Haz?

layan: Aytan YKSEL r

Okul NO: 927 S? ? : 8/A n f

retmen: Hayri ZBAY Ders: Matematik Konu: gende A Kenar Bantlar

GENDE AI KENAR BAINTILARI

-o NDEKLER oA- GENN YARDIMCI ELEMANLARI ...1 B- GENEL AI-KENAR BAINTILARI...1 C- ZEL GENLER..4 (a) Dik gen...4 1. Pisagor Bants.4 2. klit Bantlar..5 (b) Ekenar gen.................................................................................6 (c) kizkenar gen...7 D- GEM YILLARIN IKMI SORULARI...8

Kaynaklar
Coku Konu Anlatml Kitab Gvender Konu Anlatml Kitab http://geometri.us/

GENDE AI KENAR BAINTILARI

A- GENN YARDIMCI ELEMANLARI:
genin tane as ve tane kenar vardr. Bunlara genin ana elemanlar denir. Bir genin ykseklik, aortay, kenarortay ve kenar orta dikme eklinde drt tane de yardmc eleman vardr. Ykseklik: Bir genin bir kesinden kar kenara inilen dik doru parasna (ke ile kenar arasndaki en ksa uzakla) bu kenara ait ykseklik denir. Kenarortay: Bir kenarn orta noktasn kar keye birletiren doru parasna kenarortay denir. Aortay: Bir gende bir ann lsn iki e lye blen doruya aortay denir. (Bu dorunun kar kenar kestii nokta ile ke arasndaki uzakla ise aortayn uzunluu denir.) Aortaylar aya ait olduu iin ait olduklar ann ismi ile gsterilirler. (nA, nB, nC) gende tane de d aortay vardr. (nA, nB, nC) aortaylarn de, genin i blgesinde bir noktada kesiirler. Bu noktaya genin i teet emberinin merkezi denir. Kenar orta dikme: genin bir kenarnn ortasndan klan dikmeye kenar orta dikme denir. genin kenar orta dikmeleri bir noktada kesiirler. Bu nokta genin evrel emberinin merkezidir. Dar al bir gende evrel emberin merkezi genin i blgesinde, geni al bir gende ise genin d blgesindedir. Dik gende evrel emberin merkezi hipotensn orta noktasdr.

B- GENEL AI-KENAR BAINTILARI:

1. Bir gende ls byk olan ann karsndaki kenar uzunluu, ls kk olan ann karsndaki kenar uzunluundan daha byktr. ABC geninde m(A) > m(B) > m(C) a>b>c Tersi de geerlidir. Uzun kenar gren a, ksa kenar gren adan daha byktr. Bir gende bir tane geni a olabileceinden geni ann karsndaki kenar daima en byk kenar olur.

2. Bir gende herhangi bir kenarn uzunluu dier iki kenarn uzunluklar toplamndan kk farknn mutlak deerinden byktr.

ABC geninde; | b - c | < a < (b + c) | a - c | < b < (a + c) | a - b | < c < (a + b)

3. Dik, dar ve geni al genlerde kenarlar arasndaki ilikiler: a) Dik gen: a2 = b2 + c2

b) Dar Al gen: m(A) < 90 a2 < b2 + c2 b ve c kenarlarnn uzunluklar sabit tutulup, A asnn deeri kltlrse a kenarnn uzunluu da klr.

c) Geni Al gen: m(A) > 90 a2 > b2 + c2 b ve c kenarlarnn uzunluklar sabit tutulup, A asnn deeri bytlrse a kenarnn uzunluu da byr. 4. eitkenar bir gende ayn keden izilen ykseklik, aortay ve kenarortay uzunluklarnn sralanmas: | AH | = ha ; ykseklik | AN | = nA ; aortay | AD | = Va ; kenarortay ha< nA <Va

5. eitkenar bir gende, a, aortay, kenarortay ve ykseklik arasndaki sralama: ABC geninde a, b, c kenar uzunluklardr. m(A) > m(B) > m(C) olduuna varsayalm. Bu durumda gende Kenarlar : a > b > c Ykseklikler : ha < hb < hc Aortaylar : nA < nB< nC Kenarortaylar : Va < Vb < Vc eklinde sralanrlar. Yani genin yardmc elemanlar kenarlarnn srasna ters olarak sralanr. 6. Bir kenarlar ortak olan iie iki genden, itekinin evresi daha kk olur.

| BD | + | DC | < | AB | + | AC |

ABCD bir drtgen, a, b, c, d kenar uzunluklar [AC] ve [BD] kegenlerdir. ABCD drtgeninde karlkl kenarlarn uzunluklar toplam, kegenlerin uzunluklar toplamndan kktr. a + c < | AC | + | BD | b + d < | AC | + | BD | Kegen uzunluklar toplam evreden daha byk ve evrenin yarsndan daha kk olamaz.

ie ekillerde iteki eklin evresi daha kk olacandan; | DA | + | AB | + | BC | > | DE | + | EF | + | FC |

7. ABC geninin iindeki herhangi bir P noktas iin; |AP| + |BP| + |CP| toplam ABC geninin evresinden byk, evresinin yarsndan kk olamaz.

evre (ABC) -----------------2

< |AP| + |BP| + |CP| < evre (ABC)

C- ZEL GENLER:
(a) Dik gen Bir asnn ls 90 olan gene dik gen denir. Dik gende 90 nin karsndaki kenara hipotens, dier kenarlara dik kenar ad verilir. Hipotens genin daima en uzun kenardr. m(A) = 90 ise; [BC] kenar hipotens, [AB] ve [AC] kenarlar ise dik kenarlardr. 1. Pisagor Bants: Dik gende dik kenarlarn uzunluklarnn kareleri toplam hipotensn uzunluunun karesine eittir. ABC geninde m(A) = 90 a2 = b2 + c2 Pisagor bantsnn sonucu olarak dik genlere ilikin baz zel kurallar: (3 - 4 - 5) geni Kenar uzunluklar (3 - 4 - 5) saylar veya bunlarn kat olan btn genler dik gendir. (6 - 8 - 10), (9 - 12 - 15) (5 - 12 - 13) geni Kenar uzunluklar (5 - 12 - 13) saylar veya bunlarn kat olan btn genler dik genlerdir. (10 - 24 -26), (15 - 36 - 39) (8 - 15 - 17) geni Kenar uzunluklar (8 - 15 - 17) saylar veya bunlarn kat olan btn genler dik genlerdir. (16 - 30 - 34), (24 - 45 - 51 ) (7 - 24 - 25) geni Kenar uzunluklar (7 - 24 - 25) saylar veya bunlarn kat olan btn genler dik genlerdir. (14 - 48 - 50), (21 - 72 - 75 ) kizkenar Dik gen ABC dik geninde m(A) = 90 ve m(B) = m(C) = 45 ise; ABC bir ikizkenar dik gen olup, hipotens (a kenar), dik kenarlarn (b ve c kenarlarnn) 2 katdr.

 (30 - 60 - 90) geni (30 - 60 - 90) dik geninde; 30'nin karsndaki kenar hipotensn yarsna eittir. 60 nin karsndaki kenar, 30 nin karsndaki kenarn 3 katdr.

(30 - 30 - 120) geni (30 - 30 - 120) dik geninde; 30 lik alarn karlarndaki kenarlara a dersek, 120 lik ann karsndaki kenar a 3 olur.

(15 - 75 - 90) geni (15 - 75 - 90) dik geninde; hipotense ait ykseklik |AH| = h dersek, hipotens |BC| = 4h olur. Hipotens kendisine ait yksekliin drt katdr.

2. klit Bantlar: h2 = p . k Yksekliin hipotenste ayrd paralarn arpm yksekliin karesine eittir. b2 = k . a c2 = p . a a.h =b.c

(b) Ekenar gen Ekenar gende btn aortay, kenarortay ykseklikler akk ve hepsinin uzunluklar eittir. nA = nB = nC = Va = Vb = Vc = ha = hb = hc

Ekenar genin bir kenarna a dersek; Ykseklik: Alan: Ykseklik Cinsinden Alan Deeri:

Ekenar genin iindeki herhangi bir noktadan kenarlara izilen dik uzunluklarn toplam, ekenar gene ait ykseklii verir. Bir kenar a olan ekenar gende;

Ekenar genin iindeki herhangi bir noktadan kenarlara izilen paralellerin toplam bir kenar uzunluuna eittir. Bir kenar a olan ABC ekenar geninde;

(c) kizkenar gen kizkenar genin tepe asndan tabanna izilen ykseklik, hem aortay, hem de kenarortaydr. Bir gende, aortay ayn zamanda ykseklik ise bu gen ikizkenar gendir. Bir gende, aortay ayn zamanda kenarortay ise bu gen ikizkenar gendir. Bir gende, ykseklik ayn zamanda kenarortay ise bu gen ikizkenar gendir. kizkenar gende ikizkenara ait ykseklikler eittir. Bu durumda yksekliklerin kesim noktasnn ayrd paralarda eit olur.

kizkenar gende ikizkenara ait kenarortaylar ve kenarortaylarn kesim noktasnn ayrd paralar da birbirine eittir.

kizkenar gende eit alara ait aortaylar da eittir. Aortaylar birbirini ayn oranda blerler.

kizkenar gende ikiz olmayan kenar zerindeki herhangi bir noktadan ikiz kenarlara izilen dikmelerin toplam, ikizkenarlara ait ykseklii verir. |AB| = |AC| |LC| = |HP| + |KP|

 kizkenar gende tabandan ikiz kenarlara izilen paralellerin toplam, ikiz kenarlarn uzunluuna eittir.