EK Jedan od instrumenata platnog prometa je ek, koji predstavlja sredstvo bezgotovinskog plaanja.

On ima vanu ulogu u ekonomiji drave i ire, jer se njegovom upotrebom umanjuje obim novca u opticaju pa se sa relativno manjom emisijom novanica mogu realizovati poslovne transakcije. ek predstavlja hartiju od vrijednosti kojom izdavalac (trasant) daje bezuslovan nalog banci (trasatu) da korisniku eka (remitentu) isplati, po vienju, novanu svotu upisanu na eku iz pokria koje trasant ima kod trasata (banke).1 ek moe glasiti na ime, po naredbi i na donosioca. ek na ime je svaki onaj ek na kome je oznaenoime korisnika. Ukoliko pored imena korisnika stoji "ili donosiocu" ili bilo koji drugi izraz koji istoznai, onda je re o eku na donosioca. ek na donosioca je i svaki onaj ek na kome nije oznaenoime korisnika tj. remitenta. ek po naredbi sadri ispred imena korisnika klauzulu "po naredbi", toznai da se ek moe isplatiti korisniku koji je naznaen na eku ili po njegovoj naredbi nekom drugomlicu. U momentu izdavanja eka, izdavalac mora imati pokrie na raunu kod banke kod koje jedeponovao novana sredstva2 ekovne radnje: a) Prijenos eka ek se smije trasirati samo na onu osobu kod koje trasant ima pokrie kojim moe raspolagati putem eka na temelju izriitog ili preutnog sporazuma s tom osobom. Trasant koji izda nepokriven ek duan je dati imatelju eka potpunu odtetu. b) Isplata eka ek na ime koji sadri oznaku "ili donositelja" odnosno drugi izraz koji isto znai vrijedi kao ek na donositelja. ek moe glasiti i na ime ili po naredbi samog trasanta. Rokovi u kojima se prezentacija na isplatu mora izvriti su sljedei: a. Osam dana, ako je mjesto izdanja i mjesto plaanja isto i u naoj zemlji; b. Petnaest dana, ako su ta razliita mjesta, ali su u naoj zemlji; c. Dvadeset dana, ako je ek izdat u bilo kojoj europskoj zemlji; d. ezdeset dana, ako je ek izdat u bilo kojoj zemlji izvan Evrope.3 c) Opozivanje eka Opozivom trasant povlai svoj nalog (uput), odnosno zabranjuje trasatu da isplati ekovnu svotu iz njegovog pokria korisniku eka. Opoziv eka moe izvriti iskljuivo trasant (izdavalac) pod zakonom predvienim uslovima. Kod opoziva eka treba razlikovati dva sluaja: a. Opozivanje eka prije roka odreenog za njegovu prezentaciju na isplatu. U ovom roku se moe opozvati ek koji glasi na ime i ek po naredbi, dok se ek na donosioca ne moe opozvati i b. Opozivanje eka nakon proteka roka za njegovu prezentaciju na isplatu. Svaki ek, pa i ek na donosioca, moe opozvati poslije proteka roka za prezentaciju.4
1

Poslovno pravo : ugovori, vrijednosni papiri i pravo konkurencije, Trifkovi, Milo; Simi, Mili; Trivun, Veljko (Ekonomski fakultet u Sarajevu, 2004) 2 http://www.scribd.com/doc/51656191/INSTRUMENTI-PLATNOG-PROMETA 3 Poslovno pravo : ugovori, vrijednosni papiri i pravo konkurencije, Trifkovi, Milo; Simi, Mili; Trivun, Veljko (Ekonomski fakultet u Sarajevu, 2004) 4 Poslovno pravo : ugovori, vrijednosni papiri i pravo konkurencije, Trifkovi, Milo; Simi, Mili; Trivun, Veljko (Ekonomski fakultet u Sarajevu, 2004)

Postupak izdavanja eka:

Slika 1

U polju date piemo datum izdavanja eka, a zatim u polju pay to the order of piemo ime korisnika eka (remitenta). U kvadratiu emo napisati brojevima iznos koji elimo platiti remitentu, a ispod njega emo slovima napisati iznos koji smo napisali brojevima. Razlog tome jeste da bi izbjegli zloupotrebljavanje eka, na primjer dodavanjem vie brojeva. Na polju memo moemo ukratko napisati razlog izdavanja eka. Na preostalom polju koji se nalazi na desnom donjem uglu treba da se unese potpis izdavaoca eka (trasanta). Bitni elementi eka: 6 a) Oznaka u samom tekstu isprave da je ek b) Bezuslovan uput da se plati odreena suma novca iz trasantovog pokria c) Ime lica koje treba da se plati d) Mjesto i datum izdanja e) Potpis izdavaoca (trasant) Vrste ekova: 1. isplatni ek (namenjen plaanju u gotovom novcu), 2. prenosni ek (za plaanje sa jednog tekueg rauna na drugi), 3. obraunski ek (ima istu namenu kao i prenosni samo to ima klauzulu za obraun), 4. barirani ek (precrtan sa dve paralelne dijagonalne linije i isplata se po njemu moe izvritisamo preko banke), 5. putniki (izdat u korist trgovca, putnika ili turiste i glasi na okrugle sume koje se obinonaplauju est meseci od dana izdavanja), 6. limitirani ek (kod koga je banka odredila plafon do koga se moe koristiti iznos), 7. nelimitirani (koji nema tog plafona) 8. cirkularni (omoguava klijentu da se obrati bilo kojoj filijali banke ili njenim korespondentima). 7

5 6

http://banking.about.com/od/checkingaccounts/ig/How-to-Write-a-Check/1write_a_check_step2.htm Poslovno pravo : ugovori, vrijednosni papiri i pravo konkurencije, Trifkovi, Milo; Simi, Mili; Trivun, Veljko (Ekonomski fakultet u Sarajevu, 2004) 7 http://www.scribd.com/doc/51656191/INSTRUMENTI-PLATNOG-PROMETA