You are on page 1of 37

September, 2011

KRISTIAN |HALAI

September, 2011

KRISTIAN |HALAI

September, 2011

1 BEIHRUAL THLA Ber thla kan lo thleng leh ta reng mai. September thla hi Mizoram Presbyterian Kohhran chuan Beihrual thla atn kan hmang \hn a, Kohhran tinin Nilai leh Beihrual thupui bu in kaihhruaina a siam zuiin hun kan hmang \hn a ni. Beihrual lo awm \an dn hi nu leh pa lam chuan an hre fur trah ngai ila. |halai lam hian Beihrual lo awm chhan leh kan hman dn hi hre lo a awm theih ang. March 15 - 18, 1918 Presbytery Inkhwmpui Aijal-a neih chuan hetiangin a rl a Kristian Beihrualna hi June, 1918 a hian lo awm \an turin kan ruat a. Thla chawhma lam chu mahni Kohhran ho tan a, in tih chakna tur leh in tih thianghlimna leh in tih ngah lawk na atan kan hmang \heuh ang a, tin, thla chawhnu lam chu ringlo te tan a hman tur ani ang, mi hruai hram turin. Tin, Kohhran tinin an thawh-zia dan \heuh tur an ngaihtuah ang. tiin. Hemi a\ang hian Beihrual chu Kohhran hote intihchak thar nn leh ringloten Isua Krista an rin ve theih nna ringtute \an lkna beihpui a ni tih kan hre thei ang. Han chht ltin ringtu hmasate kha an awhawm ngawt mai. Englai pawhin Pathian thu an hril reng a, chu mai chu duh twk lovin beihrual thla an han hmang leh ngat phei hi chu LALPA a lwm ngawtin a rinawm. Mahni tna inhaivr leh mahni hmasial tihte hi chu an rilruah alang lo mai ni lovin an rin Lal Isua chanchin sawi kha an tuipui ber a ni tih a hriat a. Midangten Chhandamna an chan theihna tra beih kha an thupui ber a ni. |hahnemngai taka an beih avngin beihrual neih \an anih a\anga kum 30 pawh a ral hma, Indopui Pahnihna twpah kha chuan Mizoram pum hi Kristian rama chhal theih a lo ni ta hial a ni. Kum 1950 hnu lama Beihrual kan hman dn chu ring nghet tra ringtu infuih nn te, Kristian nun kawng inkawhhmuh nn te, thurin zirna te a hawi ta ber a. Hun engemawti a\ang khn chawlhkr hmasa ber hi Ramthar Hapta atn ruat ngheh a ni a, chumi hnuah chawlhkr hnhnung ber hi Chhungkaw Hapta atan tih a ni bawk. A inkrah Kohhran mte znga mi chak lote kai tho tura \an lkna hun siam a ni deuh zl a. Chu chu kan Beihrual kalhmang a ni chho ta zl a ni. Beihrual kan hman dn hian atra an hman chhan kha a phk ta lo deuh em aw? Hman a nih chhan ang tak hian tnlai hian Kohhran hoten kan hmang em? Nge, hman tr a nih vng hian \hahnemngaihna rilru tak tak pu si lo hian kan hmang mai em? Kumin hian beihrual hlwk taka kan hman theih nn \halaite chu Kohhran tinah a tihlawhtlingtu nih \heuh tum ila. Beihrual hmangtu zawng zawngte mahni leh midangte tna hlwk taka hmang \heuh trin duhsakna kan hln ew

KRISTIAN |HALAI

CHOIR CABIN HAWN A NI

ugust ni 9, 2011 (Thawhlehni) zn khn Synod Conference Centre top floor-a Synod Choir hla zirna hmun tr Choir Cabin chu Synod Moderator Rev. C. Lalsanglianan hawngin Pathian hnnah a hln. Mizoram Synod Choir hian kum 20 chuang hml hmuin a din tirh a\angin Pathian hruaina leh awmpuina a dawng nasa hle a. Pathian fak leh chwimwina kawngah Mizoram ringtute leh mipui min chwm liantu leh awitleitu pawimawh tak a la ni zl thei hi a lwmawmin a ropui hle a ni. Hetiang dinhmun a thlen theihna chhan hi Pathian malswmna vng a ni a, kan Synod Hruaituten duat tak leh inphal taka an mamawh leh \l apiang tihsak an phal \hin vng a ni bawk. A enkawl thu ah Central K|P Committee kuta innghatin an ring ngam a, kan enkawlna ang apiang lwm taka min pawmpui \hin avngin Central K|P Committee pawh kan hruaitute chungah a lwm m m a ni. Kum tam tak hla zirna hmun tr pual bk nei lovin a awm a. Aizwl khawpui chhnga Kohhran hrang hrangah a remchn dn angin an zir kual mai \hn a ni ber a. Hun eng emawti a\ang khn Chanmari Kohhran chu iptepui bn nn hmangin an Kohhran Hall pawh min lo zuahsak tawp mai \hn a. An Kohhran Committee leh K|P lamte pawhin an hla zir theihna trin a \l leh pawimawh apiang an lo buaipui mai \hn a, an chungah kan lwm m m bawk a ni. Central K|P chuan Synod Office sak thar luah a nih tkah chuan Synod Conference Centre-ah hian an hla zirna tr leh hmanraw dahna tr hmun nghet dl ni se tiin a rl a. Chu chu bawhzuiin Synod Property Committee-ah Synod Conference Centre top floor chu dlin tna mi Room nuam tak mai hi min pe ta a, kan lwm hle a ni. Synod Choir puala room hran min pk tkah chuan luah theih, hman theih tra buatsaih a \l a. Central K|P Committee chuan Sub-Committee member 5 ruatin annin \l leh mamawh apiang bawhzuiin hnatlngin vawi eng emaw zt an thawk chhuak a. Mission Vng Branch K|P lamte pawh phungbawma swmin annin an lo pui bawk a, kan lwm hle. Hng woolen carpet te, frigde te, Keyboard thar te, rack leh thil dang dang, \l hmasa nia ngaihte leiin chei a ni a, a \l anga la thuam zl tr a ni bawk. A hming :Hetianga Zaipwl pual bka room kan neih tkah hian a hmingsak \ha tiin Central K|P Committee meeting-ah sawi ho a ni a. A hmingah Choir Cabin tih chu lungrual takin sak a ni ta a ni (Vide CK|P 627 :IV(2) of 23.7.2011). He hmun hi nasa zwka Synod Choir ten Pathian an fakna hmun a lo nih a, Kohhran hoten malswmna kan dawnna hnar alo nih theih nn Pathian hnnah i hlan \hn ang uw

September, 2011

Sermon :

RORELNA DIK
( (Amosa 5:21-24)
Upa D.P Biakkhuma, Secreatary (Jr.) . Mizoram Presbyterian Church ...rorelna dik chu lui angin luang sela, felna chu luipui kang ngai lo angin luang rawh se.

hawv>l pumpui, ram leh hnam, khawtlng, Kohhran leh chhngkaw mal malte hi mumal tak, r^lmuang tak, tluang leh \ha taka a kal a, buarchuar, buaina leh hnawk awm lova a kal theihna t<rin kan thupui, RORELNA DIK hi a pawimawh a. Mizoram chauh ni lovin khawv>l pumpui hian a mamawh tak zet a ni. Sakhaw inr>lb^wlna lam leh P^wl (NGO) hrang hrangte pawhin an mamawh ber chu Ror>lna Dik hi a ni. Chutianga khawv>l, ram leh hnam, Sakhua (Kohhran) leh p^wl hrang hrangte mamawh bulpui ber pakhat ror>lna dik chu hetiang hian i han sawi zui teh ang. 1. Lehlin chungch^ng : Mi tam tak chuan kan hriatsa a ni ngei ang. Mi thiam leh mi ril z^wkte rilru leh ngaihtuah d^n sik ve zeuh tu at^n a lehlin chungch^ng hi i han sawi hmasa lawk teh ang. 1:1Ror>lna dik : Kan Mizo |awng Bible lehlin hmasaah hian thupuia kan hman ang hian ror>lna dik tia dah a ni a. English Bible lehlin (version) hrang hrang kan en chuan

ror>lna dik sawina \awngkam at^n hian Justice tih thumal an hmang vek a. Ror>lna dik tia Mizo \awnga dah (lehlin) a ni hi a ^wm khawpin ka hria. Chutih rual chuan \awng bul lam Greek/Latin/Hebrai chhiar thiam ve loh v^ng pawh a ni ang a, dikna/felna ti pawhin a dah theih ve bawk em kan ti duh deuh. 1:2Lui anga luang/Luipui kang ngai lo anga luang : A hma lama ka sawi ang kh^n Greek/Latin/Hebrai chhiar thiam ve loh b^kah ka chhiar thiam ve t^wk S^p\awng lehlin hrang hrang chhiar ph^k ka nei tl>m lehz>l bawk si. Ka chhiar ph^k chhunte z$ngah chuan lehlin pakhat (New International Version) chiahin Luipui (river) tih hi a hmang a, a dang zawng chuan lui t> (stream) tih thumal hi an hmang vek a ni. Engpawhnise, chu lam chu kan buaipui ber t<r a ni lovang. Ror>lna dik tia dah a ni emaw, dikna/felna tih a ni emaw, Luipui a ni emaw Luit> pawh nise a pawm theih vekah ngai ila. A pawimawh berah chuan Ror>lna dik, dikna leh felna chu lui anga luangin, felna chu lui kang ngai

4
lo angin kangchah lai nei lovin luang reng sela, mi tin fan chhuak sela, mi tin thleng rawh se, tih hi a ni. 2. Engv^ngin nge Z^wlnei Amosa hi Nimahsela, ror>lna dik chu lui angin luang sela, felna chu luipui kang ngai lo angin luang rawh se, tia a tl^ngau t^k mai ni ang le ? Z^wlnei Amosa hun lai (Juda lal Uzia lal lai leh Israel lal Joasa fapa Jeroboama lal lai) hian Juda leh Israel ram dinhmun chu a chhe >m >m mai a, ror>lna dik a awm lo niin a lang. Ror>lna lam thu chauh ni lovin, nun d^n diklo pawh a tam a ni tih Bible a\angin a hmuh theih a. Hetiang hi an dinhmun Bible-in min hrilh d^n chu a ni a, kan ram leh hnam, keimahni pawh inteh n^n hmang ngh^l ila. 2:1 Lalpa d^n an duhlo/hnar a, a thupkte an vawng/z^wm lo. Pathian leh a thu an ngaihlu lova, an ngain>p a, an ngaihsak lo tihna a ni ang. 2:2 Mifelte chu tangkarua-in an hralh a, mi tlachham (mi rethei)-te chu pheikhawk bunkhatin an hralh. 2:3 Pachhia (mi rethei)-te sum leh pai an r<ksak. 2:4 Sakhaw hmun thianghlim pawh an zah lo, mut hmun an rem a, uain an in bawk. 2:5 Mi thianghlin at^na serhhrante hn>nah zu in t<r an pe a, z^wlnei thuhril an khapsak. 2:6 Samari tl^nga ch>ng nu ho, Basan Seb^wng ch^wm thau ang maite chuan retheite an hnehchhiah

KRISTIAN |HALAI

a, tlachhamte an n>kch>p a, an pasalte hn>nah, rawn la ula, i in ang u, an ti a. Mi tihd^n ve tho a l^wm, a pawi b$k hlei n>m, i tih loh pawhin midangin an ti tho a l^wm, rawn la ve mai rawh, rawn h^wn ve mai rawh an tihna ni maw !!! 2:7 Ror>ltu dik, thudik tak sawitu chu an haw tlat \h$n. 2:8. Mi retheite rapbetin an buh an l^ksak. 2:9 Mi felte an tiduhdah a, thamna an la a, kulh kawngkaa tlachhamte chanpual ngei pawh an pe phal lo. 2:10 Mipat hmeichhiatna a \halo z^wnga hmanna kawngah Pa fa (pa leh a fapa) pawh an inthurual hial a ni ^wm e. Pathian thu/Bible chuan, Pa leh a fapa chuan nula pakhat an in zen t^wm, a ti hial a ni. Hetiang khawpa Juda leh Israel ram chu a chhiat a, a \awp av^ng hian Amosa hi ror>lna dik a awm theih n^n a tl^ngau ta hial a nih hi. 3. Ror>lna dik/Dikna chu engtinnge a lo awm theih ang ? Kan ram leh kan hnamah, kan khawtl^ng, Kohhran (Sakhuana)-ah leh chh<ngkuaah ror>lna dik a awm theihna t<ra thil pawimawh sawi t<r tam tak a awm thei ang. 3:1Ram ror>lna (Sorkar) insiam d^n hmang a dik a ngai : He khawv>l ram zau takah hian ram hrang hrang \hahnem fe (independent countries-195 leh ram bung hrang 800 chuang zet) a awm a. Sawrkar insiam d^n hrang hrang pawh chi hrang tam tak (e.g-Democracy, Communisim,

September, 2011

5
ruahs<r, ruahbing s<r ang chauh a ni. 3:2(2) Ror>ltu chu mahni hmasialna \halo lakah a fihlm t<r a ni : Ror>ltu-in mahni hma a sial phawt chuan midang ngaihtuah chang lo l>kin amah chauh a inngaihtuah a, Pathian ruat a nihna kawnga a mawhphurhna, midangte ngaihsak leh tuam hl^wm hna chu a hlen chhuak thei \h$n lova. Ror>ltu \ha lo, ror>ltu fello leh tling lo a lo ni mai \h$n a ni. 3:2(3) Ror>ltu chu midangte huatna, elrelna leh taina nei lo m a ni t<r a ni : Ror>ltu-in mi tai a neih a, mi huat b$k a neih phawt chuan ch<ng mite t^n chuan ror>ltu nun r^wng, ror>ltu kh^ a lo ni ang a. A ror>lna chu Bible-in a sawi angin Sai anga kha a ni ang. Chutiang mi ror>lna chu ror>lna dik a ni thei ngai lo. Chuvngin, ror>ltu chu midangte huatna, elrelna leh taina neilo mi a ni t<r a ni a. A huat ber t<r chu misualte misuala siamtu SUAL a ni mai. 3:2(4) Ror>ltu chu sum leh paia duh^mna \halo lakah a fihlm t<r a ni : Ror>ltu-in sum leh paia duh^mna \halo a neih chuan p^wl sum a ni emaw, sorkar sum pawh mahni t^na hai luh duhna a lo nei \hn a. Midangte chan^i pawh l^ksak duhna a lo nei a, sum leh pai l^kluhna dik lo (corruption) n>n a lo in chiahpiah thuai \h$n a ni. 3:2(5) Ror>ltu chu thkna, tskna leh awhna lakah a fihlm t<r a ni : Ror>ltuin midangte th$kna,

Millitary Government etc.) a awm bawk a. H>ng Sorkar insiam d^n kan han t^rlan pawh hi chi hrang tam takah \hen a la ni leh ta z>l a. Sorkar insiam d^n a zirin ram ror>lna pawh a dikin a diklo thei a, a felin a fello thei hl> \hin a ni. T<nlai hian ram \henkhatah chuan mipui an r^lti a, hlau leh kh<rin an r<m tak meuh meuh a ni tih kan hria. H>ngte hi sorkar insiam d^n a dik t^wk loh v^nga buai an ni tl^ngpui. Ror>lna dik leh fel a awm theihna t<r chuan Sorkar siam d^n (formation of government) a dik a \<l a ni. 3:2Ror>ltu chu a dik t<r a ni : Ror>lna dik a awm theihna t<r chuan ror>lna lal\hutthlenga \hu, ror>ltu dinhmuna ding chu a dik t<r a ni. Ror>ltu ror>lna dinhmun chu a huam chin a zau emaw a zim emaw, a s^ng emaw a hniam emaw, Political Field, Kohhran (Sakhaw lam), khawtl^ng, P^wl (NGO), chh<ngkua (family) a ni emaw, mahni ror>lna z^wn leh huam chin \heuhah ror>ltu chu a dik t<r a ni. Ror>ltu chu mimal a ni emaw, Committee a ni emaw, Sorkar thuneitu pawh ni se a dik a \<l a. H>ng a hnuaia t^rlan hrang hrang hi a neih a ngai a ni. 3:2(1) Ror>ltu chu duhsak bk, thlei bk, leh \an bk neihna lakah a fihlm t<r a ni : Ror>ltuin thleib$k, duhsak b$k leh \an b$k a neih chuan a ror>lna a dik thei lo. Hetiang nei ror>ltu chuan thlauhthl^k a nei a, hlamchhiah a neih \hin av^ngin a ror>lna a lai (moderate) ngai lova, a dik thei \h$n lo. Thlei b$k, duhsak b$k leh \an b$k nei ror>lna chu Fav^ng

6
$ts$kna, awhna a neih chuan midangte chungah thil \halo a thlen \h$n a. Midangte t^na v>ngtu, humhimtu, thlamuantu t<r kha mi hlauhawm, \ihbaiawm, a lo ni z^wk \h$n a, tualthahna thlengin a thlen thei \h$n a ni. Chuv^ngin, ror>ltu chu th$kna, $ts$kna leh awhna lakah a fihl$m t<r a ni. 3:2(6) Ror>ltu chu nunr^wnna lakah a fihlm t<r a ni : Thufingte 29:2(b)-ah chuan Mi sualin ror>lna an chanin m$te an r<m \h$n tih thu kan hmu a. Eng ror>lna pawh nise, tu ror>lna pawh ni se, mipuite an r<m \hin chuan chu ror>ltu chu ror>ltu \halo, ror>ltu fello, ror>ltu diklo a ni tihna a ni. Ror>ltu ber a nunr^wn chuan khua leh tuite t^n a ralmuanawm lo \h$n a. Chuv^ngin ror>ltu chu mi zaidam, thinnel, nunn>m leh hmangaihna nei mi a nih a ngai a ni. Nunr^wnna laka fihl$m, zaidam leh nunn>m kan tih hian a ror>lna a n>m lutuk t<r tihna a ni lova, thil diklo pawh a pawmzam z>l mai t<r a ni tihna a ni hek lova, ram leh hnam, p^wl t^n pawha mi hlauhawm (misual)-te pawh a ngaithei z>l t<r a ni tihna pawh a ni bawk hek lo. Ror>ltu chuan nunr^wnna tel lovin khua leh tui, an kaihhruaite chungah ro an r>l t<r a ni. 3:3Ror>lna dik a awm theihna t<r chuan mipuite an dik t<r a ni: Mipuite hian ror>ltute hi ror>lna dik kengkawh thei lovin kan siam thei a. Ror>ltu ten an tih duh loh thil ti t<rin an nawrin an hruai kawi daih thei \h$n

KRISTIAN |HALAI

a. Dik tak leh fel taka ror>l tum \h$n mahse, mipuite diklohna av^ngin an dik takin ro an rl thei lo fo \h$n a ni. Mipui ten chanvo \ha, nihna leh ham\hatna beisei leh <m av^nga ror>ltute an nawr a, thamna hial an pe \h$n a nih chuan ror>ltu \ha tak ni t<rte pawh an tichhe vek thei a, ror>ltu dik lovah an siam thei \h$n a ni. Ror>ltu an diklo a nih chuan khua leh tuite an diklo a ni ch^wk. Khua leh tui (mipui) \hatlohna hmunah ror>ltu \ha beisei theih a ni lova, mipuite an dik a, an \hatna hmunah chuan ror>ltu \halo an awm pawhin an v^ng \h$n a ni. Kan ror>ltute hi an \halo kan ti a nih chuan mipui/khua leh tui-te kan inbihchian a ngai tihna a ni. Israelte pawh khua leh tui/mipuite an dik lohva an \hat loh apiangin Pathianin ror>ltu \ha lo/ ror>ltu sual leh nunr^wng a pe \h$n a ni z^wk tih hi i chhinchhiah ang u. 3:4.Ror>lna dik a awm theihna t<r chuan rl/sawiho/ngaihtuah t<r leh hmachhawp/tih t<r (Agenda) a dik a ngai : Kan ram leh khawv>l pumpuiah hian ror>lna dik a awm theihna t<r chuan ror>ltu ten an r>l/ sawiho/ngaihtuah t<r leh tih t<r (agenda) a dik a t<l a. Agenda tih hian policy, plan, scheme leh project chi hrang hrangte a huap vekah ngai ila. Kan ram leh Kohhranin a tl^kchham fo chu agenda dik leh \ha hi a ni fo mai. Agenda ber a \hat loh va, a dik loh chuan ror>lna \ha beisei theih a ni lo. Ror>ltu \halo chuan hmathl$r, hmachhawp (agenda) \ha a nei thei \h$n lova. Agenda a neihte pawh

September, 2011

7
(execute) d^n a dik a ngai : Ror>ltu ten agenda \ha tak tak ngaihtuah in, thutl<kna dik leh \ha tak tak siam \h$n mahse a <mzuina/bawhzuina (execution) a dik loh chuan ror>lna dik a la awm thei lo cheu mai. Kan ramah hian Sork^rin hmas^wnna t<ra hmachhawp (development scheme) chi hrang hrang a siam \h$n a, Kohhran-te pawhin tiht<r hmachhawp kan nei \h$n.Tih hlawhtlin a awm a, tih hlawhtlin loh tam tak a awm bawk \h$n. H>ng Sorkar leh Kohhran hmachhawp a hlawhchham fona chhan hi chu ror>lna thuchhuak (resolution) <mzui/bawhzui (execute) d^n a dik loh \h$n v^ng a ni. Ror>lna dik tluantling a awm theih na t<r chuan thuchhuak <mzuina (execution) a dik a t<l \h$n a ni. S^p thufing chuan, a bul \an \hat hi a chanve zotluk a ni a lo ti a. T<n ang khawv>lah erawh chuan a bul \an \hat a, a hm^wr b^wkna \halo hi a awm thei tlat !! A bul \an \hat tluk bawkin a hm^wr b^wk dik hi a pawimawh a ni. Tlngkawmna : Kan khawv>l, kan ram leh hnam, kan khawtl^ng, Sakhuana (Kohhran) leh P^wl chi hrang hrangah hian ror>lna dik a awm theihna t<ra mawhphurtu chu nang leh kei hi kan ni a. Ram leh hnam, Sakhua (Kohhran) a chhiat loh nana dai theu t<rin Lalpan min thlang a ni tih hriain kan theih ang angin i \ang tl^ng ang u hmiang w

chuan ram pumpui, mipui v^ntl^ng huap zo lovin a m^ mimal ham\hatna t<r emaw, tu-te hmas^wnna t<r chauh te a nih \hin av^ngin ram leh hnam, mipui v^ntlang hmas^wnna t<r a tling zo ta \h$n lo a ni. Ror>ltu ror>lna circle chu Politics a ni emaw, sakhua (Kohhran) a nih pawhin agenda a dik phawt chuan hmal^k a dik nge nge \hn a, hmas^wna pawh huapzo hmas^wnna a lo ni \h$n. Agenda a dik a, a \hat chuan ror>ltu fello deuh t^n pawh tihsual thui a har \h$n a ni. Kawng lehlamah chuan agenda ber a dik loh chuan ror>ltu dik, fel leh \ha t^n pawh tihdik leh tihfuh a har tawh \h$n a, ror>ltu \ha t<r pawh \ha lovah a chant$r thei \h$n a ni. 3:5Ror>lna dik a awm theihna t<r chuan ror>lna thuchhuak/ thutl<kna (resolution) a dik a \<l : Ram leh hnam, khawtl^ng, Kohhran leh Pawl (NGO) hrang hrangah ror>lna dik tak a awm theihna t<r chuan ror>ltu ten ror>lna thuchhuak/ thutl<kna (resolution) dik an siam a ngai a. Agenda pawh \ha eng ang mahse ror>ltuten thutl<kna \ha an siam loh chuan ror>lna chu ror>lna \ha, ror>lna dik a ni thei ngai lo. Chuv^ngin, ror>lna dik a awm theihna t<r chuan ror>ltu te thuchhuak/ thutl<kna (resolution) chu a dik leh \ha thei ang ber a nih a ngai a ni. 3:6Ror>lna dik a awm theihna t<r chuan thuchhuak/thutl<kna (resolution) <m zui/bawhzui

KRISTIAN |HALAI

MIZORAM SYNOD CHOIR TAIWAN ZIN REPORT


H. Liantluanga Director, Mizoram Synod Choir

um engemawzt kalta ah khn Central Kristian |halai Pwl leh Presbyterian Church in Taiwan \halai ten rawngbwlhona tr thu an lo thlung tawh a. Chu an thuthlung chu Ecumenical Youth Exchange Programme (EYEP) vuahin Taiwan \halaite kan General Conference apianga lo tel ve tr leh General Conference kan neihloh kuma an ni tlawha rawngbawlho tra tih a ni. He EYEP-ah hian ziaka dah awm chiah lo mahse mi 6 vl zl intr tawn tr leh, an zinna snso a trtu lamin tuma, a hmun lo mikhualna chu a thlengtute tum tra ruahman a ni. Kumin hi Central K|P-in Taiwan kan tlawh hun a lo ni leh ta a. Taiwan \halaite hian kum tin nipui chawlh remchn lai hian I Love Taiwan camp an buatsaih \hn a. Chumi hun hmang tr chuan Central K|P chuan swmna kan dawng a. Kumina swmna chu kal tr dang ngaihtuah lova Synod Zaipwl-te kal tr Committee chuan a rl angin Synod Execuitve Committee-ah kan duhna te a thlen a. Mizoram Synod (SEC) chuan kal remtiin a senso tum a inhuam thu an pass ta a ni. Central Committee chuan zaipwl member bkah Committee a\angin Team Leader atn Rev. K.

Lalpiangthara, Central K|P Leader te, Manager trin T.Upa Dr. Samuel Vnlalthlanga, Committee Member leh Pu H. Liantluanga, Committee Member leh Zaipwl Director ni bawk te chu a ruat a. Zaipwl Member-te chu hngte hi an ni. 1. Pu K. Lalbiakthanga,Conductor 2. Tv. Lalrinfela, Asst. Conductor 3. Nl. Lalhmangaihi 4. Nl. Lalrempuii 5. Nl. Ruth MS. Dawngliani 6. Nl. Vanlaldingliani Sailo 7. Nl. PC. Lallawmsangi 8. Nl. C. Lalrammuani 9. Nl. H. Lalrosangi 10. Nl. F. Lalhmuzuali 11. Nl. T. Lalparmawii 12. Nl. R. Lalmuanpuii 13. Nl. Vanlalhruaii 14. Nl. Varthanpuii Varte 15. Tv. Ngurthanmawia Sailo 16. Tv. John Lalremruata 17. Tv. Dr. Zothansanga 18. Tv. Isaac Lalramthara 19. Tv. Lalchhuanawma Khiangte 20. Tv. Laldampuia 21. Pu H. Lalchhanhima 22. Pu Jacob Lalrohnuna 23. Pu Daniel L. Hrahsel leh, 24. Pu C. Lalramzauva te an ni a. Kan vaiin mi 27 lai kan ni. A hmasa in mi pahnih khat bk ram danga zinchhuah phalna (passport) nei sa kan awm lo.

September, 2011

9
sng ber aia sng pawh engemaw zt a awm. Kumin April thlaa inchhiar dnah chuan mihring hi nuai 230 chuang an awm a. China chhim lam a\anga kum zabi 17 vla pm lt Taiwanese inti ber hollo \awng hmang ho hi zaa 86 niin kum 1949a China communist lo lian laka tlnchhia Chiang Kai Shek-a ho leh sipai hian zaa 12 (nuai 28 vl) an hauh pha bawk. Hmakhaw-sng a\anga lo chng tawh aborigines te hi Polynesian thlah niin zaa 2 (Nuai 5 vl) an awm bawk. Aborigines ho zngah chuan Paiwan leh Bunun hnam te hi a lian pwl tak an ni. Ram hmaswnna leh ei leh br chungchngah ram changkng (developed) zngah telin thilsiamchhuah lamah khawvl entawn a ni. Ram hausa tehna chi khatah chuan khawvel ram hrang hrang 200 dwn lai zngah a 25-na a hauh pha a. India ram erawh 134na vl kan ni awm e. Kum 1960 bwr vla Congo ram nna inang tlng \hn kha kum 20/30 ral hnuah chuan khawvl entawn ni khawpa an hmaswnna hi economist te mak tih a tling hial. Kawngpui an nei \hain loneimi te hnathawhna hmun bial zimte thlengin kawngpui hian a pawh vek a. Khawpui leh thingtlng hmaswnna a kai rual m m a. Thingtlng mi khawpuiah an kimki chuang lo. Hmun hian awmzia nei meuh lovin kilkhwr tih \awngkam hi hmanna tr a awm lo. Hei hi an kawngpui neih \hat vng a ni ber.

Chutiang chuan Passport dlin Home Department-a OSD Pu David H. Lalthangliana, MPS leh a thawhpuiten hma min lk puiin kr lovah passport neih fel a ni a. Taiwan rama luh phalna VISA neih a lo \l leh ta a. Visa nei tr chuan thlawhna ticket buaipui leh nghl a ni a, ticket lk fel hnuah Visa chu New Delhi lama Taiwan palai hnna buaipuiin engkim peih fel a ni ta. Zinchhuah hma hian Mizoram hmun hrang hranga programme nei reng chungin inbuatsaihna kalpui a ni a. Zaipwlte taksa leh thlarau lama intuaitharna nei trin Rev. R. Lalrosiama, ATC Lecturer speaker-a hmangin SMTC, Mission Vngthlangah April ni 8 - 9 chhng neih a ni. Hei bkah hian kr tin hla zir rualin hnam lm zir reng a ni bawk. June ni 7 a\anga ni 15 thleng SMTC-ah bawk zin tra inbuatsaihna hun hmangin zai bkah hnam lam zir a ni. Taiwan ram Taiwan ram hi kan nu leh pa te chuan Formosa tiin an hre lr zwk awm e. Thliarkr ram mwi tak niin China khawchhak lam Japan leh Philipines ram inkra awm a ni. A ram zau zwng hi Mizoram leh Tripura belhkhwm ai hian a lian hret awm e. A sik leh sa thuah Tropic of Cancer tan tlang rama ni a, tuipuiin a hual vl avngin keini ai chuan a lum hle a ni. Chutih lai erawh chuan a ram hmun thuma \hena hmun hnih hi tlng ram a ni a. Mizoram tlng

10
Khawthlang ram hovin tn hma chuan sumdwnna hmunpui atn an hmang ber a. A awp erawh an awp lo. China leh Japan ram ten awptu nih tumin vawi engemawzt an indo hnuah kum 1850 vl a\ang khn Japan chuan a ram bungkhat anga enkawlin indopui pahnihna thleng a luah a. Ram hmaswnna tam taka Japan slhnu hmuh tr a la tam hle. Thingtlng mte tlng snga awm lova hmaswnna kawng hnai lam luipui ruamah an sawikhwm a. A bk takin aborigines ho phei chu hmun hrang hrangah an swi khwm nasa hle a ni. Japan awpna hnuai a\anga intih hran an duh avngin tual thihna pawh vawi engemaw zt a thleng nghe nghe. Indopui pahnihna zawha China ram communist sawrkrin a lk tkah chuan communist duhlo pwl China General ropui Chiang Kai Shek-a leh a ho (Kuo-mintang/ KMT) sipai nuai 20 dwn chu kum 1949-ah insuan ltin rorlna an chang nghl a. Sipai rorl anga enkawlin inthlan buatsaih miah lovin democracy ramah an inchhl thung. Kuomintang pwl rawn er pha tr an awm chuan an hmet mit zl avngin mipui ten hrehawmna nasa tak an tuar nghe nghe a ni.He Kuomintang sawrkr hi UNO dintu China kha niin veto power pawh an ni hian an nei a ni. Communist sawrkr lo lianah veto power neitu nihna chu China pngngai (Beijing China) lamah kum 1971 khn UNO in a hln ta

KRISTIAN |HALAI

daih mai a. Tn dinhmunah khian UNO pawmpui loh ram mai nilovin China ram bungkhat anga China-in a pawm ang chu UNO kal pui dn chu a ni. Chutih rualin zaln ram an nihna chu humin pawisa, sipai, rorlna leh constitution te nei hrang vekin tnah hian an khawsa mk a ni. Presbyterian Kohhran-te leh mipui zalenna duh pwl ho hmalkna azrah kum 1988 khn mipui rorlna sawrkr siamin inthlan a ni a. He inthlanah hian Democratic Progressive Party (DPP) te chuan Chelam Presbyterian Kohhran member President Lee Teng Hui a hovin ro an rl \an ta a ni. Mizoram leh India ram tihdn ang lo takin an ram inrelbwlnaah Kohhran hote hian an thawh hlwkin ram \hatna tr a ni tih hriain DPP hi ual au takin an thlawp tlat a ni. Sakhaw zaln ram an nih rualin zaa 75 khi Buddhist leh Taoist an ni a. Kristian chu zaa 4 pawh an hauh pha meuh lo. Ram bung \henkhat; a bk takin tlng mi ho (Aborigines) erawh zaa 70 chuang Kristian te an ni hlawm a ni. Kohhran hrang hrang awm zngah Presbyterian Church in Taiwan hi a lian ber niin General Assembly, Taipei a hmunpui nei chuan a khaikhwm a. A hnuaiah hian Presbytery engemaw zt an awm a. Presbytery tin hian mahnia office leh thawktu nei hrangin an awm bawk a ni. Kohhran pakhat hi Pastor pakhat deuh zlin an enkawl a. Pahnih awmna pawh an

September, 2011

11

awm awm e. Tin, mipa leh tuihnai tak an lo buatsaih sak bawk. hmeichhia te inthliarna a awm Hetia chhngkhat laina te lm lo. Pastor leh Kohhran Upa- leh rawngbwlpui te nna ah pawh mipa leh inthlahna hun hman hmeichhia te an inpawlh zawh chiah hian vek mai. Mizoram Synod khawchhiat avnga a\anga CWM Missionary thlawhna a thlawh dwn Rev. Zaidarhzauva te loh thu hriat zui a ni a. Lu chhngkua pawh a hai duh hle mai. A tk Paiwan Presby-tery hi Pathianni a nih avng hnuaia Chiayi (Jiayi) leh thlawhna thlwk tr Kohhran Branch Church, chuan khaw awmdnin a Kaohsioung a mi Rev. Zaidarhzauva zir loh avngin kawng enkawlin Kaohsioung-ah hian an dang dapin kan puipate leh khawsa mk a ni. hruaitute an vir buai hle. Tih ngaihna dang a awm tk loh Zin kawng avngin Bus hmangin Guwahati Kan zin hun tr hi fr ruahtui pan a, Guwahati a\anga ticket la tlk hun a nih avngin June ni 28 \ha leh trin Guwahati chu a programme \an tr ni mah se Aizwl City Bus hmanga kal a ni June ni 25, inrinniah Kolkata pan ta. Pathianni chawhnu inkhwm tum a ni a. June ni 28 hi thawh- \an hmain Mizoram Synod Guest lehni a ni a. Thawh\anni-ah kal House-ah innghatin zankhat riah dawn ila thlawhna lamah buaina a nih hnuah thawh\anni tlai dr 6 awm se kal lo mai thei dinhmun a vlah Kolkata chu Jet Airways nih avngin a hma chiah ni lah hmangin kan thlwk a. Kolkata Pathianni lo ni bawk nn. June ni a\ang hian Bangkok-ah Jet Airways 25, inrinni hi tum a ni. June ni 25 hmang thovin kan kal leh a. khn Synod Conference hall-ah Tai- Bangkok a\angin Taiwan khawpui wan kal tr Synod Choir-te Taipei hi China Airlines hmangin thlahnaah hian Rev. Zosngliana kan kal ta a ni. Colney, Executive Secretary i/c K|P Thlawhna hmang hian term in programme kaihruaiin fuihna hmasa zaipwlte kha Jharkhand thu a sawi a. Pu H. Liantluanga, bkah Manipur \um hnih an kal a. Synod Choir Director-in report a pe Tna term hmang lai mk te hian a, \awng\airualna hun hman a ni. beisei aia tam leh rei zawk (drkr Synod Moderator Rev. C. 10 dwn lai) chuangin Taipei hi Lalsnglianan zin chhuak trte chhn dr 1(India sana a dr 10:30) thlahna thu leh fuihna thu a sawi ah thlengin Taiwan \halaiten min bawk. Mission Vng Branch K|P lo hmuak a. Air Conditioned Bus ten Synod Choir leh thlahna hun hmangin Airport a\angin kan hmanpuitute tn refreshment innghahna hmun tr Aletheia

12
University, Tamsui chu kan pan ta a ni. Kan thlenna hmun Aletheia University hi Presbyterian Kohhran University a ni a. Taiwan rama University \ha ber pwl a ni.

KRISTIAN |HALAI

Zaipawlte thlenna hmun Aletheia University

I Love Taiwan hmang tr hian thawmhnaw hk lai bk duhm rilru taka kan in ken laiin kan mamawh hk tr T-Shirt leh hrkpuan thleng maiin min lo pe leh si a, kan kalchhuahna lamah leh haw kawngah pawh an mi duhsakna chuan min ti hnawk lek lek \p mai. Hming kan ziah fel hnuah Hostel room changkng leh nuam tak maiah kan invawm lt a. Min thleng hneh kher mai. I Love Taiwan 2011 Taiwan \halaite hian kum 2002 a\ang khn an rama rawngbwlna png khat angin kum tin nipui chawlh hun lai hian I Love Taiwan Summer Camping a buatsaih \hn a. He hunah hian ram hrang

hrang a\angin mi inpe ten Taiwan ram chhngah rawngbwlin an feh chhuak \hn. Tn \umah pawh hian ram hrang hrang - Australia, Canada, Germany, Hongkong, India, Japan, Malaysia, Philippines, Scotland, South Korea, Thailand, United kingdom leh U.S.A. a\angin rawngbwl tra inpe leh a thlengtu lam nn mi 200 bwr vl kan kalkhwm a. A trtu Kohhran awm chuang lova inpk theih a nih avngin Mizoram (India) a\ang hian Khatla South tlangvl Dr. Lalchhanhima Rlte, tna Durtlng damdwiina thawk mk chu a lo tel bawk. Mizoram Synod tirh mi 27 nn Mizo kan tam ber a, U.S.A. a\angin mi 22 bwr vl an ni ve leh a. Ram \henkhat a\ang hian mi pakhat chauh kal te pawh an awm bawk. June ni 28 -30 chhung chu Taiwan rama rawngbwl trin kan inbuatsaih a. Tk\huan hi dr 7:30 vlah eiin a remchng angin Hallah leh tualah te \awng\ai inkhwm kan hman hnuah Taiwan rama rawngbwl dn tr zirin kan hmanhlel a. Chhn dr 12 bwrah chawchhn eiin kan bung leh nghl char char a. Tlai dar 6:30 vlah zanriah kan ei \hn. |awng\ai hun bkah hian hla hmanga inpwlkhwmna hun te, mi chi hrang leh hmun hrang hranga rawngbwl tra inbuatsaih te, an ram chanchin tlngpui te, an thiamhnng leh Kohhran chanchin te kan zir bkah a tih chhin theih theih kan ti bawk. Keini tih loh chu a pwl

September, 2011

13

anga kal an awm ve lo chungin port thleng min rawn thlah nghe min sem darh a. Hnam hrang nghe a ni. hrang krah kan tel ve zl mai a ni. A tihchhin lama kan zir znga Paiwan Presbytery pakhat kuhva hman \angkai dn He huna kalkhwm te hi kan zir khn ngaihtuah a ti thui pahnih pathum, pali panga hle. Taiwan ramah hian kuhva an thlenga group insiamin kohhran lo nei ve \at a. Pnhnah leh chinai hrang hrangah rawngbwlin an nn tho an lo ei bawk. chhuak ta a. Keini zaipwl lam te Amaherawhchu, Lal Isua ringtute erawh chu a huhova kalin Taiwan chuan zu leh ruihtheih thil bkah chhim lam Paiwan leh Bunun zk leh hmuam leh kuhva te an ti Presbytery tlawh trin an ngai lo. Kuhva hi a rah no lai hian khawpui kan awmna Taipei an rwt chip a. Tui nn dal takin a\angin kan liam ve ta. Paiwan an chawhpawlh chu puan zaisn Presbytery hi Paiwan hnam ho bk; an kaih mar hmangin an han suak a ram chhim lama khawsa ho ta a. A tui a thlithlawr chu lehkha awmna a ni a. Rev. Zaidarhzauva phk \ha tak mai a lo ni reng mai. te nupa leh Presbytery puipate Ntin nuna ziak loh puan \ha tak bkah an \halaiten Chiayi (Jiayi) mai chu kuhva rah a\angin in Biak Inah min lo dawng sawng a. lamah awlsam te in an siam thei Mamit General Conference-a lo reng mai a ni. Rawngbwl tra kan kal ve an Presbytery \halai office-a inbuatsaih chhng hian Synod thawktu Rii Taljimalav pawh lo tel Choir ten \um hnih hla an sa a. ve in kan han inhmukhwm chu Inbuatsaihna ni hnuhnng ber mahni ram thleng ang maiin kan tirhchhuah inkhwm min hman tlangnl nghl a. He Presbytery puiin Lal I love Taiwan camp na hmun Aletheia University-ah min hruaitu chhnga I s u a rawng Taiwanese pahnih Terry Xu leh Chang Yun Ting te nen rawngbwlna kan bwl pakhat lai hian hriatreng soprano nn kal leh bass chhuak t e trte an Liangshan hruaituten Kohhran ke silin Guest inhlanna house-ah hun min hmanpui bawk. Tin, kan kan thleng a, tenor ho hi Rinari ah feh chhuahnaah hian min hruaitu thlengin Rev. K. Lalpiangthara, T. atn Terry Xu leh Chang Yun Ting Upa Dr. Samuel Vnlalthlanga leh an ruatte chuan min \wiwm a. alto ho Yuchwyen Kohhrana Taiwan kan chhuahsan dwn Air- mimal inah an thleng thung. Tin,

14
\halai pwl hian T-Shirt mwi tak, kan rawngbwl chhunga kan hk tr leh tui in tr kenna um min lo pe bawk a ni. Kan thlen tk inrinni nilng hian YuChywen Kohhran Biak Inah Presbytery \halai ho nn Pathian faka chwimwina hun kan hmang a. Zn lamah Biak In kawtah hun hmangin kan zaipwlten hla an rem bkah solo leh hnam lm te entr a ni. An ni hnam hi zai ngaina tak mai an ni a. A ram a hausak avngin hmanraw thuah kan pha lo hle. Chutih laiin Rii Taljimalav zaipwlte min lo lwm thiamin kan chanvo te min hlut thiam hle mai. Pathianni hmasa ber chawhma chu Zaipwlte group li-a insiamin Chiayi te, Yuchwyen te, Liangshan leh Sandimen Kohhran te tlawhin kal kal darh a. A theih ang anga hla remin chibai bkna leh ngaihhruina thilpk te kan hln bawk. Chawhnu lamah Chunri Kohhranah Chunri Bial buatsaihin inkhwm kan hmang leh a. Zaipwl zai bkah mimal zai leh hnam lm te entr a ni. Tlai lamah hian infiamna hun hmangin an hnam lm te min zirtr a. Keini lam pawhin chai leh sakuh uilut tihdn kan zirtr ve bawk. Kan sawi tawh angin zai ngaina hnam an ni a. Lam an uar hle bawk. Chuvng chuan kan han zirtr ang pawh an man ve zung

KRISTIAN |HALAI
Tamsui Taipei

PU

TUI

Puli Fiachau Wangshiang Renlun T ongkoung

Jiayi Yuchywen Kaohsiong Chunri Shuimen

Sandimen & Tjavatjavang Shurmen & Rinari Liangshan Tongwyen Kenting

Taiwan rama Mizoram Synod Choir-te rawngbawlna hmun hrang hrang

zung mai. A tk hian an ram chhim twp tuipui kam fangin an dil hmingthang Weeping Lake; a chunglam hnim (\hang) in a khuh chungah min kalkual pui bawk a, a nuam danglam ve khawp mai. Zin mte hp khwmna hmun; tuifinriat kam (Beach) Kenting-ah tui kan cheng ho va. Beach kan thlen hian mipui zi huai huai krah Pathian hmangaihna ropui zia KHB 43 chng twp ber sa in \awng\ai rualna hun kan hmang te kha a ropui danglam khawp mai. Tawh\an znah hian Elementary School Hall-ah Shurmen Bial Kohhran buatsaihin hun kan hmang leh a, zn inkhwm bn hian an Upa pakhat Gu Ing Yong chuan an inlama thingpui inah min

TUIP

UI

September, 2011

15

swmin he hunah hian zaipwlten an ram laili Bunun Presbytery chu hla an rem nghe nghe. Kan kalna kan pan ta a ni. apiangah hian Pathianin kan tn mi a lo buatsaih zl \hn tih kan hmuh Bunun Presbytery chuan min ti lwm hle. Bunun Presbytery hi Rev. July ni 4 khn Rev. Zaidarhzauva rawngbwl \anni Zaidarhzauva awmna Kao- hmun a ni a. He biala kan awm hsioung-ah kalin an chnna hmun chhng hian hmun pakhata leh a Kohhran enkawl lai kan inbengbel lovin Kohhran kan tlawh a. Kaohsioung lawng- tlawhte Guest room-ah thleng chawlh hmunte tlawhin Asia rama kualin nitin kan insuan kual a. bazaar lian bera an chhl Dream Kohhran kan tlawhte hnnah Mall te min fan pui nghe nghe. Zan chawchhun eiin tuk\huan lamah hian Phingsan Kohhran eikhamah kan chhuak leh nghl kan tlawh bawk. July ni 5 nilaini \hn. July ni 7 ningani hian hian Taiwan rama aborigine hnam Renlun Kohhranah thlengin zan hrang hrang hmunpui Taiwan lamah Kohhran hote nn Indegenious Peoples Culture Park inkhwmna hun kan hmang a. kan tlawh a. An hnam zia an Inkhwm bnah hian an \halai leh entrte enin chawhnu lamah tleirwl zawkte nen fellowship TjavaTjavang Kohhran kan chhn kan nei bawk. A ni hnihnaah pelh a, Sandimen Kohhranah Fiachau Kohhran tlawhin an grep thiamhnng lam zirin hun kan huan min fan pui a. An grep kum hmang bawk. He khuaah hian an khata vawi hnih thar han hmuh Upa pakhat thilsiamna hmun Dragonfly Beads Art Studio tlawhin zaipwlten hla an rem a. An thil siam chhuah man to tak tak chu zaipwlte ngaihhrui nn min hln bawk. Zan lamah hian Bunun Presbytery chhunga Wangshiang kohhran Biak In Presbytery \halai kawtah Rev. Zaidarhzauva leh Nl. Song-i hovin buatsaihin Rinari khuaah Open Concert-in he biala chuan kan rama grep chngtuten hun twp kan khar ta a ni. A tk hmu ve se kan ti ngei mai. zngah Paiwan Presbytery officeTongkuong Kohhran kan ah an puipate leh \halai hote nn tlawh tr kal lamin Wangshiang inthlahna hun kan hman hnuin Kohhrana inneihna hun kan

16
hmang ve a. He hunah hian zaipwl ten hla remin a lawmna chawchhn kan kl ve bawk. Tin, Rev. Zaidarhzauva Kohhran enkawl hmasa ber Jianmei-a mi kan tlawh bawk. Tongkuong hi an rama a thingtlng ber pwla an ngaih a nih laiin an Kohhran guest house chauh pawh a/c vek mai an nei thei tlat bk mai a, an awhawm hle. Tongkuong hnuah hian inneih kan lawmna Wangshiang Kohhranah in pu ltin hun kan hmang leh a. Pathianni a nih rualin ni bk Thanksgiving Day an lo hmang a, Kohhran hote nn chawchhn ruai kan kil ho bawk. He Kohhran hian zin mite hp bertu pakhat Sun Moon Lake leh a chhehvel min fan puiin Ropeway ah te, lawngah te chuangin hun hlimawm tak kan hmang ho bawk. Bunun Presbytery-a kan chm chhng hian Zaipwl kal hmasak 2000 kuma lo zuitu Nl. Song-in min \wiawm bawk a ni. I Love Taiwan khrna I Love Taiwan 2012 hmanga kal chhuakte July ni 11 a\anga ni 13 chhng an khawpui pakhat Puli-a Hsueh Wei Memorial Retreat Centre-ah report pein hun kan hmang leh a. Bunun leh Paiwan Presbytery chhnga kan rawngbwlna report kan pe ve nghe nghe a ni. He intawhkhwm rual hian Puli-a Christian Hospital changtlung tak te, Paper Dome Biak In te min fan pui bawk. Ram hrang hranga I Love Taiwan programme hmangtute he hunah

KRISTIAN |HALAI

hian inngai takin hun twp kan hmang ho ta a ni. Youth Conference of the National Fate of Taiwan July ni 14 a\anga ni 17 chhng hian Taipei-a, Aletheia Unversityah bawk Youth Conference hmangin zaipwlte kan chm a. He Conference-ah hian Taiwan ram dinhmun leh inrlbwlna kawnga Kristian |halaite mawhphurhna zir a ni. T. Upa Dr. Samuel Vnlalthlangan an inrelbwlna leh mawhphurhna chungchng te sawiin kan aiawhin a ding thei zl a ni. Tin, hemi hun chhng hian a thlengtute hian Taipei khua min fan puiin Japanese ho din Chelam Kohhran leh Japan ho laka an hel \uma an beihna National 228 Museum te kan tlawh a. Nikum thlenga khawvl inchhwng sng ber Taipei 101 chhwng 101 lai mai chu chhwng 89-naah te kan lwn bawk. Inrinni znah an rama ram chungchnga rorlna dik duha kawngzawhnaah kan tel ve a. An ram \hatna tr hian an Pastor rualte pawh indah \ha mai lovin kawngzawhnaah hian an lo tel ve a ni. Tin, he Conference-ah hian an President thlan hmasak ber Lee Teng Hui-an Pathianni inkhwmah sermon sawiin Lal Isua a belh dn leh ringtu a nih dn testimony te a sawi a. |halaite ram \hatna tra theihtawp chhuah trin min fuih bawk. Taiwana zn hnuhnng berah Wipro Company Manager Pu

September, 2011

17
lo buaipuiin Bangkok a\angin Kolkata chu ni 19-ah kan lo thleng a. Kolkata-ah nikhat cham lehin July ni 21 khn Aizawl dam takin kan lo thleng leh ta a ni. Taiwan-a kan chm chhng hian Zaipwl ten hla 23 hmangin \um 104 lai an zai a, mi 5 in solo hla 14 hmangin \um 23 an zai bawk. Hei bakah hian hnam lm \um 21 kan entr bawk a ni. Taiwan \halaite hi an harh vngin an tho thng a \ha hle. Thil tih an awlsamin thil chei mwi lamah an changkng hle mai a. An ni hnn a\ang hian zirtr tam tak kan neih laiin Chanchin |ha puan darhna kawngah te, inkhwm kan kalpui dnah te, a bk takin buhfai\hm chungchngah te kan Kohhran tih dn entawn an chak thu te an sawi chhuak ve bawk. Hetiang hun hmang thei tra min trtu Mizoram Synod te, Central K|P Committee leh engkim ruahman tu kan Pathian hnnah lwmthu kan sawi ew

Jonathan Lalremruata te chhngin zaipwl-te chawhlui min lo buatsaih sakin rawtuai bai thak tui m m mai min lo hlui chu zaipwlten insm har kan ti hle mai. He hunah hian Taiwan rama Mizo chhngkaw awm 3 te lo tel ve in inpwlhona hun hlimawm tak kan hmang ho a ni. Taiwan kan chhuahsan dwn chawhma hian Presbyterian Church in Taiwan General Assembly office kan tlawh a. He hunah hian Rev. K. Lalpiangtharan chibai bkna thu sawiin ngaihhruina thilpk kan pe ve nghe nghe a ni. Tichuan July ni 18 chhn laiah Taiwan chhuahsan trin Airport lam kan pan ta a. A bk takin I Love Taiwan 2012 a a hruaitute, Paiwan \halai te leh kan zin chhnga min buaipuitu Terry leh Chang-in te nn mi 20 rual dwnin Airport thleng min rawn thlah a ni. Taiwan a\ang hian Bangkok nikhat kan chm a, kan kalna leh vah vlna tr Bangkok-a kan zonu Pi Swmin engkim min

HRIATTIRNA
Synod Multipurpose Training Centre, Mission Vngthlang, Aizwl-ah Certificate in Computer Application Cource (6 months) training-na hawn a ni leh dwn a. Application Form chu Office hun chhngin Office-ah lamin a hnuaia hming ziak hnnah hian Kohhran lehkha nn thehluh tr a ni. Registration Fee ` 100/- leh Monthly Fee ` 50/- a ni a, tluang taka zir chhuakte hnnah Incentive Prize ` 1,200/- pk a ni. Dl hun chhng : September ni 20, 2011 (Thawhlehni) Dl thei chin : HSLC Passed Screening Test : September ni 21, 2011 (Nilaini) 11:00 a.m. Interview : September ni 23, 2011 (Zirtwpni) 11:00 a.m, Screening Test & Interview : SMTC, Mission Vngthlang, Aizwl Class \an hun : October ni 3, 2011 (Thawh\anni) Rev. F. Lalrinnunga, Programme Director, SMTC

18

KRISTIAN |HALAI

ZING MUT REI


(K|P te hmlma lian ber)

Pro. Pastor C. Lalremzuala Bwngkwn Mut thlahlel suh, i lo pachhe dah ang e Thuf. 20:13

a chng lo, kan member tam tak hi chu zn mut nachng hre lo, zng thawh nachng pawh hre chuang lo kan ni ta fur mai. Hei hi mimalin kan tuar bkah, rawngbwlna in a tuar chho mk a, kan ram, leh hnam hmlma a ni chho dr bawk. MUT REI CHHANTE : |halaite a nwlpui anga kan tho hma lo m m mai hi chhan zawng a nei ngei ang. A chhan leh vng nia ka hriat tlm a zawng kan trlang ve dwn a ni. (i) Zn men rei vng : Kristian \halaite kan thawhhma theih lohna chhan lian ber nia lang chu zn kan meng rei lutuk hi a ni. |henkhat chu eizawnna pawimawh avng leh zirna avnga meng rei chu kan awm ngei a. Mahse atam zwk hi chu hma taka mu thei, \l lova meng rei kan ni a. |henkhat chu phone SMS hmanga inbiain rei tak tak kan meng a, a \hen chu T.V enin, a \hen computer . hmaah games leh internet khawihin. Hngte hian kan tna nghawng \ha neih a hnkin zng min thawh thlai tr a, kan tn thil pawi tak a ni thei a ni. (ii) Tih tr ruahman lwk kan neih loh vng : |halai murei \hn tam zwk hi chuan zn lam a\angin zngkra tih tr ruahmanna fel kan nei lova, chuvng chuan thawhhma \lna kan hre lova, kan tho tlai ta mai niin a lang. Engemaw chnga zngkr programme pawimawh kan neih

an ram \halaite HIV / AIDS in min rn a, nasa takin kan bei lt a. Sex leh damdwi hmansualin min bei nasa a, nasa takin kan bei lt bawk a, incheina chungchng leh media a dik zwnga hmang tr pawhin kan inzirtr nasa hle a. Swt pawh a swt viau rng a ni. Chutihlai chuan Kristian |halaite min bei nasa ber tu, kan thlarau nun ti tlahniama, mimal Pathian biakna hun pawh min neihtr lo tu; kan hrislna min lksaka min ti ngui br tu, leh retheihna khura min hnklt mktu sual nuam tak Zng mut rei hi kan bei lt nasa twk lo hlein a lang. K|P member zawng zawng kan ni hauh lo; \halai rual, zng taka tho va, exercise la a, Pathian bia a, mahni hna \l leh chhngkua leh khawtlng pawimawh thawk bawrh bawrh kan tam mai. Hngte hi kan ram leh Kohhran innghahna bul trte an ni. Chutihlai chuan K|P hruaitute tn zngkra hnatlng koh ngam a har ta hle mai. Zp thu

September, 2011

19
meuh lova, in lama hnathawh a nita deuh vek mai a. Mizo mipa hi sawrkar hnathawh ni lo, inlama eizawnna han dap chawp vlah hian kan khawr hle a. Kan Mizo mipa \halai te pawh chutiang tra ngaih lohna lian tak a awm a. Hei hian mahni phk twka eizawnna dapa zng a\anga che chhuak kan \halai mipa zngah an tlem phah niin a lang. ZING MUTREI |HAT LOHNA TE : Zng mut rei hian kan \halaite zngah nghawng \halo a nei nasa hle niin a lang a. Chung znga \henkhat chu a tlngpui i lo en ho leh teh ang : (i) Hriselna atn a pawi : Zng mut rei kan chn chuan zng boruak \ha kan hp tr zawng zawng kan hp thei lo tihna alo ni a. Chumai ni lovin nilngin kan taksa a active lova, chu chuan nguina leh taksa \hat lohnaah min hruai lt thei a ni. Tin, zn menrei a zng thawh tlai leh hian taksaah thau a insiam hnem duh mithiam ten an ti a ni. Znga thova exercise la a, mahni phk ang twk twka hnathawk \hin hi znga rei tak tak mu ai chuan an hrisl zwk ang tih chu hetia han ngaihtuah mai pawhin a chiang sa a ni. (ii) Kan rawngbwlnain a tuar : K|P Branch tam tak chuan, zngkrah hnatlng an ko \ha ngam tawh lo a ni awm e. Zn lama an mut rei \hin avngin kan K|P member te zng tho thei an tlm m avng niin a lang a, a pawi hle

chuan thawh kan hai ngai lo a ni. Hetah hi chuan \halai mai ni lovin nu leh pa pawhin mawh kan phur hlein a lang. Nu leh pa tam tak chuan an fate an ttlai a\angin zng thawhhma an zirtr ngai lova, an len hnuah chuan a har tawh khawp mai. Tin, nu leh pa, fate kaitho ngam lo an awm nawk bawk a ni. (iii) Kan thil ngaihhlut a dik lo : Mihring hian kan ngaihsn zwng anga awm hrm kan tum a, chutiang tr chuan kan bei viau zl a ni. Mi \henkhat, TV leh Computer hmaa zn rei tak tak kan men a, zng tlai deuh taka thawh \hin hi changknna nia ngai tlat te pawh hi kan awm ni awm tak a ni. Hei hi zawng a dik lo a ni. Hnam changkng hoah chuan znah hna \l an thawh avnga meng rei an tam a, zng pawh an thawhhma theih loh phah \hn a ni awm e. Keini ve, hna thawh chu sawi loh, zk leh hmuam kan inchhawpin kan ti tlut tlut a, ka chhng bl huam leh mit meng thial rin kan meng a, zngah mit leh hrawk a thp vut vut a, zna kan thil khawih leh ente kha Pathian duh loh zawng ani tih kan chhia leh \ha hriatnain min rawn hriattr zui a. Ngui tm brin zng chaw kan ei ve lk lk a, ngaihsnawm loh tak a ni. (iv) Kan hmnlai Mizo nunin nghawng a nei : Hmnlai Mizo nunah chuan mipain ram lamah chhnah an thawk a, inlam hnaah an che lm lova. Amaherawhchu kan eizawnnate alo inthlk a, ram lama thawk pawh kan awm ta

20
a ni. Chu mai lovin znga thova Pathian be tr kan nih laiin tlai takah \awng\aina hun pawh awm tawh lovah kan tho va, hei hi kan rawngbwlna in a tuar m m bawk a ni. Rawngbwltu hman tlk ni tr chuan \awng\aia Pathian pwl tam a pawimawh m m a, keini chuan mut nn kan hmang zo vek a ni ber a. Kan rawngbwlna nun ngaihna a awm lo hrim hrim a ni. (iii) Kan khawsak a hniam phah : Sum leh paite hi thawh chhuah ngai vek a ni a, thawk lo chuan a neih ngawt theih lova. A dik lova kan la ltte a nih nghal loh chuan. Thil tamtak kan duh ve a, mahse hna kan thawk \ha peih bawk si lova. Kan mamawh phuhrkna tr chuan theihpatwpa zng a\anga thawh a ngai a ni. Kan thil duh kha kan thawhchhuahin a mil miau loh avngin kan lei \alh a nih chuan kan khawsakna png lehlamin a tuar tho tho va, leiba ngah tak, rk rk, eirk, mi bum leh inchhng tlk balna a thlen mk a ni. Nu leh pa thawh chhuah ring thei inti pawh zng tho peih lo ho hi chuan a suam zwngin an neih sum an hmang chwk. Tin, nu leh pa thawh chhuahin min daih tak tak loh avngin kan thawh chhuah ve loh chuan tlkranna in thang angin min wk tho tho ang. (iv) Ram leh hnam tlkchhiatna a ni thei : Zngah kan \halaite an mut bawrh bawrh laiin phailam a\anga lo kal vai \halai ho chuan lu a mt mawlh mawlh a, thil a zuar kualin thrchhia an zawng kual daih

KRISTIAN |HALAI

tawh a. Nakinah chuan Mizotena kan eizawn ve na tra kan ngaih kha vai lovin min luahlan tawh mai dwn a ni. Entrna, pa pakhat chuan in sa trin Mizo ngei rawih a duh a, mahse vai ho zng dr 8 a\anga tlai thim thleng lungawi taka an thawh laiin kan Mizo tlangvl, tlai taka rawn thawk chhuakin hma takah bn an duh leh si a. Hlawh inang rau rauah chuan a ruaitupa tn chuan vai rawih mai loh chu duhthlan tr a awm lo a ni. Hngte pawh hi anihna takah chuan kan zng thawhtlaiin a nghawng a ni. Hetiang renga kan \halaite kan mu rei a nih chuan kan ram leh hnam hmabk hi a thim hle a ni. (v) Mahni pawh inthunun thei lo tn midang thunun chu a theih loh a ni : Kan rawngbwltu tam tak chu mahni inthunun thei tak an ni a, an fakawm hle. Chutih laiin K|P Group Committee, Branch Committee leh active member zngah mahni inthunun thei lo kan la tam khawp mai. Zn mut hunah, Pathian ropuina tr ni hauh lova, meng reng \hn kan tam awm e. A pawi hle. Mahni pawh kan inthunun thei lo a nih chuan midang thunun chu har tak tr a ni. Kan Mission, rinna kawnga \halaite hruai, chu kan fail duh hmel hlein ka hria. (vi) Sual bul pakhat chu a ni ve hrim hrim : Zng tho tlai \hnte hi a tam ber chu ahma zna TV en rei vng te, games leh internet khawih rei avngte a ni duh khawp mai.

September, 2011

21
znga kan tihtr te duang fel sa ila. A tka kan hk tr thawmhnaw pawh chhawp sa thlap ila. Thawh hrelo ve hrim hrim kan ni anih pawhin sana pawh set mai pawh a \ha ang a, mu paha ban phk lohva dah chi a ni awm e. Krista leh Kohhran tna tho hma tr kan ni tih inhriain, inperh thawh at mai tr a ni. Duh mah ila kan inperh thawh at hun hi a rei dwn lo. (3) Danglam ngam Kristian |halaite : Kan Bible chuan He khawvl dn ang hian awm suh ula...lo danglam zwk tawh rawh u (Rom 12:2) a ti a. Ringtute chu rawngbwl tra chhandam kan ni a. Rawngbwl tr chuan a rawng kan bwl tr Pathian nn inrem taka awma, thawk duh zl tr kan ni a. Chu inremna chu kan siam dwn chuan keimahniah bawlhhlawh kai apiang zng mut rei pawh tiamin kan paih thlk a ngai a ni. He khawvl hi a changkng zl dwn, thil thar pawh a rawn chhuak zl ang. Keimahni rawn tibuai a, kan thlarau nun tidal thei thil hi a chhuak thar zl ang. Tirhkoh Paulan chu khawvl changknna tui nu bulh bulhah chuan inlentr mai lovin, Krista lungpui chunga \hu a tuifwn che zia thlr a zirchiang thei tr khawpa danglam trin min duh a ni. Eng nge ni Pathian duhzawng tih te, eng nge thil \ha tih te, eng nge lawmtlka \ha tluantling tih hre tr khawpa danglam trin Pathian thuin min duh a ni. Lalpan malswm rawh sew

Zn rei a, chhngte hriat loha TV leh Computer khelh hi thil hrisl tak niin a lang lo. Chhngte hriat hlauva thwm dm taka kan ti a nih phei chuan setana duhzwng kan ti a ni duh khawp mai. Kan thlarau lam nunin a tuar a, hriat loh laia ringtu tisa mi nihna a ni. Zngah tho mai lova thil kan ngaihtuah vak vak hian Pathian duh zwng aiin Setana duhzwng kan ngaihtuah fo \hn bawk a ni. Ringtu tn chuan zng mut rei hi sual bul pakhat chu a ni chiang ngawt mai. KAN INVEN DAN TUR Kristian |halaite he sual hlauhawm tak laka kan invnna tr tlma zwng han trlang ila. (1) Znah mu hma ngam ang u : Kristian |halaite chu hma taka muta, hma taka thawh tr a ni. Kan member zngah hma taka mu zng taka tho \hn kan awm nual hi a lwmawm a. Mahse \henkhat tn chuan mut hmaa thawhhma chu rlpui phiara phiar a ngai awm e. Amaherawhchu men rei hi setana hmanraw \ha tak kan thlarau nun leh rawngbwlna pawn nasa taka a tawrh phah thil a nih avngin kan hmlma a ni tih kan hriat a \ha a. Tnah mut hma harsa kan ti anih pawhin Pathian hnnah \awng\ai chungin mut hma tum lui ila. Kan tih\han laklawh chuan kan tho hma lo phal tawh dawn lo a ni. (2) Znga thawh tr i ruahman \hn ang u : Zng kan thawh hma theih nachhan tr pawimawh tak chu,

22

KRISTIAN |HALAI

DUHTHLANNA
Hriatpuia Pa, Kolasib

bak sawi tr a nei ve lo, chu bk chu a fate hnna han insawitheihna tr a nei ve thlawt lo. A nupuiin sawrkar hna thawk lo phei se chu..... ******************** A thi tawh! Naupang hml \ha tak, harhvng m m, a rualpuite aia lehkha thiam thei \hn a nih kha. Mi tam tak chuan a hming, Lal\hafamkima chu inhmeh an ti \hn. A chhan chu a hml \ha a, a fel a, lehkha a thiam thei bawk a; a kutziak nalhziate kha a a sikul kai rualpuite sawi a nih \hin kha. Ni e, kha tleirwl hml\ha kha kum khat lekah a hml a danglam vek a, a chr ruam a, a th thet a, lehkha pawh a thiam thei tawh lo, Matric pawh a pass zo lo. A chhngte pawhin mak an ti. A thih hma khn a \hian \henkhatte bulah chuan khatia a awm chhan kha a sawi an ti. Matric an zir kum khn a \hian chhar thar - mikhual lehnghl, pahnihte nn khn an inkawmngeih fl a. Pawisa an nei a, an fel bawk si, kawm an nuam m m mai. Ni khat chu ruihhlova an inchiunaah an hruai ve. I duh ve em? an ti, a duh lo. Mahse, an bn an \wn a, han invit a, an invih zawha sikret an han fawp vang vang a, an kut an han nuai set sette kha pa riauvin a hre tlat a. Ti ve

pawi ngawt mai. Naupang fel a ni \hn, tleirwl fel a ni chho zl, Ani hi chuan tleirwl sual pawh a nei lo, tih \hin a ni. Mahse, chutiang chu ni mah se tnah chutiang chu a ni tawh lo. A matric pass kum Krismas lai khn, Mite pawhin an ti tho a lwm, vawikhat pian mana tih ve chhin zeuhte chu a pawi hlei nm, tiin a ti ve chhin a, khami zn a\ang khn Zu a la thlah leh ta lova, zu pawhin a thisen a chhuahsan ngai ta bk lo. Tnah chuan nupui fanau a nei duah tawh a, a fate pawh an nula tlangvl ve uaih tawh. Mahse ani ber hian hma a swn lo. Tn hmaa a thiam thilte chu a theihnghilh a ni lo, zu vng chuan hmang theiin a awm tawh lo. Zu a in loh chuan a khr tlat a, chakna a nei lo. Zu a in lahin a rui a, engmah a ti thei chuang si lo. A naupan laia a kawm thin, Sikul pindan khata a \hutpui \hinte kha chu kh-ah an awm tawh. A \hen chuan sawrkar hna lian tak an thawk a, a\hen chu Kohhran leh khawtlngah hruaitu, mi zahawm tak tak an ni. Ani ve chuan, He mite nn hian sikul kan kaiho thin, tih

September, 2011

chhin rawh, i ti hlen chuang nng, keini pawhin a awm loh chuan kan nghei thei reng a lwm, engmah a ni lo; a nuam a nia, an tih khn, Aih ti se a fel tr; a ti si lo. A invit ve chhin a, a nuam a ti. A zawngchhang a, a twpah chuan a \hiante aiin chu damdwi chu a ngaina ta a, a chhngte leh khawvl thildang zawng zawng ai pawhin a mamawh tawh zwk a; a thih phah ta. A thih chhana accident tih kha chu tih mai mai tih mi zawng zawngin an hai lo. ******************** Mite pawhin an ti tho, ka tih loh avngin engmah ka ni bk lo. A ti nasa apiangin lawm an hlawh zwk niin a lang tho, tia, inthiam taka a hlawh ni lo thla tin a lk ve ziah \hin khn tnah chuan a \hng lt ve \an ta. In leh lo zahpuiawm loh tak a nei, lrthei pawh a chhuak thar ber ber a khalh. A fte pawhin sikul \ha a\angin \ha takin an zir chhuak. A buaithlk lai ber chu - a fate chuan an zirnaah chuan hringnun zirlai an zir tel tlat lo. A nupui pawhin thawmhnaw chhuak thar ber ber a inbel a, rimtui leh tlereuh changkng chitin a nei, a hmui hmai leh a sam pawh world class a ni hial ang chu; mahse a nalhna leh mwinate chu a pasal chuan a pumbilh tlat lo; a driverte nn miin an sawi leh \hn.

23 Thudik a nih leh nih loh tumahin an hrilh duh lova, ani lahin a tak a nih leh nih loh a fiah thei si lo. A fapa chuan lehkha a thiam thei a, zirna in\haah a kal bawk a, a zir zawh ve leh hna a hmu nghl. Sum leh pai thawhchhuahah a buai lo, a thawhchhuah sa sum leh pai hmanna lamah a buai a ni. A thawhchhuah zozaite chuan zahawmna a pe lova, hlimna a pe hek lo. Vawi tam tak a staffte nuihzat khawpin a rui a, a ruih vngin vawi tam tak a chesual tawh a, rui chunga motor a khalh avnga a chetsualnaah a malpui ruh a titliak tawh. Chuti chung chuan zu leh nula vnga mi sawi a la reh thei lo. Ni, sum leh pai ngah hi zahawmna niin a hria a, zahawmna chu In leh lo leh lirtheiah a awm emaw a lo ti \hn; dik taka thawhchhuah a nih loh chuan zahawmna t h l a w h b o t r n a h m a n r a w \angkai ber a ni tih a hre tawh. Mahse a hriat chhuah chuan a tlai lutuk tawh. A va hahthlk m!!
******************** Mosia chuan hun rei lo t atna sual nawmna hlimpui ai chuan Pathian mite nna tihduhdah tuar a thlang zwk a. Krista an hmuhsitna chu Aigupta ram rote ai chuan sum ropui zwkah a ruat.

24
Daniela leh a \hiante chu lal chaw leh uain in \hin te chuan an intihbawlhhlawh duh lo tlat a, chutiang ei leh in \hn te ai chuan an hml a lang mwi zwk mah a! A rawng an bwl \hin, an Pathian chuan meipui lak ata chhanchhuak dwn lo mah se Nebukadnezzara pathian chu chibai an bk duh lo tlat a. Meia paih luh an nih pawhin an taksa chungah meiin thiltihtheihna a nei lova, an sam pawh a kng kir lova, mei rim pawh an nam lo!!

KRISTIAN |HALAI

Khawvl mithmuha thiamlohna pakhat mah nei lo chungin Ruthi chuan a pasala nu chu a kalsan duh lova, a vuan tlat a; Isua Krista, khawvl chhandamtu thlahtute zngah chhiar tel a nih phah ta. Ringtute chuan Ram zau taka lal bera \hut ai chuan, Sual thunun ka nih si chuan; Isua neih ka duh zwk, thil dang zawng aiin, Khawvl zawng ai pawhin. an ti mai!!

SYNOD CHOIR RAWNGBAWLNA (1) Khatla South Kohhran : July 24, 2011 (Inrinni) znah Moderator Rev. C. Lalsngliana rawngbwlna \wiawmin Khatla South kohhranah an kal a, hla pahnih (2) an rem a ni. (2) Tuikual Kohhranah : July ni 31, 2011 (Pathianni) znah Tuikual Kohhranah Taiwan zin report pk pahin an kal a, hei hi Kohhran mal swmna nimah sela Central lam programme ang deuhva kalpui a ni a, Central K|P Committee-in hlimawm taka hun hman a ni. Inkhwm hi Rev. K. Lalpiangthara, Leader-in kaihhruaiin zin report Pu H. Liantluanga, Director-in a pe a, thuchah tawi T. Upa Dr. Samuel Vanlalthlangan a sawi. Synod Choir-in hla panga (5) an rem bawk a ni. (3) World Peace Day : August 6, 2011 khn Synod Conference Centre-ah YMCA-in World Peace Day an hmanah hla pahnih (2) vai hla leh Mizo hla an rem a. Dr. Zothansnga, zaipwl member-in Taiwan zin report power point presentation hmangin a entr bawk. (4) Vaivakwn Branch : August 8, 2011 (Thawh\anni) znah Vaivakwn Branch K|P Inkhwm hmanpuiin an kal a, hla paruk (6) remin Taiwan zin report an pe bawk. (5) Choir Cabin hawn : August ni 9,2011 (Thawhlehni) zna Synod Choir Cabin hawn leh hlan inkhwmah hla pahnih (2) an rem. (6) Women Centre lungphm : August ni 12, 2011 (Zirtwpni) dr 1:00 khn Phunchawng (Sairng Road)-a Kohhran Hmeichhia ten Women Centre an sak tr lungphm inkhwmah hla pakhat an rem. (7) Ramhlun Branch : August ni 14, 2011 (Pathianni) znah Ramhlun Branch K|P Golden Jubilee lawmnaah kalin hla pathum (3) an rem. (8) NEICCYA Joint Meet : August ni 15, 2011 (Thawh\anni) zna Bngkwn Kohhran Biak Ina NEICCYA Aizwl City Joint Meet-ah telin hla pakhat (1) an rem a ni.

September, 2011

25

He mi hi neih hlau suh Pu Engloa te fanu, nula senior ang reng deuh tawh saw neih hlau suh. I hriat chian twk loh vngin i hlau mai mai a nih kha. Hlauh chi a ni lo va, neih chi zwk alwm. Mizo zngah a tam zwk hian engatinge nula Senior/nula lehkhathiam sng deuh/nula officer lian deuh te hi neih kan hlauh deuh tlat mai le? Hmeichhe Pathianthu zirte phei chu kan hlau lehzual emaw tih tr a ni. Mipa emaw Hmeichhia emaw, a \ihbaiawm chi chu zir sn kher a \l lo, naupaw chunga chawhma lek Skul kal pawh ni se duai lo tak an ni. Mizo hmeichhe fel tak hnam dangin an han nei leh ringawt \hn hi chuan duhthu a sam thei lo. |henkhat chu an hnathawh leh awmnaten a zir loh avngin mahni hnampui rimtu an nei lova, anmahni ngaihventu hnam dang an neih phah \hn.Hmeichhia leh uite, a chlnl peih peih tih hi a dik thui hle. Hmeichhia chang ni lovin mipate pawh, a zar peihtu nanana chu zar lotu nn chuan a thuhmun fo thei bk hlei nem. Hng nula chhuanawm tak tak te hian rimtu an nei lo ve thei tlat asin! Pathianin chhngkua din tra a ruahman tihlawhtling tr chuan nupui/pasal neih a ngai a. Neih hun tawh takah te phei chuan hnam a thliar tak tak theih tawh loh va, remchng ngaihtuah a ngai tawh zawk a, rimtu hmuh chhun hnam dang neih a chawh phah fo. Nula, officer lian tak, vngtu nei chin te phei chu neih tinah kan tin lo mai ang tih a hlauhawm alwm. Hnam dangin an nei leh si ang a, khawi lai kilah emaw kan phun kan phun leh ringawt ang e. Hetiang ringawt tr chu a ni dwn em ni? Engang dinhmunah pawh ding se Pathianin mihring a siama awm tra a tih awm kim ve vek, Kristian chhungkaw din duh ve tho an nia lwm. Thaibawih nih hlauh vng ringawt hian hemi hi neih hlau suh.Tupawh nei la thaibawih i nih chuan i thaibawih tho tho ang. Nupui eng teh-ual nei bk lo, thaibawih sawi tr an awm nual hi, rawngbwltute zngah pawh. Hng nula senior, officer, theologian te hi thuawih taka hun hmang, mi taima, an thawhrimna Pathianin a hriaa hlawhtlinna a chantrte an nih a rinawm. Thuawih \hang an nih avngin pasalte thuhnuaiah pawh an kn thiam ang. Nu leh pa leh chhngte pawhin an ring ngam tawh a, rim vel pawh a nuam phian tr asin, Thlarau Thianghlim sadai thiat lo chuan. ... I nupui hual Mari chu neih hlau suh; a naupai chu Thlarau Thianghlim laka mi a ni asin... tia vntirhkohvin a hriattr avngin, Josepha chuan Mari chu a nei ta, a inchhr kan hre lo. He mi, naupan lai a\anga thuawih leh fel, thil \ha lo laka insma taima taka lehkha zir leh hnathawk, lo hlawhtling ta, \henkhatte phei chu lo senior hial ta te hi neih hlau suh. Mizoin a neih loh chuan Mizo loin a nei mai dawn asin. Rev. F. Lalhmingthanga, Lucknow

26

KRISTIAN |HALAI

Hriatzauna
Mission Vngthlang Br.
Joel Lianrinzuala

um 2008 khn Kristian film twi pakhat 'Oversold' chu tihchhuah niin he film twite hi a changtunu, Crissy Moran-i avngin ngaihven a hlawh hle a. A chhan chu Crissy Moran-i hi puitling film (pornography) 40 chuang zet chang tawh, kum 2006-a a pianthar a\anga Pathian rawngbwltu lr tak ni zui ta nih vng a ni. December ni 22, 1975-a piang Crissy Moran-i chu a naupan lai chuan Kristian chhngkaw hlim tak an ni \hn a. A pa chu pa zaidam leh fa te duat thiam tak niin a nu pawh Kristian nu \ha, an Kohhran zaipwl member a ni a. An fa te pawh Pathian thu hmangin uluk takin an enkawl \hn. Kum 11 mi lek a nih laiin Crissy-i chu piangtharin naupang nungchang mwi leh lehkha thiam thei tak a ni ve \hn. Mahse, kum 12 a tlin kum chuan pa berin a nungchang thlk a zu in a chn tk avngin an chhngkua chu hremhmun tenauah an chng ta thut a ni ber a. |hian zu in mi a kawm \hin te

avnga zu in chng \anin kr loah zu ngawl a vei ta hial a. Nupui te kut thlk a, inchhng bungrua suasam zwng khera a ruih \hin avngin an nupa chu an in\hen ta nge nge a. Crissy-i te unau chu a pa bulah awmin rei tak chhng chu a nu hmuh leh biak a phalsak lo lehnghl a. Nu tello a an khawsak tkah chuan nu mawhphurhna hrang hrang rawngbwl, insk, bazr kal leh a nau buaipui chu Crissy-i koah tlain a ti ve thei hrm hrm \hn a. Chu zawng aia hmeichhe naupang mai tna manganthlk ber chu a pa zurui rawn haw theilo zawn ngai \hn chu a ni. Chutiang boruak hrehawm tak hnuaiah chuan Crissy-i chu \hahnemngai takin an chhngkaw tn \awng\ai \hn mah se a \awng\aina chhn in a awm thei si lo. Chutih nk alaiin a nu lah chuan reiloteah pasal dang a'n nei zui lehnghl a. A nu bulah chuan a nawm zwk beiseiin Crissy-i chu han awm ve bawk mah se a hrehawmna a zual tawlh tawlh a ni ber mai. A

September, 2011

nu chu a pasal thar nn hlim takin an inkwm a, Crissy-i erawh rilru na leh khawhar rng rngin a pindanah a tawm chawt a. A \awng\aina chhna a awm hun nghkhlel takin a thlr ngawih ngawih a, mahse chhnna rng a rawn thleng thei si lo. Nu leh pa hmangaihna thlkhlelh tr neilo, tleirwl khawhar chuan hmangaihtu dang zawng in, hlimna a hmuh theih ang ang a dap kual ta a. Nu leh pa leh Pathian laka beisei nei tawhlo tn chuan pawisak tr a tlm tawlh tawlh a, kum 18 a nih meuh chuan fa ti tla hial khawpin a kal thui tawh a ni. A graduate hnuah hna hrang hrang thawkin a khawsa chho ve nawk nawk a. Hmangaihtu hmuh beiseiin a ngaihzwng te tn a engkim hln phal \hn mah se hmangaihtu dik a tawng thei si lo. Beidawnnain a hual vl kra pawisa thawhchhuah ngai bawk s tn chuan pawisak tr a tlm tawlh tawlh a. Nu leh pa mitmei vn tr nei ve lo a ni bawk a, kum 1999 a\ang khn pornography a luhchilh ta hial a. A hna chu harhfim kur chunga thawh chi ni hek lo, ruihhlo nn chawhpawlhin pornstar znga hriat hlawh leh sum la lut hnem pwl tak a ni phk hial. Ama puala website neiin thla khatah dollar 15000 hial la lut thei mah

27 se a thinlung chuan hmangaihtu dik a tawn hun nghkhlel takin a thlr \hn. A eizawnna hmunah chuan ngaihzwn mai tr mipa tam tak awm mah se amah ang bawka nun khawhar leh rap pelh tawh an nih hlawm avngin tumah chu han belh tak tak tlk an awm si lo. Nun khawhar leh hmangaihtu mamawh ngawih ngawiha a awm laiin harsatna manganthlk tak a'n twk zui lehnghl a. Intihhlum hial duh khawpa a beidawnna a\ang chuan rei tak a biak tawh loh Pathian au in a \apchhuak ta a. Ni hnih hnuah chuan a bialpa nna TV show pakhata an kal \umin mi pakhat hian a rawn be nawlh mai a. Zahmawh film chang \hn a ni tih a hriat chuan "Pathian i ring em?" ti a zawt in Hmangaihtu dik a hriat a, Beiseina nung a neih ve theih nn a titi pui zui nghal ta mawlh mawlh a. Beidawnna a khat tawh Crissy-i tn chuan a thu hriat chu ngaihthlk a nuam kher mai, chumi tlaiah la la chuan rei tak a vahbosan tawh Pathian hnnah a kr leh ta a ni. Kum 6 chhng zet pornography hmanga ei lo zawng tawh tn chuan khawvl hnuchhawna Kraws kawng zawh chu harsatna paltlang tr a tam kher mai. A eizawnna leh a ngaihzwng kalsan a ngai a, a

28 nunhlui chu a zahpuiawm m avngin mi znga awm te chu thih hreh taka a hreh chng lah a tam. A website lah chu hun rei tak atn contract a lo siam tawh avngin pianthar tawh avnga tihtawp mai theih a ni si lo. A sum khwl s a hmang zo a, hnathawh tr dang a hmuh mai bawk si loh avngin a thil neih te hralhin rethei takin a khawsa ve nawk nawk a. Thlarau sual lah chuan inthlahdul lai nei hauh loin mumang lam thlengin a beih chhunzawm zl bawk s. Mahse, a biak Pathian chu khawvl aiin a chak zwk a ni tih hrerengin a vuan tlat a. Kohhran bl tlatin harsatna hrang hrang a tawh te chu a rinna a ngheh zel theih nna Pathian hmanruaah a pawm thlap \hn. Harsatna hrang hrang a paltlang hnuah, kum 2006 October ni 6 a\anga a chhuahsan tk pornography ngei mai chu a rawngbwlna tr hmunah ngaiin a luhchilh leh ngat a. Amah ang bawka pornography a\anga chhanchhuahna chang ve te nn huai taka pornogra-

KRISTIAN |HALAI

phy \hat loh zia tlngau puiin chu hmuna la awm mk ten hmangaihtu dik an hriat theih nn hma an la a. Tnah hian pornstar te znga Chanchin |ha hril tra din 'Treasures' leh 'Pink Cross Foundation' ah te hlwkna beisei hauhlo in Beiseina thar petu Pathian chakna ringin a thawk mk a ni. Heti hian a sawi, "Ka khawvl hlui chu hnuchhawn vek tawh mah ila harsatna min la thlen zui reng dwn. Mahse, Setana hmanrua te hi Pathian chuan thil \ha atn a hmang thei a ni tih ka hria a. Ka tum ber chu ka nunhlui chhe tak hi mi dangte khaichhuahna atn hman a, harsatna twk ve mk te hnnah an harsatna an hneh thei a ni tih hriattr a ni. Mi tam tak manganna leh lungngaihna an tawrh mk a\anga chhuah ngaihna hre lo an awm. Kei ngei pawh insiam\hat tuma ka beih lai khn ngaihtuahna mumal pawh nei theilo khawp a ka buai chng a awm \hn, mahse Pathian ka rinchhan tlat chuan keimah chaklo mah ila a chakna ringin engkim ka ti thei \hin a ni."

n I thiamna leh finna ni lovin, i rilru put hmang khn i thlen sn zwng a hril ang Zig Ziglar n Harsatna tinrng hian amah inchingfel trin thurk a pai. Harsatna i nei ngai lo a nih chuan chu thurk inthup chu i man ngai lo vang. Norman Vincent Peale

September, 2011

29

KANTU
Khawruhlian Br. & Tlngpui Br.

KHAWRUHLIAN BRANCH
izwl a\anga hmr lam Km. 87 (Tipaimuk Road) a awm Kristian |halai Pwl, Khawruhlian Branch hi kum 1957 April 2 khn din a ni a. Kumin hian member Mipa - 55, Hmeichhia - 37 an vaiin member - 92 an awm mk a ni. Branch hmalkna tichak trin sub-committee Pathum(3) - Evangelism Cell, Programme leh K|P In (project) te din a ni a, Branch tichaktu leh ti nungtu pawimawh tak an ni. Thawh\an zn K|P inkhwm hi chawhrualin za zlah 25 inkhwm ziah ang an ni a, sermon leh kumpuan thupui zirho nn an hmang \hn a ni. Pathianni tlai apiangin fellowship neiin hla zir, sharing leh \awng\ai rual na hun atn an hmang \hin bawk. Thla tin Thawh\an zn hmasa berah member hla te leh ruihhlo ngaite puala \awng\ai rualna hun an hman \hin bkah, Pathianni hnuhnung ber tlaiah evangelism cell hmalknain chawnghei \awng\ai an nei \hn a ni. Kumin hian Kristian |halai Chanchinbu hi copy-33 an la a,

copy 1 hi member pathum (3) in inchhiar \awm ang an ni. Kohhran kaltlang in missionary pakhat (1) an chawm mk bawk. An branch hi 2008 kum a\ang khn Bible Society ah Patron member anlo ni tawh bawk a ni. K.T.P In luah man, Faith promise, inkhwm thawhlwm, thiamthil lkkhwm leh inhlawhna remchng apianga inhlawhfk te hi an sum lk luhna ki pui ber a ni a. K|P member Biak In hawnga innei an awmin Branch hmingin lawmpuina leh chwimwina thilpk an hlan \hin bkah, zaipwl ten hla an rem \hn a, Kohhran hun pawimawhah zaipwl ten hla a tam thei ang an rem \hn bawk. Kohhran tih changtlun nn theih twpin hma an la a, Sound System leh sum fai tein Kohhranah an chhnglt \hn a ni. K.|.P pualin K.|.P In an nei a, sum hnar nghet neihna atn thil \angkai tak a ni. K|P in hi sak \hat tumin kumin a\ang hian project lian berah neiin theihtwpin hma an la a. Hruaitu te leh member te an phr tlng hle a niw

30

KRISTIAN |HALAI

TLANGPUI BRANCH
uichngrl North Presbytery huam chhnga Sialhwk Pastor Bial ami January 18, 1954-a din, tna member 128, mipa 88 leh hmeichhia 40 awm mkna Golden Jubilee ni 5.3.2005 a lwm tawh, Branch nung tak Tlngpui Branch ka kan a. Kumin hian an Pastor bial lo vawng tawhte hming chawia group thum a in\henin sub-committee - Light & Sound, Programme, Evangilism te siam a ni. Bial budget ` 11,550/- chu June thla khn tlk tawhin Group Budget ` 6,000/-a pawh an tlk vek tawh bawk. Faith promise hmangin missionary pahnih chawm mkin Pathian kaihhruainain an la tlin chho zl thei a, lwmawm an ti hle. Kum 2010-a an project - Keyboard (KORG PA50) pawh an lei thei a. Tnah hian project - Computer leh Sound System tihchangtlun chu hma lk chhoh mk niiin kum 2014a an Diamond Jubilee atn nasa takin an inpuahchah mk a ni. Huansm, faith promise, thawh\an zn inkhwm, group budget, thiamthil thehkhwm, leh a remchng apianga inhlawh hmang tein sum an tuak \hn. Thawh\an zn inkhwmah pawisa nei remchng lote leh \hahnemngai ten buhfai leh thildang sum chang thei thil thawh nachng an hria hi an entawn tlk hle. Thawh\an zn inkhwmah kumpuan zir, K|P Hand Book zir,

sermon, character study, sharing, silence nite, tawnhriat sawi, leh hlazir tein hun an hmang \hn. Kumpuan thupui an tuipui hle a, kumin hian inkhwm hi 34.13% niin inkhwm bnah Evangelism sub-committee kaihhruainain mimal inah an \awng\ai \hn. Biak In hawnga innei an awm chuan zaipwlin hla an rem \hn a, Kohhran ni pawimawhah zaipwl \ha tak an nei \hn bawk. Tin, Kohhran chhungkuaah mitthi an awmin Pathianni zng hun remchng hmasa berah rlna neiin \awngtaipui \hin a ni. Pathianni tlaiah fellowship nei \hnin, \awngtairual neih bkah hun awm dn a zirin solfa zir, bible quiz, short sermon leh hla thlan tein hun hmang \hn a. Tin, Kristian |halai chanchinbu hi copy 40 an la mk bawk. ATC a\anga Bible rlchhn chhng \hnin hei hi member ten an hlut hle a. Member piah lamah Kohhran nu leh pa te pawhin an hlutpui hle. Branch OB ten bial insemin bial an fang \hn a. Group hruaitu ten member tlawhchhuah programme a kht twkin an nei reng \hn. Central leh Bial a\anga tih tr an tuk te tihhlawhtlin tum a theih twp chhuah \hn an ni a. An member zngah Khawtlng leh Kohhran hmalkna kawng hrang hranga mi \angkai an nei \hn hian a tilawmin zantin Bethel hun hmanga theih twp chhuah a \awng\ai \hn te hian Kohhran a tinungin a timwi hlew

September, 2011

31

Keimahni

n July 1 & 2, 2011 (Zirtawp) zn leh (Inrinni) nilngin Kolasib Vnglai Kohhranah bial huapin Leadership Training Tv. VL Muanchhana leh Pu Saizamliana Sailo, C/M ten an neihpui a, training-ah hian mi 67 an tel a ni. n July 2, 2011 (Inrinni) nilngin Falkwn Hmr Vng Kohhranah Muallungthu bial huap Leadership Training neihpuiin Upa Lalrinmuana, General Secretary a kal a, training-a tel 84 an ni. Zn inkhwmah Pathian thuchah a sawi bawk. n July 9-10, 2011 khn W. Phaileng Chhim Vng Kohhranah bial huap Leadership Training neihpuiin Pu Vanlalfinga, Fin. Secretary leh Pu Lalnghinglova Hauzel te an kal a, training-a tel 96 an ni. Bial Revival meet an hmang nghl a, hruaitu kalte hian Pathian thuchah \um 4 an sawi bawk a ni. n July 8-10, 2011 khn Sialhwk Kohhranah Tuichngrl North Presbytery Meet hmanpuiin Pu Zohmingliana, Asst. Leader leh T. Upa Lalhruaizela, C/M te an kal a,Pathian biak inkhwmah leh Variety Programme-ah thuchah \um hnih an sawi. n Rorel Inkhwm in Bial K|P Office Bearers chin tn Training neih ni se tih chu a thawh khatna July 30, 2011-ah Ramhlun South YMA Hallah neiin a thawh hnihna chu August 5, 2011 khn hmun kuaah neih a ni. Hmun hrang hranga kan kal dn hetiang hi a ni: Group A hmun Beisei zt Tel zt Hruaitu kalte 1-na Ramhlun 189 155 Central hruaitute 2-na Aibwk 114 109 T.Upa Lallianmwia Tv. Vanlalhruaia 3-na Lunglei Vnglai 108 65 Upa Lalrinmuana T .Upa Zothangzuala Chhangte 4-na Serchhip Kwnpui102 86 Pu Lalthanmawia T Dr.SamuelVnlalthlanga .Upa 5-na Saitual 72 69 Rev. K. Lalpiangthara Pu Zohmangaiha 6-na Kolasib Diakkwn 108 72 Pu Vanlalfinga T.Upa Lalhruaizela

32
Group A hmun 7-na Drlwn Kohhran 8-na 9-na Rawpuichhp
Khawzwl Vngthar

KRISTIAN |HALAI

Beisei zat Tel zat 48 43 126 48 96 108 38 75

Hruaitu kalte Pu Lalrohlua Tv. V.L. Muanchhana T.Upa Dr. C.Zarzoliana Pu Saizamliana Sailo Pu H. Liantluanga
Pu Lalnghinglova Hauzel

Pu Zohmingliana T.Upa Lalramdina Ralte Bial Office Bearers training rual hian Rorl Inkhwm thu bawhzuina pakhat HIV/AIDS darh zl tr vnna kawnga hmalkna atan training neih nghl a ni a. MSACS lamin Resource person trin an mi leh sa kan training neihna hmun tinah hian min pe bawk a, tin, lehkhabu pahnih HIV/AIDS engtin zl tih leh Thianghlimna zungbun chu Branch tina sem tur min pe bawk a, MSACS chungah hian kan lwm hle a ni. n August ni 1-5, 2011 chhngin South Asia Christian Youth Network Core Group Meeting chu Hotel Ceysands Bentota, Sri Lankaah neih a ni a, Central K|P aiawhin Pu R. Lalhmingthanga, C/M chu a tel a ni. Meeting-ah hian mi 30 telin kum 2012-a General Conference neih hun tr thlrlwkin programme leh \ul dangte an ngaihtuah a ni. n August ni 8, 2011 (Thawh\anni)-khan Sesawng Bial huapin Sesawng Kohhranah Leadership Training neih a ni a, training-a tel mi 72 an ni. Thawh\anni zn inkhwm hmanpui nghalin T. Upa Lalhruaizelan report a pe a, Tv. Vnlalhruaian thuchah a sawi a ni. n August 12, 2011 (Zirtwpni) chawhnu dr 1:00 khan Women Centre lungphum programme Phunchawng-a neihah Rev. K. Lalpiangthara, Leader leh T. Upa Dr. C. Zarzoliana, Asst. Secretary te an tel a ni. n August 12-14 chhng khn Chhimchhak Presbytery Meet, Chhiahtlng Kohhrana neih chu Pu Lalthanmwia leh Tv. Vanlalhruaia, C/M ten an hmanpui a. Hruaitu kalte hi Meet Speaker niin thuchah \um li an sawi a ni. HRIATTIRNA
October ni 21-23, 2011 chhng hian Zwlsei Branch K|P chuan Branch Diamond Jubilee a lwm dwn a. A lawmna ruai ni 22, 2011 (Inrinni)-ah \heh a ni ang. He hun hmang tr hian Zwlsei Branch K|P-a hruaitu leh member lo ni tawh zawng zawngte kan swm a che u. Sd/(B. LALRAMSIAMA) Secretary, K|P, Zawlsei Branch.

10-na Champhai Bethel

September, 2011

You might also like