CABRI 3D

Sng t o Cng c Ton h c

SCH H NG D N S

D NG

M C L C

- D N NH P
1.1 CI T KCH CHU T HO T PH N M M 1.2 S D NG SCH H NG D N

T7 T8 T9

- CC NGUYN L C B N
2.1 T O TI LI U U TIN C A B N V I CABRI 3D v2 2.2 PHP D NG U TIN C A B N 2.3 T O TI LI U M I 2.4 KHI NI M CC M T PH NG 2.5 CH C NNG HNH C U KNH : THAY I GC NHN 2.6 CC I M TRONG KHNG GIAN

T 11 T 11 T 11 T 13 T 13 T 14 T 15

- CC CNG C C A CABRI 3D v2
3.1 THAO TC 3.2 I M 3.3 NG 3.4 M T 3.5 CC PHP D NG TNG I 3.6 A GIC U 3.7 A DI N 3.8 A DI N U 3.9. O L NG TNH TON 3.10 CC PHP BI N HNH 3.11 CC CH QUAN TR NG LIN QUAN N I M V CNG C NH NGHA L I 3.12 S D NG CNG C NH NGHA L I 3.13 CC CH C NNG I U KHI N B I BN PHM V CC PHM T T 3.14 THAO TC D DNG CC I T NG

T 18 T 18 T 19 T 20 T 23 T 26 T 28 T 29 T 32 T 33 T 35 T 36 T 38 T 38 T 40

Trang 7

- CC CH C NNG V CNG C D NG HNH NNG CAO

4.1 CH C NNG CHE/HI N 4.2 HO T NO 4.3 S 4.5 S D NG NNG CAO CNG C D NG NNG CAO CNG C V T MY TNH 4.4 CH HI N L I CC B C D NG HNH T 43 T 43 T 45 T 47 T 47 T 50

T 43

4.6 T O CC HNH TR I IN C

- CC CH C NNG S

D NG B

SUNG

T 51 T 51 T 52 T 52

5.1 T TN CHO I T NG V T O NH N 5.2 CH THCH V VNG VN B N 5.3 QUAY T NG H A C A I T NG C NH 5.4 THAY I CC THU C TNH 5.5 B NG CH N NG

T 53 T 54

- CC CH C NNG NNG CAO KHC

6.1 KHI NI M VNG LM VI C 6.2 T O VNG LM VI C M I 6.3 T O M T TRANG M I TRONG M T TI LI U 6.4 T O M T TI LI U M I V I L A CH N PH I C NH 6.5 THAY I PH I C NH V KH 6. 6 B NG CH N HI N TH 6.7 TCH H P NG V TNH M T TRANG CABRI 3D V2 TRONG CC CHNG TRNH NG D NG KHC GI Y C CH N M C NH

T 57 T 57 T 57 T 58 T 59 T 59 T 60 T 60

2006 CABRILOG SAS Sch h ng d n Cabri 3D v2 : Tc gi : Sophie v Pierre Ren de Cotreva (Montral, Qubec, Canada) Phin b n Anh ng : Simon Horn Ngy c p nh t : Thng tmt nm 2006 Phin b n m i : www.cabri.com thng bo cc gp , nh n xt cho chng ti : support@cabri.com T o h a, ch nh trang v ki m tra : Cabrilog Ng i d ch : Nguy n Ch Thnh

Trang 8

Trang 9

CHNG

D N NH P

Xin cho b n n v i th gi i tng tc c a Hnh h c khng gian v Ton h c c a Cabri 3D v2 ! Cng ngh Cabri c kh i u trong cc phng nghin c u t i CNRS (Trung tm Nghin c u Khoa h c Qu c gia) v t i tr ng i h c Joseph Fourier, thnh ph Grenoble, c ng ha Php. Nm 1985, Jean-Marie LABORDE, ng i cha tinh th n c a Cabri, b t u d n ny v i m c ch tr gip vi c d y v h c mn hnh h c ph ng. T vi c d ng cc hnh hnh h c trn my tnh i n t m ra cc tri n v ng m i so v i cc php d ng hnh truy n th ng s d ng gi y, bt, th c k v compa. Hi n nay trn th gi i c hn 100 tri u ng i s d ng Cabri Gomtre II v Cabri 3D ci t trn my tnh i n t v trn cc my tnh b ti h a Texas Instruments. V gi y, Cabri 3D v2 ti p t c cc tri t l Cabri vo th gi i c a khng gian ba chi u 3D ! V i Cabri 3D v2 b n c th h c m t cch nhanh chng cch d ng hnh, hi n th v thao tc trong khng gian ba chi u cho m i lo i i t ng : ng th ng, m t ph ng, hnh nn, hnh c u, a di nB n c th t o cc php d ng hnh ng t n gi n n ph c t p. B n c th o l ng cc i t ng, tch h p cc d li u s v th m ch c th hi n th l i quy trnh d ng hnh c a b n. V i Cabri 3D v2, b n s khm ph m t cng c tuy t v i cho vi c nghin c u v gi i cc bi ton Hnh h c ni ring v Ton h c ni chung. M i thnh vin c a CABRILOG chc b n c nhi u th i gian l th v say m trong cng vi c d ng hnh, khm ph v pht hi n nh ph n m m Cabri 3D v2. Ghi ch : Trang thng tin Internet www.cabri.com s cung c p cho b n cc c p nh t m i nh t cng nh cc thng tin lin quan n cc s n ph m c a

Trang 10

chng ti. Trang thng tin ny cng c cc ng d n t i nhi u cc trang thng tin khc cng nh t i nhi u sch tham kh o v hnh h c v v Cabri. 1.1 CI T V KCH CHU T HO T CHNG TRINH 1.1.1 Yu c u k thu t My tnh PC : H i u hnh : Windows 98 IE5, Me, NT4, 2000, XP C u hnh t i thi u : CPU t c 800 MHz ho c cao hn, t nh t 256 Mo RAM, v i th h a tng thch Open GL v i t nh t 64 Mo RAM My Macintosh : Mac OS X, phin b n 10.3 ho c m i hn 1.1.2 Ci t Dng a CD trong h p : My tnh PC : Cho a CD vo a v lm theo ch d n. N u ch kh i ng t ng khng c Kch ho t, hy th c hi n ci t th cng chng trnh setup.ex t a CD. My tnh Mac OS : Chp bi u t ng Cabri 3D v2 vo trong th m c ng d ng (Applications). Khi ch y chng trnh l n u tin, b n ph i ng k cc thng tin c a b n v ng nh p kha s n ph m (kha ny c dn bn trong h p a CD). Dng phin b n c t i xu ng t trn m ng Internet

Ph n m m ny s ch y theo ch nh gi v i t t c cc ch c nng c a n trong vng m t thng, sau theo ch trnh di n cho 15 pht m t v cc l nh lu, chp v xu t cc hnh khng c kch ho t. c c quy n s d ng th ng xuyn, b n c n mua gi y php s d ng trn trang thng tin www.cabri.com hay t i i l c a b n. Khi b n s nh n c m t th i n t trong c t p licence.cg3. B n s ph i m t p ny cng v i ph n m m kch ho t n.

Trang 11

1.1.3 L a ch n ngn ng My tnh PC Trong qu trnh ci t Cabri 3D v2 cho php b n s d ng m t ngn ng trong s cc ngn ng c a ph n m m. Khi chng trnh c ci t, thay i ngn ng s d ng (ho c ch n cc ngn ng khc), hy ch n So n th o u tin - T ng quan, r i sau ch n Ngn ng trong b ng ch n cu n xu ng. My tnh Mac OS Cabri 3D v2 s d ng ngay ngn ng c a h i u hnh. Khi chng trnh c ci t, thay i ngn ng s d ng (ho c ch n cc ngn ng khc), hy ch n Apple - H th ng u tin r i kch chu t trn Qu c t . 1.1.4. C p nh t ki m tra xem phin b n b n ang s d ng c l phin b n m i nh t c a Cabri 3D v2 khng, hy th ng xuyn dung cng c C p nh t trong b ng ch n Tr gip c a Cabri. Sau hy lm theo cc h ng d n c c cc c p nh t c n thi t. 1.2 S D NG SCH H NG D N

Cabri 3D v2 l ph n m m tr c quan v d s d ng. Tuy nhin b n c th h c s d ng ph n m m nhanh v d dng hn n u b n dnh th i gian c k hai chng t i y. Chng [2] CC NGUYN L C B N nh m m c ch tr gip h ng d n s d ng ban u Cabri 3D v2 m khng ph i ch l li t k cc ch c nng s d ng v cc l nh tng ng. Do v y, hy th t t c cc thao tc c ngh trong trnh t c a n gip b n nhanh chng hi u c ph n m m ho t ng nh th no qua cc php d ng hnh u tin c a b n. Chng [3] CC CNG C C A CABRI 3D cng c thi t k theo nguyn t c t ng b c m t gip b n h c cch s d ng Cabri 3D m t cch d dng v nhanh nh t trong kh nng c a b n. Trong cc chng cn l i c a sch h ng d n, b n s tm th y s c t nhi u ch c nng thng th ng cng nh nng cao c a Cabri 3D v2.
Trang 12

CHNG

CC NGUYN L C B N

2.1 T O TI LI U U TIN V I CABRI 3D v2 Kch chu t p chu t vo bi u t ng c a Cabri 3D v2. Ph n m m s t o t ng cho b n m t ti li u c m t trang. Trong trang ny b n s c m t vng lm vi c, c ngha l m t b m t tr ng v i m t m t ph ng c s mu xm n m gi a. 2.2 PHP D NG HNH 3D U TIN C A B N Chng ta s d ng ngay l p t c hai i t ng trong khng gian ba chi u. i u s gip chng ta ch y u trong vi c minh h a m t s ch c nng c a ph n m m. D ng m t hnh c u pha trn c a s c a ti li u Cabri 3D v2, b n th y hi n th thanh cng c g m cc b ng ch n (h p cng c ) trong c cc nt khc nhau. Kch chu t v gi con tr trn phm M t (b ng ch n th t t bn tri) v ch n Hnh c u.

Mi tn c a con tr by gi s chuy n thnh hnh bt ch.

Trang 11

Kch chu t l n th nh t vo v tr n m cch kho ng 1cm i m n m trn m t ph ng c s , mu xm. Ti p theo kch chu t vo v tr cch kho ng 2cm nh t. B n d ng xong hnh c u !

bn tri c a tm

bn tri c a i m th

s a hnh c u, ch n cng c Thao tc (b ng ch n th nh t trn thanh cng c ) v ch n Ch n. thay i kch th c c a hnh c u, kch chu t vo i m th nh t ho c i m th hai m b n d ng v r chu t. d ch chuy n hnh c u, hy ch n n v dng con tr d ch chuy n n t i m t v tr m i. D ng m t a di n Kch chu t v gi con tr trn phm a di n (b ng ch n th 8 trn thanh cng c ) v l a ch n H p XYZ.

By gi , trong m t ph ng c s mu xm kch chu t vo bn ph i c a hnh c u.

Trang 12

Ti p theo d ch chuy n con tr kho ng 2cm sang bn ph i v kho ng 1cm ln pha trn. Gi phm Shift (phm vi t ch in hoa) c a bn phm v d ch chuy n con tr ln pha trn kho ng 5cm. Kch chu t m t l n n a. B n d ng xong m t h p XYZ. s a i h p XYZ, ch n cng c Thao tc v lm theo cc h ng d n nh l i v i hnh c u (xem ph n tr c). 2.3 T O M T TI LI U M I b t u m t t p h p cc php d ng m i, b n ph i t o m t ti li u m i. lm i u hy kch chu t vo T p - T p m i. B n s thu c m t trang trong vng lm vi c c hi n th v i ph i c nh t nhin theo m c nh. b sung cc trang (hay cc vng lm vi c) trong m t ti li u ho c c th l a ch n c cc php ph i c nh a d ng hn, hy xem chng [6] CC CH C NNG S D NG NNG CAO. 2.4 KHI NI M CC M T PH NG lm ch c s v n hnh c a Cabri 3D v2, i u quan tr ng l hi u c khi ni m cc m t ph ng. Trong giai o n u, b n c n n m c l m i i t ng m b n d ng trong Cabri 3D v2 u g n v i m t m t ph ng m chng ta g i l m t ph ng c s . By gi b n hy m m t ti li u m i. Chng ta s g i ph n b m t mu xm n m gi a l Ph n nhn th y (PN) c a m t ph ng c s . T by gi t t c cc php d ng m b n s ti n hnh trong hay ngoi PN s c n c t trn m t ph ng c s ny*. * Sau ny chng ta s
th y r ng ta c th b sung cc m t ph ng khc nhau.

minh h a cho i u ny, chng ta s b t u d ng m t h p XYZ trn PN. Ti p d ng hai h p m i bn ngoi PN, ph n pha trn c a vng lm vi c. Sau khi k t thc cch d ng cho m i h p hy t con tr pha bn trn vng PN.

Trang 13

By gi ta s d ng m t h p trong ph n pha d i c a vng lm vi c.

Nh b n c th th y, cc h p pha trn mu nh t hn v cc h p pha d i mu s m hn, i u ny gp ph n t o ra hi u ng tr c gic cho php ph i c nh. T t c cc h p c t trn cng m t ph ng : ho c trn PN tng ng, ho c trn ph n m r ng khng c hi n th c a PN ny. Chng ta s g i ph n m r ng ny l ph n khng nhn th y c (PKN). 2.5 CH C NNG HNH C U KNH : THAY I CC GC NHN Ch c nng ny cho php b n c th hi n th c cc hnh d ng d i cc gc khc nhau gi ng nh l chng n m trong m t hnh c u knh m ta c th xoay theo m i h ng. th c hi n i u , hy t con tr t i m t v tr b t k trong vng lm vi c, n phm ph i v r chu t t trn xu ng d i. Khi thay i cc gc nhn theo cch ny, ta s th y r t r r ng t t c cc h p u g n v i m t m t ph ng, d bn pha ny hay pha kia c a m t ph ng ny. B n cng c th th ch c nng ny theo cch t ph i sang tri hi n th cc php d ng c a b n d i cc gc khc nhau n a. ( i v i cc my Mac OS m chu t ch c m t phm, u tin b n hy nh n phm Command ho c phm Ctrl c a bn phm, sau kch v r chu t). Chng ti khuyn b n hy th ng xuyn thao tc ch c nng Hnh c u knh.
Trang 14

i u s cho php b n m i lc c th hi n th cng vi c c a b n d i m i gc v do c th khai thc c t t c cc kh nng c a ph n m m. i v i cc php d ng hnh ph c t p, n s cho php b n c th b sung cc i t ng m i m t cch d dng.

2.6 CC I M TRONG KHNG GIAN Cc i m c d ng khng trng v i cc i m trn cc i t ng cho tr c ho c trn m t ph ng c g i l cc i m trong khng gian. Nh chng ta th y m c [2.4], cc i m trong khng gian nh v y c d ng theo m c nh trong cc ph n m r ng c a PN c a m t ph ng c s . Tuy nhin, cc i m c d ng ban u trong khng gian c c tnh l c th d ch chuy n theo chi u th ng ng trong khng gian. minh h a c tnh ny, chng ta hy d ng hai ng th ng. Tr c tin b n hy m m t t p m i. Ta hy kch chu t v gi chu t b ng ch n ng (nt th ba) v ch n ng th ng. B ng cch d ng hai i m trn PN c a m t ph ng c s , nh trn hnh minh h a. Sau d ng ng th ng th hai nhng b ng cch i m th hai trong khng gian ph n PKN c a m t ph ng c s nh trong hnh minh h a.

Trang 15

By gi nh cng c Thao tc, ch n i m m b n d ng trong khng gian, kch gi phm Shift c a bn phm v d ch chuy n i m ny ln pha bn trn. Nh b n s th y, i m ny, cng nh l ng th ng, s d ch chuy n ln pha trn. By gi cng th nh v y v i cc i m c d ng trn PN. B n s th y l khng th d ch chuy n chng theo chi u th ng ng.

Trang 16

Trang 17

CHNG

CC CNG C C A CABRI 3D v2
D i y l m t m t ng n g n cc cng c d ng hnh m Cabri 3D v2 c th mang n cho b n. Cng nh chng [2], chng ny c thi t k mang tnh ch t tu n t , c ngha l m i v d s c d a trn c cc ch c nng c nu ra cc v d tr c . Do v y chng ti khuyn b n nn th t t c cc cng c s c a ra trong nh ng trang t i theo trnh t c ngh . Vi c h c s d ng ph n m m c a b n s c nng cao m t cch nhanh chng. Sau y l cc t ng v ch vi t t t c dng trong cc b ng

M t ph ng c s : M t ph ng c t o ra m t cch m c nh m i khi kh i ng ph n m m hay m i khi m m t ti li u m i. PN - Ph n nhn th y (c a m t m t ph ng) : ph n c t mu c a m t m t ph ng. PKN - Ph n khng nhn th y (c a m t ph ng) : ph n m r ng c a ph n nhn th y c c a m t ph ng. Ch c nng tr gip : Cabri 3D v2 cho b n ch c nng tr gip tng tc cho cc cng c . Kch ho t chng, hy ch n Tr gip - Tr gip cng c . ________________________________________________________________________ 3.1 THAO TC Ch n Cho php ch n cc i t ng. Cho php d ch chuy n cc i m hay cc i t ng (v do , d ch chuy n cc i t ng ph thu c vo cc i t ng ny).

__________________________________________________________________
Trang 18

 nh ngha l i Ch c nng ny cho php nh ngha l i cch d ch chuy n c a cc i t ng. S v n hnh c a n c m t trong cc m c [3.11] v [3.12]. ___________________________________________________________________ 3.2 I M i m (trn m t m t ph ng, trong khng gian, ho c trn m t i t ng) B ng ch n ny cho php d ng i m theo nhi u cch khc nhau. Cc i m ny sau s c dng lm c s d ng cc i t ng khc nhau (o n th ng, m t ph ng, a di n, v.v.). - D ng cc i m trn PN c a cc m t ph ng. - D ng cc i m trong khng gian. Theo m c nh, cc i m ny n m trn ph n PKN c a m t ph ng c s . - D ng cc i m t i b t k v tr no trn cc i t ng (tr ph n trong c a a di n lm). __________________________________________________________________ i m trong khng gian (pha bn trn ho c bn d i m t ph ng c s ) - Cho php d ng cc i m n m bn trn ho c bn d i m t ph ng c s : + r chu t v nh n phm Shift c a bn phm + d ch chuy n theo chi u th ng ng ln trn ho c xu ng d i n cao mong mu n + kch chu t h p th c ha vi c d ng. d ch chuy n theo chi u th ng ng m t i m c d ng b ng Shift, s d ng cng c Thao tc, kch chu t l i vo phm Shift, v d ch chuy n i m.

__________________________________________________________________

Trang 19

i m giao Cho php d ng m t hay nhi u i m giao c a hai i t ng (2 ng th ng, m t ng th ng, m t hnh c u, v.v.). __________________________________________________________________ 3.3 NG ng th ng - Cho php d ng m t ng th ng i qua hai i m. - Cho php d ng ng th ng giao tuy n c a hai m t ph ng : + d ch chuy n con tr g n v i giao c a hai m t ph ng lm xu t hi n ng th ng + kch chu t h p th c ha vi c d ng. _________________________________________________________________ Tia Cho php d ng tia i qua hai i m. i m th nh t l g c c a tia. _________________________________________________________________ o n th ng Cho php d ng m t ng th ng xc nh b i hai i m. _________________________________________________________________ Vect Cho php d ng m t vect xc nh b i hai i m. i m th nh t l i m g c c a vect. __________________________________________________________________ ng trn Cho php d ng cc ng trn theo nhi u cch khc nhau : - ng trn xc nh b i hai i m (tm v bn knh) trn m t ph ng c s : + kch chu t trn PN ch n m t ph ng + d ng ng trn trn PN ho c PNV.

Trang 20

- ng trn xc nh b i hai i m (tm v bn knh) trn m t m t ph ng khc : + kch chu t trn PN ch n m t ph ng + d ng tm c a ng trn trn PN ny + d ng trn PN (ho c trn m t i t ng d ng trn PKN c a m t ph ng ny) m t i m xc nh bn knh c a ng trn.
Ch : m t khi c d ng, b n c th dng cng c Thao tc d ch chuy n ng trn vo PKN.

- ng trn xc nh b i ba i m c d ng : + d ng ng trn i qua ba i m ny. - ng trn xc nh b i ba i m trong c nh ng i m cha c d ng : + d ng ng trn b ng cch ch n cc i m c d ng v d ng cc i m khc b ng cch kch chu t trn cc i t ng c ch n.
Ch : b n khng th d ng i m u tin trn PN c a m t m t ph ng (khi hy ch n m t i m c d ng).

- ng trn c tr c l m t ng th ng : + ch n m t ng th ng (ho c m t ph n c a ng th ng*) + ch n (ho c d ng) m t i m. - ng trn compa (trong bn knh c xc nh b i di c a m t vect ho c c a m t o n th ng) : + d ng m t vect ho c m t o n th ng (ho c s d ng m t vect ho c m t o n th ng c d ng) + nh cng c ng trn, ch n m t m t ph ng + d ng (ho c ch n) tm c a ng trn +h n vect ho c o n th ng xc nh bn knh c a ng trn.
Ch : vect ho c o n th ng c th n m t i m t v tr b t k.

- ng trn c bn knh c xc nh b i m t s o + xc nh m t s o b ng cng c o (xem ph n [3.9]) + s d ng cng c ng trn, ch n m t m t ph ng + d ng (ho c ch n) m t i m lm tm c a ng trn

Trang 21

+ ch n s o xc nh bn knh - Cho php d ng ng trn giao tuy n c a hnh c u hnh c u ho c hnh c u - m t ph ng : + d ch chuy n con tr n g n v i giao c a cc i t ng lm xu t hi n ng trn + kch chu t h p th c ha vi c d ng.

* tia, o n th ng, vect, c nh c a a di n __________________________________________________________________

Cung Cho php d ng m t cung c a ng trn, cung c xc nh b i ba i m Cnic - Cho php d ng m t ng cnic i qua 5 i m ng ph ng : + trong m t ph ng c s , cc i m c th trn PN ho c trn PKN + trong cc m t ph ng khc, cc i m ny ph i n m trn PN (ho c trn cc i t ng c d ng trn PKN c a m t ph ng ny). + m t ng cnic cng c th c d ng b ng cch ch n nm i m ng ph ng b t k. - Cho php d ng m t ng cnic ti p xc v i 5 ng th ng ng ph ng : + ch n 5 ng th ng cng n m trong m t m t ph ng. - Cho php d ng m t ng cnic l giao tuy n c a m t m t ph ng v i m t hnh nn, m t hnh c u ho c m t hnh tr :

Trang 22

+ d ch chuy n con tr n g n v i giao c a cc i t ng lm xu t hi n ng cnic + kch chu t h p th c ha vi c d ng. ___________________________________________________________________ ng giao tuy n - Cho php d ng ng giao tuy n c a hai m t ph ng. - Cho php d ng ng cnic giao c a m t m t ph ng v i m t hnh nn, m t hnh c u ho c m t hnh tr . - Cho php d ng ng trn l giao c a hai hnh c u. ___________________________________________________________________ 3.4 M T M t ph ng Cho php d ng cc m t ph ng m i theo nhi u cch khc nhau. s d ng cng c ny, c n ph i s d ng t nh t m t i m n m pha trn ho c pha d i c a m t ph ng c s (i m ny c th n m trn m t i t ng ang t n t i, ho c c d ng v i phm Shift). - M t ph ng i qua ba i m. - M t ph ng i qua hai ng th ng (ho c m t ph n ng th ng*) ng ph ng. - M t ph ng i qua m t ng th ng (ho c m t ph n ng th ng*) v m t i m. - M t ph ng xc nh b i m t tam gic ho c m t a gic c d ng : + d ch chuy n con tr n g n tam gic ho c a gic lm xu t hi n m t ph ng + kch chu t h p th c ha vi c d ng.
*tia, o n th ng, vect, c nh a di n

_____________________________________________________________________
Trang 23

N a m t ph ng Cho php d ng n a m t ph ng gi i h n b i m t ng th ng (ho c m t ph n c a ng*) v i qua m t i m.

*tia, o n th ng, vect, c nh c a a gic, c nh c a a di n

_____________________________________________________________________ Mi n Cho php d ng m t mi n xc nh b i m t i m g c v hai i m khc. _____________________________________________________________________ Tam gic - Trn m t ph ng c s : d ng (ho c ch n) cc i m trn PN ho c PKN. - Trn m t m t ph ng khc : + d ng (ho c ch n) cc i m trn PN (ho c trn m t i t ng khc c d ng trn PKN c a m t ph ng ny) + m t khi tam gic c d ng, ta c th d ch chuy n n trong PKN. - Ta cng c th d ng m t tam gic b ng cch d ng (ho c ch n) ba i m b t k. ___________________________________________________________________ a gic Cho php d ng m t a gic xc nh b i t nh t ba i m. k t thc cch d ng, kch chu t l n th hai trn i m cu i cng c d ng (ho c trn m t i m khc d ng) ho c b m phm Enter (Retour trn my tnh Mac OS). - Trn m t ph ng c s : d ng (ho c ch n) cc i m trn PN ho c PKN. - Trn m t ph ng khc : + d ng (ho c ch n) cc i m trn PN (ho c trn m t i t ng khc c d ng trong PKN c a m t ph ng ny) + m t khi a gic c d ng, ta c th d ch chuy n
Trang 24

n trong PKN. - Ta cng c th d ng m t a gic b ng cch d ng (ho c ch n) b t k m t s i m ng ph ng. _____________________________________________________________________ Hnh tr - Cho php d ng m t hnh tr xung quanh m t ng th ng ho c m t tia v i qua m t i m. ng th ng s tr thnh tr c c a hnh tr . - Cho php d ng m t hnh tr xung quanh m t ph n c a ng th ng (o n th ng, vect ho c c nh c a a gic ho c a di n) v i qua m t i m. ng th ng s tr thnh tr c c a hnh tr . Trong cc tr ng h p nh v y, chi u cao c a hnh tr c xc nh b i di c a ph n ng th ng ni trn. _____________________________________________________________________ Hnh nn Cho php d ng mth hnh nn xc nh b i m t i m ( nh) v : + m t ng trn + m t ng cnic ( c d ng v i cng c Cnic). _____________________________________________________________________ Hnh c u - Cho php d ng m t hnh c u bi t tm v m t i m khc, i m ny cho php xc nh bn knh c a n. - Cho php d ng m t hnh c u c bn knh xc nh b i di c a m t vect ho c c a m t o n th ng : + dng m t vect ho c m t o n th ng (ho c s d ng m t vect, m t o n th ng c) + d ng (ho c ch n) tm c a hnh c u + ch n vect ho c o n th ng cho php xc nh bn knh. Cho php d ng m t hnh c u c bn knh xc nh b i m t s o :

Trang 25

+ xc nh m t s o b ng cng c o (xem ph n [3.9]) + d ng (ho c ch n) m t i m lm tm c a hnh c u + ch n s o xc nh bn knh c a hnh c u ___________________________________________________________________ 3.5 CC PHP D NG HNH TNG I Vung gc ( ng th ng ho c m t ph ng vung gc) - Cho php d ng m t ng th ng vung gc v i m t m t ph ng** - Cho php d ng m t m t ph ng vung gc v i m t ng th ng (ho c m t ph n c a m t ng th ng*). - Cho php d ng m t ng th ng vung gc v i m t ng th ng khc (ho c m t ph n c a ng th ng*). s d ng ch c nng ny, c n ph i nh n gi phm Ctrl (Option/Alt trn my tnh Mac OS) : - d ng ng th ng vung gc trong cng m t m t ph ng, b n c n ph i ch n m t ph ng sau d ng i m m ng th ng vung gc s i qua.
* tia, o n th ng, vect, c nh c a a gic, a di n ** n a m t ph ng, mi n, a gic, m t c a a di n

___________________________________________________________________ Song song ( ng th ng ho c m t ph ng song song) - Cho php d ng m t ng th ng song song v i m t ng th ng (ho c m t ph n c a ng th ng*). - Cho php d ng m t m t ph ng song song v i m t m t ph ng** v i qua m t i m. d ng m t m t ph ng song song v khng trng v i m t ph ng tham chi u c ch n, c n ph i s d ng m t i m khng n m trn m t ph ng tham chi u.
*tia, o n th ng, vect, c nh c a a di n ** n a m t ph ng, mi n, a gic, m t a di n

______________________________________________________________________

Trang 26

M t ph ng trung tr c - Cho php d ng m t ph ng trung tr c c a hai i m cho. - Cho php d ng m t ph ng trung tr c c a m t ph n c a ng th ng (o n th ng, vect, c nh c a a gic, c nh c a a di n).
Ch : M t ph ng c d ng s vung gc v i ph n ng th ng c ch n ho c v i ng th ng xc nh b i hai i m c ch n.

_____________________________________________________________________ Trung i m - Cho php d ng trung i m c a hai i m. - Cho php d ng trung i m c a m t ph n c a ng th ng (o n th ng, vect, c nh c a a gic, c nh c a a di n). _____________________________________________________________________ Vect t ng Cho php d ng vect t ng c a hai vect t m t i m ch n lm i m g c c a vect t ng. _____________________________________________________________________ Chuy n s o B n c th chuy n m t s o c t o ra b i cc cng c o l ng (xem m c [3.9]) ln m t s i t ng. Khi chuy n s o m t i m m i s c t o ra trn i t ng nh m t i.
Ch : t t c cc s o (bao g m di n tch, th tch v s o gc) cng nh cc k t qu thu c t my tnh c xt theo n v cm.

- Chuy n s o ln m t tia v m t vect : + ch n m t s o chuy n + ch n tia ho c vet ch + i m g c c a tia hay c a vect s l i m g c cho vi c chuy n s o ny. - Chuy n s o ln ng th ng ho c ng trn : + ch n m t s o chuy n
Trang 27

+ ch n ng th ng ho c ng trn ch + ch n (ho c d ng) i m g c cho vi c chuy n s o ny.

Ch : thay i h ng c a vi c chuy n s o, nh n gi phm Ctrl (Option/Alt cho my tnh Mac OS).

V t (qu o c a m t i t ng) Cho php hi n th qu o t o ra khi d ch chuy n m t i t ng. Cc i t ng c th t o v t : + i m + ng th ng + o n th ng + vect + ng trn. - hi n th v t c a m t trong cc i t ng trn : + ch n cng c v t cho i t ng + kch chu t vo i t ng ny (ho c m t i t ng no i u khi n i t ng c n t o v t) v r chu t. - xa v t v b kch ho t ch c nng t o v t : + ch n v t b ng cch s d ng b ng ch n Thao tc + ch n Xa trong b ng ch n So n th o - thay i di c a v t : + ch n v t b ng cch s d ng b ng ch n Thao tc + kch ph i chu t v ch n di v t. - nghin c u cc ch c nng c a cng c V t ( c bi t khi t o ho t no), xem m c [4.3]. CC PHP BI N HNH B ng cc cng c Bi n hnh c gi i thi u

m c [3.10].

Trang 28

_____________________________________________________________________ 3.6 A GIC U - Cho php d ng cc a gic u trong m t m t ph ng cho tr c : + ch n m t m t ph ng + d ng a gic b ng cch ch n tm v m t i m khc + Khi d ng hnh, i m th hai ph i n m trn PN c a m t ph ng (ho c trn m t i t ng c d ng trn PKN c a m t ph ng). M t khi a gic c d ng, ta c th d ch chuy n n trn PKN. - Cho php d ng cc a gic c tr c l ng th ng : + ch n m t ng th ng (ho c m t ph n c a ng th ng*) + ch n (ho c d ng) m t i m.
*tia, o n th ng, vect, c nh c a a gic, a di n

_____________________________________________________________________ 3.7 A DI N Ch quan tr ng cho vi c d ng cc a di n d ng cc a di n trong khng gian ba chi u, m t trong cc i m b t bu c ph i n m trong m t m t ph ng khc v i m t ph ng ch a cc i m cn l i. i m ny c th c d ng trn m t i t ng ang t n t i ho c cng c th c d ng b ng cch nh n gi phm Shift. _____________________________________________________________________ T di n (xc nh b i 4 i m) - D ng ba i m u. thu c m t t di n trong khng gian, d ng i m th t trong m t m t ph ng khc b ng cch s d ng m t i t ng cho ho c s d ng phm Shift.

_____________________________________________________________________

Trang 29

H p XYZ (xc nh b i m t ng cho) - D ng i m th nh t. - D ng i m th hai (i m ny xc nh nh i tm v i i m th nh t). - d ng m t H p XYZ trong khng gian ba chi u, d ng i m th hai trong m t m t ph ng khc v i m t ph ng th nh t trn m t i t ng c ho c s d ng phm Shift. _____________________________________________________________________ Lng tr (xc nh b i m t a gic v m t vect) - Tr c tin d ng m t a gic (cng c a gic, Tam gic, v.v.), ho c s d ng m t a gic c d ng. - D ng m t vet b ng cng c Vect, trong m t m t ph ng khc v i m t ph ng ch a a gic (ho c s d ng m t vect c d ng). - V i cng c Lng tr , d ng hnh lng tr b ng cch ch n a gic v vect. ___________________________________________________________________ Hnh chp (xc nh b i m t a gic v m t i m) - Tr c tin d ng m t a gic (cng c a gic, Tam gic, v.v.) ho c s d ng m t a gic c d ng, a gic ny s tr thnh m t y. - V i cng c a gic, ch n m t a gic, sau d ng c m t hnh chp trong khng gian ba chi u, ti p t c d ng i m l nh b ng cch nh n gi phm Shift. (ho c ch n m t i m n m trong m t m t ph ng khc v i m t ph ng ch a a gic). _____________________________________________________________________ a di n l i - Cho php d ng tr c ti p m t a di n : - thu c m t a di n trong khng gian ba chi u, b ng cng c a di n l i, d ng m t hnh bao l i ch a t nh t ba i m, sau b sung m t i m ho c nhi u hn trong m t m t ph ng khc (s d ng m t i t ng c s n ho c phm Shift). - k t thc php d ng, kch chu t l n th hai vo
Trang 30

i m cu i cng c d ng (ho c vo m t i m khc c a php d ng) ho c n vo phm Enter (Retour trn my tnh Mac OS). - Cho php d ng m t a di n tch h p cc i t ng c d ng : + Dng cng c a di n l i ch n m t hay nhi u i t ng sau : a di n, a gic, o n th ng, c nh a di n, i m. Ta cng c th d ng cc i m m i trong qu trnh d ng. + thu c m t a di n trong khng gian ba chi u, t nh t m t trong cc i m ho c m t trong cc i t ng c n c d ng trong m t m t ph ng khc v i m t ph ng ch a cc i t ng cn l i. + k t thc php d ng, kch chu t l n th hai vo i m cu i cng c d ng (ho c vo m t i m khc c a php d ng) ho c b m phm Enter c a bn phm (Retour trn my tnh Mac OSh). _____________________________________________________________________ M m t a di n Cho php m cc m t c a m t a di n (v c th cho php t chng trn m t m t ph ng t o ra m t hnh m u). - D ng m t a di n. - V i cng c M a di n, kch chu t trn a di n. - m a di n nhi u m t cng m t lc, s d ng cng c Thao tc v d ch chuy n m t trong cc m t b ng cch r chu t trn m t ny - m m i l n m t m t, n gi phm Shift. - cc gc m l b i c a 15 , n gi phm Ctrl (Option/Alt trn my tnh Mac OS). Sau khi t o ra m t hnh tr i c a a di n, ti p ta c th in n ra v c t n t o ra m t hnh m u th t. Tham kh o m c [4.6] T O CC HNH TR I C TH IN C. _____________________________________________________________________

Trang 31

C t a di n Cho php d ng cc thi t di n c a m t a di n v i m t n a khng gian gi i h n b i m t m t ph ng v che ph n n m trong a di n. - D ng m t a gic. - D ng m t m t ph ng c t a di n. - Nh cng c C t a di n : - ch n a di n - ch n m t ph ng thi t di n. Ph n b che b i a di n s l ph n nh ra pha tr c nhi u nh t. quay hnh d ng c v t m t ph n khc c a a di n nh ra tr c, s d ng ch c nng Hnh c u knh (m c [2.5]). ch l i ph n b che, c n ph i s d ng ch c nng Che/Hi n (m c [4.1]). _____________________________________________________________ 3.8 A DI N U (cc kh i Platon) a di n u (cc kh i Platon) - Cho php d ng tr c ti p m t a di n : + Ch n m t m t ph ng. + Ch n i m th nh t. + Ch n i m th hai. i m th hai c n ph i c d ng trn PN c a m t ph ng c ch n (ho c trn m t i t ng c ch n trn PKN c a m t ph ng ny)
Ch : t m t a di n u m t ch khc trn PN c a m t m t ph ng, tr c tin d ng n trong PN, sau d ch chuy n n nh cng c Thao tc.

- Cho php d ng m t a di n xc nh b i m t a gic u c d ng : - Dng cng c thch h p trong b ng ch n a di n u, ch n m t a gic c cng tnh ch t v i cc m t c a a di n cng c d ng. - Ho c v i cng c thch h p trong b ng ch n a di n u, ch n m t c a a di n (v do l m t a gic) c cng tnh ch t v i cc m t c a a di n c n d ng.

Trang 32

Ch : d ng a di n trong n a khng gian i v i n a khng gian a ra b i m c nh, n phm Ctrl (Option/lt trn my tnh Mac OS).

___________________________________________________________________ 3.9 O L NG V TNH TON Kho ng cch - Cho php o kho ng cch gi a m t i m v : + m t i m khc + m t ng th ng + m t m t ph ng (PN ho c PKN) - Cho php o kho ng cch gi a hai ng th ng.
Ch : Trong m t s tr ng h p, k t qu o kho ng cch c th c hi n th bn ngoi vng lm vi c. hi n th chng, thay i gc nhn (ch c nng hnh c u knh) cho m t ho c nhi u i t ng lin quan n kho ng cch.

_____________________________________________________________________ di - Cho php o di c a cc i t ng ho c m t ph n c a i t ng : + o n th ng + vect + c nh c a a gic + c nh c a a di n - Cho php o chu vi c a cc i t ng sau : + ng trn + elp + a gic.

_____________________________________________________________________

Trang 33

Di n tch - Cho php o di n tch c a cc i t ng ph ng sau y : + a gic + ng trn + elp. _____________________________________________________________________ Th tch Cho php o th tch c a m t hnh kh i b t k.
Ch : tr hnh tr c chi u cao xc nh b i m t ng th ng ho c m t tia.

_____________________________________________________________________ S o gc - Cho php o gc gi a m t m t ph ng v : + m t ng th ng + m t tia + m t o n th ng + m t vect - Cho php o m t gc t o b i ba i m : + ch n (ho c d ng) i m th nh t + ch n (ho c d ng nh gc + ch n (ho c d ng) i m th ba. ____________________________________________________________________ T a & phng trnh - Cho php hi n th t a c a cc i t ng sau : + i m + vect - Cho php hi n th phng trnh c a cc i t ng sau : + ng th ng + m t ph ng + hnh c u ____________________________________________________________________

Trang 34

My tnh - Cho php th c hi n ph n l n cc php tnh thng d ng nh t b i m t my tnh b ti khoa h c v hi n th k t qu trong vng lm vi c. - Sau y l v d cho php c ng : + d ng hai o n th ng nh hnh v minh h a + o di c a cc o n th ng ny b ng cng c di + ch n cng c My tnh + kch chu t vo di th nh t ch n n + n phm + + kch chu t vo di th hai + kch chu t vo phm chn K t qu c a m i php ton c th c s d ng trong m t dy cc php ton sau . c danh sch y cc php ton cng nh cc thng tin v cng c My tnh, tham kh o m c [4.5]. _____________________________________________________________________ 3.10 CC PHP BI N HNH i x ng tm (xc nh b i m t i m) - Ch n (ho c d ng) m t i m lm tm c a php i x ng. - Ch n i t ng (hay m t ph n c a i t ng) cho php bi n hnh. _____________________________________________________________________ i x ng tr c (xc nh b i m t ng th ng ho c m t ph n c a ng th ng*) - Ch n m t ng th ng (ho c m t ph n c a ng th ng*) nh m t tr c i x ng. - Ch n i t ng (ho c m t ph n c a i t ng) cho php bi n hnh. ______________________________________________________________________

Trang 35

 i x ng m t ph ng (xc nh b i m t m t ph ng) - Ch n m t m t ph ng (ho c m t ph n c a m t ph ng**) lm m t ph ng i x ng. - Ch n i t ng (ho c m t ph n c a i t ng) cho php bi n hnh. _____________________________________________________________________ Php t nh ti n (xc nh b i m t vect ho c hai i m) - Ch n m t vect ho c hai i m (ho c d ng tr c ti p cc i m) - Ch n i t ng (ho c m t ph n c a i t ng) cho php bi n hnh. _____________________________________________________________________ Php quay quanh tr c v i m - Ch n m t ng th ng (ho c m t ph n c a ng th ng*) lm tr c quay. - Ch n (ho c d ng) hai i m. - Ch n i t ng (ho c m t ph n c a i t ng) cho php bi n hnh.
* tia, o n th ng, vect, c nh a gic, a di n ** n a m t ph ng, mi n, a gic, m t a di n

Trang 36

V d s

d ng php quay quanh tr c v i m

Trong v d d i y, ta d ng nh c a tam gic MNP b ng cch ch n ng th ng D v cc i m A v B. Gc c a php quay l gc t o b i hai n a m t ph ng : - n a m t ph ng c bin D ch a i m A. - n a m t ph ng c bin D ch a i m B. Gc t o b i php quay b ng gc t o b i (OA, OB), B l hnh chi u vung gc c a B xu ng m t ph ng vung gc v i D i qua A.

3.11 CC CH QUAN TR NG LIN QUAN N I M V CNG C NH NGHA L I Cc i m n i k t v i cc i t ng m trn chng c d ng Thng th ng cc i m g n v i cc i t ng m trn chng c d ng. V d , m t i m c d ng trn m t hnh c u s khng th c d ch chuy n trn m t i t ng khc ho c trn m t m t ph ng. Cc i m d ng trn PN c a m t m t ph ng c th d ch chuy n, nhng ch v pha PKN c a m t ph ng ny, v khng th trn cc i t ng khc. gi i phng cc i m, c n ph i s d ng cng c nh ngha l i. Cch s d ng cng c ny c m t trong m c ti p theo. D ch chuy n cc i m trong khng gian pha d i v pha trn c a m t ph ng c s Cc i m ban u c d ng trong khng gian ho c trn PKN c a m t
Trang 37

ph ng c s sau c th c d ch chuy n m t cch th ng ng ln trn ho c xu ng d i c a m t ph ng c s (nh cng c Ch n v nh n gi phm Shift). Tuy nhin cc i m ban u c d ng trn cc i t ng ho c trn PN c a m t ph ng c s sau khng th c d ch chuy n m t cch th ng ng trong khng gian. gi i phng cc i m, c n s d ng cng c nh ngha l i. Ch c nng c a n c m t trong m c [3.12]. Ch : n u b n mu n d ng cc i m trn PN v sau c th d ch chuy n m t cch vung gc m khng c n s d ng cng c nh ngha l i, tr c tin d ng cc i m ny trn PKN r i sau d ch chuy n vo PN. 3.12 S D NG CNG C NH NGHA L I

gi i phng m t i m v c th d ch chuy n i m ny t m t i t ng ny n m t i t ng khc (v d , t m t hnh c u t i m t m t ph ng, ho c t PKN c a m t ph ng c s t i nh c a m t a di n), c n ph i s d ng cng c nh ngha l i. Cng c ny n m trong nhm cc cng c Thao tc (b ng ch n th nh t trn thanh cng c ). s d ng n : kch chu t l n th nh t ch n i m c n nh ngha l i (r i sau th chu t) d ch chuy n chu t (khng kch chu t) t i i t ng m i kch chu t l n th hai t i m trn i t ng m i t i v tr mong mu n. Cng c nh ngha l i cng cho php bi n i m t i m c d ng ban u trn PN c a m t m t ph ng ho c trn m t i t ng n m t i m trong khng gian (m sau ta c th d ch chuy n m t cch th ng ng ln trn ho c xu ng d i c a m t ph ng c s ). s d ng n : kch chu t ch n i m c n nh ngha l i (r i sau th phm chu t) d ch chuy n chu t (khng kch chu t) t i m t ch m i d ch chuy n i m m t cch th ng ng, n trn phm Shift. kch chu t l n th hai h p th c vi c thay i
Trang 38

3.13 CC CH C NNG I U KHI N B I BN PHM Ch c nng PC Nh n gi phm Ctrl v ch n t t c cc i t ng mong mu n Nh n phm Delete Macintosh Nh n gi phm Shift v ch n t t c cc i t ng mong mu n Nh n phm Delete

Ch n m t hay nhi u i t ng v i cng c Thao tc

Xo m t hay nhi u i t ng c ch n Hu m t php d ng m b n v n cha k t thc (v d : d ng vi c d ng m t tam gic sau khi t o hai trong s ba i m) Hu cng c c ch n v ch n cng c Thao tc D ng m t i m ho c m t i t ng pha trn ho c pha d i c a m t ph ng c s D ch chuy n m t cch th ng ng m t i m ho c m t i t ng c d ng tr c bn trn ho c pha d i c a m t ph ng c s D ch chuy n m t cch th ng ng, theo cc b i c a 5 mm, m t i m ho c m t i t ng c d ng tr c bn trn ho c pha d i m t ph ng c s

Nh n phm Esc/Exit

Nh n phm Esc/Exit

Nh n phm Esc/Exit Nh n gi phm Shift, d ch chuy n i m theo chi u th ng ng r i kch chu t Nh n gi phm Shift, d ch chuy n i t ng theo chi u th ng ng

Nh n phm Esc/Exit Nh n gi phm Shift, d ch chuy n i m theo chi u th ng ng r i kch chu t Nh n gi phm Shift, d ch chuy n i t ng theo chi u th ng

Nh n gi ng th i phm Ctrl + Shift, d ch chuy n i t ng theo chi u th ng ng

Nh n gi ng th i phm Option/Alt, d ch chuy n i t ng theo chi u th ng ng

Trang 39

D ch chuy n theo chi u ngang, theo cc b i c a 5 mm, m t i m ho c m t i t ng c d ng tr c bn trn ho c ph d i c a m t ph ng c s

Nh n gi phm Ctrl v d ch chuy n i t ng theo chi u ngang

Nh n gi ng th i phm Option/Alt, d ch chuy n i t ng theo chi u ngang

3.14 THAO TC D DNG CC I T NG d ch chuy n cc i t ng d ng d dng hn B n khng c n thi t ph i ch n cng c Ch n d ch chuy n cc i m ho c cc i t ng c d ng. V d , khi ch n l a cng c T di n, b n cng c th d ch chuy n m t hnh c u, thay i phng c a m t ng th ng v.v. lm i u , n gi n ch c n ch n m t i m ho c m t i t ng, nh n gi phm chu t v d ch chuy n i t ng mong mu n. xc nh cc i m c th thao tc c m t cch tr c ti p M t khi c d ng m t s i m c th khng th thao tc tr c ti p c n a v i con tr . Nh t l trong cc tr ng h p c a cc giao i m v cc i m l k t qu c a m t php d ng hnh. Cabri 3D v2 c m t ch c nng cho php xc nh m t cch nhanh chng cc i m ny, cng nh cc i m m ta c th thao tc tr c ti p c. s d ng n, ch c n kch chu t lu trong m t vng r ng c a vng lm vi c. B n s th y r ng cc i m c th d ch chuy n m t cch tr c ti p s nh p nhy v to hn trong ch c lt trong khi cc i m khc v n gi nguyn hnh d ng c.

Trang 40

CHNG

CC CNG C V CH C NNG NNG CAO

4.1 L NH CHE/HI N L nh ny cho php b n che cc i t ng c v sau hi n chng ln khi c n thi t. Dng cng c Ch n ch n i t ng c n che, sau ch n So n th o Che/Hi n che i t ng. ch n nhi u i t ng, nh n gi phm Ctrl (Shift cho my tnh Mac OS). hi n m t i t ng ang b che, tr c tin b n c n ph i hi n th t t c cc i t ng b che ch n i t ng mong mu n. Kch ph i chu t hi n m t b ng ch n sau kch vo Hi n cc i t ng b che. Khi cc ng nt c a cc i t ng b che s hi n ra. Ch n cc i t ng b che m b n mu n hi n l i, sau ch n So n th o Che/Hi n hi n i t ng. L p l i cc b c ny cho t t c cc i t ng m b n mu n hi n, ho c b n c th ch n m t s i t ng lin ti p nhau b ng cch dng phm Ctrl (Shift cho my tnh Mac OS). Ch r ng cc ng nt c a i t ng b che ch p d ng cho vng lm vi c ang c ch n ( nhn ). bi t thm v cch t o nhi u vng lm vi c, tham kh o chng [6] CC CH C NNG NNG CAO KHC. 4.2 HO T NO Cabri 3D cho php k t h p t o ra cc ho t no t ng cho cc i t ng c a b n. B ng cch t o ra m t i m chuy n ng trn m t ng trn ho c m t o n th ng, sau b n c th chuy n ng t t c cc i t ng lin k t v i i m ny. K t qu t o ra c th r t n t ng khi m b n c th t o ra m t ng th ng chuy n ng, tng ho c gi m th tch c a m t hnh c u, m t tam gic t dao ng v nhi u v d khc n a. hi u c s v n hnh c a n, tr c tin hy d ng m t ng trn v
Trang 43

m t o n th ng v tr nh hnh v minh h a. Sau d ng m t i m m i l n l t trn ng trn v ng th ng.

S d ng cng c Vung gc d ng ng th ng vung gc v i m t ph ng v i qua i m thu c ng trn. Sau s d ng cng c Hnh c u d ng tm c a hnh c u, tm ny n m v pha sau cch i m thu c o n th ng kho ng 1cm. Sau dng i m thu c o n th ng xc nh bn knh c a hnh c u. Hnh d ng c ph i gi ng nh hnh minh h a.

kh i ng vi c ho t no, hy lm theo cc b c sau : 1. Ch n C a s - Ho t no hi n th h p ch n Ho t no. 2. S d ng cng c Ch n ch n i m chuy n ng 3. Trong h p ch n Ho t no, hy ki m tra r ng i m d ng khng c ch n. 4. S d ng thanh tr t V n t c h at no ch n m t v n t c khc 0 cm/s. 5. Kch vo nt Kh i ng ho t no. ng th ng s chuy n ng theo bin c a ng trn. 6. B n c th i u ch nh t c ho t no v h ng c a ho t no b ng thanh tr t V n t c ho t no. Hy lm theo cc b c ny ho t no hnh c u. Nh b n th y, th tch
Trang 44

c a hnh c u thay i ty theo s chuy n ng c a i m trn o n th ng. B n c th i u ch nh v n t c c a m i i m c ho t no m t cch c l p. B n cng c th d ng s ho t no c a m i i m b ng cch nh d u i m d ng. u tin b n ph i ch n i m ho t no b ng cng c Ch n, sau s d ng h p ch n Ho t no. Nt D ng ho t no s d ng t t c cc i m ho t no. Nt Kh i ng ho t no s kh i ng t t c cc ho t no tr cc i m m i m d ng c a chng c kch ho t. 4.3. CH C NNG NNG CAO C A CNG C V T Nh b n th y trong m c 3.5, cng c V t s hi n th v t c a m t qu o t o b i s chuy n ng th cng m t i t ng. Nhng b n cng c th k t h p dng cng c ny v i ch c nng Ho t no t o ra t t c cc i t ng m b n khng th d ng chng b ng cc cng c khc. gip b n n m c ch c nng ny, v d sau ch ra cc b c c n thi t t o ra m t hnh hypeboloic c ho t no. 1. u tin s d ng cng c Vung gc d ng hai ng th ng nh hnh minh h a. 2. S d ng cng c ng trn, d ng m t ng trn c tr c l ng th ng th nh t v i qua i m dng d ng ng th ng th hai. 3. D ng ng trn th hai c tr c l ng th ng th nh t v i qua m t i m m i c a ng th ng th hai. ng trn ny n m pha trn so v i ng trn th nh t. Hnh c a b n ph i gi ng v i hnh minh h a.

4. S d ng cng c ch n, ch n hai ng th ng ny v che chng b ng cng c So n th o Che/Hi n.

Trang 45

5. S d ng cng c o n th ng d ng o n th ng c hai u mt n m trn hai ng trn. V tr cc i m c th g n gi ng nh hnh minh h a.

6. Ch n o n th ng v i cng c V t. 7. Ch n cng c Ho t no trong b ng ch n C a s . 8. V i cng c Ch n, ch n u mt o n th ng thu c ng trn pha trn, sau v i h p ch n Ho t no, i u ch nh v n t c ho t no kho ng 4.00 cm/giy. 9. Lm gi ng nh v y v i i m u mt o n th ng thu c ng trn pha d i. 10. Nh n nt Kh i ng ho t no. o n th ng s d ch chuy n gi a hai ng trn, l i m t v t t o nn ng hypeboloic.

11. c v t di hn, d ng ho t no v ch n v t b ng cng c Ch n, sau kch ph i chu t ch n di v t v ti n hnh m t s l a ch n m i. thay i hnh d ng c a hypeboloic, hy thay i cc u mt trn cc ng trn.

Trang 46

B n cng c th thay i v n t c c a cc i m, thay i chi u cao ho c bn knh c a cc ng trn v cc y u t khc n a. 4.4. CH HI N L I CC B C D NG HNH

Cabri 3D cho php hi n l i t t c cc b c d ng c a m t hnh cho. B n cng c th d ng l i b t k m t b c no v b t u cc b c d ng t u n b c ny. hi u s v n hnh c a cng c ny, ta s t o m t hnh g m kho ng 20 i t ng. Sau ch n Xem l i cch d ng trong b ng ch n C a s hi n th h p Xem l i cch d ng. Nh n nt Vo ch Xem l i cch d ng. Hnh v c a b n s bi n m t t m th i, ch cn l i m t ph ng c s . xem l i cc b c d ng hnh nh n nt . chu trnh d ng t ng hi n l i, nh n phm T ng. Nt cho php b n i t i ngay b c d ng cu i cng. Cc nt v cho php b n quay l i cc b c d ng hnh th c hi n. N u b n mu n d ng l i hnh t m t b c no , nh n nt Thot v gi hnh b c ny. M i b c d ng c ti n hnh sau b c d ng ny s b xa (tuy nhin b n c th khi ph c chng b i l nh So n th o - H y ch ng no m b n cn cha ng ti li u c a b n). thot kh i ch Xem l i cch d ng, nh n nt Thot ch Xem l i cch d ng. 4.5. S D NG NNG CAO C A MY TNH

My tnh c a Cabri 3D cho php b n th c hi n ph n l n cc php tnh c a m t my tnh b ti khoa h c v hi n th k t qu trn vng lm vi c. Do v y my tnh ny lm vi c m t cch tng tc, hi n th cc k t qu tnh ton c p
Trang 47

nh t theo s d ch chuy n c a c a cc i m hay cc i t ng lm thay i cc gi tr c a m t trong cc tham s tnh ton. vo cc d li u cho my tnh, b n c th kch chu t vo k t qu c hi n th trn vng lm vi c ho c kch chu t tr c ti p vo hnh v . Tn c a cc hm s c vi t theo quy c chung : sin, cos, log, v.v. Cc d li u ph i trong ngo c ngay sau tn c a hm s . Danh sch ton b cc hm s v php ton c th th c hi n trn my tnh c c nu trong cc b ng cu i sch. minh h a cch s d ng v cc tnh nng c a my tnh, v d sau y s ch ra lm sao ta c th tnh sine c a m t gc. 1. S d ng cng c o n th ng d ng hai o n th ng c chung g c B nh hnh minh h a.

2. S d ng cng c S o gc o gc t i nh B b ng cch kch chu t theo th t A, B v C. 3. Ch n cng c My tnh v nh vo : sin( 4. Trong vng lm vi c, kch chu t vo s o gc sau ng ngo c n l i, ta c : sin(a) 5. By gi d ch chuy n i m C. B n s th y l gi tr sin(a) s thay i m t cch t ng khi m s o gc thay i. Danh sch k hi u vi t t t v bi u t ng c a My tnh
Ton t
C ng Tr Nhn Chia Ly th a

K hi u + * / ^

Trang 48

Hm Sine Cosin Tang Arc sin Arc cosin Arc tang Hyperbolic sin Hyperbolic cosin Hyperbolic tang Hyperbolic arc sin Hyperbolic arc cosin Hyperbolic arc tang Cn th c Cn b c hai Hm s m Logarit c s 10 Logarit c s e S nguyn nh nh t l n hn x Truncation S l n nh t nh hn x S nh nh t l n hn x S ng u nhin gi a 0 v 1 Gi tr tuy t i Hm d u (-1 n u x < 0, +1 n u x > 0, 0 n u =0)

Vi t t t sin(x) cos(x) tan(x) asin(x) acos(x) atan(x) sinh(x) cosh(x) tanh(x) argsh(x) argch(x) argth(x) sqr(x) sqrt(x) exp(x) log(x) ln(x)

Cch vi t khc Sin Cos Tan ArcSin, arcsin ArcCos, arccos ArcTan, arctan SinH, sh, Sh CosH, ch, Ch TanH, th, Th ArgSh, asinh ArgCh, acosh ArgTh, atanh Sqr Sqrt Exp Log, lg, Lg Ln

round(x) trunc(x) floor(x) ceil(x) rand() abs(x) sign(x)

Round --Floor Ceil Rand Abs Sign

pi

Pi, PI

4.6 T O CC HNH TR I IN C T o v in cc hnh tr i (hnh khai tri n) Cabri 3D cho php t o ra cc hinh tr i (a gic hnh tr i) t cc a di n m b n d ng. Sau b n c th in cc hnh tr i ny v s d ng t o cc hnh m u th t t gi y ho c ba cc tn.

Trang 49

y l cc b c c n ph i theo s d ng ch c nng ny. 1. T o a di n theo c a b n. 2. Dng cng c M a di n, kch chu t vo a di n. 3. Dng cng c Thao tc, ch n a di n. 4. Dng Ti li u-Trang hnh tr i m i. B n ch cn ph i in hnh tr i ra.

Thay i thu c tnh c a cc hnh tr i thay i cc thu c tnh h a m c nh c a cc hnh tr i (mu s c, r ng cc ng v.v.) hy dng So n th o - u tin - Ki u m c nh (trn my tnh Mac OS, dng Cabri 3D - u tin - Ki u m c nh). Sau ch n Hnh tr i. Ta c th thay i cc thu c tnh nh b ng ch n ng c nh. Tham kh o m c [5.5] CC B NG CH N NG C NH.

Trang 50

2.

CHNG

CC CH C NNG B

SUNG

5.1. T TN CHO I T NG V T O NHN Cabri 3D cho php k t h p cc vng vn b n nh v i cc i t ng trong php d ng c a b n. Cc nhn ny c th gip b n g i nh ho c t tn cho cc y u t khc nhau c a php d ng.

tam gic ABC

ng th ng d1

ng th ng d2

t o m t nhn, ch n m t i t ng (i m, hnh c u, ng th ng, m t ph ng v.v.) v i cng c Ch n. Sau b n c th vi t vn b n mong mu n. Ch r ng n u b n vi t m t s ngay ng sau m t ch ci, s s t ng hi n ra d i d ng ch s (v d ng th ng d1). d ch chuy n m t nhn, ch n n nh cng c Ch n v d ch chuy n n. thay i m t vn b n c a m t nhn c t o, hy kch p chu t trong vng vn b n. thay i ki u ch ho c cc thu c tnh h a c a vn b n, kch ph i

Trang 51

chu t v sau s d ng cc b ng ch n ng c nh. Tham kh o m c [5.5] CC B NG CH N NG C NH. 5.2 CH THCH V VNG VN B N Cabri 3D v2 cho php t o cc h p vn b n c th s d ng ghi nh , ghi cc ch thch v.v. t o cc h p vn b n c l p, hy s d ng Ti li u Chn vng vn b n. thay i kch th c vng vn b n, kch chu t vo bin c a vng vn b n sao cho xu t hi n cc tay n m (hnh vung en). Sau s d ng cc tay n m thay i kch th c mong mu n.

Hnh s 24 Hnh nn ngy t o d ng

d ch chuy n h p, l i kch chu t trn bin c a vng vn b n lm xu t hi n cc tay n m, sau kch chu t vo bn trong v d ch chuy n vng vn b n v i hnh ch th p. thay i ki u ch ho c cc thu c tnh h a, hy kch chu t phm ph i s d ng b ng ch n ng c nh. Xem m c [5.5] CC B NG CH N NG C NH. 5.3 QUAY T NG

Cabri 3D cho php quay ton b hnh d ng c a b n xung quanh tr c a n. Kch ph i chu t hi n m t b ng ch n trong ch n Quay t ng b t u php quay. B n c th i u khi n v n t c v chi u c a php quay. B n cng c th b t u php quay t ng nh ch c nng Hnh c u knh. Kch ho t ch c nng ny b ng cch nh n trn phm ph i chu t (tham kh o

Trang 52

chng [2] CC NGUYN L C B N). Sau d ch chuy n chu t b ng kch ph i ho c tri chu t nhanh, d t khot v sau th chu t. d ng php quay kch ph i chu t m t l n n a. 5.4 THAY I CC THU C TNH H A C A CC I T NG

Cabri 3D cho php thay i dng v c a cc m t ph ng v c a cc i t ng. Thay i cc thu c tnh h a c a cc i t ng t n t i Cch ti n hnh ny l ti n d ng nh t quan st m t cch ng th i hi u ng c a cc thu c tnh h a cho cc i t ng c d ng. s d ng n, kch ho t C a s v ch n Thu c tnh lm xu t hi n b ng ch n. Sau dng cng c Ch n ch n m t i t ng v xem danh sch cc thu c tnh khc nhau c a n. Thay i chng v b n s th y i t ng thay i l p t c. lm xu t hi n b ng mu, kch chu t trn hnh vung c t mu. Ta cng c th thay i cc thu c tnh nh b ng ch n ng c nh. Xem m c [5.5] CC B NG CH N NG C NH. Thay i cc thu c tnh m c nh B n c th thay i cc thu c tnh h a p d ng m c nh trong Cabri 3D. Hy kch ho t So n th o-u tin-Ki u m c nh (trn my tnh Mac OS, hy dng Cabri 3D - u tin - Ki u m c nh). B n c th thay i thu c tnh m c nh c a t t c cc h i t ng (i m, ng th ng, m t ph ng, v.v.). lm xu t hi n b ng mu, kch chu t trn hnh vung t mu hi n th b ng mu. bn tri

Cc thay i ny khng p d ng cho cc i t ng c d ng. Tuy nhin n s c p d ng cho cc i t ng m i s c d ng ti p sau . Hi n th cc ph n che c a i t ng Khi thay i thu c tnh cc i t ng, b n c th ch n (nh d u) hay khng ch n Hi n th cc i t ng b che.

Trang 53

Khi m ny khng c nh d u, cc i t ng c lin quan c ch n s hon ton b che b i t t c cc i t ng khc n m tr c chng. Ng c l i, khi m ny b nh d u, cc i t ng c ni n s v n nhn th y c, m t cch trong su t , ng sau cc i t ng khc n m tr c. Thu c tnh h a c a cc ph n b che B n c th thay i cc thu c tnh h a c a cc ph n b che c a cc i t ng. V d , ph n ng th ng b che b i m t hnh c u c th d ng ch m ch m ho c c m t mu khc v.v. thay i cc thu c tnh c a cc ph n b che, hy dng So n th o - u tin - Ki u che (cho my tnh Macintosh, dng Cabri 3D - u tin, Ki u che). 5.5. CC B NG CH N NG C NH

Cabri 3D c cc b ng ch n ng c nh khc nhau. c th ti p c n chng, n gi n l ta con tr vo m t trong cc mi tr ng d i y. Sau , kch nhanh phm ph i chu t. Trn my tnh Macintosh v i chu t ch c m t phm, kch gi phm Command ho c Ctrl c a bn phm v kch chu t.

Trang 54

Mi tr ng

V d v ch c nng c trong b ng ch n ng c nh - Thay i cc thu c tnh ho - M t vi ch c nng c a b ng ch n So n th o - Xa v t - di v t - Mu s c v ki u ch c a vn b n - M t vi ch c nng c a b ng ch n So n th o - Mu n n c a vng - M t vi ch c nng c a b ng ch n So n th o - Mu v ki u ch c a vn b n, ch nh dng v.v. - M t vi ch c nng c a b ng ch n So n th o - Mu n n - Quay t ng hnh - Hi n cc i t ng che - M t vi ch c nng c a b ng ch n So n th o - Ch c nng c a b ng ch n Ti li u (Trang m i v.v.) - M t vi ch c nng c a b ng ch n So n th o - Thay i cc thu c tnh h a - M t vi ch c nng c a b ng ch n So n th o

i t ng

V t Vng vn b n n i k t v i m t i t ng (nhn)

Vng vn b n

Vn b n c ch n c a m t vng vn b n

Ph n khng c d ng c a vng lm vi c (ph n mu tr ng)

Trang

Trang hnh tr i

Trang 55

Trang 56

CHNG

CC CH C NNG NNG CAO KHC 6.1 KHI NI M VNG LM VI C Trong m i ti li u Cabri 3D, b n c th t o nhi u trang v vng lm vi c ( c g i l gc nhn ). Tuy nhin, s trang v vng lm vi c khng quan tr ng v t t c chng cng a v cng m t t p cc php d ng hnh. Th t v y, cc trang ho c vng lm vi c khc nhau c t o ra nh m m c ch cho php b n nhn v thay i cc hnh d ng t cc ph i c nh khc nhau. 6.2 T O CC VNG LM VI C M I hi u r hn s v n hnh cc vng lm vi c, hy m m t ti li u b ng cch s d ng T p - T p m i. Sau d ng m t h p XYZ v m t hnh c u. t o m t vng lm vi c m i v i m t ph i c nh m i, hy dng Ti li uCch nhn - Gc nhn m i- Dimetric k=1/2. Trong vng lm vi c m i ny, k t qu php d ng c a b n c nhn t trn xu ng.

Trang 57

 m r ng ho c thu h p m t vng lm vi c, u tin ch n cng c Ch n, sau kch chu t trn bin c a vng lm vi c lm xu t hi n cc tay n m (hnh vung en). S d ng cc tay n m ny m r ng hay thu h p vng lm vi c. d ch chuy n m t vng lm vi c trong m t trang, kch chu t trn vng bin lm xu t hi n cc tay n m. Sau kch chu t trong vng lm vi c v d ch chuy n n. xa m t vng lm vi c, kch chu t trn bin lm xu t hi n cc tay n m. Sau kch chu t vo phm Delete. Ch c nng tng tc c a cc vng lm vi c Ch n cng c Ch n v thay i kch th c c a h p ho c c a hnh c u. Nh b n s th y, cc thay i ny s tc ng ng th i trn cc hnh tng ng vng lm vi c bn d i. L p l i trn vng lm vi c pha d i v b n s th y r ng cc thay i s di n ra trn vng lm vi c pha trn. Th t v y b n lun c th thay i hnh v c a b t c vng lm vi c no v cc thay i lun c th hi n ngay l p t c m t cch t ng trn t t c cc vng lm vi c ang t n t i cng nh l trn t t c cc vng lm vi c m i v t t c cc trang b sung vo cng m t ti li u. 6.3 T O M T TRANG M I BN TRONG M T TI LI U M i ti li u Cabri 3D c th bao g m nhi u trang. Hn n a, nh b n th y trong m c tr c, m i trang c th ch a nhi u vng lm vi c khc nhau. Trang lm vi c m i v i ph i c nh c l a ch n tr c b sung m t trang, hy dng Ti li u - Trang m i Cabri 3D c nhi u l a ch n khc nhau. i v i trang m i c a b n, b n c th ch n m t s ph i c nh c l a ch n tr c, cng nh cc cc ki u gi y (A4, ch ci Hoa k, v.v.). V d sau b n c th tr n ti p Hnh v k thu t. Ch r ng m i trang m i t ng c x p vo sau trang ang c kch ho t. xa i m t trang, kch chu t trong b t k m t v tr no c a trang ch n, sau dng So n th o-Xo trang.

Trang 58

Trang m i v i nhi u l a ch n cho ph i c nh B n dng ti p Ti li u-Trang m i.... Sau ch n m t trang tr ng (v d , Tr ng A4 chn dung). M t khi trang hi n ra, hy ch n n b ng cch Kch chu t vo b t k v tr no trn trang. Sau dng Ti li u Cch nhn - Gc nhn m i.... B n c th ch n m t trong t t c cc ph i c nh m Cabri 3D gi i thi u.

6.4 T O M T TRANG M I V I L A CH N PH I C NH t o tr c ti p m t ti li u m i v i m t s l a ch n ph i c nh, hy dng T p-M i theo ki u.... By gi b n c th ch n m t trong cc ph i c nh c i n c l a ch n tr c. c c nhi u l a ch n hn n a, ch n m t trang tr ng v l p l i cc b c ch ra m c tr c. 6.5 THAY I PH I C NH V KH GI Y C CH N M C NH

Cabri 3D ch n m c nh ph i c nh t nhin. thay i ph i c nh ho c kch c gi y c ch n m c nh, hy dng So n th o - u tin - T ng quan

Trang 59

(trn my tnh Mac OS, hy dng Cabri 3D - u tin - T ng quan). V i Ki u, b n c th ch n cc tham s a thch. V d n u vng B c M , b n c th ch n ph i c nh (ho c m t trang tr ng) v i kch c Ch ci Hoa k hn l kch c A4. 6.6 B NG CH N HI N TH Trong b ng ch n Hi n th , cc ch c nng u tin cho php thay i t l hi n th c a ti li u, t 1:4 (thu g n) n 4:1 (phng to). Ch c nng Hi u ch nh theo trang cho php thch nghi kch c c a trang i v i c a s hi n hnh trong khi m ch c nng Hi u ch nh theo cch nhn cho php thch nghi cch nhn i v i kich c c a c a s . Nhm ch c nng bn d i cho php thay i s s p t trang. kch ho t cc ch c nng ny ti li u ph i bao g m t nh t hai trang. 6.7 TCH H P NG V TNH M T TRANG CABRI 3D V2 TRONG CC CHNG TRNH NG D NG KHC Cabri 3D cho php chn cc hnh nh tnh dang bitmap vo cc chng trnh ng d ng khc. B n cng c th xu t cc hnh ng m ng i dng c th thao tc c n ph n l n cc trnh duy t Internet (cho c my tnh PC v my tnh Mac OS) cng nh l cho cc chng trnh c a Microsoft Office (ch cho my tnh PC). 6.7.1 Xu t hnh nh ki u bitmap xu t hnh nh ki u bitmap th c hi n trong Cabri 3D n cc trnh ng d ng khc, ta c n ph i chp nh d i d ng bitmap vo trong b nh m Clipboard. lm i u , kch chu t trong vng lm vi c kchho t n, sau dng So n th o-Chp ton c nh hi n th i d i d ng bitmap v ch n phn gi i. Vi c t o m t nh v i phn gi i cao c th ko di hn 30 giy. Sau dn nh vo trnh ng d ng mong mu n (s l vn b n, ph n m m gi i thi u, v.v.). 6.7.2 Chn m t hnh ng vo m t trang Web Trong m t trang Web, chn o n l nh HTML sau y : <embed src="ten-tep.cg3" width="500" height="600"></embed>

Trang 60

Tham bi n src tng ng v i tn c a t p c n ph i hi n th ( ng d n tng i n trang), v cc tham bi n width v height tng ng v i chi u r ng v chi u di c a hnh ch nh t hi n th theo n v pixels. 6.7.3 Hi n th m t hnh ng trong m t trnh duy t nternet My tnh PC : Mun m r ng hi n th cc hnh ng c Cabri 3D v2 ci t m t cch t ng ln my. M un ny tng thch v i Internet Explorer, cng nh cc trnh duy t Web khc nh Netscape (Mozilla, FireFox, v.v.). My tnh Mac OS : B n c n ph i ci t m t mun m r ng m t cch th cng. ci t t a CD, m th m c Cabri3D Internet Plug-In, kchp chu t trn bi u t ng Install Cabri3D Plug-In, v lm theo ch d n. Mun tng thch v i Safari, cng nh v i cc trnh duy t Netscape (Mozilla, FireFox, v.v.). N khng v n hnh c v i Internet Explorer. C th t i ph n m m ci t mun ny t a ch www.cabri.com. 6.7.4 Chn m t hnh ng trong m t ng d ng c a Microsoft Office

Ch c nng ny ch c cho my tnh PC My tnh PC : Mun m r ng hi n th cc hnh ng c Cabri 3D ci t m t cch t ng ln my. chn m t hnh ng vo trong m t ti li u Microsoft Office (Word, PowerPoint), hy ch n Chn - i t ng...-Cabri 3D. Sau dng b ng ch n ng c nh, ch n i t ng Cabri3ActiveDoc - Nh p... v ch n t p c n hi n th . Sau ch n i t ng Cabri3ActiveDoc - Ch n trong b ng ch n ng c nh. C th t i ph n m m ci t mun ny t a ch www.cabri.com.

Trang 61