Nui c chp Nht C c ngun gc t Nht v c tn theo ting Nht l Nishiki Koi (c ngha l c chp c mu gm).

Nt c o m c chp Nht thu ht cc ngh nhn v nhng ngi thng ngon c cnh l s a dng v mu sc, hnh dng v kiu vy, vy ca c, nht l vy ui. C sng vng nc ngt, c th sng trong mi trng nc c mn 6%o, hm lng oxy trong b nui ti thiu: 2,5 mg/l, pH t 4 - 9, (thch hp nht: pH = 7,6), nhit nc: 20 - 270C. C chp Nht rt thch hp v sinh trng tt vi iu kin nui ti Vit Nam. L loi c n tp, c ba ngy tui tiu ht non hong v bt u n thc n bn ngoi nh: bo bo v cc loi ng phiu sinh khc, cng c th n lng trng chn. C c 15 ngy tui bt u chuyn tnh n, n ng vt y, do giai on ny, t l sng b nh hng ln. Trong iu kin nui, chng ta phi cung cp thc n bn ngoi nh trn ch, long qung, hoc gy nui tt cc ng vt phiu sinh v ng vt y c th cung cp tt ngun thc n t nhin cho c Vai tr ca ngun thc n t nhin trong giai on ny quyt nh t l sng ca c. C khong mt thng tui tr i n thc n ging nh c trng thnh, n tp thin v ng vt nh giun, c, trai, u trng cn trng. C cn n phn xanh, cm, b u, thc lp v cc loi thc n tng hp di dng vin hoc si. Tui thnh thc ca c chp t tm thng n mt nm tui. Ma v sinh sn chnh l ma ma, nhng hin nay do c chp c thun ha nn c th sinh sn tt quanh nm. C khng chm sc trng v c tp tnh n trng sau khi sinh sn. Sc sinh sn tng i thc t ca c: 97.000 trng/ kg trng lng c. Tuy nhin, sc sinh sn ny cn ty thuc vo iu kin nui, ch dinh dng v cc yu t mi trng khc nh: thi gian pht trin phi khong 8 - 42 gi nhit nc 26 - 310C. Ngoi t nhin: c vng nc t c r, cy c thy sinh, su khong 1 mt. Trong iu kin nhn to: nu c iu kin to ma nhn to, c gi th l r cy lc bnh hoc x nilng, nc trong sch, mt. c im ca trng: trng dnh, hnh trn, ng knh 1,2 - 1,3 mm, mu vng trong, thi gian pht trin phi: t 36 - 40 gi nhit 28 - 300C. Trong iu kin nui nc ta, thi gian ti pht dc ca c c khong 15 ngy, ca c ci khong 20 30 ngy. Thi gian ti pht dc ca c cn ty thuc vo bn thn loi v iu kin sng, ma v K thut sinh sn c chp Nht Chn c thun chng, khng ly c c v ci trong cng mt la, ch chn hoc c hoc ci. C c c g nhm vy ngc, l sinh dc lm khi, vut nh bng pha gn l sinh dc thy c cht dch mu trng chy ra. C ci: s vy ngc nhn, l sinh dc li. C c c nhiu nm trn trn vy ngc, c ci th c thn hnh trn hn. Cn nui v c b m: din tch ao 500 - 1.000 m2 hoc ln hn, su 1,2 - 1,5 mt. Ao gn ngun nc c th ch ng thay nc, mt ao thong, khng bng cy che, trn b khng c bi rm. B ao cao hn mc nc thy triu cao nht 0,5 m. Nui chung c b m, mt 20 - 25 con/100 m2. T l c: ci khi nui v: 1: 2 hay 1: 3. Thc n v ch cho n: +Thc n: cm c 35 - 40% m, bn phn gy mu nh k to ngun thc n t nhin, lng phn bn ty vo mu nc, phi dng phn chung hoai. + Lng thc n: 5 - 7% tng trng lng n, c th thay i ty vo iu kin kh hu mi trng c thun li hay khng hoc ty vo sc khe n c. + C chp Nht tng i d nui, vic chm sc cng nh ao nui cc loi c nc ngt khc. + Ci to ao trc khi th ging: quy trnh ci to ao trc khi th ging cng ging nh ao nui cc loi c nc ngt khc. Tuy nhin cn lu : c chp ni chung thch n mi tng y, ch yu l ng vt y, do nng cao nng sut nui v hiu qu s dng ao h cn quan tm n vic gy nui ng vt y lm ngun thc n t nhin

cho c. Bn phn gy mu: phn chung hoai 25 - 50 kg/100 m2 v phi bn nh k (ty vo mu nc trong ao c th bn 1 - 2 ln/thng). Chun b cho c : - Khi c c 7 - 8 thng tui l n giai on thnh thc. - Kim tra thnh thc ca c b m chn c cho sinh sn. Chn c c mu sc v hnh dng nh mong mun v c thnh thc tt nh sau: + i vi c ci: lt nga bng c, chn nhng con bng to, da bng mm u, l sinh dc sng v c mu ng hng, trng c ri cao, nu vut nh bng c t ngc tr xung c tit ra vi trng. + C c: chn nhng con c tinh dch mu trng sa, kim tra bng cch vut nh phn bng gn l sinh dc. Tuy nhin, khng nn vut nhiu ln v c s mt nhiu tinh dch nh hng n t l th tinh. Chun b b v gi th: + B l h xi mng, y bng phng v khng c vt nhn. Din tch 2,5 x 5 x 1,2 m, ging li xung quanh bn trong vi mc ch d thu gom c b m sau khi sinh sn v tin cho vic theo di c sinh sn. Mc nc cp vo b ban u khong 0,5 m v phi ly trc 2 ngy. + C chp Nht l loi c trng dnh trn cy c thy sinh nn gi th l rt cn thit. C th chn bo lc bnh: v sinh sch s, ngt bt phn l v r gi to chm r thng thong, nn chn phn r 30 cm, phn thn 20 cm l tt nht, ngm vo nc mui 5% st trng, loi b k sinh trng khc. B tr cho c sinh sn - Phi mu: mu sc khng nn phi hp mt cch ty tin v theo cc hng tng i sau: + C b m u c mu gm vng hay mu gm bc cho sinh sn ring v khng phi sinh sn vi cc mu sc khc, c c th h c con c mu sc ch yu nh c b m. + C b m tng i c hai mu trn thn l , en hay trng, en hay , trng c cho sinh sn chung vi c c ba mu , en, trng. - Mt , t l c ci tham gia sinh sn. + Trung bnh 0,5 - 1 kg c ci/m2 b (khong 2 c ci/m2 b ). + T l c: ci tham gia sinh sn = 1,5/1 n 2/1 m bo cht lng trng th tinh. - Vic la chn c b m thng c tin hnh vo bui sng: 8 - 9 gi, khi c b m c la chn ph hp th c c em ln b , kch thch di nh sng mt tri. chiu sng trung bnh trn h l 8/24 gi. n x chiu, 16 - 17 gi cho gi th vo v to dng nc chy nh vo h. B tr h thng sc kh tng cng oxy. Vic phi nng v to dng chy hay tng cng oxy l cc yu t kch thch s sinh sn ca c. Hot ng sinh sn ca c: - C c a ln b nh trn s trng ngay vo hm sau, khong 4 - 5 gi sng. Nu c cha sinh sn th phi b tr li t u v tip tc s dng cc yu t kch thch nh ban u. - Tng t nh c vng hay c chp thng, trc khi sinh sn, c hin tng c c rt ui c ci. Di s kch thch ca nc mi, c vn ui nhau t bn ngoi v chui rc

vo , tc vn ui cng lc cng tng th c s d dng. C ci quy mnh phun trng, c c s tin hnh th tinh ni trng va c tit ra. Trong sut qu trnh sinh sn, c c lun bm st c ci hon tt qu trnh sinh sn. - i vi trng hp c khng sinh sn, cn vt gi th ra vo khong 9 - 10 gi sng hm sau, h bt mt phn nc trong h, tip tc cho c c phi nng trong h n x chiu cho thm nc mi vo kch thch c tip tc v cho gi th vo. To iu kin mi trng nh ln u, hm sau c s li. p trng: - Thng xuyn cho nc chy nh nhng hoc thay mt phn lng nc trong thau p bng lng nc d tr sn. Thau trng lun c sc kh lin tc, nht l trng sp n. Trnh s chiu sng trc tip ca nh sng mt tri. - Trng th tinh sau khong 24 gi s thy hai mt en li ti. Qu trnh pht trin phi cn lng oxy rt cao, nht l thi im trc v sau khi trng n, v c th c chuyn t trng thi phi bt ng sang trng thi vn ng, qu trnh trao i cht tng. Mt khc, cc enzym c tit ph v mi lin kt mng trng ch hot ng trong iu kin giu oxy, nu thiu oxy th enzym b c ch dn n t l n thp. - Trong giai on c mi n, c d cht hng lot nu trn b mt c lp vng. Do thiu oxy, v vy phi tng cng sc kh sau khi trng n. ng c bt: - C mi n t dng bng non hong trong vng 3 ngy. - C t 3 ngy tui c n phiu sinh, bt u nnh pha long trong nc. Sau giai on ny mt s c s tr mu nhng cha r nt. - Sau 7 - 10 ngy c th th c ra ao. Ao c chun b sn v c gy mu tht tt (bn phn gy mu nh c trnh by trong phn chun b ao nui v c b m). Ngun thc n t nhin trong ao lc ny ng vai tr v cng quan trng. T l sng ca c bt ph thuc nhiu vo ngun thc n t nhin ny. Ao ng c bt cn qun l kht khe ngun c tp (dit tp trc khi th c bt, qun l cht ch ngun nc ra vo ao thng qua cng, cc hang mi, tri ma, nc trn b,). - Sau khi th ra ao vi ngy c th cho c tp n cm hn hp, tng dn lng thc n. - Vic chm sc trong giai on ng quan trng nht l theo di v qun l mu nc. Lun gi nc c mu xanh l non, ao lun c thng thong, mt ao c gi la. Ty iu kin c th thay nc 2 - 3 ln/thng. - phng bnh cho c cn tun th y cc yu cu k thut t qu trnh chun b ao, b , nui v c b m, n khu qun l ao ng c con. - Khi c c khong 4 - 5 thng tui, bt u pht trin k, vy theo kiu dng, mu sc c trng ca c l c th thu hoch bn. KS. TRN BI NGC L