Cn thit xy dng m hnh trng i hc bn vng Vit Nam

L V Cng Th.S KTS Trn th gii, vn trng i hc bn vng pht trin t nhng nm 90 ca th k trc. Tuy nhin vn ny c ch n nhiu nht trong nhng nm gn y trong bi cnh ton cu phi i mt vi nhng hu qu ca vic pht trin khng bn vng nh nhim mi trng, bin i kh hu, ngun ti nguyn ang ngy cng cn kit. Ring trong lnh vc xy dng trng hc c th thy cc c s i hc xut hin khp ni trn th gii vi rt nhiu nhng tiu ch bn vng nh bo tn nng lng, nc, ti nguyn, s dng ngun nng lng ti ch do gim thiu pht thi kh cc bon gy ra hin tng bin i kh hu, m bo tin nghi vi kh hu v sc kho cho ngi s dng, m bo cn bng sinh thi ti a im xy dng nhiu nc ngay c nhng quc gia pht trin, khi nim v ngha thc tin ca bn vng cn kh m h v phc tp, thm ch cn rt mi ti cc nc ang pht trin. thc, trch nhim bo v mi trng c thc thi trong cng ng nhng nhng khong trng trong mi lin h gia bn vng v ngha kinh t, x hi v ang xy ra vi hu ht cc thnh phn lin quan nh gii chuyn nghip, ch u t, nh hoch nh chnh sch, cc c quan u ngnhV vy trng i hc c xy dng theo m hnh xanh hoc bn vng s l ni l tng cho vic tuyn truyn, gio dc v bn vng v nng cao thc x hi, trch nhim mi trng rt thc t v trc quan cho th h tr, nhng ngi s m nhn nhng trng trch ca quc gia trong tng lai. Ngoi ra kin trc trng i hc thng c xy dng vi quy m rt ln cng ng vai tr rt quan trng gp phn to hiu qu thm m v cht lng mi trng ca cng ng. Vit Nam ang l quc gia ang pht trin, tc tng trng nhanh chng gy ra sc p rt ln v mi trng chnh v vy nn vic xy dng mt m hnh trng i hc trong xu th pht trin bn vng chung cp thit hn bao gi ht. Li ch v mc tiu chung ca m hnh i hc bn vng r rng, tuy nhin trc ht cn phi hiu bn vng trong ng cnh iu kin kinh t x hi ca Vit Nam c c tm nhn v nh hng ng n v nhn thc u l gi tr ct li ca m hnh trng i hc bn vng. Vit Nam, ti cc trng hc c hng nghn ngi hot ng t nht tm ting mi ngy. Nu nh cc trng i hc trong iu kin thiu nh sng v thng gi t nhin, iu kin ting n khng m bo, vt liu c xy dng cng trnh c khai thc t cc ngun ti nguyn khng c kh nng ti to, phi tn km nhiu nng lng sn xut, qu trnh sn xut gy nhim mi trngc th nhn thy r rng l nhng cng trnh kin trc khng bn vng. Vy trng i hc bn vng l g? C th hiu l nhng cng trnh xanh hiu qu nng lng cao m vn m bo cc tin nghi cho ngi , m bo v mt mi trng, sc kho v cc yu cu khc v mt x hi v kinh t Nhng li ch ca kin trc bn vng trong trng hc rt r rng, sinh vin s c hc tp trong mi trng c li cho sc kho hn. Cc iu kin mi trng trong trng hc tt hn v mt mi trng nh cht lng vi kh hu trong nh bao gm cht lng khng kh, tin nghi nhit. Trng hc bn vng s l cng c hiu qu, l v d thc tin nht v gio dc kin trc bn vng trong x hi. nhiu nc trn th gii, nh gi nhng cng trnh xy dng ngay t giai on thit k bn vng hay khng bn vng hoc phn loi cc mc bn vng khc nhau, cc tiu ch v

cng trnh kin trc bn vng c nghin cu v p dng. c th ho cc tiu ch ny c rt nhiu h thng nh gi p dng ph bin trong phm vi mi quc gia, in hnh l BREAM ca Anh, Green Star ca c, LEED ca M... Ring h thng LEED c nhng tiu ch ring cho th loi trng hc. Trong bi cnh Vit Nam, ph bin cc kin thc hoc ch ni n nhng li ch thc hin bn vng trong kin trc trng i hc l cha . Bc u xy dng m hnh trng i hc bn vng trc ht cn c nhng nghin cu p dng thc tin cng c nh gi bao gm cc tiu ch bn vng c th nh mt s h thng nh gi in hnh nu. C th ho cc tiu ch bn vng ph hp vi iu kin a phng l vn khng n gin. i vi nc pht trin nh Vit Nam, trc ht cn phi m bo s cn bng gia cc li ch ca tnh bn vng vi cc yu t khc nh kinh t v x hi. C th thy rng ro cn ln nht cho p dng kin trc bn vng lun l vn kinh t. Tuy nhin mt nghin cu nm 2006 v cc trng hc xanh ca M ch ra rng kinh ph u t trng hc xanh t hn 2% trong khi li nhun v ti chnh em li ln gp 20 ln so vi cng trnh thng thng. Theo , cng trnh xanh c th gim tiu th nng lng, ti nguyn nc, gim chi ph vn hnh v bo tr. Trong bi cnh x hi v kinh t khc nhau c th c nhng kt qu nghin cu khc nhau, tuy nhin y l mt trong nhng c s tham kho rt kh quan cho ng dng m hnh i hc bn vng Vit Nam. Ly mt v d c th cho s cn bng gia nhng li ch v kinh t ca kin trc trng hc bn vng. Bo tn nng lng l mt trong nhng tiu ch quan trng nht i vi cng trnh bn vng. Cng trnh ny phi c nhng gii php kin trc k thut nhm gim tiu th nng lng so vi nhng cng trnh thng thng khc. Mt trong nhng thnh phn lin quan l chiu sng bao gm chiu sng t nhin v nhn to. Chiu sng t nhin l yu t rt quan trng i vi thit k trng hc bn vng v hiu qu nng lng, v nu nh thit k s dng chiu sng t nhin hp l s gim thiu nng lng tiu th do s dng chiu sng nhn to v iu ho nhit . Ngoi nhng li ch v tiu th nng lng, chiu sng t nhin s tng hiu qu hc tp, cc phng hc s c s dng ti a nh sng t nhin do em li li ch v kinh t m vn m bo v nhng tiu chun v tin nghi chiu sng. Theo kinh nghim thc tin trn th gii, nhng chin lc chiu sng t nhin ph hp c th gim t nht 50% tng s gi chiu sng nhn to cho cc hot ng trong lp hc. Nhng du hiu kh quan cho s pht trin trng i hc bn vng Vit Nam khng nh y l hng i ng n. Gn y mt s trng i hc mi p dng nhng tiu ch bn vng ngay t giai on pht trin d n. Nhng tiu ch hi ho gia kinh t v nhng li ch bn vng nh gim thiu s dng ti nguyn v nng lng trong xy dng cng nh vn hnh. Gim thiu cc thit b tiu tn nng lng bng cch khai thc ti a thit k th ng nh thng gi t nhin, che nng, lm mt cng trnh bng h thng mi che v hin rng, cy xanh v mt nc. Ti s dng cht thi v gim thiu kh thiTrn ht, nhng tiu ch ny phi dn n gim thiu pht thi nh hng n mi trng, nng lng vn hnh thp v em li nhng li ch v kinh t khi chi ph vn hnh, bo tr v s dng thp, hi ho vi mi trng ln cn v nng cao gi tr sinh thi khu vc xy dng cng trnh v ln cn. Nhm m bo cc tiu ch trn, cc gii php kin trc xanh c p dng v d nh h thng mi nh xanh c kh nng thu nc ma gim bc x mt tri vo cng trnh v gim khong 80% gnh nng cho h thng thot nc cng cng thnh ph. Gii php s dng h thng lm lnh bng hi nc s c hiu qu v kinh t hn so vi h thng lm lnh thng thng, trong khi khng c cc cht thi c hi cho mi trng nh CFC, HCFC

C th thy r rng xy dng m hnh trng i hc bn vng Vit Nam l cp thit. Bc u cn thit nht l phi nghin cu p dng h thng nh gi bn vng vi cc tiu ch c th ph hp vi iu kin Vit Nam nht l v mt hiu qu kinh t. Vic thc hin l c th v thc t c h thng nh gi cng trnh xanh ang c p dng ti Vit Nam. Vn ct li y l s phi hp a ngnh cc ngnh ngh lin quan n vn bn vng v d nh thng gi, iu ho, chiu sng, mi trng, kin trc nhm a ra nhng tiu ch nh gi ton din v hiu qu.

i hc bn vng Langara, Canada s dng h thng nh gi cng trnh xanh LEED ca M. nh Internet

i hc khoa hc cng ngh King Abdullah, Rp, mt trong 10 d n xanh tiu biu nm 2010 do vin kin trc Hoa k (AIA) bnh chn. nh Internet

Phng n thit k trng i hc bn vng, i hc kin trc thnh ph H Ch Minh. nh internet

Phng n thit k trng i hc bn vng, i hc kin trc thnh ph H Ch Minh. nh internet

Phng n thit k trng i hc bn vng, i hc kin trc thnh ph H Ch Minh. nh internet