Professional Documents
Culture Documents
MC LC
Trang ph ba .............................................................................................................. i
Li cam oan.............................................................................................................. ii
Li cm n ................................................................................................................iii
MC LC ................................................................................................................. 1
DANH MC HNH V V BNG BIU................................................................. 3
M U ................................................................................................................... 4
1. L do chn ti..................................................................................................... 4
2. Nhim v................................................................................................................ 5
3. i tng nghin cu ............................................................................................. 5
4. Phng php nghin cu ........................................................................................ 5
5. Lnh vc nghin cu ............................................................................................... 5
6. Lch s nghin cu ................................................................................................. 5
chng 1
TNG QUAN V TI LIU
1.1. S lc v nguyn t Bitmut ............................................................................... 6
1.1.1. V tr cu to v trng thi t nhin ca Bitmut [4, 10]............................... 6
1.1.2. Tnh cht ca Bitmut [4, 10] ...................................................................... 7
1.1.3. Kh nng to phc v mt s phng php xc nh Bitmut [10] .............. 9
1.1.3.1. Kh nng to phc ca Bitmut vi thuc th PAR .............................. 9
1.1.3.2. Kh nng to phc ca Bimut vi cc thuc th khc ....................... 10
1.1.4. Mt s ng dng ca Bitmut [10] ............................................................ 13
1.2. Thuc th Xilen da cam (XO) v ng dng [3, 9].............................................. 14
1.2.1. Tnh cht ca Xilen da cam (XO) ............................................................ 14
1.2.2. Kh nng to phc ca XO ...................................................................... 15
1.2.3. ng dng ca XO.................................................................................... 15
chng 2
PHNG PHP NGHIN CU V K THUT THC NGHIM
2.1. Cc phng php nghin cu phc cht [6, 7, 8] ............................................... 17
2.1.1. Cc phng php trc quang xc nh thnh phn ca phc .................... 17
2.1.1.1. Phng php t s mol....................................................................... 17
2.1.1.2. Phng php ng phn t gam ........................................................ 18
2.1.1.3. Phng php hiu sut tng i ( Staric- Barbanel)......................... 19
2.1.2. Phng php Komar xc nh h s hp th phn t gam ca phc ......... 21
2.2. K thut thc nghim ......................................................................................... 23
2.2.1. Dng c v thit b nghin cu ................................................................ 23
2.2.2. Ha cht .................................................................................................. 23
2.2.3. Cch tin hnh th nghim ....................................................................... 23
chng 3
KT QU V THO LUN
3.1. Nghin cu hiu ng to phc gia Bi(III) - XO................................................ 25
3.2. S ph thuc mt quang ca phc Bi(III) - XO vo thi gian ....................... 26
3.3. S ph thuc mt quang ca phc Bi(III) - XO vo pH ................................ 27
3.4. Xc nh thnh phn ca phc Bi(III)- XO ........................................................ 28
3.4.1. Phng php t s mol ............................................................................. 28
3.4.2. Phng php h ng phn t gam .......................................................... 29
3.4.3. Phng php hiu sut tng i ( Staric- Barbanel) ............................... 30
3.5. Phng trnh ng chun ca phc Bi(III)-XO................................................ 32
3.6. Xc nh h s hp th phn t gam ca ca phc Bi(III)-XO ........................... 33
3.6.1. Theo phng php Komar ....................................................................... 33
3.6.2. Theo phng php thc nghim............................................................... 34
KT LUN V KIN NGH .................................................................................. 35
TI LIU THAM KHO ........................................................................................ 36
M U
1. L do chn ti
Bitmut l nguyn t tng i ph bin trong t nhin (chim 2.10-6 % cc
nguyn t trong v tri t). Ngy nay, Bitmut c ng dng rng ri trong nhiu lnh
vc nh: y hc, m phm, sn xut gang thp, gm s, dng lm cht xc tc, dng
trong cc que hn,
c bit trong nhng nm u thp nin 90, cc nghin cu nh gi Bitmut c
th thay th c ch trong nhiu ng dng v tnh khng c hi ca n. y chnh l
pht hin quan trng va p ng c nhu cu ca con ngi va hn ch gy
nhim mi trng do nhng tc hi ca ch gy ra. Chnh v th m vai tr ca n ngy
cng c nng cao.
Bn cnh Bitmut l nguyn t c chu k bn r rt di. Theo phn r alpha ca
Bi209 l 1,9.1019 nm, iu ny c ngha l bitmut l mt cht phng x rt chm, vi
chu k bn r gp c hng t ln tui v tr. Do chu k bn r qu ln, Bitmut c th
coi l n nh v khng phng x. Bitmut cng l cht tng i bn v mt ha hc
nn cng ngy phm vi ng dng ca Bitmut cng c m rng. Chnh v th m
Bitmut l i tng ca nhiu cng trnh nghin cu vi nhiu lnh vc v mc ch
khc nhau. Nghin cu phc cht ca Bitmut vi thuc th hu c bng phng php
trc quang l mt trong nhng phng php cho php xc nh Bitmut vi nhy,
chnh xc v chn lc cao, thc hin c nhanh, thun li, thit b n gin v d
t ng ha. Cng vi Bitmut th Xilen da cam c nh gi l thuc th ph bin
dng xc nh kim loi. iu ng quan tm l hai cht ny c th to phc mu
bn v c ng dng dng xc nh Bitmut vi chnh xc cao.
Xut pht t thc tin trn, chng ti chn ti: Nghin cu s to phc
gia Bi(III) vi Xilen da cam (XO) bng phng php trc quang.
2. Nhim v
Trong ti ny chng ti tp trung nghin cu cc vn sau:
- Nghin cu s to phc gia Bi(III)- XO, xc nh iu kin to phc ti u cho
vic hnh thnh phc.
- Xc nh thnh phn ca phc trong h Bi(III)- XO.
- Xc nh phng trnh ng chun v h s hp th phn t gam ca phc
Bi(III)- XO.
3. i tng nghin cu: phc Bi(III)- XO
4. Phng php nghin cu
-
T nghin cu
Chng 1
TNG QUAN V TI LIU
Phn loi
kim loi yu
208,98040 .v.C
146 pm
Cu hnh electron
I1
I2
I3
I4
I5
8,0
16,6
25,4
45,1
55,7
2Bi2
4Bi
Tnh cht vt l
Trng thi vt cht
rn
B ngoi
trng nh hng
Cu trc tinh th
hnh hp mt thoi
544,7 K (520,7 F )
im si
1.837 K (2.847 F)
nghch t
Th tch phn t
Nhit bay hi
151 kJ/mol
11,3 kJ/mol
p sut hi
100.000 Pa ti 1.835 K
Vn tc m thanh
m in
25,52 J/(kgK)
dn in
7,752x105 /m
dn nhit
7,97 W/(mK)
- Tnh cht ha hc
Bitmut l nguyn t bn cui cng trong bng h thng tun hon.
Vi cc kim loi kim, kim th v mt s kim loi khc, Bitmut tng tc to
nn Bitmutua, b axit phn hy d dng:
Bi + Mg
Mg3Bi2
Bi(NO3)3 + NO + H2O
2Bi + 6H2SO4
Tc dng vi halogen:
2Bi + 5F2
2Bi + 3E2
2BiF5
2BiE3
Vi E: Cl, Br, I
2Bi2O3
Bi + 3HCl() + HNO3()
BiCl3 + NO + 2H2O
10
Ion
pHtu
max(nm)
Bi3+
3,0 4,0
6,0 6,5
2,8 4,0
6,0 6,7
0,0 3,5
3,5 5,0
2,8 4,0
5,8 6,7
530
540
520
540
515
520
520
535
.104
1,54 0,04
2,98 0,10
0,78 0,10
2,84 0,02
1,07
1,35 0,04
2,85 0,02
lg
Bi:R
18,2
17,2
17,47 0,37
36,81 0,19
1:1
1:2
1:1
1:2
1:1
1:1
1:1
1:2
= 6,9.105 l.mol-1.cm-1
11
Subrahmnyam v cc cng s, nghin cu kh nng chic phc PAN- Bi(III)SCN bng dung mi metyl isobutyl xeton trong mi trng HNO3 0,02M phc cho
mu bn trong 15 gi, h s hp th phn t
= 3,38.104 l.mol-1.cm-1
12
mu vng xanh vi metylen (3, 3- bis-(N, N- dicacboxymety aminometyl)timosunfophtalein, phc mu vng da cam vi pyragalol , phc mu vng vi
pyrocatein tm trong HNO3 pH = 1 3, phc mu hng vi oxihidroquinonsunfophtalein pH = 2,4 3,0
Kh nng to phc ca Bitmut vi cc hp cht phtalein cng c nghin
cu. Bitmut to phc mu xanh vi Gallein (4, 5- dioifluoretxein) hay mu vng vi
2, 7- dioxifluoretxein trong mi trng axit c pH = 1 4.
* Kh nng to phc vi nhm cc thuc th cha 1, 2 hoc 3 vng benzen
Bitmut to vi Indoferon, vi Dibromphenol indophenolcomplexan (DBPIP), vi
Biclophenol indo-o-cresolcoplexan (DCPIC), hay Diclophenol indophenol complexan
(DCPIP) cc phc mu tm pH = 3,3.
Bitmut to phc vi metyl thymol xanh (MTB) ti max = 548 nm, cho php nh
lng Bitmut trong cc mu dc phm vi gii hn pht hin 1,15 mg/l bng phng
php trc quang dng chy.
c bit theo Zhu Z.C, Wang Y.C, Huang J.H , Bitmut to phc vi Nitrozo- R v
tm tinh th (CV) di dng CV3RCV3BiR2 pH = 9,8, duy tr bng m amoni-
13
14
CH 2
N
HOOC
CH 2
CH 2
COOH
CH 2
COOH
N
CH 2
CH 2
HO
H 3C
CH 3
SO 3H
3,3-bis-[N,N-bis-(cacboxymetyl)amonimetyl]orthorezolsunfophtalein
15
pH
Mi rng
S chuyn mu
Th4+
1,7 3,5
HNO3
- vng
Fe3+
1,0 1,5
HNO3
Tm xanh
Zr4+
1,7 3,5
HNO3
- vng
In3+
3,0 3,5
m axetat
- vng
Hg2+, Tl3+
4,0 5,0
m axetat
- vng
Pb2+
5,0 6,0
m axetat
- vng
Cd2+, Fe2+
5,0 6,0
m axetat
Hng - vng
Zn2+
5,0 6,0
m axetat
- vng
1.2.3. ng dng ca XO
XO l thuc th truyn thng c s dng rng ri xc nh cc kim loi
xc nh nhanh km trong dc phm Karel.S and Ivan.J, dng XO v
xetylpiridinclorua. Da trn phn ng mu ca Zn2+ vi XO, dng xetylpiridinclorua
lm cation kim loi hot ng b xc nh c t l ion kim loi: thuc th, cht
hot ng b mt l 1: 2 : 4 pH = 5,0 6,0, hnh thnh phc bc 3, bc sng hp th
16
17
Chng 2
PHNG PHP NGHIN CU
V K THUT THC NGHIM
2.1. Cc phng php nghin cu phc cht [6, 7, 8]
2.1.1. Cc phng php trc quang xc nh thnh phn ca phc
2.1.1.1. Phng php t s mol
- Nguyn tc: bn cht ca phng php l thit lp s ph thuc A vo nng
ca mt thnh phn no trong khi nng thnh phn kia c nh.
- Cch tin hnh:
Vi phn ng to phc:
m M
n+
nR
m -
CR/CM (CM/CR)
18
A
Phc bn
Phc km bn
VM/(VM+VR)
19
MmRn
CM
n 1
=
m
m + n 1
CM
C
hayC Kgh = R
m
n
A
1
) CM = const m =
A
Agh
1A gh
CK
C
A
A
v K (hoc
v
) CR = const
C gh
Agh
CM
CM
20
M3R2
MR2
M2R2
MR3
M2R3
MR
M2R
0
0,5
1,0
CK A
(
)
Cgh Agh
A
A
vo
CM = const, lc
Agh
CR
1
A
(
= max)
A
CR
1A gh
21
- Khi xc nh thnh phn phc MmR th tng t ta dng ng cong hiu sut
tng i biu din s ph thuc gia
Lc m =
A
A
v
CR = const.
Agh
CM
1
A
(
= max)
A
CM
1A gh
C HR
=n
CM
n+
+ qH R
M R
(n -q )
qH
Nng ban u:
qC
Nng cn bng:
C-x
q(C-x)
22
k cb
[MR ][H ]
=
[M ][HR]
q
+ q
n+
xi hq
(C x )[q(C x)]q
q
h
x
=
q +1
q (C x )
xi =
Ai ql HR C i
(3)
l ( MR q HR )
T (1) v (3):
q
Ai ql HR C i
q C i l MR Ai
= k cb
l ( MR q HR )
h MR q H R
q +1
(4)
Tng t vi th nghim th j:
A j ql HR Cj
l ( MR
q
q C j l MR A j
= k cb
q HR )
h MR q H R
q +1
(5)
( q +1)
(6)
A ql HR C i
i
A ql C
HR
j
j
q +1 Ci l MR Ai
=
C j l MR A j
A ql HR C i
t B = i
A j ql HR C j
B=
C i l HR Ai
Cj
l HR A j
n
1
q +1
Chn Ci =nCj C k =
MR =
n( Ai BA j )
lC i (n B)
Ci
n
(7)
23
K
Kq
24
25
Chng 3:
KT QU V THO LUN
3.1. Nghin cu hiu ng to phc gia Bi(III)- XO
Chun b cc dung dch phc Bi(III)-XO vi nng Bi(III) l 2.10-4 M, nng
XO l 4.10-5 M. iu chnh pH = 1; Dung dch XO c cng nng v iu kin nh
trn.
Tin hnh o mt quang ca 2 dung dch trn cc bc sng khc nhau, ta
thu c kt qu thu c bng 3.1 v hnh 3.1
Bng 3.1. S ph thuc mt quang vo bc sng
phc
Aphc
XO
AXO
400
0,650
400
0,580
425
0,694
420
0,640
450
0,750
425
0,654
500
0,955
430
0,656
525
1,210
435
0,678
530
1,280
440
0,646
535
1,320
445
0,604
540
1,350
450
0,594
545
1,300
475
0,422
550
1,280
500
0,262
600
0,178
525
0,168
26
1 .5
(1)
1 .0
0 .5
(2)
0 .0
375
425
475
525
575
625
(n m )
27
10
20
30
110
310
350
0,735
1 .5
1 .0
0 .5
0 .0
-1 0
10
30
50
t (p h t)
70
90
28
0,2
0,5
0,8
1,0
1,2
1,5
2,0
0,305
0,434
0,800
0,840
0,810
0,712
0,603
1 .0
0 .8
0 .6
0 .4
0 .2
0 .0
0 .0
0 .4
0 .8
1 .2
1 .6
2 .0
pH
29
VBi(III)(ml)
0,5
VXO(ml)
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1.0
VBi(III)/VXO(ml)
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
0 .5
0 .4
0 .3
0 .2
0 .1
0 .0
0 .0
0 .5
1 .0
1 .5
2 .0
V X O /V B i( III)
Hnh 3.4. th biu din s ph thuc mt quang vo VXO/VBi
3.4.2. Phng php h ng phn t gam
Pha dy dung dch Bi(III) v XO c nng mol nh nhau l 10-3 M. Trn hai
dung dch theo t l khc nhau, nhng tng nng khng i
Tin hnh o mt quang ca cc dung dch trong iu kin ti u kho
st. Kt qu c trnh by bng 3.5 v biu din hnh v 3.5
Da vo th ta thy t l Bi(III) : XO = 1 : 1
30
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
VXO(ml)
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0,221
1 .0
0 .8
0 .6
0 .4
0 .2
0 .0
0 .0 0
0 .2 5
0 .5 0
0 .7 5
1 .0 0
V B i ( I I I ) /( V B i ( I I I ) + V X O )
Hnh 3.5. th biu din s ph thuc mt quang
vo VBi(III)/(VXO+VBi(III))
3.4.3. Phng php hiu sut tng i ( Staric- Barbanel)
Hai phng php trn ch cho bit t l to phc. xc nh gi tr tuyt i ca
m v n, chng ti s dng phng php hiu sut tng i.
Chun b hai dy dung dch:
- Dy 1: c CBi(III) = 2.10-5 M = const, CXO thay i.Tin hnh o mt quang
cc iu kin ti u kho st. Kt qu c trnh by bng 3.6 v biu din hnh
v 3.6
31
0,098
0,127
0,235
0,291
0,341
0,381
0,6
0,8
1,6
2,0
2,4
2,8
A/Agh
0,257
0,333
0,616
0,764
0,895
1,000
A/CXO.10-5
0,163
0,159
0,147
0,146
0,142
0,136
CXO.105
0 .1 7
0 .1 5
A /C
XO
0 .1 6
0 .1 4
0 .1 3
0 .0
0 .2
0 .4
0 .6
0 .8
1 .0
1 .2
A /A g h
0,241
0,289
0,471
0,501
0,542
0,623
0,6
0,8
1,6
2,0
2,4
2,8
A/Agh
0,387
0,464
0,756
0,804
0,869
1,000
A/CBi(III).10-5
0,402
0,361
0,294
0,250
0,226
0,223
CBi(III).105
32
0 .5
A /C
B i(III )
0 .4
0 .3
0 .2
0 .1
0 .2
0 .4
0 .6
0 .8
1 .0
1 .2
A /A g h
Hnh 3.7. th biu din s ph thuc A/CBi(III) vo A/Agh
T th biu din s ph thuc A/CBi(III) vo A/Agh l mt ng thng nn
m = 1.
Kt qu nghin cu theo phng php hiu sut tng i cho bit t l to phc
gia Bi(III) : XO = 1 : 1 v l phc n nhn.
3.5. Phng trnh ng chun ca phc Bi(III)- XO
nghin cu khong iu kin tun theo nh lut Beer, chng ti xy dng
phng trnh ng chun. Trong cc dung dch nghin cu lun c CBi(III) = CXO, o
mt quang trong cc iu kin ti u chn. Kt qu s ph thuc mt quang
vo CBi(III) c trnh by bng 3.8 v hnh v 3.8.
Bng 3.8. S ph thuc mt quang vo CBi(III)
CBi(III).10-5
A
CBi(III).10-5
A
0,2
0,5
1,0
2,0
3,0
0,067
0,110
0,220
0,455
0,618
4,0
5,0
6,0
7,0
8,0
0,862
1,061
1,170
1,241
1,360
33
1 .2
0 .8
0 .4
0 .0
0 .0
1 .0
2 .0
3 .0
C B i ( I II ) .
4 .0
5 .0
6 .0
105
34
Cp 2
Cp 3
Cp 4
Cp 5
CBi(III).10-5
Ai
1,5
0,329
1,0
0,219
2,0
0,443
1,5
0,329
2,0
0,443
1,0
0,219
2,5
0,546
1,5
0,329
2,5
0,546
1,0
0,219
B=
Ai ql XO C i
Ai ql XO C j
n=
Ci
Cj
n( Ai BA j )
lC i (n B)
1,225
1,500
0,221
1,155
1,333
0,236
1,414
2,000
0,228
1,291
1,667
0,215
1,581
2,50
0,217
.105
0.223
A
(l = 1cm) . Kt qu thng k c ghi bng 3.10
C
0,5
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
0,110
0,220
0,455
0,681
0,862
1,061
.10-5
0,220
0,220
0,220
0,228
0,227
0,216
35
36