ho v n u n l pht ra qu m nh th k p nh n ngay c s b t th ng y m i u khi n n cho h p l ph i. T p c c y, b n s lm ch c m i tnh th , c th i ho thnh phc, c

k th m thm b n qu gip b n thnh cng. TM T T 1. Tr tu v tnh c m u c ch c nng quan tr ng trong s rn ngh l c. Tnh c m y ta t i hnh ng song ph i c tr tu h ng d n th hnh ng m i sng su t. Nhi u ng i v thi u sng su t m th t b i, sinh ra chn n n, ch kh v ngh l c nh t i. 2. Ta nn l i d ng nh ng tnh c m c ch cho ngh l c nh lng ham l i, ham danh, tnh yu ng i thn, yu ng bo, yu nhn lo i, yu ci THI N, ci CHN, ci M . 3. ng th i ta ph i di t nh ng tnh c m c h i cho ngh l c nh lng ham vui, tnh lm

bi ng, s g ng s c, s k lu t. 4. Sau cng ph i luy n c t ch i u khi n c m xc, cho n pht ra m t cch n

ho, h p l ph i: song cng khng c nn m i c m xc m thnh ng i nham hi m.

P2 - Chng 2 Suy Ngh Ng i khng m c ch nh thuy n khng li 1. Ph n ng thanh nin 2. Ta mu n ci g? 3. Ph i mu n cch no? tr ng ra khng bi t mnh mu n ci g?

Trong chng trn ti xt tr tu v tnh c m c ch v h i cho ngh l c ra sao v ch cch dng l tr h ng d n, i u ho tnh c m. B t u t chng ny ti l n l t xt phng php luy n ba nng l c c a ngh l c, t c c suy ngh, c quy t on v s c ho t ng. 1. Ph n ng thanh nin tr ng ra khng bi t mnh mu n ci g?

i h khng mu n th khng c m t ci g c . Ngay nh ng ng i trng s c c m t i u hon ton do v n may m cng ph i mu n r i m i c, ph i mu n trng s v mua v s r i m i trng s . Ni chi t i m i cng vi c lm n, sau khi mu n cn ph i b n gan th c hnh mu n hng nm, hng ch c nm; v y m ta khng bi t mu n th lm sao thnh cng c? Mu n qu th c l i u quan tr ng nh t i v bi t mu n l b c u thnh cng. Kh n n i, tr ng h c l i khng d y ta mu n. L i c v nh ngoa, ph i chng, b n? H c sinh no m khng mu n thu c bi, lm c bi, c th y yu, c hn b n, c ph n th ng, c thi u? Nhng ci mu n cha th c l mu n v do thi quen ch khng do sng ki n, mu n m c khi khng l ng s c mnh t c khng, ho c mu n m khng t l p m t chng trnh th c hnh. Ph n ng h c sinh c theo ng l i th y d y, r i k thi u thin t th th t b i, ng i c thin t th thnh cng, v s thnh cng t nhin qu, t khi do mu n m c. Cng c m t s h c sinh c ch, t v ch ng l i theo v quy t tm th c hnh, song s r t t, m i l p may ra c vi ba ng i cn bao nhiu u nh tr ng v s ph n mu n cho mnh c . Chng trnh v th i kho bi u c quy nh m t cch r t t m , gi ny h c mn ny,

gi sau h c mn kia, c nh v y hng ch c nm, h c sinh khng ph i t l a ch n, quy t nh m t vi c g nn khi tr ng ra, khng c d t d n t ng b c n a, h ho b ng , nh ng i m t phng h ng. Ngay nh s quy t nh quan tr ng nh t trong i h l s l a ngh , h cng khng c ki n g h t. T i Php, m y nm tr c ng i ta i u tra v th y gi n a cc c u t phn vn khng bi t ch n ngh no r i nh m m t theo l i khuyn c a ng i khc m ghi tn i vo m t tr ng i h c. y l ng i Php c nh ng s h ng nghi p m thanh nin cn hoang mang nh v y, tnh c nh thanh nin n c nh m i ra sao? Ti cn gi m t b c th c a m t b n tr h i ti ph i theo m t chng trnh no t h c cc mn tm l, chnh tr , vn chng, t ch c v cc mn v tuy n i n n a. B n y cha thng ti ng Php v hi n ng theo m t l p cn b thanh nin, t v chn n n v th y con ng i di qu. Ai trong tnh c nh m khng chn n n? M c ch khng r r t, mu n nhi u qu m khng t l ng s c mnh th lm sao thnh cng c? B n y cn kh, cn c thi n ch th t nh t cng mu n h c thm, cn bi t bao thanh nin khc ch ng bi t mu n g c , th y ng i khc s ng ra sao th cng s ng nh v y, tr ng ra, tm m t vi c lm no , h p v i mnh hay khng, c tng lai hay khng, khng c n bi t, mi n c ti n l , r i th c i v , c con, c bo m i bu i tra v i coi ht bng m i t i th b y r i lo, r i b nh, r i t , th l h t m t i s ng khng m c ch, m t i s ng v ngha, v v , g n nh cy c .

N u cu i ban trung h c, ng i ta rt b t chng trnh m t mn no v thm m i tu n m t gi t p cho h c sinh i u tra suy xt quy t nh l a m t ngh h p v i h , th l i cho h , cho qu c gia bi t bao! Ch ng h n ng i ta b o h c sinh k tn ba ngh m h c sinh thch nh t, r i tra c u trong cc th vi n, ph ng v n cc tr ng d y v m i ngh v cc ng i lm nh ng ngh , sau cng quy t nh v l p chng trnh th c hnh quy t nh .

Nh v y h c sinh t p c sng ki n, nghin c u, suy ngh, tm hi u mnh v bi t mu n, ch l i g p m y nh ng bi h c thu c lng v tri t l ho c sinh v t h c.

2. Ta mu n ci g?

Bi t mu n l bi t t h i: - Ta mu n ci g? - i u ta mu n , th c hnh c khng? Nh ti m i ni, ph n ng thanh nin s ng khng m c ch. Trong s t t c nhi u

ng i thng minh, ho t ng, kin nh n, ch v thi u m c ch m khng thnh cng, khng lm c vi c l n. H nh nh ng con tu c ng c r t t t m thi u bnh li, theo gi theo n c m tp qua ng, tri qua ty, b p b nh trn dng, khng mong g t i b n. Trong i chi n v a r i, c lc khan qu t, nhi u ng i dng knh hi n vi r i vo m t ng bng gn l y l a. Nh ng tia sng m t tr i chi u qua m t knh, t p trung c vo m t i m nh , ch trong mi giy, lm cho bng gn chy en r i b c khi. Nh ng ho t ng c a cc b n thanh nin y v thi u m t s t p trung vo m t m c ch, duy nh t m khng c k t qu . Cho nn mu n rn ngh l c, mu n thnh cng, vi c quan tr ng nh t l v ch cho i ta m t m c ch, cng s m cng t t. B n mu n l a l t ng no lm m c ch; tu s thch v kh nng c a b n: l t ng anh hng, ho c l t ng bc i, vn chng, khoa h c mi n l t ng ph i cao p v th c hnh c, n u khng, n khng ph i l l t ng n a. V ch c m c ch l b n bi t mnh mu n g r i y. Lyautey, m t v anh hng c a Php, khi xt vi c g cng t h i cu ny tr c h t vi c g y?. Trong i s ng hng ngy, ta cng nn b t ch c ng, tr c khi lm vi c g hy t h i Ta mu n ci g y? M t anh b n ti, m i u nh c t m t ci kho ch a hng. C t cha xong, anh i , b o th ph i m t ph n, s a l i lm m t phng th nghi m, th theo anh; m t tu n sau anh l i b o h ng ng cng vi c v anh ngh l i, khng mu n xy phng th nghi m m mu n c t l i m t phng gi y. Rt c c, t n km nhi u m phng gi y c a anh khng ra v m t phng gi y ch v anh khng bi t mnh mu n g. M t b n r t giu c, m y nm tr c s ng t i m t t nh nh khng c yn n. Th y khng thng no khng c ng i b b t cc, ph i chu c m ng t n c ch c, c trm ngn ng, b n khng c, ng khng c, c xong cu n Qu ng gnh lo i v vui s ng c a Dale Carnegie m ch ng b t lo c cht no. M t hm g p ti, b phn nn r ng c nh v y b s in m t.

Ti b o b: - C ti n m

mi n ny t t nhin ph i lo. Sao b khng ln Si Gn cho yn?

- Ln sao c ng? Cng vi c lm n c a ti y giao cho ai? - N u khng ki m ng i giao c th t m ngng i, ln Si Gn lm cng vi c khc. - Lm n ng kh, m ng b o ti b i? - Hay l, l b th nh ng i ti p xc v i cc ng phi y v rng l y lng cc v ch huy? - Khng c ng , a h m t l n th l n sau h i m i, ri t r i lm bao nhiu cng khng cng cc ng y. - Th th ch cn m t cch n a l phng th c c n th n r i m c k , t i u th t i. phng c n m t cch no c by gi ? H c c ch c c p m t rnh mnh ngy v m, mnh cha lm vi c g h bi t h t, khng sao thot h c u. Ti c i: - Ti xin ch u, khng c ki n g gip b thm c n a. B y cng l ng i khng bi t mnh mu n g v b v a mu n lm giu l i v a mu n s ng yn n m t ni thi u tr t t , gi a th i k lo n l c. Trch chi c cu n Qu ng gnh lo i b v n ch ng b t lo c cht no? C ph i b thi u ngh l c u, nguyn nhn ch l do b mu n nhi u th qu.

3. Ph i mu n cch no? Ng i Php ni: Mu n l c. Khng ph i lun lun nh v y. H i nh ta mu n ng trng trn tr i, l n ln ta mu n thnh Nguy n Hu , Nguy n Du, m c c u? Ch khi no ta mu n nh ng i u c th c, s c ta lm n i th mu n m i l c. V y khi mu n, ta ng nn mu n nh ng ci tri ng c nhau ho c nh ng i u ta lm

khng n i. Ta ph i l ng s c ta , l cng vi c c a l tr. Tuy nhin, cng c vi c ta t ng lm khng c m n u ta bi t p d ng quy t c c a Descartes, chia n i kh thnh nhi u ph n t r i tu n t gi i quy t t ng ph n t m t th r i ta cng thnh cng. V d m c ch c a b n l u c b ng c p k s v tuy n i n, v n c ch t o

nh ng my v tuy n i n r ti n cho nhi u ng bo c h ng s pht minh c a khoa h c. B n v gia c nh, ph i thi h c khi m i ln nm th ba ban cao ti u; nh v y m t h c t c m c ch l m t vi c kh y. Nhi u ng i trong tnh c nh y, ngh t i cng phu h c t p c l c ch c nm (v v a lm vi c v a h c), t t ph i chn n n. B n c ch hn, mu n th c hnh cho c, chia con ng di thm th m ra lm nhi u ch ng, ch ng h n: - Ba nm u h c h t chng trnh trung h c nh t c p. - B n nm sau h c ti p chng trnh trung h c nh c p. Trong b y nm , b n c dnh d m khi u b ng c p t ti xong, c ti n xu t

dng h c hai ba nm v ngnh v tuy n i n. l nh ng giai o n l n. B n l i tu n t l p chng trnh trong m i nm h c h t nh ng sch no, v l p no, r i l i l p chng trnh cho m i thng, m i tu n. Lm xong cng vi c r i, b n khng ngh t i n i ng tr ng n a, ch ch vo m c ch g n c a m i thng, m i tu n thi. Nh ng m c ch nh ny cng nh nh ng bng tiu ch ng cho b n ti n t i m c ch xa l u b ng c p k s v tuy n i n. B n c theo chng trnh y m ti n l n l n t ng b c, khng th y kh khn g c . Nh t nh ph i theo phng php th m i b n gan lm c vi c l n, nn chng

nh ng x nghi p m t i chnh ph cc c ng qu c cng l p nh ng chng trnh, k ho ch di h n, ng n h n; di th nm, m i nm, ng n th nm ba thng. Xin b n th t xt i, c th y l n no ng i ngng tr c m t vi c lm khng? N u c, b n th phn tch xem s e ng i do b n thi u kin nh n, thi u ngh l c hay ch t i b n khng chia s kh khn lm nhi u ph n t . Bi t chia ra nh v y th m i vi c b n mu n lm, ch c c tm, chn vi c lm c. Bi t cch mu n, mu n cho h p l, tm c phng php gi i quy t nh ng kh khn, t c th l ngh l c tng ln r i y. Nhi u khi chng ta ch v ng suy xt v tnh ton m c l m r ng mnh km ngh l c. TM T T 1. Nhi u ng i khng lm c vi c g m c t ng t i mnh thi u ngh l c. S th c

ph n ng chng ta khng ho t ng ho c ho t ng m th t b i v ta khng bi t ta mu n ci g, ho c mu n nh ng ci tri ng c nhau, nh ng ci ngoi s c ta. N u sng su t mu n m t cch h p l, r i l i bi t chia s kh khn lm nhi u ph n t m tu n t gi i quy t t ng ph n t m t, th m i vi c kh c th lm c tm chn v ngh l c c a ta, ch ng c n rn luy n g c , cng t nhin tng ln r t nhi u. 2. N u b n cha v ch m c ch cho i b n th m t tu n ny, b n suy ngh k m l a m t m c ch i r i xt xem n h p v i kh nng c a b n khng, b n th c hnh n c c khng. M c ch nh r i, xin b n l p ngay m t chng trnh ho t ng. Chng trnh l bao nhiu nm? M i nm lm nh ng g? V m i thng trong nm lm nh ng g?

P2 - Chng 3 Quy t nh c lm h t.

Ci g c th lm b t k lc no, th khng bao gi T C NG ANH Chng III: Quy t nh

Ci g c th lm b t k lc no, th khng bao gi

c lm h t.

T C NG ANH Chm ch rnh c h i, khn kho v m nh b o n m l y n, hng hi v kin nh n dng n, l nh ng c thnh cng. AUGUSTIN PHELPS 1. Ng i km ngh l c khng bi t quy t nh mau nh l km ngh l c. S nh n

Ng i ta th ng cho nh ng ng i do d khng bi t quy t xt r t ng. Tr m t s t ng i khng bi t t suy ngh l y v lun lun

ng i khc d t d n, cn

ph n ng u mu n t l a ng i, c sng ki n, mu n lm vi c ny vi c khc song n khi quy t nh th m i ng i c n b y tm quy t nh v ng v ho c ch m ch p, l m t c h i. V y mu n rn ngh l c thnh cng th sau khi v ch m c ch nh chng trn ti ch , ph i xt h t nh ng phng ti n c th dng c r i l a m t phng ti n t t nh t th c hi n. Ph i suy ngh k r i ghi r t ng giai o n, cch th c trong chng trnh th c hnh sau kh i thay i ki n m quy t nh i, quy t nh l i ba b n l n, nh anh b n xy c t kho hng ti k trn.

2. Trong nh ng vi c nh ta th ng do d nh t Nguy t san Selection Readers Digest thng 5 nm 1955 ng m t bi tu bt l th c a H. Ellis. Ch c b n bi t, bn u, nh no cng c l s i th ng t b ng c i v m i nm m t hai l n ph i g i th t i c o mu i khi ng trong ng khi. M t bu i t i n ,

m t ng ch nh th y khi v tn l a b c mi ng ng khi ln nhi u khc th ng bi t r ng trong ng khi c m t c c khi l n ng chy. Ch c n m t thng n c vo mi ng ng khi l m, nhng khng c cch no leo ln c. ng ta suy ngh, do d khng bi t nn g i s ch a l a hay khng. Ti ng n l p b p tng trong ng khi, b v ho ng, ng ta ph i ku i n tho i; cn ng do d cha bi t nn ni sao, v cha ph i l m chy, th nhn vin s Ch a l a h i a ch ng ta r i c t li n. M t pht sau l a t t, khi g n h t tun th m t i lnh r m r v i xe hi, v i vi r ng o t i. ng ta m c c qu, ch cn cch l c i xo v khui r u i i lnh. Truy n khng c chi nhng vi t b ng m t gi ng hi h c c bi t c a dn t c Anh v

ch a m t tm l r t ng: trong nh ng vi c quan tr ng, b t k ng i no cng quy t nh mau c v khng c cch g l a ch n, cn trong nh ng vi c l ng nh ng, ch nh ng ng i sng su t, c t cch m i trnh c t t do d . N u cn nh pht ho th ng ch y ku s Ch a l a li n; n cha chy, ch m i c th chy c thi, nn ng ta m i kh ngh. Trong i, nh ng bi ton nh l i th ng khi kh gi i quy t hn nh ng bi ton l n. Sng ch nh t, ng d y, cha bi t lm g cho h t ngy, b n ng i l m suy ngh, n a mu n n m nh c n t cu n ti u thuy t, n a mu n i Th c l i. n sng xong, b n v n cn l ng l , sau t nh : Thi, i Th c. B n b n qu n o, nhng v n khng hng hi i, l i ngh n m t b phim r p Casino, r i b n i ra i vo, nm l n b y l t, m v n cha quy t nh c l i u. K m t ng i b con t i thm, b n ti p chuy n, khi ng i ra v , ng ng h th qu gi coi ht bng v i Th c, b n bn thay qu n o, n m trn gh u, m ti u thuy t ra c. Ai ch ng c nhi u l n do d trong hng gi trong nh ng vi c l t v t nh v y? Thi c h i cho ngh l c, ta ph i di t n. Khi l a m t cu n sch, m t th v i may o, ta t cho ta vi pht suy ngh thi r i quy t nh ngay. N u c ai h i ta: - Hai th ny, ng thch th no? th ta khng c tr l i: - Th no cng c. ho c: - Tu ng.

C l s l a ch n khng quan tr ng g th t v l y th ny hay th kia th cng v y, nhng thi khng bi t quy t nh nh t nh ph i b . M t cch cng hi u n a t p quy t nh l m i t i, tr c khi i ng , l p chng trnh r rng cho cng vi c hm sau r i th c hnh cho c chng trnh y.

3. Bn tnh bn hi u Tuy nhin cng c nhi u tr ng h p quan tr ng lm ta tr tr r t lu. Nh ng lc y, trong thm tm ta c s chi n u gi a hai ba tnh c m, th d c, v ta au kh l m. S chi n u th ng c dng lm ti cho nhi u ti u thuy t, k ch, tu ng b t h ng v ty. Bi k ch Le Cid c a Corneille d ng trn s xung t gi a hi u v tnh, v Nguy n Du cng t n i o n tr ng c a Thu Ki u khi bn mnh chu c cha. Tu tnh tnh m i ng i, tu s gio d c trong gia nh v tu hon c nh x h i m hi u th ng ho c tnh th ng, danh d on th th ng hay h nh phc c nhn th ng, m s xung t - t c s do d - ko di hng tu n, hng thng hay ch trong m t m, m t bu i. Cng ko di th ch hi u ho c danh d on th cng kh th ng. y, l tr gi m t a v r t nh ; th ng hay b i ph n nhi u do tnh c m, phong t c, cho nn t p cho tr theo con ng chnh t h i nh , cho tm h n chng th m nhu n nh ng tnh c m cao p cng l m t cch rn ngh l c cho chng sau ny chng d quy t nh trong nh ng s xung t y.

4.

ng s s ng

Mu n quy t nh mau v ng, nhi u khi ta ph i bi t ng s s ng . M t trong nh ng vi c quan tr ng nh t trong i l l a ng i b n trm nm. i ta s ng hay kh , thnh cng hay th t b i m t ph n l n do s quy t nh y m tr ng h c ch ng h ng d n c cht g trong vi c l a ch n y c . Chng trnh ban trung h c c dnh m t hai gi lun l gi ng v hn nhn, ch tnh cch thing ling c a n v nh c h c sinh nn ngh n c h nh, h c th c, s c kho c a ng i mnh mu n ch n, ch ng ngh n s c p, ti n c a ton l nh ng i u v b v h c sinh no m khng bi t l ? i u quan tr ng nh t l khi l p gia nh ta khng nn s s ng m nn s n sng ch u trch nhi m v cu c s ng chung c a i bn v nh n s may r i trong i, th khng sch no

khng chng trnh no d y c , thnh th m t s ng thanh nin - ph n nhi u l nh ng ng i c tm h n e ng i, do d khi quy t nh v hn nhn n n i b l nh ng c h i m sau ny ph i n h n. Nhi u h c sinh c, thn tn c a ti t ra tm tr ng v vi t nh ng b c th thnh th c, c m ng ph by n i lo s r t r c a mnh v nh ti ch b o nn gi i quy t ra sao. c nh ng b c th y, ti th y cc b n tr u m c t t s s ng. H s v nh ng nguyn nhn khng ng g c , s v bn ng i ta ngho, v gia nh ng i ta ng con, cn cha m , ng b, v mnh cn m gi, ra ring th ai nui m , v ng i ta tuy ngay th ng, t t b ng, c ch nhng tnh tnh c lc khng c n ho m y v c i r i s ph i theo ch ng i xa, v s c y u, s sau ny sn sc con ci khng c, v ng i ta l ng i Trung, ng i B c ho c Nam (Tr i v i t! t ng u nh m t ng i trn thu tinh v i m t ng i trn ho tinh ch !) th t l nh ng nguyn nhn m ti khng sao t ng t ng n i!. Ti khuyn nh ng b n tr c l i chng M t nh l di t c nhi u n i lo l ng trong cu n Qu ng gnh lo i v vui s ng c a Dale Carnegie . Trong chng , tc gi th r ng ng cng c lc s nh ng ci r t v l: ng vi t: H i nh , ti s ng m t tr i ru ng t i Missouri v m t hm, trong lc gip m ti l y

h t anh o, t dng ti o ln khc. M ti h i: Ci g m khc v y. Ti s t si p: Con s s p b chn s ng. Th i y c ti y nh ng lo l ng. Tr i s m st, ti lo s b st nh. Tr i lm m t ma, ti lo i. Ti lo s s ph i xu ng a ng c. Ti ho ng ln khi nghe m t a b n l n do s c t m t tai. Ti lo s cc c gi c i ti khi ti gi nn cho cc c. Ti lo s sau ny khng c c no ng ti. Ti lo l ng khng bi t m i nghinh hn xong, s ni v i v ti cu g. Ti t ng t ng s lm l c i t i m t nh th thn qu r i ng i chi c xe song m c di m r m tr v tr i. Ni chuy n g v i v ti su t qung ng v tr i ? Lm sao c? Ti suy ngh h ng gi t i nh ng v n ng tr i trong khi cy ru ng. V ngy thng qua, ti th y r ng chn mi chn ph n trm nh ng n i lo l ng y khng bao gi x y t i Ph i c t ng tr i m i th y l i l ng v h u h t nh ng n i lo l ng c a ta u do

t ng t ng m ra c . Cc b n tr trn kia cng t ng t ng nh ng n i kh khn r i ngh r ng m ch ng cn th c nh lm du s c c kh , ho c h c ch ng th nh t nh ph i l i o v i m , ho c B c, Trung, Nam khng sao hi u nhau c m s th c th trong s trm b m ch ng th i nay c t i chn ch c b chi u con du hn con gi, nhi u chng r sn sc m v nh m mnh v B c, Trung, Nam ch l nh ng tn trn b n h i Php thu c. do s a l L tv t

Cc thanh nin y l i c t t ny l c mong nh ng ng i b n trm nm hon ton v m i phng di n, m khng t xt chnh mnh c hon ton hay khng. i, khng c g hon ton c , ch ng ni chi trong vi c hn nhn, n m i vi c lm n cng v y, i cho d trm ph n t t th su t i ch ng lm c vi c g h t. T i sao l i tham lam v y? Ti ch c n m i vi c c 60 ph n t t, cn 40 ph n x u cng cho ti quy t nh r i v trong 40 ph n trm x u, ti cn mong hon c nh s gip ti v chnh ti s g ng s c i n thnh t t c t nhi u. Ti xin tr l i th d v hn nhn. N u b n gi no c m t thanh nin c h c, ng n, c ngh nhng ngho, hay au v t, th ti cho l 60 ph n trm t t r i y. Ng i hay au v t nhng n u i s ng gia nh c vui v , v bi t sn sc v g p c thu c hay th ng i s m nh, ph n x u s thnh t t, v nh v y ph n t t s tng ln c ch ng h n 10% n a l 70%. Ngho l m t i u b t l i, nhng chnh nh ng ng i ngho th ng c ch v ch nh ng ng i ngho m i c ch l n, n u kho khuy n khch ch ng, cng nhau ra s c lm n th ph n t t l i tng thm c n a. Ta ph i can m ch u trch nhi m v i ta, th n nhin nh n i u x u r i rng c i thi n n. H nh phc khng t nhin trn tr i r t xu ng, chnh ta ph i t o n ra v ch khi no ta t t o c h nh phc cho ta th ta m i ng h ng n, h ng n c lu. Th h nh phc tr i cho ho c ng i khc em l i khng b n, khng kch thch, khng nng cao tm h n con ng i. V y khi cn do d tr c m t vi c quan tr ng, b n nn chia t gi y lm hai c t, trn m t c t ghi nh ng i u t t, nh ng ci l i, trn m t c t ghi nh ng i u x u, nh ng ci h i, r i so snh n u ph n x u hn ph n t t th quy t nh ngay i, ng ph n x u m nh b n n a, m c can m nh n n tm cch th ng n, i n thnh t t, chuy n ho thnh

phc. Ta cho i ta l m t a ng c th n l m t a ng c; cho n l m t tr ng ua trong

ng i no cng nh m m c ch H NH PHC, m ch y t i, th n l m t tr ng ua. B n ngh sao? M t tr ng ua thch hn hay m t a ng c thch hn? 5. Khi h i ki n ng i khc Khi ta qu do d , nh t l khi c s xung t gi a cc th d c c a ta ho c gi a l tr v tnh c m, c ta th ng km sng su t, ta nn h i ki n nh ng ng i thn t ng tr i hn ta. Tuy nhin, b n nn nh hai i u d i y: ng h i ki n c a nhi u ng i qu, nh ng ki n c th tri nhau v b n s thm phn vn. C nhn khuyn c t nh th ng c t bn l ng ci v ng i no i ngang cng ng l i nhn r i k ch ch ny, ng i ch ch kia, ng i mu n s a b c t ng pha tr c, ng i mu n ph mi hin pha sau ri t r i b n s nh c tai, hoang mang v rt c c ngi nh ch ng cn ci v g c . La Fontaine trong bi ng ngn Hai cha con ng i xay b t v con l a t tm tr ng v hnh ng xu n ng c c a m t ng gi xay b t cng khing l a v i con em t i ch bn, nh ta khing heo v y. M t ng i trng th y, ph ln c i. ng gi bi t mnh kh , c i tri cho l a l a i. R i ng cho con c i l a cn mnh l m theo sau. M t ng i th hai ch ng, gi m lm m i cho tr . ng bn leo ln lng l a, con ng cu c b . M t b n con gi th y v y, trch ng khng bi t cng con, b t con l o o theo sau. ng cng nghe, cho con cng c i l a v i ng. i c m t qung, m t b n ng i n a b o ng in, b t l a ch t i hai ng i th cha t i ch , l a ch t r i, cn u m bn. C hai cha con l i leo xu ng, i b . M t chng n trng th y, c i l c l a m khng bi t c i, th t ngu nh l a! ng gi t c qu p: Ti ngu nh l a th t, ti nh n v y, ti th v y, nhng t nay, d ai ch, ai khen, ai ni g th ni ho c ch ng ni g cng m c, ti c lm theo ti thi. Khng nghe l i ng i khc, khng ph i l khn. Ta v n nn h i ki n c a nh ng ng i m ta tin l sng su t, nhng ta ng nn lm theo m i ng i, m ph i suy ngh r i quy t nh l y, khng c ng i khc quy t nh thay mnh, b t k trong vi c l n, vi c nh ; n u khng ta s m t c tnh v ngh l c ta s suy gi m.

Ti quen m t ng i i mua ci nn, ci c v t cng v l a cho, vi t m t b c th th ng thm b n cng h i v nh v y c khng, th m ch n lm ci n khi u n i cng c y v lm qun s, v ng v th h i con, chu, m ng ta l m t v th m phn ch , cn b v khng c b ng c p ti u h c. Nh ng ng i nh v y lm sao m t l p c.

6. Ph i bi t n m l y c h i Quy t nh mau v ng r i th n m l y c h i l m t i u ki n thnh cng. Ng i La M hnh dung c h i l m t v th n ch c tc ph n trn, cn pha sau u hi, nn mu n n m c h i th khi n v a t i, ph i ch p l y li n, k o n ch y thot m khng sao u i k p. Trong i, bi t bao tai n n x y ra ch v ng i ta ch n ch , b l c h i. M t thuy n tr ng n k chuy n c m t l n gi a cn dng to, g p m t tu nh lm nguy. ng b o thuy n tr ng chi c tu nh cho hnh khch qua tu ng. Ng i kia do d , xin ng i t i sng xem sao . ng i, t i sng th y chi c tu nh chm l m t h i no r i. M t chuy n xe l a ch t my gi a ng. Ng i s p xe bi t s p c m t chuy n khc

ch y t i, b o ng i th my t n ra hi u cho chuy n y bi t m ng ng. Ng i th my trng trnh, b n thm chi c o l nh, u ng m t ly r u r i m i th ng th ng t n, xu ng xe, em t trn ng r y cch u xe trm th c, nhng v a m i b c c mi b c th chuy n xe sau m m t i v m vo chuy n tr c. Hng trm hnh khch ch t v b thng. Ng i th my ho in, t , su t ngy m, c m chi c n i lang thang ph ph ng, mi ng lun lun l m b m: Tr i i! N u ti bi t v y!. Nguy n Hu khng bi t n m c h i qun Thanh ng say sa n t t, ch ng phng g c m t n cng nh v nh bo tr n ng a th ng c c dn t c suy tn l nh t anh hng khng? C i ng c cng ng ghi nh t v ch trong c m y ngy, ng chi m c lng tn sng c a h u th . N Ph Lun cng c chi n thu t nh ng, coi nh ng pht c l i cho mnh l nh ng pht quan tr ng nh t trong m i tr n. Bi t n m l y nh ng pht th th ng, b qua th b i. ng b o ng th ng c qun o v qun o khng bi t gi tr c a nm pht. V y m c l n ng l m l . Sng ngy cu i cng c a tr n Waterloo, ng t n cng tr m t m t

lc, ng thua, ph i b h n.

y qua

o Sainte Helne, lm cho v n m ng n c Php thay

Th i gian tri ch y u u, nhng c nh ng pht quan tr ng hn m t nm, c i c a m t ng i, c khi c a hng ch c, hng trm tri u ng i n a.

nh o t

TM T T 1. Mu n rn ngh l c, ph i t p quy t nh mau v ng. Trong nh ng vi c nh h ng ngy

ta th ng hay do d . T t c h i cho ngh l c, nn trong nh ng tr ng h p y, ta ph i t t php t c ny: ch c suy ngh trong vi pht thi r i quy t nh ngay. 2. Trong nh ng vi c quan tr ng, s xung t gi a cc th d c c th lm cho ta l ng l

r t lu. Nh ng lc , ng i no quen theo con ng chnh, bi t hy sinh t nhi u h nh phc c nhn, th ng d quy t nh sng su t v l lng hn c . l cng c a gio d c, c a s tu luy n trong lu nm. 3. Ta ng nn s s ng, ng i nh ng c h i r t t t r i m i ho t ng. Nh ng c h i r t hi m, c khi i su t i khng g p. V y h g p m t c h i hi t t, ta cng nn n m ngay l y n, r i c i thi n n, t t o ra c h i t t hn, nh th thnh cng m i ng qu. 4. Ta c th h i ki n ng i khc tr c khi quy t nh, nhng ch nn h i vi ng i thn t ng tr c hn ta; ng h i nhi u ng i qu, s ki n m i ng i m t khc m ta thm hoang mang. H i ki n r i chnh ta quy t gim mnh. nh l y, nh t nh khng c ng i khc quy t nh

5. Bi t n m l y c h i l m t i u ki n thnh cng. C nh ng pht quan tr ng hn m t nm, nh o t c i c a m t ng i, c khi c a hng ch c, hng trm tri u ng i n a.

P2 - Chng 4 Hnh ng

Hnh ng l pht bi u, tuyn b ngh l c c a ta J. PAYOT B n yu i khng? N u c, th FRANKLIN 1. Khng c ngy mai. Ph i QUY T ng ph th gi , v i s ng lm b ng th gi .

p s t trong khi n cn nng ng cng ph i t c th.

nh ph i mau mau ch khng v i vng m hnh

N u quy t nh r i m lu m i th c hnh th cng v ch v cng ch n ch , ta cng m t hng hi, cng th y cng vi c kh khn r i ch ng bao gi lm n a. Maria Edgeworth ni: Khng c lc no b ng c lc hi n t i. Hn v y n a, ch trong lc hi n t i m i c nng l c. Ng i no khng th c hnh ngay nh ng quy t nh c a mnh th khng c hy v ng g th c hnh n v sau. Nh ng quy t nh s b tiu tan trong s g p rt c a i s ng hng ngy v s chm trong vng bn c a tnh u o i. Th c v y, m t cng vi c lm c hm nay m khng lm th ngy mai kh m lm c v ngy mai cn c nh ng cng vi c c a ngy mai. Nh ng ng i thnh cng nh t, lm c nhi u vi c nh t cha ch c thng minh, ti gi i nh t m m t ph n l n ch nh c mau m n, lc no cng s n sng lm ngay m t cng vi c ph i lm. C ng i h i Walter Raleigh: ng c cch no m trong m t th i gian ng n nh v y lm c nhi u vi c nh v y? ng p: H c vi c th ti lm ngay. M t chnh khch Php, n i ti ng l lm vi c nhi u, cng tuyn b tng t nh v y: Ti khng bao gi n ngy mai cng vi c g ti c th lm c hm nay. Ta ng t n cng theo u i ci ngy mai, n h a h n nhi u l m m gi c r t t. Ngy mai l l i cm d c a Ma vng. L ch s y nh ng n n nhn c a n, nh ng k ho ch ph i b d , nh ng quy t nh khng th c hnh c. Ph i p tan s t trong khi n cn nng. Nh ng cu ph i l chm ngn c a nh ng ng i mu n thnh cng.

2. T p trung tinh th n vo cng vi c Trong khi lm vi c ph i t p trung tinh th n vo cng vi c. m t chng trn ti l y vi c dng knh hi n vi m l y l a ch hi u qu c a s t p

trung t t ng; l i cng k gng c a Coleridge v khng bi t ch vo vi c m b ph thin ti c a mnh. Con ng i lc no cng m m ng, khi ch t l i b n v n cng vi c nghin c u v siu hnh h c v th n h c m khng cng vi c no hon thnh c ! C s c thng minh tuy t v i nh ng, ch l i g u, nn Carlyle ni r t ng: Ng i m nh nh t, kho nh t m t n mt s c l c c a mnh vo nhi u vi c qu th cng khng lm c g c ; cn m t ng i y u nh t, t p trung t t c kh l c vo m t vi c th cng lm c vi c l n. M t gi t n c r t hoi vo m t ch , lu cng c th ng c cn c m t ng n thc o o trn qua phi n c l i c d u v t no u? M t ng i h i Charles Dickens b quy t thnh cng c a ng. ng p: Ti lm vi c g cng h t tm tr vo n.

Edwad Bulwer Lytton cng ni: Nhi u ng i h i ti T i sao ng vi t c nhi u sch nh v y?. Cu tr l i c a ti s lm cho b n ng c nhin. Ti p h r ng: Ti vi t c nhi u sch l nh lm nhi u vi c m t lc () Ti c nhi u sch b ng ph n ng nh ng nh tr th c ng th i. Ti cng i du l ch nhi u, ti lm chnh tr v nhi u vi c khc, ngoi ra ti cn xu t b n kho ng su ch c cu n sch trong s vi cu n c n nghin c u c bi t m ti b ra bao nhiu th gi h c, c, vi t? Ch c ba gi m i ngy thi, c khi cn t hn, nh trong nh ng k h p Qu c h i. Nhng trong ba gi ti ch h t tinh th n vo cng vi c c a ti. ng lm nhi u vi c m t lc, ch h t vo cng vi c l cch c hi u

Cch lm vi c ,

qu nh t, cch c a N Ph Lun, c a Foch: hai v danh t ng ny chia m i vi c lm nhi u ph n r i chm ch gi i quy t l n l n t ng ph n m t. Lm nhi u vi c m t lc d sinh m t c v c b nu ko m i pha. Michelet trong m t b c th g i cho Goncourt ni, h i ng ba mi tu i, b ch ng nh c u d d i kinh nin, v ng ph i lo ngh nhi u vi c m t lc. Sau ng quy t nh vi t sch. T c ng ch chm ch vo m t vi c v ng kh i b nh.

T p trung t t ng l m t thi quen d luy n. Ta l a m t vi c say m, ch ng h n v , lm ton, nh c , chi ch c ngang c d c t p trung tinh th n. M i u t p trung mi, m i lm pht, sau tng d n ln v lm nh ng vi c t say m hn nh vi t vn, h c ngo i ng P. C. Jagot trong cu n Mmoire (K tnh) b o nh ng thi quen nh hut so, rung i, g xu ng bn trong khi lm vi c gip ta d ch : khi no ta s p ng tr th nh ng c ng nh c c ta tr l i cng vi c. Theo ti, ch l c thuy t , v t t ng; nh ng thi quen cng nh t t nghing u, m m mi m i khi vi t c a cc em b, b c th cng hay. L i khuyn sau y c a J. de Caurberive ng theo hn. ng b o sau m t lc lm vi c, ta th y d ng tr l c ta b t u m t r i, nn cho n ngh m t cht v trong khi ngh , nn thm h h p . Thm h h p nh ng lc c hai ci l i: tr c h t l qun cng vi c i c ngh ngi; sau n a, ta ht th c nhi u khng kh hn, mu ta s thm d ng kh m ch y ln c, lm c thm minh m n. Ta l i nn t p cho c ngh ngi lc no tu ta, ngha l h ngng lm th c th qun h n cng vi c i. i u kh hn t p trung t t ng. B n no thu c h ng th n kinh ch t, t t nh n th y m i khi lm vi c tr c hi khuya th tr n tr c kh ng l m. c nh b cng vi c m nh hoi. Nh v y mau m t s c m lm vi c khng c nhi u. Ng i ta ni N Ph Lun c ti d ch n ba qun h th y m t, mu n ng l c th ng ngay trn lng ng a c, nh ng nm, m i pht th nm, m i pht sau, khng c n ai nh th c, cng t nh d y. Ti do tr i ph, ti cha nghe ni ai t p c m cng cha th y sch no ch cch t p. 3. Ph i di t thi m m ng Mu n ch , ta ph i di t thi m m ng, nh t l thi m m ng tnh i c a thanh nin, n g i th nh c d c v lm cho con ng i bi ng nhc, n hn. Khng g h i ngh l c b ng n. Cu i th k tr c, th k lng m n Php, Jules Payot, trong cu n Leducation de la volont (Hu n luy n ngh l c) nhi t li t m t st phong tro m m ng. ng m n o n d i y trong k ch Le mariage de Figaro ( m c i Firago) c a Beaumarchais t thanh nin th i y.

Chrubin la: Ti khng cn bi t ti l ci g n a; t lu ti th y ng c ti r o r c, ch trng th y m t ng i n b l tim ti p m nh, nh ng ti ng i tnh v khoi l c lm cho n rung ng, xao xuy n. Ti th y c n ph i ni v i m t ng i no : Ng i i! Ti yu ng i! Nhu c u kh n thi t t i n i ti v a ch y v a ni trong v n, ni m t mnh, ni v i () anh, v i cy, v i gi Hm qua ti g p Mareeline Suzanne c i: Ha! Ha! Ha! Ha! Chrubin: T i sao khng? Ch y l n b, ch y cha ch ng. M t ng i n b! Chao i! Nh ng ti ng y sao m m m n th !

Tm tr ng thanh nin Php sau khi thua Ph nm 1870 n m t nh v y ! Do vn chng Php, n truy n qua n c ta v trong kho ng m i lm nm, t 1925 n 1939, thanh nin ta cng m m ng khng km. Gi trai u ngm nh ng bi Khc thu c a Trng Ph , u say m Attala, Ren c a Chateaubriand, Tuy t H ng l s c a T Tr m , T Tm c a Hong Ng c Phch, H n b m m tin c a Khi Hng v thu c lng nh ng cu th c a Xun Di u. L thi s ngha l run v i gi M theo trng v v v n cng my linh h n rng bu c b i mun dy Hay chia s b i trm tnh yu m n Ng i ta ua nhau nh y m, xu ng xm, u ng r u, ht thu c phi n, n m tay nhau i ch t ph ph ng, ca vang ln nh ng i u nh Jai deux amours, mon pays et Paris (!), r i hiu hiu t c r ng s ng nh v y m i l s ng, c b c ng nh v y m i l vui v tr trung, m i khng ph i l c L nh D, m i ng m t l thanh nin c a th k . Ng i ta yu nhau r i xa nhau, r i than, r i khc, r i t t h Hon Ki m v h Trc B ch, t t m l a nh ng ch n c nng nh t, v g n nh ng qung ng ng ng i qua l i nh t. M y nm tr c, phong tro y c lc mu n ti pht. Nh ng ng i c nhi t tm h ho o, c m ng t nh ng ti u thuy t khiu dm; nhng nh ng truy n di truy n ng n anh anh em em th hi n nay v n cn nhan nh n y cc qun sch. Nh ng ti u thuy t ny tuy khng qu tru l c nhng v n c h i l n v v n lm cho thanh nin m m ng i tnh.

Ti bi t r ng i tnh c n thi t cho i ng i, song lc no n cng th a thi r i, cn nh c i nh c l i t i n lm chi, ch thm n i gio cho gi c. Cn nhi u tnh c m cao th ng nh lng thng ng i, bnh v c k y u, lng khoan h ng, tnh nh n n i, tnh on k t sao ng i ta khng dng lm ti xy d ng nh ng c t truy n c ch cho s gio d c thanh nin? Khng sng tc c th d ch. Nhi u ti u thuy t c a J. London, Tolstoi, A. J. Cronin, Dickens, A. Gide, A. Daudet, J. Steinbeck lm cho thanh nin kh p th gi i say m, t i sao l i khng c thanh nin Vi t Nam th ng th c? c sch l m t nhu c u nh n u ng, m c hoi m t lo i sch no th ta cng s quen v i n, cng nh quen n t th th y t ngon, quen u ng r u th thnh nghi n r u. Chnh ph , cc nh vn ngh v cc nh gio nn t p cho thanh nin th ng c r i thch c nh ng tc ph m b ch lnh m nh. Ng i ta c m bn thu c phi n, nhi u n c c m bn r u m nh; cn th thu c phi n v r u c tinh th n sao khng c m tuy t i? Ta l i nn t p cho thanh nin m i khi t b t g p mnh m m ng th lm ngay m t vi c g cho c kh i b n ngh; n u khng th i t m n c l nh ho c v n ng th d c. Nh ng vi c , thanh nin no lm cng c m khng c n c m t ngh l c phi th ng. Khng lm c l t i khng quy t ch mu n lm y thi. 4. Nh ng lc b i

Ti c bi t m t ng i kin nh n b ra ng m t tu n l mua m t cy d en. ng ta i h i h t nh ng ti m bn d trong chu thnh, tm c m t ti m gi h nh t, nhng mua ngay cho u, cn tr i tr l i, m i ngy m t l n tr gi b n nm l t, lm cho ch ti m b c mnh, ph i bn r cho ng kh i th y b m t ng n a. Tnh ra ng t n t nh t l m i gi mua r c b y ng. Ai cng b o th gi l ti n b c nhng r t t ng i bi t coi th gi l ti n b c nh Franklin. Ng i ta k chuy n c h i ng m m t nh in nh v bn sch. M t ng i l i h i gi m t cu n. Ng i bn hng p: M t ng. Ng i xin b t gi, ng i bn khng ch u. Khch hng l t coi cu n sch m t lc, r i h i: ng Franklin c y khng? p: C, nhng ng y b n vi c trong nh in. Ng i kia i g p Franklin cho k c. Ng i bn ph i chi u lng.

Khi Franklin ra, ng i mua h i: - Xin ng cho bi t gi h nh t ng c th Franklin p:

cho ti l bao nhiu?

- M t ng hai c c r i. - Sao l v y? Ng i bn hng b o ti l m t ng? - Ph i. Ch ng th l lc ny bn m t ng, cn hn l by gi b c cng vi c c a ti m ra y thu c m t ng hai c c r i. Ng i mua ng c nhin, nhng v n h i thm: - Thi, by gi xin ng cho gi nh t nh i. - Nh t nh l ng r i. - ng m i ni m t ng hai c c r i? - ng. Nhng by gi th ph i ng r i. ng b n mua d ti k trn kia c d th i gi

ph nh v y v ng l m t cng ch c

trong m t s khng c vi c, mu n b s lc no cng c nhng b n mu n rn ngh l c l p thn th xin ng theo ng ta m ph i noi gng Franklin. i v i b n, khng c cht no l pht b i c . V hai l . L th nh t: b ph lc no d

l ch nm, m i pht ch ng h n tr c khi i lm, ho c tr c b a n, tr c khi i ng , l c h i cho ngh l c lc , l cho tnh lm bi ng th ng ch c a b n. L th nh: phung ph m i lc l b l m t c h i. C a c i m t i, ta cn lm vi c m ki m ra c, s c kho suy gi m, ta cn b i b l i c, cn th i gian tri i th khng sao nu l i c n a. M t th i gian nh c th khng ng gi bao nhiu, song g m nhi u th i gian nh l i th lm c nh ng vi c v i. Marion Harland dng nh ng pht r nh trong cng vi c n i tr vi t sch, vi t bo. Harriet Beecher Stove cng nh cch m tr c tc c ti u thuy t b t h : Ci chi c a ch Tom. Longfellow d ch cu n Inferno trong khi i c ph ng m. Charles C. Frost, m t anh th danh. ng giy b ra m i ngy 1 gi h c m thnh 1 nh khoa h c tr

M i ngy ch b ra m t gi lm hoi hoi m t vi c nh s n, th sau m i nm nhn l i cng vi c lm c, s ph i ng c nhin. Ch ng h n m i ngy m t gi c c hai mi trang sch, ho c vi t c hai trang; th m i nm c c 72.000 trang sch, kho ng 300 cu n, ho c vi t c 7.200 trang, kho ng 36 cu n, m i cu n 200 trang.

Trong s cc vn s n c nh t tr c t i nay m y ng i vi t c 36 cu n? H t th y nh ng v nhn u ti t ki m n b n x n th i gi c a mnh. Cc v y khc

ng i ch ch bi t dng nh ng lc m ng i khc g i l b i, bi t b ra m i ngy m t vi gi lm u u hng ch c nm nh ng cng vi c ch l i. Tr i cho m i ng i hai mi b n gi m t ngy, trung bnh chng ta ph i ng tm gi , b ra tm gi n a tr n cm o, r i thm ba b n gi n u ng, t m r a, lo vi c nh c a, ngoi ra cn nh ng b n ph n giao thi p v i i, b n ph n lm cng dn h ai ti t ki m c m t hai gi m t ngy v bi t cch dng n l thnh cng, l n i danh; chnh ci th i gian m t hai gi nh gi con ng i. H i cn i h c, m i l n so n l i ngn ko, tm c m t hay hai c c b qun trong , chng ta h h ng bi t bao, nh trng s m t ci xe hi v y. No hm nay ta th so n l i ngn ko th i gian c a ta xem c gom c t th i gian vung vi no khng? Sng t lc th c d y t i khi i lm, b ph m t m y pht? trong khi ng i xe t i hng c dng th gi vo c vi c g khng? r i tr c v sau m i b a n, r i c bu i tra, bu i t i gom h t nh ng lc b i v c ng l i xem c c t nh t l m t, hai gi khng? V b n c cu n How to live on 24 hours a day (S ng 24 gi m t ngy) c a Arnold Bennett cha nh ? N u cha th xin b n c i, cu n h p d n nh m t ti u thuy t m v gi tr th chnh Dale Carnegie, tc gi cu n c nhn tm, cng ph i nh n l qu nh vng. 5. Kin tm Ph i kin nh n m i lm u u m t cng vi c trong hng nm, hng ch c nm c. Ph n ng chng ta khng s g ng s c trong m t lc m s s b n ch. Ngay trong s gip ng i khc cng v y, rng gip m t l n m t s ti n l n khng ng i b ng c u u m i thng a m t s nh . c kin nh n xy d ng nh ng k quan th gi i, t ng ta nh ng pht minh c a khoa

h c v lu l i nh ng tc ph m ngh thu t b t h . Kim t thp Ai C p l cng trnh c a hng ch c nm; Watt c i thi n my hi n c trong hai ch c nm; Edison th nghi m c ngn l n m i ch t o c bng n i n; Newton suy ngh ba ch c nm - ch khng ph i ch nhn m t tri to r t, nh c k ni - m i tm c l c h p d n c a v n v t; Gibbon s a i s a l i cu n qu c La M tn t trong hai ch c nm; nh c s Geradini b ra m i hai gi m i ngy trong hai ch c nm h c n violon; Virgile so n cu n Enide trong m i hai nm; Montesquieu vi t cu n V n php tinh l trong hai mi lm

nm; Arisote m t m i nm vi t cu n Orlande Furtoso m ch bn c trm b n. Carlyle so n xong cu n L ch s cch m ng Php a cho b n c, ng i ny s gia nhn l m r i em nhm b p. ng r t bu n, nhng khng th t v ng, vi t l i li n. Adubon, m t nh sinh v t h c, vo r ng hai nm v nh ng gi ng chim l , v xong, c t hnh trong h p, r i i du l ch; khi tr v , chu t c h p m nh m h t hnh. ng cng khng n n ch, tr vo r ng, v l i. Kin nh n nh nh ng v th vi c g m khng thnh? Nn Burke ni: Mu n thnh cng th ng bao gi th t v ng; nhng n u c lc th t v ng th cng c lm vi c trong s th t v ng i.

TM T T 1. Ph i p s t trong khi cn nng. ng t n cng theo u i ci ngy mai, n h a h n nhi u m gi l i r t t. 2. ng lm nhi u vi c m t lc, nhng lm vi c no th hy ch vo vi c y.

3. Hy di t thi m m ng n lm h i ngh l c ta. 4. Khng c lc no g i l lc b nh ng lc b i trong m i ngy ch. i c . V nhn ch khc ng i th ng ch bi t dng lm u u trong hng ch c nm m t cng vi c h u

5. Mu n thnh cng th ng bao gi th t v ng; nhng n u c lc th t v ng th cng c lm vi c trong s th t v ng i.

P2 - Chng 5 Tng C ng Ngh L c Cha ai bi ng. nh c t i u l cng c c c a s m t nh c v t i u l b t Php) u s lm

(L i khuyn h c sinh c a m t tr ng hm th 1. t cch t p hng ngy

Ngay t hm nay, u u m i ngy, b n t b t bu c mnh lm vi hnh t i ngh l c t p nh ng thi t t v di t nh ng thi x u. Ch ng h n:

ng c n dng

- B n quen d y tr th sng mai nh t nh d y tr c gi i. - B n quen n m r n trn gi ng n m, m i pht sau khi th c d y th sng mai b t t i m nh y xu ng sn li n. - B n khng t p th d c m i sng v m i t i ? T i nay b n s t p m i pht tr c khi i ng . - n xong, b n th ng ht m t i u thu c? Sau b a cm tra nay, th b l xem c khng? R i ngy mai, b ht sau b a n t i; ngy m t, sau b a i m tm, c thay i nh th di t thi quen. - M i ngy b n ht bao nhiu i u? H t m t gi? Cc y s cho nh v y l nhi u qu. Sao khng rt l n l n i? Ch ng h n trong b n, nm ngy u, b t m i ngy hai i u, r i c m i tu n sau; b t thm hai i u n a, cho t i khi ch cn ht m i ngy nm, su i u? N u b c lun th cng hay, ngh l c c a b n lc tng ln nhi u l m y. - B n th ng tr trong vi c h i m cho b n b, b con? L n sau, nh n c th c a ai, b n nh tr l i li n. ng n ngy mai vi c g c th lm hm nay c. - B n l i c thi nh n c th th x ra coi ngay, nhi u khi tr c m t nh ng ng i l , nh v y c v khng l ch s . Rng t ch m t cht no, d nh n c th m b n mong i t lu th cng , m i lm pht sau s c. - B n ph i m g i di m i ng c ? H i t n c b n c vc theo g i di m khng? - T ngy mai chng ta nh gi y l y, nh cho th t bng, khng c n m n ng i n a, b n ng ch ? - B n b o tra khng c bo c th ng khng c? cng l m t thi quen, khng h i l m, nhng di t i th ch c l i. - B n hay chen ti ng Php vo gi a m t cu ti ng Vi t? By gi ng i ta khng thch ci

thi n a r i, n t r ng c ta lm bi ng tm ti ng v ta khng ch u kh luy n ti ng m . N u t xt m t cch nghim ng t ta s th y b n mnh ai cng c hng ch c t t x u nh , l n l n b c ba ph n t l c m t t cch ng khen r i. Khi b m t t t, m i u ta th y kh khn, sau nh thi quen, ta s th y d dng. Tuy nhin, nh ti ni trong m t chng trn, ta ph i phng thi quen, n lm cho ta khng ph i g ng s c n a m ngh l c c a ta khng c d p dng t i. V v y, khi t p c m t thi t t, nn t p thm m t thi khc t b t ta ph i g ng s c. Trong cu n B y b c n thnh cng, Gordon Byron khuyn ta:

t tr l i trong h p m t trm cy qu t ho c m t trm mi ng gi y nh , lm r t t t , u u v ch vo cng vi c. - m i m l i trong nm pht vi ch c v t nh . - Khoanh tay ng trn m t gh trong nm pht. Nh v y c v in, nh t l khi c ai trng th y, nhng n u rng gi c i u b y m c d u c ng i ph th c t ch kh m nh r i y. Nh ng hnh ng y k c c th t, song chnh v k c c m n b t ta ph i v n d ng n ngh l c. 2. t quy t c nn nh Khi t p luy n, b n nn nh nh ng quy t c ny: - Mu n di t m t thi x u th ng ng n ng i, ph i x n tay t n cng n li n, cng nh ng i mu n t p l i ph i nh y m xu ng n c, cng do d cng h i cho ngh l c. - Ph i ti n ch m ch m, ng qu hng hi m v i vng lm nh ng vi c kh ngay, nh v y l th t b i th ho n n ch m b d chng trnh. V l , Arnold Bennett, trong cu n S ng 24 gi m t ngy khuyn ta: Xin b n c phng lng hng hi c a b n. N c th ph n b n v lm b n l c l i y. N la l n ln b n dng n, m i u b n khng lm tho mn n c, n i h i nhi u hn, nhi u hn n a; n nng n y mu n d i ni l p sng. H lm khng m hi th n khng b ng lng. R i khi n th y b n m hi trn, thnh lnh n ln ng ra, ch t m khng k p tr i: Ti ch u khng c n a r i. V y lc u, xin b n t p m i ngy m t pht thi v lm nh ng vi c d , l n l n s tng ln nm pht n a v lm nh ng vi c kh hn. Ph i trnh m i s th t b i trong vi c rn ngh

l c. M t s th t b i t n c ng k g u, n u n khng lm m t lng t i v t tin c a ta (). Ti khng cho r ng m t th t b i v vang cn hn m t thnh cng nho nh . Ti r t thch nh ng thnh cng nho nh . M t th t b i v vang khng a t i u c ; m t thnh cng nho nh s a t i m t thnh cng khc khng nh u. Ph i lm u u, khng ngh ngy no v m i ngy ph i ti n thm m t cht. Ti c l n th y m t b gi g n su ch c tu i, g y m m m m t con heo n ng c l g p r i b, t trong nh xu ng sng t m cho n. Ti khen b m nh qu, b p: - Ti nui n t h i m i sanh, ngy no cng m n em t m, nn quen i. L i ni ch a c ci b quy t thnh cng trong vi c luy n s c, luy n tr v luy n c. - M i khi th y mu n ngh , ta nn g ng s c thm m t cht, m t cht thi. Ch ng h n b n h c m t gi Anh ng , th y h c mu n khng v n a, b n nh g p sch l i i chi, nhng hy khoan, xin b n hy rng ng i thm nm pht n a, n l i bi c . Nm pht thm c l khng l i g m y cho s h c c a b n, nhng r t c l i cho s rn ngh l c. Th t ng nh m t tr ng hm th n Php b o h c sinh: Cha ai nh c t i u l cng c c c a s m t nh c v t i u l b t u c a s lm bi ng. 3. T ki m sot v t ph t mnh H i nh , cn c p sch t i tr ng, n u khng v gia c nh b bu c, th ai cng h c n ni n ch n. L n ln, theo m t l p hm th th trm ng i ch c hai mi ng i thnh cng. S d v y ch t i h i nh c cha m r y, c th y gio ph t, m l n ln ta c t do, mu n h c th h c, mu n ngh th ngh . Cho nn mu n c k t qu , ta ph i t ki m sot r i ph t. V y m i bu i t i, tr c khi i ng , ho c t nh t cng m i tu n m t l n, ta t xt xem: - Trong ngy c lm ng theo chng trnh nh khng. - C ch vo m i cng vi c khng. - di t c thi x u no. - t p thm c thi t t no. - H c c nh ng g. - Lm c nh ng vi c g c ch. - C theo ng nh ng l i khuyn trong cu n ny khng.

Ta nn ghi nh ng th t b i v thnh cng vo m t cu n s tay v m i thng t ng c ng l i xem ti n hn thng tr c c bao nhiu. N u ti n c nhi u th ta t th ng m t ci g ; n u th t li th ph i t ph t b ng cch ny hay cch khc, ch ng h n, lun trong m t tu n ph i d y s m hn m i pht, ho c m i ngy ht b t i hai i u thu c. Khng nn khoan h ng m cng khng nn qu nghim kh c v i mnh. N u ta t ph t m t cch n ng qu, theo khng n i, th ta s b h t, cng phu luy n t p s m t, v ta m li u, l r i, cho l lun. Ti cn nh , h i tm, chn tu i c trong Qu c vn gio khoa th truy n m t ng i rn rn t ng b c trn m t qung ng l y l i nhng ng i y l d m nh m m t vng n c, bn tung to ln l m h t qu n o, t khng cn gi g n a, b c cn trn ng. Ti khng hi u t i sao bi h c p m nh vo c ti n n i by gi nh m m t l i, ti cn th y chi ti t c a t m hnh trn bi: m t ng i n ng b n o di en, i khn en, i i giy ta, khom khom b c tr c c a Quang Ch ng, u ph Hng Chi u t i H N i. Bi ch a m t tm l r t ng v m t l i khuyn ng ghi: ph i gi sao cho ng c i u g t khinh minh c, m t ng i t i n c t khinh mnh r i l m t ng i b i. T t hnh ph t cho mnh m r i b khng theo, t c th l t khinh mnh r i v y. 4. V sinh thn th Thn th c kho m nh th tinh th n m i sng su t m ngh l c m i c ng r n, nn vi c quan tr ng nh t l ph i gi v sinh. c nhi u sch bn k v v n m trong cu n B y b c n thnh cng cng c m t chng trnh v cch luy n t p v gi gn thn th , y ti ch xin nh c qua l i vi i u chnh: ng n nhi u qu, m ch nn n nh ng ch t d tiu v lnh - Trn b n mi tu i, b a t i nn n t i v trong khi ta ng , b tiu ho g n nh ngh h n, khng v n ng n a, n u n nhi u, s khng tiu, sng d y th y ng mi ng, khng vui v . - Nn i b nhi u. - Nn t p th d c m i ngy, nh t l t p thm h h p. Sng, khi m i t nh d y v t i, tr c khi i ng , ht t t khng kh trong s ch cho y ph i, nn th trong tm hay m i giy, r i t t th ra, nh v y hai ch c l n.

- M i n no ng nn lm nh ng vi c c n suy ngh nhi u, k o d sinh b nh au bao t . - Sau tm gi t i cng nn c ngh ngi, su t ngy b n lm nhi u vi c tinh th n v n u b n th ng kh ng . - Trn kia ti khuyn nn t p g ng s c, m i ngy thm m t cht; tuy nhin ng lm vi c qu . S ngh ngi cng c n nh s lm vi c v c ngh ngi m i lm vi c c. 5. V sinh tinh th n V sinh tinh th n cng quan tr ng nh v sinh thn th . Nn: - Trnh nh ng t t ng h c m, chn n n. - G n nh ng ng i t tn, c ngh l c, m ng giao du v i nh ng k bi quan. - c nhi u ti u s danh nhn. Trong cu n T h c thnh cng, ti gi i thi u nh ng sch trong m c Voici les meilleurs livres de culture humaine et biographie c a nh France Efficience. N u b n bi t c ti ng Php th trong t sch khng nn thi u nh ng cu n y. Nhi u cu n Danh nhn k s nh cu n Tolstoi c a Stephan Zweig, Mahatma Gandhi c a Louis Fischer, Lincoln c a Dale Carnegie, Van Gogh c a Irving Stone, nh t l ti u s cc v gio ch nh Thch Ca, Gisu c h p d n nh ti u thuy t m b ch th v ng n. Xt i cc v nhn, ta th y cc v y tuy ch kh, ti c hn ta, nhng sinh ra cng c nh ng t t x u nh ta, nh ng nhu nh c nh ta v trong i g p nh ng hon c nh kh khn g p trm ta, m ch nh ngh l c, th ng c m i tr ng i, tr nn nh ng b c anh hng ho c n nhn c a loi ng i. Bi h c kch thch ta bi t bao! Dmosthme ch ng h n, h i nh ch l m t anh chng c lm, n ni p a p ng. Nhng ng yu n c m t cch n ng nn, m bi t n c ng s p b vua Philippe x Macdoine xm chi m. ng t nh n b n ph n h ho ng bo ch ng Philippe c u n c kh i b ci ho lm n l ngo i nhn. H ho lm sao c, khi ng c t t c lm? C lm th ai thm nghe? ng nh t nh th ng t t y, ra b bi n ng m cu i trong mi ng r i t p h ht ua v i ti ng sng i dng. R i ngy m ng suy ngh, tm nh ng ch ng c v ch ci d tm c a Philippe, nh ng l i l on k t ng bo ch ng l i k th chung. Khi t p luy n thu n th c r i, ng bn i chu du kh p n c kch thch lng i qu c c a dn chng, li cu n hng ngn, hng v n thnh gi . Di n vn c a ng hng h n n n i vua Philippe c xong ph i khen:

N u tr m c nghe Dmosthme di n thuy t th ch c tr m cng c m kh gi i ch ng l i tr m r i. Nh ng di n vn y cn lu truy n n ngy nay v c li t vo nh ng ng vn b t h c a nhn lo i. Gandhi g y nh con m m, cn s khng c b n ch c kil. Trng b c hnh ch p ng ng i H i ngh bn trn bn c nh nh ng ng i Anh cao l n, ph p php, ta c c m t ng ng l m t ng i m i, ch cn da b c xng. V y m s c m nh tinh th n c a ng kinh thin, lm c th gi i khm ph c. ng c m u m t phong tro ch ng th c dn l n nh t u th k ny, phong tro b t h p tc v i Anh v m i phng di n: chnh tr , kinh t , x h i. Phong tro lan r t mau, nhi u th m phn, lu t s n kh ng khi t h t u ph c, xt nt b ng c p r i qu n chong i chn khng, d t v i, cy ru ng s ng. Nhi u ng i n rt ti n g i trong cc ngn hng Anh ra, nhi u tr ng h c Anh ng c a v h c sinh b h c g n h t, nhi u c a hng ngo i ho ph s n v khng ai mua, hng v n ng i khng ch u ng thu , khng ch u i lnh cho Anh. Chnh ph Anh gi n d , h ng c ng. ng vui v vo t v m i l n ng i Anh x c th ng tuy t th c ph n khng. Tr c sau ng n m khm c ch c l n, nh n n non hai ch c l n, nhi u l n t i b t t nh. M i l n ng c ra, ng l i i kh p ni, h ho dn chng on k t v i nhau, yu m n l n nhau v cng t y chay ng i Anh. T i u ng cng c hng on ng i ng nh ki n bao vy ng nhn m t ng, hn chn ng. Chnh ph Anh s ng, kh p th gi i t ng ng ch c thnh s ng. Nm 1946 n c c l p, nhng ng v n cha cho b n ph n ng i v i ng bo l h t. ng khng v v n tr ng cy, cu c nh Washington; ng v n ti p t c hy sinh cho qu c gia, l i lang thang kh p ni, em lng ch nhn, ch thnh rng ho gi i nh ng xung t gi a ng i H i v ng i n v b m t thanh nin cu ng nhi t m st trong lc ng gi ng o tng thn, tng i. C th gi i bi ngi khi hay tin tm h n thanh cao y c hy sinh y khng cn nhn gian n a. Jack London v c khng th v c v i Gandhi, nhng v kin nh n th cng l c kim hi h u. Khng c ai m h i tr long ong nh ng, lm c t i hng ch c ngh : b i b p, thu th , phu b n tu, th my, theo b n c p bi n, i tm vng, sn h i c u, c h i

i n my, ng trong cc toa xe ch hng, trong cc cng vin ho c gi a ng ru ng. ng b nh t khm c trm l n M , M Ty C , Trung Hoa, Nh t B n, Tri u Tin v ci t i v gia c, v ngh nghi p. Nhng m t hm cng l i th vi n c cu n Robinson Crusoe ng m t i n i qun n, r i t c sch, m i ngy c m i, m i lm gi , g p ci g ngy no c ci n y, t

Shakespeare t i Karl Marx. R i h i m i chn tu i, chn nh ng ngh tay chn, chn i n xin, d b nh p, nh t khm, ng xin vo h c m t tr ng trung h c, h c ngy h c m, v k t qu lm cho cc gio s tr m t: chng trnh b n nm, ng ch h c c ba thng r i thi i h c Californie. u vo tr ng

ng nghin c u nh ng ti u thuy t n i danh nh t th gi i h c thu t vi t r i b t u nhi t cu ng vi t: m i ngy nm ngn ch , ngha l hai ch c ngy th xong m t ti u thuy t. M i u nh ng truy n ng n c a ng b cc nh xu t b n g i tr l i, ng khng th t v ng, c ti p t c vi t. T i khi cu n Ti ng g i c a r ng c hoan nghnh th danh ng m i ngy m i ln nh di u. Trong kho ng m i lm nm ng m t h i 40 tu i trn nm ch c tc ph m ra i, nhi u cu n c d ch ra hn hai ch c th ti ng, bn c hng tri u b n v lm kh p th gi i say m. T u th k t i nay khng c nhi u ti u thuy t gia no tr c ngho hn nh ng m sau thnh cng r c r nh ng. ng c v y l nh c kin nh n th ng h t m i ngh ch c nh, r i l i d ng ngh ch c nh v chnh cu c i lang thang kh p th gi i c a ng gip ng ti li u tr c tc.

TM T T 1. M i ngy nn b ra vi lc t p nh ng thi t t v di t nh ng thi x u. Khi di t m t thi x u, ng nn ng n ng i m ph i t n cng li n. Ph i ti n ch m ch m, m i u ng hng hi, v i vng qu; r i m i ngy ti n l n l n, t p lu hn, lm nh ng vi c kh hn. Ph i lm u u, khng c ngh ngy no. M i ngy th y mu n ngh th nn g ng thm m t cht. 2. Ph i t ki m sot mnh m i ngy ho c m i tu n r i t ra l t th ng ph t mnh. ng qu khoan h ng m cng ng qu nghim kh c v i mnh. Ph i bi t t l ng s c.

3. Nn gi v sinh thn th - Ng i kho m nh th ngh l c m i c ng r n - nh t l v sinh v tinh th n, ngha l nui nh ng t t ng l c quan, g n gi nh ng ng i t tin, cng ngh v c nhi u ti u s v nhn. ./ ---END---