Integrimi Ekonomik Nderkombetar

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

do te thote Integrim Ekonomik Nderkombetar?

Marrveshje midis vendeve ne nje nje zone te caktuar gjeografike per te ulur dhe me tej hequr pengesat tarifore dhe jo tarifore per levizjen e lire te te mirave, sherbimeve dhe faktoreve te prodhimit midis njeri tjetrit, si dhe per te harmonizuar politikat ekonomike, financiare e monetare, shoqeruar mje perdorimin e nje monedhe te vetme
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-6

Free Trade one of the greatest blessing a government can offer on a people is in almost every country unpopular  I say MAY BE to Free Trade, YES to Technology

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Nivelet e Integrimit Ekonomik

Efta, Nafta

Tregu

Bashkimi

I Zon e Bashkimi prbashkt Ekonomik tregtise doganor s lir

Bashkimi

Politik

Figura 1.1
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

BE 1992

Zonat e Lira dhe Zona e Tregtise se Lire

MTL Zona e Tregtise se Lire Zonat e Lira Tregtare
Zonat e Lira ne Turqi Parqet Industriale

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Efektet Ekonomike te Integrimit Nderkombetar

Stimulon rritjen ekonomike te vendeve Vendet specializohen per prodhimin e atyre te mirave dhe sherbimeve qe i prodhojne ne menyre me efektive. Perfitime shtese nga tregtia e lire si rezultat i marreveshjeve nderkombetare te GATT dhe OBT.
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-2

Perfitimet Politike nga Integrimi Ekonomik Nderkombetar

Ndervartesia ekonomike nxit kooperimin politik dhe ul mundesine e konfrontimeve violente dhe te forces. Kur jane bashke vendet kane aftesi ekonomike per te zgjeruar ne menyre konkurruese tregtine me vendet apo bloqet e tjera tregtare.
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-3

Pengesat e Integrimit Ekonomik Nderkombetar

Mund te demtohen vende te veanta ose grup vendesh. Mundesi per humbjen ose kufizimin e sovranitetit kombetar dhe te kontrollit per eshtjet vendase. Diskutimi:
Integrimi eshte trade creation? Integrimi eshte trade diversion?
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-4

Trade creation Trade diversion

Konkurrenca Produktiviteti emigrimi i trurit Ekonomia e shkalles Cmimet e importit Sovraniteti kombetar
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Trade creation trade diversion

Vendet Kosto A 1$ B 0.9 $ C 0.8$

Bashkimi Doganor AB efektet brenda dhe jashte Bllokut te integruar Tarifa 15 %

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Harta Politike e Botes

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-5

Rritja e Marreveshjeve Integruese Nderkomnbetare

200 Marreves je te r ese

100

0 86-91 92-96 47 -97 Sot

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-7

Integrimi Ekonomik Evropian

Traktati i Romes  Zgjerimi BE Kushtetuta e BE Optimizem pesimizem
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Be dhe Shqiperia
Instrumentet: Marreveshjet e Tregtise se Lire (Asimetrike --- Simetrike) Integrimi rajonal Stabilizimi Asocimi, Marveshja Interim Homogjenizimi politik ekonomik social
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Etapat per tu pranuar ne BE

Marreveshje Partneriteti Marreveshje Stabilizim asociimi Statusi i Kandidatit Negociatat e pranimit Traktati i pranimit Aprovimi dhe ratifikimi nga vendet anetare
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

 The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-8

Zgjerimi i BE deri ne vitin 2005

1951

1973

1980

1995

2004

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

 The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Harta 8.1 8-9

Europe / European Union

European Union Europe

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

GDP e Komunitetit Evropian

4 2 0 -2 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 %rr tjes

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-10

Komuniteti European dhe SHBA (Prill, 1998)

Evrope* Popullsia mil
% rritjes G P % rritjes se tregtise ritje e G P Buxheti ( % ndaj G P)

SHBA 267.7 19.6% 16.6% 3.8% 0

300 19.4% 18.6% 2.4% - 2.8%

*Countries likely to be part of common currency: Austria, Belgium, Finland, France, Germany, Ireland, Italy, Luxembourg, etherlands, Portugal and Spain.

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-11

Partneret tregtare evropiane me te medhenj te SHBA-se

$ miliarde
3.5 3 2.5 2 1.5 1 0.5 0 Germany France Zvicra
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Eks rte ne Importe ne

8-12

BE dhe SHBA
Ritmet etore te rrit es se GDP-se %
15 10 5 0 -5 1992 1993 1994 1995 1996 1997 BE

BE SHBA

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-13

BE dhe SHBA
Papunesia
%
15 10 5 0 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 SHBA

SHBA BE

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-14

BE dhe SHBA
Inflacioni
%
5 4 3 2 1 0 1992 1994 1996 1998 BE SHB A BE

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-15

Qeverisja e BE
Keshilli Evropian
Kryetari i Shtetit dhe Presidenti i Komisionit Zgjidh eshjte politike Orienton politikat.

Komisioni Evropian
20 Komisionere Emeruar nga antaret per afat 4 vjet Propozon, implementon, monitoron legjislacionin

Keshilli i Ministrave Parlamenti Evropian

630 antare te zgjedhur direkt 1 Perfaqesues nga do vend Autoriteti i fundit kontrollues. Nuk miraton ligje te BE.

Gjykata e drejtesise
Shqyrton 1 gjykates per do vend Apelimet e Ligjeve te BE.

Propozon amendmente per ligjet, vendos veton per buxhetin dhe legjislacionin per tregun unik, emeron komisioneret.

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-16

Kushtetuta e BE
 Traktati i Romes per Kushtetuten Europiane u firmos ne 29/10/04.  Per Kushtetuten e perbashket Europiane kane votuar po 13 shtete, jo Franca dhe Hollanda.  Pas nje periudhe reflektimi qeverite e 25 vendeve do te fillojne procesin e ratifikimit ne 31/10/06.  Deri atehere duhet qe 4/5 e vendeve anetare te votojne po , ne rast te kundert ceshtja do i kaloje per shqyrtim Keshillit Europian.
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

 The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Harta 8.2

8-17

NAFTA
Themeluar ne Janar 1994 Per nje periudhe 15 vjeare:
Ulur tarifat (99% e te mirave te tregtuara) Ulur barierat jotarifore Rritur mundesite e investimeve

Mbrojtja e pronave intelektuale. Aplikimi i standardeve kombetare te mjedisit. Traktate te vecanta per mjasft industri
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-18

NAFTA and Mexico

aquiladora Milion punonjs
1

0.85

0.7

0.55

0.4 1990 1992 1994 1996 1998

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-19

Punsimi n Ndrmarrjet Foreign-Operated n Meksik

800 750 700 650 600 550 500 450 400 93 94 95 96 97 Mij

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-20

Punonjes Kanadez q kan lvizur n jug n saj t NAFTA-s

Mij

30 25 20 15 10 5 0 1993 1994 1995 1996

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-21

PACTI Andean

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Map 8.2

8-22

ANCOM: Andean Pact

Bolivia, Colombia, Ecuador, Peru, Venezuela Marrveshja e Kartaggjens, 1969. Nj nga organizatat m t vjetra integruese q jeton ende. Popullsia: 97 milion (14% of hemisphere) GNP: $122.6 miliard Kaluar nga ZTL (FTA) n Bashkim Doganor n vitin 1992
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-23

Tregtia e SHBA-s me Komunitetin Andean

$ Billions

25 20 15 10 5 0 1995 1996 1997 I orte Eks ote

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-24

Mercosur

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Map 8.2

8-25

Marrveshja Mercosur
1988: Argentina, Brazili. 1990: Paraguaj, Uruguaj 1995: U muarn vesh t kalojn n bashkimin e plot doganor. Popullsia: 209 milion (27% e hemisfers) GNP: $656.6 miliard (8% e hemisfers) U dyfishua tregtia brenda tre vjetve t par.
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-26

Tregtia e SHBA-s me Mercosur

Miliard $

30 25 20 15 10 5 0 1995 1996 1997 I orte ks orte

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-27

Shoqata t tjera t hemisfers

Tregu i Prbashkt i Ameriks Qndrore. CARICOM Free Trade Area of the Americas

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-28

ASEAN

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-29

Shoqata e Vendeve t Azis Juglindore

Krijuar n vitin 1967 400 milion banor Kooperim economic, politik dhe social. Brunei, Indonesia, Malaysia, the Philippines, Singapore, Thailand and Vietnam.
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-30

ASEAN
45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Rrit a e D Eksportet US

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-31

Fluksi neto i kapitalit privat n Indonezi, Malajzi, Filippine, Koreae Jugut dhe Tailanda
100 80 60 40 20 0 -20 1991 92 93 94 95 96 97 98
Thru April 30.

Miliar

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-32

Fluksi tregtar i Azis

F Japan
Destinacioni i Eksportit

South Korea
Burimi i Importe e

Pjesa tjetr e bots

0
%

10

15

20

25

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-33

 The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Map 8.3

8-34

Kooperimi Ekonomik i Azi-Paqsorit

Themeluar n vitin1989 pr t promovuar tregtin e hapur dhe kooperimin praktik ekonomik. Promovimi i sensit te komunitetit. 18 antar GDP: $13 trilion (1995) 50% t t gjith t ardhurave botrore 40% t tregtis botrore
The McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8-35

Marrveshja e Tregtise se Lire Amerikane

Zone e Tregtise se Lire te Dy Kontinenteve Amerikane??? Bush Chavez

The McGraw Hill Companies, Inc., 2000