Giao Trinh Thien Hoc - Thich Chan Quang

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc
Gio trnh thin hc

Thch Chn Quang
Mc lc
LI NI U Theo yu cu ca Ban Gim Hiu trng Trung Cp Pht Hc tnh Long An, chng ti bt u ging dy b mn Thin hc t nm 2003. Tht ra chng ti cng dy mn Thc tp Thin qun kha trc vi cc bi gio khoa khc hn mt cht. Tuy nhin, ngha ca Thin Hc ln hn nn chng ti cho php i nhiu v l thuyt, v d sao l thuyt cng l nh hng cho thc hnh. V phi chun b chuyn sang dy mn khc nn chng ti chp nhn kt thc mn Thin hc ny vi 20 bi vn vn. Gio l v ng i ca Thin th mnh mng v tn. Hai mi bi ny ch l nh hng cn bn cho Tng Ni sinh cc em lm hnh trang tu tp sut i, v s t mnh tm thy nhiu iu hay hn na. Chng ti mnh dn a vo phng php Kh cng h tr cng lc cho ngi tu thin, v nhn thy gng c Pht khi cn l Thi t thnh tu Kh cng, cng nh gng t B t ma vi nhng huyn thoi Kh cng y hp dn. Chng ti thit lp gio trnh ny da ch yu vo T Nim X ca h thng kinh tng Nguyn thy, vi mc tiu V ng l cu knh. Nhng tng phi khc cng c tham kho b sung. Chng ti c gng trnh nhng ch quan ca tng phi ch trnh by theo tnh cch nghin cu ca Trng hc, mt cch khch quan. Tng Ni sinh c th c mt tng phi ring t ni cha vin xut thn ca mnh, nhng khi hc, cc em phi c hc nhng iu khch quan vt ra ngoi nhng tng phi. iu ny cn thit cho s ha hp on kt lu di ca o Pht v sau. Khi tp sch ny n tay ngi c, l cng c ca Ch Pht B tt gia h cho chng ti, cng c ca nhng v Thy c cng dy d chng ti, cng c ca Ban Gim Hiu trng TCPH tnh Long An, cng c ca nhng Pht t gip chng ti trong vic dy hc, cng c ca Tng Ni sinh chm ch theo di, cng c ca Nh Xut Bn Tn Gio, cng c ca nhiu ngi gp phn in n ph bin, v cui cng l cng c ca tt c chng sinh trong php gii. Pht Quang, ngy 12 thng 8 nm 2004 Knh bt T kheo Chn Quang
Thin hc 1 KHI NIM V THIN

1. ngha t vng ca Thin Thin l t ch Hn,., c l Thin na, c xut x t ting Pli Jhna, c ngha l gom tm li, nhip tm li. Tuy nhin, ng cn Jh li c lin quan n ngha thiu t. Jhpeti Thiu t Jhpana s t la Jhyana s thiu t, s tham thin Jhy ngi tham thin Jhyaka ngi tham thin C l ngy xa nhng ngi ngi thin hay t la gn y hoc thy trong ngi m ln nh c t la nn s dng hai t ny gn nhau nh vy.V sau, v pha Trung hoa, ngi ta gn thm t pha sau nh Thin qun, Thin nh, Thin ta, Thin tng, Thin khch, Thin ng, Thin s,. t ai dng c hai m Thin na nh xa. Tuy nhin, ngha chnh ca Thin vn l s thc hnh a n tm tr an tnh, khng xut hin ngh, khng dy ng tnh cm, v vn sng sut. Ngi ta vn lin h Thin vi t th ngi kit gi bt ng v t c Pht cho n cc v thnh nhn u ngi thin vi t th . S pht trin rng hn cho php ngi ta thc hnh Thin khi i b thong th, ng phng php. Cn i vi nhng ngi c kh nng gi c tm, kim sot tm thng xuyn th c gi l ngi bit Thin trong bn oai nghi ng i nm ngi. 2. Trc Pht c Thin Theo lch s ca Pht th khi mi t b hong cung xut gia lm sa mn, Pht n tham hc vi hai v o s ni ting ng thi l Alara Kalama v Uddaka Ramaputta. Hai v ny c cho l chng c V s hu x nh v Phi tng Phi phi tng x nh. l hai mc nh cc k cao, c thn thng, v gn st ti b m ca Gii thot. c Pht nhanh chng chng c y ht nh cc v thy ca mnh v c cc v qu trng mi hp tc trong vic hng dn cho nhng ngi cn li. c Pht nu ra mt cu hi v bn ng v v khng c gii p tha ng, Ngi ra i t mnh gii quyt phn cn li. Sau ny c Pht t mnh gii quyt vn trng yu v thnh lp mt tn gio mi cho th gii. Cc v o s thi chu nh hng ca cc kinh in V (Veda) gm bn quyn v o ngha th (Upanishad) Veda c ngha l tr tu; Upanishad c ngha l ngi vi nhau. V c trc rt sm khong 1000 nm trc cng nguyn; o ngha th c khong 200 nm trc cng nguyn. Gio ngha ca cc kinh in ny thng ch trng n Brahman (Phm thin) v Atman (Bn ng). Thin nh c xem l phng php Atman ha ng cng Brahman. Mt i ng, thn ng, thnh ng cng c xem l mc tiu ca s tu tp. Nhng c Pht pht hin ra l tt c trng thi u cn ch cho Bn ng tn ti nn khng th gii thot. c Pht t tm cch thot c Bn ng sau 49 ngy nhp nh di ci cy B v t c c gic ng. y l im mu cht khc nhau gia thin ca o Pht v thin ca ngoi o n . 3. Sau Pht vn tip tc pht sinh nhiu phi Thin khc n gio mn nhiu tng ca o Pht hon thin chnh mnh, xut hin ng li
Yoga ni ting ngy nay. Yoga va luyn thn th, va luyn nh lc, va luyn lun l. Duy thc hc trong Pht gio Pht trin i su vo phn tch tm l mong tm s gii thot. Ri Mt tng xut hin, pht trin mnh v pha Ty tng, a thm thn ch, n quyt, mn la (mantra) vo nghi thc v s tu luyn to nn mt Pht gio c quyn nng k b. Thin Thai tng ca Ngi Tr Khi cng gy nh hng rt ln trn phng din tu tp thin qun. Cui cng l Thin tng vi v s huyn thoi v thin s chim u th gn nh tuyt i sut nhiu th k Trung Hoa, Vit Nam, Nht Bn, Triu Tin. Nhng phi thin v sau ny tuy vn thuc v o Pht, nhng ng li tu hnh bn trong vn c ch sai khc vi o Pht t thu ban u. Cng c mt vi li Thin c khuynh hng cc oan, hay bi bc, k c bi bc Gio l. 4. Thin v th gii hin nay Hin nay Thin ang c nghin cu khp ni trn th gii nh mt mn v sinh tinh thn, th dc tr no. Nhiu quc gia mnh dn a mn thc hnh thin vo hc ng, tri giam. Nhiu tn , tu s ca cc tn gio khc cng m thm nghin cu thc hnh Thin. ng vi xu th pht trin Thin ca Pht gio, th Kh cng ca Trung quc, Yoga ca n gio cng ang cnh tranh ph bin. Phi ni th k 21 ny, th gii s chng kin nhiu iu ngon mc v xu th tu tp tm linh trn khp hnh tinh. Quc gia no chm bc s lc hu tc khc. 5. Thin v Pht gio Vit Nam S tu tp Thin ca Vit Nam ch pht trin tr li khong 30 nm gn y, v ang tr thnh trng tm ca Pht gio, mc d khuynh hng Nim Pht, Tng kinh vn cn nhiu u th. l do Pht gio Vit Nam ang c khuynh hng ha theo s Pht trin ca Pht gio th gii vn thin v v Thin. Tuy nhin, s Tng s Vit Nam thc hnh Thin mt cch u n n nh mi ngy th cha cao, nhiu ngi tu Thin ty hng ty lc, cha xem Thin l cng phu khng th thiu ca s tu hnh o Pht. Chng ta phi hiu rng Thin em li sc mnh cho o Pht m gng cng tu tp. 6. Thin trong mt tng th Mc d Thin l phng php nhip tm vo thanh tnh yn lng, nhng Thin khng th tch ri khi mt tng th ca con ngi. Tng th gm nhng iu nh sau: Sc khe, o c, Gii hnh, Cng c, o l, K thut. Ngha l Thin gi phi sng mt i sng lnh mnh, lm c nhiu vic phc, c sc khe, hiu k v Gio l, nm c phng php nhip tm trong khi ngi thin Thiu mt trong nhng iu trn y, Thin khng th thnh tu. 7. Thc hnh l quan trng Mun hiu Thin th phi thc hnh Thin vi tt c quyt tm. Mun hiu su o Pht cng phi thc hnh Thin vi tt c ch. Chng ta khng th nghin cu Thin bng cch nghin ngm l thuyt. S thc hnh Thin s rt gian kh, nu thiu ch v thin cn, ngi ta s b cuc. Cu hi: im khc bit gia Thin ca o Pht v Thin ca Ngoi o l ch no?
Thin hc 2 NGHA CA THIN TRONG BT CHNH O

Theo Bt Chnh o, Thin thuc v Chnh nim v Chnh nh, ng v tr cui cng ca l trnh tu tp gii thot theo Pht Php, ngha l kh cao. Tuy nhin khng c ci g trn cao m li khng c nng bi nhng ci di thp. Do , cn bn ca Thin chnh l
nhng chi phn khc trong Bt Chnh o nh Chnh Kin, Chnh T duy, Chnh Ng, Chnh Nghip, Chnh Mng, Chnh Tinh tn. Mun s tu Thin c vng chc, hnh gi phi thc hnh cc chi phn trn tht dy, nhiu thi gian, sung mn. Chnh Nghip c hiu l lm phc. Hnh gi phi to phc rt ln mi c th d nhip tm vo nh. Chnh v khng nm vng s lin quan ca Thin trong Bt Chnh o m nhiu ngi ch trng rng mun tu Thin phi yn, khng lm g c khi bn tm. Tht ra, cng bn tm lm iu thin chng no, ngi ta li d nhip tm chng ny. Trong Bt Chnh o, ch c Chnh Kin l hc, cn li cc chi phn khc u l hnh. Ngy trc cc trng Pht Hc thin v Hc. Ngy nay cc v tn tc bt u thc v Hnh. Ngay khi cn Trng, Tng Ni sinh phi c cho thc hnh nhng g mnh hc cng c o hnh. Rt kinh nghim nhiu giai on trc, thiu thc hnh, Tng Ni sinh ra trng khng lm g c nhiu cho cng tc Pht s. 1. Vi Chnh kin Chnh Kin l s hiu bit ng v Gio Php, v ngha ca cuc sng. Trong Chnh Kin, lut Nhn Qu Nghip Bo c xem l mt nn tng quan trng. Khi c s hiu bit v lut Nhn Qu su sc, chng ta bit t km ch kim sot chnh mnh trong tng ngh hay hnh vi, v iu gp phn hon thin o c c nhn. Chnh kin cng l s nh hng gii thot r rng khi tu Thin, ta khng lc qua nhng mc ch nh b khc. Chnh kin cng gip ta xc nh mc tiu V ng ca Thin nh khin cho ta khng b tng trng bn ng khi c nhng du hiu tu tin. Chnh kin nh l tm bn vch r ng i n gic ng. Nu bn sai (t kin) th ta khng th i n ch gic ng d c gng cng tu tp. c c Chnh kin, ta phi hc hi Gio l. Tuy nhin, rng Gio l mnh mng, tri qua nhiu ngn nm, tht s c s pha tp thm tht. Nu khng c duyn lnh, khng c Pht gia h, ta s khng hc c nhng Gio l chun xc ng hng; c khi ch hc c nhng quan im lch lc theo c nhn ca mt s ngi hay mt tng phi chuyn bit no . Ngay t ban u trong vic hc Gio l, ta phi ht sc cn thn v phi bit cu Pht gia h. 2. Vi Chnh T duy Bc u ca vic tu tp Thin nh lun lun l cng phu thanh lc ni tm cho thun thin. T rt lu, tm ta l s trn ln gia nhng nim Thin v c, ng v sai, Chnh v T. Khng bao gi c mt ni tm thanh tnh m cn tn ti c nim. Phi i xuyn qua c mt qu trnh thanh lc suy ngh n mc thun thin th s thanh tnh mi xut hin k theo . Hnh gi phi t bit nghim khc nh gi nhng ngh ca mnh thng xuyn. Ta cha dng c ngh, nhng mi ngh i qua ri, ta phi lp tc nh gi xem ngh l thin hay c, ng hay sai. Nu l ngh sai quy th ta phi m thm sm hi ngay. Lu dn, tin ln mt bc na, ta ch cn khi nhng ngh lnh m thi. Khi tm thun thin, vn cn li l gii quyt gia tnh v ng. Nhng tm nim bt thin lun lun kch thch s xao ng, ngc li, nhng tm nim thin lun lun gi gn tm v pha an tnh. V vy, Chnh T duy v Chnh Nim c mi lin quan cht ch. 3. Vi Chnh Ng Thin c ng dng trong li ni ngha l hnh gi phi lun kim sot c cu ni trc
khi pht ra ngoi. Hnh gi ban u tp n o cn nhc li ni ca mnh trn nm kha cnh sau: - iu sp c ni ra l ng hay sai vi o l. - iu sp c ni ra c nn ni hay khng. - Nhng ngi ny c thch hp c nghe khng. - Ta ni ra trong tm trng bnh an hay phin no. - Nu nhng iu ny c lan rng th c hi g khng. Lc mi thc hnh th ta s thy hi b chm chp, lu ngy tr tu xt nt s tng nhanh, v khi thun thc th mi li ni u n cha s chn chn su sc. S tnh to xt nt vn v xt nt ni tm khi pht biu cng l mt th cch ca Thin. 4. Vi Chnh Nghip Chnh Nghip tc l lm phc, l to cng c. Trong cng phu thin nh, phng php hay k thut ch l b ni. Chnh cng c t v s vic lm Thin mi l yu t quan trng m thm chi phi v gip ta nhip c tm vo an nh. Thiu phc, khng ai c th nhip tm vo nh. Khi lm iu Thin, tm thin ca ta c cng c vng chc hn l ch suy ngh v iu thin. Thin tm vng chc cng c ngha l nh tm d hin hu hn. l quy trnh tm l c tnh nguyn tc. K na, khi ta gip cho mi ngi an vui, ta gieo nhn lnh an vui cho chnh mnh. Cng chung v s nim an vui , ta s c c ni tm an nh. T nhng nguyn tc v tm l v nhn qu , chng ta phi sng sut mt i sing nng lm nhng iu thin h tr cho cng phu thin nh. Ai cho rng tu Thin phi khng lm thin hay c ch l hiu lm. 5. Vi Chnh Mng Chnh mng l mt sinh k, mt ngh nghip, mt cch nui thn hin lnh v chn chnh. Ngi c s th c v s ngh nghip la chn min sao va lm ra tin va khng gy c nghip. Ngi c s c khuyn khch lm giu c tin lm phc. C s trong o Pht cng phi bit gip nhau lm n. Tu s th hu nh ch sng nh s gip cng dng ca c s. Khi nhn s gip ca c s nh th th 50% cng c tu hnh phi tr li cho th ch. Nh vy, ngi xut gia phi tu tp Thin nh rt tinh cn v rt c phm cht mi c d cng dc tch ly li cho mnh. 6. Vi Chnh Tinh tn Chnh Tinh tn l quyt tm cc cn phi hun c trc khi bc vo tu tp Thin nh v cng phu Thin nh cc k kh khn, phc tp, t m, gian kh. Nhiu ngi theo o Pht nhng khng theo ni con ng Thin nh v l do ny. Nhng nu khng c sc nh su th khng th vt qua Ng chp Gii thot. Tuy nhin Chnh Tinh tn khng khuyn khch s liu mng. Ngi tu Thin phi tnh to bit lc no nn c gng, lc no nn lui li chun b thm. Cu hi: Trnh by nhng kh khn gp phi khi ta Thin. Cho bit phng hng khc phc.
Thin hc 3 NH NGHA V THIN

1. nh ngha Thin l cng vic lm an nh ni tm Nu nh ngha Thin l mt cng vic lm an nh ni tm th Thin l mt ng t. l s thc hnh, s tu tp ca ni tm, khng mang ngha hnh ng ca thn th bn ngoi. Nu c nhng phng php kt hp vic tu tp ni tm vi cc ng tc ca c th th cc ng tc cng ch l ph, vic thc hnh bn trong tm mi l im chnh yu. V d nh kinh hnh (Thin i), tr o (Thin ung tr), cung o (Thin bn cung) Khi ni rng thin trong mi oai nghi, mi hon cnh c ngha l lun c gng lm cho tm c thanh tnh trong khi ang lm vic hay ang gii quyt cng vic bn ngoi. Hnh gi phi ging nh chia tm ra lm hai, mt dnh gii quyt cng vic, mt dnh kim sot tm. Tuy cc kh, nhng cng c tu hnh nh vy rt ln. 2. nh ngha Thin l trng thi ca mt ni tm an nh nh ngha th hai ny cho Thin c ngha mt danh t. l mt trng thi ni tm thay i khc vi lc cn lng xng xao ng. Tuy nhin ty theo mc bt vng tng m tm s c nhng trng thi khc nhau. Trng thi cn bn u tin l Chnh nim Tnh gic. l lc tm bt u khng cn xao lng, thng xuyn nh c s dng cng ca mnh. Vng tng tuy cn nhng b pht hin ngay va mi chm khi nn khng lm m m tm, khng dn tm i lang thang t ngh ny sang ngh khc. Tm c trng thi rng rang sng t, nh nhng. Cng vo su trong nh th nhiu trng thi th thng xy ra, tuy nhin song song vi vic lng yn vng tng th sc tnh gic cng cng lc cng mnh. Khng bao gi Thin c ngha l ni tm yn lng v m mt. Thin lun lun phi l va khng vng tng, va tnh gic. cng l l do ti sao khi bt u tu tp Thin, chng ta phi tp bit ton thn, bit hi th, bit ni tm Vng tng c ha gii, c kim sot bi ci bit ch khng phi bi s trnh n hay che lp. C ngi trnh n vng tng bng cch ngh v mt vn no . C ngi che lp vng tng bng cch gi trong tm mt hnh tng p. u im ca vic bit r vng tng l cng i su, ta cng pht hin nhng sai lm trong o c ca mnh chnh sa. Nhng phng php trnh n hay che lp th khng c c u im ny. gip cho ci bit c mnh v sng, chng ta tuyt i khng bao gi c dn p, gng b no, chm ch qu sc. Chng ta ch cn nh nhng bit r ton thn th dn dn ci bit s mnh ln mt cch t nhin. Ton thn chng ta l mt b my c bit, s gip cho sc tnh gic mnh ln khi ta thng xuyn bit r ton thn. 3. nh ngha Thin l c mt i sng p Vi nh ngha th ba, Thin l mt bc tranh tng th ca mt i sng tt p trn nhiu phng din. D nhin cn bn ca Thin vn l mt ni tm an tnh, nhng ngi ta vn i
hi Thin cng phi l c mt i sng thnh thin, chun mc, m vn ung dung, tiu si, y tr tu, khn ngoan. V nh cao ca ni tm thun thin chnh l ni tm an nh nn tn trong thm su tm hn, ai cng cho rng ngi tu Thin phi c mt i sng o c y gii hnh. Nu ai hiu Thin ch l ni tm an nh m khng lin quan g n o c th h hiu sai. Mt ngi tu Thin phi lun lun rt o c thnh thin. Ngi tu Thin cng bit kim sot tm nn lun bit kim ch bn thn trc nhng tr vui qu ng. V vy i sng h rt chun mc nghim tc. H c th khi hi, nhng khng bao gi gin ct. H bit chim ngng ngh thut, nhng khng bao gi say m. Ngi tu Thin l ngi khng b c chp nn rt ung dung tiu si. Nhng l thi v ch rng buc con ngi s khng cn c chp nhn. Nhng hnh thc le lot ph trng s khng cn c xem nng. Ngi tu Thin ch trng vo gi tr chn tht ca o c, an vui, tr tu. Ngi tu Thin thng xuyn kim sot r chnh mnh nn lu ngy tr nn tinh t vi nhng s vic bn ngoi. Cng nh nh th m tr tu dn dn pht trin. Ngi tu Thin c th nhn nh mi iu trong cuc sng su sc hn, thu o hn, v do vy cng tr nn khn ngoan hn. Ngoi ngha chnh l s an nh ni tm, ngi tu Thin lun c nh gi cao v ton b t cch v tr tu. Do vy, nhiu khi ngi ta khng cn gi l tu thin, m gi l sng thin. 4. Phong cch im m im m c ngha ngc vi vi v hp tp vt chc. Ngi im m khng bao gi m ming ni khi cha bit chc l li ni s tt p, cng nh khng bao gi quyt nh lm khi cha bit chc kt qu ca vic lm. Chnh s cn nhc k lng trc khi ni hay lm khin ngi tu Thin c phong cch im m. iu ny c nguyn nhn t nhng gi pht ngi thin yn lng quan st chnh mnh, dit tr nhng vng ng tm thng t trong su kn. Khi tm yn lng hn, chng ta s b i nhng li ni hay vic lm v ngha, ch thch ni nhng iu c gi tr chn tht. T , ngi tu Thin t km ch khng cho php mnh ni hay lm ba bi. Ngoi ra im m cn c ngha l khng thch by t nhiu nn t ni, ch ni khi tht s cn thit. Ngi tu Thin c tin b th t nhin khng cn tm ham mun cho mi ngi phi n mnh. i khi chng ta phi gnh vc cng vic c thy bn giao ph, nhng ch lo toan cng vic v li ch mi ngi ch khng v s ni tri c nhn. Tuy nhin chng ta cng nn phn bit vi ngi t ni v khng bit g ni, cc mch, ngy ng, kh kh. Khng phi ngi t ni no cng l ngi thm trm im m. C nhng ngi t ni nhng li l ngi rt nng tnh. C nhng ngi t ni nhng rt him c, tm lu di nhng iu ngi khc lm pht lng v mong c dp tr a. 5. Phong cch vui v iu c bit l ngi tu Thin li c phong cch vui v mc d im m. i khi chng ta bt gp nhng hnh tng trong truyn hay phim v nhng ngi hng im m, thm trm, kh hiu, v i khi phng pht nt bun bun lng mn. Phong cch khng ging vi ngi tu Thin. Ngi tu Thin tuy t ni nhng gng mt li hoan h nh nhng. Chng ta s thy ngi tu Thin c v nh va khng cht cha g trong tm, va c ci g qu gi trn y trong . Ta thy ngi tu Thin va sc bn, nhng li va thn thin d gn. Tuy nhin, d c phong cch vui v, nhng ngi tu Thin li bit u t trn tr trc vn mnh ca Pht Php, khng bao gi lm ngi v trch nhim. Pht Php thnh hay suy u c nguyn nhn t ni s tu hnh hong ha ca t Pht, khng phi ngu nhin.
Cu hi: T suy nghim bn thn v nhng iu hp hoc cha hp vi phong cch ca Thin.
Thin hc 4 C CH SINH L CA THIN

1. No b Hot ng ca tm thc gn lin vi hot ng ca no b. Chng ta dng ch gn lin m ch ngha c lin quan mt thit nhng khng phi l mt. iu ny c ngha l nhng hot ng ca tm thc va da vo no b, va c th c lp vi no b. Nu no b b tn thng, lp tc tm thc con ngi b ri lon, bi v tm thc gn lin vi no b.Tuy nhin khi cht, thn thc thot khi xc, tm thc thot khi no b, th m tm thc vn tip tc hot ng, bi v tm thc vn c th c lp vi no b.Chnh v vn c tnh hai mt m chng ta khng c xem no b l tt c ca tm thc, hay ca Thin. Nu nghin cu Thin m ch n thun da vo no b th vn l phim din. Nhng nu khng bit g v no b th cng li l mt thiu st. Khoa hc vn ang ra sc tm hiu v no b ca con ngi. Nhiu chc nng ca no c khm ph dn dn.Trc ht, khi tm thc hot ng c ngha l no b hot ng; ngc li, khi tm thc yn tnh c ngha l no b bt hot ng. C mt s dc cht c kh nng gy c ch khin no b bt hot ng, to ra cm gic m tm thi. Thuc phin l mt trong cc loi . Tuy nhin, nhng dc cht u gy hiu qu ph, v d nh l thuc (nghin), mt sc khng, suy gim o c Thin l cng vic lm gim bt hot ng no b ch bng chnh tm thc ca mnh. C th xc nh Thin l dng tm thc lm yn lng tm thc, khng dng phng tin bn ngoi. No b c nhiu trung khu thn kinh vi cc chc nng phc tp khc nhau, nhng lin lc cht ch vi nhau. Cc t bo no truyn tn hiu cho nhau va bng cc phn t ha hc, va bng sng no. Hin nay c my o sng no. Tm thi ngi ta chia no b ra nhng phn chnh: cung no, hnh no, i th, v no (thuc i no), i no v tiu no. Trong no cng c cc tuyn ni tit nh tuyn tng, tuyn yn, iu khin hot ng ca cc tuyn ni tit khc c th bn di nh tuyn gip, tuyn thng thn, tuyn sinh dc. Mu a dng cht ln nui no nh glucose, protein, oxygen, vitamin p lc ca mu ln no cng l vn rt quan trng. p lc mu b thiu cng lm gim kh nng ca no. p lc mu b cao cng gy nguy him tai bin mch mu no vi nhng hu qu khn lng. 2. Hai h thn kinh i lp a. H thn kinh thc vt v h thn kinh ng vt Thn kinh ng vt l thn kinh hot ng theo mun ca ch th (con ngi). N bao gm nhng cm gic, phn x, suy t, tnh cm, sng to, truyn mnh lnh cho c th bn di. C nhng vng no c khuynh hng hot ng lin tc, v ngc li, c nhng vng no c chc nng c ch s hot ng . iu ny c ngha ln vi ngi tu Thin mun gim dn hot ng ca ngh. Thn kinh thc vt l thn kinh t ng, c lp ngoi mun ca ch th, iu khin s h hp, tiu ha, tun hon, v nhng tm thc su kn b mt khc. Tuy nhin cng c nhng hot ng pha trn c hai, v d nh hi th, va t ng nhng
cng c th c iu chnh theo mun. Hi th l trung gian gia hai h thn kinh nn s dng hi th tu Thin l phng php ti u. Khi vo nh su, ngi ta bt u kim sot c c thn kinh thc vt. C nhng thin s hay o s c th lm cho tim gim nhp p theo mun. b. H thn kinh giao cm v i giao cm Hai h thn kinh ny thuc h thng thn kinh thc vt. H giao cm lm tng cng cc hot ng ca c, ni tit, v cng thc y tng tun tro. Ngc li, h i giao cm lm c ch cc hot ng , v cng c ngha lm du bt vng tng tun tro. Tuy nhin, im khc bit l mc d ngi tu Thin phi lm cho ngh gim i nhng vn phi gi s tnh to thng xuyn. y l trng thi cha c nghin cu trong sinh l ca No b. 3. Trnh nhng kch thch dy chuyn cho no Bnh thng t trong su thm, cc neurone (t bo no) vn t duy tr hot ng bng cch lin tc kch thch ln nhau, qua li. Cc tn hiu c chuyn i lan trn khp c no. Nhng d liu c cha ng trong no s kch thch no hot ng. bn nng t duy tr hot ng ca chnh mnh c xem nh l bn ng. Ri trong sut cuc sng, nhng d liu bn ngoi c tip tc c a thm vo cng kch thch no tip tc hot ng. Ri chnh nhng hot ng c ca chng ta nh suy ngh, tng tng, sng to, m mng, gin d, tham lam, cng kch thch cc neurone lan truyn tn hiu thnh thi quen. V vy, gip cho tm an tr trong thin c n nh, chng ta phi trnh gy nn nhng kch thch ban u nh nng gin, tham lam, ch k Chng ta cng xa i nhng thi quen ngh ngi lung tung cho cc neurone khng cn thi quen hng phn. Nhng tng tiu cc nh tham lam, nng gin, ch k th gy hng phn lan truyn cho no; trong khi nhng tng tch cc nh v tha, hin lnh, hy sinh, li gip c ch, ngha l gip no bt hot ng. 4. Tc ng ca i sng Cht serotonin tit ra t cung no gy thnh cht ng cng l cht gip no bt hng phn trong i sng bnh thng. Nu mt ng hoc t ng, serotonin t phng thch cng gy no hng phn ngha l cng thng. V vy, chng ta phi qu gic ng, khng c rng thc lm vic tr trng hp bt c d. Nn ng ng gi d ng. Khi ng phi tc ng su. nim v t bi cng gip gic ng tt hn. tuy nhin, ng qu cng lm suy yu thy trn vn chu trch nhim v s tnh gic. Thc n chim mt v tr quan trng trong vic tc ng ln hot ng ca no. C nhiu cht gy hng phn neurone qu mc nh ru, thuc l, ma ty tng hp, mt s loi ha dc, mt s gia v, mt s loi thc n no iu ny ta phi kho trong cuc sng rt kinh nghim. Nhng hot ng th lc tay chn li c li cho vic lm du i s hot ha ca neurone. Do , nn duy tr nhng lao ng th cng s ng d ta c lm vic bng u c nhiu hn. Nhng hot ng th dc rt tt cho s c ch no. Tuy nhin s hn thua qu mc trong thi u th thao li kch thch no hng phn v ch.
10
Nhng gii tr nh nh c li s dng nng lc no rt nhiu v khin no b kch thch lin tc. Nhng tr vui n no ng o cng gy kch thch no v ch. Tuy nhin nhng hot ng t thin chn thnh, kn o, khim tn, tn ty li gip no tnh to v yn lng hn. Cu hi: Hy nu nhng kinh nghim bn thn c th v nh hng ca i sng ln thin nh.
Thin hc 5 C CH KH LC CA THIN
1. ngha ca m Dng Quy lut m Dng c khm ph ti Trung Hoa v Vit Nam khong 2000 nm trc Cng nguyn. T nguyn l m Dng ny, ngi xa pht trin thnh Ng Hnh, Bt Qui lm ch da cho vic quan st con ngi v v tr. iu c bit l h thng trit hc ny c ng dng cho rt nhiu lnh vc nh Y hc, D on, V hc, Phong thy, Nhn tng hc, T vi v c Chin trn. S tn ti sut my ngn nm ca h thng trit hc ny cng cho chng ta mt nhn xt l ngi xa cng t c nhng kt qu nht nh no khi da vo . Trc ht, m c ngha l phn khut kn. Dng c ngha l phn ph by. V d nh ni mt ci cy, phn gc r chm khut pha di l m, v phn mc l ra trn t l dng. Ni mt cn nh, phn mng chm su trong t l m, v phn tng vch mi hin ra cho ta s dng trc tip l dng. mt computer, phn vi mch bn trong ci case l m, v mn hnh monitor cho chng ta quan st bn ngoi l dng. Ni con ngi, phn trc mt mi ngi nhn thy nhau l dng, v phn lng l m; phn trn t rn tr ln l dng, v phn t rn xung n chn l m; phn da v bn ngoi l dng, v phn ni tng l m; phn hnh vi li ni bn ngoi l dng, v tm l bn trong l m Phn Dng l phn chng ta trc tip s dng, tip xc, v phn m l phn chng ta t nhng li l gc, l c s, l ni xut pht ca Dng. m cng to cng vng chng no th Dng s c iu kin pht trin chng ny. B r to ln l iu kin cho cy tr thnh i th. Mng nh su ln l iu kin cho nh vn cao. Mt tm l lng l iu kin cho hnh vi ngn ng tt p Nu phn Dng ln hn phn m th ton b c cu bt u c nguy c suy thoi sm, khng tn ti lu. Nu b r ca cy nh hn phn thn nhnh pha trn th cy c tui th ngn. Nu mng khng bt chn rt su th ngi nh s mau ln. Nu o c ca mt ngi t th Ti nng khng pht trin ln lao. V vy, hiu c tnh cht ny, chng ta phi lun lun cng c phn gc, ngha l phn m, ca cuc sng, ca sc khe, ca cng phu tu hnh, ca cng vic 2. C ch kh lc ca Thin
11
Theo h thng Tam nghip thn khu th tm thuc v phn m, khng nhn thy c. Nhng theo h thng kh lc ca c th th hot ng ca tm trn u li l phn cc Dng. i nghch vi u l hai lng bn chn, phn cc m. V u l phn cc Dng nn nu ta s dng u c nhiu qu, hoc tu thin m trn u nhiu qu th trong c th ta, phn Dng ang dn dn ln phn m, v nguy c suy thoi bnh tt v cng ang tin n t t. Nu ngi no c c hai chn khe th chc chn ngi cng c tinh thn mnh. Nu ngi no hai chn b yu th ton b c th cng yu v tinh thn cng yu. Trong tng s, ai c hai chn yu s kh lm nn s nghip lu bn. V vy, trong vic bo v sc khe v tinh thn, vic tp luyn hai chn l v cng quan trng. Thng th khi tu thin, ngi ta hay b trn u nhiu, ngha l thin v Dng, nn Pht dy chng ta phi i kinh hnh hot ng hai chn b li phn m d b b qun. H thng bng di huyt an in cho n b phn sinh dc vi huyt Hi m, Dng cng, cng l phn m cc k quan trng cho tinh thn v sc khe. Nu nguyn h thng khe mnh vng chc th con ngi s n nh v khoan khoi. Nu h thng yu th con ngi s o ut v d dao ng. Nhng v tu theo Tin o lun lun xem vic luyn tp h thng bng di l u tin hng u. Ngay c nhng ngi tu thin, nu khng c bng di mnh th cng khng nhip tm c. Trong php mn tu tp qun nim hi th, Pht cng dy bit r ton thn cng c ngha l rn luyn phn m di. Phng php C cn C mt phng php lm mnh ln hai huyt o quan trng Hi m v Dng cng, v cng c ngha l lm cho u c tnh to rng rang hn, l phng php c cn. V hu mn con ngi nm gia hai huyt Hi m v Dng cng nn khi nhu cht hu mn th hai huyt trn c cng c. Khi ht vo, ta nn th, v thc hin c cn ba ln, ri th ra. Tp luyn c cn nh vy, tm rt d nhip, v cha c nhng bnh thuc v thn kinh no. Nhiu ngi tp kh cng c tp c cn nh th, n khi chuyn qua tu thin lun c kt qu tt. Ngoi lc tp "c cn ", chng ta cng thng xuyn tm pha di phn bng, chn, hai lng bn tay khi t tay di bng lc ngi kit gi, cng l gip cng c thm phn m ca c th. Tu thin l phi kim sot tm, nhng nu ch bit pha trn u th m lc s mt dn. n lc no m lc khng cn na th bnh thn kinh s xut hin. Bnh thn kinh no hu ht l do cng thng, c ngha l lc chy dn ln u qu nhiu. m lc di bng v chn c tc dng gi khng cho lc bc ln trn u. Khi m lc b mt, Lc t do bc ln trn lm no b b cng thng, h hao, bnh hon. Thn kinh no bnh qu nng c th ph v lun trng thi tm thn, ngha l in. V vy, tuy phi kim sot tm pha trn, nhng chng ta phi chia tm xung di, bit nh nhng pha di. Sau ny, khi tm vo nh, chng ta vn tip tc thy r ton thn ch khng b thn. Nhiu ngi khng bit iu ny, tu thin ch trn u, khi vo nh th cng b mt thn, v th Lc bc cun cun ln trn, chng my chc b h mt b no thnh ra ph nhn. 3. Bo v chn m Chn m l t ng ca Y hc ng phng, m ch kh lc v hnh tim tng ca phn m bn di c th. Chn m sung mn l iu kin no b c bn vng, cng phu tu thin c tng tin. C ngi c phc bm sinh c Chn m mnh; c ngi yu. Ngi tu
12
thin phi bit bo v Chn m mt cch k lng. - Khng hot ng thi qu v u c, hoc gic quan trn u mt. Ngay c vic xem Tivi nhiu cng lm kh lc bc ln trn. c sch, lng nghe, vit lch, sng tc. nhiu qu cng khin kh lc bc ln. Lm ngi th phi s dng u c, nhng chng ta phi bit cn i va phi, v bit gii ta stress, ngha l phi bit vn ng tay chn n gin, bit ta thin tm xung di. - Nhng dc lc th gian cng lm hao tn Chn m. chnh l l do ngi mun tng tin tm linh phi sng i thanh bai trong sch. Nim vui cao thng t o c th rt tt, nhng nhng khoi lc th ngc li. - C nhng thc phm cay nng nh t tiu, ru cng lm hao bt Chn m. C nhng ha cht thc phm nh hn the, bt ngt (m chnh), formaldehyte p thc phm, phm mu nhn to, ng ha hc cng lm hao tn Chn m. - C nhng ha dc tr bnh, tr bnh no nhanh chng nhng li ph dn Chn m, nht l cc loi thuc gim au. Chng ta phi cn thn trnh nhng tc nhn c hi cho Chn m gip ch cho cng phu Thin nh. Cu hi: Quan st thm v c cu m Dng trong nhiu lnh vc ca cuc sng.
Thin hc 6 C CH TM L CA THIN
1. H thng Tm thc Trn th gii c nhiu trng phi Tm l hc, v mi trng phi c cch nhn khc nhau v h thng Tm thc. Trong o Pht, chng ta da vo cu trc Nm Un ca Pht dy quan st Tm thc. Sau ny gio l i tha c pht minh Duy thc hc nghin cu Tm thc. Cu trc Nm Un c lit k nh sau: - Sc un: l thn th vi hnh tng r rt. Chng sinh ci ngi th Sc un l tm thn vt cht; ch Thin th Sc un l thn th rt ln v bng cht liu siu nhin. - Th un: l phn Cm gic kh vui, d chu, kh chu, bc bi, thoi mi. Ngoi ra cn mt cm gic tr, khng kh khng vui. Th un lin quan n ton b h thng thn kinh khp c th. - Tng un: l phn ni ca tm, hin ra nhng suy ngh, tng tng, hi c c bin thnh ngn ng, hnh nh, m thanh r rt. Tng un lin quan n vng thn kinh Broca v thy trn. thc c th thy c hot ng ca Tng v Th un nn Tng v Th c xp vo phn thc ca Tm. - Hnh un: l phn chm su ca tm thc, rt ln, chu trch nhim gn nh ton b hot ng ca Tm nh tm ti, sng to, suy lun, hi tng, quyt nh, iu khin c th Hot ng ca Hnh un rt nhanh, thc ca chng ta khng thy kp, v vy Hnh un c xp vo phn V thc ca Tm. Hnh un cng cha ng cc Bn nng t hin ca con ngi nh Bn nng sinh tn, bn nng hng th. Bn ng cng tn ti y. Khi Tm vo c nh th Hnh un li l ni khi pht thn thng. - Thc un: l tt c nhng ci bit ca Tm. Ci bit l bn cht ca Tm thc. Khng c bit th khng phi l Tm. C nhiu mc bit khc nhau. Ci bit ca nm gic quan (nhn, nh, t, thit, thn); ci bit ca thc (t bit ni tm ca mnh); ci nhn hiu c
13
khi hc, c, nghe, nhn nhng vn tru tng; ci bit ca trc gic thn thng; ci bit ca tm tnh gic trong nh Tc ca Thc un rt nhanh, gp ngn ln Hnh un. Ngi thng minh th Thc un mnh hn ngi khc. Ngoi ra, km theo Nm Un, ta c thm nhng thnh phn sau: - K c: l b nh ghi li nhng d liu c n nhn t bn ngoi vo hay khi t ni tm ra. C ngi c kh nng tm li d liu rt mnh, c ngi d qun. Trong K c, tnh tnh tt xu, s thch a dng cng c ct gi v chi phi suy ngh hnh vi ca con ngi. - Tnh cm: l tt c nhng thng ght, gin hn, ham mun, kht khao, chn nn, s hi Tnh cm lin h trc tip vi thn kinh Tim, v l ng c cho hu ht mi hnh vi to Nghip ca chng sinh. 2. Cc loi t tng - T tng c : l nhng t tng c ch ch, v cng vic bt buc phi suy ngh. Nu l nhng cng vic chnh ng, c li cho chng sinh, thuc v Thin php th t tng c to nn phc, khng c li, gip vic nhip tm trong thin c d dng. Tuy nhin ta cng khng c lm dng suy ngh nhiu. - T tng vn v: l nhng t tng t dng khi ln trong tm m ta khng mun, nn cn gi l vng tng. T tng vn v xut hin do thi quen ca no mun duy tr hot ng tn ti. C khi t tng vn v khi ln t K c; c khi khi ln t ch tc ca Hnh un. y l ca i u tin v cng vt v nht cho ngi tu thin. - T tng thin: l nhng t tng tt lnh, ph hp vi o l, c tnh cht v tha, i vi bn thn th khim h. Nhng t tng ny l nhng vin gch xy nn cho Chnh nim, Chnh nh v sau. T tng thin cng thuc v Chnh t duy trong Bt Chnh o. Khi t tng thin lm ch tm hn th tm t nhin yn lng v tnh gic. C th ni tm thin v tm nh nm chung mt pha. - T tng bt thin: l nhng t tng ch k, c c, tham lam, ganh ght, t cao T tng ny lm tm bt an dn dn, c th a ti in lon v sau. C th ni tm bt thin v tm nh nm v hai pha tri ngc nhau. Tuy nhin, T tng thin hay bt thin u phi c khng nh bi hnh vi. Nu cha to thnh hnh vi th t tng cha mnh. Tm an nh l bc i v V ng, m V ng l iu thin ln nht, cho nn, ngoi nhng lc phi bn tm lo cng vic chnh ng, cn li ta phi gng gi tm thanh tnh. Khng nn cho rng l t tng thin ri c suy ngh hoi lm khng nhip tm c i n V ng. Ngc li, nu cho rng tm thanh tnh l qu nht nn ta tm cch trnh n cng vic bn phn lo gi tm thanh tnh th li l c, v bt ngi khc phi lm thay mnh. iu c ny cht cha lu ngy cng to ra qu bo xu v bt an. - T tng th: l t tng c ngn ng, c din t bng ngn ng. Thng l t tng ny hay c hnh nh i km. T tng ny xut hin vng Broca gn thy trn. Chnh nhng hnh nh khi ln ti y tc ng trc tip vo thy trn, lm thy trn b m, mt tnh gic - T tng t: l t tng cha biu hin thnh ngn ng, ch l nim n thun, xut hin vng Wermicke gn pha sau no. T vng wermicke ny, t tng c trang b thm ngn ng chuyn n vng Broca gn thy trn. Vi quyt tm v phng php ng n, hnh gi s dn dn dng c t tng th. Sau , hnh gi phi tip tc cnh gic vi t tng t vn rt kh thy v khng c ngn ng r rt. C nhiu khi thy tm mnh trng khng, hnh gi tng mnh c thanh tnh, khng ng vn ang cn rt nhiu t tng t vi v s nim v hnh ang tun tro. Nguy him nht l nhng t tng c tnh t khen ngi mnh, c tnh kiu mn. Nhng t tng s ph hoi ht mi cng c v ph v cng phu tu hnh.
14
15
3. Vai tr ca thc thc l ci bit chnh ni tm ca mnh. Khi ta suy ngh iu g, ta vn bit ta ang suy ngh iu . Khi ta thng hay ght ai, ta vn vit mnh ang thng ght nh th. Bn cnh cc hot ng nhn nhp ca Tm thc, vn c mt ci bit m thm bit (theo di) cc hot ng . Chnh nh thc c lp khi t tng tnh cm m ta mi c th dn dn tu tp dng c vng tng. Hy cho mt v d so snh nh sau: V d ta ang ngi xem nhiu ngi a gin trc mt. Ri c khi ta b li ko nho theo vui a, hoc c khi ta ch ngi yn theo di. Cng vy, thc ging nh ngi theo di nhng k trc mt vui a. C khi thc chm theo t tng suy lun, sng to, gia tng sc mnh cho t tng Nhng cng c khi thc lng l bit m thi, c lp tch khi t tng, khin cho t tng yu i v tt. Yu ch ca vic tu thin chnh l c gng gi cho thc lun lun c lp vi vng tng, bit r tng nhng c lp vi vng tng, v tin ti chm dt vng tng. Ni th d, nhng hnh gi phi c nhiu cng c v quyt tm mi c th tch ra c nh vy. Cu hi: Bn thy g khi quan st ni tm ca mnh? Bn c tch ra khi vng tng c cha?
Thin hc 7 NGHA SIU NHIN CA THIN

1. Tnh hai mt ca V tr Nhng g khoa hc ngy nay khm ph v cht liu lm nn V tr ch l mt mt. u tin, cht liu lm nn v tr l vt cht gm cc nguyn t ha hc, vi cu trc cn bn l nguyn t. Ri nhng dng tn ti khc, khng th nhn thy c bng mt thng, nh Trng in t, sng v tuyn, plasma, laser tip tc c xp vo cht liu ca thin nhin, ca v tr. Tt c nhng cht liu to nn nhng thin th ln lao trong v tr nh cc Thin h. Nhng mt iu lm cc nh khoa hc bn khon l s liu tnh ton v khi lng vt cht trong v tr khng ph hp vi thc t chuyn ng ca cc thin th. Dng nh cn gp mi ln khi lng du mt m khoa hc cha tm thy. Khi lng cht liu du mt chng no s c tm thy th ta cha bit, nhng theo li Pht dy, chng ta bit cn rt nhiu ci gii siu hnh nh cc ci tri, ng qu, a ngc. C th chnh s tn ti ca cc ci tri nh hng n s chuyn ng ca cc thin th. Theo V tr quan ca o Pht th cn nhng ci gii siu hnh bn cnh ci gii vt cht m chng ta ang c tr; bn cnh nhng chng sinh mang thn vt cht, cn c nhng chng sinh mang thn siu nhin tn ti ci siu hnh. Ta c th tm gi cht liu siu nhin l tm linh. V nh vy, V tr c to thnh bi t nht hai cht liu: vt cht v tm linh. Cht liu Tm linh l g th hin nay cha c khoa hc nghin cu c th lp nn mt h thng l lun logic. Tuy nhin, nu chng ta mun hiu r hn v v tr hoc ngun gc s sng th chng ta phi quan tm nhiu n s hin din ca cht liu tm linh ca v tr. 2. Thin nh l con ng tm thy chn l ca V tr Trong khi khoa hc khi im i tm chn l ca V tr bng con ng vt cht th o Pht i tm chn l ca V tr bng con ng Thin nh. Ngoi nhng ch li v gii thot, o c, an lc, Thin cn cho ta s thu hiu v V tr khi ta tin dn vo trong s an nh ni
16
tm. Khi ta tin dn vo s an nh, tm ta cng tin dn vo th gii Tm linh, thot dn khi th gii vt cht. Lc , ci nhn ca chng ta v cuc sng cng khc i rt nhiu, bt chp vo danh li ca th gian. Ta c th ni rng mi dy lin h gia hai cht liu vt cht v tm linh ca v tr chnh nm ni tm ca chng sinh. Chng ta khng th i tm ci gii huyn linh bng mt phng tin k thut, d k thut cao siu n u. Chng ta ch c th tm thy kha cnh tm linh ca v tr bng cch i xuyn qua ni tm an nh. Cng vo nh su chng no th v tr cng phi by r rng chng ny. Khi tm an tr trong nh, thn th v th gii vt cht ny tr nn m nht dn, khng cn quan trng nh lc trc na. Tuy nhin, tm hn ca hnh gi li tnh gic hn, sng sut hn. Chnh s tnh gic khin cho hnh gi t tin ni ci nhn mi ca mnh khng phi l mt o gic. Ngoi ra, nhng kh nng c bit xut hin dn dn cng chng t tnh chn tht ca th gii tm linh . Nhng v thnh c th bit nhng chuyn t xa, bit trc chuyn s n, bit nhng chuyn cn b che du, v c th c nhiu thn thng khc. Ring trong o Pht, mt v c gi l chng Alahn (Arahanta) phi c su loi thn thng. V Arahanta c th bit nhn duyn t v lng kip ca mnh hay ca bt c chng sinh no khc, v d nhin, bit r lut Nhn qu Nghip bo chi phi cht ch i sng ca chng sinh nh th no. Lut Nhn qu l mt nguyn l cc k quan trng ca v tr. Thiu hiu bit v Nhn qu, chng ta mt i mt mng ln chn l trong kin thc ca loi ngi. (Trng Pht hc phi nhanh chng a mn Nghip Bo hc vo chng trnh ging dy) V Arahanta c th nhn thy chng sinh tn ti trong cc ci gii siu hnh khc nh ci tri, a ngc, ng qu Nhng ci gii va c lp, va lin quan n ci ngi chng ta. Vic hiu r v nhng ci gii siu hnh gip chng ta sng ng hn, o c hn, khim tn hn, v c bit l khng b m tn. Hiu sai v ci gii siu hnh l nguyn nhn a n m tn. Ph nhn ci gii siu hnh cng li l mt khim khuyt trm trng ca tri thc. Thin pht huy nng lc tm linh tim n ni mi ngi. Tht ra sc mnh c bp cng c mt phn yu t tm linh. Tr thng minh cng c mt phn yu t tm linh. Khi tm thanh tnh, nng lc tm linh c pht trin dn h tr cho sc c bp v hot ng tr no. C th ni mt ni tm yn tnh v sng sut l cnh ca m ra kho tng tm linh bt tn, hay l cnh ca thng lu vi cc ci gii cao hn. Tm cng c tnh hai mt ging nh v tr. Khi lon ng, ci tm b kt dnh vo th gii vt cht. Khi thanh tnh, ci tm hng dn ln th gii tm linh. y l nguyn l quan trng ca Tm. 3. Cnh gic vi nhng o gic v m tn Mc d Thin c mt ngha siu nhin rt ln, nhng nu khng kho, chng ta s d b lc vo nhng o gic v m tn. o gic l nhng hnh nh hay m thanh hin ra trong tm m ta c tng l nhng thc th nn b dn d vo th gii huyn hoc hoang ng cho n khi khng cn l con ngi bnh thng c na. o gic c th l do chnh ni tm ta to nn, hoc do chng sinh trong th gii siu hnh tc ng. D nhin tt c u do nghip chi phi. Chng ta b tn phc g nn o gic mi xut hin ph ri tm thc. o gic c khi l nhng v Thnh chng ta kht ngng, nhng m c thm kn, nhng qu kh b n, nhng cnh gii l lng p , nhng sinh th k d, nhng li ni o l tuyt vi Nu khng hiu r, chng ta s tin nhng o gic l tht ri t m i theo mi. C khi chng ta cn t ho cho mnh thnh cng trn ng tu tp. Hoc khi nghe ni Thin l con ng siu nhin, chng ta s nghe li gii thch sai lc, hoang ng, thn b, di tr ca cc t s v ci gii siu hnh. H thu dt hoc suy din khng ng vi s tht, ch ct cao c nhn h ging nh thn thnh, t cho mnh lin lc
17
c vi th gii siu hnh, d d ngi tin theo ri li dng li dng hng th. V vy, tuy bit Thin l con ng siu nhin vt th, nhng chng ta khng nn ch nhiu vo nng lc tm linh, m ch nn quan tm n o c gii hnh. Nu c nh gi s tu tp ca ai, chng ta cng cn c trn o c gii hnh. Nu nghe ai ni nhng iu cao siu k l, chng ta cng ng b lung lc m ch nn o c gii hnh ca ngi . 4. Ci tm b Mi iu trn i u v thng thay i, khng tn ti lu. Th gii vt cht ny khng phi l ch chng ta mi. Nu tu hnh chn chnh, chng ta s tin ln dn cc ci cao hn, l nhng ci tri m Pht vn thng cp. Tuy nhin, s tu hnh chn chnh li c nh gi theo nhng g chng ta lm c cho th gii hin ti ny. V th, tuy khng tham luyn th gian, nhng chng ta li rt tn ty vi th gian ny. l Trung o chn chnh nht. Nhng ri nhng ci siu nhin cao hn cng khng phi l ci cu cnh m o Pht nhm ti. Cu cnh gii thot Nit bn ca Pht l mt cnh gii ti cao m khng mt ngn t no din t c trn vn. Cu hi: Trnh by ngha va siu nhin va thc t ca Thin
Thin hc 8 IU THN
1. iu thn l cng phu cn bn Tuy ngha chnh ca Thin l nhip tm nhng cn bn ca vic nhip tm li chnh l hon chnh t th ngi ca thn. Khng phi v tnh m ba i ch Pht u ta thin trong t th kit gi. T th c lin quan cht ch n cng phu nhip phc ni tm. Mt s ngi ch trng d di v t th, cho rng ngi nh th no cng c, l cha thy r tm quan trng ca t th kit gi. ng l ngoi gi to thin chnh thc th ta c th tu trong mi oai nghi, ng ngi g cng c. Nhng trong cng phu chnh th t th kit gi l bt buc. Thn v Tm l mt hp th thng nht. Nhng g c lin quan n thn u c lin quan n tm, v ngc li. Khi mun gi gn sc khe ca thn th ta lun c cc thy thuc khuyn l phi gi gn tm hn lnh mnh yn tnh. Khi mun nhip phc ni tm th ta li c Pht dy v cng phu iu thn lm nn tng dng cng. 2. Ngi ng t th Trc khi ta thin, ta c th l Pht pht nguyn v cu gia h. Tri mt tm ta c trn mt bng phng. Kch thc ta c lm sao rng hn din tch ngi ln l c. Ta c c th lm bng vi dy, bng chiu lt, hoc bng mt ming nm mng vi phn, min sao ngn hi m di t thm ln trn v gip bt cn da tht l c. Sau ny c mt s v s dng thm mt ci gi k mng gi l b on. B on lm cho ta c cm gic phi rng gi lng cho thng do phn mng c nng ln mt cht. Tuy nhin b li b on cng c mt tri. Chnh ci c gng gi lng cho thng khin cho lu ngy sc mnh tinh thn ca ta mnh m hn. Ngi b on lm mt i u im ny. Thm na, ngi b on, sc nng c th ch cn dn trn ba im: mng, v hai u gi, lu ngy s gy cn kh chu. Ngi khng c b on, sc nng ton thn tri u trn mng v hai i
18
nn d chu hn. Khi i u, ta cng khng cn phi mang theo b on cng knh. ng mc qun o b cht. Nu thi tit mt m, ta c th ngi trong Chnh in mc o trng. Khung cnh trang nghim gip ta d nhn c s gia h ca Tam Bo hn. Theo t th kit gi, ta bt chn tri t ln i phi, sau ko chn phi gt ln i tri (tht ra chn phi gt ln c bp v v i tri). Do b bt tro nn chn phi gh xung rt mnh khin cho khp bn chn tri chu lc rt cng. Nhng ngi gn khp bn chn b yu, hoc ngi ln tui gn cng b yu th khng chu ni s cng nh th, rt au v khng th yn tm ngi lu c. V vy, cho php trong trng hp , hnh gi c dng ming khn xp li k ph chu lc ngay pha di khp bn chn tri. Nhng ng lm dng k n ln dy qu, ch va th thi. Hai bn chn nm vt ln hai i mt v tr va phi, khng qu st hng, cng khng qu xa hng. C vi trng phi Yoga bt ngi ko hai bn chn st hng. Thin o Pht khng nh th. Hai bn tay t chng ln nhau v cng nga ln trn, nm trn hai gt chn. Hai ngn ci chm nh vo nhau. Gi bn tay thng p, ng bn tay cong vng. Hai cnh tay khunh ra xa hng. Nh gi ng hai cnh tay p st hng. Gi hai cnh tay nh vy c v mt cng, nhng l iu kin tm thm sc mnh. Nu hai cnh tay li lng gn hng, sau ny vic nhp nh b chng ngi. Lng gi cho thng, nhng ng n thng qu sc s lm mau mt v cng thn kinh no. Hai vai xui t nhin, trnh nghing bn cao bn thp. u khng ngng ln, c v hi ci xung mt cht xu. ng nghing qua mt bn, hay quay qua mt bn. Thng thng khi lng b cong xung th u li b ngng ln. Lng gi c thng th u li t nhin hi ci xung cht xu. Ming ngm kn, li ln chn rng trn. Khi tm nhip c, t nhin rng s cn cht vi nhau. Mt nn m r v nhn xung, i vi thi gian vi nm bt u tu tp. n chng no hnh gi thnh tu Chnh nim tnh gic, d nhm mt m vn khng b m m th mi nn nhm mt. Khi m mt nhn xung, ta nn gi cho cnh vt lun lun hin by r rng, khng b m m o o. Gi tm mt nhn khong tm tc di t pha trc, khng ng i qua ch khc. Tuy nhin ta li khng ch vo ngoi cnh v phi lo tp trung kim sot ton thn. 3. Cng phu iu Thn Sai khi ngi xung thnh lp t th hon chnh chnh xc nh th ri, ta bt u thc hin cng phu iu Thn. Trc ht, ta lun lun xem chng, kim sot khp thn xem c phn no i sai ra ngoi nhng tiu chun nu trn hay khng. Nhng phn b kha kn nh hai chn th khng s. Cn li ta phi xem nhng phn khc nh hai bn tay c thng p khng, hai cnh tay c b p gn st hng khng, lng c b chng xung khng, hai vai c b lch khng, u c b nghing khng, mt c b ng ch khc khng.
19
Tuy ngi bt ng khng nhc nhch, nhng c phi kim tra ti lui hoi cc phn ca c th. l cng phu iu thn cn bn, m bt c ci g cn bn u quan trng. Khi vng tng khi ln khin ta b qun th thi, cn khi sc tnh th khng cn dit tr vng tng, m ch cn quay tr li kim tra tt c b phn c th l . Phn iu thn k tip l kim tra ton thn xem c c mm mi v bt ng cha. Chng ta d b hai li l gng cng vi c bp no , hoc nhc nhch mt vi b phn no . Hai li lm tm b chng ngi, v nh ta bit, mi phn trn c th u c lin quan n mt khu vc ca no. Thn b lay ng hay cng thng gng cng th no cng nh hng theo. Khi thn ta gi c bung lng, mm mi, ng thi cng khng nhc nhch, no s bt u n nh dn dn. Nhng stress tim tng trong no t lu cng bt u c tho g. Ban u ta kim tra lin tc xem ton thn c ch no b sai t th khng; k n ta kim tra mt cch tinh t hn l xem c b phn no b gng cng hay nhc nhch khng, ton thn c c mm mi v bt ng cha, nht l cc ngn tay, ngn chn, bp i, bp v, bp tay. S kim tra thng xuyn nh th chnh l cng phu iu thn. Kim tra t th l iu thn mc c bn; kim tra s mm mi bt ng l iu thn mc su hn. Gi thn nghim trang cng chnh l gi tm nghim trang; gi thn bt ng cng chnh l gi tm c iu kin bt ng; gi thn mm mi cng chnh l gi tm c iu kin th gin khinh an. Ngay trong ln thc hnh ta thin u tin, ta nn c gng iu thn 30 pht. Hy ly thn lm gc cho tm. y l nguyn tc vng ca cng phu tu tp thin nh. Sau ny ta s dn dn thy r s nhip tm khng bao gi ri xa s kim sot thn. iu thn cho ng l bt u v cng l vnh vin. Thi gian thc hnh iu thn k lng chuyn ch nh vy phi c mt thng tr ln. Sau ta s bc sang cc cng phu k tip ca Thin nh chng ghp ln trn cng phu iu thn ny. Cu hi: Hy hc thuc lng bi iu Thn ny, v vit li y nhng chnh m khng cn xem ti liu.
Thin hc 9 CU CHUYN MT KIM S

1. Ni dung (Trch t Gp Nht Ct , thin s MUJU, bn dch nh ng) Matajuro Yagyu l con trai ca kim s Nht lng danh. Cha anh cho rng ti ngh ca con ng qu tm thng kh mong chc phn lm thy, nn ng t chi, khng dy anh. V th Matajuro n ni Futara v tm c mt kim s lng danh khc l Banzo. Banzo li xc nh li nhn xt ca cha anh, Banzo ni: Anh mun ta dy anh kim thut phi khng? Anh khng iu kin hc kim u. Matajuro mt mc hi tip: Nhng nu con luyn tp chuyn cn th con phi mt bao nhiu nm tr thnh mt kim s? Banzo p: C qung i cn li ca anh?
20
Matajuro gii thch: Con khng th ch lu n th. Con s vt qua bt c kh nhc no, nu thy dy con. Nu con lm mt ngi hin mnh gip vic cho thy th con phi mt bao lu? Banzo hi d di: , c l mi nm. Matajuro hi tip: Cha con gi ri v con phi sm sn sc ng. Nu con luyn tp chuyn cn hn na th phi mt bao lu Banzo p , c l ba mi nm. Matajuro hi: Sao th? Trc thy bo mi nm by gi ba mi nm. Con s vt qua bt c cc nhc no nm vng kim thut trong mt thi gian nhn nht. Banzo p: c, vi iu kin anh phi li y vi ta by nm. Mt ngi qu nng ny mun t kt qu nh anh, t khi hc nhanh c. Sau cng, Matajuro hiu rng mnh ang b trch mng v khng c tnh kin nhn. Anh ta ku ln: Hay lm. Con ng . Matajuro khng bao gi nghe ni mt li no v kim thut v cng khng bao gi ng ti thanh kim. Matajuro nu n cho thy, ra chn bt, dn ging ng, qut sn qut nh, sn sc vn, nht nht khng ni mt li no v kim thut. Ba nm tri qua, Matajuro vn lm vic. Ngh n tng lai, anh ta bun. Matajuro vn cha bt u hc th ngh thut m anh ta hin mnh cho n. Nhng mt hm Banzo b n sau lng Matajuro v tng cho anh ta mt ng kim rn tc gy bng mt thanh kim g. Ngy hm sau, lc Matajuro ang nu cm, thnh lnh Banzo nhy bay qua ngi anh ta. Sau , ngy m Matajuro phi phng v nhng c nh bt ng nh th. Bt c ngy no, khng mt pht no Matajuro khng suy ngh n v ca li kim Banzo. Matajuro hc rt nhanh. Anh mang li cho thy nhng n ci vui v. Matajuro tr thnh mt kim s v i nht nc. 2. Phn tch Cu chuyn trn cho ta nhiu ngha hay lin quan n vic tu tp thin nh. iu th v trc ht chnh l v thy buc Matajuro b i tham vng tr thnh mt kim s lng danh bng cch khng cho chng ngh n kim hay ng ti thanh kim. Sut ba nm lm nhng vic bnh thng khin cho chng ngui lnh dn d thnh thong cm thy bun ti. Th ri ng thy Banzo mi s dng tuyt chiu to thnh tm kim cho Matajuro bng cch hay bt ng tn cng ln chng. iu ny khin chng phi lo s cnh gic thng xuyn. Chnh tnh trng lo s cnh gic thng xuyn c ko di lu ngy v lin tc n mt mc tt nh th bin thnh xut thn nhp ha. Matajuro khng cn hc kim vi ni tm bnh thng nh mi kim sinh khc, m hc vi ni tm sng sut nhy bn tnh lng cao . Ngi hc Thin cng tng t nh vy, cng phi c ba tm trng: lo s, cnh gic, thng xuyn th mi c th thnh tu thin nh xut sc c. a. Tm trng lo lng C nhiu iu lo lng khin tm ta bt an, au kh chng hn nh lo s ngi khc hn mnh, lo s ngy mai ti sn tiu tan, lo s khng c ai thng mnh Nhng iu lo lng xut pht t ch k nn a n au kh ng thi cng c thm Bn ng. Ngc li, c nhng iu lo lng lm tm ta tr nn cao thng v mnh m hn, chng hn nh lo cho vn mnh t nc, cho nhn loi, cho Pht Php. Ai thiu nhng iu lo lng nh vy trong tm l ngi thiu o c.
21
C mt iu lo lng rt cn thit i vi ngi tu hnh, l lo s phm li. Ngi bit lo s li lm, trc ht, l ngi tt. K xu khng bn tm v iu ny. K na, cng l ngi c o c khim h (xin xem Tm L o c 4) v lun ngh rng mnh c th phm li bt c lc no. Ngi kiu mn th c ngh rng mnh khng h sai lm. Ngi ch quan cho mnh khng th phm sai lm s l ngi phm sai lm lin tc. Ngc li, ngi lc no cng nm np lo s li lm s trnh c rt nhiu li lm. Nhng li lm m ta phi lo s b chm vo tm hn, vo cuc i mnh l: ght ngi, nng gin, t i, hn thua, kiu mn, ch k, tham lam, sa a, hiu lm ngi nhng li lm ny rt d xut hin trong sut cuc i mnh v to nn ti li nghip chng. Nhng li lm ny cng khng phi lun lun c pht hin v chng cng rt vi t. Hiu c nh vy nn ngi tu phi bit lo s thng xuyn. S lo lng ny l du hiu ca tr tu v o c. Song song vi lo s li lm, ngi tu thin cn mt iu lo lng khn trng hn, l lo s vng tng tn cng bt ng m ta khng bit tr dit. Banzo to cho Matajuro tm trng lo s cc k khn thit ny khin cho Matajuro tr nn xut thn nhp ha. Ngi tu Thin chng ta b thit thi hn v khng ai gip ta c c s lo s khn thit nh th, v vng tng l ci bn trong tm ca ta, khng n t bn ngoi. Nu ta c c s lo lng khn thit ging nh Matajuro th c l ta c thm nhiu Thin gi xut sc trong Pht Php. b. Tm trng cnh gic T tm trng lo lng, ta s xut hin tm cnh gic. l trng thi canh chng xem xt k lng nhanh chng pht hin li lm hay vng tng c mt hay khng nhm tr dit kp thi. Matajuro phi lun lun canh chng ng gm ng s ca Banzo khng bit n t pha no v Banzo lun lun chu cc np ln v ra chiu nhanh nh chp. Tuy Banzo khng ch tm thng hc tr, nhng nhng ng gm bay st u st c ca ng cng khin Matajuro ht hn lo s v phi lun lun canh chng chung quanh v c khi Banzo tn cng t mt bi cy, c khi t ng rm, t khc quanh, t di gm cu, trn mi nh, t sau lng, hay bt ng trc mt. Khi tnh trng cnh gic t n cao v trm khp, Matajuro dn dn thnh tu linh gic bit r mi iu chung quanh d sau lng hoc trong bng ti. Lu ngy Matajuro bit lun c nh i phng trc khi h kp ra n. Khi bit qu r i th th phn cn li l tr n thch ng ch l chuyn d dng. Ngi tu thin cng vy, phi canh chng v khng bit vng tng s xut hin lc no, mang theo vn g khin tm ta b cun ht chy theo. C khi l chuyn ca qu kh; c khi l nim m c tng lai; c khi l nhng suy ngh vn vt, chuyn bun thng gin ght C khi l nhng li lm v o c rt nguy him nh hn th ganh t Nu s cnh gic t n mc su sc tinh vi thu sut th ta c th t n s khai ng bt ng lm thay i c trng thi tm thc. c. Thng xuyn Tuy nhin, ch khi no s lo s v cnh gic c ko di lin tc nhiu ngy thng th linh gic mi xut hin. Banzo khin cho Matajuro phi cnh gic cao c ngy v c m. C l khi ng thip, Matajuro cng vn b m nh bi ng kim ca thy. Ngi tu thin cng vy, s cnh gic cn phi c duy tr min mt khng li lng th s khai ng mi c hy vng. Matajuro c duyn may c mt v thy tn tm v thin xo. Cn ngi tu chng ta phi lm thy chnh mnh bng cch c gng duy tr s lo lng v li lm v s cnh gic v vng tng mt cch tinh tn khng gin on c ngy v c khi ng. Ban u, Matajuro c cha mnh, cng l mt kim s, cho rng khng c cn c hc kim o. Nhng qua phng php phi thng ca Banzo, Matajuro thnh tu tm kim siu nhin v tr thnh cao th nht. Cng vy, nu mt ngi c th thng xuyn lo s li lm v cnh gic vng tng th ngi vn c th tr thnh cao tng chn chnh. Cng c ny xut pht t ngun gc o c khim h v s chuyn cn y thin ch. o c khim h v s chuyn
22
cn c th a mt ngi cn c tm thng tr thnh cn c xut sc. Ring o c khim h bao trm mt phm vi rt rng ln t cng phu l Pht sing nng, tn trng mi ngi n ngn nga kiu mn. Cu chuyn ca Matajuro v v thy Banzo cho chng ta hiu bit thm v kim o Nht bn vt hn kim thut bnh thng. Cu hi: Hy nhn xt v s cnh gic ca chnh mnh, c su sc v ko di hay khng?
Thin hc 10 HI TH
1. ngha ca Hi th Hi Th l nhu cu ti thit yu ca s sng. Nu nhn n hn mi ngy, c th mi nguy him; nu nhn ung hn ba ngy, c th s nguy him; nhng ch cn mt hi th trong hai hoc ba pht l ta cht lin. V th, lc no ta cng phi ang th ra th vo. Oxygne c phi hp thu, v c mu a i khp c th, nht l a ln no. Nu thiu Oxy no, no s h hi nghim trng rt kh phc hi. Hi th va c th c iu khin bi thn kinh thc (ng vt) va c th c iu khin bi thn kinh v thc (thc vt). C ngha l d ta khng n, c ng th vn tn ti do thn kinh V thc iu khin; hoc d ta n, th lp tc c ng th chuyn sang chu s iu khin ca thn kinh thc. Ta s thy rng, khng th thi, khi va n th lp tc hi th tr nn mnh hn, lng tng hn, i hi phi iu chnh cho thch hp. Ch tic rng ta ch ng iu khin cha c bao lu th li qun mt chy theo vng tng. Khi ta nhip tm bng cch ch n mt i tng no , tm ta cng s b chp vo nim . V d, ta nhn mt im sng nh u cy nhang ch tm, ta s b nim v cy nhang chim dn tm hn; ta ngh v mt cu o l Ai l ngi u tin xut hin trn Tri t?, cng lm c mt b no quay cung khuy ng. Nhng khi ta ch vo hi th ra, hi th vo th cc nim li yn lng dn. y l mt tnh cht rt c bit m to ha ban cho con ngi. Theo ngn ng ca Y khoa th khi thn kinh th hng phn th nhng vng thn kinh khc t ng i vo c ch. iu c bit k tip na l khi ta nh nhng bit hi th ra hi th vo mt cch r rng, t nhin sc tnh gic tng dn. Sc tnh gic hin din thng xuyn li to nn nhn in (in sinh hc) dn dn cho c th. Nhn in lm ci thin sc khng ca c th (immune) tt hn. Nhng nh chuyn luyn kh cng cn s dng hi th to nn mt loi sc mnh khc thng m ta hay gi l ni cng. Tuy nhin, thi i k thut chim u th ny cng gp phn lm mai mt dn s truyn tha v nhng b quyt ni cng nh th. By gi tp theo di hi th c th khng lm ta mnh phi thng nh ngi xa, nhng chc chn gip ta khe hn nu khng tp. Khi ta ch ng kim sot hi th, d nhin ta khng cn phi th mnh, nhng s trao i dng kh O2 v thn kh CO2 c lun lu tt hn. Phi cng c rn luyn do dai hn trnh nguy c nhng bnh nh lao, vim Theo Y hc v V hc ng phng, bn cnh khng kh m ta ht th ny, cn mt loi kh khc c kh nng thm thu vo cc bp tht, gn, xng, tng ph, nht l lu chuyn theo
23
cc h thng huyt o phc tp v hnh ca c th. Kh ny mi chnh l ngun lc phi thng ca c th. H tng tng dn kh lu chuyn theo nhng kinh huyt quan trng kch thch tim lc. Huyt an in di rn 5 cm l mt huyt ch yu nht cho s khai m ni lc nh th. Tp lu ngy, ci cm gic c mt lung hi hin din bng l rt tht. S bung lng ton thn theo Thin o Pht cng gip cho kh d dng thm thu khp c th. y l im khc nhau gia ngoi cng v ni cng, v ngoi cng buc phi luyn tp gng cng c bp. Bi Thi cc quyn ca phi V ang l mt tinh hoa ca V hc ng phng v php nh mm mi bung lng chm ri k l. Tuy nhin qun chng ch c hc ci v, cn nhng b quyt cao siu hn c th b gi li. 1. Hi th trong Thin o Pht Trong bi kinh Nim Hi Th, Trung b kinh, Nikaya, c Pht c dy v 17 giai on hi th. Song song vi hi th ra hi th vo, hnh gi cn phi c nhng tc cn thit, phc tp dn dn. Trong bi ny, chng ta cha cn nu ra y 17 hi th , ch trnh by nhng cn bn quan trng. Trc khi i vo tu tp hi th, chng ta buc phi thnh tho cng phu iu thn, khng th coi thng. Thn th phi c gi bt ng, mm mi, bung lng, ng t th. Ton thn cng phi c bit r m trong kinh gi l cm gic ton thn. Nu iu thn cha vng m vi v bc sang tu tp hi th th hi nhiu hn li. Trc ht, hi th vo, ta bit r l hi th vo; hi th ra, ta bit r l hi th ra. C mt iu n gin l khi theo di hi th, ta bit l ang c th, nhng li khng r l ang th ra hay ang th vo. y cng l do thiu chm ch, thiu tnh gic. V vy, rn luyn s chm ch v tnh gic, chng ta phi bit r l hi th ang ra hay ang vo. Ta s thy r hi th vo, ri dng li, ri i ra, ri dng li, ri i vo ngha l ta theo di s chuyn ng ca hi th mt cch st sao tng cht mt. Nu c lc no ta l m khng r hi ang ra hay ang vo, hay ang dng li chun b i chiu, tc l ta ang mt tnh gic. Ta cng c th phm mt sai lm l tng tng di chuyn theo hi th bt u t mi vo dn n ngc, c, bng vi mc ch bit hi th i ti u, ri li theo hi th i ra cho n mi. Kh cng th c th c phng php ny, nhng Thin ca o Pht th khng. Di chuyn tm theo hi th nh vy lm cho tm b ng, v no s cng thng. Tt nht ta nn ng yn mt ch m theo di s ra vo ca tm. C mt ch rt c th m bt buc hi th phi lun lun i ngang qua khi vo hay ra, l ng mi. Nu ta ti mt ch trong ng mi kim sot hi th ra hay vo th tm rt nhanh chng c nhip cht, vng tng d lng du. Tuy nhin, khi ti ng mi nh vy, ta ch vo pha trn c th, tc l phn rt dng. Lu ngy m lc lm gc cho c th b hao tn dn v nhiu bnh tt xut hin, k c bnh v thn kinh no. Ch c ngi no c m lc di do th mi nhip tm bng cch tr tm ng mi v c nh lun. Mt vi trng phi ngh tr tm c ngay gia ngc theo di hi th ra vo. Tht ra c cng thuc v phn Dng, nn tr tm lu ngy cng khng tt. Mt vi trng phi ngh tr tm bng di theo di s phng xp ca bng v bit l hi th ra hay vo. V tnh phng php ny ph hp vi quy lut m dng khin cho hnh gi pht trin c tim lc khi thc hnh nh vy. Tuy nhin, s phng xp ca bng ch c giai on u. Lu ngy khi tm yn lng th hi th khng cn mnh n ni lm bng phng xp r rt na. Nu duy tr s phng xp ca bng mt cch c th lm tr ngi vic nhip tm.
24
Mt xut hp l kt hp nhng u im trn l tr tm nh nhng ti mt im an in theo di hi th ra vo. Tr tm nh vy khng l thuc vo s phng xp ca bng. Tuy nhin, mt kh khn s xy ra vi ngi cha th va bit r ton thn nhun nhuyn li va mt im nh an in. Hn na, ban u hi th dng nh cha thng n bng nn tm di bng ging nh chng dnh g n hi th. Nhng nu chu kh mt thi gian th nhng kh khn trn s ht, hnh gi c th va bit ton thn, va mt im an in, va theo di hi th ra vo r rng khng lm ln. Khi an tr tm an in theo di th ra vo, thnh thong vng tng vn khi ln. Nu vng tng cn qu mnh, tm ta s b tht nim qun mt vic theo di hi th. Nu vng tng khng mnh, ta d nh c hi th hn. Nguyn nhn ca vng tng mnh hay yu l mt b mt ca Nhn qu. y chnh l lc m vai tr ca phc c cao. Ngi phc s d nhip tm hn ngi t phc. Chnh v vy m Pht sp t chnh nghip (lm phc) trc chnh nim v chnh nh (Bt Chnh o). Nu cm thy vic nhip tm khng d dng, chng ta phi sing nng gy to cng c sut c i cn li, ng bng bnh b ht chm lo nhip tm hoi s mt c ch ln chi, ngha l va khng c kt qu thin nh, va khng c phc. Chng no trong khi bn rn lm cc vic cng c m vn nhip tm d dng mi khi ngi thin tc l cng c bt u c. K n, hi th vo di, ta bit hi th di; hi th vo ngn, ta bit hi th ngn. Hu ht ngi tu tp php mn hi th hay b mt sai lm nghim trng l rng th di hn bnh thng, ngha l lun can thip vo hi th. y Pht dy ta phi bit r, nhng khng c can thip vo hi th. y l mt trung o kho lo. Hnh gi tnh to th ng quan st hi th ra vo r rng nhng khng can thip, khng c iu khin hi th. Chc chn hi th s khng u n sut thi gian ngi thin. Nhng vng ng b mt ca ni tm su kn s chi phi vo hi th khin cho hi th khi mnh khi yu, khi di khi ngn khc nhau. Khi ni tm yn tnh, hi th m du v di hn; khi ni tm c xung ng, d m thm, hi th s mnh v ngn hn.Ta ch vic theo di v ghi nhn s bin chuyn nh th ch khng can thip iu chnh cho hi th tr nn u n nh mnh mun. y l mt c tnh khc l ca Thin o Pht so vi cc loi Thin hay Kh cng khc. Khi thc hnh ng theo li Pht dy nh th, ta s thy tm trm tnh t trong su thm. Cn vic can thip iu khin hi th theo mnh c th khin tm c v nh nhanh chng tt vng tng, nhng trong su thm li b khuy ng. Nhng hi th cn bn tu tp thin nh c k thm nh sau: Bit r ton thn khi th vo; bit r ton thn khi th ra. Hi th ny nhc chng ta khng c qun bit r khp thn. V sut i chng ta khng bao gi c qun cng phu bit r ton thn ny. Khi chng c tng mc thin, chng ta cng ch da vo trng thi ca thn nh gi ch khng i u xa. Bit thn l v thng khi th vo; bit thn l v thng khi th ra. Hi th ny gip chng ta ht chp thn dn dn. Chp thn l ci chp cn bn v rt l khng khip. Chp ng su kn cng c h tr bi chp thn. Ph c chp thn lm tm ta nh nhng bt phin no rt nhiu. Tuy nhin hiu th no l thn v thng, trc chng ta phi phn tch theo nh Pht dy trong bi kinh Nim Thn. Chng ta phi thy s bin i ca thn t khi tr n gi, t gi n cht, t cht n tan hoi hon ton, k c xng cng tan thnh tro bi bay theo gi. Nguyn lng thng yu chng sinh khi th vo; nguyn lng thng yu chng sinh khi th ra. Hi th ny c cng nng dit tr vng tng rt tt nhng khi vng
25
tng qu mnh hay lm ta Tht nim. Chnh ci phc ca tm T bi gip cho ta tnh gic hn v thot ra vng tng. Bit tm vn cn phin ng khi th vo; bit tm vn cn phin ng khi th ra. Hi th ny c p dng khi tm ta yn lng. Tht ra khi tm yn lng th chng cn mt cng khi nhc nh phin phc. Ch v khi tm yn lng, ta hay m thm t khen mnh lm thnh s kiu mn t ho b mt v cng nguy him nn Hi th ny gip ta ngn chn nim kiu mn t ho. D cho tm c tm thi yn lng, nhng phin no, xao ng, chp trc vn cha nhc nhch cht no. Vng tng vn c th dy ng tr li, phin no vn c th bt ng xut hin tr li. V vy s cnh gic, khng ch quan l cn thit v l cng c.
Mi ban u ta ch va th va bit thn. Lu ngy t nhin bit r thm ni tm d khng c . Lc , ta va bit hi th, va bit ton thn, va bit ni tm. Cng mt lc bit c ba iu m vn nh nhng thoi mi.
Thin hc 11 CHNH NIM

1. nh ngha Chnh nim l chi phn th by trong Bt Chnh o, c hai ngha. Th nht l s thc hnh mt php mn tu tp thin nh so vi cc Chnh o trc ch l tu tp cc cng hnh ca thn khu . Khi tu n Chnh Nim, t Pht phi bt tay vo thc hnh mt phng php thin nh r rt v quyt tm. Nu cha bit ta thin th ta cha tu tp c bc th by ca Bt Chnh o. V l bc th by nn nhng giai on trc u l nn tng quan trng. Tuy nhin, nu ch tu su giai on trc m khng tin thm tu tp Chnh Nim th ta cha thc hin y s tu hnh trong o Pht. Cn phng php dng cng nhip tm cho thin nh th Pht cng linh ng dy rt nhiu cch thc, v sau ny cc i s cng ch tc thm. By gi th chng ta phi kho st mi vn lin quan n Thin bit chn la php mn hp l nht cho bn thn mnh v cho nhiu ngi khc. Nhng kin thc v khoa hc, y hc, kh cng, m Dng, cng gip chng ta trong vic phn tch cc php mn tu tp. Th hai, Chnh Nim l trng thi ca Tm c kt qu tm linh, m biu hin r nht l khng bao gi qun mt s dng cng tu tp. Vng tng c th cn, nhng khng sc lm tm xao lng. Khi t c Chnh Nim, tm hnh gi thng xuyn rng rang sng sut, v t vng tng. Vng tng manh nha mun khi th b pht hin v t dit tr. Chng ta c th ni Chnh Nim chnh l tm khng xao lng khi an tr trong php mn tu tp. 1. Nhng nguyn nhn lm tm b xao lng ( distract) Tm b xao lng c ngha l tm khng th gi gn s dng cng lin tc thng xuyn. Khi vng tng khi ln l lp tc mt mn en cng nhanh chng che tm, v cng ngay lc , tm b tri theo vng tng lang thang vo cc vn vn v. Do , php mn m hnh gi ang p dng cng bin mt. V d, ang theo di hi th, vng tng khi ln, hnh gi qun hi th, hoc cn theo di nhng khng chm ch na v bn ch vo nhng vn ca vng tng. Vng tng lm tm b xao lng l ni au kh gh gm ca ngi tu thin. Nhiu ngi tr
26
nn chn nn ri b cuc, v mt khi b thin tp th ng gii thot ng li. Nhiu ngi c gng sut c i nhng cng loay hoay khi c khi mt ch khng th trnh c s xao lng dt khot mi mi. Tm khng xao lng, c chnh nim, khin ta phn khi tin tng i ti. Cn tm xao lng d lm ta nn ch. Tuy nhin, nu khng quyt ch tu tp thin nh th s gii thot l v vng. Ta phi xc nh lp trng l d kh khn cch my vn quyt lng theo ui. Khi Chnh nim xut hin th c th vng tng cn khi nhng tm vn khng b xao lng, vn gi c php mn ang thc hnh, vn khng b dn theo cc vn ca vng tng, v c bit l nhanh chng dit tr vng tng. Khi Chnh nim cha xut hin, tm dng nh b u ti, vng tng c sc mnh li ko s ch ca tm i theo nhng vn ca n. y xut hin mt khi nim quan trng l s ch . Nu s ch lun lun li vi php mn. C ngha l Chnh nim c mt. Nu s ch ri khi php mn hng theo vng tng th Chnh nim bin mt, l b tht nim, l b xao lng. Khi dng cng, ta lun c gng ch vo Hi th, vo php mn chn, nhng mt ng c b mt c sc mnh ko tm ta tri theo vng tng. ng c b mt chnh l nghip. Nghip l mt yu t quan trng hng u trong vic nhip tm ca Thin nh. Chnh Nghip iu khin hu ht s php trin ca Thin nh. Ta nhip tm d hay kh u do Nghip quyt nh. Thm ch ta c duyn gp ng li chn chnh hay sai lm cng do Nghip. Tm ta hay b xao lng hay t b xao lng cng l do Nghip. Thm ch s tinh tn ca ta cng c bn tay ca Nghip. Thin Nghip l ng c ch yu dn ta vo nh. c Nghip l ro cn chnh ngn ta nhip tm, khin ta xao lng. V vy, ngi tu phi hun tp thin nghip sut c i. Nhng thin nghip chnh c th c lit k nh sau: - Tm l rt o c. Tu dng o c cho ni tm bao gm nhiu ti (xin xem Tm L o c). - Gip mi ngi an vui hnh phc. iu ny khin ta c kt qu d c an vui trong tm. - Tn knh Pht v ch Thnh. Nhn qu quy nh rng ta knh trng nhng v thnh th ta s dn dn t c nhng tnh cht ca v thnh . - Gip mi ngi hiu bit o l. iu ny khin tm ta an tr trong chnh php mi mi. - Gip mi ngi cng tu tp thin nh. Mun ngi khc c iu g, ta s c iu . Khi c nghip qu kh c vi nh, khi thin nghip hin ti hun tp c nhiu, t nhin tm ta tr nn trm tnh, sng sut, d ch tm theo hi th, t b vng tng lm xao lng. Ri ch cn kho lo tinh tn nh nhng theo di hi th ra vo, tm ta c th nhanh chng xut hin trng thi Chnh nim tnh gic. Ngi khng bit gy to cng c, c loay hoay lo nhip tm, c khi c i cha t c trng thi Chnh nim tnh gic. Khi cn l hc Tng, hc Ni, chng ta phi vt v cng mt lc va hc gio l, va tu tp thin nh, va cng qu to phc. n khi no cng c sung mn, ta mi c th nhp tht chuyn ch thin nh tin su vo cc mc nh. Nhng cng c nhiu ngi cha cn nhp tht m tm khai m ch v phc . Thi gian dnh cho vic gy to cng c cng nhiu th sau ny thi gian dnh cho vic dng cng thin nh cng phi tn km hn.
27
Mt yu t lm tm d xao lng na l s tham m th gian. Khi ta ham mun nhiu iu trong cuc i phin ng ny th ng nhin tm ta phi vn ng suy ngh tnh ton. V vy, iu kin bt xao lng l phi khng ham m th gian. Tuy nhin, y tn ti mt nghch l rt kh vt qua, l, tm trng khng tham m th gian cng rt gn vi tm trng v trch nhim vi cuc i, v iu ny khin ngi tu tr nn th ng, tiu cc, km phc. Mun c phc, ta phi tn ty vi con ngi, vi cuc i, nhng cng d b tham m cuc i. Do ta phi kho gi cho mnh ci Trung o l va tn ty vi cuc i, va thn nhin khng tham m cuc i. Nhiu bi kinh Pht cng hay khuyn co ngi tu v tnh tm b h o ca cuc i chng ta ng tham m th gian, nhng rt nhiu bi kinh khc cng nhc nh chng ta v tm lng t bi thng yu tt c chng sinh. l Trung o chn chnh nht. Lch qua mt bn, chng ta vnh vin khng th gii thot. Mt yu t tip theo lm tm d xao lng l bnh l thn kinh no. Khi cung no b suy yu, v no lp tc tr nn hng phn si ng v t tng t ng tun tro khng cch g kim sot c. B bnh ny, hnh gi khng th chuyn ch tp trung vo php mn tu tp c v vng tng rt mnh, cun s ch tri theo ht vn ny sang vn khc. Ngi ta cng gi y l bnh trm cm, suy nhc thn kinh mun cha bnh ny, hnh gi phi va ung thuc b chn m, va luyn tp kh cng tch ly ni lc an in, va ly Pht sm hi, va gy to cng c rt nhiu. Ngc li, ai c cung no mnh th v no rt yn lng, d thnh tu Chnh nim tnh gic. Phng php bit r ton thn (cm gic ton thn khi th vo th ra, Nikaya) ca Pht dy cng gip cng c Chn m rt tt. Phng php an tr tm ti mt im an in cng gip pht trin Chn m; tuy nhin phi bit kt hp gia thy thn l v thng h o vi php an tr ti mt im an in. Nhng t tng thp hn, ch k, kiu mn, hn thua, on hn, dc vng lm cho thy trn b m ti v tm d b xao lng. Ngc li, khi Chnh nim tnh gic xut hin, thy trn tr nn rng sng, mu lu thng y vo cc mch mu no, cm gic sng khoi xut hin. Tuy nhin, hnh gi khng c an tr tm ni trn khin cho hao mt m lc v no b cng thng. Mt vi trng phi ch trng an tr tm trc trn hoc nh u l do khng quan tm n cu to kh lc ca c th. Nhng t tng thnh thin nh v tha, khim h, nhng nhn, lng, tr gii gip cho thy trn rng sng hn. V vy, ngi tu thin phi bit thc hnh Chnh T duy l hun tp nhng t tng tt lnh, phi i din vi nghch cnh th thch o c, phi nhn ly trch nhim vi chng sinh pht trin t bi. Phi nghim khc sm hi mi khi tm cn xut hin nhng t tng bt thin. 2. Gi tr ca Chnh Nim Khi tm hnh gi tr nn sng t, vng tng bt khi, hoc vng tng manh nha l b pht hin t trong su kn lin, khng cn b xao lng ra khi php mn tu tp na, lc , hnh gi tht s thnh tu Chnh Nim tnh gic. l mt trng thi mi ca tm, khc nhiu so vi ni tm lon ng trc kia. Chnh nh kt qu ban u ny m chng ta cm thy phn khi tin tng tin bc trn ng tu tp. Tuy nhin nu khng c rn nhc, chng ta c th xut hin mt s suy ngh sai lm a n v v sau. Nhng suy ngh sai lm c th l vi v t cho mnh chng ng, gic ng, ng o, kin tnh. C ngi cho rng trng thi Chnh nim chnh l Pht tnh Chn tm siu vit
28
phi thng. V vi v cao mnh qu ng nn chng ta c th b tn phc nng n ri b qu bo th thm v sau. Mt suy ngh sai lm khc l khng bit qu trng kt qu Chnh nim t c, khng bit s dng Chnh nim cho s tu hnh sp ti. Chnh nim c cng nng gip ta d bit r li lm v vng tng trong tm. Ta phi tn dng tnh cht c bit ny ca Chnh nim kim sot li lm v vng tng. Lc no ta cng phi gi gn s tnh gic rng rang nhanh chng pht hin v s li lm v vng tng thm kn vn ang tip tc dy khi. Khi ang tnh gic, ta phi t nhc thm rng ni tm vn cn nhiu phin ng mc d c th ta khng thy c ht nhng phin ng ra sao. Lc ngi thin theo di hi th, ta tc nh nhng th vo bit tm cn phin ng; th ra bit tm cn phin ng. Nhiu ngi thy tm bt vng tng tng lm rng tm thanh tnh. Tht ra vng tng b mt hn ta tng. Mt cht yn lng bn ngoi cha c ng g so vi v s vng tng cn nguyn sc mnh tim n bn trong su kn. Ch cn ta thiu cng c, thiu cnh gic l chng s tri dy qut ng ta, cn t hn hi cha bit tu. V Chnh nim xut hin song song vi s khai m ca thy trn nn hnh gi lun c cm gic l c mt ci g trc mt hin tin sng t. Pht cng c dng t an tr chnh nim trc mt; cc thin s cng hay ni s s trc mt cng chung mt ny. Tuy nhin nu ta chy theo ci sng sng trc mt th li s h mt cng phu. im quan trng y l, mc d Chnh nim to ra cm gic sng r trc mt, nhng ta phi khp ton thn, mt im an in, vng no pha sau kim sot nim vi t. Chnh nim s gip ta khng qun php mn ang c s dng, gip ta nhanh chng pht hin li lm v vng tng mi manh nha. Cu hi: Hy phn tch s xao lng ca mnh tm xem nguyn nhn t u.
Thin hc 12 NM TRIN CI
1. nh ngha Nm Trin Ci l nm lp ngn che trong tm khin ta khng th nhp nh c, v c lit k nh sau: - Tham dc Sn hn - Hn trm - Tro c - Hoang mang (Nghi). Theo tiu chun c quy nh bi c Pht, sau khi chng c Chnh nin tnh gic mt thi gian, hnh gi s dit tr c Nm Trin ci chun b chng nhp S thin. y l mt giai on khng th thiu, v cng l thc o chnh xc cho cng phu tu hnh ca chng ta. Nu ta thnh tu c nhng trng thi c bit ca tm linh, nhng kim li thy mnh vn cha ht Nm Trin ci th bit ngay nhng trng thi l cha phi l s tin b ng hng ca Thin nh Pht gio; c khi chng ch l nhng o gic tm thi. Ph tr c Nm Trin ci va thuc v lnh vc o c (Tham dc, sn hn), va thuc v Tr tu (Hoang mang), va thuc v nng lc (hn trm, tro c). Tham dc C hai ngha, mt l tham lam mun nhiu vt cht ti sn cho mnh, hai l i dc. y l hai trin ci ( phng din khc cn gi l Kit s) cn bn ca chng sinh. Trin ci ny khng
29
n gin ch l nhng ham mun thong qua khi c khi khng, m tht s l mt cu trc bn vng nm ngn chn trong tm khin ta lun b xao ng bt an. Trong i sng bnh thng, c khi ta cng khng khi ln tham mun, nhng khng c ngha l ht tham mun bi v trin ci Tham dc vn cn nguyn bn trong. Trin ci ny v hnh, kh thy, ch khi gp duyn kch ng lin tun tro xi gic ta lm nhng iu khng chnh ng. Khi Trin ci ny tn ti, ta s ng tm khi trng thy tin bc, xe c, nh ca sang trng; ta s ng tm khi trng thy ngi khc phi xinh p. Thm ch khi khng trng thy nhng iu , ta vn c th t tng tng thm kht c ao. Ngc li, khi trin ci Tham dc c ph tr, ta c nim vui Thin nh t thn, t nhin cm thy nh nhng thanh thn, khng bn tm ham mun nhng iu vt cht hay sc dc na. Lc , ta s cm thy bun ci v nhng ham mun tm thng trc y, v n v ngha, thp hn. Khi cha ph tr c trin ci tham dc, ta c cho rng vt cht hay sc tnh l vui th. n khi ph c, ta mi thy n tr trn v rng buc. Tuy nhin, ni nh vy khng c ngha l ch bi Thin nh m ta c th vt qua Tham dc. Thin nh ch l nhn duyn cui cng. Trc l bit bao nhiu cng c phi tch ly, ch phi rn luyn. Nhiu ngi chng c Thin nh nhng vn khng ph tr c trin ci Tham dc bi v t trc khng h c nim t b Tham dc. i khi Gii iu buc ngi tu phi sng i m bc ph hp vi o c V tham. Tuy nhin nu ngi khng kho gi gn tm hn mnh th d sng trong cnh m bc m tm t vn thm mun c m v cnh i sang trng. Ch khi no ph tr c trin ci Tham dc, ta mi tht s t ti vi vt cht v nhan sc. Hin nay phim nh i try trn lan trong mi ng ngch lm kch ng dc tham ca con ngi v gy nn bit bao ti li, v, au kh cho x hi. Nhng hnh nh la l, tnh dc by hin lm bng hoi tm hn tt lnh ca tr. Ngay c ngi tu, nu khng c mt cng phu tu tp vng chc, cng s b chao o nu v tnh trng thy trn sch bo hay pano qung co c in hnh ngi h hang. Th gii ngy nay tr nn d di cho mi ngi tip cn vi Tham dc, v do , tng thm rt nhiu c hi cho trin ci Tham dc pht trin mt cch nguy him. Ngi tu phi c trang b nhiu gp my chc ln ngy xa v thc gi gn s v nhim. Nhng cch gio dc v o c v nhim ca ch T khng cn cho mt th gii y dy s nung chu tham dc nh by gi. Phi c thm nhiu bc tin v gio dc o c v nhim cho ngi tu hm nay. Ngy no loi ngi phi mnh m chng li loi vn ha khu gi tham dc ca con ngi. Tham dc l mt bn nng, bn nng nguy him, cn phi c kim sot, ch khng phi c nung chu. Ty phng sai lm khi quan nim rng con ngi c t do tha mn tham dc. Vn ha c hi ca Ty phng trn lan v ph hoi th gii ny tng ngy. Th gii ang cn nhng con ngi sng sut v dng cm bit ng ln chng li vn ha bn thu kch ng dc tham nh th Ring ngi Vit Nam ta c th lc km, hnh vc nh nhn, cn phi tit kim nng lc cho cng cuc dng t nc, gia nh v tu dng bn thn, li cn hn ai ht i sng lnh mnh t tham dc. Nhng vn ha i try y qu nhiu ngi vo n chi trc tng sa a v hoang ph nng lc. cng l mt nguyn nhn lm sa st kinh t khin t nc khng bao gi bt kp nhn loi. t ai ng rng mun xy dng kinh t li phi bt u bng vic xy dng mt nn vn ha lnh mnh cho dn tc trc . Sn Sn c ngha l nng ny bc bi, nng hn th c ngha l th hn. Sn hn c ngun gc su xa t ch k v ganh ght. Tuy nhin Sn hn cng t mnh l mt cu trc rt bn vng trong
30
ni tm nn rt kh c ph tr. Ta khng th dng ngn ng din t trng thi ca Sn hn, ch bit t tn cho ci trng thi lm ta cng thng, bt mn, bc bi, hn th, si ng, kh chu, tc ti tn l nh th. Ni chung, tt c tnh cht k trn ca trin ci Sn hn u ngc vi tnh cht ca Gii thot nn mt ngi mun tu tp gii thot phi quyt tm vt qua Sn hn. Nu ngy no ta con khi ln sn hn th phi t bit mnh cn d km, khng c bin minh cho sn hn bng bt c phng tin no, khng c tha cho hon cnh, cho sai lm ca ngi khc. Cng c th ngi khc phm sai lm v sai lm ca h nh hng n ta, nm trong phm vi trch nhim ca ta, nn ta phi c thi . Nhng thi ca ngi ph tr c trin ci Sn hn khc hn vi thi ca ngi cha ph c. Ngi cha ph tr trin ci Sn hn s tc gin v phn ng gay gt v cm thy mnh b thit hi, tn hi, xc phm. Sai lm ca ngi khc li gy nn thit hi cho ta nn ta nng gin. Sn hn c ngun gc t V k l vy. Cn ngi ph tr c trin ci Sn hn cng c khi im lng trc s sai lm ca ngi, cng c khi c thi by t quan im, nhng hon ton khng v kh chu bi thit hi quyn li, m ch v mun ngi kia khng c sai lm tip tc. Hoc im lng, hoc by t thi , tm ca ngi ht Sn cng rt nh nhng, khng gn mt cht xao ng bc tc no. y l im nh gi rt r bit ta cn Sn hn hay khng. Nhng cng khng phi n gin ch l do tu tp Thin nh m ta ph tr c trin ci Sn hn. Phi do t nhiu nm thng trc ta thun thc mt ni tm khng cn ght bt c ai trn i. Cng phu dn dp ci ght ny mi tht s l t nh v kh khn. y cng l du hiu ca mt t Pht chn chnh. C khi mt B tt nghch hnh th hin lm vua cm binh nh gic, v d nhin phi git gic, nhng lng Ngi cng khng h ght ai, ch v i cuc m lm thi. Cng ging nh mt quan ta khi tuyn n t hnh hay n t cho mt phm nhn cng chng bn tm thng ght, ch buc phi rn e hoc ngn chn ti li ca k xu. Bnh thng th t Pht phi khng c ght ai, phi dn sch ci ght trong lng mnh. Chnh nh cng c tu tp lu ngy nh th m sau ny khi vo Thin nh, ta s c lc ph tr c trin ci Sn hn. Hn trm Mt tr ngi m ngi tu thin phi vt v i ph l bun ng, hn trm. Tht ra gic ng l mt nhu cu v cng quan trng cho c th. Thiu ng, con ngi s nhanh chng suy sp sc khe v tinh thn. Nu hon ton khng c ng, con ngi c th b in ri cht. Trng thi ng gip c th phc hi nng lc, cha nhng bnh tim tng, ti to chc nng no b. Bnh thng con ngi phi ng mt s thi gian nht nh ty theo th trng ca mi ngi. Tuy nhin, khi cn tnh to ngi thin v ngi lu th s i hi ca gic ng li l mt iu kh chu. Khi trng thi Chnh nim tnh gic c ko di v tm tr nn vng lng su xa, t nhin nhu cu ng lc bin mt. Hnh gi an tr trong Chnh nim tnh gic v khng cm thy bun ng d thc rt khuya. Nhng hnh gi cng khng c lm dng kh nng thc di lu ca mnh, vn phi dnh thi gian cho no b chm vo gic ng, v ngay c c Pht cng phi ng vi gi trong m. C nhng thin s chng li hn trm bng cch ly di m vo da tht. Nhng cng c v ch cn ng mt cht cho khe l tr nn tnh to ngi thin tip tc. D th no, theo tiu chun ca Pht vch ra, bt buc mt hnh gi tu tp thin nh phi c kh nng an tr trong Chnh nim ph tan cm gic bun ng. Ri n khi ng li an tr trong Chnh nim d gic ng.
31
Nhiu v c th an tr thin nh v ngi sut c m l nh vy. Chng ta khng c gng p bt chc v s lm h hao c th. Phi cho Chnh nim ph tr xong trin ci Hn trm v t nhin c th tnh to thc lu. Tro c Tro c l tnh trng c th khng yn, khng bt ng. Nguyn nhn l do nhng xung ng trong no b c thng xuyn truyn nhng tn hiu xung ton thn, t chi khin cho c th c b nhc nhch khe kh. Ci nhc nhch c khi khng th thy bng mt thng. Bn ngoi mi ngi nhn vo vn tng l ta ang ngi yn bt ng, nhng tht ra l ta vng ang lay ng rt t. n khi no trin ci Tro c c ph tr, nhng xung ng thn kinh no yn lng, bng nhin ta cm gic ton thn cng ngt bt ng khng th nhc nhch c na. Cm gic ny lun i i vi trng thi Chnh nim rt su, tm kh thanh tnh v tnh to. Tuyt i khng c lm cho thn bt ng bng cch gng ton thn v s lm cng thng thn kinh no v bin thnh bnh l. Cm gic nh khng c thn, mt thn vn l cha ph c trin ci Tro c v khi ht tro c, thn li c cm gic cng. Sau ny khi nhp S thin, thn mi bt u xut hin cm gic mm lng m vn bt ng. Hoang mang T gc gi l Nghi. Khi cha ph tr c trin ci Nghi, hnh gi d c tinh tn vn c cht hoang mang khng bit mnh i c ng ng cha, khng bit tu nh vy c kt qu khng, ngi thin nh vy c li ch g chng. n khi chng c Chnh nim tnh gic, ri tin ln ph c trin ci Nghi, ngay lp tc ci cm gic hoang mang tan bin, hnh gi c mt sc t tin mnh lit v Pht Php, v ng li tu tp no gi. T s t tin ni mnh, hnh gi lin c nim tin ln lao vo c Pht, Chnh Php ca Pht v nhng v Thnh Tng chng ng. Nu trc l tng gic ng gii thot cha phi l tuyt i th sau khi ph trin ci Nghi, hnh gi s t c l tng gn nh tuyt i. Trong nhiu bi kinh, c Pht vn ca ngi s ph tr c Nm Trin ci nh l s trt c gnh nng, nh thot c n nn, nh l ra khi rng hoang ngha l lm tm hn ta rt nh nhng thanh thn. Sau khi ph tr c Nm Trin ci, hnh gi chun b nhp c S thin. Do vy ta bit rng gi tr ca bn mc thin rt l v i. Nhiu l lun xem thng bn mc thin l do khng hiu ht vn . Ai xem thng bn mc thin s tn phc rt nng. Tuy nhin, ta ng ngh rng mt khi ph tr c Nm Trin ci l bc vo a v bt thoi chuyn. Ta vn cn c th b t kin cha ht nn c th phm sai lm gy tn phc v b thoi chuyn kip ny hay kip sau. Cu hi:Hy nh gi Nm Trin ci ni chnh mnh.
Thin hc 13 NHNG CHNG NGI CA THIN NH

Tr nhng bc B tt th hin, cn li ai cng phi gp nhiu chng ngi trn con ng tu
32
tp Thin nh. V vy ta phi hiu r bn cht nhng chng ngi vng tm vt qua. C nhng chng ngi d c vt qua, nhng cng c nhng chng ngi lm ta vt v c i. Ta phi bit nghip ca mnh cng nh phi bit c cu ca tng chng ngi chun b tinh thn cho s chin u lu di. ng v thy chng ngi ri chn nn b cuc. Tu tp thin nh l chuyn ca nhiu kip. Mi kip chuyn cn l mt bc tin n gn s Gic ng nu ta gi vng ch nguyn ca mnh. 1. S bt n ca thn Thn th v no b c lin quan mt thit th nn khi thn cha n nh, cn b tro c qu nhiu, ngi kit gi cha vng th hnh gi cha th nhip tm an n c. y l chng ngi th nht ca ngi tu thin. Khng phi i n khi ph c trin ci Tro c th ta mi c s yn n ca thn, m ch cn ngi quen mt thi gian l thn tr nn n nh. Phi tun th nhng nguyn tc cn bn ca cng phu iu thn nh ngi ng t th, gi thn mm mi, bung lng, nhng bt ng khng nhc nhch. y l im Trung o ban u, khng cho php thn nhc nhch nhng cng khng c gng cng. Nguyn tc cn bn ny cc k quan trng, s theo ta sut cuc i tu hnh, s gip ta ph tr nhiu thin bnh, s gip ta vt qua nhiu o nh trong thin tp. Sut i ta phi lun lun da trn cng phu iu thn ny tin bc, khng bao gi c ri khi cng phu gi thn ng t th, mm mi, bt ng. Khi cng phu iu thn vng chc, t nhin ni tm s hin ra ta thy r v kim sot. y l im mu cht khng th khc. Nhiu phi thin khng ly vic iu thn lm cng phu cn bn, ch i thng vo tm kim sot tm. Phng php nh vy khng cn bn, v gy ra nhng hu qu bt li v sau. Khi i thng vo tm kim sot tm nh th, c th ngi ny cng nhip c tm, hoc cha nhip c tm, nhng lu di v sau m lc b tiu hao khin cho cung no b sng ln v v no lp tc si ln vi v s lon tng. Cn khi bt u bng cng phu iu thn, gi k cng phu iu thn, kt hp an tr ti mt im an in, lu di t nhin ci bit tri khp c thn v tm, thy r ni tm, thy r vng tng khi mi manh nha, v d dng tr dit. Con ng cn bn ny gip cho hnh gi pht trin thnh qu tu tp cng v sau cng n nh. Chng ngi th nht v s bt n ca thn phi c vt qua bng s kin tr quyt tm ca mi ngi, rng gi thn bt ng v mm mi, lu ngy t nhin thn th tm yn cng phu tin trin. 2. Vng tng Chng ngi th hai, v cng l chng ngi chnh ca vic tu tp Thin nh chnh l vng tng. C ngi nhip tm d dng, nhng cng c ngi nhip tm rt vt v. y l nhn duyn ring, nng khiu ring ca mi ngi, khng ai ging ai. Ni n Thin nh l ni n mc tiu ni tm vng lng khng cn vng tng. V vy d chng ta s dng nhiu phng tin nh th no, cng phi c mt im ch yu phi thnh tu, l ht vng tng. Tuy nhin nu ta hp tp i thng vo ni tm, ch bit c vic dit tr vng tng, tc l ta thiu s chun b cn thit vng chc pha trc nh to ra mt m lc di do, mt thn th an n, mt o c thun thc, mt cng c sung mn. Ngi khn ngoan tr tu l ngi bit chun b nhng nn mng y trc khi tin ti mc tiu chnh.
33
V khi tm t c s vng lng cng khng phi l ht vic. ch l khi u cho mt qu trnh Thin nh tht s sp ti. c Pht dy rt nhiu phng php nhip tm dit tr vng tng theo nhiu cn c khc nhau, v tt c nhng phng php u nht qun xuyn sut. Sau ny nhiu bc i s cng lp thm ra nhng php mn khc gip nhip tm, nhng cng gp phn lm o Pht b phn ha. Ngy nay chng ta cn tm li php mn ca chnh c Pht truyn dy c li ch ln lao v c cn bn vng chc, cng nh gip tm li s chung ng on kt cho o Pht. Thng th nhng php mn sau Pht hay c ca tng l siu vit, thm ch cn hay hn c Pht, v d nh thnh ng siu Pht vt T l mt minh chng. Chng ta d tm gp nhng ngi tu hnh trong o Pht ang thc hnh mt php mn ca mt i s t s no , vi thi cng cung tn tin cht tin sng. H khng c c duyn gp c s truyn dy mt php mn chnh thng ca Pht. Nu h may mn c kt qu th ch gp phn lm cho o Pht b bin thi nhanh hn. L mt Tng s c trch nhim vi Pht Php, ta phi cng quyt ly php mn chnh thng ca Pht lm ch da, lm tiu chun. Ta cng phi bit khuyn mi ngi ly php mn tu hnh chnh thng ca Pht lm ch chung ng cho o Pht. T t o Pht phi c a tr v mt ging mi c c on kt ha hp nh ngy xa. Khi ta thc hnh ng theo ng li cn bn ca Pht dy, vi nn tng cng c, o c, Kh cng, iu thn, dn dn tm ta s yn lng. Thi gian tm i vo yn lng ty thuc vo cn c nhn duyn ca mi ngi. C ngi vi nm, c ngi vi chc nm. Khi vng tng yn lng, l lc ta vt qua c chng ngi th hai. 3. o gic Chng ngi th ba s xut hin khi ta bt vng tng, tm bt u yn lng, l nhng o gic, o nh, linh nh k l. Tht vy, khi tm yn lng, ta s phi i din vi nhng iu m trong cuc sng khng h c. y li l mt th thch ln cho hnh gi v chng ta khng h c nghe ni n nhng iu l lng ny. C ngi thy nh sng nhiu mu chiu la trc mt; c ngi thy thn mnh nh ngi gia h khng; c ngi thy cnh gii ci tri hin ra; c ngi thy mi thm ngt ngo ta khp phng; c ngi thy nghe vang gia khng trung nhng li ging Pht Php rt c o; c ngi thy B tt n ban php lnh; c ngi thy hoa sen mc y ao nc trong xanh p ; c ngi nghe ting n ln trong u, hoc ting n lp bp bn tai; c ngi thy nh ang c nhiu v u n cng ang ngi thin chung vi mnh; c ngi thy thn mnh nng ran hoc mt lnh; c ngi nghe ting nhc tri vang vang; c ngi thy thn mnh tr nn trong sut Tt c nhng o gic nh th c th n t nguyn nhn bn ngoi, hoc nguyn nhn bn trong. Nguyn nhn bn ngoi l c th nhng vong linh, thn linh, ch thin tm n khi thy hnh gi c s tin b. Nhng ma chng cng t tri dy. Ta rt d khi ln t ho kiu mn khi thy nhng thng cnh hin ra, ri cng c b tn gim, v th l cng phu s b lui st. Nguyn nhn bn trong l chnh Hnh m ca ta sng to, ch tc ra nhng linh nh ch khng ai khc. C khi ta thy hin ra c mt on i thoi lu lot gia cc v thin t v o l, nhng tht ra chnh Hnh m ca ta dng nn tt c. Hnh m ta rt vi t nh nhim nn kh c nhn bit. Hnh m to ra o nh m ta c tng o nh n t bn ngoi ri cho rng mnh cao siu xut chng. Cui cng th tm kiu mn s ph hoi tt c cng trnh tu tp t trc n gi.
34
Ta phi xc nh rng tt c nhng o gic, o nh, linh nh u do tm ta cn phin ng t trong vi t, d cho nhn s si bn ngoi th vng tng yn lng. V tm ta cn phin ng nn tc nhn bn ngoi mi tm n. V tm ta cn phin ng nn hnh m mi b mt dn dng th chuyn. Nhng o nh, o gic c mt s gi mi rt nguy him, l khin cho ta t m. Ta s cm thy l lng v t m theo di nhng o gic s din tin tip tc nh th no. Khng ng khi t m nh th, ta ri vo by ca ma. Khi t m nh th, v tnh ta tip thm nng lc nui dng cho nhng o nh c tn ti pht trin. Khi nhng o nh pht trin ri th ni tm ta b o gic chim ng lm ch, ta khng cn lm ch c tm hn mnh na. T y cho n ngy b in tht s cng khng cn xa. V vy, bit c nh th, ta phi nguyn lng l h bt c mt o gic no xut hin l ta phi dit tr tc khc, khng t m nui dng thm mt giy no. Chnh s dt khot chi b o gic, dit tr o gic l bn lnh ca ngi tu thin, v khin cho o gic khng tn ti tip tc. Sau tm ta mi yn n tip tc vo su thin nh. Sau nhiu ln dt khot vi o gic nh th, ta s vt qua chng ngi th ba ny, v chun b i mt vi chng ngi th t. 4. Thn thng diu dng Thn thng diu dng l chng ngi th t ca ngi tu thin sau khi hnh gi vt qua nhng o gic. y l chng ngi kh vt qua nht v n qu sc diu k v i. Khi tu n mc thnh tu c Thn thng diu dng c ngha l hnh gi t n cnh gii rt cao nn v cng t tin ni cng phu ca mnh. Lc ny hnh gi dng nh khng cn nghe li ai na v kh c ai bng mnh. Nu hnh gi khng chun b trc tinh thn x l khi thnh tu diu dng th hnh gi s b ph hoi tt c bi chnh diu dng ca mnh. Tht ra cc bc Alahn cng c i thn thng i diu dng m Pht gi l tam minh lc thng, nhng thn thng ca Alahn khng gy tn hi v cc ngi vt qua chp ng. Cn chng ngi thn thng m chng ta ni y l loi thn thng xut hin khi tm an nh kh su nhng cha tan ht chp ng. C khi hnh gi bit tm ca ngi khc r rng mi khi h khi ngh bt cht no khi h ng gn mnh. Thm ch d xa, hnh gi vn c th bit c phn no tm trng ca i tng . C khi hnh gi bit r cuc i qu kh ca ai khi nhn h, v cng ln lt bit lun tng lai ca ngi lun. C khi hnh gi xut hin thn lc cun cun trong c th n ni c th nhy rt cao hoc nh ra chng rt mnh. C khi hnh gi c th t tay vo ngi khc, hoc tay cch xa m vn truyn lc cha bnh cho h. C khi hnh gi ngi thin m ho quang chiu sng rc c khu vc chung quanh. C khi hnh gi khai m thn nhn thy r ngi ci siu hnh nh cc vong linh, cc thin thn, v c th tip xc truyn thng vi h. C khi hnh gi vn nhn lc nhn xuyn trong bng ti v thy r mi th. C khi hnh gi c th can thip vo s phn ca ngi khc khi bit trc nghip duyn ca h bng cch nh v thn thnh gip h v ku ngi t thn lm phc gii nghip. Rt nhiu, rt nhiu loi thn thng xut hin khi hnh gi t c s an nh thm su. Lc ny hnh gi s c mi ngi tn xng nh thn thnh, nh Pht sng. Ngi tu n nh vy cng rt l v i. Tuy nhin chnh v Bn ng cha ht nn ci vinh quang cng chnh l ci tai ha. Vinh quang s lm Bn ng tng trng; Bn ng tng trng li lm tan v cng
35
c; cng c tan v s ko theo s thoi chuyn ca kt qu tu tp. l l do ti sao nhiu v tu n mc c thn thng ri li thoi chuyn n t hi khng ng. Hoc c v kip ny c thn thng nhng kip sau li tr thnh ngi tm thng, ch cn li tm mn o, cn li ci ch quan t tin qu sc khng bao gi chu nghe li khuyn bo ca ai. V vy, khi bt u thc hnh Thin nh, ta phi hiu cn k v nhng chng ngi trn con ng Thin, v mt trong nhng chng ngi chnh l Thn thng Diu dng. Hiu nh vy, khi ta thy mnh c nng lc thn thng, ta s quyt tm b qua, khng quan tm, khng s dng, khng khoe khoang, khng vui mng t ho. Quyt tm b qua thn thng l mt iu phi thng v khng d dng cht no. Gia mt th gian tm thng m ta l mt siu nhn th kh ai m im lng kn o khim tn c. Phi l ngi c thin cn chng ng v bin mi c th xem Thn thng nh khng c. Hu ht ai cng cht ngang ch thn thng ny. Trc khi bt u thc hnh Thin nh, ta phi l Pht pht nguyn rng sau ny nu c thn thng, xin cho con bit xem nh khng gi c tm khim h tn cng. Phi pht nguyn dn dn v ti khi th pht nguyn khng kp na. o gic th ta c th vt qua c, tr dit c; cn thn thng th s bm theo ta cho ti ngy gii thot vin mn. Ch cn mt giy pht nh lng khi ln t ho v c thn thng l lp tc ng gii thot ca ta b ngn ngi. y l th thch dai dng nht, l lm nht m cng hp dn nht. Nu ta khng c tr tu v i nguyn su dy th khng ai chu ni th thch lu di nh vy. Nhng ai c th vng vng gi c tm khim h, khng quan tm ti nng lc thn thng th xem nh c th n nh i tip con ng gii thot vi mt chng ngi cui cng. 5. Chp ng Chp ng l hng ro cui cng ngn cn s gii thot. Tht ra ta phi ni v minh l ro cn cui cng, l chng ngi cui cng, l kit s cui cng mi ng, nhng v v minh v Bn ng l mt bn cht d c hai tn gi, hai sc thi. Th nn ta ni Chp ng l ro cn cui cng cng khng sai. Chp ng l ci g v hnh v tng, su thm, tuy c m chng ai nhn thy c. Ngay c nhng bc chng ng c thn thng diu dng ri vn chng thy bng dng Bn ng u d Bn ng cha ht. Nu ai may mn c chn s thin hu cnh bo nhc nh th khng dm coi thng l nh v bit Bn ng vn ang tn ti v sn sng ph hoi tin trnh tu tp m ta dy cng vun p t nhiu kip. Cn nu ai khng may mn, khng c chn s thin hu nhc nh cnh bo th s ch quan cho rng mnh thnh tu siu xut th gian khi thy tm mnh cc k thanh tnh, thn thng mnh trn y. Chng ta ra i khng gp Pht, tu ti u cng khng ai nh gi gim, ch v l tng Gic ng v sinh m c gng i ti. V vy ta phi d dt cn thn khng c ch quan, phi lun coi chng Bn ng la gt ta tr nn kiu mn v ch. i vi chng ngi cui cng ny, hnh gi ch cn thm t nhc mnh vn cn Chp ng l . Khi no duyn th t nhin chp ng s tan thnh tu Gic ng ti thng vin mn. Trn y l nhng chng ngi tiu chun khi ta tu ng hng. Cn v s nhng thin bnh xy ra khi ta dng cng sai lm cng lm ta kh s khng t, s ni sau. Cu hi: i vi mi chng ngi nh th, ta nn pht nguyn nh th no, to cng c g vt qua?
36
Thin hc 14 THIN BNH

Thin bnh s xut hin khi ta dng cng sai lm, hoc dng cng thiu st. C khi cng cng mt cch dng cng, nhng ngi ny th pht bnh m ngi khc th khng. L do l do th tng mi ngi mi khc, cn c phc lc mi ngi mi khc. Ging nh vic n ung, cng n thc nng cay, hay c hi, nhng c ngi pht bnh, c ngi li thy sng khoi. Ging nh nhng cng vic trn i, c ngi lm iu sai quy lin b bu riu nguyn ra, c ngi cng lm ging nh vy nhng chng nghe ai ni g. Cng vy, hu ht cc php mn u u im mt ny m khuyt im mt khc, khng mt php mn no tuyt i y cc u im, d rng cc bc tng s lun lun cao s u vit hon ho ca php mn m mnh ang truyn b. Ngy nay, vi tinh thn khch quan nghin cu, chng ta khng nn b hp dn bi nhng li t xng tng t cc php mn nh th. c rt nhiu bc tng s dm ch c li Pht dy cao php mn ca mnh. y l mt hin tng ng bun trong o Pht. Tuy vy, d php mn cn khuyt im, nhng cng vn c nhng ngi thc hnh c kt qu tt p lm tng thm uy tn cho php mn . V ngc li, cng c nhng ngi thc hnh b pht bnh. Khi chng ta i theo con ng t cn bn thp nht ca vic iu thn, xy dng o c, gy to cng c th u im l khng b nhng dng thin bnh, nhng phi chp nhn mt thi gian. 1. Nhc u Nhc u c nhiu nguyn nhn. Th nht, c th trong khi ang tp trung ngi thin, ta li b li cun bi mt ti no v c tri theo suy ngh khng dt. C duy tr s suy ngh trong khi ngi thin l mt ti nng, v th cn nhc u xut hin. cha tnh trng ny, ta phi nim Pht sm hi ri dt khot vi tt c mi vn , d vn c quan trng n mc no i chng na. Phi thy th gian nh gic mng khng xem bt c iu g l qu quan trng. Ch c vic gi tm thanh tnh nhm t n V ng mi l vic chnh yu. Vi lp trng nh vy, ta dn dn thot khi s li cun ca vng tng cha c cn nhc u. Th hai, c th ta s dng mt php mn m ch trn u qu nhiu khin cho m lc b hao tn, lc chy ln u sinh ra cng thng. Cng c ngi thc hnh php mn vi tnh cht ch trn u thng xuyn nhng khng b nhc u ch bi v ngi ny c Chn m bm sinh rt mnh, lc pha di khng bao gi hao tn d cho c ch trn u rt nhiu. cha nhc u trong trng hp ny, ta phi thay i php mn no m s ch hng xung di, nh iu thn, an tr tm ti mt im an in, lng bn tay Nht l ch gi thn mm mi bt ng gip ch rt nhiu cho b no c khe mnh. Th ba, c th ta thc hnh php qun tng no khng chnh xc. Hoc l ta qun cc php V thng, h o, rng khng nhng khng thm nhp thnh cng, ch dng li mc suy ngh nn bin thnh lon ng nhc u. cha cho trng hp ny, ta phi tm chuyn qua php tu theo di hi th, tm di bng. Sau mi nghin cu li cch qun tng Bt nh. Hn na, php qun Bt nh nhn mi th trn i l h o ch thch hp cho ngi qu c phc, qu thnh cng, c nhiu dim phc trong cuc sng ch khng thch hp cho ngi thiu phc. Ngi thiu phc gp nhiu nghch cnh th phi chim nghim lut Nhn qu sm hi ch khng c xem i nh khng.
37
Th t, cn nhc u c th do ta va mi c ngh sai lm v Pht, v gio l, hay v mt v tn tc kh knh no . Ngha l cn nhc u ny do ta b tn phc bi ngh cn quy. Ta phi truy tm li nhng ngh trong thi gian qua v nhanh chng sm hi th s ht. Th nm, i khi cn nhc u khng phi do thin bnh m do bnh thc th nh vim xoang, cm gi, cao huyt p Nhng cn bnh vn c kh nng lm gim st s nhip tm ca ta. C khi ta ngi thin m ngng u cao ln trn cng b nhc u. 2. Thn bnh au lng c th do ta ngi b cong lng. Ngc li nu ta ngi n lng qu th ngc s b au. Ta ngi n ngc qu khin cho ngc b au v no b cng cng thng. Ngc li, ta ngi cong lng th lng b au v u c yu ui dn. V vy ta phi chn thng ca lng mt cch va phi thch hp, bn ngoi nhn vo thy p v t ta cm thy ng mc. Chn yu c th do ta ng ln i vi khi x thin. Phi i mt lc cho chn tht s bnh thng mi c ng ln i. Xoa bp chn sau khi x thin cng l mt ng thi cn thit. Ta phi bit mt s huyt o quan trng vng chn nh tc tam l, dng tuyn, tam m giao dy n mi khi x thin cng rt hay. Hi th nght tc l do ta c iu khin hi th i ln i xung. Trong ci iu khin ta c hi p mt cht, hi dng lc mt cht. Hoc ai tng hi th i su trong tht cng s b nghn tc. cha bnh ny, ta phi bung lng ton thn, bit r hi th nhng khng can thip iu khin, hi th ra vo t nhin. Bit r nhng khng can thip l yu ch then cht trong cng phu tu tp hi th. Nu ta an tr nh nhng ti mt im an in cng gip hi th khai thng. Ngoi ra, va th va vng tng nhiu qu cng khin cho hi th b nghn tc kh chu. Kit sc c th do ta phi rng ngi lu qu sc mnh cho gi quy nh trong i chng. Khi cha sc nh, vic rng ngi cho lu km vi vic chu ng ci au ca i chn lm hao sc khe rt nhiu. Ta cn chu au rn luyn ch, nhng khng c chu au ko di qu, ch va chng thch hp vi trnh ca ta m thi. Sau ny khi phc , sc nh c, t nhin thi gian ngi thin s c lu mt cch t nhin. Hn trm c hai nguyn nhn. Hoc l ta b thiu ng, by gi ngi thin tm yn lng lp tc gic ng p n lin b li. Nguyn nhn th hai l do nghip chng qu kh ang ph phch khin tm ta c u m chm lng; ngi thin th bun ng, x thin th tnh ri. Nu l nguyn nhn th nht, thiu ng, th ta phi cho php chp mt mt cht ri s ngi thin sau s tnh to bnh thng. Nu l nguyn nhn th hai th ta phi dng ch chin u vi cn bun ng ch khng c chu theo. Ngoi ra ta cn phi l Pht sm hi rt nhiu, ng thi gy to nhiu cng c gii nghip. Cn ai ph c trin ci tro c th khng cn b hn trm na. Nga ngy vng da mt hoc di thn ging nh c con kin con mui ang chc ngoy l do s kch ng thn kinh nh nh. Khi bt u tu tp nhip tm, ta c s dn co gia thi quen suy ngh v c mun chm dt suy ngh. S dn co khin cho thn kinh da b kch ng nh v to nn cm gic nga. Sau mt thi gian dng cng, cm gic nga s t ht. Cn mt nguyn nhn khc na l nhng t tng xu cn tn ti cng c bo hiu bng cm gic nga da. Hai chn run khi ang ngi thin c hai nguyn nhn. Mt l do gn chn cn cng qu, cha mm mi, nn khi sit vo t th kit gi chn run ln bn bt. Hoc l do ngi thin m tm cng thng qu khin no b pht ra nhng tn hiu truyn vo chn lm run gi to. V vy,
38
nu v l do gn chn cng th mt thi gian sau s t ht khi chn mm. Nu v l do cng thng th phi nhanh chng bung x ton thn, bung x ton tm th s ht. 3. Ri lon nhn cch C trng hp sau mt thi gian tu tp thin nh theo mt phng php no , ta b ri lon tm l hay ri lon nhn cch. Nguyn nhn ca mi trng hp s khc nhau nh sau. Nng ny hn trc l do ta cm thy mnh hn ngi, ngha l tm kiu mn t ho xut hin. Hoc l do ta cho rng ta bit tu tp cn nhng ngi khc th m mui khng bit tu. Hoc l do ng li php mn ca ta dy ta t cao chnh mnh thi qu. L thuyt v chn tm pht tnh cng gp phn trong vic khin ngi tu thy mnh cao siu qu. Ngi tu cn phi hng v mc tiu V ng mt cch xc quyt trnh bnh t tn ny. Tm nim xem mnh nh c rc ct bi rt hiu qu trong vic ngn chn tm kiu mn t ho xut hin (xem Tm L o c). Nng ny xut hin cng do ta dng cng dn p, khng bit thong th nh nhng. Nng ny cng c khi do ta dng cng bng cch ch trn u nhiu qu nn chn kh chy ln, khng tr pha di. Chn m mt lc cng lm cho tm l khng n nh. Th vi mi ngi mi vic chung quanh cng l mt ri lon nhn cch. Nu tu ng, ta s c thi va bnh thn vi mi bin ng cuc i va n cn vi con ngi hn trc. Nhng nu tu sai, ta s tr nn th khng cn quan tm n mi ngi chung quanh mnh. l du hiu lng t bi khng pht trin m li c hng suy gim. Nguyn nhn l do ta nhip tm nhanh chng d dng qu d trc khng i qua cn bn tc t bi nhiu. Tht ra nhip tm d dng qu li l mt bt li cho mnh v cho ngi sau v ta s truyn dy mt php mn thiu st. Nhiu thin s c thnh tu bn thn rt v i nhng li mt gio php y nhc im l cng t nguyn nhn nh th. Mun cha cn bnh ny, ta phi qun t bi rt nhiu. Ni nhiu cng l mt dng ri lon tm l. ng l cng tu thin ta cng t ni nhng iu v ngha, ch ni nhng iu cn thit, nhng v dng cng sai, ta tr nn ni nhiu hn trc. Nguyn nhn l ta khng thnh tu c nh lc nn v no si ng vi cc ngh tun tro thc y ming ni huyn thuyn. Nguyn nhn na l ta ch trn u nhiu qu nn lc chy ln no lm no si ng ln. Ngi b bnh ny m ming ni o l sut ngy khng chn, nhng nghe k ta s thy y khoe khoang t ph. Ngi ny cng d b ni sn. Mun cha bnh ny, hnh gi phi l Pht sm hi tht nhiu, sau thay i cch dng cng sao cho tm lng yn v lc trm xung di. Hn thua t ph l bnh nguy him bc nht ca ngi tu thin. Ngi b bnh ny hay tranh ci ng sai vi mi ngi, nht l v o l, thin ng. o l l con ng tu, nhng vi ngi b bnh hn thua th o l tr thnh phng tin tranh ti cao thp. H tm cch bt b nhau tng cht s h trong cu ni dnh phn thng v cho mnh. Ngi b bnh ny th tm khim h bin mt, lc no cng khinh ngi, chng coi ai ra g, thm ch ch bai c nhng bc tn tc c . Nhiu gio phi mi xut hin vi ph hoi o Pht cng truyn cho tn nim ch bai Pht v cc bc tn tc trong o Pht. Chng ta cn gp sc tiu dit nhng gio phi nguy him nh th v ph o Pht tc l gy ti c nht trn i khng g hn. Cn nhng ngi b nhim t tng ch bai Pht Php nh th l mt ht cn lnh, s b a vo c o. Ngi b bnh t ph th rt kh thot khi v ngi khng h t thy mnh sai lm, c nng nc cho mnh ng nht trn gian. Nu h khng c duyn may thot khi bnh t ph ny th rt nhiu bt hnh ch i h mai sau, hoc l ngho tng khn cng, tht bi lin min, hoc l ri lon tm thn nng n.
39
Nu lc no bit mnh b bnh ny v mun thot ra, ta phi l Pht sm hi rt nhiu, ng thi xem mnh nh ct bi c rc, ngh rng cn v s ngi trn i ti c hn mnh triu triu ln. Trong cuc sng ta phi cn thn tng ngh kiu mn lc no cng chc ch ch bai ngi khc. Phi lun lun t dm mnh xung nim kiu mn b km ch. Lu ngy tm khim h c phc hi th mi c ng cho cng c tri dy. Thy g cng nh khng li l mt bnh xut pht t gio l Bt nh b hiu sai. Nhiu bi kinh Bt Nh dnh cho hng B tt v lng cng c dy B tt phi xem tt c th gian nh huyn nh mng. Nh on cui kinh Kim Cang cng c bi k ni ting nu ln quan im xem tt c php hu vi nh mng, huyn, bt nc, bng trong gng, nh sng chng tan, in st chng bin mt. Ngi c lp tc qun ht bao nhiu o l pha trc m ch bit c on cui ri t y xem g cng khng, b qua lun nguyn l Nghip bo v cng quan trng. Thy g cng khng a n mt tai hi l xem thng nhiu iu ng l phi c trn trng nng niu. C nhng iu thuc v o c m ta phi xem trng, nhng ngi hiu sai Bt nh l xem thng tt c. Hn na, khi b nghch cnh khn kh, ta ch nn qun Nghip duyn thy li qu kh ca mnh. Sau khi nhn li v mnh, ta s cm thy tm hn yn tnh vng vng hn, v may mn cng s n d dng hn. Ch khi no ta thnh tu v lng cng c th mi nn qun tt c php l khng khng chp gi t ho. Khi cn qu thiu phc m c xem mi th l khng th phc cng tn thm v ta v tnh xem thng nhng iu l ra phi tn trng. ng dc cng c ghi nhn xy ra mt s ngi ang tinh tn nhp tht. Nguyn nhn cng l do ch pha trn u nhiu qu. Tuy cm gic ng dc nm di b phn sinh dc nhng tht ra c ch kim sot cm gic tnh dc li nm trn no. Khi ta ch pha trn, hoc khi ta khi nim kiu mn thm kn, lp tc vng no kim sot hot ng tnh dc khi ng. cha bnh ny, ta cn tc khim h, l Pht sm hi. Sau ta tm xung an in, nu cn nhn thng vo cm gic mt cch quyt tm thch thc. Vi ln i din nhn thng vo cm gic ng dc th cm gic s tan. Bnh ny rt kh cha ni ngi no kiu mn nhiu qu. Ngi cng kiu mn cng d b tham dc chi phi mc d bn ngoi lm ra v ti gii am hiu o l. in lon l bnh ca thin hay c nghe nhc ti n ni nhiu ngi v s hi m khng dm bc vo tu thin. in ch xut hin khi phc tn qu nng. V mt sinh l th in ch xut hin khi b no b h hi. S d b no b h hi v lc t pha di xng ln ph nt. Nhng tht ra lc t pha di xng ln ch lm u c cng thng ch khng lm in lon. Ch khi no lc t di xng ln gp c nim t cao kiu mn ch sn th s to thnh v n v tan b no, v lm ngi ny tr nn in lon tht s. Hu nh khi b in th kip ny xem nh b, d c cha lnh cng kh th tu tin. Ngi ny ch cn to phc, sm hi ch i ti sinh mt kip sau c mt b no mi v tu tp tr li. Ngi b in cng khng th t cu mnh na, ch nh ngi thn to phc hi hng, ri em n bnh vin chuyn khoa tm thn c bc s s dng liu php chuyn mn x l phn no. Nhiu ngi sing hc v hc gii ri in, ging nh ngi tinh tn tu thin, tu gii ri in u c cng c cu l tp trung ln u nhiu qu, ng thi nim t cao tn ti kh nhiu. Nhng ngi tu hnh m hay xem thng cc v Thnh, thm ch xem mnh ngang bng vi Pht, xem ai cng di mnh, t cho mnh cao siu phi phm u gieo xong nhn in lon, ch cn ch ngy qu bo hin ra. cng l a ngc hin kip. Thi i ngy nay ngi mc bnh tm thn kh nhiu ch v nn vn ha khim cung l ang b thay th bi li sng kiu cng t ph v l. Lp tr khng cn b bt buc phi knh trng ngi ln, li cn c nung chu tr nn hung d ngang bng v l. l nguyn nhn to thnh bnh l ri lon tm thn dy c trn th gii hin nay. Cha m thng con phi bit dy con l cung knh mi ngi, phi dy con tn knh Tam Bo. chnh l phng php gi b no cho con tr khe mnh lu bn v sau.
40
4. Lm dng thn thng Mt dng thin bnh dnh cho ngi tu rt c kt qu n ni bt u c c mt s thn thng no nh bit nhn ngi, nghe ting ng cc nh ca cn trng, lm th nhanh nh chp, nhiu ngy khng cn ng, lm cho thn th chiu ho quang Nhng v khng bit km ch nn hnh gi thng xuyn s dng n ni khng thot ra c na v tr thnh bnh. Lc no cng khi tm quan st mi th ca ngi chung quanh mnh nh tnh tnh, vn s, qu kh v lai rit ri tm khng yn lng c, ch cn ci tm quan st tn ti mi cho n khi tm cc lon tr li th in lun. Khi c th nhn ngi m bit c v cuc i ca h, ta ng nhin xem mnh nh siu nhn. Chnh v t ho thch th nn ta mi s dng nng lc hoi v chuc ha. Ngi tu thin phi khn ngoan b qua thn thng trnh thin bnh nh th. Lm th nhanh nh chp cng l mt nng lc thn thng. Tht ra lm th rt kh v ngoi tng, nhng cu ch phi c sp xp theo mt quy lut vn iu phc tp. C khi nh th phi tm ti mt ba bn ngy mi c c mt ch va . Vy m ngi c loi thn thng ny th m ming l thnh th, cng rt c vn c iu, i khi cng vng v hi ht, nhng tng qut th cng thnh bi th. c ngi chung quanh ca tng mi nn ngi ny lm th lin tc tng cho i v cui cng l th trong u khng chu tt. Kt qu cui cng ai cng bit l g. Ch tr ngi c cn lnh bit lp tc cha b v tm cch nhp nh tht su th mi thot khi. Nhng loi thn thng khc khi b ph trng v lm dng cng u c hu qu tng t. Do ngi tu thin d c c thn thng cng phi bit b qua v khng c ph trng hay t ho trnh loi thin bnh ny v rt kh cha. Tht ra cn rt nhiu dng thin bnh ca ring tng ngi khng th c lit k y , tuy nhin chng u c c cu ging nh nhng loi chng ta nu. Ch cn ta bit r c ch sinh bnh th vic x l cng trong tm tay. Cu hi: Hy quan st nhng du hiu thin bnh ni ta v nhng ngi chung quanh.
Thin hc 15 I CHIU GIA T THIN & T QU

T Thin l bn mc nhp nh t cn n su do Pht phn nh mt cch chun mc. Chnh Pht cng i qua bn mc nhp nh ny chng o. Trong sut cuc i hong ha, Pht cng lp i lp li v tiu chun bn mc thin nhc nh t. Ri trong giy pht cui cng ti rng Sala Cu thi na (Kusinara), Pht cng nhp xut t ti bn mc thin trc khi nhp Nit bn hon ton. l tinh ty ca Pht Php c Pht gi gm qua hnh ng nhp xut thin m khng ni bng li na. Cc t ca Pht lm g th lm, phi tu tp thnh tu kh nng nhp xut t ti bn mc thin nh th. Bn cnh tiu chun k tuyt v bn mc Thin, Pht cng xc lp ra bn Thnh qu gii thot t thp ln cao. Ngi chng c mt trong bn Thnh qu ny c xem l c t cch ca thnh, c thnh tnh, c gi tr lm thnh, vt ln khi s tm thng ca con ngi. Tiu chun nh gi cc qu thnh l da vo mc tng trng o c qua vic ph tr cc Kit s, khc vi tiu chun ca T thin l da vo mc nhp nh su cn.
41
Nhiu ngi cm thy m h v s khc nhau ca T Thin v T Thnh qu v c hai u rt cao c v i, u l nhng nc thang hng v gii thot. 1. T Thin T thin ngha l bn mc nhp nh c chia ra S thin, Nh thin, Tam thin v T thin. Bn mc thin ny u c nhp v xut, ngha l khi mun an tr mc thin no, ta phi c thi gian dng cng ch khng phi l nhng trng thi thng xuyn. Ri khi mun tr li trng thi nh c, ta cng phi mt cng thot ra ch khng phi tc th c. Bnh thng khi khng nhp thin, mt thin gi an tr trong ni tm tnh gic vng lng nhng khng phi l bn mc thin ny. Bn mc thin ny ch c thc hin trong t th bt ng m thi. Tuy nhin, cng c khi mt thin gi va i va nhp thin rt su. Lc , v c xem l khi thn thng, v thn thng c ngha l va vo nh va hnh ng. Chng ta cn hiu qua tnh cht ca T thin trc khi so snh vi T thnh qu. Nhng iu c trnh by y l da vo bi kinh Sa Mn Qu trong Trng b kinh. S Thin l mc nhp nh u tin, nhng phi l chng c Chnh nim tnh gic v ph tr xong Nm trin ci. Hnh gi nh lt vo mt trng thi thanh tnh hn, v t ng, ch khng cn phi gng sc gi gn nh trc kia na. Khi chng c Chnh nim, hnh gi thy tm mnh cng l thanh tnh ri, nhng cn phi kho lo gi gn nh nh. Nhng t S thin tr i, hnh gi khng cn phi gi gn na m tm t ng an tr trong nh. Hnh gi thy thn ca mnh chuyn t trng thi cng (lc ph xong trin ci Tro c) sang trng thi mm lng nh mt khi nc g nht nht ging nh x bng. Tm hnh gi d nhin l vng lng, nhng tht ra vn cn nhng nim v cng phu ca mnh, v thnh tu ca mnh. Nhng nim ny rt thm lng nn hu nh hnh gi khng bit l mnh ang cn nim, c tng rng mnh hon ton thanh tnh. Pht din t l trng thi ly dc sinh h, cn tm cn t, v ton thn nh mt khi nc pha vi bt tm (ging nh nc x bng by gi). Trong S thin, hnh gi la b c cc ham mun th gian v nim an vui ca ni tm va y va thanh khit. Ton thn hnh gi lun trong trng thi vui sng nh nh v trn y. y ng l phc ci tri. Ci nim thm kn v cng phu v s thnh tu ca mnh to nn mt loi kin gii Pht Php v tm t ho b mt. Hnh gi s d dng hi p cc thin ng b n, hay say sa thuyt php nu c c hi. V vy, tuy S thin rt l v i nhng cng n cha nhiu nguy c i vi o c. Nh thin l kt qu tip theo nu hnh gi cng c. Hnh gi s thy ton thn mnh ging nh nc trong mt tun tro bt tn m Pht din t nh h nc c sui phun v ma tun mi m khng bao gi lt nc ra khi h. D nhin nc th mm hn, lng hn nc st st ca x bng. T ton thn cng ca Chnh nim, tin ln S thin th thn mm ra thnh nc x bng st st, ti Nh thin th thn mm hon ton nh nc nguyn cht, v li cn thm cm gic tun trn mi, tun trn mi. Nim vui ca Nh thin th m thm hn S thin v bt i ci t ho v nim. Pht gi Nh thin l nh sinh h lc ngha l nim vui ca Nh thin tht s do tm hon ton an n trong nh m c. Lc ny nhng nim thm kn cng bin mt, nn trong i sng hnh gi khng cn ham thch trnh by ph trng, v rt hin lnh. Pht gi l ht tm ht t. Lc ny hnh gi thnh tu tr tu rt sc bn nhanh nhy, kin gii Pht Php l bt tn v ngi, vic g nhn thong qua l bit r, ngi thin rt lu, thng bit trc gi cht. Nu ng b t kin xm nhp th ng gii thot ca ngi t Nh thin l chc chn. Nu b t kin, lm cho mnh l vin mn, tng rng mnh kin tnh thnh Pht, th hnh gi
42
hng ht phc kip ny, qua kip sau s b thoi a lui st xung mc thp hn nhiu. Tam thin c Pht din t ton thn nh mt bng hoa sen ang vn ln t trong nc, c nc bao ph, vi ni tm l x nim lc tr, nim an lc l vi diu v tn. Nim vui ca Tam thin rt m thm nh nhim v y khp, ging nh bng hoa sen ngp trong nc, tm t, trn ngp, nhng khng thm nc, cng vy, nim vui ca tam thin rt t ti bnh an v vt khi c th, ging nh c khng gian u cng an vui vy. Thn ca hnh gi lc ny ging nh mt khi khng kh hn hoan an lc. ngha ca t x nim l hnh gi vt khi Tng m vo c Hnh m, kim sot c Hnh m. Hnh m l phn tm V thc b mt ca mi ngi m chnh ta khng thy c. Rt nhiu s sng to, suy lun, truy tm, tnh ton u l ca Hnh m. Tng m ch l by hin ra mt phn rt nh. Tc ca Hnh m l cc nhanh. Kim sot c Hnh m c ngha l tm hn tht s n nh. Nhng bn nng sinh tn, bn nng hng th u b km ch. Lc ny, khi ngi thin nhp nh, hnh gi khng cn nghe thy mi cnh vt ting ng bn ngoi, hon ton an tr vng chc trong th gii ni tm sng sut vi diu thanh tnh ca mnh. Hnh gi c c thn thng kh nhiu, c th bit c nhiu chuyn, c th lm c nhiu chuyn phi thng. Hnh gi cng c th lm ch sng cht, mun cht lc no cng c. Tuy nhin theo ng li ca Pht dy, nu s dng thn thng lc ny, hnh gi s b ng li, kh tin n gii thot hon ton. n mc ny, tht s v y l mt v thnh phi thng gia trn gian. iu tr ngi vn l t kin. Nu b t kin cho mnh l Pht, tng ng vi Pht th v y s b thoi a mt kip khc vi nghn nm sau. T thin l mc thin cui cng chng ng. Pht din t l trng thi x nim thanh tnh, khng lc khng kh. T x nim y khc vi x nim ca Tam thin. X nim ca Tam thin c ngha l vt ra khi thc nhp c vo V thc. Cn X nim ca T thin c ngha l vt khi tm thc hon ton, k c V thc v thc. V bn ng c cha ng trong Tm thc nn khi khng cn tm thc th Bn ng cng chm dt. The Ego exists in mind, so once mind comes to end, Ego disappears, too. Pht din t T thin ging nh mt ngi ngi vi tm vi trng trm ht ton thn. Cng vy, ton thn khng cn l cng nh khc g ca Chnh nim, khng cn mm st st nh nc x bng ca S thin, khng cn lng hon ton nh nc tinh khit ca nh thin, khng cn nhu nhuyn nh c bu khng kh ca Tam thin, m tr thnh mt khi nh sng thun tnh. Ton thn l sng sut, ton thn l tr tu. Tuy nhin ta ng lm. Thn tr thnh mt khi nh sng thun tnh khc vi ngi mi vo thin ton thn pht ho quang m ngi ngoi nhn thy c. Khi n giai on ny, t nhin hnh gi b bt buc phi tri qua kinh nghim Tam minh. u tin l nh li v lng kip qu kh ca mnh vi tng chi tit nh thnh tu Tc mng minh. K n l thy s lu chuyn sinh t ca v s chng sinh cc ci theo nghip duyn thin c thnh tu Thin nhn minh. Cui cng l thy r bn cht au kh ca lun hi sinh t, nguyn nhn ca au kh, bn cht ca Nit bn, v con ng a n Nit bn thnh tu Lu tn minh. Sau khi thnh tu Tam minh, v ny hon ton l mt v thnh Alahn siu vit gii thot. Nh vy i bng con ng T thin, hnh gi vn n c qu thnh th t l Alahn.
43
1. T qu T thnh qu li khng cp n mc hay trng thi nhp nh, m li da vo tiu chun ph cc kit s, ngha l da vo mc thng tin o c. Pht cng khng a ra mt cng thc nht nh gia o c v thin nh, mc d cui cng th T thin vi Tam minh bng T thnh qu T thin + Tam minh = T thnh qu Cn nhng giai on trc ta khng tm thy mt mi lin h r rng. S qu Tu hon (Sotpatti) l thnh v u tin sau khi t Pht ph c ba kit s Thn kin, Gii cm th v nghi. Thn kin ngha l v k. Ngi cha chng c S qu th hay b tm v k chi phi ch bit ngh li phn mnh. Ngi chng c S qu th tm v k bin mt, thay vo l i sng v tha trn y. Tm v tha ny cha phi l tm V ng nh Alahn mc d rt bit hy sinh. Nhng tht ra phi rn luyn o c c tm v tha th ngi ny mi c th chng S qu c. Tm tm c s vng lng, hng c nim an vui ca thin nh cng gip hnh gi nh i tm v k. Gii cm th ngha l tm c chp. Ngi ph c kit s ny th khng c chp vo hnh thc, vo nhng l thi bt hp l, vo nhng quy lut sai lm, vo nhng phng php hn ch, hay nhng d lun bn ngoi. H ch lm g ng vi o l, ng vi mc tiu gic ng v o c. Tm an n trong thin nh cng gip ph c kit s ny. Nghi ngha l cha xc quyt c l tng gic ng, cha xc quyt c lng tn knh Pht, cha tin chc mnh tm c hng i ng. Ngi chng c S qu th ngc li, xc quyt c hng i, l tng v lng tn knh Pht tuyt i. Phi c kt qu an n trong thin nh, ngi ta mi c nhng tnh cht tch cc nh vy. Do , nhng v chng S qu bt buc cng phi l nhng ngi c c kt qu no trong thin nh. C th v chng c Chnh nim tnh gic, hoc chng c S thin, nhng khng nht nh. Mt v chng S qu th c th c trnh thin nh ca Chnh nim, hoc S thin, thm ch Nh thin. Nhng ngc li, mt v chng thin nh nh th th cha chc chng c qu thnh no. l l do ti sao ngoi o c th chng thin nh nhng khng th chng thnh qu l vy. Thnh qu khc vi thin nh ch i hi tr tu, o c, quan im. Thin nh ch cn tm vng lng l mc d ta bit rng mun tm i vo vng lng li phi c Cng c, o c v Kh cng. Hu ht nhng v chng thnh qu u c nguyn nhn t kip xa xa tng ht lng tn knh mt v thnh gic ng no . iu ny ging nh Thnh ni tip Thnh thnh mt dng bt tn. Cn vic thnh tu thin nh th ch i hi cng c em c nhiu nim an vui cho con ngi. Tuy nhin, hu ht ai t c iu ny th cng t c iu kia, cng u c lng tn knh Pht, tng em an vui cho con ngi, tng rn luyn chnh mnh trong nhng tiu chun o c kht khe. iu khc nhau gia Thnh qu v bn mc thin na l s ha hn v lai. i vi cc mc thin, Pht ch din t v ca ngi trng thi tm thc. Cn i vi Thnh qu, Pht ha hn s gii thot hon ton v lai theo tng qu v khc nhau. S qu Tu hon, Pht n chng rng v ny chc chn s gii thot nhng khng a ra thi gian c th. Ring ti liu ca Pht gio Bc tng th cho rng v chng S qu s cn by ln ti sinh vo ci ngi ri s
44
chng Alahn. y l im khc nhau gia hai h thng Pht gio. Nh qu T hm (Sakadgm, sakim c ngha l mt ln, gam c ngha l n) hin hu ni ngi ph xong ba kit s trn v tip tc lm mng nht tham v sn. Ngi chng Nh qu cha phi l ngi ph tr ht hai kit s Tham v Sn, ch l bt i tham v sn. Tham v Sn y l nhng gc tm thc rt su ch khng phi nhng ci tham sn thng m ta vn thy. V vy, Nh qu cha cn dit ht Tham Sn, nhng lm mng nht Tham Sn ta khng bao gi nhn thy v y khi tham v sn na. Cn Tham Sn vi t th phi i n Tam qu mi dit sch. Ta s nh rng sau khi chng c Chnh nim tnh gic, hnh gi s tip tc ph tr c Nm Trin ci, trong c hai trin ci l Tham v Sn. Ci khc nhau gia Trin ci Tham Sn v Kit s Tham Sn l: Trin ci c ngha l buc v che. Kit s c ngha l ct v sai khin. Hai ngha nghe na n nhau, v t xa Pht cng khng a ra s phn bit rch ri. Ta ch thy trong Nm Trin ci phi c ph vo S thin th c Trin ci Nghi trng vi Kit s Nghi c ph S qu, c Trin ci Tham Sn trng vi Kit s Tham Sn c ph Nh qu. V c Nm Trin ci c ph trc S thin u khng c Thn kin v Gii cm th nn ta khng dm kt lun ph c Nm trin ci l chng cc thnh qu tng ng vi S qu v Nh qu hay Tam qu. Nhng ta phi cng nhn rng ngi ph c Nm Trin ci l c nhng tnh cht cao qu ca Thnh ri. Ta c th tm cho rng Trin ci c ngha cn hn Kit s, v tip tc suy lun rng ni Nh qu lm mng nht kit s Tham Sn, ni Tam qu dit sch kit s Tham Sn c ngha hon ton hn l ph c Trin ci Tham Sn. Gia mt th gian y tham lam th hn, ngi ht sch tham sn qu tht l nh sng. Ta cng hiu rng cho ci lng khng cn tham sn th tm v y cng phi cc k yn tnh. Pht cng n chng cho ngi chng c Nh qu T hm s ch cn mt ln ti sinh li ci i ny v chng Alahn. Tam qu A na hm (angm c ngha l khng n na) xut hin ni v tip tc dit sch hai kit s Tham v Sn. Nhn duyn lm chng ta c b lin ly vi ci i ny chnh l do tham lam, tham dc, hn th, ganh ght. Ht hai kit s Tham v Sn ri th nhn duyn vi th gian ny cng ht. Do vy, mt v chng Anahm th khng cn b ti sinh v ci ny na, s ha sinh gia ci tri Sc cu knh, sau mt thi gian khng nht nh, s chng Nit bn ti y. Chng ta khng cn lm bn v nhng tnh ct siu vit ca mt v Anahm, ch i chiu vi bn mc thin hiu ra s ging v khc m thi. Chng ta cng khng nghe ni l phi chng c mc thin no th cng tc l chng Anahm, ch theo li Pht dy bit rng ai c th dit tr nm kit s t Thn kin, Gii cm th, Nghi, Tham v Sn th t c Tam thnh qu. l nm iu bt thin, phi o c giam chng sinh lm mt k phm phu tm thng. Ai thot ra khi nm iu phi o c th tr thnh bc thnh khng bao gi tr li lm ngi tm thng na. Nhng vn cn nm iu bt thin vi t hn s tip tc giam gi bc thnh Anahm li khin cho v ny khng t n s gii thot gic ng tuyt i, l: - Sc i: l tm yu thch cnh gii ci tri, nht l ci tri cao siu nh Sc cu knh. - V sc i: l tm a thch ni ci gii V sc, cng c xem l ci tri nhng ch cn c tm vng lng rt su m khng cn c hnh th na. Hai ci gii trn rt l cao c vi diu, an lc, m ai cng tng lm l ch an tr tuyt i cui cng nn chp gi. Ch c Pht mi bit nhng ci gii vn cn hu hn. - Phng dt: v cnh gii chng ng ca Anahm rt cao siu nn chnh cc v cng m thm t mn. Tm t mn ny cc k vi t m chnh v khng hay bit nu khng c
45
Pht cnh bo. V t mn nn v Anahm tuy trong nh m vn cn cht tm an tr, tm chp gi, tm th hng. V nhng iu ny m Pht ch Anahm cn phng dt. - Mn: l cn cht tm thy mnh vt hn chng sinh. Mt v Alahn hon ton gii thot th thy mnh vi chng sinh l mt; cn mt v Anahm d rt t ti vn cn mt cht cc k vi t thy mnh hn chng sinh. V li ny m Pht bo Anahm vn cn kiu mn. Qu tht, khng c Pht soi ng dn li th khng ai c th bit ni nhng li qu vi t ny. - V minh: v minh l g th ch c Alahn vi Pht mi bit, chng ta khng bao gi cm nhn ni. Chng ta ch tm hiu rng v v minh nn chng ta chp ng v khng chng ng Nit bn. Tht ra ngay c chp ng l g cng khng ai bit. Mt v c th nhp nh vi ba ngy, tm rng nh h khng cng cha thy c bn ng l g. Bn ng su kn nh th, b mt nh th nn kh ai thot ra c. C khi ngi ta duy tr bn ng bng cc gio l nghe cao siu cht ngt, ngi ta tn vinh tm mnh, cao tnh mnh, khng bit rng h u hng bn ng. Alahn (Arahanta) l qu thnh cao siu cui cng, tht s gii thot, gic ng vin mn. V alahn y thn thng t ti phi thng, khng cn b cun vo lun hi sinh t na, tr trng hp th hin v i nguyn. S v i ca mt bc Alahn th khng mt ngn t no c th din t c. Mi ngi ch ty theo nhn duyn v tr tu ca ring mnh hiu mt phn nho nh no m thi. Khi bn ng khng cn, v Alahn tr thnh ton th v tr nn hiu bit tt c mi iu trong v tr; khi bn ng chm dt, v Alahn tr thnh ton th chng sinh nn yu thng tt c chng sinh. Khi bn ng ht, v Alahn khng cn b rng buc bi sc mnh no i vi lun hi sinh t nn hon ton gii thot. Sau khi ph lun nm kit s cui cng, mt v Anahm s chng Alahn, ngha l o c tr thnh tuyt i hon ho. Khng mt thn thnh thin t no c th tm thy li lm ca mt v Alahn na. Ni y, ng nhin mt v Alahn cng thnh tu xong bn mc thin. T thin v T thnh qu u hin din y ni v Alahn nh th. 3. Nm mc nh Ngoi bn mc thin v bn thnh qu, ta cn nghe Pht ni v nm mc nh. Nhiu ngi hiu lm rng nm mc nh cao hn T thin. Tht ra nm mc nh tng ng vi bn mc thin, khc nhau v cch hng tm m thi. thnh tu tnh cht ca Thin, hnh gi phi dng tm bm st vo thn, theo di thn. Kt qu t c trong Thin cng lin quan n cc trng thi ca thn nh cng ngt, mm mi, nh khng kh, hay nh nh sng. Cn thnh tu nhng tnh cht ca nh, hnh gi phi bung tm khng tr vo u c, v nh th, tm d m rng thnh thang. Tu theo Thin d nhip tm hn tu theo nh. Khng v bin x nh l tng ng vi S thin, hnh gi thy tm nh l h khng trng rng thnh thang. Thc v bin x nh l tng ng vi Nh thin, hnh gi thy trong ci thnh thang trng rng u ci bit. C cy cng c ci bit. V s hu x nh l tng ng vi phn u ca Tam thin, hnh gi thy c t tri v tr ny khng c g hin hu c. Ging nh cu ni khng mt vt m cc thin s hay dng. Phi tng phi phi tng nh l tng ng vi phn sau ca Tam thin. Tm ca hnh gi nh l c v cn bit, nhng cng nh l khng v qu thanh tnh. Lc ny bit m dng nh khng bit.
46
Dit tn nh hay Dit th tng nh l tng ng vi T thin. Mt v thnh nhp vo nh ny tc l ang an tr vo cnh gii ca Nit bn d cha b thn. y cng l bn th ca v tr php gii. Ch ai chng Alahn mi nhp c nh ny. Cu hi: Nu ai ni rng tu theo o Pht l th ng th phi tr li lm sao?
Thin hc 16 HIN TNG N NG

1. n ng l g n ng l hin tng bt ng tm thay i t trng thi m ti sang trng thi sng sut v vng lng. S kin xy ra cc k bt ng v nhanh chng, ch mt khonh khc l hnh gi bin thnh con ngi mi. Rt nhiu giai thoi ca Thin tng Trung hoa v Vit Nam k v cc trng hp n ng nh th, t im cho Thin mt phong cch mnh m, l lng v khng km phn lng mn. Tht ra vo thi c Pht ti th, rt nhiu trng hp nghe Pht thuyt php v bt ng t ng. Tuy nhin, nh c Pht nn ta bit l nhng v chng c qu v no, mc thin no. Sau ny, vo giai on Thin tng Trung hoa hng thnh, ta ch ghi nhn l nhng thin s c hin tng n ng, nhng khng th bit ch xc l mc no, qu v no. Trong tin trnh tu tp cn bn, Pht din t Bn mc thin mt cch chun xc v dn dn (tim), ngc vi hin tng n ng y bt ng. m Pht Thnh o di ci cy B cng c din t tun t th lp t S thin n T thin, ri qua Tam minh. Nhng c rt nhiu s tng thut v s chng ng ca cc v Thnh t l n ng, hay n chng ngay trong thi c Pht. 2. Nhng trng hp n ng Trng hp nghe gio l ri ng o, xy ra rt nhiu thi c Pht, v mt s thin s danh ting nh: Hu Nng nghe kinh Kim Cang n cu ng v s tr nhi sinh k tm lin ng o. Ln th hai nghe Ng t Hong Nhn lp li kinh Kim Cang n cu cng ng thm su hn. Lng Gii ng Sn nghe m Thnh Vn Nham dn kinh Di cu :Nc chim cy rng u nim Pht nim Php nim Tng lin i ng. V Ngn Thng nghe Hoi Hi B trng tr li o l cho ngi khc bng cu Tm a nhc thng, hu nht t chiu lin i ng. Thi H i s c kinh Bt Nh, lin rng sut khai ng. Thng Thin nghe mt li ca Thng Chiu (Vit Nam), Pht php bt kh liu tri, th v tri php, Ch Pht nh th, tu nht thit php nhi v s c lin khai ng. l nhng o l c trnh by r rng khng p m him hc, v ngi nghe va hiu va bin chuyn c tm thc lun. Trng hp ngi thin ri xut hin bc tin nhy vt. C nhiu v ri trong trng hp ny v ta khng nghe s sch k li v c v khng khc l hp dn. C v ang ngi thin cht la ln thch th, sau khi c hi lin p mt cch rnh mch. (Chng ta cn thn, ng bt chc ang ngi thin m la). C v Tng khai ng khi ngi thin, khi b s ph hi s ng lin p: Ni c vn l ngi n. S ph chp nhn. Thi c Pht, v s v Alahn chng o khi ngi thin, v chng rt tt. Trng hp nghe mt cu ni p m, b him, khc thng ri ng o. Trong s Thin tng
47
th nhng giai thoi ny l hp dn v l th hn c v c v lng mn v b him gi t m. Thin gi hiu c o l g v bin chuyn tm thc lun. Khi Bng Long Un hi i Pht Php, M t p: i khi no trong mt ngm, ng ung sch nc Ty giang, ta s tr li cho ng, Bng lin i ng. Tng hi i Pht Php, Triu Chu p: Cy bch trc sn. Tng H nghi hi li. Triu Chu cng xc nh cy bch trc sn. Tng lin ng o. Hu Cu hi Huyn Sa Th no l mt trng th nht, Huyn Sa p: Dng mt trng ca ngi lm g! Lp tc khai ng. Tng Hu n tham vn Vn Yn Vn Mn. Vn Mn hi v thn th hon cnh. Tng Hu tht th tr li. Vn Mn ni Tha cho ba gy. Hm sau Tng Hu n hi b li g m Vn Mn sut nh ba gy. Vn Mn p: Ci ti cm, Giang ty H Nam lin th y. Tng Hu i ng. Thin Chiu Phn Dng hi Tnh Nim Th Sn: B trng cun chiu l ngha g? Th Sn p: o rng va pht ton th hin. Hi: thy th th no? p: Ch tng vng i bt du chn. Thin Dng lin i ng. Tng cu xin Tng Thm Triu chu ch dy. Triu chu hi n cho xong cha? Tng p n xong ri. Triu Chu bo: Vy th ra bt i. Ngay Tng ng o. Trng hp n ng do mt c ch l lng kh hiu, hoc do s kin v tnh. Chnh nhng trng hp n ng ny mi lm cho Thin tng c phong cch qui l lm ngc nhin nhiu ngi. Tht ra thi c Pht cng rt nhiu trng hp chng o nh th, nh mt t kheo nhn nhng git nc ri t bn chn xung dng, lin chng o. Hoc ngi Culla Panthaka nhn chic khn d m nhp nh ri chng o lun. Khi Thy Lo hi v i Pht Php, M t gi v ku li ni cho r, ri p Thy Lo mt p t nga khin cho Thy Lo ng o. Tr Nhn Hng Nghim cuc t vin si bay trng cy tre ku vang lin ng o. Hoi Hi B trng theo hu M t, nhn c by vt tri bay qua, T hi n vt bay i u, Hi p bay qua mt, T nm mi Hi ko mnh mt ci khin cho Hi au qu la ln. T ni: Vy m ni bay qua mt. Hoi Hi lin ng o. Thin Hi Gip Sn n tham vn c Thnh Hoa nh thuyn t, trn thuyn. Sau vi li hi p, c Thnh buc Thin Hi ni nhanh ch hiu ca mnh. Thin Hi va m ming lin b nh t xung nc. Leo ln thuyn tr li, Hi li b thc hi phi ni, va m ming li b nh tip. Ln ny Thin Hi i ng, gt u ba ci. B Trng bo Linh Hu Quy Sn vch tm la trong l. Linh Hu vch tm khng thy. B Trng bc li vch tro tm thy cht la a ln hi: Ngi bo khng, vy ci ny l g? Linh Hu lin pht ng, l t. Hu Lng Trng Khnh theo Ngha Tn Tuyt Phong sut 20 nm m khng c kt qu. Mt hm Hu Lng v tnh cun rm ln cht i ng. Vn Yn n tham vn Trn tn tc, b ng ca khng cho vo. Ngy th ba Yn x ca chen vo, b Tn tc nm o ku ni, Yn suy ngh cha ni c lin b Tn tc va x ra va ch i Tn di xoay ln, ri ng ca kt gy nt bn chn. Ci au thu xng khin Vn Yn ng nhp (sau ny khai t tng Vn Mn rt ni ting). 3. Bn cht ca hin tng n ng n ng l s bin chuyn bt ng, nhanh nh chp, khin tm thc thay i t lon ng thnh yn tnh, t m ti thnh sng sut. Trong khonh khc bt ng , hnh gi thy ging nh xa nay tm mnh b ct tri, b che y, bng nhin c tho g, xing xch my en tan v, th l tm tr nn rng hot, thnh thang, t ti, v c bit l rt sng sut lanh li. Trc khi ng, tm vn cn nh hp, sau st na n ng, tm tr nn khong t khng c bin gii. Trc khi ng, tm vn cn ngn ngi m ti; sau st na n ng, tm tr nn sng sut, hiu ra mi iu.Trc khi ng, tm c th b tht nim; sau st na n ng, tm thng trong chnh nim khng xao lng.
48
Tht ra s n ng khng phi ngu nhin m c. l kt qu ca c mt qu trnh tch ly cng c v cng phu nhiu nm thng, nhiu i kip. Hu ht nhng ngi c xut hin hin tng n ng u c s tp trung cao , khc khoi tha thit khc thng, v phi c cng c g rt xng ng. S tp trung cng cao th sc ng cng ln; s thit tha cng nhiu th sc ng cng sng; cng c cng dy th sc ng cng su. Bn cht ca s n ng l s nhy vt v mc Thin (theo thang T thin) hay nhy vt qu Thnh (theo thang T thnh qu) l ty duyn ca mi ngi. Nu sau khi n ng, ngi ny pht trin o c rt tt th hin tng n ng l chng c mt qu thnh no ; nu sau khi n ng, ngi ny ch c s lanh li v thin nh su hn th hin tng n ng ch l tng trng thin nh ch khng phi qu thnh. Tht s c rt nhiu trng hp sau n ng, o c hnh gi khng tng trng m cn tri li l kiu mn v k cc hn, khin mi ngi hoi nghi xa lnh hn. Nhn duyn n ng l git nc cui cng lm trn ly. Git nc l s kch thch tm thc ca thin gi ang trong trng thi sn sng. Git nc cui cng c khi l mt o l c gii thch r rng (trng hp u tin). Git nc cui cng c khi l mt o l c trnh by p m nhng thin gi lnh hi c v khai ng lun. Nhng c khi git nc cui cng ch n gin l mt s kch thch gic quan tai mt cng khin bng ng. Cc thin s hay a tay hay a vt g ln kch thch nhn cn. C nhiu thin s ng o nh mt ting ng bt cht. V d thin s T Lin nghe ting bng bui sng lin khai ng. C khi mt ci nh kch thch xc gic cng lm bng ng. S kch thch gic quan nh th khng c o l g b mt, ch l khi nhn duyn cng c y th s kch thch n gin ca ting ng cng lm tm khai m. Hin tng n ng xut hin khi ngi tu cng c. Hu ht cng c ny phi c tch ly nhiu i nhiu kip ch khng phi ch mt vi nm. Khi Pht Php tri qua mt giai on vi trm nm tu hnh nghim chnh th sau ta s c c hng lot cc v thin gi n ng. Nu s tu hnh bt u lch hng th ta li thy trong Pht Php vng bng nhng trng hp n ng nh th. Ta phi nhn thy hin tng n ng c ngun gc t xa nh th th mi hiu Pht Php chnh xc ko khng ch m mng ch gp hn n ng l sai lm. n ng cng c su cn khc nhau. Khng phi tt c trng hp n ng u l t c mc ging nhau. C nhiu v n ng siu phm nh Lm T, ng Sn, Vn Mn. Nhng cng c nhiu v n ng ri phi tu hnh tip vi mi nm mi vt bc. Nhiu v phi mt 40 nm c cho l tht s an n trit ng. Vo thi c Pht, nhiu v t kheo sau khi n ng, c Pht hng dn tip tc chng c Alahn y Tam minh Lc thng. Sau ny, nht l vo giai on Thin tng Trung hoa thnh hnh, tuy ta thy nhiu v siu phm phi thng nhng vn cha thy v no tuyn b y Tam minh Lc thng nh Alahn thi c Pht. iu l lng l c nhng v ban u c hin tng n ng nhng v sau li c x tm thng, nh trng hp ca Bnh th gi Thi dng sn (trong Thin Lm bo hun). Rt nhiu ngi c hin tng n ng ri li t hn khi cha ng m khng c ghi trong s sch. Hin nay cng khng thiu nhng trng hp n ng nhng cha gy c n tng nh ngi xa, v cng khng him nhng ngi ng s s ri h hng v sau. Tim tu nh l mt s b sung i vi mt thc t l sau khi n ng, hnh gi vn cha th t ti vi sinh t, hoc cha c c hnh hon chnh, hoc nh lc cha su. V th, sau khi xut hin hin tng n ng, hnh gi phi nh vo sc tnh gic mi va c c khng b xao lng m tip tc an tr tm vng chc, tin dn vo cc mc thin su hn. Tuy nhin, sau khi n ng, nhiu v ri vo phng php chim ngng trng thi tm rng rang sng t tn hng m khng bit dit tr cc vng tng su kn ang tip tc chi
49
phi ng sau. Chnh v chim ngng tn hng trng thi tm rng rang m hnh gi ht phc dn dn, sau ny c th b thoi tht trm trng. Nu c minh s ch dy, hnh gi sau n ng s tip tc nhip tm trong hi th tin su vo nh ch khng chim ngng v t mn ni trng thi ca tm. Thi c Pht vic tim tu c xem l cn bn vng chc, ging nh thy gio bt hc sinh phi t lm cc php tnh cng tr nhn chia mt cch th cng nm vng cch lm ton t gc. Sang thi Thin tng, vic n ng c xem l cnh ca ban u cho vic tu hnh v sau, ging nh by gi hc sinh ch bm calculator tm kt qu, tuy nhanh nhng khng c kin thc nn tng. Cc thin sinh hm h i tham vn hy vng gp mt v thin s khai ng tc th, sau c tu cng d hn. Nhng ri u cng vo y. Tnh ra cng ch nhng v no c cn c t kip trc, nhng v no thit tha kh s ngy i tham hc, m lng l ngi thin mi c th c thin s im ha thnh cng. Bit bao nhiu v ti lui tham vn, c ngn c vn, nhng s c n ng cng khng nhiu. Chng ta cng v d nh tri trn cy c th ri rng v qu chn, c th v gi thi, c th v ngi hi. Hin tng n ng cng c th do sc nh qu thun, c th do mt kch ng ngu nhin, c th do thy khai ng. Nhng d sao i na, ta phi c cng trng cy, chm bn, bt su, lm c di, ta cnh h, ti nc, thm chng, cho n mt ngy kia cy mi ra hoa m qu. Cng vy, d sao ta cng phi gy to cng c t nhiu kip, tn knh Pht , lm li ch chng sinh, gi gn gii hnh, vun bi o c, tinh tn ngi thin, cho n mt ngy kia nh tu mi m hoa kt qu. Qu trnh trng cy o c khng ch trong mt kip ny, m phi l rt nhiu rt nhiu kip. Nu ta may mn gieo duyn lnh t qu kh xa th kip ny d c nhiu tin b; nu cha th ta phi c gng rt nhiu m kt qu cng cha l bao. V vy, nu thy vic tu hnh t tin b, ta phi hiu l do cng c cha nhiu, v phi dn lng cng quyt tm nhiu hn na. Cn nu ai v thy vic tu cha tin b m chn nn th trm kip ngn i sau c lm k hn km tm thng. iu ta cn ch na l d cho c n ng, c khi ch l mt mc ng thp thp cha cho ta thnh tu o c vng chc hoc mt nh lc thm su. V th, s khim h vn lun lun l qu gi. Cu hi: Th no l mt ngi quyt tm tu tp thin nh?
Thin hc 17 NHNG PHP MN NGY NAY

Chng ta tm chia o Pht theo nhng giai on sau: - Thi k Pht gio Nguyn Thy. l thi k c Pht cn ti th v ko di thm 100 nm. - Thi k Pht gio phn phi. l thi k sau 100 nm, o Pht chia thnh 20 b phi, theo hai khuynh hng bo th ca Thng ta b v ci cch ca i chng b. Thi k ny ko di t 100 nm sau Pht n khong 600 nm sau Pht. - Thi k Pht gio i tha. Nhiu khi trnh hn thua, ngi ta cng gi l Pht gio Pht trin. Lc ny nhng b kinh v lun ca i tha thi nhau xut hin. Tht ra Pht gio i
50
tha c manh nha sau Pht 200 nm, nhng phi i khi Long Th hin din th mi tr thnh mt phong tro rm r. - Thi k Pht gio bin thi. l khi Pht gio c truyn sang cc nc pha ng nh Ty Tng, Trung hoa. Ti y, o Pht pha trn vi vn ha, tn ngng bn a v thay i rt nhiu. Ta c Mt tng, Thin tng hay Tnh tng u thuc giai on ny. Thi k ny khng ng u, ty theo thi gian o Pht du nhp vo mi nc, nhng cng khong gn 1000 nm sau Pht. Ngay c Pht gio Theravada ca Nam tng tng c xem l nguyn thy cng khng cn gi c thun ty, cng thay i rt xa so vi Pht gio Nguyn thy. V dng nh khuynh hng bin thi ny ko di n ngy nay. - Thi k Pht gio hin i. l thi i hm nay khi cc ngnh k thut khoa hc tin b gip cho vic nghin cu o Pht c thun li. Ngy nay ngi ta t b rng buc bi mt tng phi duy nht m lun tm hiu o Pht t ci ngun, tm hiu cc tng phi khp ni, giao lu trao i kinh nghim tu hnh. Chnh thi k ny li mi l lc tinh thn ca Pht gio Nguyn thy c tn vinh v gip cho o Pht tm li im chung v bt b phn ha. Hm nay chng ta ch cp n bn ng li ph bin nht by gi l Tnh tng, Thin tng, Mt tng v Theravada Nam tng. Mt bi hc ngn nh vy th nhng iu c nu ra ch l s lc. Hc bi ny, chng ta cng vt ra khi tinh thn thnh kin tng phi tm s tht. Mt tr ngi ln cho ngi hc Pht l tinh thn tng phi qu nng khin cho ta khng cn khch quan na. By gi, d ta xut thn t tng phi no, ta cng tm qun i ch cn l t Pht chung duy nht m thi. C th thy t ta cc lc bnh vc tng phi php mn ca mnh, nhng trn tinh thn khch quan nghin cu, ta phi thot ra khi nh hng nhn rng hn. iu bnh thng l ai cng cho tng phi mnh l chn l ng nht. ch l quan nim ch quan khng ph hp vi tinh thn nghin cu khoa hc, cn phi c trnh ta i tm mt o Pht chung cho tt c. Chng ta s da trn vi o l cn bn nht ca Pht so snh tng php mn v bit r s sai bit b sung hay pht huy. Cui cng, c m ca chng ta vn l xy dng li mt o Pht ha hp on kt v khng cn b phn ha trm trng nh hin nay. 1. Tnh tng Tng Tnh xut hin theo tinh thn ca kinh Qun V Lng Th v kinh A di . Nhng bc tng s nh Hu Vin, m Loan, o Xc. ht mc xin dng ca ngi ci mong c sinh v ci Pht A di sau khi cht, bng cch lc sng c chuyn tm nim danh hiu Pht Adi. Ci nc ca Pht Adi c gi l ci Cc Lc, hay cn gi l Tnh . l ni cc v B tt ng vy, t tri trang nghim p , chng sinh thun ha sng sut. Ti , mi ngi s c sinh ra t mt hoa sen, ri tu hnh cho n khi thnh Pht. Kinh Qun V Lng Th ni rng lc cha c o, cn l t kheo Php Tng, Pht Adi pht 48 li nguyn vi s ha hn rng bt c ai nim danh hiu ngi u s c ngi dng thn lc a v ci Cc lc sau khi cht. Chnh v tin vo li ha hn m tng Tnh xut hin ku gi mi ngi tha thit nim Pht c vng sinh. u im ca tng Tnh l khng trit l rm r nn d c qun chng bnh dn chp nhn khin cho tn Pht gio ng hn ln. Mc tiu vng sinh cng n gin gn ging nh cc tn gio khc chuyn ha hn mt thin ng sau khi cht nn cnh tranh rt tt vi cc tn gio ch trng sinh thin ng thi. Ring Tnh tng vt hn hn l cn ni n trch nhim tu hnh sau khi vng sinh ch Cc Lc cha l mc ch cui cng. S chuyn tm nim Pht cng c xem l mt cch nhip tm trong thin nh, trong ,
51
nim v tn knh Pht c gi gn thng xuyn. Ngoi ra, do khng tn nhiu thi gian cho trit l nn tng Tnh pht trin theo hng nghi l gip cho Pht gio c nghi l p ng nhu cu cng king cu nguyn cho tn nh cu an, cu siu, tang l Nhiu ngi c o c sn, li thm chuyn cn nim Pht, cng tm thy an lc trong cuc sng v khi cht. Nhc im ca tng Tnh l ri xa mc tiu V ng ca Pht nn nu khng kho, ngi tu c th tr nn ch k dn dn m khng hay. Do ch c ao vng sinh Tnh nn ngi ta cng b qun th gii thc ti ny, khng chung tay gp sc xy dng cuc i, l l vi s nghip truyn b chnh php nn tn o Pht t dn, nhng t cho cc tn gio khc nhy vo thay th. Thng thng l sau thi gian Tnh tng pht trin mnh th o Pht li suy yu l v nh th. Cu nim Pht c th l phng tin tt ban u an tr tm, nhng nu khng bung b c th hnh gi khng th vo su trong nh v nh bt buc phi l mt ni tm trng vng hon ton. Nim tin vo c nguyn vng sinh ch c th l phng tin ban u ch khng th l tt c, v vy, nu khng chu hc hi thm, ngi tu s hiu sai v Pht Php trm trng, thm ch ri vo t kin. Tin vo Pht lc qu ng s ph v o l Nhn qu Nghip bo vn l mt o l nn tng tuyt i trong o Pht. Theo Nhn qu, mun c sinh v mt ni tt lnh sau khi cht, ngi ta phi gng cng xy dng ci i hin ti ny thnh ci Pht trc . D xy dng cha xong, nhng Nhn qu cng a ngi v ci Pht sau khi cht. B sung cho nhng khuyt im ca tng Tnh , nhiu v tn tc a ra thm nhng khi nim mi nh hon nhp Ta b, Tn Hnh Nguyn, Nim Pht theo hi th, nim n v nim, T tnh Di Duy tm tnh Nn tp ngi kit gi, iu thn, thy thn l v thng h o, rn luyn kh lc h tr cho cng phu tu tp. 2. Thin tng Thin tng c cho l truyn tha t t B t ma, truyn dn n lc t Hu Nng. Hu Nng c hai t u t l Thanh Nguyn v Hoi Nhng. Hai v trn xut hai cao l Hy Thin v o Nht M t. T Thin tng pht trin rc r ln ht mi tng phi khc. L do cng bi v Thin tng c c nhiu thin s t ng thc t, hn hn cc tng phi khc. Thin tng c cch dy o hi ra ngoi truyn thng gio in, v c khng nh qua li tuyn b (cng c cho l ca B t ma): Bt lp vn t Gio ngoi bit truyn Trc ch nhn tm Kin tnh thnh Pht Ch trng ca Thin tng l gip cho ngi hc ng c Pht tnh c sn ni mnh. Ban u th cho rng h ng c th thnh Pht, v sau th b sung rng ng ri th bt u tu. Rt nhiu ngi trong Thin tng c c hin tng n ng nn cc v vng tin vo ng li ca tng phi mnh. Sau ny, thi cn i, Thin tng xut hin li tu tham thoi u rt cc oan, bi bc ht mi ng li khc, k c kinh in ca Pht, v lm tht bi nhiu ngi. u im ca Thin tng l gip pht huy tnh t lc ca bn thn nn thc t hn cc tng phi da vo s linh thing ca ch Thnh. Vo thi k hng thnh, Thin tng sn sinh ra rt nhiu v thin s t ng c th, c tm chng r rng.
52
Tr tu ca Thin to nn v s lun bn ng gp vo kho tng vn ha ca Pht gio, vi nhiu sng to k th. Dng nh trong mt thi gian di, Thin tng l b mt chnh ca Pht gio Bc phng v c thc hnh v c thnh tu s c tm linh bi cng phu thin nh. Thin tng cng c tnh trong sng v khng chp nhn nhng o gic ca tm, trong khi c nhng tng phi li xem o gic l th v. Nhng thin ng b him ca thin s, tht ra li c ngha l y gi tr ch khng phi l v ngha. Nhng ngi c duyn, c khi nghe mt thin ng him hc li c n ng. V khng cn Pht minh nh trnh tu chng nn Thin tng khng a ra c mt thang tu chng r rng, nn cc Thin s theo kinh nghim ca ring mnh cng lp ra thang gi tr ring, Mi bc tranh chn tru l mt in hnh, rt cuc cng n khp vi thang T thin ca Pht. Thin tng cng i hi s tinh tn quyt lit, khng chp nhn tu cm chng. iu ny ph hp vi Chnh tinh tn trong Bt Chnh o, v to nn o lc tht s cho ton b Pht gio. Nhc im ca Thin tng l t n mc tiu V ng ca Pht. Ch thuyt v Pht tnh c sn khin a n mu thun khi trong tm tn ti cng lc va Bn ng va Pht tnh. Pht tnh li c v v dng khi con ngi to nghip m Pht tnh khng gp phn ngn chn g c. Pht tnh c hin l hay khng l do con ngi dng cng tu tp ch chnh Pht tnh li khng t lm nn s gic ng cho mnh. T khi cho rng ni chnh mnh c sn Pht tnh siu vit, nhiu ngi tr nn kiu cng lp d. Nhiu ngi c s ph cng nhn l kin tnh cng cha c o c, v trm trng hn, nhiu ngi cn h hng v sau. Pht tnh v Kin tnh khng sn sinh ra c hnh mt cch t ng, chnh con ngi phi t mnh rn luyn rt nhiu c c hnh. Cng mt cnh gii chng ng, c Pht khng cho rng l Pht tnh c sn, ch cho rng l thuc v T thin hay T qu, trong khi Thin tng li l gii rng l Pht tnh c sn. Ch thuyt v Pht tnh gn vi i Ng hay Chn ng ca kinh in Upanishad ca o n hn. Thin tng li qu ch trng tm kim hin tng n ng m t ch trng tu tp t cn bn. Hn na, vic dng cng trn u cng khin m lc mt dn lm cho hnh gi ban u c v yn n, thi gian sau li thoi tht. Nhiu ngi bt chc ni thin ng lm ra v ta ng o, khng ng ch l hn thua v khoe khoang. B sung cho nhng iu , ta nn ly mc tiu V ng lm chnh, ly vic tu dng o c lm nn, rn luyn kh lc lm s h tr. 3. Mt tng Chic ni ca Mt tng l Ty tng, ni , o Pht kt hp vi tn ngng c sn, Bon, to thnh mt o Pht rt k l. V l thuyt, kinh in Mt tng Ty tng nhiu hn c Pht gio Trung hoa. C nhng bn kinh m ch Ty tng mi c ch Trung hoa cng khng c. Mt tng ch trng v vic tm kim quyn nng, c kh lc ln tm linh. Cc Lt ma c nhng b quyt v luyn tp khi lc rt c bit to thnh sc mnh cho c th. Ri v s nhng thn ch c cho rng to nn quyn nng tm linh. Nhng nu cn ni v l thuyt Bt nh Tnh khng, B tt hnh th trong Mt tng cng khng thiu l lun cao siu. Phi Mt tng do ngi Tson Khapa (Tn Khch Ba) thit lp chim u th vi hai Lt Ma uy tn nht l t Lai v Ban Thin vn cn nh hng n ngy nay. Trung hoa, khi nh
53
Thanh tr v, quc s Ngc Lm to iu kin pht trin Mt tng qua vic ra lnh buc cc cha phi tng nm thn ch Lng Nghim vo bui khuya, v a mt ch vo hu ht cc nghi thc tng nim. Nhiu ngi do tng thn ch cng c c nng lc c bit v tm linh. u im ca Mt tng l to thm mt kha cnh nng lc tm linh trong Pht gio. Nhiu hnh gi Mt tng thnh tu thn thng mc nht nh cng lm ngc nhin mi ngi. Cuc sng con ngi nhiu chng ngi kh khn, ri trong lc b tc, buc h phi i tm s cu gip ca ngi c kh nng tm linh. Chnh nhng hnh gi Mt tng p ng phn no nhu cu gii quyt kh khn cho qun chng, v gi c tn cho Pht gio. Cu thn ch ti ngha, thun ty nim tin, c chuyn ch tr tng cng c xem nh mt phng tin nhip tm trong thin nh. Ngi n hiu ting Sancrit th c th hiu c ngha cu thn ch, hoc ngy nay cc bi thn ch cng c dch ra ting Vit gip nhiu ngi hiu ngha. Nhng tht s, hiu th hiu, m chng ai bit ngha l o l g. V d cu Aum mani padm hum (n ma ni bt di hng) c ngha l Om, vin ngc trong a sen, c th c hiu ngha, nhng chng ai bit o l g. Ri ty theo s ph cho ngi t nim tin vo s thing ling ca cu thn ch ngi t m theo sut i m nhip tm tr tng. u im ni bt ca cc tu vin Mt tng Ty tng l nhng phng php luyn tp kh lc rt hiu qu. Nh nhng phng php m cc Lt ma chu ng ci lnh gh ngi trn ni cao. Chnh nh kh lc h tr m s tu tp tm linh ca cc Lt ma cng t c nhiu kt qu phi thng. Ton dn tc Ty tng theo o Pht cng v chng kin nhng quyn nng k l ca cc Lt ma. Nhc im ca Mt tng l vic s dng quyn nng lm tng trng kiu mn ng chp d di. Hn na s ham thch quyn nng tm linh cng khin ngi ta i lch khi Chnh kin ca o Pht. Nhiu phi Mt tng th s ngi rn luyn quyn nng, y ht cc o ph thy thi man r. Phi Mt tng t khi ni v o l sng su xa chn chnh, m thch khoe khoang v quyn nng thn thng. c t lai lt ma l in hnh him hoi. Thi gian mi xut gia rt quan trng i vi ngi tu, cn c hun tp nhng l tng kin cng vi Pht Php, l tng truyn b chnh php rng khp, nhng nm thn ch Lng Nghim gieo vo lng ngi mi vo o mt khi nim m h khng phng hng. Tht ra chnh s nhip tm, mun v phc to nn php l ch cu thn ch v ngha ch l ch da ca nim tin. Khi tng cu thn ch, ta c s nhip tm, ta c mun t c kh nng g , kt hp vi phc qu kh, th l ta c nng lc. V d ngi mun c kh nng cha bnh, thit tha tr tng thn ch vi nim tin Pht. Ri sau mt thi gian tng vo ly nc cho ngi khc ung thy lnh bnh tht, th l cng vng tin vo nng lc ca thn ch, u ng rng chnh s nhip tm thit tha, mun v phc ca chnh mnh lm nn nh th. Nhiu bi kinh ca Mt tng cn i ti cc oan l cho rng tr tng bi thn ch trong s c cng c cn ln hn ha nhiu ngi chng Alahn. y tht s l iu lm tan long o Pht. Chnh c Pht cng ch nhn mnh l mt Alahn. Mc d cng c, tr tu, dung mo, thn thng ca Pht siu vit bit bao nhiu ln. B sung cho Mt tng l phi thit lp chnh kin vi T Diu , phi ly mc tiu V ng lm nh hng chnh, phi rn luyn o c lm nn tng t ngy u xut gia. Pht huy phng php rn luyn kh lc ng tht truyn. 4. Nam tng Theravada Pht gio Nam tng Theravada truyn b khp t cc nc Tch Lan, Min in, Thi lan,
54
Lo, Kampuchea, v mt phn nh ti Vit Nam. Ch Theravada c ngha l Thng ta b, mt b phi c thnh lp sau Pht 100 nm. Nam tng trung thnh v bo v gio l nguyn thy t thi c Pht, tuyt i khng chp nhn bn kinh no xut hin vo cc thi i sau. Nhng bn kinh i tha xut hin v sau u b Nam tng lit vo hng ngoi o. Ch c b Nikaya do chnh Pht tuyn thuyt, thm b Abhidhamma (Vi diu php) l kinh in chnh thc c lu truyn v tn sng. Cc s Nam tng rt chuyn ch tu tp thin nh, gi nhiu gii lut xa xa, do , cho php n tam tnh nhc. Chic y vng qun va p mt va rm r cng l biu hin ca s gi gn truyn thng quyt lit. u im ca Nam tng l bo v mt o Pht truyn thng km bt nhng s ci cch m c khi i qu xa ca Pht gio Bc phng. S quyt lit ca Nam tng lm Bc tng cng d dt bt s t tn ca mnh khi t cho mnh l i tha v ch Nam tng l Tiu tha. S chuyn ch tu tp v truyn b cc phng php tu thin nh cng nu cao c gi tr ca o Pht gia mt th gii quay cung cng thng. Nhiu thin vin ti cc quc gia Pht gio Nam tng thu ht c nhiu ngi khp ni trn th gii v thc tp. Kinh in Nikaya c tn th nn d cho ngn t xa xa kh hiu, lp li nhm chn, cng vn c mi ngi kin tm nghin cu v tm thy trong v s o l cc k qu gi. S quyt tm duy tr Gii lut c xa cng l hnh nh p nh ta trn qu iu c knh d cho nhiu gii iu tht s khng cn ph hp. So vi Bc tng th Nam tng gi c s ng nht khp ni, d quc gia no. y l iu v cng ng ca ngi. Bc tng v mnh dn ci cch cng gy ra s phn ha, chia r, bin thi khp ni. Nam tng tn trng mc tiu V ng ca Pht rt k trong s thc hnh tu tp. Nhng chun mc c thit lp t thi Pht nh T Thin, T Qu, vn c tn trng theo ui. Lch s v c Pht hay truyn tch v cc v Thnh tng c v thc v trong sng hn, d cho cc chi tit v thn thng vn c cp. Li tu Minh st tu c pht minh sau Pht c li theo di th bng phng xp li rt c li cho vic cng c Chn m, to kh lc cho vic tin trin thin nh lu di v sau. Nhiu v s Nam tng c kt qu Thin nh rt thuyt phc, n ni c mi ngi xng tng l Alahn. Nhc im ca Nam tng l khng tm hiu thy c ci hay ca t tng Pht gio i tha vi nhng s pht trin cn thit cho ph hp vi thi i v khu vc. V th Nam tng lun coi Bc tng nh ngoi o gp phn lm chia r o Pht chung. Chng ta cn phi on kt ton th nhng ngi tin Pht trn khp th gii li Pht gio c c sc mnh khi m hin nay rt nhiu th lc xu ang tm cch ph hoi o Pht. Nhiu v trong Nam tng i ti cc oan coi trng Abhidhamma hn kinh in chnh thng Nikaya. cng l du hiu Nam tng bt u ri xa ci gc dn. Nhiu cch thin tp ca Nam tng khng thng nht c T nim x m ch chn mt x no thc hnh trong bn x Qun thn, qun th, qun tm, qun php. Hu ht li sng v tu ca cc s Nam tng rt th ng, khng ch trng nhiu n vic truyn b Pht Php mt cch su rng nn nhiu khu vc ca Nam tng dn dn mt vo tay Hi gio hoc cc tn gio khc. C nhng phum sc nhiu i theo Pht vy m by gi bt u theo Tin lnh khi c cho ba triu. Pht gio Nam tng ca Thi Lan khng gi c i sng vn ha Thi lan, khin cho t nc ny tr nn try lc tha ha. Cc s quan tm nhiu n nhng tiu tit gii lut m khng chu quan tm ti i th pht trin Pht gio.
55
Nhng ri cc s cng kh th gi c gii lut y ht ngy xa, v c khi cng phi i kht thc bng cch ngi trn xe lam v nhn v c xe vt thc. i sng ca s tng Min in cc k thun li trong khi st bn ngoi ngi dn rt ngho kh vt v. iu ny khin ngi ta cho rng o Pht ch c li cho gii tng l. B sung cho nhng iu trn l ta cn mt Nam tng nng ng trong vic truyn b chnh php su rng, mt Nam tng thng cm u i vi Bc tng, mt Nam tng dn thn phc v hn l lng l ngi ch c phc v. Trong mt bi cnh a dng Pht gio nh ngy nay, ta phi c bn phn i tm ci chung ng hp l nht, va c hiu qu thit thc trong vic i n gic ng gii thot, va c hiu qu trong vic hong truyn chnh php, va to nn mu s chung cho cc tng phi Pht gio tm n s ha hp on kt vi nhau. Ci chung ng l Mc tiu V ng; ci chung ng l c hnh nhn cch hon chnh nghim tc; ci chung ng l o l Nhn qu Nghip bo; ci chung ng l mt Pht gio dn thn gy to c nhiu cng c v lm li ch cho cng ng a cu; ci chung ng l cng phu Thin nh c phng php hon ho nht, ph hp vi li Pht dy nht. Cu hi: Hy nu c m v mt o Pht cho th gii ngy mai.
Thin hc 18 B TT HNH
B tt c phin m qua trung gian ch Hn ri sang ch Vit ca t ting Phn BodhiSatva, c ngha l mt hu tnh c tr gic. Ngha ca t vng th n s nhng gi tr ca Btt th rt ln lao trong o Pht. 1. Ngi hng v qu v Pht Trong cc kinh in Nguyn thy, nht l cc tp Bn sinh k v cc tin kip ca Pht, ta thy lc Pht c gi l B tt. Nhiu kip vt v ln li trong sinh t gieo duyn ha chng sinh, cui cng Btt ra i trong cung vua Tnh Phn ri xut gia tu hnh thnh tu Pht qu. Trn nguyn tc, Pht vn cho mnh l mt Alahn nh nhng Alahn khc, ch khc l Pht vt hn cc v Alahn t cng lao khai sng, tr tu, thn thng, dung mo, cng c Nhng cng v sau, nhiu lun bn xut hin v lm cho khong cch gia Pht v Alahn cng cch xa tri vc. Thm ch nhiu lun bn cn c ch bai qu v Alahn l km ci. y l iu rt tri ngc vi quan im ban u ca Pht. Trong nhiu kinh Nikaya, Alahn l mt bc thnh hon ho, y lng t bi thng yu chng sinh nhng du kn trong phong cch trm mc hin lnh. Sau ny, nhng lun bn ca i tha cho Alahn l kh khan, th ng, h nhp Nit bn xong l ht chuyn. Nhng cu chuyn v ngi H Vn mng ln cung tri Tusita (u sut) thy ngi Ananda ang ph gip Btt Di Lc gio ha thin chng li m ra mt cch hiu v Alahn khc i. V khng va vi bn qu Thnh, nhiu lun bn i tha thit lp thm nhiu qu v phc tp cho Btt. Mt v Btt tri qua v s kip va tu hnh va ha chng sinh s ln lt tin ln nhiu qu v trc khi xut hin kip cui cng thnh tu Pht qu. Theo kinh Hoa Nghim th Btt s tri qua 52 qu v gm Thp Tn, Thp Tr, Thp Hnh, Thp Hi Hng, Thp a, v hai qu v cui l ng gic v Diu gic.
56
Ai cng ng v tnh cch ca Btt l phi x thn gio ha chng sinh khng mt mi. Ring vn phi bn l mc chng ng ca Btt khi l nh th no. Nhng d sao th Nam tng hay Bc tng u phi nht tr ch Btt l ngi hng n qu v i gic ca Pht, ngha l phi l ngi khai sng mt tn gio gii thot vo mt thi im no , mt hnh tinh no , ch khng phi l ngi t c hng dn bi mt o s i trc. Cn kinh in i tha th ng nght nhng v B tt trong mi phng th gii vi v s hnh nguyn khc nhau mc d cng c chung tm nguyn sinh. 2. Nhng ngi c tm lng bao la Tht ra trong o Pht, ngi ta hiu t Btt vi ngha kh rng, khng hn ch l nhng v Btt thn thng qung i n hin khp ni trn ci cao vi, m cn l nhng ngi c tm lng lng nhn i sng gia cuc i thc t ny. Chnh v ngha rng ln ca Btt nh vy nn hnh nh ca o Pht tht l gn gi p v sng ng. Mt ngi c gi l Btt s l ngi thng yu mi ngi chung quanh mnh, sn lng gip khi c th, dng nh chng bao gi thy gin ght ai. Nhng tm hnh nh th rt ph hp vi tiu chun ca mt v chng Thnh qu Tu hon tr ln. Nhng nu v Btt li c thm du hiu l ngi c t c kh nng tm linh g th cng khin cho mi ngi tin tng y l v Btt ch thc. D sao, trc ht Btt c i hi phi l ngi c tm lng bao la nhn i, cn tiu chun v thn thng tm linh th tnh sau. Btt phi l ngi thng cm v xoa du ni au ca mi ngi chung quanh mnh mt cch thc t c th. Chng sinh trn i phi chu ng v vn kh au, t nhng chuyn ln lao cho n nhng chuyn vt vnh. Nhiu chuyn phin toi vt vnh ca chng sinh nghe rt bun ci. Chng sinh sn sng bun kh v nhng chuyn m Btt thy l vn vt khng ng, nhng Btt vn lng nghe v tm cch gip ch khng ci ct khinh khi. Tuy nhin, Btt khc vi mt nh chuyn lm t thin ch, nh t thin ch chuyn i tm nhng k au kh gip nh cu tr vt thc, chm sc ngi mc bnh phong, chm sc tr em m ci Cn Btt th m thm gip cho chng sinh bit ti phc Nhn qu chng sinh t mnh to ra phc cho chnh mnh, to nn phm gi cho chnh mnh m khng cn nh ai gip na. Thot nhn bn ngoi th mt nh lm t thin c v ni bt hn, d c nhiu ngi bit hn. Nhng ni v hiu qu li ch lu di th chnh nhng v Btt m thm gip chng sinh c tr tu mi l cng lao to ln i vi th gii. Btt cng khc vi mt ngi thch lm phc cu phc. Ngi lm phc m cu phc th nhn bn ngo cng gip mi ngi, nhng bn trong lng ch k cng lc cng ln. Cn Btt th gip chng sinh ch v lng thng yu v iu kin. V vy, gi mt ngi l Btt, ta phi tm hiu ng c tht s ca vic lm t thin ca ngi , khng phi thy ai tt tt cng gi l Btt. 3. B tt Tu hon Theo Nikaya, mt v chng qu Tu hon (Sotapatti) s phi tr li ci ngi nhiu ln trc khi chng qu Gii thot Alahn ti hu. Trong thi gian ti sinh nhiu ln ci ngi, v Tu hon mang theo tm lng v tha do ph tr c kit s thn kin,( ngha l ch k), sng mt i tn ty gip i gip ngi. Va c ngun gc thnh qu, va sng i hy sinh tn ty, v Tu hon ny tht s c tm hnh ca Btt.
57
V Btt Tu hon nh th tch ly cng c dn dn v gt ra nghip chng t t. V vn cn phi chu nhiu thng trm trong cuc sng v i khi chp nhn c thi cng rn khi phi bo v iu thin cho th gian. Nhng thnh qu ca qu kh lun hin din trong ni tm su thm khin cho v i ng hng v cng c tng ln mi. V lun kht khao tu tp thin nh, v nhiu khi khng l thuc vo s hng dn ca thy t do v c mm mng chng ng ca qu kh. C khi v Btt Tu hon leo ln ti tt nh vinh quang ngi v quc vng, nhng cng c lc phi chu lang thang y a. Nhng tuyt i v khng bao gi b ri vo ba no c a ngc, ng qu, sc sinh. Khuynh hng v tha, kht khao l phi, c m siu thot lun thc y v hng thng ch khng chm trong s tm thng ca th nhn. i khi v vn cn c th c li lm, nhng ri cui cng v vn t mnh tm cch vt ra khi. C th ni Btt Tu hon l hnh nh cm ng nht v v phi cc kh phn u rt nhiu ch khng c d dng t ti nh nhng Btt cao siu khc. 4. B tt th hin Btt th hin l hng Btt c thnh v cao, c phc y ci tri, khng b rng buc bi ci ngi, nhng thy mnh c duyn lm c vic tt p cho Pht Php, cho chng sinh ci ngi nn pht nguyn sinh v ci ngi trong mt thi im no . Btt th hin c t do chn cha m, dng di sinh vo. Nu l Btt mc chng ng cha siu vit th cc ngi chp nhn cch m v minh, ngha l khi mi xut thai, tm thi qun ngun gc thn thnh ca mnh. Sau vi nm, khi tui ln, b no pht trin, tm linh khai m, trnh tm chng t nhin phc hi sau mt thi gian tu tp, Btt s nh li ngun gc cng nh hnh nguyn mang theo v ci ngi ca mnh. Btt th hin th t ti hn Btt Tu hon v trnh tm chng cao hn, cng c ln hn, v vy, d dng thc hin hoi bo ca mnh hn. Nhiu thin s d thng nh ngi Ph Ha, o T, Diu Thin (cha Kim Sn), Minh Khng (Vit Nam) u c th xem l Btt th hin. Hnh nh s huynh Ngc Lam trong truyn Thot vng tc ly ca s Tinh Vn cng tiu biu cho hng Btt th hin. Nhiu v Btt khng nht thit phi xut hin trong o Pht. C khi cc ngi hin thn trong mt tn gio khc chnh n tn gio v gn vi chnh o hn. Nhng v cng c thn thng phi thng, c o hnh siu thot, v o l lun lun ph hp vi Pht Php, d ang hin tng ca mt tn gio khc. Cng c khi Btt th hin vo ngi nhn vng, quan tng, ho ph, trit gia, anh ti thc hin nhng tm nguyn ca mnh. Nhng thng th cc v du dim thn phn mnh rt k, kh ai bit c ngun gc thn thnh ca cc ngi. Trit gia Socrate (469-399bc) ca thnh Athenes, Hy lp c l mt in hnh. Nhng trit l ca ng rt ph hp vi Pht Php. ng c th nhp nh trong t th ng mt ngy m. ng bnh thn chp nhn ci cht bc t bng thuc c. Nh ton hc Pythagore (582-500bc), cng thi i vi Pht, cng Hy Lp, dy thin nh cho nhiu mn , v c nhiu thn thng. Pythagore ni rt nhiu v lun hi ging nh o Pht. C mt iu quan trng ta cn phi nh, l Btt khng bao gi s dng thn thng thay i s phn ca chng sinh. Cc ngi ch gip cho chng sinh bit gy to nhn lnh qu bo t n mt cch vng bn n nh. Btt phi l ngi c tr tu hiu rt su v Nhn qu Nghip bo nn lun dng lut Nhn qu iu chnh thn phn con ngi. Thn thng ch l s cu gip tm thi, khng phi l vnh vin.
58
5. i B tt l nhng v Btt gn nh Pht, hu nh khng bao gi trc tip hin thn i m ch trn ci tri, ci thnh quan st v cu th gian. Trng hp nh Btt Di Lc th hin lm B i ha thng l him hoi. Ta c nhng v i Btt ni ting nh Qun Th m, Vn Th S Li, Ph Hin, a Tng, i Th Ch vn vn Ring Btt Qun Th m cc k c qun chng ngng m tn th v hnh nguyn cu gip chng sinh trong lc nguy nan cp bch. Tht s rt nhiu, rt nhiu ngi gp nn nim danh hiu Quan m lin c thot khi v cng mu nhim. Ta c th thc mc ti sao thn thng ca mt v Btt li can thip vo Nghip ca chng sinh c. Tht ra nhng ngi lc gp nn li bit nim Pht tc l c duyn vi Pht Php, t ra trong i cng lm vic lnh no ri. Khi gp nn bit ku Pht, Ch Pht, ch i Btt s dng thn thng cu ngi qua nn tai, cng c ngha l cho chng sinh mn phc ca mnh, m Btt th phc l v hn. Sau ny ngi phi lm nhng vic phc tr li. l l do ti sao ta thy c nhiu ngi lm phc rt nhiu m khng kh ln c ch bi v phi tr li cho Pht. Ngi cng cu xin nhiu chng no th sau ny khi lm phc cng t c hng phc chng ny. Tht ra, cc Btt th khng c tn tui danh xng, cng khng cn phn bit Btt ny Btt khc. Ch c chng sinh thch by v phn bit cho phong ph a dng th cc Ngi ty thun m thi. Tm Btt trm ph php gii bng lng i bi v hn, ging nh nh nng mt tri bnh ng chiu khp vn vt. Ngi quay lng vi nh sng th mt tri cng khng lm g c. Cng vy, chng sinh khng hng v ch Pht th Pht cng khng lm g c. Cn tt c nhng chng sinh no bit hng v Pht th lun lun c s gia h che ch ca ch Pht. Tm i bi ca Pht l mt s cm ng vi diu v khng bao gi cng tn m chng sinh s c thm nhun ti mt nu c tm lng. Chng ta c th hiu v bin ha thn ca Pht hay ch i Btt chnh l tm cm ng cng khp vi tt c chng sinh, ch khng cn thit phi hin thn c th. Qu v ca nhng v i Btt nh th tht l khng th ngh bn, cng nh Btt Di Lc khng khc g Pht, nhng vn ti ci tri u sut gio ha thin chng ch thi im xut hin ci ngi thnh Pht qu. Cu hi: Mi ngi hy nu ln phng php c th gip ngi cha bit Pht Php tr nn knh yu Pht Php.
Thin hc 19 X THIN - GIM THIN - SNG THIN

1. X thin Khi kt thc thi ta thin, ta cng phi tun theo nhng th tc cn thit gip tng thm li ch v gim i nhng tc hi. Nhng th tc gm c cc tm nguyn v thao tc. Tm nguyn cui thi ta thin khi ta cha c ng g c l nim m thm trong tm. l nhng tc cn thit v tt p m Pht thng xuyn nhc nh mt t kheo chn chnh phi bit pht khi. Chng ta ng hiu lm tu Thin ngha l tuyt i khng khi nim. Tht ra nhng nim thin lnh chnh l s h tr rt ln cho s nghip nhip tm lu di v sau.
59
Khi bt u ta thin ta cng khi pht ba tm nguyn (i vi c s) hoc bn tm nguyn (i vi tu s) l tuyt i tn knh Pht, Thng yu tt c chng sinh, v tn cng khim h (nu tu s th thm nghim tr gii lut). By gi khi kt thc thi ta thin, ta s pht ln li ha nghim tc vi ch Pht l: Sut i s tn ty gip mi ngi chung quanh c an vui trong Chnh Php v trong Thin nh mt cch c th. Trong o Pht th khng thiu nhng li pht nguyn khp chng sinh. Nhng khuyt im thng gp l ta khng c th ha nhng li nguyn thnh phng php, k hoch mt cch chi tit d dng thc hin. Cui cng c m th ln nhng lm khng c bao nhiu. khc phc nhc im , t nay, sau mi thi ta thin, ta s ha vi Pht l thc hin c nguyn sinh mt cch c th v hiu qu. Chnh nh li ha ny, ta s bit quan st tnh cht ca tng ngi, tng thnh phn, tng khu vc lp nn k hoch gio ha chi tit. Ta s i n mt mnh hay s kt hp vi huynh ; ta s tip xc vi ngi cang cng trc hay ngi nhu thun trc; ta s ni v o l lp tc hay s gip i sng trc vn vn Thao tc k tip theo l nhng ng tc nh nhng t tn v xoa bp nh sau. - Ta s ci u ln xung chng 5 ln. - Xoay u qua li chm chm mi bn chng 5 ln. - Chuyn ng hai vai theo hnh trn ln xung chng 7 ln. - Xoay ton thn da trn trc eo lng qua li hai bn, mi bn chng 7 ln. - Bp bp 2 bn tay chng 5 ln. - Ri a tay ln xoa u, mt, hai tai, c, gy cho n khi thy d chu, khong chng 30 giy. - Xoa trc ngc v bng khong chng 30 giy. ng b qua 2 bn cnh sn. - Xoa tht lng cng chng 30 giy. - Ri by gi mi ko chn ra xoa bp chn nh nhng. Sau , ta ngi yn ti ch mt cht cho thoi mi ri mi ng ln i bch b (hay gi l kinh hnh). Mc ch ca vic i bch b sau khi ngi thin l gip ta chuyn tip t mt giai on tnh lng sang giai on hot ng ca cuc sng khng b t ngt. Khi i bch b kinh hnh nh th, ta vn pha di bng, vn gng gi tm yn tnh nh khi ngi thin. Hi th vn iu ha khng b can thip. T nhin ta bit r tng bc chn chm t d khng c phi bit. Lt na y, bc vo cuc sng y lao xao bin ng, ta vn khng b cun theo mt cch m m tm ti. Nu ta c c mt khng gian thong ng rng ri thin nhin kinh hnh th rt tt, cn khng c nh vy th ta vn c th i ti i lui trn mt on ng ngn cng khng sao. 2. Gim thin Khi bt u tp ta thin, ta kh th t bit t th ngi ca mnh c ng v p cha, v th, rt cn ngi Gim thin i ti i lui quan st chnh sa gim cho i chng. Gim thin phi l ngi c kinh nghim ta thin kh gii, tng bit nhng sai lm ca mnh nn by gi bit sai lm ca huynh m kp thi chnh sa. Cng tc gim thin rt vt v v phi i ti i lui tp trung xem xt ht ngi ny n ngi khc, khng c yn tnh ngi thin trong khi i chng ngi. Nu khng sp c thi gian ngi b li th sc khe Gim thin s tt trng thy. Gim thin cn trang b mt cy thin bng di khong 1,2m, hnh dng dp dng nhc nh thin sinh. Gim thin i ti i lui phi nh nhng kh khng khng gy ting ng.
60
Nhng li no b phm th thin sinh c hay b lp li hoi, nn Gim thin phi sa gip nhiu ln mi ht hn. Khi bt u cng tc, Gim thin phi xem xt phn t th bn ngoi trc khi xem xt ni tm ca thin sinh. Nhng li v t th thng gp ca thin sinh l: - Lng cong. Gim thin phi thng xuyn ly thin bng chm nh vo lng thin sinh hiu m n lng ln li. Nhng nu c ai n ngc nhiu qu th Gim thin phi ni kh bn tai ngi chng xung bt. - u ci qu hay ngng cao. Gim thin phi dng tay chm rt kh ko u thin sinh v ng v tr. - Hai tay p gn hng. Dng thin bng y ra nh nhng. - u quay qua mt bn. Dng tay xoay nh li. - Ming m. Dng thin bng chm nh vo cm. - Ngi nh xoay v mt bn, nghing v mt bn. Dng hai ngn tay gia t hai vai xoay nh tr li. - Mt m to nhn ln, hoc nhn qua li. Ra hiu bng tay m ch nhn xung di. - Ngi khng yn, hay nhc nhch. n gn ni kh bn tai nhc nh rng gi thn cho bt ng. - C du hiu bun ng. Ni kh thin sinh phi bit r ton thn. - C du hiu gng cng ton thn. Nhc kh nn bung lng, gi thn mm mi. - Bn tay khng p, khng ng t th. Nhc kh cho sa li. - Nhn gng mt thy khng thanh thn, bit thin sinh ang b vng tng nhiu. t nh thin bng ln vai, ri nhc kh bn tai, khuyn rng ng b vng tng dn i. - Nhn gng mt thy lng my nhng ln, mt nhm nghin, nh ang lc vo ci no. t thin bng ln vai, v vi ci nh nh. - Nghe hi th nng, ngc n ra thu vo rt r theo tng hi th, tm bt an. t thin bng ln vai, nhc kh thin sinh iu chnh hi th m du li. - Mt xanh l, m hi ra, c th b trng gi. Nn cho vo trong cha tr. - Chn au qu, bt ln ting rn khe kh, mt nhn nh. C th cho php k mt ming vi gp li my lp pha di khp chn di cng, gip chu bt lc gim ci gn chn ch yu nho qu. Nu au bp pha trn th khuyn thin sinh rng chu cho ht gi. Nu vn khng chu ni th cho m chn ra ngi yn mt ch ch mi ngi. Cn nhiu trng hp bt ng khc xy ra trong khi quan st m Gim thin phi t mnh nhn nh phng cch gii quyt chnh sa cho thin sinh. Gim thin c cng c ln, v phi chu nhiu vt v v i chng. V th, Gim thin phi thng xuyn tu tp tm t bi su dy thng yu v kin nhn gip i chng. Cng nn tp cho i chng lun phin gim thin mi ngi c thm k nng ny. 3. Sng Thin Cng phu ta thin v i sng thnh thin hng ngy l mi tng quan khng th tch ri. Ta c th ni Ta thin v Sng thin l i cnh chim a ta bay cao vo bu tri gii thot. Sng thin c nh ngha l sng mt cch thanh thn v nhn i. Sng thanh thn ngha l khng tm ta xao ng theo nhng bun vui thng trm ca cuc i. Ta bit trnh xa nhng tr vui no nhit, phn khch, n o, hn thua, nhiu cm gic. Cuc i nhiu oan tri chng gai thc ghnh, v i khi cng nhiu phn thng t phc qu kh. Ngi i vn b kh vui theo nhng bin i v tn . Mt hnh gi tu thin phi bit gi tm bnh lng, khng au kh khi gp chuyn khng may, khng hn h khi gp chuyn thch . Phi thn nhin trc kh vui cuc i nh vy, ta mi c th tm thy hnh phc ca Thin nh l nim an vui v hn v thanh khit. Ngi i sut i tm cch thay th gnh kh bng gnh vui. Nhng gnh no cng nng n i vai. Thin gi l ngi tm cch trt b gnh nng xung hng c nim vui khng cn gnh nng trn vai na.
61
l hai loi hnh phc rt khc nhau. Chng ta phi suy gm tht k quyt tm i theo con ng ca Pht v thot ra khi bin ng cuc i. Cuc i cng nhiu tr vui chi gii tr. Tuy ni l gii tr, nhng tht ra tr no cng gy cm gic xao ng cho tm. C bc, ru ch, trai gi, ma ty, phim nh i try, hn thua ni v i, sn g l nhng cuc chi ti li d thy nht. Bit bao nhiu ti c c pht sinh t cc tr vui tm ti , chn vi bit bao nhiu ngi trong h su a lc. Nhn qu nghim khc s buc h phi n tr sng phng ni ba c o tng lai. Ri nhng tr gii tr c v nh lnh mnh, k tht cng lm cho tm bt an v mt o c dn. V d nh qu sc cung nhit trong bng , games vi tnh y bo lc, khiu v i nam n, nhc kch ng, trang phc h hang u gp phn lm bng hoi tm hn dn dn. Chng ta cm n Pht ch ra gii lut bo v ngi tu khi nhng tr vui lm tm hn bt an nh th. Ri ngay c ngi nh c trng c v tr tu, k tht cng lm hao tn tm tr v thi gian rt nhiu. Ngoi tr lm th nhc gp phn truyn b o c th khng sao, cn li lm th nhc din t cm xc c nhn cng lm tm xao ng. Ni chung, thin gi phi t nhn nh nhng g lm mt i s thanh thn m bit trnh n. i vi nhng ngi trnh cao, h c th t c tm thng xuyn bt ng ch khng phi l thanh thn na. Sng nhn i l sng thng yu v c trch nhim vi cuc i. Tuy phi gi mnh trnh xa nhng xao ng phin ly ca cuc sng, nhng ngi tu thin li phi l ngi tch cc em thng yu nhn i ng gp vo i. Sng Thanh thn v Sng Nhn i c tnh cht ngc vi nhau, nhng u l yu t quan trng lm nn i sng Thin chn chnh. Thin gi sut i c phi dung ha hai dng sng ny mt cch p . Thin gi lun chan cha tnh thng yu mun loi, d khng lm g, tnh thng vn trn y hin hu trong tm, song song vi ni tm an nh. Ri mi khi c c hi, thin gi lun tch cc gip mi ngi, d l vic nh nht nh ly gim i dp, hoc ln lao nh vic t chc gio dc o c cho tr em ng ph Ngi sng nhn i t khi ngh xu v ngi khc, d cho c nhng bt ng quan im hay kin. Khi thy ngi khc lm khng ng mnh, ta vn c bin minh gim ngi chc l c l do g , ch khng vi vng kt ti nhau. D dng ngh xu nhau, kt ti nhau l nguyn nhn gy nn thm trng chia r trong o Pht. Mun ph hoi o Pht, k xu cng ch lm mt vic l gy cho Tng chng ngh xu ln nhau. Ta phi bao dung vt trn s tm thng yu thng con ngi. Tm li, Sng Thin, thanh thn v nhn i, l biu hin ca cng phu thin nh chn chnh. Cu hi: Ni v kinh nghim x thin, gim thin, v sng thin ca chnh mnh.
Thin hc 20 KH CNG TM PHP

1. Ngun gc Khng bit t bao gi nhng dn tc ng tm thy phng php rn luyn sc mnh mt cch l thng l kh cng. Ngi ng c vc dng nh b, phi chng chi vi thin
62
nhin khc nghit ht sc vt v, phi chin u vi nhiu k th xm lng hung hn, v th rt cn mt ngun sc mnh khc thng b sung cho c th yu ui ny. Khi i su vo thc hnh Kh cng, ta s thy rng cng phu ny l c mt trit l phi thng, c mt kin thc k diu v c th hc m vn minh ca ngi i xa cch y mi my nghn nm khng th no t c. Chuyn Hai B Trng ca nc ta ci voi nh gic l du hiu t tin ta cng th c c b quyt luyn tp Kh cng t rt sm. Nhiu chin cng oanh lit ca cc triu i chng li cc cuc xm lng phng Bc cng cho thy nn v hc ca nc ta pht trin rt cao. C nhng trn nh, mt qun s ta phi u vi mi lnh gic, m vn thng. Sc mnh khng th l sc mnh ca c bp n thun. Song song vi cc chin tch ho hng, ta cng c huyn thoi v ngun gc dn tc l con Rng chu Tin. Phi chng c s lin h rt chc chn v ngun gc thn tin ca dn tc vi b quyt Kh cng? Phi chng ch c cc bc thn tin mi th c cc b quyt siu phm v Kh cng nh th v truyn dy li cho con chu mnh? Phi chng cc huyn thoi v Thnh Ging, Sn Thnh, php thut ca cc i vua Hng l khng xa vi s thc? Nhng ri v s ngi xu luyn tp c cc b quyt c bit ri gy tn hi cho ngi v ti nn cha ng ta du dim v lm tht truyn hu ht. Hin nay, Trung Quc quay li nng niu tn trng cc truyn v hip ca Kim Dung, m trong , Kh cng l xng sng cho ngun cm hng ca tc gi. Ngy nay, t nc ta bc vo gp mt vi th gii v phi cnh tranh quyt lit v mi lnh vc khng b lc hu, khng b b ri, khng b n hip. Nhng sc vc ngi Vit Nam ta nh b cng ng ngha vi yu km v th lc. Khi lm vic chung vi ngi nc ngoi, ta b ui sc khng theo ni. Nh vy c ngha l ta s khng bao gi t c nhng thnh tu nh h ch bi v khng khe nh h. Thm mt iu au lng na l vn ha i try trn lan khin cho lp thanh nin tiu ph sc khe vo cc cuc vui sa a, cng lm cho nng lc ca quc gia hao tn thm. Mun ci thin tnh trng th lc ca dn tc, ta khng cn cch no khc hn l phi truyn dy cc phng php Kh cng vo tt c mi ngi dn, nht l trng hc. Nhiu phng php Kh cng c gii thiu y v cng c nhiu ngi hm h tham gia tp luyn. Nhng cui cng dng nh cc phng php ch lm ngi ta bt bnh ch khng lm ngi ta c sc khe phi thng nh s truyn tng v huyn thoi Kh cng. Ta cn b quyt tht s ca Kh cng ngy xa nng th lc ca c dn tc ta ln vi th gii. Ri ngi tu hnh sng i chay lt m bc cng v. Nu khng c b quyt rn luyn th lc th sc khe cng b e da, ko theo s sa st tm linh. Nht l cng phu thin nh li cng i hi gay gt mt tim lc phi thng hnh gi c th i su vo an nh. Chnh c Pht cng l ngi thnh tu Kh cng phi thng khi cn l thi t nn khi xut gia tu hnh, Ngi d dng nhip tm nh mong mun. Ta bt u bng cc cch dng cng ca thin nh Ngi ng t th, gi thn mm mi bt ng, bit r ton thn, qun thn l v thng h o, th ng phng php ca Pht dy. Sau vi thng hay vi nm thun thc ri, ta phi p dng Kh cng Tm Php to ra tim lc. Ri cui cng, chnh Kh cng Tm php li a ta vo su thin nh nh nh hng ban u. Kh cng Tm php l t ca cc v T s ngy xa t cho Kh cng m c tnh cht ca thin v ngy cha c danh t Thin t n sang.
63
64
2. Nguyn l ca Kh cng Tm Php Ta hy quan st qu trnh pht trin ca mt cy xanh hiu v nguyn tc ca Kh cng. T ni ht mm, r cy s mc ra trc nht v i xung di t. K n, t cy s mc sau v vn ln tri. Khong chnh gia ngn v r, ta c v tr gi l gc cy. Trong vic chm bn cy, ta cng ch chm bn cho gc r l chnh, bng cch ti nc, bn phn. Cy ho, ti nc di r; cy o ut, bn phn di r. Nu ngc li, khi cy ho, ta ti trn nhng tng l ang ho th khng c kt qu g, ch hi ho mt cht, ri sau cy s cht kh khng cu vn c. Cng vy, hai chn ta chnh l r cy, ni gi gn sc mnh ca c th. Ai b thng tt v chn ri th sc khe s suy yu dn. Bng ngc ta l thn cy, hai tay ta l nhnh cy, u ta l hoa qu cy. Gc cy, phn cc k quan trng trong vic rn luyn kh cng, chnh l phn bng t rn tr xung n y (bao gm c hu mn v c quan sinh dc). Ngi luyn Kh cng chnh l thng xuyn ti nc bn phn cho khu vc gc cy ny. Gc cy c th c chm bn trong Kh cng bng hi th v s nh nhng. Ngoi ra tuyt i khng dng sc, khng dn ng, khng co tht, khng gng, khng ko, khng y H thng huyt o trong c th l mt t chc c bit m Y hc ng phng khm ph (c l bi cc v thn tin ngy xa) li rt c ngha trong Kh cng. Cc huyt o c lin kt vi nhau theo tng ng kinh v lc. Lun lun c tng cp Kinh v Lc i xng vi nhau hai bn phi v tri. Ch c kinh Nhm gia pha trc v kinh c gia pha sau l n l. Kinh Nhm xut pht t mi di chy xung di cm, c, ngc, bng, rn, xuyn qua b phn sinh dc, va n hu mn. Kinh c xut pht t hu mn, theo xng cng ln tht lng, ln tip theo ng xng sng, ln gy, ln nh u, qua trc trn, xung mi, kt thc mi trn. Nhiu huyt nm ri rc trn hai Kinh ny l i huyt, c th s dn n t vong nu b nh trng. Hai Kinh ny khp kn vi nhau thnh vng chu thin. Nhiu phi Kh cng tp trung tm cch khai m vng Chu thin ny t c sc mnh siu ng. Tuy nhin, v v Khi b dn ln u nhiu qu nn Chm m b mt khin hnh gi b in lon cng khng t. Chng ta theo Kh cng Tm php s tp trung bi b phn gc trc, t nhin chn kh s chuyn ln khai m v nui dng ton b huyt mch, lm cho no b pht trin ko theo s pht trin tm linh Thin nh d dng. Trong vic bi b phn gc, ta ch trng ba v tr cc k quan trng, l: - Huyt an in, mt im nh di rn khong 4 cm. - Huyt Hi m, mt im nh nm gia b phn sinh dc v hu mn. - Ba t xng sng di cng, gi l Long v quan. Ba v tr ny ni vi nhau thnh mt cung trn khng khp kn, cng khng i xng, v huyt an in nm v tr cao hn Long v quan. Cung trn ny gi l Khim quan. Huyt an in tuy nm di bng, nhng li chu trch nhim vi thy trn trn no. Khi an in c sung mn th Thy trn khai m khin hnh gi t c Chnh nim Tnh gic, tm tr nn rng sng, khng b xao lng theo vng tng.
65
Huyt Hi m tuy nm di y nhng li chu trch nhim vi nh u. Khi Hi m sung mn th nh u khai m khin hnh gi tr nn c tr tu sc bn, d nhn ra li lm su kn ca mnh, lu ngy to nn trc gic. Long v quan chu trch nhim vng no rng ln pha sau. Khi Long v quan sung mn th vng no pha sau c khai m khin cho hnh gi vo su trong nh d dng. Khi ton b Khim quan sung mn th tng ph dn dn c chnh sa, ci thin, bi b, sc khng c nng cao. Chc nng ca thn, gan, tim, phi u c tng cng. c bit hai chn rn chc trc, t t hai tay s mnh theo sau. 3. Dng cng Mun dng cng thc hnh Kh cng Tm php ny, trc ht hnh gi phi c nn tng ca Thin o Pht, bao gm nhng cng phu cn bn nh ngi ng t th, gi thn mm mi bt ng, bit r ton thn, qun thn l v thng h o, th ra th vo theo T Nim X. Nn tng ny phi c cng c vi nm cho vng chc. Hnh gi cng phi l ngi bit tu dng o c vi nhng tm l cn bn nh Tn knh Pht, t bi thng yu chng sinh, khim h tn trng mi ngi. Nu xut hin tm l Kiu mn th lp tc phi dng luyn tp Kh cng lin v tm l kiu mn s ko kh lc t di Chn m chy ln d di v ph h b no khng bao lu sau . K n, hnh gi cng phi thng xuyn gy to nhiu cng c bng cch gip mi ngi trong cuc sng. Nu c c hi th khng bao gi tic cng tic ca gip ngi. Ngy xa cc v sinh Thiu Lm t phi cng qu gnh nc ba ci to cng c rt nhiu trc khi i vo luyn tp chuyn su. Khi vo ngi tp Kh cng, hnh gi cng bt u ging nh nghi thc vo Thin, tc khi ba hoc bn tm hnh cn bn, dng cng theo Thin khong 10 pht ri mi bt u p dng Kh cng Tm php nh sau: - Bn tay phi di bn tay tri nh thng l, nhng an chen mt ngn tr vi nhau gi hai bn tay cho k. - Hai u ngn t chm vo nhau v cha vo huyt an in. Ch chm nh, va , khng y vo su, khng ri ra khi da. ng tc ny dng nh v huyt an in trong sut bui tp. Vic gi nguyn hai ngn tay t sut bui tp nh vy khin ta c cm gic mt cng, nhng rt cn thit nn phi tun th. - Khi ht vo, ta cng cho hi th vo t nhin khng can thip y nh Thin T nim x, nhng Tm nh nhng an tr ti mt im an in. Nh hai ngn tay t nh v an in nn ta c vic tm an tr nh nhng ti , khi hi th vo. iu cc k h trng l ta ch an tr ngoi da ch khng c tm su vo mt ly no bn trong da tht. Hon ton ngoi da. Ch ngoi da. C ngi s thc mc nu tm nh vy th u cn cng phu bit r ton thn ca Thin na. ng l lc ta khng cn hon ton bit r ton thn na, nhng nh my nm bit r ton thn nn nim kim sot ton thn vn m thm tn ti. Khng lu sau , khi tm an nh khng cn vng tng, t nhin ci bit ton thn s xut hin tr li vi trng thi mi m l lng vng chc. - Bc th hai l nn th. Nn th khc vi dng hi th. Dng hi th ch l dng li m khng ng van mi li. Cn nn th l ng van mi y nh khi ta ln di nc phi nn th ng van mi khng cho nc vo phi vy. Khi nn th th tm ta an tr nh nhng huyt Hi m. Cng phi nh l ch ngoi da, khng c tm su vo da mt ly no. Ta tp nn th tm an tr Hi m nh vy vi ba thng cho quen ri i sang phng php
66
c cn. Khi nn th, ta c cn mt ln, hoc hai ln, ty kh nng mi ngi. Cng phu C cn rt quan trng, khin cho no b ta vng mnh ln tng ngy. - Bc th ba l khi hi th i ra, nh l cho hi th ra t nhin, ta khng c can thip iu khin, khi hi th ang i ra th ta an tr tm ti Long v quan (ba t xng sng di cng). Nh l cng ch an tr tm ngoi st da, khng c su vo t sng. Nh l ta khng c dn hi th i, khng c ko, y, gng, nu g c. Ch nh nhng i ch an tr tm theo ba bc khc nhau vy thi. Du hiu bit ta tu ng l nguyn vng y ca bng di m dn ln, tm rng nh, d kim sot vng tng, i vo an nh dn dn. Trong i sng th ta c sc khe hn, tr c minh mn hn. Cn nhiu kt qu l th m mi ngi chng ta s cm nhn khi dng cng tp luyn. By gi mi thi ngi thin, ta tp Kh cng Tm php ny cng chnh l tu tp Thin nh, v phng php Kh cng gip ta kim sot vng tng hiu qu hn ln, ging nh ngy xa Pht nh c ni lc sung mn m vo nh d dng. Ngoi ra, trong bt c lc no rnh ri, ta u c th tm ch dt nm hoc mi mi lm pht g cng u rt tt. Ta c vng tun hon h tng nh sau: - Cng ngi tp nhiu th cng c cng lc. - Cng c cng lc th cng ngi c nhiu. Nu ta ngi t th t c cng lc. V t c cng lc th li khng ngi c lu. Nu khi im ca ta l t cng lc nn ngi cng khng lu, th ta s b sung bng cch l ngi nhiu ln. Ta s tranh th ngi bt c khi no c dp, d mi ln ngi nh vy ch c nm mi pht. Nhng nh ngi nhiu ln nn cng lc tng ln dn dn, khi vo thi ngi chnh lc ti hoc khuya th ta s ngi c rt lu. Sau vi thng hoc vi nm, ta i sang mt bc cao hn, l: - Khi hi th vo, ta an tr tm c trn Khim quan, ngha l c mt on cung trn ko t an in ti Hi m v Long v quan. Nh l ci cung trn Khim quan nm st ngoi da, khng c ln su vo da tht mt ly nh no. - Khi nn th, vn an tr tm ti Khim quan nhng C cn vi ci. Cng phu C cn ny ch c thc hin khong 15 pht u thi, sau lc nn th khng C cn na, ch tip tc an tr nh nhng ti Khim quan. - Khi hi th ra, ta cng ch an tr tm trn Khim quan.Tuy c ba bc u an tr tm ti Khim quan, nhng khi tm vo nh, c thn chng ta hin ra rt r, nh ci Kim t thp sng sng vng chc. C tm chng ta cng hin ra rng sut thanh tnh, nhng nim b mt su kn b pht hin nhanh chng. Cn cng lc th ty duyn phc mi ngi m tng tin dn dn. Gii p Hi: Tp luyn Kh cng nh vy c c gii thot khng? p: Nu ai hng tm i tm cng lc phi thng th s khng gii thot. Nu ai hng v nh tm i n V ng th s gii thot. Hi: Ngoi t th ngi kit gi, c th tp kh cng trong t th khc c khng? p: Ta c th va chy jogging va theo di tm Khim quan, nh nn th bc th hai. Khi ngi chuyn vn vi ai, ta vn m thm tm Khim quan tranh th cht no hay cht y.
67
Hi: Ti sao li gi l Khim quan? p: V l v tr thp nht, hn km nht. Ni thp nht cng l ni pht sinh ngun nng lc cho c th. Cng ging nh hnh Khim cung lm cho v s c hnh khc ny n theo. Mong sao cho dn tc ta, nhng ngi c lng thin, u c tng trng cng lc sng li ch hn. Ph lc NGHA CA CH & QUN Thng thng chng ta vn nghe phn bit hai loi Thin Ch v Thin Qun. Trong mt s h phi, Thin Qun c xem l chnh thng ; cn Thin Ch b coi l ngoi o. Tuy nhin, trong thc t, dng cng cng nh trong kinh in Nikaya truyn thng, c hai loi Thin u c gi tr nh nhau. Ch c ngha l dng li Qun c ngha l xem xt Thin th lun lun c ngha l phi t c ni tm thanh tnh khng cn suy ngh. Nu so snh ba ngha trn th Ch c v gn vi Thin hn. Qun c v nh cn ng hn. 1. Ch ngha cn bn ca Ch c ngha l dng; Tuy nhin Chcn c nhiu ngha khc. V d : Khi vng tng khi ln, ta lin khi ln mt mnh lnh cho tm hy yn lng, vng tng lin tt. Mnh lnh chnh l Ch. V d : Khi nhn thy mt mn vng bc qu gi, tm ta xut hin tham. Ta lin t nh thi, ng tham na!. Ngay , tham lin ht, t nh, t rn, t km ch nh th chnh l Ch. Trong kinh in Nikaya. c Pht thng hay bo hy tr dit c php, hy tr dit cu u ca tm S tr dit nh th cng l Ch. Ri k n, nhng phng php an tr tm ti mt v tr no cng thuc v Ch. V d : C hnh gi an tr tm ti mi theo di hi th ra vo. S theo di hi th thuc v Qun, nhng s an tr ti mt v tr thuc v Ch. V d : C hnh gi an tr ti lng hai bn tay ang ln nhau v thy rt an n. S an tr nh th cng thuc v Ch. C hnh gi an tr tm hai vng no pha sau v cm thy d kim sot vng tng t lc mi khi. cng l Ch mc d s kim sot thuc v Qun. C hnh gi an tr tm huyt Nguyn Quang (di huyt kh Hi bn phn) v cm thy tm yn lng d chu. C hnh gi khi ngi thin b au chn m cm thy cha cn thit phi x thin, nn an tr tm ti ni au i din vi ci au, tp s chu ng khng phn khng. cng l Ch. C hnh gi tm bm sinh d yn lng, khi bt chn ngi thin, ch cn hi km nh lc u mt cht l Tm c vo nh. Tc km nh nh lc u nh th cng l Ch. 2. Qun ngha cn bn ca Qun l xem xt, nhng s xem xt ch ng khi n a tm vo nh. Nu cng xem xt cng ng th s qun chiu khng ng.
68
Qun l xem xt mt i tng da trn mt o l. V d: Khi hnh gi qun thn, th qun trn o l V Thng, c t nhc ti nhc lui mt cch thng th l thn ny V Thng. Nh xem xt nh vy nn trong thm su, tm hnh gi thot khi tham m chp trc v dn dn khng khi vng tng na. C khi hnh gi qun ra bn ngoi v nhn thy trn gian nh mng o ph du. Nh xem xt nh vy nn tm hnh gi khng cn ham mun vo th gian v i vo an nh. Tuy nhin, khi hng ra bn ngoi, chng ta d Qun lun mi ngi mi loi l h o. Nh vy ri vo li mt T Bi v xem thng chng sinh. Qu bo ca li qu nng. Tuy qun th gian l h o nhng hnh gi phi khi T Bi i vi vn loi hu tnh. T Bi cng l mt php qun cc k quan trng trong o Pht. Khng c nn tng T Bi, d chng ta c c nh th vn cha phi o Pht. V vy nhng ngy u n vi o Pht, hnh gi phi hun tp chan ri tnh thng yu chng sinh mt cch su m vng chc, v phi pht trin lng T Bi n sut cuc i. i vi qun bt tnh th phi ly thn mnh m qun, ng qun thn ngi khc. Qun thn mnh bt tnh n thun thc th t nhin khng cn tham m thn th ngi khc. Cn nu qun thn ngi khc l bt tnh th ging nh ri vo li ch bai ngi nn s mc qu bo tham m mnh v sau (ght ca no tri trao ca ). Tht ra ci gc ca tm V Nhim x ly tham dc l do cng c l knh Pht, tn trng mi ngi. Nu khng bit l Pht, khng bit tn trng mi ngi, t cho mnh hn th nhn cch s gim st v tham dc pht khi. 3. Nhng php mn c c hai ngha Ch v Qun C nhng Php Mn tht ra bao gm c Ch v Qun . V d: Php Qun Hi Th. Vic xem xt theo di hi th ra vo th khng cn phi km theo mt o L no. V khng c o L km theo nn rt ging vi Ch. Hn na, c khi hnh gi an tr tm ti ng mi theo di hi th nn cng thuc v Ch. Tuy nhin s tnh gic theo di cng c th c xem l Qun. Trng hp an tr tm ti vng no pha sau cng vy. An tr tm l thuc v Ch, trong khi s tnh gic kim sot vng tng l thuc v Qun. C trng hp tm hnh gi khi ln mt phin no, mt php bt thin nh tham dc, sn hn, bun kh, hnh gi lin an tr Tm ngay ni nim bt thin i din xem n l ci g, t u m khi, lin tm phin no bt thin tan bin. Vic an tr Tm nh th c th gi l Ch ; nhng s i din, s tm hiu, s thc mc th thuc v Qun. Ni cng phu iu thn ban u, hnh gi va bit ton thn, va thy thn ny l h gi, cng l bao gm c Ch v Qun, mc d thin v Qun nhiu hn. 4. Qun v Ch thay i qua li C trng hp hnh gi khi u s tu tp bng cch Qun V thng. n khi Tm yn lng ri th khng cn qun na, ch cn gi Tm mt ch ni vng no pha sau m thi - Tr Tm trc trn d pht ho quang, nhng cng d khi ng mn. Nh vy, giai on u hnh gi tu Qun nhng v sau bin dn thnh Ch.
69
Trng hp hnh gi kh nhip tm nn khi cu nim Pht sm hi. Tm nim sm hi nh th cng thuc v Qun. Lt sau bung cu nim Pht v gi c tm yn lng tr li. cng l Qun i Ch. Trng hp hnh gi theo di Hi th cho n khi Tm vo nh th khng cn cn phi c gng theo di na m Hi th tr nn t ng ko s ch ca Tm vo khin cho Tm yn mt cch t nhin. Giai on ny cng thuc v Ch. Li c trng hp hnh gi ang nhip tm yn n bng b vng khi kh km ch. Hnh gi khng th tip tc an tr tm na m phi xem xt nguyn nhn ti sao. n khi no hnh gi tm thy c li lm xut hin mt vi ngy trc , ri thnh tm nim Pht sm hi th tm mi dn dn yn tr li. cng l Ch nhng chuyn qua Qun tm thi. Ta c th hiu Ch v Qun qua hnh nh minh ha nh sau. Khi vic t nc cha yn, ng vua phi lo toan, chng , dn dp. l Qun. Qun c cng nng dn dp, ph chp ca Tm. Khi t nc yn bnh ng vua ngi yn trn ngai vng ngh ngi v tip tc quan st nh nhng, khi cn th ch vic ra lnh. l Ch. Ch va c tnh ngh ngi m vn bit r va ra lnh. Khi Qun khin Tm yn n th t nhin phi chuyn dn qua Ch cng c sc nh. i khi Tm khi vng, nh b trc trc, th phi tr li dng Qun dn dp chng ngi. Ging nh ng vua, khi th ngh yn, khi th chng . Khng bao gi vic tu tp thin nh lun lun sun s thng tin mi. Ai tu tp thin nh u thy sc nh khi tin khi thi rt nhiu ln. V vy phi bit dng cng linh ng, dng cng phi hp, v khng c c chp mt b Ch v Qun. 5. Ch Qun vi nh Tu D tu Ch hay Qun, nhng hnh gi phi t c kt qu nh Tm qua bn mc thin m Pht nhc i nhc li sut cuc i gio ha. Khi vo nh ri th tm ging nh ang tu Ch v c an tr, nhng sc tnh gic bit r th ging nh Qun Nhiu ngi tu thin c nh Tm an n nhng khng c g trnh by thuyt ging. Nu c ai hi th cng tr li theo cng phu ca mnh, nhng cng ni n s gin d, khng bit trnh by khc chit chi tit. Hu ht nhng trng hp nh th l do tu thin v Ch, tm d vo nh. n khi no Tr Tu khai pht (Ng o) th hnh gi xut hin bin ti hi p. Nhng cng c trng hp Ng o ri m v ny vn khng thuyt Php c v nhn qu cha , bin ti khng xut hin. D sao kh nng thuyt Php c c cng l do Phc. C ngi tu thin tm cha vo nh m c kin gii c th trnh by thuyt ging. Trng hp nh vy l do tu tp thin v Qun. Tr Qun cng lm xut hin kin gii hi p lanh li. Ngi ny cng vo nh th cng tng trng kin gii bin ti. Tuy nhin nu hnh gi trong trng hp ny th d b tn ti tm t kh dt tr c. Phi lng su dt tr tm t th mi vo c s thin. i khi ngi ta d lm ln gia kin gii v Tu. Ngi c tu tp, c hc hi ri c th ni nng lu lot trnh by Gio L th ch c gi l c kin gii ch cha phi l Tu. Tr Tu ch thc s xut hin sau khi hnh gi thun thc trong nh. Tu cng c hai loi: - Loi Tu ging nh Thn thng bit chuyn qu kh v lai, bit tm ngi khc. - Loi Tu th hai l thy c o L.
70
Nhng o L cao c nh T Diu , Mi hai Nhn duyn, Tht gic chi Nu khng c Tr Tu ca Pht th n by gi cng khng ai nhn thy c. Tr Tu Thn thng tuy kh m khng kh lm. Tr Tu o L mi tht s l kh v cn thit cho nhn loi Nhiu v tu hnh c nh c thn thng, bit nhiu chuyn trn i, nhng c khi vn cha thy c o L thu o, c khi thuyt Php vn sai vi ca Pht. Tr Tu thy c o L rt l qu v rt l kh. Nh vy chng ta phi phn bit s khc nhau gia: - Ch : l dng tm an tr. - Qun :l xem xt da trn o L Pht dy. - Kin gii : l s lanh li tm thi do hc, do sng . - Tu thn thng : l loi Tu gic tm linh bit nhiu chuyn m ngi thng khng th bit - Tu o l : l Tr Tu thc s thy c Chn L, l phi trong cuc sng, trong v tr. - nh : l kt qu do Ch v Qun em li khin tm khng cn vng tng. nh c nhiu tng bc. Khu quyt tu thin Thin l iu phc Tm Nhng mun iu phc Tm Phi iu ha Hi th Mun iu ha Hi th Phi iu ha c Thn Cng vi Phc v ngn. V vy bc ban u Trng Cng c tht su Sng hin lnh chn chnh Theo Thnh o nhim mu. Vo Thin ngi kit gi ng t th Pht Gi ton thn mm mi V bt ng su xa Khi vng tng khi ln Khin hin ti b qun Lc nh Cng c Gip ta quay li lin Ri tr li iu Thn Xem khp c tay chn C ch no gng cng Hay nhc nhch g chng. Ri bit Thn v thng Ngy no s ln ng R tan thnh ct bi Xng thnh bt bay lun. C kin nhn iu Thn
71
Khng cn phi i nhanh iu Thn tht thun thc ng o n gn. Ri nhn thy trong Thn C hi th vo ra gi gn mng sng Khng mt pht la xa. C hai iu cc oan Khin hi th bt ton Mt l qun hi th Hai l th rn rng. Qun hi th, qun tu Tm chm m mt m V vy phi gng nh Tng hi th nhim mu. Hi th vo, bit vo Hi th ra, bit ra Khng c gng iu khin Theo mun ca ta. C khi hi th nhiu C lc chng bao nhiu Nhng ch cn bit r Chng cn thm mt iu. Hi th l ca Thn Khi bit r ton Thn L thy lun hi th Chng cn phi phn vn. Nh tht k mt iu D hi th th no Cng khng c iu khin Ch cn bit m thi. Bit tht r hi vo Bit tht r hi ra Bit ton thn pha di Tnh gic v an ha. Vn gi thn vng vng Bt ng v nh nhng V bit tng hi th Tm dng bc lang thang Nhiu trng thi ca Tm Vi diu v l lng Thay phin nhau xut hin S khin ta hiu lm
72
Thy tm thc rng khng Lng thanh thot v cng Ta s tng mnh c Mt qu Thnh no chng Tht ra ta vn cn ng ngoi ca mi mn Cha vo c cnh cng Ca ngi n Ch Tn Trong ngi n thm su C chic gh nhim mu Tn gi l V Ng Ch i ta lu Nam m Bn S Thch Ca Mu Ni Pht (3 ln)
73

Giao Trinh Thien Hoc - Thich Chan Quang

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giao Trinh Thien Hoc - Thich Chan Quang

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Gio trnh thin hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 1 KHI NIM V THIN

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 2 NGHA CA THIN TRONG BT CHNH O

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 3 NH NGHA V THIN

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 4 C CH SINH L CA THIN

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 7 NGHA SIU NHIN CA THIN

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 9 CU CHUYN MT KIM S

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 11 CHNH NIM

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 13 NHNG CHNG NGI CA THIN NH

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 14 THIN BNH

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 15 I CHIU GIA T THIN & T QU

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 16 HIN TNG N NG

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thch Chn Quang-Gio Trnh Thin Hc

Thin hc 17 NHNG PHP MN NGY NAY