Ne Kibir ne de Zillet, Mahviyet ve zzet

Soru: 1) Bazen izzet ile kibir birbirine kartrlyor. Bu cmleden olarak, bir makamn onurunu koruma dncesi ahs enaniyetle beslenip kibre dnebiliyor. zzet ile kibir nasl tefrik edilebilir? Kibre dmeden izzet-i nefsi korumann ve vakr olmann esaslar nelerdir? -zzet; deer, kymet ve kuvvet sahibi, muhterem ve muteber olmak demektir. Geni manasyla, dini dnyaya let etmeyen, sireti temiz, mnevi kudret ve kuvvet sahibi kimseye azz denir. Cenb- Hakkn bir ismi de malup edilmesi mmkn olmayan ve daima glib bulunan manasnda Azzdir. Aslnda, Allah Tel yegne Azzdir; bir ynyle, peygamberlerin ve asfiynn izzeti dahi Ondan dolaydr ve Ona kurbetleriyle doru orantldr. (01:00) -Hazreti mer (radyallhu anh) hazineden bir deve alm, hizmetisini de yanna katarak yola koyulmutu. zzeti tevazu ile atba gtren byk halife, yanlarndaki tek deveye hizmetisiyle beraber nbetlee olarak binmeyi kararlatrm ve bir sre yaya daha sonra da bir mddet deve zerinde olmak zere Kuds nlerine kadar gelmiti. Mminlerin halifesini karlamak iin nehrin kenarna koanlar hayretler iinde kalmlard. nk, dnyann o dnemdeki en byk devletinin hkmdar, ayandaki mestleri karp koltuunun altna koymu, hizmetisini tayan devenin yularn eline alm, sradan bir insan gibi ba nde yryordu. Dahas, zerinde de giysi olarak bir izar (gmlekten az uzun tek para elbise, petemal) ve bir sarktan baka bir ey yoktu. Ayrca, yce Halifenin o basit elbisesi, oraya gelinceye kadar, devenin stndeki semere srtne srtne birka yerinden yrtlmt, o da her defasnda bu yrtk yerleri birer eref nianesi ekler gibi yeniden yamamt. Onu istikbal eden mslmanlardan bazlar bu durumu biraz yadrgadklarn ve Rumlara alan bir kap mahiyetindeki o topraklarda slam halifesinin byle grnmesini uygun bulmadklarn ifade etmek istemilerdi. Nihayet, ilerinden sz dinlenen birisi, Emirl-mminn! Byk bir kalabalk sizi bekliyor; bu insanlarn nne bir sultana yarar ekilde aziz ve heybetli bir klk-kyafetle ksanz!.. demeye kalknca, daha o szn bitirmeden, adalet timsali yce halife, Allah bizi slam dini ile aziz klmtr; bundan baka bir eyde izzet aramamz beyhudedir. Madem ki, bizi aziz eden slamdr; izzeti ve erefi onun dnda aramayz ve istemeyiz. diyerek sesini ykseltmiti. (01:50) -Kuran- Kerim, Ashb- Kirmn aziz ve yiit insanlar olduklarna iaret etmi, ayn zamanda onlarn kendi aralarnda ok mtevaz, yzleri yerde ve efkatli kimseler olduklarna vurguda bulunmu ve Onlar kfirlere kar iddetli, kendi aralarnda ise ok efkatlidirler. buyurmutur. (Fetih, 48/29) (04:00) -Hazreti Sdk u Masduka isnad edilen bir ho szde:

Yz yerde olan Allah ykselttike ykseltir, kibre girip alm akan da yerin dibine batrr. denmektedir. (04:41) -Bir kuds hadste, Cenb- Hak, Kibriya, benim ridm; azamet ise, benim izrmdr. Kim benimle bu mevzuda yara kalkr ve bunlar paylamaya yeltenirse, onu cehenneme atarm! buyurmaktadr. Evet, Allah, Ztna has bir sfat

paylama kstahlna kalkan birine iman nurunu nasip etmez. Onun kalbinde iman taht kuramaz, nk o haneyi kibir igal etmitir. Kibir, basireti kr eden bir perdedir. Kibirle meb bulunan bir vicdan, kainatta sayfa sayfa yazlm mucizeleri gremez, mahlukatn binlerce dille anlatt hakikatleri idrak edip anlayamaz. Zira, basiret krleince basar da idrak adna hibir ie yaramaz. (05:19) -zzetli insanlar, kimseden karlksz bir ey kabul etmeyen, kimseye evvel ve hir diyet deme mecburiyetinde kalmayan aziz ruhlardr. Halden anlamayanlar, izzet-i nefislerini korumak iin ala ve yokluklara katlanp asla isteme zilletine dmeyen bu insanlar zengin zannederler. Aslnda, dikkat edilse hallerinde fakirlik emareleri grlecektir. Fakat, onlar kimseden bir ey isteyemezler, hele hele srarla ve bktrrcasna hi istemez ve katiyen dilencilik yapmazlar. Bu yardmlar, kendilerini Allah yoluna vakfeden yoksullar iindir. Bunlar yeryznde dolama imkn bulamazlar. Halktan istemekten geri durmalar sebebiyle, onlarn gerek hallerini bilmeyenler, onlar zengin sanrlar. Ey Raslm, sen onlar simalarndan tanrsn. Onlar yzszlk ederek halktan bir ey istemezler. Hem hayr adna her ne verirseniz mutlaka Allah onu bilir. (Bakara, 2/273) mealindeki ayet-i kerime ite bu manadaki iffet ve izzet erlerini anlatmaktadr. (06:50) -Rivayete gre; bir gn, bir papaz Hazreti Mevlanay ziyarete gelmi ve onun elini pmek istemi. Bunun zerine Hazreti Mevlna, ondan nce davranp papazn elini pm ve Dinimizin bir iar olan tevazuu kimseye kaptrmam! demi. Bazlar kp bunu ciddi bir zillet olarak grebilir; grebilir ve Nasl olur da bir mmin, mmin olmayan birisinin elini per? diyerek tenkide kalkabilir. Hatta baz mfritler, bu ve benzeri tavrlarndan tr o byk zt hakknda daha ar ithamlarda da bulunabilir. Elbette ki byle bir bak as o zt hakknda suizandr ve byk bir vebali netice verir. Belki slam adan meselenin tenkidi yaplabilir ve mlahaza dairesi ak braklabilir. Fakat, Hazret, bu tavryla orada gerek bykln ne olduunu ortaya koymutur. Nitekim elini pt kii, o esnada hemen Mevlnann eline ayana kapanm ve Temsilcisi bu kadar mtevaz olan bir din mutlaka haktr. diyerek kelime-i ehadet getirip Mslman olmutur. ayet byle bir tavrla, bir insann gnlne girmek, ona iman ufkunu gstermek ve ebed saadeti kazandrmak mmkn olacaksa, banz o kimsenin ayaklarnn altna kaldrm ta gibi koymanz bir zillet deildir; bu, olsa olsa bir slup tercihidir. Asl zillet; insann nefsi, istikbali ve oluk ocuu adna yz suyu dkmesi; korku, tama, tenperverlik ve rahata dknlk gibi zaaflarndan dolay el etek pmesidir. (08:00) -Ashb- Kirm bata olmak zere btn hakiki mminler, Allah onlar, onlar da Allah sever; mminlere kar (fevkalde) mtezellildirler (tevzu kanatlarn yerlere kadar indirirler), kfr nankrlerine kar da izzetli (ve satvetli)dirler. Srekli Allah yolunda mchedede bulunur ve knayann knamasna da aldr etmezler. (Mide, 5/54) gereinin tam temsilcileri yle babayiitlerdir ki; Rabbileriyle ba baa kaldklarnda derinlikleri ihata edilemeyen birer rif u bid, dost ve arkadalar arasnda birer efkat kahraman, g ve kuvvetle mcadelenin zaruri olduu zaman da birer erkn- harp ve dh, mensup olduklar milletin haysiyet ve erefi adna fevkalde hassas, thmet ve sizanna vesile olacak pes davranlardan da olabildiine uzaktrlar. (12:30)

Soru: 2) Bir ahs, kendi namna hazm- nefs eder, tefhur edemez. Millet namna tefhur eder, hazm- nefs edemez. deniliyor. Bu zaviyeden, bir insann, kendi haysiyet ve izzetini muhafaza ile bir messesenin ya da milletin izzet ve haysiyetini koruma hususlaryla alkal taknaca tavrlarda ne trl farkllklar sz konusudur? (13:17) -Bir mmin sadece kendisini alkadar eden meselelerde elden geldiince mlayim, efkatli ve affedici olmal; ktlkler karsnda her zaman sabrl davranmay, tahamml gstermeyi ve balayc olmay esas edinmelidir. Fakat, bugn ferdlikten ziyade ahs- manev ve heyet-i slamiye sz konusudur. Her mslmann tavr ve davrannn ahs- manevye ve slama mal edilmesi mevzubahistir. imdilerde tek ferdin yakksz bir hareketi btn inananlara kredi kaybettirebilmektedir. Tutarsz davranlar sergileyen bir insan, btn mslmanlar zan altnda brakmaktadr. Bu itibarla da, bir mmin dier inananlar mahcup edebilecek hadiseler karsnda sessiz kalamaz; kendi haklaryla beraber Allah hakknn ve toplum hukukunun da bahis mevzuu olduu meseleleri sineye ekemez; tavzih, tashih ve tekzib adna ne gerekiyorsa yapmak mecburiyetindedir. (13:46) -Elli senedir aleyhimde yazlar yazan insanla alkal Cehennem ve azb- ilah yeter!.. diye aklma geldiinde her defasnda Hayr ya Rabbi, Cehennemle azab etme, ne olur bahtna dtm, kalbine iman koy, onu da imanla serfiraz kl! diyorum. Kendi haklarmdan vazgeiyorum. Fakat, hukukullah ihlal edilmise, Allah Raslnn, dinin ve Kurann haklarna tecavz edilmise, onlar affetmek beni aar. Bu itibarla, insan, ahs adna elden geldiince hazm- nefsi esas almaldr; fakat, beraber anld insanlarn ve toplumun haklar sz konusuysa, o zaman daha temkinli ve hassas davranmal, ihkak- hak peinde olmaldr. (19:25) -Halk arasnda yaygn olan bir sz vardr: Kendisine iyilikte bulunduun kiinin errinden sakn! Ben bu sz deitiriyor ve errinden korktuun kimseye bile iyilikte bulun. diyorum. nk iyilik, insan yumuatr ve iyilii yapana kle eder. Nitekim, bu hakikati ifade eden bir szde: nsan, ihsann klesidir. denmitir. (22:50) -DGM Savcs senelerce srdrd aratrma ve incelemelerden, bir dizi tevs-i tahkikttan sonra Fethullah Hocay zrt bulduk! demiti. Ben hep Allahm benim kardelerime, ailemin fertlerine dnyev imkan verme! diye dua ettim. Acaba akyor mu bir yerden, szdrlyor mu? demelerinden endie duyduumdan bu niyazda bulundum. Hayatm boyunca kt-u lyemut ile iktifa ettim. (24:20) -Dnyann drt bir yannda hizmet eden insanlarn iffeti, ismeti, itibar, halkn onlara olan tevecch ve btn bunlarn inktaa uramamas ok nemlidir. Artk her birimizin hukuku, bir hukuk-u mme haline gelmitir. Bundan dolay, srekli yaptm dualardan biri u ekildedir: Allah Tel benimle arkadalarm, arkadalarmla da beni mahcup etmesin!.. (26:03)