T ng quan v Th tr ng Ch ng khon Th tr ng ch ng khon trong i u ki n c a n n kinh t hi n i, c quan ni m l n i di n ra cc ho t ng giao d ch mua bn ch ng khon trung v di h n.

Vi c mua bn ny c ti n hnh th tr ng s c p khi ng i mua mua c ch ng khon l n u t nh ng ng i pht hnh, v nh ng th tr ng th c p khi c s mua i bn l i cc ch ng khon c pht hnh th tr ng s c p. Nh v y, xt v m t hnh th c, th tr ng ch ng khon ch l n i di n ra cc ho t ng trao i, mua bn, chuy n nh ng cc lo i ch ng khon, qua thay i ch th n m gi ch ng khon. Th tr ng ch ng khon c nh ng ch c n ng c b n sau:

1. Ch c n ng c b n c a th tr

ng ch ng khon

- Huy ng v n u t cho n n kinh t - Cung c p mi tr ng u t cho cng chng - T o tnh thanh kho n cho cc ch ng khon - nh gi ho t ng c a doanh nghi p - T o mi tr ng gip Chnh ph th c hi n cc chnh sch v m 2. Cc ch th tham gia th tr ng ch ng khon

Cc t ch c v c nhn tham gia th tr ng ch ng khon c th c chia thnh cc nhm sau: nh pht hnh, nh u t v cc t ch c c lin quan n ch ng khon. a) Nh pht hnhNh pht hnh l cc t ch c th c hi n huy ng v n thng qua th tr ng ch ng khon. Nh pht hnh l ng i cung c p cc ch ng khon - hng ho c a th tr ng ch ng khon. - Chnh ph v chnh quy n a ph ng l nh pht hnh cc tri phi u Chnh ph v tri phi u a ph ng. - Cng ty l nh pht hnh cc c phi u v tri phi u cng ty. - Cc t ch c ti chnh l nh pht hnh cc cng c ti chnh nh cc tri phi u, ch ng ch th h ng... ph c v cho ho t ng c a h . b) Nh ut

Nh u t l nh ng ng i th c s mua v bn ch ng khon trn th tr ng ch ng khon. Nh u t c th c chia thnh 2 lo i: nh u t c nhn v nh u t c t ch c. - Cc nh - Cc nh u t c nhn u t c t ch c

c) Cc t ch c kinh doanh trn th tr - Cng ty ch ng khon - Qu u t ch ng khon - Cc trung gian ti chnh d) Cc t ch c c lin quan n th tr

ng ch ng khon

ng ch ng khon

- C quan qu n l Nh n c - S giao d ch ch ng khon - Hi p h i cc nh kinh doanh ch ng khon - T ch c l u k v thanh ton b tr ch ng khon - Cng ty d ch v my tnh ch ng khon - Cc t ch c ti tr ch ng khon - Cng ty nh gi h s tn nhi m... 3. Cc nguyn t c ho t ng c b n c a th tr ng ch ng khon Th tr ng ch ng khon ho t ng theo cc nguyn t c c b n sau: - Nguyn t c cng khai - Nguyn t c trung gian - Nguyn t c u gi 4. C u trc v phn lo i c b n c a th tr ng ch ng khon

Th tr ng ch ng khon l n i di n ra cc giao d ch, mua bn nh ng s n ph m ti chnh (c phi u, tri phi u, cc kho n vay ngn hng... c k h n trn 1 n m). Sau y l m t s cch phn lo i TTCK c b n: a) C n c vo s lun chuy n cc ngu n v n Th tr ng ch ng khon c chia thnh th tr ng s c p v th tr ng th c p.

Th tr ng s c p: l th tr ng mua bn cc ch ng khon m i pht hnh. Trn th tr ng ny, v n t nh u t s c chuy n sang nh pht hnh thng qua vi c nh u t mua cc ch ng khon m i pht hnh. Th tr ng th c p: l n i giao d ch cc ch ng khon c pht hnh trn th tr c p, m b o tnh thanh kho n cho cc ch ng khon pht hnh. ng s

b) C n c vo ph

ng th c ho t

ng c a th tr

ng ng t p trung (S giao d ch ch ng khon) v phi

Th tr ng ch ng khon c phn thnh th tr t p trung (th tr ng OTC). c) C n c vo hng ho trn th tr ng

Th tr ng ch ng khon c ng c th c phn thnh cc th tr ng: th tr tr ng tri phi u, th tr ng cc cng c ch ng khon phi sinh. Th tr ng c phi u: th tr ng c phi u l th tr bao g m c phi u th ng, c phi u u i.

ng c phi u, th

ng giao d ch v mua bn cc lo i c phi u,

Th tr ng tri phi u: th tr ng tri phi u l th tr ng giao d ch v mua bn cc tri phi u c pht hnh, cc tri phi u ny bao g m cc tri phi u cng ty, tri phi u th v tri phi u chnh ph . Th tr ng cc cng c ch ng khon phi sinh

Th tr ng cc ch ng khon phi sinh l th tr ng pht hnh v mua i bn l i cc ch ng t ti chnh khc nh : quy n mua c phi u, ch ng quy n, h p ng quy n ch n... Gi i thi u v tri phi u v c phi u A. Tri phi u 1. Khi ni m: Tri phi u l m t lo i ch ng khon quy nh ngh a v c a ng i pht hnh (ng i vay ti n) ph i tr cho ng i n m gi ch ng khon (ng i cho vay) m t kho n ti n xc nh, th ng l trong nh ng kho ng th i gian c th , v ph i hon tr kho n cho vay ban u khi n o h n. 2. c i m: c tr ng chnh:

a. M t tri phi u thng th ng c ba + M nh gi. + Li su t nh k (coupon) + Th i h n.

b. Tri phi u th hi n quan h ch n con n gi a ng

i pht hnh v ng

ut .

Pht hnh tri phi u l i vay v n. Mua tri phi u l cho ng i pht hnh vay v n v nh v y, tri ch l ch n c a ng i pht hnh. L ch n , ng i n m gi tri phi u (tri ch ) c quy n i cc kho n thanh ton theo cam k t v kh i l ng v th i h n, song khng c quy n tham gia vo nh ng v n c a bn pht hnh. c. Li su t c a cc tri phi u r t khc nhau, c quy nh b i cc y u t : + Cung c u v n trn th tr ng tn d ng. L ng cung c u v n l i tu thu c vo chu k kinh t , ng thi chnh sch c a ngn hng trung ng, m c thm h t ngn sch c a chnh ph v ph ng th c ti tr thm h t . + M c r i ro c a m i nh pht hnh v c a t ng t pht hnh. C u trc r i ro c a li su t s quy nh li su t c a m i tri phi u. R i ro cng l n, li su t cng cao. + Th i gian o h n c a tri phi u. N u cc tri phi u c m c r i ro nh nhau, nhn chung th i gian o h n cng di th li su t cng cao. 3. Phn lo i tri phi u. 3.1. C n c vo vi c c ghi danh hay khng: - Tri phi u v danh: l tri phi u khng mang tn tri ch , c trn ch ng ch c ng nh trn s sch c a ng i pht hnh. Nh ng phi u tr li nh theo t ch ng ch , v khi n h n tr li, ng i gi tri phi u ch vi c x ra v mang t i ngn hng nh n li. Khi tri phi u o h n, ng i n m gi n mang ch ng ch t i ngn hng nh n l i kho n cho vay. - Tri phi u ghi danh: l lo i tri phi u c ghi tn v a ch c a tri ch , trn ch ng ch v trn s c a ng i pht hnh. Hnh th c ghi danh c th ch th c hi n cho ph n v n g c, c ng c th l ghi danh ton b , c g c l n li. D ng ghi danh ton b m ang ngy cng ph bi n l hnh th c ghi s . Tri phi u ghi s hon ton khng c d ng v t ch t, quy n s h u c xc nh n b ng vi c l u gi tn v a ch c a ch s h u trn my tnh. 3.2. C n c vo i t ng pht hnh tri phi u: - Tri phi u chnh ph : l nh ng tri phi u do chnh ph pht hnh nh m m c ch b p thm h t ngn sch, ti tr cho cc cng trnh cng ch, ho c lm cng c i u ti t ti n t .Tri phi u chnh ph l lo i ch ng khon khng c r i ro thanh ton v c ng l lo i tri phi u c tnh thanh kho n cao. Do c i m , li su t c a tri phi u chnh ph c xem l li su t chu n lm c n c n nh li su t c a cc cng c n khc c cng k h n. - Tri phi u cng trnh: l lo i tri phi u c pht hnh huy ng v n cho nh ng m c ch c th , th ng l xy dung nh ng cng trnh c s h t ng hay cng trnh phc l i cng c ng. Tri phi u ny c th do chnh ph trung ng ho c chnh quy n a ph ng pht hnh. - Tri phi u cng ty: l cc tri phi u do cc cng ty pht hnh vay v n di h n. Tri phi u cng ty c c i m chung sau: Tri ch c tr li nh k v tr g c khi o h n,

song khng c tham d vo cc quy t nh c a cng ty. Nh ng c ng c lo i tri phi u khng c tr li nh k , ng i mua c mua d i m nh gi v khi o h n c nh n l i m nh gi. Khi cng ty gi i th ho c thanh l, tri phi u c u tin thanh ton tr c cc c phi u. C nh ng i u ki n c th km theo, ho c nhi u hnh th c m b o cho kho n vay. Tri phi u cng ty bao g m nh ng lo i sau: + Tri phi u c m b o: l tri phi u c m b o b ng nh ng ti s n th ch p c th , th ng l b t ng s n v cc thi t b . Ng i n m gi tri phi u ny cb ov m tm c cao trong tr ng h p cng ty ph s n, v h c quy n i n i v i m t ti s n c th . + Tri phi u khng b o m: Tri phi u tn ch p khng c m b o b ng ti s n m c m b o b ng tn ch p c a cng ty. N u cng ty b ph s n, nh ng tri ch c a tri phi u ny c gi i quy t quy n l i sau cc tri ch c b o m, nh ng tr c c ng. Cc tri phi u tn ch p c th chuy n i cho php tri ch c quy n chuy n tri phi u thnh c phi u th ng c a cng ty pht hnh. Tu theo quy nh, vi c chuy n i c th c ti n hnh vo b t c th i i m no, ho c ch vo nh ng th i i m c th xc nh. Ngoi nh ng c i m trn, m i t tri phi u c pht hnh c th c g n km theo nh ng c tnh ring khc n a nh m p ng nhu c u c th c a m t bn no . C th l: + Tri phi u c th mua l i cho php ng i pht hnh mua l i ch ng khon tr c khi o h n khi th y c n thi t. c tnh ny c l i cho ng i pht hnh song l i b t l i cho ng i u t , nn lo i tri phi u ny c th c li su t cao h n so v i nh ng tri phi u khc c cng th i h n. + Tri phi u c th bn l i: cho php ng i n m gi tri phi u c quy n bn l i tri phi u cho bn pht hnh tr c khi tri phi u o h n. Quy n ch ng trong tr ng h p ny thu c v nh u t , do li su t c a tri phi u ny c th th p h n so v i nh ng tri phi u khc c cng th i h n. + Tri phi u c th chuy n c phi u th ng, t c l thay i cho php ng i n m gi n c th chuy n i tri phi u thnh i t cch t ng i ch n tr thnh ng i ch s h u c a cng ty.

B. C phi u I. Khi ni m Khi m t cng ty g i v n, s v n c n g i c chia thnh nhi u ph n nh b ng nhau g i l c ph n. Ng i mua c ph n g i l c ng. C ng c c p m t gi y ch ng nh n s h u c ph n g i l c phi u v ch c cng ty c ph n m i pht hnh c phi u. Nh v y, c phi u chnh l m t ch ng th ch ng minh quy n s h u c a m t c ng i v i m t cng ty c ph n v c

ng l ng

i c c ph n th hi n b ng c phi u. ng pht hnh 02 d ng c phi u: C phi u

Thng th ng hi n nay cc cng ty c ph n th th ng v c phi u u i.

Cc c ng s h u c phi u thng th ng c quy n h n v trch nhi m i v i cng ty nh : c chia c t c theo k t qu kinh doanh; c quy n b u c , ng c vo b my qu n tr v ki m sot cng ty; V ph i ch u trch nhi m v s thua l ho c ph s n t ng ng v i ph n v n gp c a mnh. Cc c ng s h u c phi u u i c ng l hnh th c u t v n c ph n nh c phi u thng th ng nh ng quy n h n v trch nhi m h n ch nh : l i t c c nh; khng c quy n b u c , ng c ..v.v. II. Tc d ng c a vi c pht hnh C phi u: i v i Cng ty pht hnh: Vi c pht hnh c phi u s gip cho Cng ty c th huy ng v n khi thnh l p ho c m r ng kinh doanh. Ngu n v n huy ng ny khng c u thnh m t kho n n m cng ty ph i c trch nhi m hon tr c ng nh p l c v kh n ng cn i thanh kho n c a cng ty s gi m r t nhi u, trong khi s d ng cc ph ng th c khc nh pht hnh tri phi u cng ty, vay n t cc t ch c tn d ng ...th hon ton ng c l i. Tuy nhin, m i ph ng th c huy ng u c nh ng u nh c i m ring v nh qu n l cng ty ph i cn nh c, l a ch n ty t ng th i i m v d a trn nh ng c th c ng nh chi n l c kinh doanh c a cng ty quy t nh ph ng th c p d ng thch h p. i v i nh u t c phi u:

Cc nh u t trn th tr ng s n sng mua C phi u c cng ty pht hnh. Gi y ch ng nh n s h u c ph n c pht hnh d i d ng ch ng th c gi v c xc nh thng qua vi c chuy n d ch, mua bn chng trn th tr ng ch ng khon gi a cc ch th u t v c php lu t b o v . M t khc, ng i mua c phi u ngh r ng ng v n h ut c cc nh qu n l cng ty s d ng c hi u qu , t o ra nhi u l i nhu n ho c nh gi ho t ng c ng nh ti m n ng pht tri n, sinh l i c a cng ty d nh u t l cao, v ng nhin h s c h ng m t ph n t nh ng thnh qu thng qua vi c thanh ton c t c cho cc c ng, ng th i gi tr c ph n s h u c ng s gia t ng trn c s th c t i v tri n v ng pht tri n c a cng ty mnh ch n. Thng th ng, kh n ng sinh l i, thu h i v n u t c phi u t l thu n v i gi c giao d ch c phi u trn th tr ng.

* C phi u ph thng Khi ni n hng ha trn th tr ng ch ng khon, ng i ta th ng ngh ngay n c Phi u ph thng (common stock). Th c t t i nhi u n c trn th gi i, th tr ng ch ng khon (the securities market) r t quen thu c i v i m i ng i dn. V d , M , trung bnh c 4 ng i trn 25 tu i th c m t ng i s h u (own) c phi u ph thng, ho c tr c ti p, ho c gin ti p thng qua cc qu t ng h (mutual funds) . V y b n ch t c a c phi u ph thng l g? M t c phi u ph thng i di n cho quy n s h u m t ph n cng ty (represent a proportional ownership interest in a corporat on). N u m t cng ty c 100 c phi u ang l u hnh (outstanding stock) v b n s h u m t trong s th c ngh a l b n s h u 1/100 cng ty. N u cng ty c 1.000.000 c phi u ang l u hnh v b n n m gi 1.000 c phi u th b n s h u 1.000/1.000.000 hay 1/1.000 cng ty. Thng th ng, m t cng ty c th thay i s l ng c phi u ang l u hnh b ng cch bn cc c phi u b sung (selling additional shares) hay mua l i v hu b m t ph n cc c phi u pht hnh tr c (buying back and cancelling some of the shares previously issued). Trong c hai tr ng h p trn, t l s h u c a cc c ng c trong cng ty u thay i. V d , m t cng ty pht hnh 100 c phi u ra cng chng (issue 100 shares to the public) v b n mua m t trong s ny. Nh v y, b n s h u 1/100 cng ty. Sau , cng ty pht hnh thm 100 c phi u n a th t l s h u c a b n gi m xu ng cn 1/200. Ni cch khc, t l s h u c a b n trong cng ty b pha long (diluted) do vi c pht hnh c phi u m i (the issuance of new shares). M t v d khc, gi s m t cng ty c 1.000.000 c phi u ang l u hnh v b n mua m t c phi u c a cng ty. Sau , cng ty mua l i v hu b 250.000 c phi u. V y, t l s h u c a b n trong cng ty t 1/1.000.000 t ng ln 1/750.000. L u l c n phn bi t r c phi u ang l u hnh, c phi u c php pht hnh (authorized stock) v c phi u ngn qu (treasury stock). S l ng c phi u c php php hnh, nh tn c a n ch ra, l s l ng c phi u t i a m cng ty c th pht hnh. Quy nh ny t ra nh m trnh tnh tr ng pha long qu m c (excessive dilution) t l s h u trong cng ty c a cc c ng hi n h u (current shareholders) . Trong th c ti n, c nhi u cng ty khng pht hnh h t s l ng c phi u m n c php . C phi u ang l u hnh l nh ng c phi u m cng ty bn cho cc nh u t v ch a mua l i hu b hay c m gi . S l ng c phi u ang l u hnh c s d ng tnh ton t l s h u, t l n trn v n (debt-to-equity ratio). V nhi u l do khc nhau, m t cng ty c th mua l i c phi u c a chnh mnh v n m gi

nh cc nh u t bnh th ng khc. Cc c phi u ny c g i l c phi u ngn q y v khng c tnh vo c phi u ang l u hnh. T i sao c nhi u ng i u t vo c phi u? Khi mua c phi u, cc nh u t cng h ng t i nh ng m c tiu gi ng nh nh ng ng i b ti n ra mua ho c kh i s doanh nghi p: 1. H tm ki m c t c (dividends), c ngh a l h hy v ng doanh nghi p s t o ra l i nhu n (generate profits) c th phn ph i (distribute) cho cc ch s h u; 2. H tm ki m li v n (capital gains), c ngh a l h hy v ng doanh nghi p s t ng tr ng v gi tr (grow in value) v do , h c th bn ph n s h u c a mnh v i m c gi cao h n m c gi m h mua; 3. H tm ki m nh ng l i ch v thu (tax benefits) m lu t thu (tax code) dnh cho cc ch s h u doanh nghi p. i v i cc nh u t khc nhau th t m quan tr ng c a m i y u t trn c ng khc nhau b i v h khng c cng m t m c ch u t (investment objective). V d , nh ng ng i v h u v n ph i s ng d a ch y u vo thu nh p t cc kho n u t s cao vai tr c a c t c trong khi m t s ng i khc l i ch h n n kh n ng thu li v n.

* C phi u i chng M t trong nh ng y u t r t quan tr ng m nh u t nn cn nh c tr c khi quy t nh u t l tnh i chng c a c phi u (CP). V y CP i chng l g v nh h ng c a CP i chng i i v i vi c u t nh th no? CP i chng l g?

C th hi u CP i chng l CP c s l ng cng chng tham gia u t ng o v chi m m t t l n m gi cao trong t ng s CP ph thng c a t ch c pht hnh. Tnh i chng c a CP m t cng ty cng cao khi v n c ph n cng l n, t l v n c ph n pht hnh ra bn ngoi cao v c nhi u nh u t bn ngoi tham gia n m gi CP c a cng ty. Khi so n th o Ngh nh 48/N -CP/1998 v ch ng khon v th tr ng ch ng khon (TTCK), cc nh lm lu t r t ch t i kha c nh ny. Hai trong b y i u ki n m t cng ty c th pht hnh ch ng khon ra cng chng l: M c v n i u l t i phi u l 10 t ng Vi t Nam T i thi u 20% v n c ph n c a t ch c pht hnh ph i c bn cho trn 100 ng i u t ngoi t ch c pht hnh. Tr ng h p v n c ph n c a t ch c pht hnh t 100 t ng tr ln th t l t i thi u ny l 15% v n c ph n c a t ch c pht hnh.

Trn th c t , tnh

i chng c a CP cn ph thu c vo m t s y u t sau:

T l c ph n ph thng c quy n chuy n nh ng t do trn t ng s v n c ph n: i u ny lm cho CP c tnh thanh kho n cao. M c h n ch v th i gian chuy n nh ng c a CP ( i v i nh u t n c ngoi c ng nh nh u t trong n c). T l l u k CP: CP nim y t mu n mua bn ph i c l u k l i Trung tm giao d ch. T l l u k th p t c l s l ng CP c th ti n hnh giao d ch c s khng cao. T l n m gi t i a c nhn n m gi m t t l CP bn cho cc c c nhn nh m ph c v a m t t ch c, c nhn: Khi i u l cng ty cho php m t t ch c hay c cao trong t ng s CP th ch c n vi c ng l n tham gia l khng cn ng nh khc. Thm vo , CP ny d b thn tnh b i m t t ch c hay cho l i ch ring c a h .

L nh v c ho t ng: CP c a cng ty ho t ng trong cc l nh v c c bi t m nh u t t c ki n th c hay hi u bi t v l nh v c ny th s khng thu ht c nhi u nh u t b ng CP c a cng ty ho t ng trong cc l nh v c c nhi u ng i bi t n. Tnh hnh ho t ng: M t cng ty ho t chng u t vo cng ty. ng t t, b n v ng s c kh n ng thu ht nhi u cng

M c cng khai thng tin: Nh u t s c m th y yn tm h n khi quy t nh u t vo m t lo i ch ng khon m h c kh n ng tm ki m c thng tin c n thi t v ch ng khon ny m t cch d dng v nhanh chng. l n c a TTCK: Khi quy m c a th tr ng cn nh , c t hng ho... s kh thu ht c nhi u cng chng u t v nh u t kh m mua c CP lc c n mua v bn CP vo th i i m thch h p... C phi u i chng c u i m g?

Gi CP dao ng st h n v i gi tr n i t i c a chng: Gi CP dao ng ty thu c vo s phn on c a s ng m tm l s ng th ng chnh xc h n tm l thi u s . H n ch c hi n t ng u c , l ng o n th tr ng: Do s l ng CP nhi u nn gi v n ho th tr ng (gi tr th tr ng c a cng ty) l n, nh u c kh m c ti n lm khuynh o gi CP. Ho t l s ng c a cng ty s minh b ch h n: Ho t ng c a cng ty, cc ng t nh c a cc nh qu n c m t l ng hng h u cc c ng m t t i nn c th h n ch c tiu c c x y ra.

C tnh thanh kho n cao: Do c s l ng CP nhi u v c nhi u nh u t tham gia nn t i m t th i i m no s c nhi u ng i bn v nhi u ng i mua... Ni chung, tnh i chng c a CP c quy t nh b i r t nhi u y u t . Nng cao tnh i chng c a CP l m t trong nh ng cch doanh nghi p qu ng b v b o v CP c a mnh.

Cc

c tnh c a tri phi u chuy n

Tri phi u c tnh chuy n i (sau y g i t t l tri phi u chuy n i) l tri phi u c th chuy n thnh c phi u th ng vo m t th i i m c xc nh tr c trong t ng lai. Lo i tri phi u ny c c i m l c tr m t m c li su t c nh nn c v gi ng nh tri phi u nh ng m t khc l i c th chuy n i thnh lo i c phi u th ng c a cng ty v y c ng chnh l i m h p d n c a tri phi u c tnh chuy n i. Khi th tr ng ang pht tri n, nh u t th ng quan tm nhi u n c phi u (CP) nn th tr ng tri phi u (TP) b sa st. t ng tnh h p d n v i ng i u t , cc cng ty pht hnh TP c th thm vo c tnh chuy n i, v cng ty s tr li su t th p h n cho nh u t s h u lo i TP chuy n i ny. Ng c l i, khi th tr ng TP pht tri n, TP c tnh chuy n i s pht huy tc d ng nh m t ph ng ti n t ng v n c ph n d a trn c s tr hon tr n v khi TP chuy n i bi n thnh CP, v n huy ng c a cng ty s thay i t n sang v n. i v i cng ty pht hnh, TP chuy n 1. TP chuy n i c cc y u t h p d n sau: i. i, v v y s gi m c

i c m c li su t th p h n TP khng c tnh chuy n nh khi th c hi n chuy n

2. Cng ty c th lo i tr chi ph tr li c n .

3. Pht hnh TP chuy n i th cng ty s trnh c tnh tr ng t ng s l ng CP m t cch nhanh chng trn th tr ng ( i u ny d n t i vi c lm cho gi CP th ng b s t gi m). 4. B ng vi c pht hnh TP chuy n i thay cho pht hnh CP th ng, cng ty s trnh kh i tnh tr ng lm cho cc kho n thu nh p trn m i c ph n tr c y b gi m st. Bn c nh nh ng thu n l i, TP chuy n cc c ng c a cng ty: i c ng gy ra m t s b t l i c th c i v i cng ty v

1. Khi TP ph n by gi 2. Do cc c m t s thay

c chuy n i, v n ch s h u b "pha long" do t ng s CP l u hnh nn m i c i di n cho m t t l th p h n c a quy n s h u trong cng ty. ng th ng tham gia vo vi c qu n l cng ty nn khi chuy n i trong vi c ki m sot cng ty. i c th gy ra

3. S gi m n cng ty thng qua chuy n v n.

i c ng c ngh a l m t i s cn b ng c a cn cn n

4. K t qu chuy n i s lm gi m chi ph tr li, t c l lm t ng thu nh p ch u thu c a cng ty. Do cng ty ph i tr thu nhi u h n khi chuy n i. i v i nh u t khi n m gi TP chuy n i, nh u t s c c l i th l s u t an ton c a th tr ng, thu nh p c nh v s t ng gi tr ti m n c a th tr ng v n. C th , TP chuy n i h p d n nh u t m ts c i m: 1. TP chuy n i c ng gi ng TP th ng, t c l c ng c thanh ton ti n li v i m t li su t c nh v s c mua l i v i gi b ng m nh gi vo lc o h n. Theo nguyn t c th thu nh p t li su t TP th ng cao h n v ch c ch n h n thu nh p t c t c trn CP th ng. 2. Ng i n m gi TP chuy n ty ph s n v b thanh l. i c quy n u tin h n cc c ng n m gi CP th ng khi cng

3. Gi th tr ng c a TP chuy n i s c chi u h ng n nh h n gi CP th ng trong th i k th tr ng sa st. Gi tr c a TP chuy n i trn th tr ng s c h tr b i cc li su t hi n hnh c a nh ng TP c nh tranh khc. 4. V TP chuy n i c th c chuy n thnh CP th chi u h ng t ng n u gi CP t ng. ng nn gi tr th tr ng c a chng s c

5. Khi TP chuy n i c chuy n i sang CP th ng th khng nn s khng ph i ch u thu trong giao d ch chuy n i.

c coi l m t s mua bn

Nh ng nh ph bnh th cho r ng TP chuy n i khng a ra c cc m c li su t t ng ng v i s thi u b o ton v n (nh ng TP khng c tnh chuy n i a ra cc m c li su t cao h n) v c xu h ng ko gi CP th ng xu ng b i v nh h ng c a s "pha long" c th x y ra. Khi TP c tnh chuy n i c pht hnh m i th bao gi gi chuy n i c ng lun cao h n gi th tr ng hi n hnh c a CP th ng, i u ny s gip h n ch vi c nh u t chuy n i TP ngay l p t c. Nh ng y u t nh h ng n t l chuy n i ho c gi chuy n

ban

u l:

1. Gi CP t i th i i m TP c pht hnh. 2. Thu nh p d tnh c a t ch c pht hnh v nh h 3. Xu h ng th tr ng (TP chuy n tr ng CP ang ln).

ng c a n trn gi CP. i v i cc nh u t trong m t th

i s tr nn a chu ng

4. Th i gian chuy n i (th i gian cng di, t l chuy n i ban u cng t thch h p). V TP chuy n i c th lm "pha long" v n nn cc c ng s c quy n u tin mua TP chuy n i c pht hnh m i v i gi u tin th p h n gi tr th tr ng c a TP . Khi TP chuy n i m i c pht hnh, cc c ng hi n h u s nh n c gi y ch ng nh n quy n u tin mua TP ny. Ng i n m gi quy n c th bn l i quy n ny n u h khng s d ng chng mua TP chuy n i. Tuy nhin nh u t c n l u m t i u l, n u cng ty ph i ng ng ho t ng b i nh ng tnh hu ng nh st nh p, h p nh t hay gi i th th nh ng ng i n m gi TP chuy n i s b m t c quy n chuy n i ny. Cc TP u c gi tr u t d cho chng c tnh chuy n i hay khng. Gi tr u t c a TP khng c tnh chuy n i c c n c vo t l % li su t c a chng khi so snh v i nh ng m c li su t c a cc u t khc c cng m c r i ro t ng t . Gi tr u t c tnh c a m t TP c tnh chuy n i chnh l gi th tr ng m t i gi , TP s c bn n u TP khng chuy n i thnh CP th ng. Khi nh u t mua TP c tnh chuy n i th ph i lun xem xt hai gi tr u t c a TP ny, l thu nh p c a TP v vi c chuy n i TP thnh CP. Gi tr chuy n i c a TP l t ng gi tr th tr ng c a CP th ng m TP c th chuy n i c. i khi cc cng ty t ra nh ng i u ki n khuy n khch s chuy n i c a TP, m c d i u ny c bi t n nh l s chuy n i p bu c nh ng th c t cc nh u t khng th b p bu c chuy n i. Tuy nhin, nh pht hnh lun thay i cc tnh hu ng khuy n khch s chuy n i h n. M t trong nh ng ph ng cch l th c hi n mua l i TP. Cng ty c th mua l i TP t i m c gi v ngy mua c xc nh tr c (gi nh r ng TP chuy n i c ng c kh n ng mua l i gi ng nh c tnh chuy n i) v khi cc i u ki n th tr ng khi n cho cc tri ch nh n th y s chuy n i TP c th c l i nhu n h n l bn chng l i cho cng ty pht hnh t i gi mua l i c a cng ty th lc h s th c hi n vi c chuy n i thnh CP th ng. V d , m t TP chuy n i c m nh gi 1.000 USD c th c chuy n thnh CP th ng t i gi

25 USD (t l chuy n i l 40 i 1) v TP ny c mua l i m c gi 1.050 USD. CP th ng trn th tr ng hi n ang c giao d ch m c gi 30 USD, b ng vi c chuy n i m t TP m nh u t c th tr thnh ch s h u 40 CP th ng v i t ng gi tr l 1.200 USD. Nh v y, tri ch chuy n i chng thnh 40 CP th ng r i bn chng c 1.200 USD h n l bn l i TP chuy n i ny m c gi 1.050 USD. V nguyn t c, nh pht hnh khng c p bu c b t c tri ch no chuy n i m h ch c quy n t o ra cc i u ki n s ch p nh n chuy n i s tr thnh s l a ch n t i u cho tri ch . N u cng ty pht hnh c quy nh i u kho n mua l i ton b TP chuy n i pht hnh th cng ty s n nh tr c gi v ngy mua l i. Khi ngy g i mua l i n g n, gi CP th ng s c giao d ch ngy cng g n h n v i gi mua l i c a TP chuy n i r i cu i cng gi c a CP th ng s c giao d ch t i gi th tr ng th p h n cht t so v i gi g i mua l i nh m trnh tnh tr ng tri ch chuy n i thnh CP th ng. Pht hnh CK l n u ra cng chng (IPO). Khi ni m pht hnh l n u ra cng chng (IPO) ch c hi u i v i vi c pht hnh c phi u. Do v y sau y, chng ta s ch y u c p n vi c pht hnh c phi u l n u ra cng chng. 1. i u ki n pht hnh ch ng khon l n u ra cng chng:

M i n c c nh ng qui nh ring cho vi c pht hnh ch ng khon l n u ra cng chng. Tuy nhin, pht hnh ch ng khon ra cng chng thng th ng t ch c pht hnh ph i m b o n m i u ki n c b n sau: - V qui m v n: t ch c pht hnh ph i p ng c yu c u v v n i u l t i thi u ban v sau khi pht hnh ph i t c m t t l ph n tr m nh t nh v v n c ph n do cng chng n m gi v s l ng cng chng tham gia. - V tnh lin t c c a ho t ng s n xu t kinh doanh: cng ty vng m t th i gian nh t nh (th ng kho ng t 3 n 5 n m). c thnh l p v ho t u,

ng trong

-V i ng qu n l cng ty: cng ty ph i c i ng qu n l t t, c qu n l cc ho t ng s n xu t, kinh doanh c a cng ty.

n ng l c v trnh

- V hi u qu s n xu t kinh doanh: cng ty ph i lm n c li v i m c l i nhu n khng th p h n m c qui nh v trong m t s n m lin t c nh t nh (th ng t 2-3 n m). - V tnh kh thi c a d n: cng ty ph i c d n kh thi trong vi c s d ng ngu n v n huy ng c. Tuy nhin, cc n c ang pht tri n th ng cho php m t s tr ng h p ngo i l , t c l c nh ng doanh nghi p s c mi n gi m m t s i u ki n nu trn, v d : doanh nghi p ho t

ng trong l nh v c cng ch, h t ng c s c th xu t kinh doanh.

c mi n gi m i u ki n v hi u qu s n

Vi t Nam, theo qui nh c a Ngh nh 48/1998/-N -CP v ch ng khon v th tr ng ch ng khon v Thng t 01/1998/TT-UBCK h ng d n Ngh nh 48/1998/-N -CP, t ch c pht hnh pht hnh c phi u l n u ra cng chng ph i p ng c cc i u ki n sau: - M c v n i u l t i thi u l 10 t - Ho t ng Vi t Nam;

ng kinh doanh c li trong 2 n m lin t c g n nh t; ng qu n tr v Gim c (T ng gim c) c kinh nghi m qu n l kinh

- Thnh vin H i doanh. - C ph

ng n kh thi v vi c s d ng v n thu

ct

t pht hnh c phi u.

- T i thi u 20% v n c ph n c a t ch c pht hnh ph i c bn cho trn 100 ng i u t ngoi t ch c pht hnh; tr ng h p v n c ph n c a t ch c pht hnh t 100 t ng tr ln th t l t i thi u ny l 15% v n c ph n c a t ch c pht hnh. - C ng sng l p ph i n m gi t nh t 20% v n c ph n c a t ch c pht hnh v ph i n m gi m c ny t i thi u 3 n m k t ngy k t thc t pht hnh. - Tr ng h p c phi u pht hnh c t ng gi tr theo m nh gi v ch c b o lnh pht hnh. t 10 t ng th ph i c t

2. Nh ng i m thu n l i v b t l i khi pht hnh ch ng khon ra cng chng. a. Nh ng i m thu n l i - Pht hnh ch ng khon ra cng chng s t o ra hnh nh p v s n i ti ng c a cng ty, nh v y cng ty s d dng h n v t n t chi ph h n trong vi c huy ng v n qua pht hnh tri phi u, c phi u nh ng l n sau. Thm vo , khch hng v nh cung ng c a cng ty th ng c ng s tr thnh c ng c a cng ty v do v y cng ty s r t c l i trong vi c mua nguyn li u v tiu th s n ph m. - Pht hnh ch ng khon ra cng chng s lm t ng gi tr ti s n rng, gip cng ty c c ngu n v n l n v c th vay v n c a ngn hng v i li su t u i h n c ng nh cc i u kho n v ti s n c m c s t phi n h h n. V d nh cc c phi u c a cc cng ty i chng d dng c ch p nh n l ti s n c m c cho cc kho n vay ngn hng. Ngoi ra, vi c pht hnh

ch ng khon ra cng chng c ng gip cng ty tr thnh m t ng c vin h p d n h n cc cng ty n c ngoi v i t cch lm i tc lin doanh.

iv i

- Pht hnh ch ng khon ra cng chng gip cng ty c th thu ht v duy tr i ng nhn vin gi i b i v khi cho bn ch ng khon ra cng chng, cng ty bao gi c ng dnh m t t l ch ng khon nh t nh bn cho nhn vin c a mnh. V i quy n mua c phi u, nhn vin c a cng ty s tr thnh c ng, v c h ng li trn v n thay v thu nh p thng th ng. i u ny lm cho nhn vin c a cng ty lm vi c c hi u qu h n v coi s thnh b i c a cng ty th c s l thnh b i c a mnh. - Pht hnh ch ng khon ra cng chng, cng ty c c h i t t xy d ng m t h th ng qu n l chuyn nghi p c ng nh xy d ng c m t chi n l c pht tri n r rng. Cng ty c ng d dng h n trong vi c tm ng i thay th , nh m t o ra c tnh lin t c trong qu n l. Bn c nh , s hi n di n c a cc u vin qu n tr khng tr c ti p tham gia i u hnh cng ty c ng gip t ng c ng ki m tra v cn i trong qu n l v i u hnh cng ty. - Pht hnh ch ng khon ra cng chng lm t ng ch t l ng v chnh xc c a cc bo co c a cng ty b i v cc bo co c a cng ty ph i c l p theo cc tiu chu n chung do c quan qu n l qui nh. Chnh i u ny lm cho vi c nh gi v so snh k t qu ho t ng c a cng ty c th c hi n d dng v chnh xc h n. b. Nh ng i m b t l i - Pht hnh c phi u ra cng chng lm phn tn quy n s h u v c th lm m t quy n ki m sot cng ty c a cc c ng sng l p do ho t ng thn tn cng ty. Bn c nh , c c u v quy n s h u c a cng ty lun lun b bi n ng do ch u nh h ng c a cc giao d ch c phi u hng ngy. - Chi ph pht hnh ch ng khon ra cng chng cao, th ng chi m t 8-10% kho n v n huy ng, bao g m cc chi ph b o lnh pht hnh, ph t v n php lu t, chi ph in n, ph ki m ton, chi ph nim y t Ngoi ra, hng n m cng ty c ng ph I ch u thm cc kho n chi ph ph nh chi ph ki m ton cc bo co ti chnh , chi ph cho vi c chu n b ti li u n p cho c quan qu n l nh n c v ch ng khon v chi ph cng b thng tin nh k . - Cng ty pht hnh ch ng khon ra cng chng ph i tun th m t ch cng b thng tin r ng ri, nghim ng t v ch u s gim st ch t ch h n so v i cc cng ty khc. H n n a, vi c cng b cc thng tin v doanh thu, l i nhu n, v tr c nh tranh, ph ng th c ho t ng, cc h p ng nguyn li u, c ng nh nguy c b r r thng tin m t ra ngoi c th a cng ty vo v tr c nh tranh b t l i.

- i ng cn b qu n l cng ty ph i ch u trch nhi m l n h n tr c cng chng. Ngoi ra, do qui nh c a php lu t, vi c chuy n nh ng v n c ph n c a h th ng b h n ch .20.700 .

Cc h s ho t

ng

Cc h s ho t ng xc nh t c m m t cng ty c th t o ra c ti n m t n u c nhu c u pht sinh. R rng l m t cng ty c kh n ng chuy n i hng d tr v cc kho n ph i thu thnh ti n m t nhanh h n s c t c huy ng ti n m t nhanh h n. Cc h s sau y v vi c tnh ton c thi t l p d a trn gi nh r ng m t n m c 360 ngy. a. H s thu h i n trung bnh: Vi c tm ra k thu h i n bn hng trung bnh c a m t cng ty s cho b n bi t cng ty ph i m t bao lu chuy n cc kho n ph i thu thnh ti n m t. L u r ng doanh s bn thu ti n ngay c lo i kh i t ng doanh thu. K thu h i n trung bnh = Cc kho n ph i thu / (Doanh s bn ch u hng n m /360 ngy). C ng nh cc h s khc, k thu h i n trung bnh ph i c xem xt trong m i lin h v i cc thng tin khc. N u chnh sch c a cng ty l bn ch u cho khch hng trong vng 38 ngy th th i h n 45.8 ngy cho th y l cng ty g p kh kh n trong vi c thu h i n ng h n v c n xem xt l i chnh sch bn ch u c a mnh. Ng c l i, n u chnh sch thng th ng c a cng ty l n nh th i h n thu h i n l 55 ngy, th th i h n trung bnh 45.8 ngy cho th y chnh sch thu h i n c a cng ty l c hi u qu . C n ch l h s thu h i n trung bnh ch l m t s trung bnh v c th d n n s hi u nh m. V d , xem xt cng ty A v b, c cng gi tr cc kho n ph i thu nh ng c th i bi u thu h i n khc nhau. b. H s thanh ton trung bnh i l p v i cc kho n ph i thu l cc kho n ph i tr . tm ra th i h n thanh ton trung bnh v i cc kho n ph i thu, ta chia cc kho n ph i tr cho ti n mua hng ch u m i n m Th i h n thanh ton trung bnh = Cc kho n ph i tr / (Ti n mua ch u hng n m/360 ngy). c. H s hng l u kho H s hng l u kho bi u th s l ng hng bn trn s hng cn l u kho, h s ny cho th y kh n ng dng v n vo cc hng ho lun chuy n cao, trnh c l u kho b i cc m t hng km i

tnh l u ho t. H s hng l u kho = Gi tr hng bn tnh theo gi mua / Gi tr hng l u kho trung bnh.d. d.H s n Ph n nh tnh tr ng n hi n th i c a cng ty, c tc ng n ngu n v n ho t ng v lu ng thu nh p thng qua chi tr v n vay v li su t khi o h n. Tnh tr ng n c a cng ty c th hi n qua cc h s : h s n ; h s thu nh p tr li nh k ; h s trang tr i chung. H s n hay t l n trn ti s n cho bi t ph n tr m t ng ti s n c ti tr b ng n . H s n cng th p th hi u ng n b y ti chnh cng t v ng c l i h s n cng cao th hi u ng n b y ti chnh cng cao. H s n = T ng s n /T ng ti s n e. H s n trn v n c ph n H s n c ph n nh thng qua h s n trn v n c ph n (D/E) v h s n di h n trn t ng ti s n (LD/TA). H s n trn v n c ph n bi u th t ng quan gi a n di h n v v n c ph n. M c cao th p c a h s ny ph thu c vo t ng l nh v c kinh t khc nhau. H s n di h n trn t ng ti s n (LD/TA) so snh t ng quan n v i t ng ti s n c a m t cng ty, v c th cho bi t nh ng thng tin h u ch v m c ti tr cho ti s n b ng n di h n c a m t cng ty, h s ny c th dng nh gi hi u ng n b y ti chnh c a m t cng ty. H s n trn v n c ph n (D/E)= (N di h n + Gi tr ti s n i thu)/ V n c ph n. f. H s thu nh p tr li nh k . H s thu nh p tr li nh k . Vi c tm xem m t cng ty c th th c hi n tr li n m c no c ng r t quan tr ng, v ng i ta s d ng h s thu nh p tr li nh k . H s ny nh gi kh n ng s d ng thu nh p ho t ng (thu nh p tr c thu v li- EBIT) tr li c a m t cng ty, h s ny cho bi t cng ty c kh n ng p ng c cc ngh a v tr n li n m c no, thng th ng h s thu nh p tr li nh k cng cao th kh n ng thanh ton li c a cng ty cho cc ch n cng l n. H s thu nh p tr li nh k = EBIT/ Chi ph tr li hng n m..

Chuy n nh ng c ph n v th tr ng ch ng khon Thnh l p cng ty c ph n, mua bn c phi u l cng c h u hi u th c hi n x h i ha u t . Nh n c t o c ch thu n l i cho vi c chuy n nh ng c phi u; trong ch tr ng b o v l i

ch cho ng

i mua. ut

Cng ty c ph n - x h i ha X h i ha th c hi n X h i ha ton x h i phong ph.

u t l vi c Nh n c t o ra th i c thu n l i m i ng i, m i t ch c c th c t ng u t c a mnh, lm cho h tr thnh ch nhn th t s c a n n kinh t . u t nh m khai thc ti m n ng sng t o c a ton x h i, ti m n ng ch t xm c a c huy ng trong n n kinh t , lm cho kho tng ch t xm c a x h i ngy cng

X h i ha u t t o nn c h i huy ng v n phong ph, l c x h i m t cch linh ho t v hi u qu . X h i ha u t kinh t , ng i lao ng c c h i tr thnh ng i ch th t s qu n l, cho php tm ra ng i qu n l t t nh t, hi u qu nh tri n c a ton x h i.

a d ng, t o ra c h i s d ng ngu n th t s l th c hi n dn ch ha n n , c c h i gim st cc ho t ng t, t o ra ng l c m i cho s pht

Cng ty c ph n l cng c h u hi u th c hi n x h i ha u t , m i c nhn, t ch c, khng tr m t ai u c c c h i nh nhau th c hi n t ng u t v i th t c h t s c n gi n l mua c ph n c a cng ty c ph n, khi h l c ng v c kh n ng th hi n ch c a mnh thng qua i h i ng c ng. Chuy n nh ng c ph n

vi c mua c ph n c d dng, thu n l i, lu t php quy nh cc c ng c quy n t do chuy n nh ng c ph n cho ng i khc (tr m t s tr ng h p v i u ki n php lu t quy nh nh m b o v l i ch ng i mua). Quy nh c ng t do chuy n nh ng c ph n t o nn th tr ng v n, th tr ng ch ng khon. Lu ng v n u t x h i s c lun chuy n trn th tr ng, i u t o ra c h i cho cc nh u t thay i, i u ch nh m c tiu u t h t s c d dng, t o cho nh ng ai c t ng u t vo m t l nh v c no , c i u ki n th c hi n t ng u t c a mnh thng qua vi c mua c ph n n m c l n c th i u hnh c cng ty. N u nh gi tr doanh nghi p c xc nh chnh xc, h p l, th vi c m t s ng i no c th tr gi r t cao c ph n c a cng ty no c quy n s h u v i u hnh cng ty c ph n l vi c h t s c bnh th ng. Vi c thay i cc c ng trong cng ty c ph n c ng l i u bnh th ng, l d u hi u pht tri n cng ty. Vi c chuy n nh ng c ph n m t cch thu n l i chnh l t o i u ki n cho cng ty c ph n thu ht c n ng l c u t c a x h i: ti n v n v tri th c. T th c t nu trn cho th y, Nh n ng i dn th c hi n. c c n t o c ch bn, mua c ph n h t s c thu n l i cho

Vi c chuy n nh gin ti p. Chuy n nh

ng c ph n gi a cc c

ng c th

c ti n hnh b ng hnh th c tr c ti p v

ng tr c ti p

Cc c ng c th chuy n nh ng c ph n cho nhau, cho ng i khc ngoi cng ty thng qua vi c trao i tr c ti p, y ng i mua c i u ki n tr c ti p xc nh, nh gi ch t l ng hng ha, v tr c ti p tr gi cho ng i bn. Hnh vi chuy n nh ng ny do hai bn mua bn t th a thu n theo quy nh giao d ch dn s . b o v l i ch cho ng i mua c ph n l ng i khng tham gia thnh l p cng ty c ph n, khng bi t c th c tr ng cng ty khi m i thnh l p, lu t doanh nghi p quy nh i u ki n h n ch i v i ng i bn l nh ng c ng sng l p cng ty. Kho n 1 i u 58 Lu t doanh nghi p quy nh: Trong th i h n ba n m u, k t ngy cng ty c c p gi y ch ng nh n ng k kinh doanh, cc c ng sng l p ph i cng nhau n m gi t nh t 20% s c ph n ph thng c quy n cho bn. C ph n ph thng c a cc c ng sng l p c th chuy n nh ng cho ng i khng ph i l c ng n u c s ch p thu n c a i h i ng c ng. C ng d nh chuy n nh ng c ph n khng c quy n bi u quy t v vi c chuy n nh ng cc c ph n . Sau th i h n ba n m cc quy nh ny h t hi u l c. Quy nh cc c ng sng l p ph i cng nhau n m gi t nh t 20% s c ph n ph thng c quy n cho bn l quy nh b t bu c c tnh c ng nh c rng bu c ngh a v v t ch t c a cc c ng sng l p i v i ng i mua, trnh tnh tr ng tuyn truy n l a o thu ht ng i mua. Quy nh chuy n nh ng c ph n cho ng i ngoi cng ty l quy nh m m mang tnh th a thu n gi a cc c ng trong cng ty. Vi c th a thu n ny c th c quy nh trong i u l cng ty ho c trong ngh quy t h p i h i ng c ng. Nh v y cc c ng sng l p c th quy nh m t s ng i ph i gi 20% s c ph n ho c quy nh m i ng i ph i gi 20% c ph n. Do v y khi nh gi s vi ph m v vi c chuy n nh ng c ph n trong ba n m u c a cng ty c ph n c n xem xt ba i u ki n sau: C ng sng l p l ai? T ng s c ph n cc c ng sng l p s h u trong su t th i gian ba n m u c d i 20% hay khng? Vi c chuy n nh ng c ng i u l khng? N u cc cng ty c ph n c thnh l p tr c khi Lu t doanh nghi p c hi u l c th ph i c n c vo i u l cng ty v lu t cng ty, vi c v n d ng Lu t doanh nghi p khng c p t h i t m ch l m t s gi i thch. Lu t cng ty khng nh ngh a sng l p vin th khng th p t khi ni m sng l p vin trong

Lu t doanh nghi p suy lu n xc nh l i c a cng ty hay l i c a cc c ng. Khi ch c n c vo i u l xc nh vi c chuy n nh ng c ph n c ph h p v i i u l hay khng. Vi c chuy n nh ng gin ti p

Cc cng ty c ph n c bn c ph n trn th tr ng ch ng khon ph i tun th cc i u ki n nghim ng t v tnh minh b ch ti chnh, v kh n ng sinh l i, ph i c y ban ch ng khon th m nh v ph i tun th cc quy t c ki m ton theo php lu t v ch ng khon. Nh ng quy nh ch t ch ny nh m m c ch b o v l i ch cho ng i mua, v khi cc cng ty nim y t bn c ph n trn th tr ng th ng i mua khng c i u ki n tr c ti p ki m tra, nh gi ch t l ng hng ha. S can thi p c a Nh n c trong vi c th m nh cc cng ty c ph n ng k bn c ph n l m t ch ng th c tin c y ng i mua tr gi mua hng. Ng i mua th c hi n vi c mua c ph n ch qua cc thng tin c Nh n c ki m nh, ng i mua khng nhn th y hng ha c th , n u cc thng tin ny b sai l ch th c r t nhi u r i ro i v i ng i mua. i u ny cho th y php lu t v ch ng khon c n ph i h t s c c th , ph i c th c hi n y b o v l i ch c ng ng ng i mua. Bo gi ch ng khon: Cch bo gi v hi u l c c a gi M t bo gi i n hnh c th di n t theo cc cch nh : "thu vo l8.000 - bn ra l8.200", ho c "mua l8.000 - bn ra 18.200", ho c g n h n " l 8.000 - l 8.200). y ta th y kho n l ch gi l 200 - ta c th g i l l ch hai gi theo cch c a Vi t Nam. Gi nh ta c b n nh t o gi ang bo gi cho Cng ty Thin Nam, nh minh ho d i: Nh t o gi Thu vo Bn ra Quy m mua bn Cty CK BVSC 20.800 21.200 1.000 x 1.000 Cty CK BSC 20.700 21.100 2.000 x 2.000 Cty CK ACBS 20.700 21.300 2.000 x 3.000 Cty CK TDMS 20.600 21.400 200 x 4.000 N u c m t l nh mua 800 c ph n c a Thin Nam, nh kinh doanh CK s mua c a Cng ty CK BSC, v c gi bn ra th p nh t, c th l 21.100 . V l ng mua t (ch c 800 c ph n) trong khi quy m cho bn l 2.000 c ph n, nn sau khi giao d ch BSC v n cn l i l.200 c ph n c th s c bn theo gi nu nh c l 21.100 . N u gi nh Cng ty CK kia nh n c t ng l ng t mua theo l nh khng ph i l 800 m ln n 4.000 c ph n, ta xem nh kinh doanh trn th tr ng OTC ny s hnh x th no? Tr c tin h s lin h mua c a BSC tr c s l ng 2.000 v i gi 21.100 . Sau khi m g n l ng cho bn c a BSC v cn n 2.000 c phi u c n mua h xoay sang Cng ty CK BVSC mua

1.000 c ph n v i gi 21.200 . Nh v y gi th tr ng c phi u c a Thin Nam t ng ln m t gi, t 21.100 ln 2l.200. Nh ng v n ch a xong, nh kinh doanh ph i c y n Cng ty CK ACBS mua cho thm 1.000 c ph n n a, gi by gi l 2l.300 , giao d ch cu i cng ny y gi th tr ng ln thm m t gi n a, ln 21.300 . Ta th y, k t thc giao d ch ny CK c th nhanh chng v t ln hai gi. V i yu c u mua 4.000 CP, m cng ty BSC c (ho c d ) bn cho nh kinh doanh cng lc v i gi 21.100 , th h s ch ng g c a thm hai nh t o gi khc, v gi th tr ng s ch ng t ng. Tr ng h p ng c l i, gi nh n u c m t l nh bn 4.000 CK trong th tr ng OTC, th theo b i c nh ang c minh ho , nh kinh doanh s th c hi n bn theo th t : tr c tin 1.000 c ph n cho Cng ty CK BVSC, v t i y c gi thu vo cao nh t: 20.800 . K h s bn ra cho cc cng ty ACBS v BSC 3.000 c ph n cn l i v i g 20.700 . K t qu mua bn nh v y y gi thu vo (bid) c a th tr ng t 20.800 xu ng m t gi.

Tm hi u ch ng khon - Ki n th c c n b n (K 2)
Thursday, 20. March 2008, 03:12 Ch ng khon Ch ng 1: T ch c v ho t ng c a th tr ng th c p

Sau khi ch ng khon m i c pht hnh trn th tr ng s c p, chng s c giao d ch trn th tr ng th c p. Khc v i th tr ng s c p, ti n bn ch ng khon trn th tr ng th c p thu c v cc nh u t v nh kinh doanh ch khng thu c v cc cng ty pht hnh ch ng khon. Xt v ph ng th c t ch c v giao d ch, th tr ng ch ng khon bao g m 3 lo i: S giao d ch ch ng khon, Th tr ng phi t p trung (OTC), v th tr ng th 3. - Th tr ng t p trung (S giao d ch ch ng khon): l th tr ng trong vi c giao d ch mua bn ch ng khon c th c hi n t i m t a i m t p trung g i l sn giao d ch (trading floor). Cc ch ng khon c nim y t t i S giao d ch thng th ng l ch ng khon c a nh ng cng ty l n, c danh ti ng, qua th thch c a th tr ng. Ph ng th c giao d ch t i S giao d ch l ph ng th c u gi, trong cc l nh mua, bn c ghp v i nhau hnh thnh gi c c nh tranh t t nh t. - Th tr ng phi t p trung (OTC): l th tr ng trong vi c giao d ch mua bn ch ng khon khng di n ra t i m t a i m t p trung m thng qua h th ng computer n i m ng gi a cc thnh vin c a th tr ng. Cc ch ng khon c giao d ch trn th tr ng phi t p trung l ch ng khon c a cc cng ty v a v nh . Ph ng th c giao d ch t i th tr ng OTC l ph ng th c tho thu n, gi c ch ng khon c xc nh trn c s tho thu n gi a cc thnh vin c a th tr ng. - Th tr ng th 3: l th tr ng, trong ho t ng giao d ch mua bn ch ng khon khng c

th c hi n thng qua h th ng OTC. I. S giao d ch ch ng khon

u gi c a cc S giao d ch v h th ng computer c a th tr

ng

1. Hnh th c s h u c a S giao d ch S giao d ch ch ng khon l m t t ch c c t cch php nhn c thnh l p theo quy nh c a php lu t. L ch s pht tri n S giao d ch ch ng khon cc n c v ang tr i qua cc hnh th c s h u sau y: - Hnh th c s h u thnh vin: S giao d ch ch ng khon do cc thnh vin l cng ty ch ng khon s h u, c t ch c nh m t cng ty trch nhi m h u h n, c H i ng qu n tr m thnh ph n a s do cc cng ty ch ng khon thnh vin c ra. VD: S giao d ch ch ng khon Hn Qu c, Newyork, Tokyo, ThiLan. - Hnh th c cng ty c ph n: S giao d ch ch ng khon c t ch c d i hnh th c cng ty c ph n c bi t do cc cng ty ch ng khon thnh vin, ngn hng, cng ty ti chnh, b o hi m s h u v i m c tiu l l i nhu n theo qui nh c a Lu t cng ty. VD: c, Malaysia, London, Hongkong- Hnh th c s h u nh n c: S giao d ch ch ng khon do Nh n c s h u (ph n l n ho c ton b ) nh tr ng h p S giao d ch ch ng khon Warsawar, Istabul, Vi t Nam Trong cc hnh th c trn, hnh th c s h u thnh vin l ph bi n nh t. Hnh th c ny cho php S giao d ch ch ng khon c quy n t qu n m c nh t nh, nng cao c tnh hi u qu v s nhanh nh y trong v n qu n l h n l hnh th c s h u nh n c. Tuy nhin, trong nh ng hon c nh l ch s nh t nh, vi c Chnh ph n m quy n s h u v qu n l S giao d ch s cho php ng n ng a s l n x n, khng cng b ng khi hnh th c s h u thnh vin ch a cb ov b ng h th ng php l y v r rng. V d nh tr ng h p c a Hn Qu c, S giao d ch ch ng khon c thnh l p t n m 1956 nh ng n n m 1963 b v ph i ng c a 57 ngy do cc thnh vin s h u S giao d ch ch ng khon gy l n x n trong th tr ng; sau Nh n c ph i ng ra n m quy n s h u S giao d ch ch ng khon trong th i gian kh di t n m 1963 n 1988. Ch ng 2: M hnh t ch c c a S giao d ch ng qu n tr :

a. H i

H i ng qu n tr bao g m cc i di n l nh ng ng i c lin quan tr c ti p ho c gin ti p n th tr ng ch ng khon. Ni chung, thnh vin H i ng qu n tr g m i di n c a cc cng ty ch ng khon thnh vin, v m t s ng i bn ngoi nh i di n cc cng ty c ch ng khon nim y t, cc t ch c cng nghi p, cc nh chuyn mn v i di n c a Chnh ph . b. Cc v ch c n ng: Thng th ng cc S giao d ch ch ng khon cc n c c kho ng 20 30 V ch c n ng. Tuy nhin, trong giai o n u, cc s c m c t i thi u kho ng 7 v ch c n ng nh sau: - Cc V chuyn mn: V giao d ch; V nim y t; V kinh doanh.

- Cc V ph tr : V cng ngh tin h c; V nghin c u v pht tri n; V k ton; V n phng. 3. Thnh vin S giao d ch ch ng khon: Thnh vin S giao d ch ch ng khon l cc cng ty ch ng khon c U ban ch ng khon c p gi y php ho t ng v c S giao d ch ch ng khon ch p nh n l thnh vin c a S giao d ch ch ng khon. a. Tiu chu n tr thnh thnh vin:

Cc S giao d ch ch ng khon khc nhau c nh ng tiu chu n khc nhau trong vi c k t n p thnh vin. S khc nhau ny do trnh pht tri n th tr ng qui nh. D i y l m t s tiu chu n chnh trong vi c k t n p thnh vin. - Yu c u v ti chnh: Cc ch tiu v v n c ng, v n i u l , v t ng ti s n c l nh ng ch tiu ch y u th ng c s d ng khi xem xt k t n p thnh vin. V n c ng l t ng ti s n c tr ti s n n c a cng ty. V n c ng bao g m v n c ph n, th ng d v n v cc kho n l i nhu n gi l i. T i M , v n c ng quy nh t i thi u l 250.000 USD, Thi Lan l 200 tri u Baht. Ngoi ra, t l n trn v n c ng v thu nh p trn c phi u c ng l nh ng ch tiu hay c tnh n khi xt k t n p thnh vin. Thng th ng t l n trn v n c ng khng cv t qu 1,5 l n v thu nh p trn c phi u ph i t m t t l nh t nh trong vng 2-3 n m. - Tiu chu n v nhn s : Cng ty ch ng khon thnh vin ph i c i ng cn b kinh doanh c trong kinh doanh ch ng khon v t cch o c t t. - C s v t ch t k thu t: Cng ty xin lm thnh vin ph i c a i m v trang thi t b l nh, xc nh n k t qu giao d ch v h th ng b ng i n t . b. Quy n h n v trch nhi m c a thnh vin: Tu theo hnh th c s h u c a S giao d ch ch ng khon, thnh vin c cc quy n h n sau y: - Quy n b phi u quy t nh cc v n quan tr ng c a S giao d ch ch ng khon. - Quy n c giao d ch t i S giao d ch ch ng khon. - Quy n c nh n cc d ch v do S giao d ch ch ng khon cung c p. - Quy n b u i bi u i di n cho thnh vin t i H i ng qu n tr . Ngoi cc quy n h n trn, cc thnh vin ph i c trch nhi m tun th cc quy nh c a S giao d ch ch ng khon, ph i th c hi n ch bo co nh k v bo co b t th ng theo quy nh. Ch ng 3: H th ng giao d ch trnh , c hi u bi t

i n t c n thi t cho qu trnh nh n

Ho t ng giao d ch mua bn ch ng khon c kh i u b ng vi c t l nh mua bn t i V n phng giao d ch c a Cng ty ch ng khon t t i cc a i m khc nhau trong c n c. Tr c khi t l nh, khch hng ph i lm th t c m ti kho n t i Cng ty ch ng khon. L nh c a khch hng c chuy n t V n phng cng ty ch ng khon n ng i i di n c a cng ty t i sn giao d ch c a S giao d ch ch ng khon. Cc l nh mua bn c u gi v i nhau. K t qu giao d ch s c thng bo l i cho cng ty ch ng khon v khch hng c a cng ty. Nh ng l nh c th c hi n s chuy n sang h th ng thanh ton v l u k ch ng khon lm cc th t c thanh ton chuy n giao ch ng khon v ti n. Khch hng <---> Cng ty CK <---> S giao d ch CK I. M ti kho n: Tr c khi t l nh, khch hng m ti kho n t i cng ty ch ng khon. Vi c m ti kho n ph i c th c hi n trn c s h p ng gi a khch hng v cng ty ch ng khon. n ti kho n

1. Cc thng tin lin quan

Khi m ti kho n, khch hng ph i cung c p cc thng tin sau cho cng ty ch ng khon: - Tn y - a ch th ng tr. - S i n tho i - S ch ng minh th . - Cc thng tin khc nh s ti kho n t i ngn hng, s ti kho n ch ng khon t i cng ty ch ng khon khc (n u c), thu nh p v ki n th c v th tr ng ch ng khon. - Khi c b t k s thay i no lin quan n cc thng tin trn, khch hng ph i thng bo ngay cho cng ty ch ng khon. 2. Lo i ti kho n: - Ti kho n l u k: H u h t ti kho n c a khch hng l ti kho n l u k. Khch hng mua v bn ch ng khon thng qua ti kho n ny trn c s giao ngay. N u khch hng khng th c hi n c vi c thanh ton vo ngy thanh ton quy nh, cng ty ch ng khon c quy n bn ch ng khon c trn ti kho n l y ti n thanh ton. - Ti kho n k qu : Khch hng c th s d ng ti kho n ny vay ti n ho c ch ng khon c a cng ty ch ng khon. - Ti kho n u thc: L ti kho n qua khch hng u thc cho nh mi gi i quy n mua v bn ch ng khon m khng c n thng bo ho c c s ng c a khch hng. 3. Bo co ti kho n Hng thng, cng ty ch ng khon ph i g i cho khch hng b n bo co v tnh tr ng ti kho n

c a khch hng. Bo co ph i ghi r m i s thay Ch 1. ng 4: t l nh t l nh v lo i l nh

i trn ti kho n.

Khi khch hng mu n giao d ch, h ph i t l nh b ng m t trong cc hnh th c sau y: - t l nh tr c ti p t i phng l nh c a cng ty ch ng khon. - t l nh qua i n tho i. - Qua m ng vi tnh n i m ng tr c ti p v i phng l nh c a cng ty ch ng khon. N i dung c a m u l nh g m cc thng tin sau: - L nh l Mua hay Bn, c in s n v i m u khc nhau. - S l ng. - Tn ch ng khon, m s lo i ch ng khon. - Tn c a khch hng v m s . - Ngy gi t l nh. - Th i gian c hi u l c c a l nh. 2. Lo i l nh a. L nh th tr ng (Market order) Ng i ra l nh ch p nh n mua, bn theo gi hi n hnh trn th tr b. L nh gi i h n (Limit order): i v i vi c cho bn, gi gi i h n l gi th p nh t s n sng bn. cao nh t s n sng mua. ng. i v i vi c cho mua, l gi

c. L nh d ng (Stop order) L nh d ng bn: Khch hng mua 100 c ph n v i gi 12 ngn ng/c ph n. Sau m t th i gian gi c phi u ny ln t i 20 ngn ng/c ph n. Khch hng ch a mu n bn v ng ta cho r ng gi cn t ng n a. Nh ng phng tr ng h p gi khng t ng m l i gi m, khch hng ny t l nh d ng v i ng i i di n cng ty ch ng khon bn v i gi 19 ngn ng/c ph n ch ng h n. N u th c t gi c phi u khng t ng m l i gi m th gi c phi u gi m t i 19 ngn, ng i mi gi i s bn cho ng ta. L nh d ng mua: L nh ny th ng c dng trong tr ng h p bn kh ng gi i h n s thua l . Ch ng h n khch hng vay c a cng ty ch ng khon m t s c ph n v bn i v i gi 30 ngn ng/c ph n v i hy v ng gi c phi u gi m xu ng t i 20 ngn ng/ c ph n, ng ta s mua tr . Nh ng phng tr ng h p gi c phi u khng gi m m l i t ng, khch hng t m t l nh d ng mua v i gi 35 ngn ng. Khi gi ln t i 35 ngn ng, ng i mi gi i s mua c phi u cho ng ta v ng ta gi i h n s thua l c a mnh m c 5 ngn ng / c ph n. M t l nh d ng mua c a ra trn m c gi th tr ng hi n hnh cn m t l nh d ng c a ra th p h n gi th tr ng hi n hnh.. Cc lo i l nh khc: cc lo i l nh c a ra nh m nh ng m c ch nh t nh bn

- L nh gi i h n d ng (stop limit): c ng gi ng nh m t l nh d ng nh ng n s chuy n thnh m t l nh gi i h n ch khng chuy n thnh m t l nh th tr ng khi t t i i m d ng. - L nh th c hi n ton b hay hu b (Fill or Kill): lo i l nh ny c th c hi n ngay ton b ho c hu b . - L nh th c hi n ngay ho c hu b (Immediate or cancel IOC): l nh c th c hi n ngay m t ph n no , ph n cn l i b hu b . - L nh ton b ho c khng (All or None, AON): v i m t th i h n cho tr c, ch ng h n m t ngy, l nh ph i c th c hi n ton b , n u khng khch hng s khng ch p nh n vi c th c hi n . Ch a. ng 5: u gi nh gi trn S giao d ch: nh k v u gi lin t c

u gi nh k l h th ng trong cc l nh mua v l nh bn c tch t l i trong m t kho ng th i gian nh t nh, sau m i c ghp v i nhau hnh thnh m t m c gi duy nh t t i i m c kh i l ng mua v bn l n nh t c th c hi n. u gi lin t c l h th ng trong cc l nh mua v l nh bn lin t c c ghp v i nhau n u c th . u gi nh k c u i m l cho php hnh thnh gi c t t nh t trn c s kh i l ng mua bn l n c tch t l i. u gi nh k thch h p v i th tr ng c kh i l ng giao d ch nh ; n cho php gi m b t s bi n ng qu m c c a gi c . Tuy nhin, vi c u gi lin t c l i thch h p v i th tr ng c kh i l ng giao d ch l n. N cho php hnh thnh gi c t c th i p ng c nh ng thay i th ng xuyn v thng tin trn th tr ng. Thng th ng cc n c c th tr ng ch ng khon pht tri n u p d ng c ph ng th c u gi nh k v u gi lin t c. M i ngy giao d ch c th c 1 ho c 2 phin giao d ch (bu i sng v bu i chi u). Vo u gi phin giao d ch bu i sng, ng i ta xc nh gi m c a theo ph ng th c u gi nh k . Sau vi c giao d ch c th c hi n theo ph ng th c u gi lin t c. Cu i ngy giao d ch, ng i ta l i xc nh gi ng c a theo ph ng th c u gi nh k . b. Nguyn t c ghp l nh - Gi mua cao h n gi c b n v gi bn th p h n gi c b n s c th c hi n tr c. - Phn b t bn c kh i l ng t sang bn c kh i l ng nhi u. - N u sau khi kh p l nh c nhi u m c gi cng tho mn th l y m c gi g n v i gi ng c a c a ngy hm tr c hay m c gi c a ngay phin giao d ch tr c . c. Cc nguyn t c u tin trong vi c so kh p l nh - Nguyn t c c b n u tin c p d ng l nguyn t c u tin v gi. Theo nguyn t c ny, cc l nh c gi t t nh t (cho mua cao nh t v cho bn th p nh t) c u tin th c hi n tr c. Ngoi nguyn t c c b n trn y, nh ng nguyn t c ph sau y s c p d ng: - Nguyn t c u tin v th i gian: trong nh ng l nh c cng m c gi, l nh no n tr c s c

u tin th c hi n tr c. - u tin v khch hng: c hai lo i khch hng l khch hng c nhn v khch hng l nh u t c t ch c nh cng ty ch ng khon, qu u t SGDCK th ng p d ng quy t c u tin khch hng l c nhn tr c khch hng l nh u t c t ch c. - u tin v kh i l ng: l nh no c kh i l ng l n h n s c u tin phn ph i tr c. - u tin ng u nhin : theo nguyn t c ny, ng i ta ch p d ng u tin v gi. Sau cc l nh khi a vo h th ng s c my tnh s p x p m t cch ng u nhin. Ch ng 6: Giao d ch c bi t

1. Giao d ch kh i Nh ng giao d ch c kh i l ng l n (s c phi u v tr gi l n) c g i l l l n. Thng th ng nh ng giao d ch c kh i l ng l n c giao d ch theo cch th c ring g i l giao d ch kh i. C hai cch giao d ch l: - T ch c u th u. - Th ng l ng d a trn gi ng c a. 2. Giao d ch l l L l l nh ng l kh i t 1 t i 9 c phi u (tr ng h p l ch n 10 c phi u) 1 t i 99 c phi u (tr ng h p l ch n 100 c phi u) 1 t i 999 c phi u (tr ng h p l ch n 1.000 c phi u). Gi giao d ch l l th ng c xc nh trn c s quy t nh c a Cng ty mi gi i c n c vo gi ng c a c a ngy giao d ch hm tr c. Vi c giao d ch l l c th c hi n t i cng ty ch ng khon v trong giao d ch l l , cng ty mi gi i th ng thu ph cao h n. 3. Giao d ch ch ng khon khng c c t c nh k , theo quy t nh c a H i ng qu n tr , cng ty c ph n c th tr c t c b ng ti n ho c c phi u. Nh ng c ng c danh sch vo ngy ng k cu i cng s c nh n c t c. Nh ng c ng s h u ch ng khon t sau ngy kho s s khng c nh n c t c. N u ngy thanh ton l T+3 th ch ng khon khng c c t c s nh sau: 27/12 28/12 29/12 30/12 31/12 Ngy c c t c ex-divident Ngy ng k Ngy kho s cu i cng (khng c c t c) Vo ngy ch ng khon khng c c t c, gi tham chi u s b ng gi ng c a ngy hm tr tr i c t c. - Tr ng h p tr c t c b ng c phi u Gi tham chi u = Gi ng c a ngy hm tr c / 1 + t l tr c t c b ng c phi u - Tr ng h p tr c t c b ng ti n v b ng c phi u Gi tham chi u = Gi ng c a ngy hm tr c c t c b ng ti n/ c

1+ t l tr c t c b ng c phi u 4. Giao d ch khng h ng quy n mua c phi u m i

Cng ty c ph n th ng u tin cho c ng hi n t i quy n t mua c phi u trong tr ng h p pht hnh ch ng khon t ng v n. T ng t nh vi c nh n c t c, nh ng c ng c danh sch vo ngy ng k cu i cng s c h ng quy n ny. Nh v y, n u ngy thanh ton l T+3 th ngy giao d ch c phi u khng c h ng quy n t mua s nh sau: 27/12 28/12 29/12 30/12 31/12 Ngy c c t c ex-divident Ngy Ch ng k Ngy kho s cu i cng (khng c c t c)

ng 7: Giao d ch ch ng khon ngn qu

Ch ng khon ngn qu l ph n ch ng khon do cng ty pht hnh mua l i chnh ch ng khon do mnh pht hnh ra nh m ch ng l i vi c b thu tm, h p nh t ho c h n ch gi ch ng khon b gi m m nh. Vi c mua l i ch ng khon ph i ch u s qu n l ch t ch c a s giao d ch ch ng khon (SGDCK). Cng ty pht hnh m m t ti kho n t i 1 cng ty ch ng khon ch nh. M t ngy tr c ngy giao d ch cng ty ph i trnh cho SGD n xin mua ch ng khon (trnh by r s l ng v gi t mua). S l ng khng c qu 10% c phi u l u hnh. L nh ph i t tr c khi m c a th tr ng v ch c t l nh m t l n trong m t ngy. Vi c mua l i ch c th c hi n trong ph m vi 3 thng v trong vng 6 thng khng c bn l i ch ng khon ra th tr ng k t ngy mua l i. Gi t mua ch ng khon ngn qu khng m t t l nh t nh. Ch ng 8: Giao d ch k qu cv t qu gi ng c a ngy hm tr c trong

- Mua k qu : l vi c khch hng vay ti n c a cng ty ch ng khon mua ch ng khon. V i ph ng th c mua k qu , khch hng c th t ng l ng l i nhu n c thu trn m t t ng u t nh t nh, v cng ty ch ng khon th thu c ph hoa h ng do vi c th c hi n m t kh i l ng d ch v l n h n, ng th i c ng thu ti n li trn ti n cho khch hng vay. Lo i giao d ch ny c th c hi n trn ti kho n b o ch ng. V d : B n d on c phi u th ng ABC v i gi hi n th i l 15.000 ng m t c phi u, s t ng gi trong vng 1 n m, ln 30.000 ng. V i s ti n b n c l 1.500.000 ng, b n c th mua 100 c phi u ABC, n m gi trong m t n m v bn ra thu v 3.000.000 ng, t m c l i t c trn u t l 100%. Tuy nhin, b n c ng c th th c hi n vi c k qu b ng cch tr 50% t ng gi mua, 50% cn l i s vay t i cng ty ch ng khon, n i b n m ti kho n k qu . Trong tr ng h p ny, b n c th u t 3.000.000 ng v mua 200 c phi u. N u d on c a b n l ng, gi th tr ng c a c phi u ABC t ng ln 30.000 ng trong vng 1 n m, b n c th bn c phi u ra v thu v

6.000.000 ng. T t nhin, trong s 6.000.000 ng thu v ny b n ph i tr l i 1.500.000 vay c a cng ty ch ng khon, v ti n li c a kho n vay , gi s v i li su t 10% m t n m: 6.000.000 1.500.000 150.000 = 4.350.000 ( ng)

L i nhu n c a b n s l chnh l ch gi a con s u t ban u 1.5 tri u, t c l b ng 2.850.000 ng, l i t c so v i u t l 190%. V y mua k qu lm t ng t l l i nhu n c a b n ln ng k . Tuy nhin, mua k qu c ng nh con dao hai l i. N u c phi u ln gi, b n s c l i ng k , nh ng n u c phi u gi m gi, kho n l c a b n c ng t ng ln. Ngay c khi c phi u v n gi nguyn m c gi, b n c ng v n thua l , b i s li ph i tr cho s ti n vay trong su t th i gian k qu c l n d n ln. V h n n a, khng ph i ch ng khon no c ng c php giao d ch theo m c ny. M c k qu ban u c th c hi n theo lu t nh, v d nh lu t M l 50%. Sau , n u gi th tr ng c a c phi u thay i, t l c a s d k qu c a khch hng so v i s d n c th gi m xu ng nh ng khng xu ng th p h n 25% n u t t xu ng qu ng ng ny, cng ty ch ng khon c th yu c u khch hng t thm ti n k qu . H t tm ch ng v th tr ng th c p, tktung s gi i p nh ng th c m c c a member. R t mong nh n c nhi u ki n ng gp c a cc c gi quan tm n giao d ch ti n t .

Tm hi u ch ng khon - Ki n th c c n b n (K 4)
Thursday, 20. March 2008, 03:23 Ch ng khon Bi 12: H th ng thng tin th tr Ch ng 1: Ch s gi c phi u: ng ch ng khon

a. Khi ni m: Ch s gi c phi u l thng tin th hi n gi ch ng khon bnh qun hi n t i so v i gi bnh qun th i k g c ch n. Gi bnh qun th i k g c th ng c l y l 100 ho c 1.000. Khi thng bo v th tr ng ch ng khon nh ch s gi ch ng khon Hn Qu c KOSPI ngy 9/1/1998 l 440.78 i m c ng ch ng ni v ch s gi c phi u c a ngy ny so v i g c ch n l ngy 4/1/1980 v i gi g c l 100. So snh gi tr ch s gi a 2 th i i m khc nhau ta c m c bi n i gi gi a 2 th i i m . N u tr gi ch s KOSPI ngy 10/1/1998 l 445.28 th c ngh a l th tr ng Hn Qu c c d u hi u ph c h i v i ch s KOSPI t ng 5.5 i m trong ngy 10/1/1998. N u em s ny so v i gi ng c a hm tr c v nhn v i 100 th ta c s bi n i theo % ( (5.5/440.78) x 100 = 1.25%). Ch s ga c phi u c coi l phong v bi u th hi n tnh hnh

ho t ng c a th tr ng ch ng khon. y l thng tin r t quan trong i v i ho t ng c a th tr ng, i v i nh u t v nh gi kinh t . T t c cc th tr ng ch ng khon u xy d ng h th ng ch s gi c phi u cho ring mnh. Ch s gi c phi u c tnh cho:

- T ng c phi u v c thng bo trn bo ch. - T t c c phi u thu c th tr ng c a m t qu c gia, nh ch s gi Hangseng c a H ng Kng; ch s gi c phi u t ng h p c a Hn Qu c (KOSPI) - T ng ngnh, nhm ngnh, nh ch s gi c phi u ngnh cng nghi p c a M (DJIA) - Th tr ng qu c t nh ch s Hangseng Chu (HSAI), ch s Dow Joness qu c t (DJWSI) M t s ch tiu sau c ng th ng c th ng k, t ng h p i v i ch s gi v thng bo r ng ri: ch s gi ngy , ngy so v i ngy tr c , so v i u n m; ch s gi cao nh t, th p nh t trong n m, s c phi u c ch s t ng trong k v gi m trong k v phn tch bi n ng theo ngnh b. M t s ch s gi ch ng khon th chng. * Cc ch s c a Nh t B n: - Ch s NIKKEI 225: l ch s t ng h p c phi u v i quy n s gi c c a 225 c phi u thu c s giao d ch ch ng khon Tokyo v 250 c phi u thu c s giao d ch Osaka. Ch s ny do Th i bo kinh t Nh t tnh v cng b (Th i bo NIKKEI). Ch s ny cn c g i l ch s NIKKEI Dow v ph ng php tnh c a n nh ph ng php tnh cc ch s DowJones. - Ch s TOPIX: ch s ny tnh cho t t c ch ng khon nim y t quan tr ng c a th tr ch ng khon Tokyo. Th i i m g c l 4/1/1968 v i gi tr g c l 100. * Cc ch s c a Anh: - Ch s FT-30: l ch s gi c a 30 c phi u cng nghi p hng u c a th tr ng ch ng khon London. Ch s ny c cng b t ng gi m t k t 10 gi sng n 3 gi chi u v vo lc ng c a s giao d ch ch ng khon London. Th i gian g c l n m 1935 v i tr gi g c l 100. - Ch s FT-100: l ch s gi c a 100 c phi u hng Ngy g c l 3/1/1984 v i tr gi g c l 1.000. Ch ng 2: Cc lo i ch s c a M u t i S giao d ch ch ng khon London. ng ng c thng bo trn cc ph ng ti n thng tin i

1. Ch s Dow Jones: L ch s gi ch ng khon, ph n nh s bi n ng bnh qun c a gi ch ng khon thu c th tr ng ch ng khon Newyork, m t th tr ng l n nh t th gi i. Ch s Dow Jones ni chung hi n nay l ch s gi chung c a 65 ch ng khon i di n, thu c nhm hng u (Blue chip) trong cc ch ng khon c nim y t t i S giao d ch ch ng khon

Newyork. N bao hm 3 ch s thu c 3 nhm ngnh: Cng nghi p DJIA (Dow Jones Industrial Average), V n t i DJTA (Dow Jones Transportation Average) v D ch v DJUA (Dow Jones Utilities Average). 2. Ch s DJIA : L ch s lu i nh t M do ng Charles H.Dow cng v i cng ty mang tn ng thu th p gi ng c a c a ch ng khon tnh ra v cng b trn Wall Street Journal t n m 1896. B t u cng ty ch tnh gi bnh qun s h c c a 12 c phi u. Ngy tnh u tin l ngy 26/5/1896 v i m c gi bnh qun ngy ny l 40.94$. N m 1916 m r ng ra 20 c phi u v n m 1928 t ng ln 30 c phi u v gi s l ng ny cho n ngy nay. Trong qu trnh th ng xuyn c s thay i cc cng ty trong nhm Top 30. M i khi c cng ty ch ng t l khng thu c tiu chu n Top 30 c a cc c phi u Blue Chip n a th s c cng ty khc chi m v th thay th . Cng ty duy nh t cn l i n nay k t u l cng ty General Electric. Ch s DJTA c cng b u tin vo ngy 26/10/1896 v cho n 2/1/1970 v n mang tn ch s cng nghi p ng s t, v th i gian ny v n t i ng s t l ch y u. Ch s DJTA bao g m 20 c phi u c a 20 cng ty v n t i i di n cho ngnh ng s t, ng thu v hng khng c nim y t t i S giao d ch ch ng khon New York. Ch s ngnh ph c v cng c ng (DJUA): c cng b trn t bo Wall Street t thng 1 n m 1929. Ch s ny c tnh t gi ng c a ch ng khon c a 15 cng ty l n nh t trong ngnh kh t v i n. Tuy ch c 65 c phi u nh ng kh i l ng giao d ch c a chng chi m n h n 3/4 kh i l ng giao d ch c a TTCK New York, b i v y ch s Dow Jones th ng ph n nh ng xu th bi n ng gi c a th tr ng ch ng khon M . Ch s gi ch ng khon ni chung, ch s Dow Jones ni ring c coi l phong v bi u, hay l nhi t k o tnh tr ng s c kho c a n n kinh t , x h i. Thng th ng n n kinh t t ng tr ng th ch s t ng v ng c l i. Tuy nhin, gi ch ng khon ni ring, gi c a th tr ng ni chung u l t ng h p c a hng lo t y u t nh : cc y u t kinh t v m, cc y u t c a mi tr ng u t ... nh t l y u t tm l c a ng i u t . Nhi u khi m i ch c d u hi u t ng tr ng c a n n kinh t (m th c s ch a c) l m c l c quan c a nh u t c th r t cao v h ua nhau i mua ch ng khon, y gi ln cao. Ng c l i, c khi tnh hnh ch a n n i t i t , nh ng m i ng i ho ng h t bn t ng bn tho ch ng khon lm gi gi m t i t . V d : Ngay khi Bill Clinton cng nh n ng i tnh Lewinsky th ch s Dow Jones gi m ngay 200 i m.

Tm hi u ch ng khon - Ki n th c c n b n (K 5)
Thursday, 20. March 2008, 03:27 Ch ng khon Bi 13: Cc h s ho t ng

Cc h s ho t ng xc nh t c m m t cng ty c th t o ra c ti n m t n u c nhu c u pht sinh. R rng l m t cng ty c kh n ng chuy n i hng d tr v cc kho n ph i thu thnh ti n m t nhanh h n s c t c huy ng ti n m t nhanh h n. Cc h s sau y v vi c tnh ton c thi t l p d a trn gi nh r ng m t n m c 360 ngy. a. H s thu h i n trung bnh: Vi c tm ra k thu h i n bn hng trung bnh c a m t cng ty s cho b n bi t cng ty ph i m t bao lu chuy n cc kho n ph i thu thnh ti n m t. L u r ng doanh s bn thu ti n ngay c lo i kh i t ng doanh thu. Cc kho n ph i thu K thu h i n trung bnh = ------------------Doanh s bn ch u hng n m/ 360 ngy V d : N u b ng cn i k ton c a m t cng ty cho bi t s li u c a cc kho n ph i thu l $700.000 v bo co thu nh p c a n cho bi t doanh s bn ch u l $5.500.000, th: $700.000 K thu h i n trung bnh = --------------------- = 45.8 ngy. $5.500.000 / 360 ngy C ng nh cc h s khc, k thu h i n trung bnh ph i c xem xt trong m i lin h v i cc thng tin khc. N u chnh sch c a cng ty l bn ch u cho khch hng trong vng 38 ngy th th i h n 45.8 ngy cho th y l cng ty g p kh kh n trong vi c thu h i n ng h n v c n xem xt l i chnh sch bn ch u c a mnh. Ng c l i, n u chnh sch thng th ng c a cng ty l n nh th i h n thu h i n l 55 ngy, th th i h n trung bnh 45.8 ngy cho th y chnh sch thu h i n c a cng ty l c hi u qu . C n ch l h s thu h i n trung bnh ch l m t s trung bnh v c th d n n s hi u nh m. V d , xem xt cng ty A v b, c cng gi tr cc kho n ph i thu nh ng c th i bi u thu h i n khc nhau. Cng ty A % n thu h i % n thu h i % n thu h i Cng ty B % n thu h i % n thu h i c trong 10 ngy| 10 c trong 30 ngy| 30 c trong 60 ngy| 60 c trong 10 ngy| 60 c trong 30 ngy| 30

% n thu h i

c trong 60 ngy| 10

B ng trn cho th y t l cc kho n ph i thu c a hai cng ty thu h i c trong m i th i h n. R rng, cng ty B vo v tr t t h n v 60% cc kho n ph i thu c a cng ty ny c thu trong vng 10 ngy, so v i m c ch l 10% c a cng ty A. N u cng ty A v cng ty B c chung m t s l ng khch hng v cng m t l ng cc kho n ph i thu th th i h n thu h i n trung bnh c a hai cng ty ny s gi ng nhau. Nh ng vi c ph n b cc k thu h i n l i l y u t khng c c p n trong h s , r rng i u ny khi n cho cng ty B c l i th h n n u ch nhn trn b ng h s thu h i n trung bnh. Bi 14: H s thanh ton trung bnh i l p v i cc kho n ph i thu l cc kho n ph i tr . tm ra th i h n thanh ton trung bnh v i cc kho n ph i thu, ta chia cc kho n ph i tr cho ti n mua hng ch u m i n m Cc kho n ph i tr Th i h n thanh ton trung bnh = -----------------------Ti n mua hng ch u hng n m / 360 ngy Tuy nhin, ti n mua hng ch u hng n m khng c c p trong m t bo co ti chnh. c s li u ny, ph i d tnh t l gi tr hng ho c mua ch u. V d : tnh ton th i h n thanh ton trung bnh. Gi nh r ng s li u cc kho n ph i tr c a cng ty l 275.000 USD. N u gi mua hng l 3.000.000 USD v d tnh l 80% hng ho ny c mua ch u th th i h n thanh ton trung bnh l bao nhiu? S ti n mua ch u hng n m s l 2.400.000 USD (3.000.000 x 0.80). By gi , th i h n thanh ton trung bnh i v i cc kho n ph i tr c th c tnh nh sau: $275.000 Th i h n thanh ton trung bnh = --------------- = 41.3 ngy 0.80 x $3.000.000 /360ngy Th i h n thanh ton trung bnh ( i v i cc kho n ph i tr ) c a cng ty l 41.3 ngy. B t k th i h n no ng n h n c ngh a l ng i bn dnh cho cng ty m t kho n chi t kh u ho c ng i bn cho r ng cng ty ang trong tnh tr ng r i ro cao nn a ra cc i u kho n ch t ch h n v th i h n thanh ton n . B t k th i h n no di h n c ng c ngh a l cng ty nh n c cc i u kho n tn d ng u i, hay cng ty l m t ng i tr ch m, t c l cng ty ang s d ng nh ng ng i cung c p nguyn li u nh m t ngu n ti tr . Ng i bn, ni chung bao gi c ng mu n nh n c ti n cng s m cng t t, th ng tnh ton h s ny nh m bi t c bao lu th h c th thu h i ti n c a mnh t cng ty. Do vi c thanh ton ch m th ng c l i cho cng ty, nn nh qu n l - ng i ki m sot vi c thanh ton c nhi m v ph i lm cn b ng hai thi c c l i ch gi a nh cung c p v cng ty. c i

N u th i h n thanh ton trung bnh c a ngnh v t qu h s c a cng ty, th nh qu n l c th tm ra l do t i sao vi c mua ch u c a cng ty l i b h n ch v ph i lm g c c th i h n mua ch u di h n t nh ng nh cung c p. Bi 15: H s hng l u kho T l doanh s hng bn trn hng l u kho l quan tr ng i v i cng ty b i v hng l u kho l lo i ti s n t l u ho t nh t trong cc ti s n l u ng. V cng ty ph i dng m t l ng v n duy tr hng l u kho nn cng ty s c l i khi bn hng cng nhanh cng t t l ng hng ny gi i phng ti n m t cho cc m c ch s d ng khc. Ga tr hng bn tnh theo gi mua H s hng l u kho= ----------------------------------------Gi tr hng l u kho trung bnh V d : H s hng l u kho N u gi tr hng ho bn hng n m c a m t cng ty l $ 3.000.000 (tnh theo gi mua) v gi tr hng l u kho trung bnh l $ 300.000, th t l hng bn trn hng l u kho c a cng ty ny s l 10 l n. $3.000.000 H s hng l u kho = -------------- = 10 l n $300.000 S li u ny ph i c so snh v i h s trung bnh c a ngnh tr c khi a ra b t k m t bnh lu n no, v cc h s trung bnh c a t ng ngnh khc nhau r t l n.. Cc cng ty bn hng ho d h ng, nh rau t i th ng c t l hng bn trn hng l u kho r t cao, trong khi con s ny m t cng ty s n xu t n ng s th p h n nhi u. Tuy nhin n u h s c a m t cng ty th p h n h s trung bnh c a ngnh, th nh qu n l c n ki m tra xem t i sao hng l u kho l i lun chuy n ch m qu nh v y. C n th n tr ng khi xem xt hng bn trn hng l u kho. T l hng bn trn hng l u kho cao khng ph i bao gi c ng c ngh a l vi c bn hng c a cng ty c hi u qu . H s hng bn trn hng l u kho c th r t cao khi cng ty lin t c h t hng d tr v cng ty khng s n xu t ho c khng mua hng ho. Trong tr ng h p ny, h s cao th c t l i cho th y vi c l p k ho ch hay vi c qu n l hng d tr t i. Do , tr khi nghin c u k chnh sch v hng l u kho c a m t cng ty, vi c s d ng ch ring h s ny ch a th cung c p thng tin v kh n ng huy ng ti n m t c a cng ty Bi 16: Tnh tr ng n c a cng ty I. H s thu nh p tr li nh k . nm c no c ng r t quan tr ng. t

Vi c tm xem m t cng ty c th th c hi n tr li

c m c ch ny, b n c th s d ng h s thu nh p tr li nh k . h s ny nh gi kh n ng s d ng thu nh p ho t ng (thu nh p tr c thu v li - EBIT) tr li c a m t cng ty. H s ny cho bi t m t cng ty c kh n ng p ng c ngh a v tr n li c a n n m c no. R rng, h s thu nh p tr li nh k cng cao th kh n ng thanh ton li c a cng ty cho cc ch n c a mnh cng l n. EBIT H s thu nh p tr li nh k = ----------------------------Chi ph tr li hng n m V d : N u EBIT l 8.000.000 USD v chi ph ti n n li hng n m l 3.000.000 USD:8.000.000 H s thu nh p tr li nh k = ------------------- = 2,67 3.000.000 Ni cch khc, thu nh p cao g p 2,7 l n chi ph tr li. T l tr li th p cho th y m t tnh tr ng nguy hi m, suy gi m trong ho t ng kinh t c th lm gi m EBIT xu ng d i m c n li m cng ty ny c h n ch b i th c t EBIT khng ph i l ngu n duy nh t thanh ton li. Cc cng ty c ng c th t o ra ngu n ti n m t t kh u hao v c th s d ng ngu n v n tr n li. Nh ng g m m t cng ty c n ph i t t i l t o ra m t an ton h p l, b o m kh n ng thanh ton cho cc ch n c a mnh. Ch ring h s thu nh p tr li nh k th ch a nh gi m t cng ty v h s ny ch a c p n cc kho n thanh ton c nh khc nh ti n n g c, chi ph ti n thu v chi ph c t c u i. II. H s trang tr i chung. gi i quy t v n c lin quan n h s thu nh p tr li nh k , c th tnh ton h s trang tr i chung: Cc ngu n thu ti n m t H s trang tr i chung = ---------------------------------------------------------------------------+++ T t c chi ph trong m u s c a h s ny l c nh v u ph i c cn nh c. r rng, m t cng ty v cc nh u t c a cng ty mu n c h s trang tr i chung cao nh t, nh ng i u ny ph thu c m t ph n vo kh n ng sinh li c a cng ty. Khi cc h s n l n qu m c, cng ty c th nh n th y chi ph v n c a mnh t ng ln. Gi tr cc c phi u c a cng ty c ng c th gi m xu ng t ng ng v i m c r i ro c a cng ty t ng ln. Do , cc nh qu n l ti chnh ph i th n tr ng trnh tnh tr ng n tr m tr ng trong c c u v n c a mnh. Cc ngu n d li u quan tr ng c a ngnh c th tm th y trong cc bo co ti chnh hng qu t u ban Ch ng khon v cc ngnh s n xu t, bn l , khai thc m . B n c ng c th tham chi u cc bo co c a cc t ch c nh m c tn nhi m c cc s li u t ng h p t ng t .

Tm hi u ch ng khon - Ki n th c c n b n (K 6)

Thursday, 20. March 2008, 03:31 Ch ng khon Bi 17: Cc h s v kh n ng sinh l i Cc nh u t , cc c ng v cc nh qu n l ti chnh c bi t ch t i kh n ng sinh li c a cc cng ty. Vi c phn tch l i nhu n c th b t u b ng vi c nghin c u cch th c m t cng ty s d ng c c u v n. Cc nh qu n l gi i s d ng c hi u qu ti s n c a mnh. Thng qua vi c t ng hi u qu s n xu t, cc cng ty c th gi m ho c ki m sot c cc chi ph. T l l i nhu n do b t k m t cng ty no t c l quan tr ng n u cc nh qu n l c a cng ty mong mu n thu ht v n v th c hi n vi c ti tr thnh cng cho s pht tri n c a cng ty. N u t l l i nh n c a m t cng ty t t xu ng d i m c c th ch p nh n c, th P/E (gi trn thu nh p) v gi tr cc c phi u c a cng ty gi m xu ng - i u gi i thch t i sao vi c nh gi kh n ng sinh l i l i c bi t quan tr ng i v i m t cng ty. Ch ng 1. H s t ng l i nhu n. ng trong quy

H s t ng l i nhu n cho bi t m c hi u qu khi s d ng nguyn li u v lao trnh s n xu t c a ban qu n l m t cng ty. Doanh s - Tr gi hng bn tnh theo gi mua H s t ng l i nhu n = ---------------------------Doanh s bn

V d : H s t ng l i nhu n N u m t cng ty c doanh s bn l 1.000.000 USD v gi tr hng bn tnh theo gi mua ln t i 600.000 USD, th h s t ng l i nhu n c a cng ty s l: $1.000.000 - $600.000 H s t ng l i nhu n = ------------------------------$1.000.000 Khi chi ph lao ng v chi ph nguyn v t li u t ng nhanh, h s t ng l i nhu n ch c ch n s gi m xu ng, tr khi cng ty c th chuy n cc chi ph ny cho khch hng c a mnh d i hnh th c nng gi bn s n ph m. M t cch tm xem cc chi ph ny c qu cao khng l so snh h s t ng l i nhu n c a m t cng ty v i h s c a cc cng ty t ng ng. N u h s t ng l i nhu n c a cc cng ty i th c nh tranh cao h n, th cng ty c n ph i th c hi n m t bi n php no c c s ki m sot t t h n i v i chi ph lao ng v nguyn li u. Ch ng 2: H s l i nhu n ho t ng n m c no

H s l i nhu n ho t ng cho bi t Ban qu n l c a m t cng ty thnh cng trong vi c t o ra l i nhu n t ho t ng c a cng ty.

EBIT M c li ho t Doanh thu

ng = --------------------

T s c a h s ny l thu nh p tr c thu v li hay chnh l thu nh p tnh c sau khi l y doanh thu tr tr gi hng bn tnh theo gi mua v cc chi ph ho t ng (EBIT). V d : H s l i nhu n ho t ng N u EBIT ln t i 200.000 USD trong khi doanh thu l 1.000.000 USD th m c li ho t $200.000 H s l i nhu n ho t $1.000.000 ng = ------------------ng l:

H s ny l m t th c o n gi n nh m xc nh on b y ho t ng m m t cng ty t c trong vi c th c hi n ho t ng kinh doanh c a mnh. H s bin l i nhu n ho t ng cho bi t m t la doanh thu c th t o ra bao nhiu EBIT. H s l i nhu n ho t ng cao c ngh a l qu n l chi ph c hi u qu hay ngh a l doanh thu t ng nhanh h n chi ph ho t ng. Cc nh qu n l c n ph i tm ra cc nguyn nhn khi n h s l i nhu n ho t ng cao hay th p t h c th xc nh xem cng ty ho t ng c hi u qu hay khng, ho c xem gi bn s n ph m t ng nhanh h n hay ch m h n chi ph v n. Ch ng 3: H s l i nhu n rng

H s l i nhu n rng l h s t m i giai o n kinh doanh. Ni cch khc y, l t s so snh l i nhu n rng v i doanh s bn. L i nhu n rng M c li rng= -----------------Doanh s V d : h s l i nhu n rng N u l i nhu n sau thu c a m t cng ty l 100.000 USD v doanh thu c a n l 1.000.000 USD. 100.000 USD H s l i nhu n rng =---------------------- = 10% 1.000.000 USD M t s cng ty c m c l i nhu n rng h n 20%, v m t s khc c ch t kho ng t 3% n 5%. H s l i nhu n rng gi a cc ngnh khc nhau l khc nhau. Thng th ng, cc cng ty c qu n l t t t c m c l i nhu n rng t ng i cao h n v cc cng ty ny qu n l cc ngu n v n c a mnh c hi u qu h n. Xt t gc nh u t , m t cng ty s vo tnh tr ng thu n l i s c m c l i nhu n rng cao h n l i nhu n rng trung bnh c a ngnh v n u c th , c m c l i nhu n lin t c t ng. Ngoi ra, m t cng ty cng gi m chi ph c a mnh m t cch hi u qu - b t k doanh s no th m c l i nhu n rng c a n cng cao

Ch

ng 4: H s thu nh p trn c ph n.

H s thu nh p trn c ph n (ROE - return on equity) l th c o t su t l i nhu n c a cc c ng. Nh phn tch ch ng khon, c ng nh cc c ng, c bi t quan tm n h s ny. Ni chung h s thu nh p trn c ph n cng cao th cc c phi u cng h p d n. H s ny l m t cch nh gi kh n ng sinh l i v cc t su t l i nhu n c a cng ty khi so snh v i h s thu nh p trn c ph n c a cc c phi u khc. H s ny c th c tnh nh sau: L i nhu n rng sau thu ROE=------------------------------------------------------V n c ng hay gi tr ti s n rng h u hnh Ch ng 5: H s thu nh p trn u t (ROI)

H s thu nh p trn u t (ROI - return on investment) c cng ty Du Pont pht tri n cho m c ch s d ng ring, nh ng ngy nay n c r t nhi u cng ty l n s d ng nh l m t cch th c ti n l i xc nh t ng th cc nh h ng c a cc bin l i nhu n doanh thu t ng ti s n. Thu nh p rng Doanh s bn Thu nh p rng ROI=------------------- x ------------------ = -------------------Doanh s bn T ng ti s n T ng ti s n M c ch c a cng th c ny l so snh cch th c t o l i nhu n c a m t cng ty, v cch th c cng ty s d ng ti s n t o doanh thu. N u ti s n c s d ng c hi u qu , th thu nh p (v ROI) s cao, v n u ng c l i, thu nh p v ROI s th p.

Tm hi u ch ng khon - Ki n th c c n b n (K 7)
Thursday, 20. March 2008, 03:36 Ch ng khon Bi 18: S d ng cc h s phn tch

M ih s c p cc bi tr c ch cung c p m t s thng tin v m c hi u qu trong ho t ng c a m t cng ty. Tuy nhin, nh cc b n bi t, vi c phn tch ti chnh c bi t c ngh a khi b n c m t s chu n m c c th so snh v i cc h s c a m t cng ty, b n khng ch mu n xem kh n ng sinh l i, kh n ng thanh ton, tnh tr ng n v cc m i lin h ho t ng c a m t sng ty l cao hay th p, v cc y u t ny ang c c i thi n hay x u i, m b n cn mu n xc nh m c hi u qu ho t ng c a cng ty so v i cc i th c nh tranh khc, so v i ngnh hay so v i cng ty ho t ng t t nh t cng ngnh. M c d nh qu n l c a m t cng ty c th tnh ton cc h s c a cc cng ty khc, nh ng cc thng tin ny c s n t cc ngu n cng khai, ch ng h n nh : Nin gim cc h s ti chnh cng nghi p v kinh doanh, cc h s kinh doanh ch y u, cc trang ti chnh cng ty c a cc c quan nh m c tn nhi m... Cc ngu n ny cung c p cc h s c a t ng cng ty v ngnh c th dng so snh.

Ng i ta c th so snh nh ng h s ti chnh chu n ny v i cc h s c a m t cng ty no xem xem li u chng khc nhau hay t ng t .

B n c th th y ngay l cc con s trong b ng cho th y r ng v i th i k 7 n m, s ti n tri n trong kh n ng thanh ton v sinh l i c a cng ty l n h n kh n ng thanh ton v sinh l i c a c a ton ngnh cng nghi p m cng ty ny ho t ng. H s thu nh p tr li nh k c a cng ty gi m, m t ph n do t l n trn v n c ph n t ng m nh, nh ng v n l n h n m c trung bnh c a ngnh. H n n a, b n c th th y ngay r ng ni chung kh n ng thanh ton v sinh l i c ng nh kh n ng tr n l i l n h n cc cng ty cng ngnh. C m t i m km h p d n l bi n ng trong n b y ti chnh c a cng ty (n trn v n c ph n), h s ny ln n 45% v vo th i i m n m 1995 cao h n h n m c trung bnh c a ngnh. Y u t ny cho th y r ng trong t ng lai cng ty nn pht hnh c phi u h n l tri phi u nh m gi h s n trn v n t ng ng v i m c h p l c a ngnh. B ng 5 c ng cho th y m c d u t l t ng tr ng c a cng ty t ng ng v i m c trong ton ngnh nh ng t l gi trn thu nh p (P/E) l i cao h n, ch y u l kh n ng thanh ton c ng nh danh ti ng c a cng ty v t tr i so v i ton ngnh. Tuy nhin, t l nh i r i ro l i nhu n c a cng ty vo n m 1988 t ng ng m c ton ngnh nh th y trong h s ng bi n thin. Cc nnh u t hi n nhin nh n th y s t ng tr ng trong t l n trn v n l ng bo ng, do v y, t l gi trn thu nh p (P/E) gi m t 10,5 n m 1988 xu ng 10,0 n m 1995, trong khi t l P/E c a ngnh khng thay i trong cng k . Vi c chi ti t ho cc h s nh trong b ng 5 gip cc cng ty ch ra c nh ng i m y u v i m m nh trong ho t ng cu mnh. Nh v y, vi c phn tch cc h s cung c p cho cc nh qu n l nh ng cng c c i thi n v pht tri n ho t ng c a cng ty. H n ch c a vi c phn tch h s . Cc h s ti chnh ch cung c p m t ph n thng tin c n thi t nh gi ho t ng v hi u qu chung c a m t cng ty. Cc y u t th ng k khc nh r i ro, c n c tnh n c cm t b c tranh ton c nh v tnh hnh ti chnh c a m t cng ty.

Ngoi ra, vi c so snh cc h s c th d n n sai l m m t s php tnh. m t cng ty c th thng qua cc chu n m c k ton m i, t c l cng ty ny chuy n t cch nh gi hng d tr FIFO : first in first out (nh p tr c xu t tr c) sang LIFO : last in first out (nh p sau xu t tr c). Cng ty c th i t ph ng php kh u hao tr c tuy n sang ph ng php kh u hao t ng t c. Thng qua vi c st nh p, cng ty c th c xc nh thu c ngnh cng nghi p m i. T ng t , gi tr ti s n c a cng ty c th c khai ch a ng gi tr do l m pht cao. M t vi s li u ngnh c th c ng sai l ch, c bi t n u cc s li u trung bnh c tnh n nhi u cng ty nh , y u v ti chnh. B n c ng c n th n tr ng nh gi lo i n m cng ty b n ang nghin c u phi gnh ch u. n u cc kho n v n c huy ng b ng pht hnh tri phi u chuy n i n h n thanh ton ho c c chuy n i s m, th vi c gi i thch h s D/E s khc v i khi n th hi n b ng cc t tri phiu sc li su t c nh. T ng t , m t s cng ty c th huy ng v n u t c a mnh b n cc kho n thu ng n h n. Do , m t s h s ti chnh s c cng b khng chnh xc do k t qu c a c c u ti chnh ny. i u ny c bi t ng i v i h s thu nh p trn u t ROI (return on investment). C ng nn th n tr ng khi s d ng cc d li u c cng b , v cc s li u ngnh i khi ch th hi n cho cc cng ty ho t ng t t nh t v c tnh hnh ti chnh kh quan. Ngoi ra, vi c phn lo i cc cng ty c th thnh m t ngnh l r t kh kh n, v h u h t cc cng ty u c dy chuy n s n xu t khc nhau. V n ny c th lm sai l ch so snh cc h s c a cng ty v i cc h s c a ngnh. Ngoi ra, c ng nn d ch ng v i cc cng ty tm cch thao tng nh ng con s c a mnh b ng cch bn ti s n c a mnh hay nh ng th thu t i v i chi ph thay th . M c d nghi p v k ton c c i ti n nh m gi i quy t cc v n ny, nh ng c nhi u cch gi i thch v ph ng php khc nhau trong vi c l p cc bo co ti chnh c th che d u i m m nh hay i m y u th c t c a m t cng ty. Do v y, khi th c hi n phn tch cc bo co ti chnh v cc h s ti chnh, c n ph i bi t r ng cc nh phn tch v cc nh qu n l c th a ra cc gi i thch khc nhau. Tm l i, c n th n tr ng khi phn tch m t cng ty d a trn c s cc h s ti chnh. Ph i tnh n cc h n ch c lin quan n cc h s ny./. Bi 19 : B ng cn A-PH N N . Ph n n cho bi t cc kho n n c a cng ty. M t s kho n n ny ph i th i gian ng n (N ng n h n) trong khi m t s cc kho n n khc ph i n m (n di h n). N ng n h n N ng n h n l cc kho n n d dng d i y: i m t n m. Chng c xc nh b i t ph i tr th ng c c thanh ton trong m t c hon tr trong nhi u i k ton

Cc kho n ph i tr : S ti n m m t cng ty mua ch u hng ho v d ch v ang cn n . Cc kho n kho n vay ng n h n ph i tr : Kho n vay ng n h n t cc ngn hng v cc t ch c ti

chnh. C t c ph i tr : Ti n c t c c tuyn b nh ng ch a tr . Cc kho n thu ph i n p: S ti n m cng ty cn n Chnh ph . Li ph i tr : S ti n li cng ty n i v i cc kho n vay n di h n. N di h n: N di h n l kho n n c th i h n t m t n m tr ln m cng ty ph i tr . V d tri phi u v cc kho n vay n di h n c a ngn hng. V d : N di h n Gi y n 9% h n 2015: $300.000 =>Gi y n 9% h n 2015: $300.000 PH N V N C A CC C NG quan tm v s

Ph n v n c a cc c ng th hi n cc gi tr th c c a cng ty. N ch ra m c h u c a cc c ng. B ng d i y phn bi t cc lo i c phi u khc nhau:

C phi u u i ph n nh trn b ng t ng k t ti s n d a trn m nh gi. Th ng m nh gi c a c phi u u i l $100. Trong m t s tr ng h p, c t c c a cc c phi u u i c tnh b ng t l ph n tr m so v i m nh gi. Trong v d trn, c t c hng n m cho c phi u u i l $6 ($100 x 6%) C phi u th ng c ph n nh trong b ng t ng k t ti s n d a trn m nh gi c a cc c phi u th ng c a cng ty. M nh gi ch s d ng cho m c ch ghi s sch. M nh gi c phi u th ng khng nh h ng n ga th tr ng c a c phi u. Gi th tr ng c a c phi u ph n nh y u t cung c u c a c phi u c ng nh trnh qu n tr cng ty v kh n ng t o ra l i nhu n. Th ng d v v n l s ti n cc c ng tr theo m nh gi cho cc c phi u cng ty bn cho cng chng. N c ng c xem nh l v n gp. N khng bao g m v n m cng ty nh n ct l i nhu n kinh doanh. Thu nh p gi l i th hi n l i nhu n rng c tr t thu nh p gi l i ./. c dnh l i s d ng cho t ng lai. C t c th ng