MPLS (Multi Protocol Label Switching)

Getiimiz birka yl boyunca Internet, her yerden eriilebilen bir a haline gelmi ve kurumsal ve son kullanc pazar iin birok yeni uygulamann gelitirilmesine ilham olmutur. Bu yeni uygulamalar da a oluturan omurgada garanti edilen band geniliine olan ihtiyac artrmlardr. u anda Internet zerinde salanan klasik veri uygulamalarna ek olarak yeni ses ve oklu ortam uygulamalar gelitirilmi ve kullanma sunulmutur. Internet bu btnletirilmi (Converged) hizmetleri sunmak iin bir seenek haline gelmitir. Ancak, hz ve band genilii balamnda bu yeni uygulama ve hizmetler, varolan Internet omurgasndaki kaynaklar zorlamaktad rlar. An paket ve hcre tabanl bir altyapya dnm, geleneksel olarak k smen deterministik alarda ortaya kan belirsizlii gndeme getirmitir. Kaynak snrlamalar ile ilgili bu problemlere ek olarak dier bir problem de kullan clara farkl snflarda hizmetleri sunmak iin omurgada trafiin tanmas ile ilgilidir. Kullanc says ve tanmas gereken trafiin hacmindeki stsel art bu probleme yeni bir boyut da eklemektedir. Hizmet Sn f (Class of Service, CoS) ve QoS konularnn, deiik trde a kullanclarnn eitli gereksinimlerini karlamak iin, mutlaka zerinde durulmald r. Sonu olarak, balangta ba edilmesi zor grnen eylere ramen, MPLS, paketlerin yeni nesil alarda a kullanclarnn hizmet gereksinimlerini karlamak iin ynlendirilmesi, anahtarlanmas ve iletilmesinde nemli bir rol oynayacakt r. 1. Geleneksel Ynlendirme ve Paket Anahtarlama Internet ilk olarak devreye alndnda, an zerinde temel veri iletimi iin gereksinimlere cevap vermekteydi. Bu a dosya transferi ve uzaktan balant (Remote Login) gibi basit uygulamalar salamaktayd. Bu gereksinimleri karlamak iin, varolan E1/T1 veya E3/T3 tabanl alar destekleyen arayzlere sahip, basit, yazlm tabanl bir ynlendirici platformu yeterliydi. Daha yksek h zlara olan ihtiya ve daha yksek band geniliinde iletim ortamlarna destek gereklilii ortaya knca donan msal olarak 2. katman (Veri Balants) ve 3. katmanda (A Katman) anahtarlama yeteneine sahip cihazlar devreye alnmas zorunu bir hale gelmitir. kinci katman anahtarlama cihazlar bir yerel alan a ortamndaki altalarda anahtarlama problemlerinin zmn salamtr. 3. katman anahtarlama cihazlar da, 3. kat-

Veri Haberlemesi - Yasin KAPLAN

manda iletim iin ynlendirme tablolarna bavurma ileminin yksek hzl anahtarlama donanm tarafndan gerekletirilmesiyle, 3. katman ynlendirmedeki performans problemlerinin azaltlmasna yardmc olmutur. Paketlerin donanmda yksek h zl anahtarlanmas iin nceleri ortaya kan z mler temel problemleri zm olsalar da, paketler iinde tanan bilginin gerektirdii hizmet gereksinimlerini karlamamaktaydlar. Ayrca gnmzde kullanlan ynlendirme protokollerinin ou paketlerin a zerinde alcsna ulatrlabilmesi iin en ksa yolun tespitini salayan algoritmalara dayanrlar; a performansn olduka azaltabilecek gecikme, kayma ve trafik skkl gibi dier parametreleri gz nnde bulundurmazlar. 2. MPLS ve Bileenleri MPLS, Internet Engineering Task Force (IETF) tarafndan tanmlanan, a zerinde verimli olarak ynlendirme, iletim ve anahtarlamay salayan bir protokoldr. MPLS aadaki ilevleri yerine getirir:
Deiik tr donanmlar, makineler ve hatta deiik uygulamalar arasndaki aklar gibi eitli younluklara sahip trafik aklarn ynetecek mekanizmalar tan mlar. 2. ve 3. katman protokollerinden bamszl salar. IP adreslerinin deiik trde paket ileten veya anahtarlayan teknolojilerde kullanlan sabit uzunluklu etiketlere elenmesini salayan bir yol sunar. Kaynak Tahsisi Protokol (Resource Rezervation Protocol, RSVP) ve OSPF gibi mevcut ynlendirme protokolleri ile birlikte alr. IP ile ATM ve Frame Relay gibi 2. katman protokollerini destekler.

MPLSte veri iletim etiket anahtarlamal yollar (Label Switched Paths, LSP) zerinde gerekleir. LSPler kaynaktan alcya kadar yol zerindeki her noktadaki bir etiket dizisidir. LSPler ya veri iletimi zerine (Denetim Tabanl ), ya da belirli bir tr verinin aknn tespiti zerine (Veri Tabanl ) kurulurlar. Protokole has belirteler olan etiketler ya Etiket Datm Protokol (Label Distribution Protocol, LDP), ya RSVP ya da BGP veya OSPF gibi bir ynlendirme protokol zerinden datlrlar. Her veri paketi, etiketleri kapslleyerek, kaynaktan alcya kadar olan yolcuunda bu etiketleri tarlar. Balantlar arasnda paketlerin abuk bir ekilde anahtarlanmas iin donanm taraf ndan kullan labilen sabit uzunluklu etiketler her paket veya hcrenin bana eklendiinden verinin yksek hzl olarak anahtarlanmas mmkn olabilmektedir. LSRlar ve LERlar MPLS protokol mekanizmasna kat labilen cihazlar Etiket U Ynlendiricileri (Label Edge Router, LER) ve Etiket Anahtarlayan Ynlendiriciler (Label Switching Router, LSR) olarak ikiye ayr labilir.

http://www.yasinkaplan.com/

MPLS (Multi Protocol Label Switching)

LSR, MPLS ann ekirdeinde yer alan, uygun bir iaretleme protokol ile LSPlerin kurulumuna katlan, kurulan yollar zerinden veri trafiinin yksek hzl bir ekilde anahtarlanmasn salayan yksek hzl, ynlendirici bir cihazdr. LER, eriim ann ve MPLS omurgasnn kenarnda alan bir cihazdr. LERlar farkl trde alara (ATM, Frame Relay ve Ethernet gibi) balantlar destekleyen ve LSPlerin kurulumunu takiben MPLS ana trafii iletirler. LSPleri kurarlarken, aa girite ve trafiin eriim ana knda, etiket iretleme protokoln kullanrlar. LERlar, trafik bir MPLS ana girerken ve karken, etiketlerin atanmas ve ayklanmas nda nemli bir rol oynarlar. FEC letim Denklii Snf (Forward Equivalence Class, FEC), tanmalarnda ayn tr gereksinimleri paylaan bir grup paket iin kullanlan bir sunum eklidir. Byle bir gruba ait tm paketlere kar, alclarna kadar aldklar yolda, ayn ekilde davran l r. Klasik IP iletiminin aksine, MPLSde, belirli bir paketin, belirli bir FECa atanmas, paket aa girdiinde bir kez gerekletirilir. FECler verilen bir kme paket veya basite bir adres nekine dayanan hizmet gereksinimleridir. Her LSR bir paketin nasl iletileceini belirten bir tablo oluturur. Etiket Bilgi Taban (Label Information Base, LIB) olarak adlandr lan bu tablo FECler ve etiketler aras ndaki balantlardan oluur. Etiketler ve Etiket Balantlar Bir etiket, en basit haliyle paketin kat etmesi gereken yolu tan mlar. Bir etiket, paket ile birlikte 2. katman balnn iinde kapsllenir veya tanr. Paketi alan ynlendirici bir sonraki atlama noktasn belirlemek iin iindeki etiket ierii iin paketi inceler. Bir paket etiketlendikten sonra paketin omurga boyunca iletimi etiket anahtarlama ile gerekletirilir. Etiket deerlerinin yerel bir anlam olduundan, LSRlar aras ndaki atlama noktalar na mahsusturlar. Bir paket yeni veya mevcut bir FEC ile snfland r ktan sonra, pakete bir etiket ld atanr. Etiket deerleri bir alt katman olan veri balants katmanndan tretilir. Veri balants katman (Frame Relay ve ATM gibi), 2. katman belirteleri olarak, Frame Relay kullanm durumunda DLCI deerleri, ATM alarnda ise VPI/VCI deerleri, dorudan etiket olarak kullanlabilir. Paketler etiket deerlerine gre iletilirler. Etiketler bir FECe, bir olayn sonucunda veya bir koulun bu tr bir ilikilendirme gerekliliine iaret etmesi durumunda balanrlar. Bu olaylar veri tabanl veya denetim tabanl olabilir. MPLSde kullanlabilen ileri lekleme zelliklerinden dolay denetim tabanl olan tercih edilmektedir. Etiket atanmas ndaki kararlar aadaki iletim kriterlerine bal olabilir:
Alc Unicast Ynlendirmesi Trafik Mhendislii Multicast Virtual Private Network (VPN) QoS

2008 Yasin KAPLAN - Tm haklar sakl d r

Veri Haberlemesi - Yasin KAPLAN

Genel etiket ekli aadaki grafikte gsterilmektedir. Etiket sonraki ekillerde gsterildii gibi, veri balants katman bal iine (Sonraki ekillerde gsterildii gibi ATM VPI/VCI veya Frame Relay DLCI deeri) veya dolguya (2. katman olan veri balants ve 3. katman olan a katman bal arasnda) gmlebilir.
2. Katman Bal (Veri Balants) MPLS Dolgusu 3. Katman Bal (A Katman) Dier Katma nlarn Ballar ve Veri

32 Bit

Et iket

Deneysel Bitler

BS

TTL

20 Bit

3 Bit

1 Bit

8 Bit

BS, Bottom of Stack - Pr otokol Yn Sonu TTL, lk etiketlem ede IP TTL deerini alr, etiket karlrken deeri IP TTL sahasna kopyalan r MPLS Dolgusu, zellikle PPP v e Ethernet zerinde kullanl r

ekil 1. MPLS Genel Etiket ekli

IP Paketi IP Bal Veri

Et iketleme

Dolgu Bal

IP Bal

Veri

ATM Hcreleri

VPI/VCI

Veri

...

VPI/VCI

V eri

ekil 2. Veri Balants Katmannda ATM

IP Paketi IP Bal Veri

Et iketleme

Dolgu Bal

IP Bal

Veri

FR erev eleri

DLCI

Veri

...

DLCI

Veri

ekil 3. Veri Balants Katmannda Frame Relay

Etiket Oluturma Etiket oluturmak iin kullanlan eitli yntemler bulunmaktadr:

http://www.yasinkaplan.com/

MPLS (Multi Protocol Label Switching)

Topoloji taban - Ynlendirme protokollerini kullan r (OSPF ve BGP gibi) Talep tabanl - Talep tabanl denetim trafiini kullanr (RSVP gibi) Trafik tabanl - Bir paketin alnmasn takiben tetiklenen, atama ve etiket da tm na dayan r

Topoloji ve talep tabanl yntemler denetim tabanl etiket ilikilendirmeye rnek tekil ederken, trafik tabanl yntem ise veri tabanl ilikilendirmeye bir rnektir.
PPP Bal (Packet over SONET/SDH) PPP Bal Dolgu Bal 3. Katman Bal

Et iket

LAN MAC Bal Et iket Oluturma

MAC Bal

Dolgu Bal

3. Katman Bal

ekil 4. Veri Balants Katmannda PPP Protokol ve Ethernet

Etiket Datm MPLS mimarisi etiket datm iin tek bir iretleme yntemin kullanmn zorunlu klmaz. BGP gibi mevcut ynlendirme protokolleri protokol ierii ile birlikte etiket bilgisinin tanmas iin gelitirilmilerdir. RSVPnin tanm, etiketlerin bu protokoln srtnda tanmas iin geniletilmitir. Ayrca Internet Engineering Task Force (IETF), etiket uzaynn ynetimi ve iaretleme iin, Etiket Datm Protokol (Label Distribution Protocol, LDP) olarak bilinen yeni bir protokol de tanmla t r. QoS ve CoS gereksinimlerine dayanan ynlendirme protokollerine destek iin, temel LDP protokolne uzantlar ayrca tanmlanmtr. Bu uzantlar Kst Tabanl (Constraint-Based, CR) ynlendirme, CR-LDP protokol tanm nda da kullanlmtr. Etiket alverii iin eitli yaklamlar:
LDP - Unicast IP alclarn etiketlere eler RSVP, CR-LDP - Trafik mhendislii ve kaynak ayrm iin kullanlr Protocol Independent Multicast (PIM) - Multicast etiket elemesi iin kullan lr BGP - Harici etiketler (VPN)

Etiket Anahtarlamal Yollar (Label-Switched Paths, LSPs)

MPLSi destekleyen cihazlar topluluu bir MPLS etki alann oluturur. Bir MPLS etki alan iinde, verilen bir paket, bir FEC zerine kurulan bir yolu kateder. LSP veri iletiminden nce kurulur. MPLS bir LSPin kurulumu iin iki seenek salar:

2008 Yasin KAPLAN - Tm haklar sakl d r

Veri Haberlemesi - Yasin KAPLAN

Sekmeli ynlendirme (Hop-by-hop Routing) - Her LSR bir sonraki atlama noktasn, verilen bir FEC iin bamsz olarak seer. Bu yaklam u anda IP alarnda kullanlan yntemdir. LSR bu durumda, OSPF, ATM-PNNI gibi herhangi bir mevcut ynlendirme protokoln kullanabilir. Mutlak Ynlendirme - Mutlak (Explicit) ynlendirme kaynak ynlendirmeye (Source Routing) benzer. Giriteki (Ingress) LSR, ERLSPnin alaca tm ara anahtarlarn bir listesini oluturur. Belirlenen yol en uygunu olmayabilir. Yol boyunca veri trafii iin gerekli kaynaklar QoSin salanmas iin ayrlabilir. Bu, a boyunca trafik mhendisliini kolaylatrd gibi nceden belirlenen koullar veya a ynetim yntemlerine dayanan trafik aklar iin farkllatrlm hizmetlerin sunulmasna olanak tan r.

Bir FEC iin kurulan bir LSP tek ynldr. Dn trafii iin baka bir LSP almald r. Etiket Uzayla FEC-Etiket ilikilendirmeleri iin bir LSR tarafndan kullanlan etiketler aadaki gibi sn fland r labilir:
Platform bana - LSR iindeki etiket deerleri ortak bir havuzdan atanr ve benzersidir. Farkl arayzlerden datlan etiketler ayn deeri almazlar. Arayz bana - Etiket aralklar arayz bana belirlenir. Her arayz iin bir etiket havuzu tanmlan r ve farkl arayzlerden salanan etiket deerleri ile ayn olabilir.

Etiket Birletirme Farkl arayzlerden gelen trafikler eer ayn alcya ynlendirilecekse, tek bir etiket altnda birletirilip, anahtarlanabilir. Bu ak birletirme veya aklarn toplanmas olarak bilinir. Eer tama ortam ATM ise, LSRlar Sanal Yol (Virtual Path, VP) veya Sanal Kanal (Virtual Channel, VC) birletirmesini gerekletirebilirler. Bu senaryoda, oklu trafik aklarnn ATM anda birletirildiinde ortaya kabilecek hcre aral klama problemlerinden sakn lmal d r. Etiket Tutma MPLS, LSRlardan gelen, verilen bir FEC iin bir sonraki atlama noktas olmayan etiket ilikilendirmelerine uygulanabilecek iki tr hareket tarz tanmlar:
Tutucu - Bu alma eklinde LSRlardan alnan bir FEC ve bir etiket ara ndaki ilikilendirmeler verilen bir FEC iin bir sonraki atlama noktas deilse gz ard edilirler. Bu alma ekli bir LSRn az sayda etiket muhafaza etmesini gerektirir. Bu, ATM-LSRlar iin nerilen alma eklidir.

http://www.yasinkaplan.com/

MPLS (Multi Protocol Label Switching)

Serbest - Bu alma eklinde LSRlardan alnan bir FEC ve bir etiket arasndaki ilikilendirmeler verilen bir FEC iin bir sonraki atlama noktas deilse tutulurlar. Bu alma ekli topoloji deiikliklerine daha hzl uyumu salar ve trafiin deiiklik durumlarnda dier LSPlere anahtarlanmasn salar.

Etiket Denetimi MPLS komu LSRlara etiketlerin datlmas iin alma ekillerini de tanmlar.
Bamsz - Bu alma eklinde, bir LSR belirli bir FEC tanmlayp, sz konusu FECe bir etiketi bamsz olarak atayp komularna datr. Yeni FECler, ynlendiriciye yeni yollar grnr hale geldike tanmlan r. Sr - Bu alma eklinde, bir LSR belirli bir FEC etiket atamasn, eer kendisi an kndaki ynlendirici ise veya bir sonraki atlama noktas ndaki LSRdan sz konusu FEC iin bir etiket ilikilendirmesi aldysa, gerekletirir. Bu ATM-LSRlar iin tavsiye edilen alma eklidir.

aretleme Mekanizmalar
Etiket Talebi - Bir LSR bu mekanizmay kullanarak kendinden bir sonraki LSRdan bir etiket talebinde bulunur ve bylece bunu belirli bir FEC ile ilikilendirebilir. Bu mekanizma, an kndaki LSRa kadar zincir halinde gerekletirilebilir. Etiket Eleme - Bir etiket talebine cevaben bir sonraki LSR trafii balatan, bir nceki LSRa etiket eleme mekanizmasn kullanarak bir etiket gnderir.

Etiket talebi ve elemesi iin yukardaki yaklamlar aadaki ekilde aklanmaktad r:

Et iket Eleme (rnein, Etiket 5i kullan) Et iket Eleme (rnein, Etiket 9u kullan)

Giri Ynlendiricisi (LER) Ynlendirici A Etiket Talebi (C alc iin) s

Ynlendirici (LSR) Ynlendirici B Etiket Talebi (C alc iin) s

k Ynlendiricisi (LER) Ynlendirici C

ekil 5. aretleme Mekanizmalar

Etiket Datm Protokol (Label Distribution Protocol, LDP) LDP, Etiket ilikilendirme bilgisinin bir MPLS anda LSRlara datlmas iin kullanlan bir protokoldr. Bu protokol FEClerin etiketlere elenmesi ve daha sonra LSPlerin oluturulmas iin kullanlr. LDP oturumlar, MPLS andaki LDP ular (Komu olmalar art deildir) tarafndan kurulur. Ular aadaki trlerdeki LDP mesajlarnn al veriini gerekletirirler:

2008 Yasin KAPLAN - Tm haklar sakl d r

Veri Haberlemesi - Yasin KAPLAN

Keif Mesajlar - Bir ada bir LSRn varlnn duyurulmas ve srdrlmesini salar Oturum Mesajla - LDP ular aras nda oturumlar n, kurulmas , srdrlmesi ve sonlandr lmas iin kullan r l Duyuru mesajlar - FECler iin etiket elemelerinin oluturulmas, deitirilmesi ve silinmesi iin kullanl r Uyar Mesajl - Tavsiye bilgisini ve hata durumlarnn bildirilmesini salar

Etiket Yn Etiket Yn mekanizmas MPLS etki alan iinde sradzenli iletime olanak tanr. Bu temel olarak MPLSin ayn anda sadece adaki iki ynlendirici arasnda ve daha st seviyede etki alanlar arasnda kullanlabilmesini salar. Etiket ynndaki her seviye belirli bir sradzeni seviyesine bal kalr. Bu yaklam MPLSde tnel alma eklinin gerekletirilmesine yardmc olur. Trafik Mhendislii Trafik mhendislii, a zerindeki trafii dzenli veya ayrk bir ekilde datmn gerekletirerek, toplam a kullanmn iyiletiren bir ilemdir. Bu ilemin en nemli sonularndan biri herhangi bir yol zerinde tkanklktan kanmay salamasdr. Dikkat edilmesi gereken husus trafik mhendisliinde, iki cihaz arasndaki trafiin her zaman en ksa yol zerinden aktar lmas gerekmez. Nihai al ve gndericisi cs ayn olan iki paketin farkl yollardan gitmesi mmkndr. Bu yolla daha az kullan lan a paralar deerlendirilebilir ve farkllatrlm hizmetler salanabilir. MPLSte trafik mhendislii yntemleri, mutlak ynlendirilmi yollarn kullanmyla miras alnmtr. LSPler kullanc tarafndan belirlenen koullar zerine, farkl yollar belirlenerek bamsz olarak oluturulurlar. Ancak bu olduka fazla operatr etkileimini gerektirir. RSVP ve CR-LDP, dinamik trafik mhendisliinin ve QoSin MPLSte salanmas iin iki olas yaklamdr. CR Ks t Tabanl Ynlendirme (Constraint-based routing, CR) ba karakteristikleri (Band genilii, gecikme, vs), atlama says ve QoS gibi parametreleri hesaba katar. CR-LSP tr olabilen LSPlerde ks t, mutlak atlama noktalar veya QoS gereksinimleri olabilir. Mutlak atlama noktalar kat edilecek yolu dikte eder. QoS gereksinimleri ise ak iin hangi balantlarn, hangi kuyruklama ve zamanlama mekanizmalarn devreye alnacan belirtir. CR kullanldnda daha uzun ancak daha az ykl bir yolun seilmesi mmkndr. Fakat, CR a kaynaklarnn kullanmn artrdka, seilen yol LSPnin QoS gereksinimlerini karlamak zorunda olduundan, ynlendirme hesaplar iyice kark bir hal almaya balar. CR, LSPlerin kurulumu iin MPLS ile birlikte kullanlabilir. IETF, CR tabanl ynlendirmelerin kolaylatrlmas iin bir CR-LDP bileeni tanmlamtr.

http://www.yasinkaplan.com/

MPLS (Multi Protocol Label Switching)

3. MPLS letimi Bir MPLS etki alannda, bir paketin yol almas iin aadaki admlarn gereklemesi gerekir:
Etiket oluturma ve datm Her ynlendiricide tablolarn oluturulmas Etiket anahtarlamal yolun oluturulmas Etiket eklenmesi / Tablo aramas Paket iletimi

MPLS etki alannda tm trafiin ayn yoldan tanmas gerekli deildir. Trafik karakteristiine gre deiik CoS gereksinimleri ile paketler iin farkl LSPler oluturulabilir.
LER 2

Kaynak

LSR 1

LSR 2

LER 1
LSR 3

LER 4

Al
LER 3

ekil 6. Bir MPLS etki alan zerinden LSP oluturulmas ve paket iletimi

Aadaki tabloda bir paketin, bir MPLS etki alannda iletilmesi srasnda yaanan olaylar adm ad m anlat lmaktad r.
Tablo 1. MPLS etki alannda ilemler
MPLS olaylar A klama Ynlendirici herhangi bir trafik balamadan nce bir etiketi belirli bir FECe ilikilendirmek iin bir karar verir ve kendi tablolarn oluturur. LDP ile, a zerindeki ynlendiriciler etiketlerin ve etiket/FEC balantlarnn datmn balatrlar. Ek olarak, LDP kullan larak trafik ile ilgili karakteristikler ve MPLS yeteneklerinde uzla salanr. aretleme protokol olarak gvenilir ve sral bir tama protokol kullanlmal d r. LDP, TCPyi kullan r.

Etiket oluturma ve etiket datm

2008 Yasin KAPLAN - Tm haklar sakl d r

10 MPLS olaylar A klama Tablo oluturma

Veri Haberlemesi - Yasin KAPLAN

Her LSR etiket ilikilendirme bilgisini alnca kendi etiket bilgi tabann (LIB) oluturur. Tablolardaki satrlar bir etiket ve bir FEC arasndaki elemeleri belirtir. Giri portu ve giri etiket deeri ile k portu ve k etiket deeri arasndaki elemeler. Tablodaki bilgiler etiket ilikilendirmeleri iin her yeni uzlada tazelenir.

Etiket anahtarlamal yolun oluturulmas

Yukardaki ekilde izgili olarak gsterildii gibi, LSPler, LIBlerin aksi ynnde oluturulurlar.

Etiket ekleme Tablo sorgusu

lk ynlendirici (Yukardaki ekilde LER 1) LIB tablosunu kullanarak bir sonraki atlama noktasn bulur ve sz konusu FEC iin bir etiket talep eder. Sonraki ynlendiriciler bir sonraki atlama noktasn bulmak iin yaln zca etiket deerini kullanrlar. Paket an kndaki LSRa (LER 4) ulanca, etiket karlr ve alcsna ulatrlr.

Yukarda rnei verilen ada, giriteki LSR olan LER 1den, ktaki LSR olan LER 4e kadar olan yolda gerekleen olaylar: 1. LER 1 bu paket iin, talebin ilk kez gereklemesinden dolay herhangi bir etiket deerine sahip olmayabilir. Bir IP anda LER 1, bir sonraki atlama noktasn bulmak iin en uzun adres elemesini arayacaktr. LSR 1, LER 1 iin bir sonraki atlama noktas olsun. LER 1, LSR 1e doru bir etiket talebinde bulunacakt r. Bu talep a boyunca, kaln ara balantlarla ile belirtilen yol ile, a boyunca yaynacaktr. Her ara ynlendirici, LER 2den balayarak kendinden bir sonraki ynlendiriciden bir etiket alacak ve LER 1e doru uzayacakt r. LSP kurulumu etiket talebi iin takip edilen yolun aksi ynde gerekleir ve bu kurulum LDP veya baka bir iaretleme protokol ile gerekletirilir. Eer trafik mhendislii gerekli ise, uyulmas gereken QoS/CoS gereksinimlerinin salanmas iin CR-LDP as l yolun belirlenmesi iin kullanl r. LER 1 pakete etiketi ekleyerek LSR 1e gnderir. S radaki her LSR, LSR 2 ve LSR 3 gibi, gelen paketi inceleyip, etiketi kendi k etiketleri ile deitirerek, bir sonraki ynlendiriciye iletirler. Paket LER 4e geldiinde, LER 4, paket MPLS etki alan dna ktndan etiketi paketten ayrr ve alcsna ulat r r. Paketin asl olarak izledii veri yolu noktal izgi ile belirtilmitir.

2. 3. 4. Paket iletimi

5. 6. 7.

8.

http://www.yasinkaplan.com/

MPLS (Multi Protocol Label Switching)

11

Aadaki rnek bir LIB tablosu gsterilmektedir. Portlardan gelen trafikler farkl FEClere atanmlardr.
Tablo 23.2. rnek LIB tablosu Giri Portu 1 2 Giri Etiketi 3 9 k Portu 3 1 k Etiketi 6 7

MPLSte Tnelleme MPLSin benzersiz bir zellii de yol zerindeki ara ynlendiricilerin mutlak olarak belirtilmesine gerek kalmakszn paketin kat edecei yolu tmyle denetleyebilmesidir. Bu bir ok segmene dalabilen ara ynlendiriciler zerinde oluturulan tneller ile gerekletirilir. Bu yaklam MPLS tabanl VPNlerin oluturulmasnda kullanl r.
LSP 2 (LSR 1, LSR 2 ve LSR 3)

Kaynak
LER 1 LER 2

LSR 1

LSR 2

LSR 2

LSP 1 (LER 1, LER 2, LER 3 ve LER 4)

Al

LER 4

LSR 6

LSR 5

LSR 4

LER 3

LSP 3 (LSR 4, LSR 5 ve LSR 6)

ekil 23.7. MPLSte tnelleme

2008 Yasin KAPLAN - Tm haklar sakl d r

12

Veri Haberlemesi - Yasin KAPLAN

Yukarda ekli grlen senaryoda, tm LERlar (LER1, LER2, LER3 ve LER4) BGP kullanmakta ve aralar nda bir LSP (LSP 1) oluturmaktadrlar. Veriyi alcsna gnderdike iki farkl segmenden geilmesi gerektiinden LER 1 bir sonraki alcnn LER 2 olduunun farkndadr. Ayn ekilde LER 2, LER 3n bir sonraki atlama noktas olduunun farkndadr ve bu byle devam etmektedir. LERlar LDPyi kullanarak giriteki LERa (LER 1) kadar olan yolda, ktaki LERdan (Bu durumda LER 4) etiketleri almakta ve depolamaktad r. Ancak LER 1, LER 2ye verisini gnderirken birok LSR (Bu durumda tane) zerinden gemek zorundadr. Bu yzden LER 1 ve LER 2 aras nda, LSR 1, LSR 2 ve LSR 3 zerinden baka bir LSP (LSP 2) kurulur. Bu sonu olarak sz konusu iki LER aras nda bir tneli temsil eder. Bu yol zerindeki etiketler, LERlerin LSP 1 iin oluturduklarndan farkl olacaktr. Bu durum LER 3, LER 4 ve aralarndaki LSRlar iin de geerlidir. Bu segmen iin LSP 3 oluturulmaktadr. An farkl segmenleri zerinden paketlerin iletiminde etiket ynlar kavram kullanl r. Paketler LSP 1, LSP 2 ve LSP 3 zerinden yol al rken tm olarak iki etiket deeri tarlar. lk segmende LSP 1 ve LSP 2 iin, ikinci segmende ise LSP 1 ve LSP 3 iin etiket deerleri tanr. Paket an ilk parasndan kp, LER 3 tarafndan alndnda, LER 3 LSP 2 iin olan etiketi LSP 3 iin olan etiketle deitirirken, LSP 1 iin olan etiket deerini bir sonraki atlama noktas iin belirlenen deerle deitirir. LER paketi alcsna iletmeden nce her iki etiketi de kar r. Multicast letimi MPLSin multicast iletimi henz tanmlanmamtr. Ancak, gelen bir etiketin, bir kme harici etikete elenmeyen bir yaklam tavsiye edilmektedir. Bu bir multicast aac (Multicast tree) ile kurulabilir. Bu durumda gelen bir etiket bir muticast aac ile ilikilendirilecek ve paketi iletmek iin bir kme k portu kullanlacaktr. Bu iletim ekli LAN ortamlar iin olduka uygundur. ATM gibi balantya ynelik ortamlarda ise noktadan ok noktaya anahtarlamal yollar (VCC) multicast trafiinin datlmas iin kullanlabilir. 4. MPLS Protokol Yn Mimarisi ekirdek MPLS bileenleri aadaki paralara ayr labilir:
A katman (IP) ynlendirme protokolleri. A ucunda a katman iletimi. A ekirdeinde etiket tabanl anahtarlama. Etiket ematii ve granler yap. Etiket datm iin iaretleme protokol. Trafik mhendislii. Deiik trde 2. katman iletim ortamlar ile uyumluluk (ATM, Frame Relay, PPP).

http://www.yasinkaplan.com/

MPLS (Multi Protocol Label Switching)

13

Aadaki ekilde MPLS ilemleri iin kullanlabilecek protokoller gsterilmektedir. Ynlendirme blm bilinen herhangi bir protokol olabilir. letim ortamna bal olarak ynlendirme blm, OSPF, BGP veya ATMin P-NNI olabilir. LDP blm, bir oturum srasnda, bir LSRdan dierine denetim verisinin gvenilir iletimi iin TCPyi kullanr. LDP ayrca LIBi salar. LDP, iletimin keif aamasnda UDPyi kullanr. Bu aamada bir LSR kendi komuluk birimlerini tanmlamaya alr ve kendi varln a zerinde duyurur. Bu Hello paketlerinin al verii ile gerekleir.
Ynlendirme LDP CR-LDP

TCP

UDP

IP letim

LIB

MPLS letim Fiziksel

ekil 7. MPLS Protokol Yn

IP letimi, ynlendirme tablolar zerinden yaplan elemelerle bir sonraki atlama noktasnn tespit edildii klasik IP iletimi blmdr. MPLSde bu sadece LERler tarafndan kullanlr. MPLS letimi blm verilen bir paket iin, bir etiketi bir k portuna eleyen blmdr. ekilde kesikli izgi ile belirtilen kutu iindeki bileenler daha verimli iletim iin donanmda uygulanabilir. 5. MPLS Uygulamala MPLS gnmzn omurga gereksinimlerini standartlara dayanan bir zmle cevap verirken aadakileri salar: Ada paket iletim performansn iyiletirir. MPLS, paket iletimini 2. katman anahtarlama ile basitletir ve gelitirir. MPLS, kolay uyarlanmasn salayacak ekilde, basit olarak tasarlanmtr. MPLS, ynlendirmeyi ara cihazlarda anahtarlama ile gerekletirdiinden a performansn artrmaktad r. Hizmet ayrm iin QoS ve CoS destei. MPLS trafik mhendisliini esas alnd yol kurulumunu kullanr ve hizmet seviyesi garantilerinin salanmasna yardmc olur.

2008 Yasin KAPLAN - Tm haklar sakl d r

14

Veri Haberlemesi - Yasin KAPLAN

MPLS kst bazl ve mutlak yol kurulumu iin yaplacak ilemleri birletirir.

A leklenebilirliini artrr. ATM tabanl IP alarnda karlalan (N2 N)/21 probleminden kanmak iin MPLS kullan labilir. Ada IP ve ATM btnletirmesini salar. MPLS, ATM ekirdei ve IP eriim a arasnda bir kpr oluturur. MPLS, mevcut ynlendirici ve ATM anahtar donanmn kullanarak verimli bir ekilde iki ayr a birletirir. Alar arasnda birlikte allabilirlii salar. MPLS, IP ve ATM alar arasnda birliktelii salayan standartlara dayana bir zmdr. MPLS, optik anahtarlamada SONET/SDH zerinde IP btnletirmesini kolaylatrr. MPLS, trafik mhendislii yeteneine sahip, leklenebilir VPNlerin ina edilmesine yardmc olur.

6. zet Multi Protocol Label Switching (oklu Protokol Etiket Anahtarlama, MPLS) gnmz alarnn yz yze kald problemler iin gelitirilen ok ynl bir zmdr; hz, leklenebilirlik, QoS ynetimi ve trafik mhendislii gibi. MPLS, yeni nesil IP tabanl omurgalar iin hizmet gereksinimleri ve band genilii ynetimi iin ortaya km zarif bir zmdr. MPLS, leklenebilirlik ve ynlendirme (QOS tabanl ve hizmet kalitesi metrikleri) ile ilgili problemlere zm getirir ve var olan ATM ve Frame Relay alar zerinde alabilir. 7. Sorular 1. MPLSn temel bileenleri nelerdir? 2. MPLS etiketlerinde 3. Katman ynlendirme bilgisi, 2. Katman balklarnda ne ile elenmektedir? rnek veriniz. 3. MPLS anda (Etki alan nda) etiket datm nasl gerekletirilmektedir? 4. MPLSde tnelleme kavramn a klay z. n 5. MPLS uygulamalar na rnek veriniz.

IP trafiinin ATM andaki N adet u arasnda iletimi iin, bu ular arasnda gerekli olan PVC says .
http://www.yasinkaplan.com/