XU HNG MI CHO KIN TRC MT NGOI NH CAO TNG TI H NI, NHN NHN T GC THCH NG KH HU

L V Cng Th.s KTS Khi ngun ca kin trc nhit i chnh l kh hu. mc n gin nht kin trc nhit i ng i l s thch ng ca nhng xu hng kin trc ng i vi kh hu. Tuy nhin vn ca kin trc nhit i ng i khng ch c yu t kh hu. Thit k kin trc nhit i cn lin quan n cc vn nh hiu qu nng lng, mi trng v pht trin bn vng. Thit k kin trc cng trnh thch ng kh hu lin quan n cc yu t nh mt ngoi cng trnh, b b mt bng, khng gian kin trc. Tuy nhin, trong phm vi bi vit ch cp n mt kha cnh ca kin trc nh cao tng nhit i, l kin trc mt ngoi-phn v ca cng trnh kin trc. Mt ngoi cng trnh hay cn gi l v cng trnh ng vai tr quan trng nht trong thit k cng trnh thch ng kh hu. Cc gii php thit k mt ngoi cng trnh gip gim thiu tc ng xu cng nh tn dng cc li th ca kh hu bn ngoi trong tng iu kin c th nh che nng, chiu sng, thng gi, v lin quan trc tip n hiu qu s dng nng lng ca cng trnh. Trn th gii c rt nhiu nghin cu v p dng thc tin v mt ngoi cng trnh nh cao tng thch ng kh hu nh mt nhn t quan trng ca cc xu hng kin trc nh kin trc sinh thi, kin trc hiu qu nng lng, kin trc sinh kh hu, kin trc xanh v kin trc bn vng. Ti H Ni nhn chung mc d cc ta nh cng c cc gii php mt ngoi kin trc thch ng vi iu kin kh hu H Ni nh gii quyt hng cng trnh, cc chi tit che chn nng. Tuy nhin, y ch l nhng gii php mang tnh ring l, cc ta nh ng thi cn bng cc yu t thn thin vi mi trng, tit kim nng lng v thch ng kh hu hu nh cha c ti H Ni. C s khoa hc ca cc gii php kin trc nhit i t trc n nay ch yu l i vi cng trnh kin trc thp tng, c quy m nh. Hu nh c cc nghin cu su sc v cc gii php kin trc nhit i i vi nh cao tng. Trong nh cao tng nhit i thit k th ng (passive design) hon ton c th c p dng nhm tn dng a cc li th ca iu kin t nhin nh thng gi, chiu sng, cy xanh trong khi c gng m bo iu kin vi kh hu, tin nghi nhit trong nh. Tuy nhin y khng phi l cu tr li ton din cho bi ton thit k nh cao tng nhit i. Nn nhit vo ma h ti H Ni ngy cng cao do nhng nh hng ca bin i kh hu dn n cc khng gian c ngi trong cng trnh hon ton ph thuc vo iu ha nhit . Thm ch c nhng cng trnh hon ton khp kn v s dng iu ha cho ton b ta nh. Do rt kh c th c mt cng trnh cao tng hon ton s dng thng gi t nhin v vy kin trc thch ng kh hu phi l s tng tc hi ha gia cc gii php t nhin v nhn to c bit l i vi nh cao tng nhm m bo tin nghi mi trng cho ngi s dng, hiu qu nng lng, gim tc ng n mi trng. Theo nhiu nghin cu, khong 40% s tng tc ny din ra lp v cng trnh. Do tm kim nhng gii php thch ng kh hu cho lp v cng trnh ng vai tr rt quan trng.

Trn th gii, S dng lp v kp l mt trong nhng xu hng thch ng kh hu ph bin i vi cng trnh nh cao tng (hnh 4). y l mt trong nhng phng thc lng ghp cng ngh thch ng kh hu vo lp v cng trnh. Nu thit k ph hp lp v kp ca cng trnh c th ng thi tng cng iu kin vi kh hu trong nh v hiu qu nng lng. S dng lp v kp cng trnh hiu qu kh phc tp v cn lin quan n nhiu thnh phn khc trong cng trnh nh h thng iu ha khng kh, thng gi, chiu sng... Theo xu hng ny hin nay kin trc mt ngoi nh cao tng H Ni mi ch dng li vic s dng cc tm hp kim che nng (Ta nh Ngn Hng Du Kh- ph Lng H-hnh 1). Ngoi ra lp v kp bt u c ng dng trong d n ang v s khi cng (Ta nh tr s tp on FPT 88 ph Lng H). y l nhng xu hng tt v rt nn khuyn khch p dng ph bin hn ti H Ni cng nh Vit Nam.

Hnh 1: Ta nh Ngn Hng Du Kh nh: L V Cng

Hnh 2: Ta nh tr s FPT-nh: Internet

Lp v kp thng thng bao gm 2 lp, lp trong c th l knh hoc tng bao che nhm phc v cc yu cu bn trong cng trnh, lp ngoi l h khung rt a dng v vt liu v th loi ty theo yu cu che chn nng, cch nhit. u im ca lp v kp l t h chn nng v hiu qu cch nhit t lp khng kh gia hai lp do tng hiu qu nng lng v tin nghi chiu sng t nhin cho cng trnh. La chn vt liu ph hp cho hai lp v cng trnh ng vai tr rt quan trng cc chc nng thch ng kh hu ca lp v kp cng trnh (hnh 3).

Hnh 3: H thng lp v kp cng trnh. nh: Internet

Vt liu cho lp v bn trong ca cng trnh c th l knh hoc vt liu bao che khc ty thuc vo thit k cng trnh tng t nh cc cng trnh s dng mt lp mt ngoi. Thng thng tng gch bao che mt ngoi cng trnh c s dng rt ph bin cc cng trnh nh cao tng ti H Ni. y l loi vt liu cn hn ch s dng do nhng tc hi v mi trng v rt nhiu nhc im khc. Thay th hon ton gch khng nung s l xu th mi cho cho lp v bn trong cng trnh nh cao tng nhit i. Vt liu mi c nhng u im nh trng lng nh, thn thin vi mi trng v kh nng cch nhit cao hn so vi gch nung. C th k n mt s loi xut hin trn th trng H Ni nh gch khng nung, b tng bt, tm panel 3d. Ngoi ra, knh l vt liu ph bin c s dng trong mt ngoi cc cng trnh cao tng nh cng trnh t hp vn phng, trung tm thng mi ti H Ni hin nay vi nhng c im kin trc ni bt nh tnh trong sut, biu cm phong ph, a dng, a nh sng t nhin v thin nhin vo khng gian ni tht. Tuy nhin trong iu kin kh hu nhit i nh H Ni, i vi nhng loi thng knh s gy hiu ng nh knh khin cho nhit trong cng trnh nng gp nhiu ln. Nhng loi knh cch nhit nh knh bo n, knh low-e ph hp vi kh hu nhit i (gim t 25-49% lng nhit t bn ngoi vo nh so vi knh thng) l la chn ti u cho lp v bn trong ca thng h v kp cng trnh tuy nhin nu s dng ton b knh ny cho cng trnh s dn n chi ph rt ln ng thi ko theo nhng bt li khc nh nng lng dng cho iu ha s ln hn do din tch knh s dng nhiu hn. Do c kt qu ti u trong h thng lp v kp cng trnh ngoi nhng gii php la chn vt liu c lp cho lp trong v ngoi cng trnh cn c gii php tng th. Gii php tng th tnh ton nhng tng tc gia cc yu t tin nghi mi trng trong nh, hiu qu nng lng vi h thng lp v kp. V d la chn hnh dng kch thc, loi tm chn nng cho lp v ngoi cng trnh nh hng trc tip n nhit khng kh, thng gi t nhin vo mt trong cng trnh. Vic la chn ln, v tr khong m lp v trong cng trnh cng nh hng n tc ng ca gi t nhin vo bn trong cng trnh. Xc nh loi tm chn nng cng ph thuc vo khong cch gia hai lp v kp

cng trnh, iu kin thi tit v cc chin lc m bo tin nghi trong nh nh s dng iu ha, thng c kh hoc hn hp Nhm tnh ton cc tng tc nu trn, trn th gii ngay t giai on thit k cc m hnh nh cao tng trn my tnh c s dng cc phn mm tnh ton v mi trng, thit k bn vng (hnh 5). cc phn mm ny ngi thit k c th la chn th loi h thng che nng, kch thc v v tr v loi vt liu, cc khong m trn lp v trong cng trnh. Phn mm s tnh ton tng tc vi cc la chn tin nghi mi trng khc trong cng trnh nh nhit , m, tin nghi chiu sng trong cng trnh, kt qu tnh ton s th hin nhng la chn no l hiu qu nng lng nht trong khi m bo iu kin vi kh hu trong cng trnh, t s c nhng la chn ti u trong thit k h v kp cng trnh nh cao tng thch ng iu kin kh hu nhit i. Nhng m hnh tnh ton ny hon ton c th p dng cho cc cng trnh cao tng ti H Ni v thc t cho thy phn mm c p dng ti cc nc c iu kin kh hu tng ng vi H Ni nh i Loan, Hng Kong C th ni, h thng v kp cng trnh l mt trong nhng xu hng kin trc nhit i tt yu cho cc cng trnh cao tng ti H Ni ni ring v Vit Nam ni chung. Ngoi nhng u im v tnh thch ng kh hu nhit i, hiu qu nng lng h thng v kp cng trnh cn l ni cho nhng sng to kin trc phong ph, th hin bn sc dn tc. Khi nim lp v kp cng trnh khng cn mi trn th gii, nhng y vn cn l mt vn mi Vit Nam. p dng thc s hiu qu h thng ny trong iu kin kh hu H Ni cn c nhng c s khoa hc v nghin cu thc tin c th.

Hnh 4: Cng trnh s dng lp v kp Singapore. nh: Internet

Hnh 5: m hnh my tnh tnh ton nng lng lp v kp cng trnh nh cao tng Daha, n . nh: Internet