‫‪1‬‬

‫‪ -1‬خرپا ‪Truss‬‬
‫خرپا سازه ای است که برای تحمل بارها و جلوگيری از حرکت طراحی‬
‫می شود‪ .‬اجزا يااعضای خرپا از قطعات لغر ( باريک )‪ ،‬مستقيم‬
‫تشکيل شده اند که در انتهای خود به يکديگر متصل می شوند و گره ها‬
‫را به وجود می آورند ‪ .‬در صورتی که اين گره ها به صورت اتصالت‬
‫فاقد اصطکاک ‪ ،‬در نظد گرفته شوند‪ .‬و اگر وزن ععضو ‪ ،‬ناچيز ( قابل‬
‫اغماض ) در مقايسه با نيروهايی که در گره ها منتقل می شوند ‪ ،‬عضو‬
‫را می توان دو نيرويی( ‪ ) two-force member‬در نظر گرفت‪ .‬اين‬
‫بدان معنی است که تنها نيروهای مؤثر به عضو‪ ،‬نيروهای وارد بر گره‬
‫های اتصال می باشد و اين نيروها در راستای محور اعضاء منتقل‬
‫ميشوند ‪ .‬اعضای مستقيم يا تحت اثر کشش يا فشار بوده و تحت اثر‬
‫خمش يا پيجش نمی باشند‪.‬‬
‫در نتيجه ‪،‬اين امر امکان طرح سازه های خيلی سبک متشکل از اعضای لغر ‪ ،‬طويل‬
‫( دراز) بوجود می آيد‪ .‬در صورتی که عضو توسط نيروهای گره کشيده شوند ‪،‬‬
‫عضو تحت کشش خواهد بود و اگر نيروهای گره به عضوفشار آورد‪،‬‬
‫عضو تحت فشار می باشد‪ .‬يک عضو تحت کشش از طرف لولی ‪)pin‬‬
‫( واقع در گره ‪ ،‬کشيده می شود ( تمايل به دور شدن از گره را دارد )‬
‫و يک عضو تحت فشار ‪ ،‬به سمت لول فشار می آورد ( تمايل به نزديک‬
‫شدن به گره را دارد ) ‪ .‬خرپاها ممکن است صفحه ای (مسطح) باشند‬
‫‪2‬‬

‫)شکل الف )‬ ‫)شکل ب )‬

 ‫‪3‬‬
‫‪ -2‬قاب ‪Frame‬‬
‫يک قاب برای تحمل بارها و ممانعت از حرکت طراحی می شود ولی برخلف يک خرپا‪ ،‬قاب حداقل‬
‫دارای يک عضو است که بطش از دو نيرو بر آن اثر کند‪ .‬اين بدان معنی‬
‫است که بعضی قسمت ها (اجزای) قاب را نمی توان به صورت اعضای‬
‫‪Multiforce‬بايد اثرات خمشی‬ ‫‪member‬‬
‫بلکه طراح‬ ‫کششی يا فشاری ساده مدل نمود‪،‬‬
‫)‬ ‫وپيچشی را منظور دارد‪ .‬اين اعضای چند نيرويی (‬
‫ممکن است به علت اتصال يک جزء به اجزای ديگر در نقاطی غير از‬
‫نقاط انتهايی يا به علت وزن يک عضو که به مرکز ثقل آن اثر می کند و‬
‫به اندازه کافی برای در نظر گرفتن‪ ،‬بزرگ است‪ ،‬به وجود آيد‪.‬‬
‫‪p‬‬
‫تعريف شده است‪.‬‬ ‫ساکنی‬
‫نشان داده‬ ‫سازه زير‬
‫توان شکل‬ ‫ساده در‬‫قاب می‬
‫قاب را‬‫يک‬
‫نمود که برای تحمل بارها طراحی می‬
‫شود‬
 ‫‪4‬‬
‫‪-3‬‬

‫فرهنگ لغات ‪ ، webster‬ماشين ‪ machine‬را بصورت “ مجموعه ای از اعضا که نيروها‪ ،‬حرکت و انرژی از‬
‫يکی به ديگری به طرزی که از پيش تعيين شده است‪ ،‬انتقال می دهد “ تعريف می کند‪ .‬بنا به تعريف ماشين‬
‫ها ‪ ،‬دارای اجزاء متحرک بوده و حداقل دارای يک عضو چند نيرويی می باشند‪.‬‬
‫بنا براين دو قطعه انبردست به صورت يک ماشين طبقه بندی می گردند و با آنکه اهرم های ساده نيروها و‬
‫حرکت را انتقال می دهند ولی در زمره ماشين ها قرار نمی گيرند چون به صورت اعضای تکی می باشند‪.‬‬

‫‪P‬‬
‫ماشين برای انتقال يا تبديل نيروها طراحی می شود و دارای قطعات متحرک بوده و ممکن است ثابت نباشد‪.‬‬

‫‪N‬‬

‫‪Mo‬‬
 ‫‪y‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪BY‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪BX‬‬

‫‪Z‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪AX‬‬
‫‪FB‬‬ ‫‪BY‬‬ ‫‪AY‬‬
‫‪BX‬‬

‫‪Z‬‬
‫‪x‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪AX‬‬ ‫)الف)‬ ‫(ب )‬
‫‪AY‬‬ ‫‪FA‬‬ ‫‪C‬‬
‫( شکل ‪)1‬‬ ‫‪T‬‬
‫( شکل ‪)2‬‬
‫يک عضو دو نيرويی مستقيم می تواند کشش يا فشار را انتقال دهد‬
‫و خطوط اثر نيروها در امتداد محور عضو می باشد‪ .‬عضو دو نيرويی‬
‫که مستقيم نمی باشد در شکل نشان داده شده است‪ .‬در اينجا باز هم‬
‫اگر عضو در حال تعادل باشد‪ ،‬نيروها در ‪ a‬و ‪ b‬به لحاظ مقدار برابر با‬
‫هم به لحاظ جهت مخالف با هم و هم امتداد می باشند‪ .‬مع الوصف‬
‫بديهی است که در اين حالت ميله تحت اثر خمش خواهد بود و‬
‫نيروهای داخلی پيچيده تر ‪a‬از نيروهای خارجی در عضو‪ b‬مستقيم می‬
‫‪Fb‬‬
‫عضومستقيم بيان‬ ‫به همان شيوه ای که در مورد‬ ‫باشند‪ .‬ولی آنها را ‪Fa‬‬
‫شد در تحليل استاتيکی‪ ،‬مورد بررسی قرار داد‬
 ‫‪6‬‬

‫يک حالت خاص تعادل‪ ،‬زمانی پيش می آيد که فقط نيروها در دو نقطه واقع بر يک جسم صلب اثر‬
‫کند ‪ .‬در اغلب اوقات از وزن جسم جشم پوشی می شود و به جسم صلب‪،‬‬
‫جسم دو نيرويی ‪ two-force body‬گفته می شود و اگر در حال تعادل باشد‪ ،‬دو‬
‫نيرو به لحاظ مقدار برابر و هم امتداد و مختلف الجهت باشند‪.‬‬
‫مطابق شکل زير‪ ،‬گر چه در نقاط ‪ A‬و ‪ B‬ممکن است بيش از يک نيرو اثر‬
‫معادل تکی در هر‬ ‫کند( مثل‪ ،‬مؤلفه ها) با يد آنها را جمع زد تا يک ‪  FB‬‬
‫نيروی‪FA‬‬
‫نقطه به دست آيد و اين نيروهای معادل بايد شرط عضو دو نيرويی را بر‬
‫آورده نمايد‪.‬‬
‫اگر سه معادله عددی تعادل برای عضو دو نيرويی نوشته شود‪ ،‬نتيجه آن‪،‬‬
‫نشان می دهد که نيروها مساوی ‪ ،‬مختلف الجهت و هم امتداد می باشند ‪.‬‬
‫بنابراين با آنکه برای تحليل لزم نمی باشد‪ ،‬رابطه نيرويی برای يک عضو‬
‫دو نيرويی را می توان برای کاهش تعداد مجهولت مورد استفاده قرار‬
‫داد‪ .‬اين امر به ويژه در تحليل سازه ها صادق خواهد بود‪.‬‬
‫در بسياری از کاربردها‪ ،‬عضو دو نيرويی عضوی‬
‫مستقيم و لغر و خط اثردو نيرومنطبق با محور عضو ‪ ،‬مطابق شکل ( ‪) 2‬‬
‫می باشد‪ .‬عضو مستقيم نشان داده شده در شکل ‪ -2‬الف‪ ،‬تحت فشار و‬
‫عضو مستقيم نشان داده شده در شکل ‪ -2‬ب‪ ،‬تحت کشش می باشد‪.‬‬
‫‪7‬‬

‫اگر جسمی فقط تحت اثر سه نيرو قرار گيرد‪ ،‬به آن جسم سه نيرويی ‪ three-force body‬می‬
‫گويند ‪ .‬اگراين جسم سه نيرويی در حال تعادل باشد‪ ،‬سه نيرو بايد صفحه ای و يا به صورت‬
‫متقارب يا موازی باشند‪ .‬به سادگی مشهود است که نيروهای وارد به يک عضو سه نيرويی بايد‬
‫صفحه ای باشند‪ .‬چون هر دو نيرو از اين سه نيرو معرف صفحه ای در فضا می باشند و نيروی‬
‫سوم بايد در اين صفحه قرار گيرد و اگر قرار نگيرد‪ ،‬مؤلفه ای عمود بر اين صفحه خواهد داشت‬
‫و در آن صورت جسم در حال تعادل نخواهد بود ‪.‬‬
‫مثال هايی از اين دو مورد در شکل (‪ ) 1‬نشان داده شده اند‪.‬‬
‫چون نيروهای وارد بر يک عضو سه نيرويی‪ ،‬صفحه ای می باشند چنين عضوی را هميشه می‬
‫توان به صورت يک جسم دو بعدی تلقی نمود ( در نظر گرفت) ‪ .‬از اين مشاهدات مربوط به‬
‫اعضای سه نيرويی می توان برای کاهش کار حل معادلت و همچنين اساس بعضی از راه حل‬
‫های ترسيمی يا مثلثاتی استفاده نمود‪ .‬همانند اعضای دو نيرويی‪ ،‬اعضای سه نيرويی را می توان‬
‫به صورت هر جسم صلب ديگری که در حال تعادل است مورد آناليز قرار داد‪.‬‬
‫يکی از و يقينا يکی از ساده ترين مثالها در مورد عضو سه نيرويی يک اهرم می باشد که در‬
‫شکل (‪ )2‬صفحه بعد نشان داده شده است‬
 8
FA FB
y

A Fa Fb
FC C
B
C A
B
FB x

a b
R
) ) 1 ‫شکل‬
FC ) ) 2 ‫شکل‬
FA

>
ra / o   ai  Fa  R  Fb  0
>

F   Fa j , ,

rR / o  0
>

R  R j , , bFb  aFa  0
b
Fb   Fb j rb / o  bi
>

>

, , Fa  ( ) F
a
 ‫‪9‬‬
‫مثال‪ - 15-6‬با استفاده از روش مقاطع ‪ ،‬نيرو در اعضايي ‍ ‪CD‬و ‪ FC‬خرپاي نشان داده‬
‫شده در شكل (‪ ) 6.68.8a‬را محاسبه كنيد‪.‬‬

‫‪1.2‬‬ ‫‪1.2‬‬ ‫‪1.2‬‬ ‫‪1.2 m‬‬

‫حل‪:‬‬ ‫‪0.9‬‬
‫‪m‬‬

‫يك مقطع مار بر اعضاي ‪ CD ،DE ،EF‬و ‪ FG‬مي زنيم )‬ ‫‪0.9‬‬

‫‪30‬‬
‫مطابق شكل ‪ )) ) 6.68a‬و نمودار پيكره آزاد شده قسمت‬
‫‪‬‬
‫‪30‬‬
‫‪0.9‬‬
‫باليي خرپا را مطابق شكل ( ‪) 6.68b‬رسم مي كنيم‪.‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪500‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪0.9‬‬
‫با جمع زني لنگر ها نسبت به نقطه ‪D‬خواهيم داشت ‪:‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪0.9‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪G‬‬
‫‪0.9‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪D‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 1.2 (500 Cos30 )  1.8(500 Sin30 )  2.4 TFG‬‬
‫‪0.9‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 3.6 (500 Cos30 )  1.8(500 Sin30 )  0‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬

‫‪TFG‬‬ ‫‪  808 kg‬‬

‫)شکل‪a 6.68‬‬
‫)‬
‫ادمه حل مثال ‪ 6 -15‬در‬
‫صفحه بعد‬
 ‫‪10‬‬ ‫ادامه حل مثال ‪6 -15‬‬
‫سپس لنگرها را نسبت به نقطه ‪F‬‬
‫جمع می کنيم‪ .‬داريم‪:‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪ 3.60 (500 Cos30 )  1.8 (500 Sin30 )  2.4 TCD‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪ 1.2 (500 Cos30 )  1.8 (500 Sin30 )  0‬‬ ‫‪500 kg‬‬ ‫‪500 kg‬‬
‫‪F‬‬
‫‪TDE TEF‬‬
‫را به‬ ‫که از آن می ‪TCD‬‬
‫توان‬
‫‪TCD‬‬ ‫‪TFG‬‬
‫دست آوريم‪:‬‬
‫‪TCD  58 kg‬‬ ‫)شکل‬ ‫‪b 6.68‬‬
‫(‬
‫سازگاری جواب را می توان با جمع زنی نيروها در امتداد‬
‫‪+‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪Y‬‬
‫‪‬‬ ‫محور ‪ ، y‬بررسی نمود‪.‬‬
‫‪ 2 ( 500 Cos30 )  (  808)  (  58)  0‬‬
‫که نتيجه رضايت بخش است‪ .‬و صحت جواب های به دست آمده تاييد می‬
‫گردد‪ .‬بنابر اين نيروهای خواسته شده عبارتند از‪:‬‬
‫) ‪CD : 58.0 kg (C‬‬ ‫‪،‬‬ ‫) ‪FG : 808 kg (C‬‬
‫توجه داشته باشيد که در اين مساله نيازی نيست که ابتدا عکس العمل‬
‫های تکيه گاهی را با استفاده از تعادل کلی خرپا‪TDE TEF‬‬
‫محاسبه نماييم‪.‬البته بايد‬
‫را نمی توان با استفاده‬ ‫و‬ ‫توجه نمود که هيچکدام از نيروهای‬
‫از اين مقطع حل کرد‪.‬يا بايد از مقاطع اضافی ديگر يا با استفاده از روش‬
 ‫مثال ‪ – 6 -16‬مطلوب است تعيين نيرو در اعضای ‪ BC‬و ‪BG‬‬
‫‪11‬‬ ‫ها( يا‬ ‫‪‬‬
‫تمامی‪ 60‬‬
‫مثلث‪30‬‬ ‫خرپای‪ Fink‬نشان داده شده در شکل (‪ 90 ) a . ) 69. 6‬‬
‫می باشند و‬ ‫متساوی الضلع يا قايم الزاويه‬
‫بار ها عمود بر ضلع ‪ ABCD‬می باشند‪15 KN .‬‬
‫‪30‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪D‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪12 m‬‬

‫‪A‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪F‬‬
‫(شکل‪a‬‬
‫حل‬
‫ابتدا عکس العمل های‪)6.69‬‬
‫تکيه گاهی را با رسم نمودار پيکره آزاد شده کل‬
‫خرپا ( شکل الف ) و با نوشتن معادلت تعادل به دست آوريم ‪:‬‬
‫‪+  A‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪41.57‬‬ ‫‪E  6 (30 )  12 (30 )  18(30 )  24 (15)  0‬‬
‫‪E  34.64 KN  34.64 KN‬‬ ‫عکس العمل‬
‫قايم در ‪E‬‬
‫‪+‬‬
‫‪F‬‬‫‪X‬‬
‫‪‬‬
‫‪ AX  (15  30  30  30  15) Sin30  0‬‬
‫‪AX  60 KN  60 KN‬‬ ‫عکس العمل افقی در‪A‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪Y‬‬ ‫‪ Ay  (15  30  30  30  15)Cos30  E  0‬‬

‫ادامه در‬ ‫‪Ay  69.28 KN  69.28 KN‬‬ ‫عکس العمل‬
 ‫‪15 KN‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪30‬‬ ‫ادامه حل‬
‫‪30‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪D‬‬ ‫مساله‪6 -16‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪6‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪6‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪E‬‬
‫‪A‬‬
‫‪AX‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪F‬‬

‫‪AY‬‬ ‫‪41.57 m‬‬ ‫‪E‬‬

‫شکل‬
‫الف‬
‫يک مقطع مار بر اعضای ‪ BC ،BG، HF‬و ‪(GH‬مقطع‪ ) b-b‬مطابق شکل‬
‫الف عبور می دهيم تا چهار نيروی داخلی مجهول را آشکار سازد که‬
‫دو تا از آنها نيروهای خواسته شده می باشند ‪ .‬معادلت تعادل را نمی‬
‫توانيم به طور کامل حل کنيم مگر آنکه يک يا تعداد بيشتری از اين‬
‫نيروها ‪ ،‬از طريق ديگری معلوم شوند ‪ .‬بدين منظور ترکيبی از روش‬
‫مقطع و روش گره را به کار می بريم تا نيروهای خواسته شده را‬
‫محاسبه نماييم‪.‬‬
‫ابتدا يک مقطع را از وسط خرپا در مجاورت اعضايی که نيروهای آنها‬
‫در الف‪،‬‬
‫شکل‬ ‫را می خواهيم حساب کنيم‪ ،‬عبور می دهيم ‪ .‬مقطع‪ a-a‬در‬
‫ادامه‬
‫اعضای ‪ ,HF,CG.CD‬را قطع می کند ‪ .‬پيکره آزاد شده قسمت سمت‬
 ‫‪13‬‬ ‫‪15 KN‬‬
‫ادامه حل‬
‫‪D‬‬ ‫مساله‪6 -16‬‬
‫‪TCD‬‬

‫‪TFH‬‬ ‫‪E‬‬
‫‪H‬‬
‫‪F‬‬ ‫‪34.64 KN‬‬

‫‪13.86‬‬ ‫‪13.86‬‬

‫شکل)‬
‫‪+‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪H‬‬ ‫)ب‪ 27.72 (34.64)  13.86 Cos‬‬
‫‪30 (15)  13.86(TCD Sin30 )  0‬‬
‫) ‪TCD  112.58 KN  112.58 KN (C‬‬
‫‪Y‬‬ ‫‪X‬‬ ‫اکنون‪ ،‬نمودار پيکره آزاد شده لولی ‪ C‬را‬
‫‪Y X‬‬
‫معادلت‬ ‫‪‬‬
‫نموده و‬ ‫مطابق شکل (پ) رسم‬
‫‪TCD‬‬ ‫يعنی در‬ ‫و‬ ‫تعادل را در راستای‬
‫امتداد عضو ‪ BC‬و در امتداد عمود بر آن می‬
‫‪C‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪‬‬
‫نويسيم‪FX   TCD  TBC  0 .‬‬
‫‪TBC‬‬ ‫‪TCG‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪ 30  TCG  0‬‬
‫ادامه در صفحه‬ ‫شکل‬
‫‪14‬‬ ‫ادامه حل مساله‬
‫‪6 -16‬‬
‫‪TBC  TCD  112.58 KN‬‬
‫با حل معادلت بال‪،‬نتيجه می‬
‫‪TCG  30 KN‬‬ ‫گيريم که ‪:‬‬
‫سرانجام يک مقطع ‪( b-b‬مطابق شکل الف ) مار بر اعضای ‪FH, GH‬‬
‫‪ ,BG ,BC‬رسم می کنيم و نمودارپيکره آزاد شده بخشی از خرپا را که‬
‫شکل (ت) رسم می‬ ‫‪30‬‬ ‫در قسمت سمت چپ مقطع قرار دارد را مطابق‬
‫‪30‬‬
‫‪B‬‬
‫‪TBC‬‬ ‫نماييم‪.‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪TBE‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪TGH‬‬
‫‪60 KN‬‬ ‫‪TFH‬‬
‫‪H‬‬
‫‪13.86‬‬
‫شکل‬
‫‪69.28 KN‬‬ ‫با جمع لنگر نسبت به نقطه ‪H‬‬
‫ت‬
‫خواهيم داشت‬
‫‪+‬‬ ‫‪ H‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬‫)‪13.86(69.28‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪12(15‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪6(30‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪13.86‬‬ ‫‪Sin‬‬‫‪30‬‬ ‫‪‬‬
‫‪TBC  6TBG  0‬‬
‫‪TBG  29.99 N‬‬
‫بنا بر اين ‪ ،‬جواب های خواسته‬
‫شده عبارتنداز ‪:‬‬
‫‪BC :‬‬ ‫) ‪112.6 KN (C‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪BG :‬‬ ‫) ‪30.0 KN (T‬‬
15
K N
15
KN
30

N ‫نيروها در کل اعضای خرپا‬

30K

C
KN 8
30 2.5
11

T
C 0

90
KN 2.58 0

30
15 11

C
T 30 0
.58C
2
11
30

T 0
8C
60

60
0 0
T

. 5
C

2
11 120 T 120 T 60 T 60 T 0 60 T
60

69.28 34.64
‫‪16‬‬
‫مثال ‪ -6-17‬کليه اعضای خرپای معکوس ‪ Mansard‬نشان داده شده‬
‫در شکل‪ a 70-6‬از فولد سازه ای ساخته شده اند‪ .‬مطلوب است‬
‫‪32cm 2‬‬ ‫تعيين ‪:‬‬
‫الف ) تنش محوری در عضو ‪ CH‬در صورتی که مساحت مقطع‬
‫‪2‬‬ ‫باشد‬ ‫عرضی اين عضو برابر با‬
‫‪32cm‬‬
‫ب ) تغيير طول عضو ‪ BH‬در صورتی که مساحت مقطع اين عضو‬
‫باشد‪.‬‬ ‫برابر با‬
‫پ ) محاسبه نيرو در عضو ‪GH‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫ت ) محاسبه نيرو در عضو ‪BC‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪E‬‬

‫‪x‬‬

‫‪2.7 m‬‬

‫‪F‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪G‬‬

‫حل در صفحه‬ ‫( شکل‪a 70–) 6‬‬

‫بعد‬
‫‪17‬‬
‫‪AY‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪E‬‬

‫‪AX‬‬ ‫‪x‬‬

‫‪2.7 m‬‬

‫‪F‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪G‬‬
‫شکل ‪b70 -‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪FY  15.33‬‬ ‫حل‬
‫ابتدا عکس العمل های تکيه گاهی را با ترسيم نمودار پيکره آزاد شده‬
‫کل خرپا (شکل ‪ b)70- 6‬و نوشتن معادلت تعادل خواهيم داشت‪:‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪ FY (6)  10(2)  8(4)  4(6)  2(8)  0‬‬
‫‪FY  15.333 Ton‬‬
‫‪+‬‬
‫‪F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪ Ax  0‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪ Ay  10  8  4  2  Fy  0‬‬ ‫‪AY  8.667‬‬ ‫‪T on‬‬

‫ادامه حل مساله در‬

‫صفحه بعد‬
‫‪18‬‬ ‫( الف )‪ -‬مقطع ‪ a-a‬در شکل‪ b 70- 6‬از اعضای ‪ GH ،,CH ,BC‬عبور‬
‫می کند‪ .‬نمودار پيکره آزاد شده بخشی از خرپا که در سمت چپ اين‬
‫مقطع قرار دارد در شکل‪ C 70- 6‬نشان داده شده است‪ .‬نيرو در‬
‫عضو ‪ CH‬را می توان با جمع نيروها در راستای محور ‪Y‬را می توان‬
‫‪1 8‬‬ ‫راستای محور ‪ Y‬به دست آورد‪ .‬‬ ‫نيروها در‬‫با جمع‪10‬‬
‫‪  Tan‬‬ ‫‪ 53.47‬‬ ‫‪8.667‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪TBC‬‬
‫‪  FY  TCH sin 53.47  8.667  10  0‬‬
‫‪B‬‬

‫‪TCH‬‬
‫‪2.7 m‬‬
‫) ‪TCH  10659 ton (T‬‬ ‫‪‬‬
‫‪TGH‬‬
‫شکل ‪c70-‬‬
‫‪6‬‬
‫تنش محوری در عضو ‪ CH‬از رابطه (‪ )4- 2‬به صورت‬
‫زير محاسبه می شود‪:‬‬
‫‪TCH‬‬ ‫‪1.659  103‬‬ ‫‪kg‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 51.84‬‬ ‫جواب‬
‫‪ACH‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪cm 2‬‬ ‫(کششی)‬

‫ادامه حل مساله در‬

 ‫‪19‬‬
‫(ب) ‪ -‬نيرو در عضو ‪ BH‬را می توان از نمودار پيکره آزاد شده‬
‫‪FdY )70-‬و‪‬‬
‫استفاده از معادله تعادل‬ ‫لولی ‪( B‬شکل ‪0 6‬‬
‫به دست آورد ‪.‬بنا براين خواهيم داشت‪:‬‬

‫‪10 t‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪Y‬‬ ‫‪ 0   TBH  10  0‬‬ ‫) ‪ TBH  10 ton  10 ton (C‬‬

‫‪B‬‬
‫تغيير طول عضو ‪ BH‬از رابطه (‪b ).20.4‬به صورت زير‬
‫‪TAB‬‬ ‫‪TBC‬‬ ‫محاسبه می گردد‪:‬‬

‫‪TBH LBH‬‬ ‫‪10  103  2.7  102‬‬

‫‪TBH‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0.04218 cm‬‬
‫‪EBH ABH‬‬ ‫‪2  10  32‬‬
‫‪6‬‬

‫شکل ( ‪d 70-‬‬
‫‪)6‬‬
‫( پ ) – محاسبه نيرو در عضو ‪، GH‬بدين منظور جمع لنگرها نسبت به‬
‫نقطه ‪ C‬را مساوی صفر قرار می دهيم و از نمودار پيکره آزاد شده‬
‫نشان داده شده در شکل (‪c ) 70- 6‬استفاده می کنيم‪:‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪C‬‬ ‫) ‪ TGH (2.7)  10(2)  8.667(4)  0  TGH  5.433 ton (T‬‬

‫ادامه حل مساله در‬

‫‪20‬‬
‫( ت ) – محاسبه نيرو در عضو ‪ ،BC‬بدين منظور از معادل تعادل‬
‫جمع لنگرها نسبت به نقطه ‪ A‬و همچنين نمودار پيکره آزاد شده‬
‫شکل ‪ ،C 70- 6‬استفاده می کنيم ‪:‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪ 8.667 (2)  TBC (2.7)  0‬‬ ‫‪ TBC  6.42 ton  6.42 ton‬‬

‫‪‬‬ ‫‪0‬‬
‫استفاده‪ F‬از‬
‫‪X‬‬ ‫اکنون با معلوم بودن نيروها در اعضای ‪ ، GH,CH,BC‬و با‬
‫صحت نتايج به دست آمده را مورد‬ ‫‪،‬‬ ‫معادله تعادل‬
‫بررسی قرار می دهيم‪:‬‬
‫‪+‬‬
‫‪ x BC CH‬‬
‫‪F‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪cos‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪T‬‬‫‪GH‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪6.42‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1.659‬‬ ‫‪cos‬‬ ‫‪53.47‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 5.433  0.0005 ; 0‬‬

‫بنابراين نتايج به دست آمده‬

‫صحيح است‪.‬‬