ENDSTR DE VER ML AYDINLATMA

Sermin Onaygil nder Gler Emre Erkin

T Enerji Enstits Enerji Planlamas ve Ynetimi Anabilim Dal

Engin Cebeci
Trk Philips

Trkiyede Elektrik Enerjisi Tketimi

G da Sektrnden rnek Tekstil Sektrnden rnek Enerji Tketimleri: Elektrik Enerjisinin Pay : %13 Enerji Tketimleri: Ayd nlatman n Pay : %10 Elektrik Enerjisinin Pay : %100 Toplam: 1450000 kWh/ay endstri; Enerji Maliyetleri: Ayd nlatman n Pay : %3 %47,60 Elektrik Enerjisinin Pay : %34 So utma Sistemi: %30 Ayd nlatman n Pay : %3,4 retim ve Di er: %67
genel ayd nlatma; %2,60 di er; %6,90 mesken; %23,50

resmi daire; %4,50

ticaret; %14,90

TS Standard
TS EN 12464 I k ve Ayd nlatma yerlerinin ayd nlat lmas Blm 1: Kapal alanlardaki i mahalleri Ocak 2004 Blm 2: Bina d i yerleri Nisan 2008

Performans ve Verimlilik
Ayd nl k Dzeyi Grsel Performans

+ %175

~ 20 ya

~ 50 ya

Performans ve Verimlilik
Kalitesiz Ayd nlatma Ko ullar
Yetersiz ayd nl k dzeyleri ile al ma dzlemi aras ndaki par lt fark n n uyumsuzlu u Kama ma Fliker problemleri

Olas Sonular
Gz a r lar Stres A r yorgunluk ikayetleri

Performans ve Verimlilik
rnek: METAL ENDSTR S
Ayd nl k Dzeyinde yile tirme Kazalar Hatal rn 300 lx %52 azalma %29 azalma 2000 lx

Ayd nl k dzeyinin 300 lxten 500 lxe ykselmesi ile i veriminde ortalama %8 art ..!

Ayd nlatma Elemanlar

<6m

6 - 12 m aras

> 12 m

Ayd nlatma Elemanlar

Fluoresan Lambalar
ap (mm) Lamba tipi 40W/54 38 40W/33 65W/33 36/54 36/840 26 32/840 58/840 51/840 G (W) 40 40 65 36 36 32 58 51 I A (lm) 2500 2850 4650 2500 3250 3250 5000 5000 Et i li fakt (lm/W)* 63 71 72 69 90 102 86 98 4000 85 4100 6200 60 70 Renk S akl (K) 6200 Renksel Geriverim (Ra) 70

Ayd nlatma Elemanlar

Balastlar
Fluoresan Lamba ve Balast Devresi G Fluoresan Lamba G (W) 18 36 58 A1 10,5 19 29,5 A2 =<19 =<36 =<55 A3 =<21 =<38 =<59 B1 =<24 =<41 =<64 B2 C (W) D >28 >45 >70

=<26 =<28 =<43 =<45 =<67 =<70

Enerji kalitesi a s ndan s n rlamalar; ANSI Standard na gre: cos >0,95 THD<%32

Ayd nlatma Elemanlar

De arj Lambalar
Lamba tipi Lamba G (W) 125 Yksek bas nl iva buharl lamba 250 400 70 Metal halojen lamba 150 250 400 Rengi zenlenmi yksek bas nl sodyum buharl lamba 150 250 400 I k Ak s (lm) 6200 12700 22000 6500 14000 20500 35000 12500 22000 37000 Etkinlik fak. (lm/W)* 45 47 52 74 84 75 81 74 80 86 9000 65 6000-9000 70-80 4000 40-60 Ekonomik mr (saat)** Renksel Geriverim (Ra)

* Etkinlik faktr balast kayb dikkate al narak hesaplanm t r. ** I k ak s n n %30 de er kaybetti i ana kadar geen sre.

Ayd nlatma Elemanlar

Endksiyon Lambalar

G: Etkinlik faktr: Ekonomik mr:

55 200 W 70 lm / W 40000 60000 saat

Tasar m nerileri

izgisel - Armatr say s ok - Glgeler yumu ak - Renk ve boyut seene i fazla - Lamba ekonomik mr uzun

Noktasal - Armatr say s az - Glgeler sert - Renk ve boyut seene i k s tl - Lamba ekonomik mr k sa

Tasar m nerileri

Reflektrl fluoresan

izgisel - Dzgnlk iyi - I k ak lar ortam s cakl na ba l

Dar a l

Geni a l

Noktasal - Dzgnlk tasar ma ba l - I k ak lar ortam s cakl ndan ba ms z

rnek al ma
Tekstil sektr

plik retim Fabrikas

Kapal Alan: 16000 m2 Ykseklik: 4.3 m Gn kullan m : Yok

rnek al ma

Mevcut Ayd nlatma Sistemi: Armatrler: Lamba: Balast: Duydan etanj, reflektrsz, bant tipi 36W / 2500 lumen / 6500 K / Ra=%70 Elektronik balast / cos >0,55 THD=%106

Ayd nl k Dzeyleri
Blmler 1. Bobinaj 2. Ana retim Hatt 3. Fitil 4. Halla ve Tarak Mevcut Kullan lan Armatr Tipi 1x36W A3 S n f EB Duydan Etanj Bant Tipi 2x36 W A3 S n f EB Duydan Etanj Bant Tipi 1x36W A3 S n f EB Duydan Etanj Bant Tipi 1x36W / 2x36W A3 S n f EB Duydan Etanj Bant Tipi 1x36W A3 S n f EB Duydan Etanj Bant Tipi llen E (lx) 90 220 95 nerilen Uygulanan E (lx) E (lx) 500 500 500 400 400 400

150 70

300 100

200 100

5. Balya Ama

nerilen Ayd nlatma Sistemleri

Lambalar
36W / 2500 lumen / 6500 K / Ra=70
nerilen Mevcut

36W / 3250 lumen / 4000 K / Ra=80 32W / 3250 lumen / 4000 K / Ra=80 58W / 5000 lumen / 4000 K / Ra=80 51W / 5000 lumen / 4000 K / Ra=80
B asic scope / online 5 4 4 4 3

Balast
Mevcut

-1

-2

-2

-2

Elektronik balast / cos >0,55 THD=%106

nerilen

-3

-4

-4

-4

-5

I1

Elektronik balast / cos >0,97 / THD=%12,1

Armatrler
Duydan etanj, reflektrl, bant tipi

nerilen Ayd nlatma Sistemleri

Tesisat Lamba gc (W) 36 36 32 58 51 Sistem gc (W)
(Lamba + Balast)

I k Ak s (lm) 2500 3250 3250 5000 5000

Etkinlik Faktr (lm/W)* 66 90 100 90 97

Mevcut neri 1 neri 2 neri 3 neri 4

* Balast kayb dahil

38 36 32.5 55.5 51.5

nerilen Ayd nlatma Sistemleri

Blm 1 1x36W Mevcut 2x36W Kurulu G [W] 1x36W neri 1 2x36W Kurulu G [W] 1x32W neri 2 2x32W Kurulu G [W] 1x58W neri 3 2x58W Kurulu G [W] 1x51W neri 4 2x51W Kurulu G [W] 400 15200 250 18000 250 16250 160 17760 160 16480 Blm 2 392 29792 238 17136 238 15470 154 17094 154 15862 Blm 3 512 19456 184 13248 184 11960 122 13542 122 12566 Blm 4 80 240 21280 128 9216 128 8320 88 9768 88 9064 Blm 5 80 3040 32 1152 32 1040 22 0 1221 22 0 1133 Tm Tesis 1072 632 88768 32 800 58752 32 800 53040 22 524 59385 22 524 55105 %37.92 %33.10 %40.25 %33.81 Tasarruf Oran

Sistem Maliyetleri
Sistem 1x36 W 2x36 W 1x32 W 2x32 W 1x58 W 2x58 W 1x51 W 2x51 W Lamba Maliyeti (YTL/arm.) 3,90 7,79 6,23 12,46 3,90 7,79 7,27 14,54 Balast Dahil Armatr Maliyeti (YTL/arm.) 96,33 111,60 96,33 111,60 101,32 118,55 101,32 118,55 5,00 0,19 ilik (YTL/arm.) Elektrik Enerjisi Birim Fiyat (YTL/kWh)

Ekonomik Analiz
neriler Toplam Yat r m Maliyeti (YTL) Y ll k Enerji Tasarrufu (YTL) Geri deme Sresi (Y l) Karl l k Oran

neri 1

104116,00 107888,00 72058,00 75669,00

49274,00 58651,00 48235,00 55261,00

2.1 y l 1.8 y l 1.5 y l 1.4 y l

%44.0 %50.0 %64.5 %69.0

neri 2

neri 3

neri 4

Sonular
Armatr say s 1704den 546ya d rlm tr. Ayd nl k dzeyi 90 luxten 400 luxe ykseltilmi tir. Ayd nlatman n kalitesi iyile tirilirken, elektrik enerjisi tketim de erleri azalt labilmektedir. Verimli lamba + verimli balast + verimli armatr = ~ %40 tasarruf Geri deme sresi = 1,4 y l

Her proje kendine zg de erlendirilmelidir.