Formol huỷ hoại sức khoẻ con người ra sao?

Lao Động số 50 Ngày 05/03/2007 Cập nhật: 10:30 PM, 04/03/2007

(LĐ) - Formol huỷ hoại
sức khoẻ người tiêu dùng
như thế nào? Làm thế nào
để chấm dứt tình trạng này
để bảo vệ sức khoẻ người
tiêu dùng? Để nhận biết
thực phẩm có chứa formol
cần phải làm gì?

Liên tục trong tháng 1 và

2.2007, tại các TP lớn như
Quán bình dân liệu có kiểm soát được formol trong bánh phở? Hà Nội và TP.Hồ Chí
Minh, các cơ quan chức năng đã phát hiện hàng chục vụ sử dụng bánh phở có formol.

Formol trong thực phẩm không những được phát hiện tại các TP lớn, mà còn được phát
hiện tại Vĩnh Phúc, Hà Tây. Việc lạm dụng formol trong thực phẩm đã tới mức báo động.
Vậy formol là gì và nó huỷ hoại sức khoẻ con người ra sao?

Formol là dung dịch bão hoà của formaldehyde trong nước. Formaldehyde là loại hoá
chất với mùi cay hăng rất đặc trưng được sử dụng tương đối rộng rãi trong công nghiệp.
Formaldehyde có thể hình thành từ những hoạt động của con người (đốt rác, khói thuốc
lá,....). Formaldehyde có khả năng kháng khuẩn, kháng nấm, cơ chế diệt khuẩn giống như
các tác nhân diệt khuẩn khác nghĩa là "giết" các mô tế bào.

Ở dạng thông thường formol chứa 37% formaldehyde tính theo khối lượng, 6-13%
methanol phần còn lại là nước. Formol được sử dụng trong công nghiệp dệt, nhựa, chất
dẻo (chiếm tới một nửa tổng số formaldehyde tiêu thụ), giấy, sơn, xây dựng, ...và trong y
tế.

Khí formaldehyde có thể gây bỏng mũi, bỏng mắt, hệ hô hấp, gây hắt hơi, đau cổ, co
thanh quản, viêm phế quản và viêm phổi. Formaldehyde cũng có thể gây viêm da hoặc dị
ứng da. Theo Tổ chức Y tế thế giới, con người bị nguy hiểm nhất khi tiếp xúc với formol
qua đường hô hấp.

Năm 2004, formaldehyde được Trung tâm Quốc tế nghiên cứu về ung thư chuyển từ
nhóm 2A (nhóm chất có khả năng gây ung thư) sang nhóm 1 (nhóm chất gây ung thư).
Chúng ta đều biết số người bị mắc và chết vì ung thư hàng năm tăng lên nhanh chóng và
nguyên nhân lớn là do thực phẩm.

Theo TS Nguyễn Bá Đức - Giám đốc Bệnh viện Ung bướu Trung ương: Mỗi năm, Việt
Nam có thêm 150.000 người mắc bệnh ung thư, trong đó khoảng 50.000 người mắc bệnh
do ăn uống phải thực phẩm bị ô nhiễm và tất nhiên không thể loại trừ formol trong thực
phẩm.
Nếu bị nhiễm formaldehyde nặng thông qua đường hô hấp hay đường tiêu hoá các hiện
tượng sau đây có thể xảy ra: Viêm loét, hoại tử tế bào, các biểu hiện nôn mửa ra máu, đi
ỉa chảy hoặc đái ra máu và có thể gây tử vong trong vài phút do trụy tim mạch, với các
triệu chứng khác kèm theo như đau bụng, ói mửa, tím tái. 30ml là liều lượng có thể gây
ra chết người.

Giới hạn vẫn còn an toàn cho con người trong không khí là ít hơn 2 ppm. Thí nghiệm trên
chuột cho thấy chuột sống trong môi trường formol với nồng độ 6 đến 15 ppm dẫn đến bị
ung thư mô. Các nghiên cứu cũng cho thấy formol có thể gây ra các vấn đề với gan, tụy
và phổi.

Hàm lượng formol cao có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, thậm chí có thể gây tử vong
khi nó chuyển hoá thành axít formic làm tăng axít trong máu, gây thở nhanh và thở gấp,
bị hạ nhiệt, hôn mê.

Mức độ độc của formol tăng dần ở nhiệt độ cao; tuy nhiên khi ở nhiệt độ thấp, khí
formaldehyde có thể chuyển thành paraforomaldehyde- một loại hoá chất rất độc.

* Formol có thể làm thoái hóa cơ quan

sinh dục; hàn the có thể gây ung thư
Tình trạng sử dụng chất phụ gia cấm trong thực phẩm chẳng
những không giảm mà ngày càng gia tăng đến mức báo
Ăn uống hàng quán bây giờ rất động. Hàn the, formol là hai chất phụ gia cấm sử dụng bởi
dễ "dính" hàn the, formol! ảnh: những độc hại mà chúng Thạc sĩ Đào Mỹ Thanh - Trưởng
Thanh Tùng gây ra (ung thư, tổn khoa Vệ sinh an toàn thực phẩm
thương bào thai, thoái hóa cơ quan sinh dục...). Thế (Trung tâm YTDP) đã phối hợp
nhưng, người dân hầu như rất dễ "dính" phải hai loại với Sở Y tế và các quận, huyện
hóa chất trên chí ít cũng từ 2 - 3 lần/tuần qua thức ăn! thực hiện đề tài khảo sát kiến
thức, thái độ và hành vi của người
Những loại sản phẩm mà người tiêu dùng sử dụng sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng
thường xuyên là chả giò, chả lụa, mì sợi, đây cũng là chung quanh hai sản phẩm chứa
những thực phẩm chứa các chất phụ gia độc hại (hàn nhiều hàn the là giò chả và mì sợi.
the và formol) nhiều nhất hiện nay. Thông tin trên Kết quả khảo sát 403 cơ sở (sản
được Trung tâm y tế dự phòng (YTDP) thành phố báo xuất, nhà hàng, quán ăn...) thì có
cáo hôm qua 6.1, tại hội nghị tổng kết những đợt kiểm đến 91,3% số người sản xuất,
tra về việc sử dụng chất phụ gia độc hại (hàn the, kinh doanh cho rằng có biết hàn
formol) trong thực phẩm tại các cơ sở sản xuất, kinh the là chất độc hại cho sức khỏe
doanh thực phẩm trên địa bàn thành phố trong hai năm nhưng vẫn sử dụng! Trong đó,
2004 và 2005. hơn 68% số người chủ động đặt
làm sản phẩm chứa hàn the để
Kết quả khảo sát của Trung tâm YTDP trong năm cho giòn, dai! Trong số 358 người
2004 trên 2.566 mẫu chả lụa, chả giò, mì sợi tại 23 tiêu dùng được khảo sát, có
26,3% cho rằng biết sản phẩm có
chứa hàn the nhưng vẫn dùng vì
không biết mua chỗ nào an toàn,
bình quân mỗi tuần một người sử
dụng từ 2 - 3 lần giò chả, mì sợi!
quận, huyện trên địa bàn thành phố được lấy ngẫu nhiên từ các cơ sở sản xuất, kinh
doanh, nhà hàng, chợ, quán ăn bình dân... thì có đến 64% (với 1.645 mẫu) số mẫu có
chứa hàn the! Còn lượng chất phụ gia formol được các cơ sở sản xuất cho vào bánh phở
cũng báo động không kém: qua kiểm tra 1.015 mẫu bánh phở, có đến 28% (với 281 mẫu)
số mẫu có chứa formol ! Năm 2005, Trung tâm YTDP tiếp tục kiểm tra việc sử dụng hai
chất phụ gia trên trong thực phẩm. Kết quả cho thấy, tình trạng sử dụng hàn the, formol
chẳng những không giảm mà còn gia tăng báo động! Trong số 400 mẫu thực phẩm được
kiểm tra thì tỷ lệ giò sống có chứa hàn the lên đến 72,3%, formol là 45%; riêng chả lụa và
mì sợi là hơn 50% có chứa hàn the!

Bác sĩ Lê Thanh Hải - Giám đốc Trung tâm YTDP thành phố cho biết: "Chả lụa là sản
phẩm có chứa hàn the nhiều nhất, kế đó là mì sợi. Đây cũng là hai sản phẩm mà người
tiêu dùng sử dụng thường xuyên, đặc biệt là ở các đám cưới, đám tiệc. Trong số mẫu
kiểm tra, chả lụa, mì sợi được bày bán ở các chợ "dính" hàn the khá cao, trung bình từ 70
- 74%, riêng giò sống bán ở các chợ, tỷ lệ chứa hàn the là 45,7%! Còn chả lụa, giò sống,
mì sợi được bày bán ở các quán ăn uống bình dân, xe bánh mì... thì 62 - 68% có chứa hàn
the. Chả lụa bán rong tỷ lệ "dính" hàn the còn cao hơn nữa (77%). Mục đích sử dụng hàn
the, formol là để thực phẩm giòn, dai, tạo cảm giác mà người tiêu dùng thích".

Thạc sĩ Đào Mỹ Thanh - Trưởng khoa Vệ sinh an toàn thực

phẩm (Trung tâm YTDP) báo động: "Tình trạng ngày càng
gia tăng việc sử dụng hàn the, formol vào thực phẩm là nguy
cơ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người tiêu dùng. Hàn
the khi ăn vào sẽ tích lũy trong cơ thể khoảng 15%, tập
trung nhiều nhất là ở gan và não, kế đó là tim, phổi, dạ dày,
thận, ruột... Khi ăn nhiều hàn the sẽ có biểu hiện khó tiêu,
Cán bộ Trung tâm y tế dự chán ăn, mệt mỏi. Nặng hơn là gây thoái hóa cơ quan sinh
phòng làm test nhanh kiểm dục, làm suy yếu khả năng sinh sản và gây tổn thương bào
tra việc sử dụng phụ gia thai. Formol - loại phụ gia thì có tính sát trùng mạnh, thường
vào thực phẩm tại các quán dùng trong y tế để bảo quản các bệnh phẩm. Độc tính do
ăn. ảnh: Thanh Tùng formol gây nên là: khó tiêu, nôn mửa, viêm loét dạ dày và
gây ung thư...". Thạc sĩ Đào Mỹ Thanh còn cho biết, gần
đây còn có thông tin một số nơi sử dụng formol vào bia (để làm cho nước bia trong), sắp
tới Trung tâm YTDP cũng sẽ kiểm tra vấn đề này.

Trước thực trạng báo động trên, phía Trung tâm YTDP cho biết sẽ kiến nghị với cấp trên
về việc cho công bố trên báo, đài những cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm có sử
dụng chất phụ gia độc hại nói trên đồng thời kiến nghị về mức xử phạt thật nặng đối với
những cơ sở vi phạm.