zeltiler Ve Konsantrasyon Hesab

SU
Su, bir inorganik maddedir.

Su, H2O molekl yapsndadr.

Su moleklnn oksijen taraf elektronlardan zengindir ve lokal bir negatif () ykl blge oluturur; hidrojen taraf da elektronlardan fakirdir ve lokal bir pozitif (+) ykl blge oluturur.

Su moleklleri, dipol karakterdedirler.

Su moleklleri, hem kat halde hem de sv halde iken, birbirlerine hidrojen kprs balarla balanma yeteneindedirler.

Su molekllerinin buzda %100, oda scaklndaki suda %70i, 100oCdeki suda %50si hidrojen balaryla art arda birbirlerine balanmlardr.

Su, polar bir zcdr (solvent).

Su iindeki katyonlar su moleklnn negatif yk merkezini ekerler; anyonlar da su moleklnn pozitif yk merkezini ekerler.

Polar biyomolekller su ierisinde rahata znrler (hidrofilik-suyu seven-)

Nonpolar biyomolekller su ierisinde zayf znrler ki suda znmeyen ve suyla etkileimden kanan maddeler hidrofobik-su sevmez- olarak tanmlanrlar.

Polar ve nonpolar blgeleri ayn zamanda bulunduran yaplara amfipatik yaplar denir.

Amfipatik yaplar, suda misel, ift tabaka, vezikl olutururlar.

ZELTLER
zc (solvent) denen datc bir faz ile bir veya birok datlm fazdan (znen, solt) kurulan sv bir rnek durum zelti (solsyon) olarak tanmlanr.

Partikllerin yapsna gre zeltiler:

1) Monodispers zeltide paracklarn boyutu ayndr. Polidispers zeltide paracklarn boyutu farkldr ve analitik tekniklerle ayrlabilirler. 2) Molekler zeltiler (gerek zeltiler) znenlerin mol ktlesi 10000in altnda iyon ve molekllerden kurulmu zeltilerdir. Makromolekler zeltiler znenleri byk molekll olanlardr. 3) Misel zeltiler znenleri hacimli paracklardan veya molekllerin ymasndan (agregasyon) kurulur.

Makromolekler zeltiler ve misel zeltilere kolloidal zeltiler veya sol denir.

Ortam scaklnda suyla alkalamakla baz yaplar bir zelti oluturmazlar; abuk ken, dayanksz, heterojen ve sspansiyon denen bir durumu yaparlar.

Peltemsi bir ekil alan ve kat maddelerin bir ok zelliklerine sahip olan kolloidal sisteme jel denir

znen madde konsantrasyonuna gre zeltiler:

1) Dile zeltiler (seyreltik zeltiler) 2) Konsantre zeltiler (deriik zeltiler) 3) Doymu zeltiler (satre zeltiler)

Dile zeltiler (seyreltik zeltiler), znm madde miktarnn az olduu zeltilerdir (konsantrasyonu dk zeltiler)

Konsantre zeltiler (deriik zeltiler), znm madde miktarnn fazla olduu zeltilerdir (konsantrasyonu yksek zeltiler)

Doymu zeltiler (satre zeltiler), znm madde miktarnn maksimum olduu zeltilerdir

zelti konsantrasyonlar
Bir zeltinin konsantrasyonu, zeltinin belirli bir volm iinde znm olan madde (substrat) miktardr.

-Yzde (% )
-Molarite (M) -Molalite (m) -Normalite (N) zelti konsantrasyonlarn anlatmak iin kullanlan ifadelerdir.

Yzde (%) konsantrasyonlar

zeltinin konsantrasyonu %8w/w deyince, 8 g znenin 100 g zeltide bulunduu anlalr.

zeltinin konsantrasyonu %70v/v deyince, 70 mL znenin 100 mL zeltide bulunduu anlalr. Hem zcnn hem znenin sv olduu zelti konsantrasyonunu ifade etmek iin kullanlr.

%15lik 500 mL etanol zeltisi hazrlamak iin:

0,15x500=75 mL etanol 500 mLlik balon jojede total volm 500 mL olacak ekilde distile su ile kartrlr. H2SO4 gibi asitlerin znmeleri srasnda aa kan fazla miktarda s balonun ar snma ile atlamasna neden olabilir. Bu durumda soutmak amacyla balonun d, akan eme suyu altnda tutulmal, fakat bu srada balonun iine eme suyu kamamasna dikkat etmelidir. Ayrca asit zerine su eklenmemelidir. Asit sulandrmalarnda daima su zerine asit eklemelidir.

%w/v, genellikle g/dL (g/100mL)ye karlk gelir. zeltinin konsantrasyonu %8w/v deyince, 8 g znenin 100 mL zeltide bulunduu anlalr. %8= 8g/100mL= 8g/dL=80g/L

=8000mg/100mL=8000mg/dL=80000mg/L

%20lik 250 mL re zeltisi hazrlamak iin:

-0,20x250=50 g re 250 mLlik balon jojeye konur. -nce bu miktar re znecek kadar distile su eklenerek bilekten seri hareketlerle alkalanarak znme salanr. -sonra total hacim distile su ile 250 mLye tamamlanr. KOH ve NaOH gibi bazlarn znmeleri srasnda aa kan fazla miktarda s balonun ar snma ile atlamasna neden olabilir. Bu durumda soutmak amacyla balonun d, akan eme suyu altnda tutulmal; fakat bu srada balonun iine eme suyu kamamasna dikkat etmelidir.

Molarite (M)
Molarite, 1 L zeltideki mol saysdr. Molaritenin lm birimi mol/litre ve sembol Mdir. 1 M zelti deyince zeltinin 1 litresinde 1 mol znen bulunduu anlalr. 1 M=1 mol/L=1000 mM=1000000 M

1 mM=1 mmol/L= 0,001 M

1M=1 mol/L= 0,001 mM

1 mol glukoz=180 g glukoz. 1 mol NaCl=58,5 g NaCl 1mol CaCl2=111 g CaCl2

180 g glukoz=1 mol glukoz 58,5 g NaCl=1 mol NaCl 111 g CaCl2=1 mol CaCl2

1 L 0,1 Mlk CuSO4 (molekl arl 160) zeltisi iin 1x0,1x250=25 gram CuSO45H2O gerekir.

25 g CuSO45H2O= 16 g CuSO4= 0,1 mol CuSO4

Molalite (m)
Arlk/arlk lmdr.

1 molal zelti deyince 1000 g (1 kg) zcde 1 mol znen znd anlalr. 1 molal=1000 mmolal 1 mmolal=0,001 molal

Molalite, scaklk deiimine baml deildir.

Konsantrasyon birimi olarak molariteye oranla daha duyarldr. Buna ramen klinik laboratuvarlarda kullanm yaygn deildir. Klinik laboratuvarlarda kullanlan zeltiler sulu zeltiler olduklarndan molalite ile molarite arasnda pek byk fark yoktur.

Normalite (N)
Normalite, 1 L zeltideki ekivalan arlk saysdr. Normalitenin lm birimi Eq/litre ve sembol Ndir. 1 N zelti deyince zeltinin 1 litresinde 1 Eq (1000 mEq) znen bulunduu anlalr.

1 N=1 Eq/L=1000 mEq/L=1000000 Eq/L

1 mN=0,001 N=1000 N=1 mEq/L

3,2=3xmmol
mmol= 3,2/3= 1,0666.. 1,0666.. mM

500 mL 2,5 Nlik NaOH (molekl arl 40) zeltisi hazrlamak iin

gerekir

Dansitesi 1,19 olan %38lik konsantre HClden (HClnin molekl arl 36,46) 250 mL 0,1Nlik HCl zeltisini hazrlamak iin

gerekir

Konsantrasyon birimlerinin birbirine evrilmesi

zeltilerin seyreltilmesi
Konsantre bir zeltiden dile bir zelti hazrlanmasna seyreltme (dilusyon) denir.

Biyokimyada yaplan seyreltmeler, toplam zeltinin btn zelliklerini ierecek ekilde hazrlanr. 1:100luk seyreltme yaplrken konsantre zeltiden 1 birim alnarak toplam hacim olan 100 birime tamamlanr.

25 L serum ile 25 L tuz zeltisi kartrlrsa, serum 25:50= 1/2 orannda seyreltilmi olur.

Sabit konsantrasyondan bir alt dk konsantrasyona ulamak iin seri seyreltmeler yaplr.

zeltilerde C molarite veya normalite olarak ifade edildii zaman:

Hidratl maddeler
Bir kimyasal molekl retildiinde, tuz molekllerine bal, deien miktarlarda su moleklleri (hidrat suyu) ierir. CuSO4 CuSO4H2O CuSO45H2O molekl arl 160 molekl arl 178 molekl arl 250

Hidratl maddelerdeki su moleklleri, zelti hesaplamalarnda dikkate alnr. rnein; 250 mL %10luk CuSO4 zeltisini hidrasyon suyu olmayan bakr slfattan (CuSO4, molekl arl 160) deil de 1 molekl hidrasyon suyu olan bakr slfattan (CuSO4H2O, molekl arl 178) ile hazrlayacaksak tartacamz CuSO4H2O miktar: