CURSO PLATEGA

PREVENCIN DE RISCOS DO PERSOAL DOCENTE

Introduccin

Condicins de traballo dos docentes

Seguridade docente no ambiente interior

Hixiene no ambiente interior

1 4

Riscos especficos no posto docente e a sa prevencin I

O Corpo como instrumento de traballo

3 5

MDULO III: RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

NDICE
1.Introducin............................................................................................................... 5 2. Condicins de traballo dos docentes......................................................................6 2.1 Postos de traballo docente.............................................................................. 6 2.2 Lugares de traballo docente............................................................................7 3. Seguridade docente no ambiente interior............................................................... 8 3.0 Cada de persoas............................................................................................ 8 3.1 Cada de persoas ao mesmo nivel..................................................................9 3.2 Cadas de persoas a distinto nivel ..................................................................9 3.3 Cada de obxectos por manipulacin ............................................................ 10 3.4 Cada por obxectos desprendidos ................................................................ 11 3.5 Golpes/cortes contra obxectos inmbiles...................................................... 11 3.6 Contacto elctrico ......................................................................................... 12 3.7 Incendio ........................................................................................................13 3.8 Accidentes in itinere.................................................................................... 14 3.9 Golpes e/ou cortes contra obxectos mbiles ................................................ 15 3.10 Golpes e/ou cortes por obxectos ou ferramentas........................................15 3.11 Proxeccin de fragmentos ou partculas ..................................................... 15 3.12 Contacto trmico ......................................................................................... 16 4. Hixiene no ambiente interior................................................................................. 17 4.1 Condicins ambientais termohigromtricas .................................................. 17 4.2 Iluminacin....................................................................................................18 4.3 Rudo ............................................................................................................ 21 4.4 Contaminantes Qumicos.............................................................................. 23

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

4.5 Contaminantes biolxicos............................................................................. 26 5. O Corpo como instrumento de traballo ................................................................ 28 5.1 Carga fsica .................................................................................................. 28 5.2 Carga Vocal.................................................................................................. 30

4 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

1.Introducin

Nun posto de traballo existe risco laboral cando existe a posibilidade de que un traballador sufra un dano derivado do traballo, entendendo como tal o conxunto de enfermidades, patoloxas ou lesins sufridas con motivo ou ocasin do traballo. O persoal docente, debido s peculiaridades do seu traballo, est exposto a un conxunto de factores de risco, de orixe fsica e psicosocial, que poden incidir negativamente na sa sade. No sector docente teen gran importancia as alteracins da voz, os problemas posturais, o rudo, a inhalacin de produtos txicos, o estrs, etc. Estes son algns dos riscos considerados especficos do persoal docente e que imos coecer neste curso, analizando as sas causas e as medidas preventivas para tratar de evitalos. Nos centros educativos de Formacin Profesional os profesores tcnicos que imparten as ensinanzas nos talleres e as aulas de prcticas estn expostos, ademais dos riscos xerais dos docentes, aos riscos propios dependendo da familia profesional de que se trate, riscos que atopamos no mundo laboral real, debendo aplicar as normas de seguridade e hixiene da actividade do sector ao que pertencen.

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

2. Condicins de traballo dos docentes

A lei de Prevencin de Riscos Laborais 31/95 no seu artigo 4.7 define as condicins de traballo como: Calquera caracterstica que poida ter unha influencia significativa na xeracin de riscos para a seguridade e a sade do traballador. Tendo en conta a gran diversidade de condicins de traballo dos centros docentes, os riscos que derivan delas sern moi diversos, polo que imos analizalos agrupndoos segundo as reas da prevencin: Seguridade no traballo: Riscos derivados das condicins de seguridade dos centros educativos (cadas a distinto nivel, ao mesmo nivel, etc.) Hixiene industrial: Riscos derivados das condicins de hixiene e sade (riscos de rudo, contaminantes qumicos, etc.) Ergonoma e Psicosocioloxa: Riscos producidos pola carga de traballo: (lesins muscoesquelticas, etc.). Riscos producidos pola carga mental, estes analzanse mis detalladamente no mdulo IV Riscos especficos e a sa prevencin no posto docente II.

2.1 Postos de traballo docente

O posto de traballo defnese como o conxunto de operacins desenvolvidas por cada traballador durante a sa xornada laboral, as como a maquinaria ou as ferramentas e substancias utilizadas. O posto de traballo dos profesores identifcase co nivel educativo, o corpo e as distintas especialidades; cada un dos distintos postos de traballo ten unha serie de funcins encomendadas, polo que nel se xeran unha serie de riscos concretos. Un profesor de educacin infantil vai ter unha serie de riscos en comn cun profesor de ensino secundario da especialidade de tecnoloxa e ademais cada un deles estar exposto a outros riscos mis especficos que os diferenciarn. importante distinguir entre posto de traballo e lugar de traballo.Os lugares de traballo estn destinados a albergar os diferentes postos de traballo.

6 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

2.2 Lugares de traballo docente

A normativa vixente actualmente que regula os lugares de traballo o R.D. 486/971,14 de abril, polo que se establecen as disposicins mnimas de seguridade e sade nos lugares de traballo. No artigo 2 define os lugares de traballo como: as reas do centro de traballo, edificadas ou non, nas que os traballadores deban permanecer ou s que poidan acceder en razn do seu traballo . Considranse includos nesta definicin os servizos hixinicos, os locais de descanso, os locais de primeiros auxilios e os comedores. hora de identificar os riscos laborais dos centros escolares, consideramos lugar de traballo todos os espazos, zonas, salas, talleres, etc., s que os docentes poidan acceder durante a sa xornada laboral. Son lugares de traballo principais aqueles onde os profesores pasan mis horas semana: Aulas teora Aulas especiais (msica, informtica, idiomas, audiovisuais, etc.) Ximnasio Talleres (Tecnoloxa, talleres das distintas ramas F.P., etc.) Laboratorios ( Fsica- qumica, bioloxa,etc. ) Pero tamn se consideran lugares de traballo dos docentes: (a) Patios (b) Biblioteca (c) Sala de profesores (d) Salas e despachos multiusos (e) Cafetera (f) Comedor (g) Cocia (h) Administracin (i) Conserxera (j) Servizos hixinicos (k) Administracin (l) Zonas comns, zonas de cadros elctricos / caldeira,etc.

Ver R.D. 486/1997 Ligazn

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

3. Seguridade docente no ambiente interior

Os principais riscos dos profesores debidos s condicins de seguridade nos centros educativos son: 3.1 CADA DE PERSOAS AO MESMO NIVEL (Escordaduras, roturas, etc.) 3.2 CADA DE PERSOAS A DISTINTO NIVEL (Escordaduras, roturas, etc.) 3.3 CADA DE OBXECTOS POR MANIPULACIN 3.4 OBXECTOS DESPRENDIDOS (Golpes, lesins muscoesquelticas, etc.) 3.5 GOLPES CONTRA OBXECTOS INMBILES 3.6 CONTACTO ELCTRICO (Electrocucin, queimaduras, etc.) 3.7 INCENDIO (Queimaduras, asfixia, etc.) 3.8 ACCIDENTES IN ITINERE En zonas de talleres: 3.9 GOLPES/CORTES CONTRA OBXECTOS MBILES 3.10 GOLPES /CORTES POR OBXECTOS OU FERRAMENTAS 3.11 PROXECCIN DE FRAGMENTOS OU PARTCULAS. (Irritacin nos ollos,etc.) 3.12 CONTACTO TRMICO (Queimaduras, etc.)

3.0 Cada de persoas

O artigo 4.1 do R.D. 486/19972, establece que o deseo e as caractersticas construtivas dos lugares de traballo debern ofrecer seguridade fronte a riscos de esvarns ou cadas, choques ou golpes contra obxectos e derrubamentos ou cadas de materiais sobre os traballadores" . Os centros educativos, como lugares de traballo dos docentes, deben cumprir unha serie de disposicins relativas s: condicins construtivas dos centros: escaleiras, varandas, ramplas, etc. orde, limpeza e mantemento nos lugares de traballo.

Ver R.D. 486/1997 Ligazn

8 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

3.1 Cada de persoas ao mesmo nivel

Causas das cadas

Accidente que se produce nun mesmo plano de traballo, pode suceder en lugares de trnsito ou superficies de traballo debido ao mal estado do chan, esvarado por atoparse mollado, superficies inadecuadas, presenza de obstculos, incorrecta colocacin dos mobles, falla de orde e limpeza, etc.
Sinal de advertencia risco de cadas ao mesmo nivel

Medidas preventivas
O chan dos corredores e das zonas de paso deber estar limpo e libre de calquera obstculo, como columnas, armarios, cartafoles, libros, etc. Manteremos a uniformidade do chan dos corredores, as como o das superficies de trnsito ou de traballo. Cando apreciemos irregularidades no chan avisaremos o responsable de mantemento. Os pavimentos das ramplas e escaleiras sern de materiais ou disporn de elementos non esvarados. Limparanse os charcos de auga ou doutros lquidos no chan. Evitaremos as operacins de limpeza en horario escolar. Fixaremos e cubriremos adecuadamente os cables que haxa polo chan (nas aulas de informtica, por exemplo). Iluminaremos adecuadamente as zonas de traballo e de paso. Utilizaremos o calzado adecuado ao tipo de traballo que se ha de realizar.

3.2 Cadas de persoas a distinto nivel

Causas
Accidente que se pode producir nun plano inferior de sustentacin cando existe unha diferenza de altura, os axentes de risco que as provocan son o mal estado das escaleiras, ramplas, ocos non chan, tarimas nas aulas,etc.
Sinal de advertencia risco de cadas a distinto nivel

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

Medidas Preventivas
Este risco pdese evitar ou reducir en moitos casos, se se cumpren as medidas de seguridade nos centros educativos. Utilizaranse escaleiras e ramplas que cumpran coas condicins de seguridade da normativa en vigor: R.D. 486/97. As aberturas ou desniveis que supoan un risco protexeranse mediante varandas ou outro sistema de proteccin de seguridade. Cando haxa algn oco, deber estar tapado ou protexido de cadas. Sinalizaremos os ocos, ramplas e desniveis. Vixiaremos que as tarimas ou as mesas das aulas non estean demasiado preto das fiestras. Iluminaremos adecuadamente a escaleiras e zonas con perigo. As varandas, de materiais rxidos, debern ter unha altura mnima de 90 cm.

3.3 Cada de obxectos por manipulacin

Causas
Accidente que se pode producir por cada de obxectos ou materiais durante os traballos de transporte de cargas, xa sexa por medios manuais ou con axudas mecnicas. O R.D. 487/19973, do 14 de abril, establece as disposicins mnimas de seguridade e sade relativas manipulacin manual de cargas,encomendando ao INSHT a elaboracin da Gua tcnica para a avaliacin e prevencin dos riscos relativos manipulacin manual de cargas nel establcese : A efectos prcticos poderanse considerar como cargas os obxectos que pesan mis de 3 kg e A modo de consideracin xeral o peso mximo que se recomenda non exceder de 25 kg. Cando se superen eses valores deberanse tomar medidas preventivas, como o uso de axudas mecnicas.

Medidas Preventivas
Utilizar o mtodo xeral de levantamento de cargas. Evitar movementos bruscos coas cargas.

Ver R.D. 486/1997 Ligazn

10 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

3.4 Cada por obxectos desprendidos

Causas
Accidente que se pode producir por cada de obxectos, como son os materiais que almacenamos nos estantes, que se desprenden da sa situacin e se derruban.

Medidas preventivas
Nos estantes superiores colocar os materias mais lixeiros e que menos se utilicen. Realizar limpezas peridicas retirando todos aqueles obxectos que estean obsoletos ou inservibles. Destinar espazos especficos para o almacenamento dos materiais. Ancorar e arriostrar ( suxeitar con riostra) os estantes co obxecto de aumentar a estabilidade. Establecer normas de almacenamento para evitar a cada de obxectos almacenados.

3.5 Golpes/cortes contra obxectos inmbiles

Causas
Encontro violento dunha persoa ou dunha parte do seu corpo cun ou varios obxectos que estean colocados de forma fixa ou en repouso, como son os obxectos mal colocados nos corredores ou nas aulas, columnas mal situadas, esquinas das mesas, caixns sen pechar, falta de orde, etc.

Medidas preventivas
As zonas de paso deben estar limpas e libres de obstculos. Non acumular equipos de traballo ou materias en esquinas, corredores ou recantos que poidan ocasionar golpes, tropezns, etc. Iluminar correctamente as zonas de paso e de traballo. Usar mobles de arestas redondeadas. Non deixar caixns abertos.

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

11

3.6 Contacto elctrico

Os centros docentes son lugares de traballo onde est presente a electricidade, polo que importante coecer os riscos derivados da mesma. Os accidentes producidos polo paso da corrente elctrica, anda que non son moi numerosos, poden dar lugar nalgns casos a lesins graves ou mortais. A corrente elctrica un movemento ordenado e permanente das partculas cargadas nun condutor baixo a influencia dun campo elctrico.
Sinal de advertencia risco elctrico

Causas de risco elctrico

Os riscos de electrocucin son producidos polo contacto do corpo humano coa corrente elctrica. O contacto pode ser: Contacto directo:cando se tocan partes da instalacin elctrica que estn en tensin normalmente, como poden ser os enchufes ou os cables pelados cando se cambian os fusibles ou os portalmpadas. Contacto indirecto: cando se tocan partes que quedan, por circunstancias, con tensin accidental, como cubertas metlicas de aparellos, condutores, carcasas, etc. Os profesores manexan cada da mis aparellos elctricos que poden dar lugar a contactos directos e indirectos, xa que os centros estn equipados con proxectores de diapositivas, canns de vdeo, casetes, televisores, aparellos de vdeo, etc. Hai unha serie de estancias onde os riscos son maiores debido sobrecarga de aparellos elctricos, como son as aulas de informtica, os talleres de tecnoloxa ou os talleres dalgunhas ramas de FP dotados de gran nmero de equipos e instalacins.

Lesins de risco elctrico

Con paso de corrente: morte por paro cardaco, queimaduras externas e internas, lesins secundarias por cadas ou golpes. Sen paso de corrente: queimaduras por arco elctrico, lesins secundarias por explosin de atmosferas inflamables, lesins nos ollos, etc.

12 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Lexislacin vixente
Real Decreto 842/20024, de 2 de agosto, polo que se aproba o Regulamento electrotcnico para baixa tensin, coas sas Instrucins Tcnicas Complementarias (ITCBT) (BOE nm. 224 do mrcores 18 de setembro).

Medidas preventivas
Revisins peridicas das instalacins elctricas: A ITC-BT-05 establece a obriga de realizar inspeccins iniciais e peridicas cada 5 anos dunha serie de instalacins elctricas onde se inclen os locais de pblica concorrencia e, dentro deles, aplcase aos centros de ensinanza con ocupacin de mis de 50 persoas. As instalacins elctricas estn dotadas de dispositivos de seguridade que hai que comprobar periodicamente, como son os interruptores diferenciais, que son os que protexen as persoas das derivacins de corrente elctrica, e as instalacins de posta a terra, que debern ser revisadas por persoal especializado. O cadro elctrico ha de dispoer dun interruptor automtico diferencial de 30 mA con pulsador, para comprobar o seu funcionamento. En edificios anteriores ao REBT-1973 recomndase instalar a conducin de posta a terra para protexer os aparellos de sobreintensidades. Recomendacins xerais en calquera instalacin elctrica: Comprobar os estados dos enchufes e dos cables dos aparellos. Non tirar dos cables dos enchufes para desconectar os aparatos. Usar enchufes de encravamento profundo para protexer os alumnos ou protexelos con tapas illantes adecuadas. Utilizar enchufes conectados rede de posta a terra en edificios que dispoan dela. Non sobrecargar os enchufes con demasiados aparellos. Cando os equipos e as persoas estean mollados non utilizar os aparellos elctricos. Operar cos mandos previstos polo fabricante ou instalador. Sinalizar os riscos elctricos.

3.7 Incendio

Un incendio un lume incontrolado. Para que se inicie necesitamos tres elementos: combustible, comburente e foco de calor (tringulo do lume).

Ver R.D. 842/2002 Ligazn

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

13

Causas
Producidas polas instalacins e zonas con risco dentro dos centros educativos, como salas de caldeiras, depsitos, laboratorios, talleres, etc.
Sinal de advertencia Materiais inflamables

Medidas Preventivas
Os centros debern ter o plan de autoproteccin operativo, no que se incluirn as medidas de emerxencia e evacuacin e os medios de proteccin contra incendios, este tema desenvlvese mis detalladamente no mdulo V Plan de emerxencia e evacuacin.

3.8 Accidentes in itinere

O accidente in itinere o que ocorre ao dirixirse desde a casa ao traballo, ou ao regresar desde o traballo casa polo traxecto habitual. A maiora dos docentes teen que desprazarse en vehculo para ir ao seu centro, pasando unha serie de horas ao da na estrada.

Medidas de Prevencin
Respectar as horas de sono. Iniciar o percorrido con tempo para evitar comportarse de forma temeraria. Revisar e manter o vehculo en bo estado, realizando as revisins que sexan precisas. Evitar comidas copiosas. importante recordar que non se debe conducir logo de consumir bebidas alcohlicas.

En zonas de talleres:
Nas clases de prcticas, nos talleres, os docentes poden estar expostos a diversos riscos que, no caso de ensinanzas de FP, dependen da rama na que se estean impartindo as clases.

14 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

3.9 Golpes e/ou cortes contra obxectos mbiles

Causas
Golpes ou cortes ocasionados polas partes mbiles das mquinas e instalacins.

Medidas Preventivas
Utilizar maquinaria co marcado CE e que, polo tanto, cumpra a normativa R.D. 1215/1997, do 18 de xullo, sobre disposicins mnimas de seguridade e sade para a utilizacin polos traballadores dos equipos de traballo. Colocar as proteccins cando se empreguen as mquinas.

3.10 Golpes e/ou cortes por obxectos ou ferramentas

Causas
Producidas polo manexo de papel, grampadoras, tesoiras, etc. / Ferramentas manuais nos talleres.

Medidas preventivas
Extremar as precaucins no manexo de obxectos punzantes ou de corte. Dirixir os movementos de corte ou de golpe na direccin contraria ao corpo. Utilizar a ferramenta adecuada para cada operacin. Eliminar ou arranxar as ferramentas defectuosas.

3.11 Proxeccin de fragmentos ou partculas

Causas
Nos talleres onde poida haber proxeccins de fragmentos ou partculas (tornos, mquinas de arranque de labra, etc.).
Sinal de obrigacin Proteccin obrigatoria da vista

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

15

Medidas Preventivas
Usar proteccins nas mquinas que retean os fragmentos desprendidos. Utilizar EPIs (lentes de seguridade) cando se prev a proxeccin de partculas.

3.12 Contacto trmico

Causas
Dentro das escolas pdense dar situacins en que se produzan lesins polo contacto con obxectos a temperaturas elevadas.

Sinal de obrigacin Proteccin obrigatoria das mans

Medidas Preventivas
Teremos coidado ao coller ou tocar utensilios quentes. recomendable o uso de EPIs (luvas illantes).

16 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

4. Hixiene no ambiente interior

Riscos debidos s condicins de hixiene ou sade nos centros docentes: 4.1 Condicins ambientais termohigromtricas: humidade e temperatura (disconfort, catarros, etc.) 4.2 Iluminacin (fatiga visual, trastornos visuais, golpes, etc.) 4.3 Rudo (disconfort, trastornos do sistema nervioso, problemas auditivos, etc.) 4.4 Contaminantes qumicos (afonas, alerxias, etc.) 4.5 Contaminantes biolxicos (infeccins intestinais, gripes, etc.)

4.1 Condicins ambientais termohigromtricas

O artigo 7 do R.D. 486/975, establece que A exposicin s condicins ambientais dos lugares de traballo non deber supor un risco para a seguridade e sade dos traballadores. Para iso incle o anexo III, ao que se deben de axustar as condicins ambientais e, en particular, as condicins termohigromtricas (temperatura e humidade) das zonas de traballo dos centros docentes. O confort trmico dunha aula depende dunha serie de parmetros humanos, como son o nmero de alumnos por aula, os materiais de recubrimento, etc. e uns parmetros de tipo fsico: humidade, temperatura e velocidade do aire. As condicins ambientais dos lugares de traballo non deben constitur unha fonte de incomodidade ou molestia para os traballadores. Para ese efecto, debern evitarse as temperaturas e as humidades extremas, os cambios bruscos de temperatura, as correntes de aire molestas, os cheiros desagradables, a radiacin excesiva e, en particular, a radiacin solar a travs de fiestras, luces ou tabiques acristalados. No anexo III, punto 3, establece que os locais de traballo pechados deben cumprir as seguintes condicins: A temperatura dos locais onde se realicen traballos sedentarios propios de oficinas ou similares estar comprendida entre 17 e 27 C (aulas docentes tericas). A temperatura dos locais onde se realicen traballos lixeiros estar comprendida entre 14 e 25 (ximnasios, talleres,etc.).

Ver R.D. 486/1997 Ligazn

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

17

 A humidade relativa estar comprendida entre o 30 e o 70%, excepto nos locais onde existan riscos por electricidade esttica nos que o lmite inferior ser o 50%. Os traballadores ou traballadoras non debern estar expostos de forma frecuente ou continuada a correntes de aire cuxa velocidade exceda os seguintes lmites: Traballos en ambientes non calorosos: 0,25 m/s. Traballos sedentarios en ambientes calorosos: 0,5 m/s. Traballos non sedentarios en ambientes calorosos: 0,75 m/s. Estes lmites non se aplicarn s correntes de aire expresamente utilizadas para evitar a tensin en exposicins intensas calor, nin s correntes de aire acondicionado, para as que o lmite ser de 0,25 m/s no caso de traballos sedentarios e 0,35 m/s nos demais casos.

4.2 Iluminacin

Case toda a informacin que recibimos do exterior canalzase pola vista, de a a importancia do confort visual para a realizacin dos distintos traballos. A iluminacin dos lugares de traballo deber permitir que os traballadores dispoan de condicins de visibilidade adecuadas para poder circular polos mesmos e desenvolver neles as sas actividades sen risco para a sa seguridade e sade. (Art. 8 do R.D. 486/19976, de 14 de abril). Unha boa iluminacin das distintas aulas e zonas de traballo dos centros educativos a que se adeca s caractersticas da actividade que se realice neles, tendo en conta os riscos para a seguridade e sade dos traballadores e as esixencias visuais das distintas tarefas desenvolvidas.

Iluminacin incorrecta
A diminucin da eficacia visual pode aumentar o nmero de erros e accidentes, as como a carga visual e fatiga durante a execucin das tarefas; tamn se poden producir accidentes como consecuencia dunha iluminacin deficiente nas vas de circulacin, escaleiras e outros lugares de paso. Accidentes (aumenta o risco de cadas nos centros). Fatiga visual (problemas de visin). Posturas forzadas (problemas muscoesquelticos, carga de traballo, etc.).

Ver R.D. 486/1997 Ligazn

18 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Niveis de iluminacin
A revista ERGA PRIMARIA TRASVERSAL do INSHT recolle, no nmero 12 7,o tema da iluminacin no lugar de traballo, estudando a iluminacin nos centros escolares. Cada actividade precisa dun nivel de iluminacin determinada en funcin dos seguintes factores: o tamao dos detalles que se han de ver, a distancia entre o ollo e o obxecto observado, o factor de reflexin do obxecto observado (obxectos con factores de reflexin baixos precisarn niveis de iluminacin mis elevados), o contraste entre os detalles do obxecto e o fondo sobre o que destaca (unhas condicins de contraste deficientes precisarn maiores niveis de iluminacin) e, para rematar, a idade do observador. O nivel de iluminacin ou iluminancia dunha superficie a relacin entre o fluxo luminoso que recibe a superficie en cuestin e a sa extensin. A sa unidade o lux, e a sa medida realzase co luxmetro. No anexo IV establece a tboa cos niveis mnimos de iluminacin dos lugares de traballo :
LUGARES DE TRABALLO NIVEL MNIMO REQUERIDO (Lux)

Zona onde exectanse tarefas con: Baixa exixencia visual Esixencias visuais moderadas Esixencias visuais altas Esixencias visuais ocasional reas ou locais de usomoi altas reas ou locais de uso habituais Vas de circulacin de uso ocasional Vas de circulacin de uso habituais

100 200 500 1000 50 100 25 50

As tarefas realizadas nunha aula clasifcanse dentro do apartado: esixencias visuais altas e, polo tanto, correspndelles un nivel de iluminacin aproximado de 500 lux, mentres que na sala de reunins suficiente cunha iluminacin de 300 lux e en corredores e escaleiras, 100 lux.

A iluminacin nos centros escolares

Nas escolas debe obterse o maior rendemento posible da luz natural sempre que sexa posible, pola sa calidade, o benestar que implica, o aforro enerxtico que supn o seu uso, as como pola necesidade psicolxica de contacto visual co mundo exterior. Normalmente a luz solar non suficiente para iluminar as zonas mis afastadas das fiestras, polo que far falta complementala cun sistema de iluminacin artificial, que
7

Ver ERGA12 Ligazn

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

19

debe dar unha iluminacin xeral suficiente nas condicins mis desfavorables e debe permitir realizar apropiadamente as actividades realizadas nas aulas, como son a escritura, a lectura de libros e do encerado. importante que as mesas das aulas estean colocadas correctamente respecto das fiestras; aconsllase situar as mesas paralelas lia de fiestra, de maneira que os alumnos non sufran cegamentos directos producidos pola radiacin da luz solar . Estas medidas pdense completar coa utilizacin de persianas, cortinas, toldos, etc. para evitar a radiacin solar directa e os posibles cegamentos. Aconsllase situar as mesas entre as filas de luminarias, paralelas lia de fiestras, e non directamente debaixo das mesmas; deste xeito evitaranse os cegamentos e facilitarase que a luz incidise lateralmente, evitando as a presenza de reflexos que poderan reducir o contraste na tarefa. aconsellable tamn instalar unha iluminacin localizada sobre o encerado. Aspectos relacionados coa iluminacin, como as cores, o mobiliario da aula e os revestimentos dos materiais, son tamn importantes. A cor produce no observador reaccins psquicas ou emocionais; existen cores que estimulan e at excitan e hai outras que arrefran, tranquilizan ou cansan. Iso debido s calidades psicocromticas que posen. Por iso, a seleccin das cores para as distintas superficies dun local xoga un papel moi importante, posto que pode contribur a aumentar a eficacia do sistema de iluminacin escollido para dito local. Son aconsellables os revestimentos mates en madeira clara ou en tons medios (beixe, gris claro, etc.). Para as paredes conveniente un revestimento de cor pastel clara. O chan non aconsellable que sexa excesivamente claro porque pode provocar cegamentos pola reflexin dos focos luminosos.

Medidas de prevencin
Asegurar os niveis mnimos de iluminacin esixidos en funcin das caractersticas da tarefa. Colocar as lmpadas en luminarias con difusores ou elementos para evitar cegamentos. Dispor de persianas regulables e cortinas para regular a luz e evitar os cegamentos. Colocar as mesas dos alumnos entre as filas de luminarias e paralelas s fiestras, para que a luz incida lateralmente sobre a tarefa. Utilizar cores claras e acabados mates que favorezan a difusin da luz e impidan os reflexos.

20 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

O confort visual en traballos con pantallas de visualizacin de datos (PVD)

No traballo con pantallas de visualizacin de datos, moitas das condicins indicadas para os traballos tradicionais son dificilmente aplicables na maiora das situacins de postos con pantallas de computadores. Unha das dificultades vn determinada polo feito de que o operador debe realizar das tarefas vez, a lectura dos documentos e a lectura dos caracteres da pantalla, tarefas que representan esixencias visuais moi diferentes.

4.3 Rudo

O rudo un dos males da sociedade actual, presente en todos os mbitos da vida diaria, que afecta tamn aos centros escolares. unha sensacin sonora desagradable e molesta, que pode lesionar o rgano auditivo e producir trastornos fisiolxicos. O son un fenmeno fsico que se produce cando un obxecto slido comeza a vibrar e o seu movemento transmtese ao aire producindo ondas que se van propagando at que chegan ao odo da persoa receptora.
Sinal de obrigacin Proteccin obrigatoria do odo

Medida do rudo
O decibelio a unidade de medida da intensidade de rudo. unha unidade logartmica, polo que crea certo engano, xa que se un rudo de 80dB dous rudos iguais simultneos dan lugar a 83dB. Os aparellos que miden o rudo son os sonmetros, que miden o nivel instantneo de rudo dB(A), unidade que ten en conta o contido da frecuencia, e os dosmetros, aparellos que miden o nivel medio durante o tempo que estean funcionando. Constan dun micrfono e un equipo que se lle colocan ao traballador mentres desempea as sas funcins. As pdese obter o nivel medio de rudo ao que est sometido durante varias horas extrapolndoo a toda a xornada laboral.

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

21

Valores lmite de exposicin:

A norma actualmente en vigor sobre o rudo o R.D. 286/20068, de 10 marzo, sobre proteccin da sade e seguridade dos traballadores contra os riscos relacionados con a exposicin o rudo, establece: Nivel diario equivalente: (LAeq,d) =87 dB(A) Nivel de Pico (Lpico)= 140 dB (C) Nivel diario equivalente: representa o nivel de rudo terico ao que estara exposto un traballador nunhas condicins sonoras concretas que se extrapolan a un total de oito horas de traballo diarias. Nivel de Pico: representa o nivel de rudo que se produce nun instante determinado. A OMS publica unha gua cunha serie de valores recomendables para o rudo comunitario en ambientes especficos, establecendo que no interior das aulas escolares non se debera exceder de 35dBA e no exterior dos patios, 55dBA.

Enfermidades producidas polo rudo

Aparello auditivo, diminucin da capacidade auditiva. Irritabilidade, sistema nervioso, dificultade de concentracin Problemas da farinxe, como consecuencia de forzar a voz.

Causas do rudo nos centros escolares

O foco emisor do rudo a fonte sonora que produce as molestias: O rudo ambiental nos centros escolares est producido na maiora dos casos polo nivel de voz alto dos alumnos, acrecentado cando se concentran un nmero elevado deles en espazos como comedores, patios pechados, corredores... Hai unha serie de aulas, como ximnasios ou talleres, que debido s sas caractersticas son mis propensas a que se produzan nelas altos niveis de rudo. Nos talleres das familias profesionais de FP onde se empregan mquinas, como as ramas de madeira e moble, fabricacin mecnica, etc., prodcense altos niveis de rudo que, en moitos casos, exceden o lmite de exposicin permitido pola lei.

Medidas preventivas
O rudo un contaminante fsico. Para diminur os seus efectos nocivos dbese actuar en tres fases: Foco emisor xerador do rudo : Actuar sobre a causa do rudo: a primeira medida de prevencin sempre ha de ir encamiada a diminur ou eliminar a fonte que produce o rudo, xa
8

Ver R.D. 286/2006 Ligazn

22 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

sexa intentando que os alumnos produzan menos rudo, con campaas de educacin para xerar outro ton de voz, ou programando os horarios dos recreos para regular o nmero de alumnos nos patios e corredores. Nos talleres de FP onde se traballa con mquinas ruidosas conveniente cambiar estas por outras que xeren menos rudo ou mellorar a fixacin, as como os cerramentos totais ou parciais das mesmas. Medio de transmisin: Diminur o nivel de presin acstica no ambiente cun mellor illamento e acondicionamento acstico das aulas e talleres. moi importante a seleccin dos materiais do revestimento das aulas, debendo ter propiedades absorbentes para impedir ou diminur o eco e reverberacins; recubrimentos de cortiza e madeira, falsos teitos de materiais porosos, colocacin de cortinas ou persianas son medidas sinxelas que axudan a mellorar a acstica das aulas. Foco receptor: se despois de aplicar as medidas anteriores seguimos tendo niveis altos de rudo acudiremos como ltimo recurso a dotar os traballadores expostos de EPI, equipos de proteccin individual das vas auditivas, como son os cascos, auriculares ou tapns.

4.4 Contaminantes Qumicos

Contaminantes qumicos son substancias que poden ser absorbidas polo organismo e producir, en pouco tempo ou moitos anos, efectos nocivos para a sade das persoas.
Sinal de advertencia Materias txicas

Vas de entrada dos contaminantes

A penetracin dunha substancia qumica no corpo humano pdese producir de diversas formas: Va respiratoria: consiste na inhalacin a travs dos pulmns ao respirar. a va principal de entrada dos contaminantes . Va dixestiva: producida ao inxerir pola boca substancias qumicas Va drmica: o axente qumico entra en contacto coa pel do traballador. Va parenteral: a travs de chagas e feridas producidas por cortes, picadas, mordeduras, etc.

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

23

Normativa vixente
R. D. 374/2001, de 6 de abril sobre a proteccin da sade e seguridade dos traballadores contra os riscos relacionados cos axentes qumicos durante o traballo (BOE nm. 104 de 1 de maio de 2001). R.D. 379/2001, de 6 de abril polo que se aproba o Regulamento de almacenamento de produtos qumicos (BOE nm. 112 de 10 de maio de 2001). R.D. 363/1995, sobre comercializacin de produtos qumicos relativa clasificacin, envasado e etiquetaxe de substancias e preparados perigosos (BOE 133 nm. de 5 de xuo de 1995).

Efectos nocivos dos produtos txicos:

Os produtos qumicos poden provocar: Intoxicacin aguda a persoas que estn sometidas a pequenas doses do contaminante nun curto perodo de tempo. Os efectos presntanse despois de moi pouco tempo de exposicin (horas) e de maneira clara e recoecible: asfixia, vmitos, mareos, perda da visin, etc Intoxicacin crnica a persoas que estn sometidas a pequenas doses durante perodos prolongados de tempo. Os efectos presntanse nun longo perodo de tempo despois de producirse a exposicin (meses, at anos), non son facilmente recoecibles e en moitos casos resulta difcil relacionalos coa exposicin ou contaminante. importante ter en conta: Lmites de exposicin profesional (Vla): son valores mximos que non deben superar os axentes qumicos nun posto de traballo. Etiquetaxe dos produtos qumicos: informacin bsica que recibe o usuario dos perigos dos compostos, as como as precaucins na sa manipulacin. Fichas de datos de seguridade (FDS): informacin complementaria da etiqueta. Almacenamento, manipulacin e eliminacin de refugos.

Enfermidades producidas polos contaminantes qumicos:

Alerxias e outras intolerancias a determinados axentes qumicos. Asfixias debido falta de osxeno. Anestsicos e narcticos. Dermatites. Enfermidades broncopulmonares (gases irritantes), asma, pneumoconioses (amianto, slice,etc.). Irritacins das vas respiratorias e da pel.

24 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

 Cancro e modificacins xenticas do cdigo ADN (substancias con poder cancerxeno e mutaxnico, etc.).

Causas
Producidas polas atmosferas nocivas que xera o uso destes produtos qumicos: colas, disolventes, material de laboratorios e dos talleres. Nos centros docentes utilzanse e almacnanse moitos produtos qumicos, o que comporta unha serie de riscos que necesario coecer para tomar as medidas preventivas pertinentes. De uso xeral son os produtos de limpeza, pegamentos, pinturas para facer traballos de plstica, insecticidas, po de xiz, etc. Nos institutos de educacin secundaria, nos talleres de tecnoloxa e nos laboratorios de prcticas utilzanse unha gran variedade de axentes qumicos, do mesmo xeito que nunha serie de ramas de FP como a sanitaria, qumica, madeira e moble, automocin, artes grficas, etc.

Medidas preventivas
As accins preventivas pdense dividir en tres fases: Medidas sobre o foco emisor: Substitur o produto por outro menos txico, por exemplo, usando vernices e pinturas auga ou xices hipoalrxicos. Delimitar as actividades potencialmente perigosas en recintos illados. Almacenar as substancias nocivas en armarios e almacns pechados.
Sinal de obrigacin Proteccin das vas respiratorias

Medidas sobre o medio de transmisin: Ventilacin do lugar de traballo para mellorar a calidade do aire por medio de extractores. Medidas sobre o traballador: Utilizacin de EPI (Equipos de proteccin individual) das vas respiratorias (mscaras, caretas), luvas e protectores de xices.

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

25

4.5 Contaminantes biolxicos

Contaminantes biolxicos son todos os seres vivos, e substancias derivadas dos mesmos, presentes no traballo e que son susceptibles de provocar efectos negativos na sade dos traballadores A normativa vixente na actualidade o R.D. 664/1997 Proteccin dos traballadores contra os riscos relacionados coa exposicin a axentes biolxicos durante o traballo.
Sinal de advertencia Risco biolxico

Riscos biolxicos
Os axentes biolxicos causantes de enfermidades que teen maior interese desde o punto de vista da hixiene industrial son: Bacterias: tuberculose, ttanos, salmonelose, brucelose, etc. Virus: hepatite A-B, rabia, herpes, gastroenterite, SIDA, etc. Fungos: enfermidades psicticas, asma, etc . Efectos dos contaminantes biolxicos: Hepatite Infeccins da pel Infeccins intestinais Trastornos respiratorios

Causas do risco biolxico docente:

O profesorado en xeral, e especialmente o de educacin infantil, est exposto a contraer enfermidades transmisibles pola convivencia con nenos (gripe, piollos, varicela, xarampn, etc.) Traballos nos laboratorios de Bioloxa Os traballadores das familias de FP nas que se imparten materias onde hai exposicin a riscos biolxicos: sanitaria - agropecuaria Actividades con residuos orgnicos humanos, de animais ou plantas.

26 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Medidas preventivas:
Actuando sobre os elementos que integran o proceso de xeracin do risco, impedindo o seu desenvolvemento: Medidas sobre a fonte de contaminacin: No axente biolxico ou ben a tarefa que xera o risco. Interrupcin da cadea epidemiolxica a travs de medidas de proteccin colectiva (campaas de vacinacin de gripe, etc.) Substitucin, na medida do posible, dos axentes biolxicos por outros menos patxenos. Desinfeccin e desratizacin dos centros escolares. Limpeza e adecuacin dos locais que leve a diminur os niveis de contaminacin. Medidas sobre o medio de transmisin: Renovacin peridica do aire na aula, que axuda a manter o ambiente mis limpo. Utilizacin de medios seguros para a recollida, almacenamento e retirada de residuos orgnicos. Previsin dun sistema de ventilacin de determinadas aulas, laboratorios, talleres, etc. Construcin de chans e paredes con materiais fciles de limpar e descontaminar Medidas sobre o traballador exposto: Formacin e informacin aos traballadores sobre os riscos e as medidas preventivas ante os axentes biolxicos. Utilizacin de Equipos de Proteccin Individual (EPI) como ltima medida e se non se puido evitar ou reducir o risco por outros medios: Proteccin das vas respiratorias (mscaras) e mans (luvas hixinicas) as como a utilizacin de roupa de proteccin.

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

27

5. O Corpo como instrumento de traballo

O traballo supn un esforzo para o traballador que o realiza. Entendemos como carga de traballo ou laboral o conxunto de requirimentos fsicos (carga fsica) e psquicos (carga mental) aos que o traballador se ve sometido ao longo da xornada laboral. Anda que o labor do docente implica un maior desgaste mental, non menos certo que require unha serie de esixencias fsicas, polo que necesario avaliar os riscos da carga fsica e achegar as medidas correctoras precisas para eliminalos. Riscos docentes producidos por factores ergonmicos: 5.1 Carga fsica (fatiga fsica, lesins muscoesquelticas, lumbalxias, etc.). 5.2 Carga vocal (disfonas, trastornos da voz ,etc).

5.1 Carga fsica

Os trastornos muscoesquelticos (TME), representan un dos problemas de sade mis frecuentes no noso pas e en toda Europa. A dor de costas unha enfermidade da civilizacin producida a consecuencia de defectuosas actitudes, das posturas ou esforzos mnimos en mala posicin para a columna. Entre o colectivo docente unha das principais causas de baixa por enfermidade.

Causas
O traballo muscular implica a posta en accin dunha serie de msculos que achegan a forza necesaria; segundo como se contraian eses msculos o traballo pode ser esttico ou dinmico: Traballo esttico: cando a contraccin de msculos continua e se mantn durante un perodo de tempo, por exemplo, na posicin esttica prolongada dos docentes, que pasan longos perodos na mesma postura, de p ou sentados (corrixindo exames, etc.).

28 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

 Traballo dinmico: produce unha sucesin peridica de tensins e relaxamentos dos msculos activos, todas elas de curta duracin, como no levantamento de alumnos realizados polos profesores de educacin infantil, posturas incorrectas ao escribir no encerado, ao inclinarse a revisar os traballos do alumnado, etc. As causas que contriben aparicin dos trastornos muscoesqueleticos teen a sa orixe non soamente nos aspectos fsicos, senn tamn nos psicosociais e organizativos do centro de traballo, do mesmo xeito que nos factores persoais de cada profesor. Os esforzos psquicos dos docentes desembocan moitas veces en estrs e ansiedade, conducindo a musculatura a contraccins permanentes e, ao final, dexeneracin e deformacin progresiva das zonas cervical e lumbar

Patoloxas asociadas ao aparello locomotor:

As lesins muscoesquelticas comprenden un conxunto de alteracins que producen dor, molestia ou tensin, resultantes dalgn tipo de lesin que pode afectar a distintas partes do corpo: costas, caluga, mans, pulsos, etc. Fatiga muscular: o traballo esttico da musculatura produce contraccins permanentes que levan fatiga muscular e posterior dor. Cervicalxia, dorsalxia e lumbalxia: presenza de dor nunha zona determinada do corpo debido a factores inflamatorios ou a contraccins musculares. Hernia discal: consiste na sada do ncleo carnoso dun disco intervertebral. Osteoporose: diminucin do tecido seo.

Normativa de aplicacin
R.D. 487/1997 9, de 14 de abril, sobre disposicins mnimas de seguridade e sade relativas a manipulacin manual de cargas que entrae riscos, en particular dorsolumbares, para os traballadores. Gua tcnica INSHT para a avaliacin e prevencin dos riscos relativos manipulacin manual de cargas. A efectos prcticos considranse cargas os obxectos que pesen mis de 3 kg. O peso mximo que se recomenda non exceder por mtodos manuais de 25 kg. R.D. 488/199710, de 14 de abril, sobre disposicins de seguridade e sade relativas ao traballo con equipos que inclen pantallas de visualizacin, se consideran traballadores que deban de cumprir esta normativa, aqueles que na sa xornada laboral superen as 4 horas diarias ou 20 semanais diante dunha pantalla de ordenador.

9 10

Ver R.D. 487/1997 Ligazn Ver R.D. 488/1997 Ligazn

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

29

Medidas preventivas
aconsellable cambiar a posicin con frecuencia para evitar a fatiga. O corpo ten que estar erguido en todo momento para evitar deformacins da columna. Cmpre adoptar medidas correctivas para mellorar as posturas.

5.2 Carga Vocal

Os profesores son un dos colectivos que pasan mis horas ao da falando, sendo o instrumento vocal unha ferramenta bsica de traballo para os docentes dos diferentes niveis educativos: infantil, primaria, secundaria, bacharelato, FP, etc. Definimos como profesional da voz" calquera individuo que utilice a voz como ferramenta e medio principal no seu desempeo laboral. Os docentes, do mesmo xeito que os cantantes, actores, locutores, etc., forman parte dos considerados profesionais da voz. O que diferenza estes colectivos do dos profesores que dende o comezo das sas actividades reciben unha formacin especfica para regular e mellorar o uso das cordas vocais. A falta de formacin do profesorado no coidado da voz, xunto coa escasa prevencin e sensibilizacin, trae consecuencias negativas na sade, producindo enfermidades que poden chegar a converterse nalgns casos en patoloxas crnicas. A nova norma que regula as enfermidades profesionais (R.D. 1299/2006, de 10 de novembro) ampla o cadro de enfermidades profesionais, contemplndose por primeira vez "os ndulos das cordas vocais a causa dos esforzos sostidos da voz por motivos profesionais". O colectivo docente un dos sectores mis beneficiados por esta nova situacin, longamente demandada e apoiada en numerosos estudos sobre os riscos da carga vocal no sector do ensino.

Caractersticas da voz
Para utilizar a voz de forma correcta necesario coecer os parmetros que miden a emisin da voz: Ton: frecuencia da voz. Depende do nmero de vibracins por segundo dunha onda sonora. As cordas vocais tnsanse ou relxanse para emitir sons agudos ou graves. Intensidade: mdese en decibelios e determina as voces fortes ou frouxas.

30 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

 Timbre: a calidade que imprime personalidade nica voz, producida polo modo particular de vibracins das cordas vocais.

Trastornos docentes da voz

As disfonas son un trastorno momentneo ou duradeiro da funcin vocal que afecta aos docentes con moita frecuencia, producidas polas alteracins dun ou mis parmetros da voz: o timbre, a intensidade e a altura tonal. Disfonas orgnicas: as alteracins son producidas por lesins nos rganos de fonacin, causados en moitos casos por tumores; os que mis afectan ao colectivo docente son os ndulos, plipos e edemas. Estas disfonas en moitos casos necesitan tratamento mdico ou farmacolxico ademais de sesins de logopedia. Disfonas funcionais: as alteracins da voz non presentan lesins nas cordas vocais e son producidas por unha mala hixiene vocal. As sas causas poden ser: Sobreesforzo vocal: falar excesivamente, berrar, existencia de rudo excesivo, po e fume. Uso incorrecto vocal: prodcense ao falar cunha intensidade e un ton mis alto do necesario. Fonopose: a suma do abuso e mal uso vocal. O foniatra o mdico que diagnostica as patoloxas da voz, comproba se se trata dunha disfona funcional ou orgnica e propn os tratamentos correctivos que estime oportunos, podendo realizar a reeducacin da voz el mesmo ou desviala ao logopeda, segundo os casos.

Causas da carga vocal docente

Sobreesforzo continuado da voz en xornadas horarias prolongadas. Tamao das aulas, con mala acstica e en moitos casos masificadas. Nivel de rudo ambiental elevado.

Medidas preventivas
Mellorar as condicins acsticas das aulas para evitar ecos e reverberacins. Mellorar as condicins individuais dos docentes: Realizar cursos de educacin da voz para educar a respiracin e lograr unha fonacin eficaz. para aumentar a elasticidade e correcto funcionamento de cordas vocais.

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I

Servizo Prevencin Riscos Laborais

31

 para mellorar a axilidade e elasticidade dos rganos de articulacin e das cavidades de resonancia. a extensin destes cursos ser dunhas 10 a 20 horas con contidos tericos sobre foniatra e practicas de logopedia. Hixiene individual da voz: Evitar axentes externos (tabaco, alcol, bebidas moi quentes ou moi fras) e medicamentos que poden resecar os rganos de fonacin (antihistamnicos, antimareo, antidiarreicos, atropnicos). Corrixir hbitos incorrectos. Respirar pola boca. Non falar alto ou forzar a voz, non berrar. Non falar mentres se realiza esforzo fsico. Adoptar bos costumes. Beber auga suficiente. Evitar a sudoracin excesiva. Procurar perodos de descanso, durmir suficientemente (8 horas), Adoptar a postura corporal correcta.

32 Servizo Prevencin Riscos Laborais

RISCOS ESPECFICOS NO POSTO DOCENTE E A SA PREVENCIN I